LA_DoanVietDung.pdf

7/21/2019 LA_DoanVietDung.pdf

1/173

BGIO DC V O TO

TRNG I HC KINH TQUC DN

ON VIT DNG

L THUYT CU TRC CNH TRANH NGNHVI VIC NNG CAO NNG LC CNH TRANH

CA CC NGN HNG THNG MI

VIT NAM HIN NAY

Chuyn ngnh: Kinh thc ( Kinh tVi m)

M s: 62 31 01 01

LUN N TIN SKINH T

Ngi hng dn khoa hc: 1. PGS.TS PHM VN MINH

2. PGS.TS T TRUNG THNH

H NI - 2015


2/173

ii

LI CM N

Tc gi lun n xin trn trng cm n tp th lnh o v cc thy c gio

Trng i hc Kinh tquc dn, Khoa Kinh thc, cn bVin Sau i hc ca

trng. Tc gic bit xin gi li cm n chn thnh v su sc nht ti tp th

gio vin hng dn PGS.TS. Phm Vn Minh v PGS.TS. T Trung Thnh

nhit tnh hng dn v ng htc gihon thnh lun n.

Tc gixin cm n bn b, ng nghip v nhng ngi thn trong gia nh

lun ng h, to iu kin, chia skh khn v lun ng vin tc gitrong sut

qu trnh hc tp v nghin cu hon thnh bn lun n ny.

Xin trn trng cm n.


3/173

iii

LI CAM OAN

Ti xin cam oan y l cng trnh nghin cu khoa hc ca ring c nhn

ti. Cc sliu, kt qunu trong lun n ny l trung thc v cha tng c cng

btrong bt ccng trnh nghin cu no khc.

Tc gi

on Vit Dng


4/173

iv

MC LC

LI CM N ............................................................................................................ ii

LI CAM OAN ..................................................................................................... iii

DANH MC TVIT TT .................................................................................. vii

DANH MC CC BNG ........................................................................................ x

DANH MC CC TH .................................................................................... xi

DANH MC CC S ..................................................................................... xii

CHNG 1: MU ............................................................................................ 1

1.1. Tnh cp thit ca ti ................................................................................ 11.2. Mc ch, ni dung, i tng, phm vi nghin cu ca lun n ............. 3

1.2.1. Mc ch nghin cu ca lun n .................................................................... 3

1.2.2. Ni dung nghin cu ........................................................................................ 4

1.2.3. i tng v phm vi nghin cu ca lun n ................................................ 4

1.3. Phng php nghin cu v sliu .............................................................. 6

1.4. ng gp ca lun n. .................................................................................... 7

1.5. Kt cu ca lun n. ....................................................................................... 7

CHNG 2: TNG QUAN NGHIN CU V CSL LUN .................. 8

2.1. Tng quan cc nghin cu ............................................................................. 8

2.1.1. Tng quan cc nghin cu ti Vit Nam.......................................................... 8

2.1.2. Tng quan nghin cu ti cc nc ............................................................... 10

2.2. Tng quan vngn hng thng mi......................................................... 12

2.2.1. Khi nim vngn hng thng mi ............................................................. 12

2.2.2. Chc nng ca ngn hng thng mi ........................................................... 13

2.3. Csl lun vcu trc cnh tranh ngnh v nng lc cnh tranh ..... 14

2.3.1. Csl lun vcu trc cnh tranh ngnh ................................................... 14

2.3.2. Csl lun vnng lc cnh tranh ............................................................. 23

2.3.3. Cc chso lng nng lc cnh tranh v hiu quhot ng ca ngn

hng thng mi............................................................................................. 30


5/173

v

2.3.4. C sl lun vmi quan hgia cu trc cnh tranh ngnh v nng

lc cnh tranh ................................................................................................. 35

CHNG 3: THC TRNG CU TRC CNH TRANH NGNHNGN HNG V NNG LC CNH TRANH CA CC NGN

HNG THNG MI VIT NAM ..................................................................... 51

3.1. Tng quan vngnh ngn hng Vit Nam ................................................ 52

3.1.1. Qu trnh hnh thnh v pht trin ca hthng ngn hng .......................... 52

3.1.2. c im ca hthng ngn hng sau nm 2007 - 2008............................... 55

3.2. Nhng hn chca hthng ngn hng thng mi Vit Nam .............. 61

3.2.1. Cchv thchcn nhiu hn ch............................................................. 62

3.2.2. Cht lng dch vcha mnh ................................................................. 62

3.2.3. Nng lc qun trv cng nghcn nhiu hn ch....................................... 63

3.2.4. Trnh cn bnhn vin ngn hng cha cao ............................................. 64

3.2.5. Nng lc cnh tranh cn yu .......................................................................... 64

3.3. Thc trng cu trc cnh tranh ngnh ngn hng Vit Nam. ................ 65

3.3.1. Mc cnh tranh ca cc i thhin ti: .................................................. 653.3.2. Mi e da ca nhng ngi gia nhp tim nng .......................................... 67

3.3.3. Mi e da ca cc sn phm thay th: ......................................................... 68

3.3.4. Sc mnh ngi mua ..................................................................................... 69

3.3.5. Sc mnh ca ngi cung ng ....................................................................... 70

3.4. Cu trc ngnh ngn hng v nng lc cnh tranh ca cc ngn

hng thng mi .......................................................................................... 71

3.4.1. c lng hiu qukthut ca cc ngn hng thng mi ........................ 72

3.4.2. Cu trc cnh tranh ngnh ngn hng v hiu qukthut. ......................... 98

CHNG 4: KIN NGH NNG CAO NNG LC CNH TRANH

CA CC NGN HNG THNG MI VIT NAM ................................... 109

4.1. Nhm kin nghi vi Chnh phv ngn hng Nh nc................. 109

4.1.1. Gii php tChnh Ph ................................................................................ 109

4.1.2. Gii php tNgn hng Nh nc............................................................... 115


6/173

vi

4.2. Nhm kin nghi vi cc ngn hng thng mi Vit Nam .............. 118

4.2.1. Pht trin theo nh hng thtrng mc tiu ........................................... 118

4.2.2. Nng cao hiu ququn trtrong ngn hng ............................................... 119

4.2.3. Tng cng nng lc ti chnh v tchti chnh ...................................... 120

4.2.4. Hin i ha cng nghngn hng, xy dng vn ha kinh doanh ............. 121

4.2.5. Pht trin a dng ha sn phm v dch vtheo hng pht trin chiu

su ................................................................................................................ 122

4.2.6. Nng cao nng lc cn bcng nhn vin ................................................... 124

PHN KT LUN ................................................................................................ 126

NHNG CNG TRNH CA TC GI CNG B................................ 128

DANH MC TI LIU THAM KHO ............................................................. 129

PHLC ............................................................................................................... 138


7/173

vii

DANH MC TVIT TT

Tn vit tt Tn ting Vit

ABBank Ngn hng thng mi cphn An Bnh

ACB Ngn hng thng mi cphn Chu

BIDVNgn hng thng mi cphn u Tv Pht Trin Vit

Nam

DaiABank Ngn hng thng mi cphn i DongABank Ngn hng thng mi cphn ng

EIB Ngn hng thng mi cphn Xut nhp khu Vit Nam

HabuBank Ngn hng thng mi cphn Nh H Ni

HDBank Ngn hng thng mi cphn Pht trin TP. HCM

KienLongBank Ngn hng thng mi cphn Kin Long

MBB Ngn hng thng mi cphn Qun i

MDB Ngn hng thng mi cphn Pht trin M Kng

MHB Ngn Hng Pht Trin Nh BSCL

MSB Ngn hng thng mi cphn Hng hi Vit Nam

NamABank Ngn hng thng mi cphn Nam

NaviBank Ngn hng thng mi cphn Nam Vit

OceanBank Ngn hng thng mi cphn i dng

OricomBank Ngn hng thng mi cphn Phng ng

PGBank Ngn hng thng mi cphn Xng du Petrolimex

PNB Ngn hng thng mi cphn Phng Nam

SacomBank Ngn hng thng mi cphn Si Gn Thng tn

SaigonBank Ngn hng thng mi cphn Si Gn Cng Thng


8/173

viii


SeaBank Ngn hng thng mi cphn ng Nam

SHB Ngn hng thng mi cphn Si Gn - H Ni

TechcomBank Ngn hng thng mi cphn Kthng Vit Nam

VIBank Ngn hng thng mi cphn Quc tVit Nam

VietABank Ngn hng thng mi cphn Vit

VietCapitalBank Ngn hng thng mi cphn Bn Vit

VietcomBank Ngn hng thng mi cphn Ngoi thng Vit NamVietinBank Ngn hng thng mi cphn Cng thng Vit Nam

VPBank Ngn hng thng mi cphn Vit Nam Thnh Vng

WEB Ngn hng thng mi cphn Phng Ty

CIEM y ban Quc gia vHp tc Kinh tQuc t

CONS Khng i theo quy m

DEA Phng php phn tch bao dliu

DRS Gim theo quy m

EPS Hsthu nhp/cphiu

GDP Tng sn phm trong nc

IRS Tng theo quy m

NHLD Ngn hng lin doanh

NHNN Ngn hng Nh nc

NHNNg Ngn hng nc ngoi

NHTM Ngn hng thng mi

NHTMCP Ngn hng thng mi cphn

NHTMNN Ngn hng thng mi nh nc

NIM Thu li bin rng


9/173

ix


NOM Thu ngoi li bin rng

OECD Tchc Hp tc v Pht trin Kinh t

PE Hiu ququy m.

ROA Thu nhp rng/ Tng ti sn

ROE Thu nhp rng/ Vn chshu

SE Hiu qukthut thun ty.

SFA Phng php phn tch bin ngu nhinTCTD Tchc tn dng

TDND Tn dng nhn dn

TE Tng hiu qukthut.

TFP Chsnng sut nhn ttng hp

TNHB Thu nhp hot ng bin


10/173

x

DANH MC CC BNG

Bng 3.1: Slng cc ngn hng thng mi qua cc nm.............................. 54Bng 3.2: Nxu cc NHTM Vit Nam giai on 2005 -2012 .......................... 61

Bng 3.3: Kt quphn tch la chn cc bin u ra, u vo .......................... 76

Bng 3.4: Kt quc lng hiu qukthut (TE) hiu qukthut thun

(PE) v hiu ququy m (SE) ca cc ngn hng thng mi giai

on 2008-2013 .................................................................................. 77

Bng 3.5: Bng xp hng hiu qukthut ca cc NHTM Vit Nam giai

on 2008-2013 .................................................................................. 80

Bng 3.6: Slng cc ngn hng c hiu sut tng (ICR), gim (DCR) v

khng i theo quy m (CONS) giai on 2008-2013. ...................... 87

Bng 3.7 : Thng k tm tt cc bin sdng trong m hnh SFA ..................... 92

Bng 3.8 : Kt quc lng cc tham sca m hnh ...................................... 94

Bng 3.9: Hiu qukthut ca cc ngn hng thng mi ............................... 96

Bng 3.10 : Xp hng hiu qukthut ca cc ngn hng thng mi ............... 97

Bng 3.11: Kt quc lng mi quan hHiu quk thut, thphn tn

dng, tng ti sn v tng trng tng i. ...................................... 99Bng 3.12: Kt quc lng mi quan hHiu quk thut, thphn tn

dng, vn chshu v tng trng tng i. .............................. 100

Bng 3.13: Kt quc lng mi quan hHiu qukthut, thphn huy

ng, vn chshu v tng trng tng i. .............................. 100

Bng 3.14: Kt quc lng mi quan h thphn huy ng, vn ch s

hu v tng trng tng i. .......................................................... 101

Bng 3.15: Kt quc lng mi quan hthphn huy ng, tng ti snv tng trng tng i. .................................................................. 102

Bng 3.16: Kt quc lng mi quan h th phn tn dng, vn ch s

hu v tng trng tng i. .......................................................... 102

Bng 3.17: Kt quc lng mi quan hthphn tn dng, tng ti sn v

tng trng tng i. ...................................................................... 103

Bng 3.18: Mi quan h ROA, ROE v hiu qu k thut ca cc NHTM

Vit Nam giai on 2008 - 2013 ....................................................... 106


11/173

xi

DANH MC CC TH

th3.1: Vn chshu ca cc ngn hng thng mi giai on 2008 2012 .... 55

th3.2 : Tng ti sn ca cc ngn hng thng mi giai on 2008 2012 ........ 56

th3.3: Tng trng huy ng, tng trng tn dng.............................................. 57

th3.4: Huy ng vn ca cc ngn hng thng mi giai on 2008 2012 ..... 58

th3.5: Dntn dng ca cc ngn hng thng mi giai on 2008 2012.... 59

th3.6: Nxu ca cc NHTM Vit Nam giai on 2005 2012 ................... 61th3.7: ng bao dliu (DEA) .................................................................... 72

th3.8: Mi quan hgia thphn v hiu qukthut nm 2013 ................ 104

th3.9: Mi quan h gia vn ch s hu, tng ti sn v hiu qu k

thut nm 2013 .................................................................................... 104

th3.10: Mi quan hgia vn chshu, tng ti sn v tng trng nm

2013 ..................................................................................................... 105

th3.11: Mi quan h gia tng trng tng i, li nhun v hiu qu

nm 2013 ............................................................................................. 105

th3.12: Mi quan hgia ROA, ROE v TE giai on 2008 - 2013 .............. 107

th3.13: Nxu cc ngn hng thng mi giai on 2008 - 2013 ................. 107


12/173

xii

DANH MC CC S

S2.1 : M hnh 5 lc lng cnh tranh ............................................................ 15

S2.2: M hnh cc yu tquyt nh ca li thcnh tranh .......................... 29

S2.3: M hnh phn tch tc ng ca c cu cnh tranh n hiu qu

hot ng ca cc ngn hng thng mi Vit Nam ............................ 50

S3.1: Hthng tchc tn dng Vit Nam .................................................... 53


13/173

1

CHNG 1: MU

1.1.

Tnh cp thit ca ti

Tri qua hn 25 nm i mi, chng ta chng kin sthay i nhanh chng

ca h thng ngn hng Vit Nam, thhin l trct ca h thng ti chnh, gp

phn quan trng vo tng trng kinh tt nc. Tc ny c thhin thng

qua slng, quy m vn v slng sn phm, dch vca cc ngn hng thng

mi tng ln nhanh chng. Cng vi sthay i l nhng ng gp quan trng

ca h thng ngn hng i vi nn kinh t. H thng ngn hng huy ng vcung cp mt lng vn kh ln cho nn kinh t, c tnh dntn dng vt trn

130% GDP, gn 50% vn u tton x hi. Tc tng trng huy ng vn qua

cc nm mc 22 47% (Ng Xun Thanh, 2012). Tuy nhin, tnm 2008 khi

kinh t thgii ri vo cuc khng hong kinh t ti tnht t sau cuc i suy

thoi nm 1929 1933. Nn kinh tVit Nam cng khng trnh khi bnh hng:

chu kkinh tthu hp bt u tqu I/2008 v ngy cng trnn r rt vo cc qu

sau. Du hiu nn kinh ttrong mt chu kthu hp c thhin di tc ng cachnh sch ti chnh, tin ttht cht, tc tng trng suy gim, gi ctng cao,

thtrng chng khon suy gim, thtrng bt ng sn m m. Lc ny vai tr

quan trng ca hthng ngn hng c thhin thng qua vic gp phn y li

v kim ch lm pht, tng bc duy tr sn nh ca ng tin v tgi, gp

phn ci thin kinh tvm, mi trng u tv pht trin sn xut kinh doanh.

C th ni, h thng ngn hng l cu ni gia cc thnh phn kinh t gip cho

dng vn lu thng, thc y spht trin nn kinh t.Tuy nhin, hthng ngn hng Vit Nam vn cn nhiu tn ti ng lo ngi

m c bit l nng lc qun trdoanh nghip khng theo kp tc pht trin

nhanh chng ca quy m, mng li, loi hnh sn phm, dch vti chnh v mc

ri ro trong hot ng. NHTM cnh tranh thiu lnh mnh dn n sthiu tn

trng cc chnh sch, php lut trong hot ng ngn hng. Vnng lc ti chnh

ca cc NHTMVN cn hn chv hiu qukinh doanh thp so vi cc ngn hng

trong khu vc v trn thgii. T nhng tn ti trn, nhn thy vn cp thit


14/173

2

phi thay i trong giai on pht trin vn ti c cu c cp tnm

2006 trong n pht trin ngnh Ngn hng Vit Nam n nm 2010 v nh

hng n nm 2020 ban hnh km Quyt nh s 112/2006/Q-TTg ngy24/5/2006 ca Thtng Chnh ph. c bit, trong nhng nm gn y khi cuc

khng hong kinh tdin ra trn thgii, tc ng ti spht trin ca nn kinh

tv hthng ngn hng Vit Nam. Syu km ca cc ngn hng c phn nh

r nt thng qua cht lng ti sn thp, nxu tng cao. iu i hi hthng

ngn hng Vit Nam cn c cc bin php xl, khc phc kp thi. Do , trong

giai on hin nay vic ti ccu hthng NHTM c gn lin theo n Ti cu

trc nn kinh tca Chnh phvi 3 lnh vc cn ti cu trc: doanh nghip Nh

nc, u tcng v hthng ngn hng thng mi. Tri qua hn 2 nm thc hin

ti c cu theo n c cu li h thng cc t chc tn dng giai on 2011

2015 ban hnh Quyt nh s254/Q-TTg ngy 01/03/2012 ca Thtng Chnh

ph. H thng ngn hng thng mi Vit Nam thu c mt s thnh cng nht

nh nh: m bo c tnh thanh khon ca h thng v to iu kin n nh

kinh tvm; kim sot c cc NHTM yu km thng qua vic sp nhp hoc

cho php t ti ccu; thnh lp Cng ty mua bn nVAMC cho php x l n

xu cc tchc tn dng nhm n nh hot ng. Tuy vy, vn cn nhiu tn ti

cn c tho gtng cng sc khe cho hthng ngn hng nh: nxu vn

cn cao; vn shu cho, u tcho trong cc tchc tn dng cn thiu minh

bch; vn iu lmt sNHTMCP khng phn nh ng thc cht dn n nguy

cchi phi, thao tng hot ng ngn hng. iu ny gy ri ro nh hng n hot

ng v khnng cnh tranh ca cc ngn hng.

Bn cnh , khi tin bca khoa hc kthut ngy mt pht trin ko gn

cc nn kinh tthgii li vi nhau v cc khong cch ngy mt bloi bth sn

chi sngy cng bnh ng hn. Vit Nam cng khng phi l mt ngoi l, trong

tin trnh hi nhp nn kinh t th gii, cc ngn hng thng mi Vit Nam c

nhiu chi song cng chu nhiu thch thc. So vi cc ngn hng thng mi

trong khu vc v trn thgii, cc NHTMVN cn rt non trv trnh , quy m

cng nhknng nghip vkinh doanh. Vi sc p trong giai on hi nhp kinh


15/173

3

tquc tthhin scnh tranh ngy cng gia tng buc cc ngn hng thng mi

Vit Nam phi khng ngng i mi.

Tnhng vn trn tc gila chn tiL thuyt cu trc cnh tranh

ngnh vi vic nng cao nng lc cnh tranh ca cc ngn hng thng mi

Vit Nam hin nay vi mc tiu ng gp mt phn nh trong vic nghin cu

cu trc cnh tranh ngnh c nh hng nh thno ti hiu qu ti chnh, cng

nh nng lc cnh tranh ca cc ngn hng thng mi Vit Nam. Thng qua

nghin cu ny gip cc ngn hng thng mi c ci nhn tng quan nhm nng

cao nng lc cnh tranh tng khnng cnh tranh trong mi trng kinh tm.

1.2. Mc ch, ni dung, i tng, phm vi nghin cu ca lun n

1.2.1.Mc ch nghin cu ca lun n

Nghin cu mt cch khoa hc csl lun vl thuyt cu trc cnh tranh

ngnh ngn hng v l thuyt nng lc cnh tranh. Trn c s xy dng mi

quan hgia cu trc cnh tranh ngnh ngn hng tc ng ti nng lc cnh tranh.

Da trn m hnh l thuyt phn tch thc trng hot ng ca cc NHTM

Vit Nam v phn tch mi quan hgia cc nhn tnh hng ti hiu quhot

ng ca cc ngn hng.

T , a ra cc kin ngh nhm nng cao nng lc cnh tranh ca cc

NHTM Vit Nam.

c tht c cc mc tiu nghin cu ni trn, lun n ny cn trli

c cc cu hi nghin cu cthsau y:

NHTM Vit Nam thuc cu trc thtrng no?Nhng nhn tno quyt nh ti cu trc cnh tranh ngnh v thng qua

tc ng ti hiu quti chnh ca NHTM Vit Nam?

Cn lm r cc githuyt nghin cu sau trli cc cu hi nghin cu trn:

Mc cnh tranh gia cc ngn hng thng mi chu stc ng mnh

ca cc nhn t- hng ro gia nhp ngnh, thphn ca cc ngn hng v tp

trung ca ngnh.


16/173

4

Hng ro gia nhp th trng quyt nh tc tng trng ca cc ngn

hng thng mi v do c tc ng tch cc n hiu quti chnh.

C mi quan hcng chiu gia thphn v hiu quti chnh ca cc ngn

hng thng mi.

1.2.2.Ni dung nghin cu

Lun n bao gm cc ni dung sau:

Khi qut l thuyt vcu trc cnh tranh ngnh v nng lc cnh tranh ca

cc NHTM Vit Nam.

Nghin cu tng quan vc im ca cc NHTM Vit Nam v nng lc

cnh tranh tc ng ti hiu quti chnh ca cc NHTM Vit Nam trong giai on

tnm 2008 - 2013.

Trn cs nh gi c nhng nhn ttc ng ti hiu quhot ng

ca cc NHTM Vit Nam thng qua cc phng php nh lng. Phn tch c

mc nh hng ca cc nhn t nh hng ti hiu qu hot ng ca cc

NHTM Vit Nam.Kt qunh gi sl tin a ra cc kin nghi vi cc NHTM Vit

Nam cng nhi vi NHNN nhm nng cao nng lc cnh tranh ca cc NHTM

Vit Nam trong giai on hi nhp kinh tquc t.

1.2.3.i tng v phm vi nghin cu ca lun n

i tng nghin cu: Hin ti c hn 100 cc ngn hng v t chc tn

dng hot ng trong lnh vc ti chnh tin tVit Nam. Trong khi hthng

ngn hng l mt cu ni quan trng ca cc thnh phn kinh t, n stc ng ti

nn kinh tca mt quc gia. Tuy nhin, trong nhng nm va qua hot ng trong

hthng ngn hng bc lnhiu yu km e da san ton ca ton hthng v

nh hng ti spht trin ca ton bnn kinh t. Bn cnh , trong giai on

hi nhp kinh tquc tscnh tranh ca cc ngn hng trong v ngoi nc ngy

cng gia tng. V vy, i tng nghin cu ca lun n l nng lc cnh tranh ca

cc NHTMVN hot ng Vit Nam. phn tch nng lc cnh tranh ca mt


17/173

5

ngn hng c thsdng nhiu cch tip cn khc nhau. Trong nghin cu ny, tc

gi phn tch nng lc cnh tranh bng hiu qu hot ng ca cc NHTMVN.

Hiu quhot ng thhin vic ngn hng sdng cc kt hp u vo tou ra hiu qu, tm ra cc nhn tv phn tch nh lng nh hng ca n n

hiu quhot ng ny ca cc NHTM Vit Nam.

Phm vi nghin cu: Trong nhng bi nghin cu ca cc tc gitrc thng

tp trung nghin cu vo mt vi NHTMNN hoc cc ngn hng ln, do khng

phn nh mt cch y nng lc cnh tranh v hiu qu ti chnh ca h thng

NHTM Vit Nam. Trong khi , nhng nm va qua tc gia tng nhanh chng

ca cc NHTMCP tc ng mnh mn hthng ngn hng. Do , lm r

bc tranh ton cnh hot ng ca hthng NHTM Vit Nam, lun n stp trung

nghin cu vo cc NHTMCP Vit Nam hot ng Vit Nam. Bn cnh , lun

n smrng phm vi nghin cu thhin r 2 giai on pht trin ca hthng

ngn hng theo giai on pht trin kinh t.

Tnm 2000 - 2007, y l thi kVit Nam y nhanh qu trnh hi nhp

kinh tquc t, vi vai tr l cu ni ca cc thnh phn kinh tcc ngn hng y

nhanh qu trnh ci cch, sthnh lp ca cc ngn hng mi khng ngng gia tng

chun bcho scnh tranh khi hi nhp.

Tuy nhin, tnm 2008 - 2012, mi trng vm khng my thun li tc

ng ti hot ng ca cc NHTM, lm pht gia tng (nm 2008 l 19,89%, nm

2011 l 18,58%, n nm 2012 cn 6,81%), cn cn thng mi thm ht ln, th

trng ti chnh trong nc v quc tdin bin phc tp, li sut, tgi, gi vng

bin ng mnh... Trong giai on ny, nn kinh t trong nc chu tc ng tiucc ca cuc khng hong ti chnh v suy thoi kinh tton cu, bn cnh vn

lm pht cao v suy gim tc tng trng kinh t trong nc. i vi h

thng ngn hng vi tcch l trung gian ti chnh nn cng chu stc ng, mi

trng kinh doanh v hot ng gp nhiu kh khn lm cho cht lng tn dng

suy gim v nxu tng nhanh hn tc tng trng tn dng. Trong giai on

2008-2011, tc tng trng dntn dng bnh qun 26,56% nhng tc tng

trng nxu bnh qun 51%, n nm 2012 tc tng trng dntn dng t


18/173

6

8,91%. C thni giai on 2008-2012 l giai on y kh khn v thch thc, i

hi cc ngn hng phi c mt ni lc mnh m, phn ng nhanh nhy trc din

bin phc tp ca tnh hnh kinh t, ng thi khng ngng nng cao nng lc kinhdoanh, nng lc cnh tranh c th tn ti v pht trin trc s sng lc ngy

cng kht khe ca th trng ti chnh trong thi k hi nhp kinh tquc t. Tuy

nhin, trong giai a ny tc tng trng hthng ngn hng l tng i nhanh

nhng s tng trng v s lng khng gn lin vi mt cu trc hp l v cht

lng tng trng. Bn cnh , tn dng ngn hng tng trng nhanh, quy m tn

dng so vi GDP tng nhanh lm cho h thng ngn hng d b tn thng t

nhng sthay i bt li ca nn kinh t. Hiu quhot ng ca cc NHTM gp

nhiu bt cp, t phi c ci nhn ton din hn na vh thng NHTM. Hn

na, ngun s liu ca thi knghin cu ny bo m tnh ng bhn, y

hn, c tin cy cao hn, cp nht v phn nh tt vic nh gi hiu quhot

ng ca cc NHTMVN Vit Nam.

Trong lun n ny, do c th ca ngnh ngn hng l mt tchc ti chnh

quan trng ca nn kinh tnn tc gichia cc NHTM thnh 2 nhm theo chshu.

Nhm 1: cc Ngn hng thng mi Nh nc.

Nhm 2: cc Ngn hng thng mi cphn.

1.3. Phng php nghin cu v sliu

Lun n nghin cu cu trc ngnh tc ng ti nng lc cnh tranh ca cc

NHTM Vit Nam, do vy ph hp vi ni dung v mc ch ca lun n ra

ngoi phng php nghin cu v mt nh tnh nh phng php duy vt bin

chng kt hp vi lch s. Lun n cn c skt hp phng php tip cn nh

lng vi cng cng dng l phng php phn tch bao dliu (DEA), m hnh

Tobit v phn tch bin ngu nhin (SFA) lm r hiu quhot ng v cc nhn

tnh hng ti hiu quhot ng ca cc NHTM Vit Nam.

D liu ca lun n c thu thp thng qua bo co ca Ngn hng Nh

nc v bo co thng nin ca cc NHTM Vit Nam giai on 2000 - 2012.


19/173

7

1.4. ng gp ca lun n.

Lun n ny c ng gp cvmt l lun v thc tin. Da trn l thuyt

v cu trc cnh tranh ngnh, lun n xc nh cu trc ca ngnh ngn hngVit Nam. Bn cnh , lun n lm r csl lun vnng lc cnh tranh v ch

ra mi quan hgia cu trc ngnh v nng lc cnh tranh ca cc ngn hng. Bng

vic xy dng th phn nh mi quan hgia c cu cnh tranh tc ng n

hiu quhot ng ca cc ngn hng, lun n hnh thnh cc githuyt vmi

quan hgia cc nhn t trong cu trc cnh tranh ngnh ngn hng phn tch

thc trng hot ng ca cc ngn hng thng mi Vit Nam.

Trn csl lun vcu trc cnh tranh ngnh v nng lc cnh tranh, lunn phn tch thc trng v nh gi hiu quhot ng ca cc ngn hng thng qua

phng php phn tch bao d liu (DEA), m hnh Tobit v phn tch bin ngu

nhin (SFA) ch ra cc nhn t nh hng ti hiu qu k thut, nhng im

mnh v yu ca cc NHTM Vit Nam. Ngoi ra vic quan st xu hng bin ng

hiu qukthut, cng vi bng xp hng cc ngn hng gip cc nh qun l c ci

nhn tng quan v thc trng hiu quk thut cng vi cc nhn t tc ng ti

hiu qukthut ca cc ngn hng, t a ra khoch nhm nng cao hiu qukthut v khnng cnh tranh ca hthng NHTM Vit Nam.

Da trn kt qunghin cu, lun n a ra cc kin nghi vi Chnh ph

v NHNN nhm hon thin khung chnh sch v iu hnh h thng NHTM Vit

Nam. Bn cnh , di gc vi m, lun n sgip cc NHTM nng cao hiu

quhot ng v nng lc cnh tranh trong giai on hi nhp kinh tquc t.

1.5. Kt cu ca lun n.

Chng 1: MuChng 2: Tng quan nghin cu v csl lun

Chng 3: Thc trng cu trc cnh tranh ngnh ngn hng v nng lc cnh

tranh ca cc ngn hng thng mi Vit Nam.

Chng 4: Kin ngh nng cao nng lc cnh tranh ca cc ngn hng

thng mi Vit Nam

Phn kt lun


20/173

8

CHNG 2

TNG QUAN NGHIN CU V CSL LUN

2.1. Tng quan cc nghin cu

2.1.1. Tng quan cc nghin cu ti Vit Nam

Vi vai tr trung gian ti chnh, hthng ngn hng c bit quan trng i

vi kinh tmt quc gia. Chnh v vy, c rt nhiu cng trnh nghin cu lin quan

n nng lc cnh tranh ca cc ngn hng thng mi nh: nghin cu ca ng

Hu Mn nm 2010 v Nng cao nng lc cnh tranh ca cc ngn hng thng

mi Vit Nam, hay nghin cu cu Bi Tn nh nm 2007 v Nng cao nng

lc cnh tranh ca cc ngn hng thng mi Vit Nam khi Vit Nam chnh thc

gia nhp tchc thng mi thgii(WTO), hoc nghin cu ca Nguyn Qunh

Hoa (2007) v Nng cao nng lc cnh tranh ca cc ngn hng thng mi Vit

Nam trong qu trnh hi nhp kinh tquc t .Tuy nhin cc nghin cu trn ch

yu da trn phng php m tsliu t a ra cc nhn nh vthc trngnng lc cnh tranh ca mt sngn hng thng mi Vit Nam.

Bn cnh cng c nhiu nghin cu vhot ng ca hthng ngn hng

v cu trc th trng ca ngnh ngn hng. Tuy nhin, cn nhiu nghin cu vn

tip cn theo phng php truyn thng l nghin cu vmt nh tnh nh: nghin

cu ca L Dn (2004) [ 3 ], hay nghin cu ca Hong Xun Thnh (2007), hoc

nghin cu ca Phm Thanh Bnh (2005) [ 14 ]. Ni dung chyu da vo cc chs

ti chnh v sliu thng k phn tch vhot ng ca cc ngn hng ri t

a ra cc kin ngh. Hoc bi vit ca V Thnh Danh Phn tch hot ng kinh

doanh ca h thng ngn hng thng mi cphn Vit Nam nm 2008 s dng

phng php phn tch hiu qutruyn thng da trn phn tch cc chsti chnh.

Trong giai on gn y bt u xut hin nhng cng trnh nghin cu v

mt nh lng d khng phi l nhiu nh: Nguyn ThVit Anh (2004) [10]

nghin cu v ngn hng Nng nghip v pht trin nng thn Vit Nam bng


21/173

9

phng php xc nh hm bin ngu nhin v c lng hiu quk thut di

dng hm chi ph Cobb - Douglas, tuy nhin vic nghin cu chp dng i vi

mt ngn hng skhng phn nh y . Hay nghin cu ca Nguyn Vit Hng

(2008) [ 12 ] vcc nhn tnh hng ti hot ng ca cc ngn hng thng mi

sdng cch tip cn tham sv phi tham strong vic o lng hiu quhot

ng, nghin cu s dng cng c v mt nh lng kh y nhng giai

on nghin cu din ra trong bi cnh hthng ngn hng Vit Nam ang thi k

pht trin mnh khi cha chu cc bin ckinh tc bit tc ng vo. Hay nghin

cu ca Phm L Thng (2011) thng qua vic s dng hm sn xut bin ngu

nhin. Nhn chung, slng cc nghin cu nh lng cn rt khim tn, nu c

cng chmi dng li mc skhai, n gin cha phn nh c ht mc

phc tp ca vn . Hn chchyu m cc nghin cu ny gp phi l cha

nh dng ng dng hm v nghin cu mi chdng li nh gi cho mt s t

cc ngn hng nh nc. Bn cnh , mt snghin cu ngoi ngnh c thlm

csvn dng linh hot trong nghin cu ngnh ngn hng c thkn nh:

Nghin cu ca Nguyn Khc Minh (2004) sdng cng cDEA kh mnh mtrong vic c lng hiu quk thut ca 32 ngnh sn xut H ni v thnh

phHCh Minh (Tp.HCM) thng qua sdng sliu hn hp. Bi vit sdng

phng php tip cn tham s, thng l hm sn xut bin ngu nhin (SFPF), v

phng php tip cn phi tham s, thng l phn tch bao d liu (DEA) vi s

liu H ni v Tp.HCM trong giai on 2000-2002. Kt qunghin cu a ra

hiu qukthut ca 2 thnh phln nht nc ta chch lch nhau khng ng k.

Vic nng cao tnh hiu quca cc ngnh khng kti qui m ln ti 40%. Cch

sdng phng php bao dliu ca tc gi chng trong vic tm hiu cc

nhn tnh hng, to ra mt ci nhn a chiu v kt quphn tch trnn thuyt

phc hn. Tuy nhin, nghin cu ny c bsliu chtrong ba nm, nn vic d

on iu g xy ra vi cc ngnh sn xut ca hai thnh phcn mang tnh ch

quan, cha bao qut ht xu hng bin ng ca ngnh trong di hn.


22/173

10

Nhvy c ch ra rng, c rt nhiu cc nghin cu khc nhau vnng lc

cnh tranh v hot ng ca cc ngn hng thng mi. Mc d trong thi gian gn

y xut hin nhiu hn cc nghin cu vmt nh lng nhng chyu cc

nghin cu vn da trn phng php nghin cu truyn thng v y l cch

nghin cu d hiu v d tnh. Tuy nhin, cha c nghin cu c thv tc ng

ca cu trc ngnh ti nng lc cnh tranh ca cc ngn hng thng mi Vit Nam

ti Vit Nam.

2.1.2. Tng quan nghin cu ti cc nc

i vi cc nc trn thgii, cng c nhu tc ginghin cu vnng lccnh tranh ca cc ngn hng thng mi nh: Florin Maican Competitive

conditions in the Swedish banking system Osmis Areda Habte tp trung nghin

cu vnh hng cu cuc khng hong ti chnh nh hng ti kh nng cnh

tranh ca trong hthng ngn hng Thy in giai on 2003 2010. Hay nghin

cu ca Filip Switala, Malgorzata Olszak v Iwona Kowalska (2013) v

Competition in commercial banks in Poland analysis of Panzar Rosser H

statistics nghin cu phn tch mc cnh tranh ca cc ngn hng Ba Lan. Hoc

nghin cu ca Micheal Koetter(2013) Market structure and competition in

German banking phn tch cu trc thtrng ca cc ngn hng c nh

gi sc mnh ca thtrng.

Cc nghin cu ti cc nc c vn dng nghin cu v mt nh

lng trt lu. Vic nghin cu lin quan n hiu qukthut v hiu quphn

phi hay hiu qukinh tca cc ngnh sn xut cc nc pht trin v ang phttrin c nhiu tc gicp n. Nhiu tc gi sdng DEA phn tch su

vmc hiu qucng nhnguyn nhn dn n sphi hiu quca cc doanh

nghip nhPitt and Lee (1981); Changanti and Damanpour (1991); Prada v cng

s(1997), Deyoung v Nolle (1996).

Trong lnh vc Ngn hng- Ti chnh, c bit c kh nhiu cc phn tch p

dng phng php DEA cho khu vc Bc M chng hn nh Miller v Noulas

(1996), Berger v Mester (2001). Kt qunghin cu thu c tkhu vc ny c


23/173

11

nhiu nt tng ng d cc nghin cu c cch tip cn thi gian v sliu khc

nhau. iu ny c thl gii bi cchhot ng ca cc ngn hng Bc Mc s

tng ng; li nhun ngn hng khng c nhiu bin ng v t chi gia tng li

nhun tvic cnh tranh vi cc i thkhc. Hay Alam (2001) v Mukherjee et.al

(2001) sdng Malmquist nghin cu cc ngn hng thng mi Hoa Ktrong

nhng nm 1980. Tng tnhvy, DEA cng c sdng r sot hiu qu

trong lnh lc ngn hng ca c quc gia thuc ca Cng ng kinh t chu u.

Nhiu ngi cho rng, vic nh gi cc ngn hng chu u s thu c mc

chnh lch hiu qurt ln, l do khc bit cu trc v qui m ngn hng. Phn

tch ca Casu v Molyneux (2000) cho thy rng: qua cc nm, c mt ci thin nh

trong hiu qungn hng nhng skhc bit xut pht ttim lc kinh tca quc

gia khc nhau vn dn n chnh lch hiu qurt ln. c bit, J.C. Paradi et. al

(2004) xut s dng phng php DEA chun kt hp phng php DEA

trng hp xu nht trong nh gi ri ro tn dng. Trong nghin cu ny, Paradi

sdng sliu nm trc khi ph sn ca cc cng ty np n ph sn trong nm

1996 v nm 1997 Canada. D. Varias & S. Sofianopoulou (2012) s dngphng php DEA vi cc u ra bao gm n; ti sn thu nhp khc; tin gi v cc

u vo bao gm chi ph li vay/tin gi; chi ph qun l khc/ti sn cnh; chi

ph cho nhn vin/tng ti sn, nhm nh gi hiu quca cc NHTM Hy Lp. M.

H. Eken & S. Kale (2010) li sdng 2 cch tip cn l cch tip cn sn xut v

cch tip cn li nhun vi cng cc bin u vo v chkhc nhau cc bin u

ra. Tuy nhin, nghin cu ny tp trung nhiu hn vo vic xem xt hiu sut ca

cc NHTM thay i theo quy m nhthno khi sdng phng php DEA vi

ginh hiu sut thay i theo quy m (VRS).i vi khu vc Chu , Fukuyama

(1993) p dng DEA nghin cu hiu ququy m ca 143 ngn hng thng mi

Nht Bn v nghin cu Leigh Drake & Maximilian J.B Hall (2000) nh gi hiu

quhot ng ca hthng ngn hng Nht Bn. Nghin cu ca Xiaoqing Fu v

Shelagh Hefferman (2005) sdng m hnh hm hi quy 2 bc xc nh nh

hng ca mt sbin ti hiu quhot ng ca khu vc ngn hng Trung Quc.


24/173

12

Chen v Yeh (2000) nghin cu cc ngn hng i Loan v Gilbert and Wilson

(2000) nghin cu cc ngn hng Hn Quc cng s dng cc phng php

tng t. Chen & Pan (2012) iu tra trn 34 ngn hng thng mi i Loan

giai on 2005 2008, da trn cc thng sri ro tn dng vi phng php tip

cn bao dliu. Nghin cu sdng gi trtrung bnh ri ro tn dng (hiu quk

thut CR-TE) ti mi ngn hng kt hp vi ch s thu nhp trn mi c phiu

(EPS) phn loi cc NHTM thnh 4 nhm. Liu et.al (2007) sdng phng php

DEA vi ng bin hiu qu v ng bin phi hiu qu kt hp phng php

TOPSIS nhm a ra cch xp hng da trn cc tiu ch ny. Nghin cu p

dng cc phng php ny cho xp hng 15 cng ty trong top 500 cng ty ton cu.

Tnhng nghin cu ca cc tc gii trc, c ththy cc nghin cu v

ti Vit Nam thng tch bit gia nng lc cnh tranh v hiu quhot ng ca

cc ngn hng thng mi. Trong khi cc nghin cu nc ngoi s dng

nhiu cng c v mt nh lng s lm tin kt hp gia cc nghin cu

trong v ngoi nc tm ra cc bin ph hp vi mi trng hot ng ca cc ngn

hng ti Vit Nam.

2.2. Tng quan vngn hng thng mi

2.2.1. Khi nim vngn hng thng mi

Theo Lut cc tchc tn dng Vit Nam c quy nh: tchc tn dng l

doanh nghip c thnh lp theo quy nh ca lut cc tchc tn dng v cc quy

nh khc ca php lut hot ng ngn hng.

Ngn hng l mt trong cc tchc ti chnh quan trng nht ca nn kinht. Ngn hng thng mi l loi hnh tchc tn dng c thc hin ton bhot

ng ca ngn hng v cc hot ng kinh doanh khc c lin quan (Nghnh s

59/2009/N-CP ca Chnh phvtchc v hot ng ca NHTM). Ngn hng l

mt loi nh chti chnh trung gian m qua cc ngun tin nhn ri trong x

hi c tp trung li v htrti chnh cho cc thnh phn kinh ttrong x hi.

Bn cnh , thng qua cc hot ng ca mnh cc ngn hng cn cung cp cc


25/173

13

sn phm, dch vngn hng ca mnh p ng nhu cu ca cc thnh phn kinh t

trong x hi nhm gia tng li nhun cho ngn hng.

2.2.2. Chc nng ca ngn hng thng mi

Trung gian ti chnh:Ngn hng l mt tchc trung gian ti chnh vi hot

ng chyu l chuyn tin tit kim thnh u t, i hi stip xc vi hai loi

c nhn v tchc trong nn kinh t: (1) cc c nhn v tchc tm thi thm ht

chi tiu, tc l chi tiu cho tiu dng v u tvt qu thu nhp v v thh l

nhng ngi cn bsung vn; v (2) cc c nhn v tchc thng dtrong chi tiu,

tc l thu nhp hin ti ca hln hn cc khon chi tiu cho hng ha, dch vv

do vy hc tin tit kim. Stn ti hai loi c nhn v tchc trn hon ton

c lp vi ngn hng. iu tt yu l tin chuyn tnhm (2) sang nhm th(1)

nu chai cng c li. Nhvy thu nhp gia tng l ng lc to ra mi quan hti

chnh gia hai nhm ny. Nu dng tin dng tin di chuyn vi iu kin phi

quay trli vi mt lng ln hn trong mt khong thi gian nht nh th l

quan htn dng. Nu khng th l quan hcp pht hoc hn vn. Tuy nhin,

quan h trc tip gia hai nhm bgii hn do skhng ph hp vqui m, thigian, khng gianiu ny cn trquan htrc tip pht trin v l iu kin ny

sinh trung gian ti chnh. Ngn hng thng mi chnh l mt nh ch ti chnh

trung gian thc hin chc nng ny. [15, tr.13-14]

To phng tin thanh ton: Tin c mt chc nng quan trng l lm

phng tin thanh ton. Cc ngn hng khng to c tin kim loi nhng cc

ngn hng to phng tin thanh ton khi pht hnh giy nhn nvi khch hng.

Giy nhn ndo ngn hng pht hnh vi u im nht nh trthnh phngtin thanh ton rng ri c nhiu ngi chp nhn. Nhvy, ban u cc ngn

hng to ra phng tin thanh ton thay cho tin kim loi da trn slng tin

kim loi ang nm gi. Vi nhiu u th, dn dn giy nca ngn hng thay

thtin kim loi lm phng tin lu thng v phng tin ct tr; n trthnh tin

giy. Trong iu kin pht trin thanh ton qua ngn hng, cc khch hng nhn

thy nu hc c sdtrn ti khon tin gi thanh ton, hc thchi trc

c hng ha v dch vtheo yu cu. Theo quan im hin i, i lng tin tbao


26/173

14

gm: tin giy trong lu thng (M0), sdtrn ti khon tin gi giao dch ca khch

hng ti ngn hng, tin gi trn ti khon tin gi tit kim v tin gi c khn

Khi ngn hng cho vay, sdtrn ti khon tin gi thanh ton ca khch hng tngln, khch hng c thdng mua hng ha v dch v. Do , bng vic cho vay

(hay to tn dng), cc ngn hng to ra phng tin thanh ton (tham gia to ra M1).

Ton bhthng ngn hng cng to phng tin thanh ton khi cc khon tin gi

c mrng tngn hng ny n ngn hng khc trn cscho vay.

Trung gian thanh ton:Ngn hng trthnh trung gian trong thanh ton ln

nht hu ht cc quc gia hin nay. Thay mt khch hng, ngn hng thc hin

thanh ton gi trhng ha v dch v. vic thanh ton nhanh chng, thun tin

v tit kim chi ph, ngn hng a ra cho khch hng nhiu hnh thc thanh ton

nhthanh ton bng sc, y nhim chi, nhthu, cc loi thcung cp mng li

thanh ton in t, kt ni cc quv cung cp tin giy khi khch hng cn. Cc

ngn hng cn thanh ton b trvi nhau thng qua ngn hng Trung ng hoc

thng qua cc trung tm thanh ton. Nhiu hnh thc thanh ton c chun ha

gp phn to tnh thng nht trong thanh ton khng chgia cc ngn hng trongmt quc gia m cn gia cc ngn hng trn ton th gii. Cc trung tm thanh

ton quc tc thit lp lm tng hiu quca thanh ton qua ngn hng, bin

ngn hng trthnh trung tm thanh ton quan trng v c hiu qu. [15, tr.15-16]

2.3. Csl lun vcu trc cnh tranh ngnh v nng lc cnh tranh

2.3.1. Csl lun vcu trc cnh tranh ngnh

Michael Porter l mt tn tui ln trong lnh vc chin lc cnh tranh.Trong hthng l thuyt ca mnh, c trnh by chyu trong hai cun sch ni

ting: Chin lc cnh tranh (Competitive Strategies) v Li th cnh tranh

(Competitive Advantage).

Micheal Porter- i hc Havard trongCompetitive Strategy, New York,

Free Press, 1980 a ra 5 yu tlc lng quyt nh mc cnh tranh trong

mt ngnh (hoc trong mt thtrng cth) l:


27/173

15

-

Cnh tranh gia cc i thhin ti trong ngnh

-

Sc mnh ca nhng ngi cung ng

-

Sc mnh ca nhng ngi mua

-

Mi e doca nhng ngi gia nhp mi

-

Mi e doca nhng sn phm hoc dch vthay th

Mi lc lng ny li chu nh hng ca nhiu yu tkhc m bn thn

cc yu t cng cn phi c nghin cu to ra mt bc tranh y vs

cnh tranh trong mt ngnh. S tc ng qua li gia cc lc lng quyt nh

mt ngnh hp dn nhthno i vi cc doanh nghip trong . Thc t, gi

trca m hnh 5 lc lng khng phi chcung cp nhng don cho mi

kiu ngnh m chcung cp cho cc nh qun l mt danh mc y c ths

dng xc nh nhng c im quan trng nht ca scnh tranh trong ngnh.

Cc c im ny to ra xut pht im cc doanh nghip c th xy dng

chin lc cnh tranh.

S2.1 : M hnh 5 lc lng cnh tranh

Ngun: Porter,M.E (1980)

Sc mnh cangi mua

(Khch hng

vay tin)

Mi e da ca nhngngi gia nhp tim nng

Sc mnh cangi cung ng

(Khch hng

gi tin)

Cc sn phm thay th

Cnh tranh gia cc

i thhin ti

(Cnh tranh gia ccngn hng hin ti)


28/173

16

Mc cnh tranh gia cc i thhin ti

i thhin tai ca cc ngn hng thng mi chnh l cc ngn hng trong

h thng. Da trn phn tch ca Porter ch ra cc yu t xc nh mc cnh

tranh ca cc i thhin ti nhsau:

Tng trng ca ngnh: Nu ngnh ang tng trng nhanh th mi doanh

nghip c thtng trng m khng cn phi chim thphn ca cc i thdo

thi gian qun l sc dnh cho vic duy tr s tng trng cng vi s tng

trng nhanh ca ngnh chkhng phi l dnh tn cng i th. Nhths

cnh tranh trong ngnh ang tng trng st cng thng hn. i vi ngnh ngnhng th tc tng trng cao trc khi xy ra cuc khng hong ti chnh trn th

gii do mc cnh tranh khng cao. Tuy nhin, khi cuc khng hong ti

chnh xy ra ngnh ngn hng pht trin chm v suy gim cc ngn hng thng

mi cnh tranh tng dn ln.

Chi ph cnh cao: Chi ph cnh ca cc ngn hng tng i cao do vy

nu khng duy tr c lng bn c thgy ra sst gim li nhun. Do cc

ngn hng srt quan tm n vic duy tr lng bn v c xu hng gim gi nu

hcm thy c nguy cgim lng bn.

D tha cng sut khng lin tc:Nu mt ngnh tri qua nhng thi k

vt cng sut hoc do cu giao ng hoc v tnh kinh tcuqui m i hi nhng

bsung cho cng sut l rt ln th scnh tranh c xu hng cng thng hn.

S khc bit v sn phm, s xc nh nhn hng v chi ph chuyn i

ca khch hng: i vi ngnh ngn hng th sn phm, dch vl tng i gingnhau v khch hng c th chuyn t ngi cung ng ny sang ngi cung ng

khc m mt chi ph khng cao do khch hng srt nhy cm vi gi v cu v

sn phm ca mi ngn hng s rt co dn dn n cnh tranh l rt cng thng.

iu ny ch ra cc ngn hng tng lng trung thnh ca khch hng vi sn

phm, dch vca ngn hng mnh cn to ra nhng sn phm khc bit nhau ng

kv gia tng chi ph chuyn i ca khch hng.


29/173

17

Scc ngn hng v quy m tng i ca chng: Nu scc ngn hng sn

xut cc sn phm thay th l tng i ln th srt kh gim st hot ng ca

nhau v s c nguy c l mt s ngn hng tin rng mnh c th tin hnh cnh

tranh m khng bpht hin. V thscnh tranh c xu hng cng thng. Scc

ngn hng m nh th scnh tranh s t hn. Nhng nu cc ngn hng c cng

quy m th iu cng lm tng cnh tranh v kt qucng khng r rng. Mc

cng thng ca cnh tranh sl thp nht trong cc ngnh c tng i t ngn

hng v mt trong cc ngn hng mnh hn cc ngn hng khc.

Sa dng ca cc i th cnh tranh: Nu cc i th cnh tranh c mc

ch ging nhau, c vn ho cng ty ging nhau th hsc xu hng suy nghtheo

cch ging nhau. Lc c thdon cch thc m mi ngn hng sphn ng

v nht tr vmt tp hp cc qui tc chi ngm. Ngc li, nu khng thth s

cnh tranh sc xu hng cng thng hn.

Li ch ca ngn hng: Scnh tranh sc xu hng cng thng hn nu s

thnh cng ca ngnh ngn hng c tm quan trng c bit i vi cc ngn hng

trong ngnh, hoc v sng gp ca thnh cng cho li nhun ca cc ngn

hng hoc v n c mt gi trchin lc no i vi sthnh cng ca chng.

Hng ro rt khi cao: Nu vic rt khi ngnh phi chu chi ph cao th cc

doanh nghip sthn trng li ngnh v scnh tranh sc xu hng cng thng.

Chi ph ca vic rt khi ngnh c thbao gm cc chi ph ti chnh nhtrlng

thi vic hoc mt mt vgi trca cc ti sn chuyn mn ho cao nhng cng c

thbao gm cc chi ph tm l nhnhng ngi qun l khng sn sng tbkinh

doanh hoc mt uy tn vi chnh phv gy ra tht nghip. Thc tcho thy i vi

ngnh ngn hng th chi ph rt ra khi ngnh l cao do scnh tranh gia cc

ngn hng c xu hng gia tng.

Mi e doca nhng ngi gia nhp tim nng

i vi vic tham gia vo thtrng ca cc i thcnh tranh mi dn n

vic chia s cc ngun lc v th phn hin c. iu cn dn n gi c th

trng c thgim xung v chi ph tng ln lm gim li nhun ca doanh nghip.


30/173

18

i vi cc ngn hng thng mi th cc i thtim nng gm: cc cng ty bo

him; cc quu t; cc ngn hng nc ngoi; cc t chc ti chnh phi ngn

hng;... Mi e doca nhng ngi gia nhp tim nng c xc nh bng cao ca cc hng ro gia nhp. C ththy ro cn gia nhp ca cc i thcnh

tranh tim nng gm c:

Tnh kinh t ca quy m: Nu c tnh kinh t cu quy m ng k th mt

doanh nghip ang cn nhc xem c gia nhp ngnh hay khng hoc l xy dng

mt thphn ln ngay lp tc t c quy m cn thit m bo c chi ph thp

hoc l chu chi ph cao hn cc ngn hng ang tn ti. Do tnh kinh tca ca

quy m l mt ngun gc quan trng ca cc hng ro gia nhp.

Skhc bit vsn phm, dch v:Mt ngn hng hot ng lu nm sxy

dng c thng hiu, chim lnh c lng tin ca khch hng, cung cp cc sn

phm, dch vcht lng v to ra skhc bit shnh thnh ro cn i vi cc

i thtim nng khi mun gia nhp ngnh.

i hi vvn:i vi ngnh ngn hng nu mun gia nhp cn phi c mt

lng vn rt ln. Nu thtrng vn hot ng tt v vn sn c th vic gia nhpkh mo him nn ngi u ti hi li cao thuyt phc hchp nhn ri ro.

Chi ph chuyn i: Chi ph chuyn i c thgm c chi ph u tcho cng

nghmi, chi ph cho thit ksn phm, chi ph thnghim sn phm, chi ph o

to cn b, chi ph cho qung b sn phm... i vi hot ng ngn hng th chi

ph ny l tng i ln do nhng i thgia nhp mi sbcn trkhi cc chi

ph tng cao.

C c cc knh phn phi:Ngi gia nhp mi phi thit lp cc knh phn

phi ring ca mnh. Nu cc ngn hng ang tn ti xy dng c cc mi

quan h tt vi cc knh phn phi th ngi gia nhp mi kh m t c cc

knh hoc t c vi chi ph cao.

Li thchi ph tuyt i: Li thchi ph tuyt i l mt ngun gc ca hng

ro gia nhp - cc ngn hng ang trong ngnh c chi ph thp hn nhng ngi

mi gia nhp. Nu c li thny th cc ngn hng ang trong ngnh lun lun c


31/173

19

khnng gim gi ca mnh n mc m nhng ngi mi gia nhp khng thtn

ti c, iu lm gim mun gia nhp.

Stra dkin: Stra ca cc doanh nghip ang trong ngnh i

vi sgia nhp mi l yu tthen cht quyt nh sthnh cng ca ngi mi gia

nhp. Nu cc ngn hng trong ngnh chp nhn th ngi mi gia nhp sc c

hi thnh cng ln hn. Ngc li nu htra quyt lit thng qua gim gi hay

cc chin dch qung co xc tin bn hng th ngi mi gia nhp chc thtn ti

c nu c nhng li thto ln b p sthiu kinh nghim trong ngnh.

Chnh sch ca Chnh ph: Chnh phc thhn chhoc ngn cn vic gianhp thtrng thng qua mt schnh sch qun l hoc yu cu vcp php, yu

cu vvn, vcc gii hn an ton i vi mt ngn hng thng mi...V vy, y

l mt ro cn ln vmt php l i vi cc i thtim nng khi mun gia nhp.

Mi e doca cc sn phm thay th

Nu cc sn phm thay thcho cc sn phm ca ngnh l sn c th khch

hng c thchuyn sang cc sn phm thay thnu cc doanh nghip ang tn ti

t gi cao. Cc yu tquyt nh mi e dony l:

+ Gi v cng dng tng i ca cc sn phm thay th.

Nu cc sn phm thay thm sn c v cng dng tng ng cng mt

mc gi th mi e docucc sn phm thay thl rt mnh.

+ Chi ph chuyn i vi khch hng

Nu chi ph chuyn i i vi khch hng cao th khch hng co xu hng

khng thch chuyn i sn phm tiu dng

+ Khuynh hng thay thca ngi mua

Nu khch hng t n lc tm kim cc sn phm thay th v khng thch

chuyn ngi cung ng th mi e dothay thsgim.

Khi thtrng ti chnh ngy cng pht trin sxut hin ngy cng nhiu nhu

cu dch vmi thay thcho cc sn phm, dch vtruyn thng. i vi hot ng

gi tin vo ngn hng, khch hng c thsdng cc hnh thc khc ti a ha


32/173

20

ngun tin nhn ri nh: u tvng, chng khon, thtrng bt ng sn hay cc

quu t...Cn i vi i tng vay vn ngn hng th c th huy ng vn

thng qua pht hnh cphiu, tri phiu trn thtrng chng khon hay thu mua

ti chnh.

Sc mnh ca ngi mua

Cc yu tquyt nh sc mnh ca ngi mua gm:

+ nhy cm i vi gi, n l hm sca cc yu tsau: Vbn cht

nhy cm ca gi i vi gi chnh l co dn ca cu. N l mt hm sca

Lng mua ca ngnh l mt phn ca tng lng mua: nu sn phm cangnh to nn mt phn khng ng k trong tng lng mua ca nhng

ngi sdng th hc xu hng khng nhy cm i vi gi ca n, nh

vy n st nh hng n chi ph ca h.

Nhng khc bit ca sn phm ca ngnh nh hng n cht lng sn

phm hoc dch v ca khch hng: nu sn phm ca ngnh l l yu t

then cht trong vic duy tr cht lng sn phm ca khch hng th chc

chn hkhng nhy cm i vi gi.

Tlli nhun ca khch hng: nhng khch hng c tlli nhun cao s

t nhy cm vi gi.

Nhng khc bit sn phm v sxc nh nhn hng

ng cngi ra quyt nh

+

Vic mc cchu: Mc m ngi mua c ththc hin vic mc cchucng phthuc vo.

-

Stp trung ca ngi mua v dung lng ca ngi mua: ngi mua cng

tp trung m mua dung lng cng ln th sc khnng chu nhiu hn.

-

Chi ph chuyn ca ngi mua: chi ph cng cao th ngi mua st khnng

chu hn v hscng vic kinh doanh ca hni khc sc tin cy

thp hn.


33/173

21

-

Thng tin ca ngi mua: ngi mua c thng tin tt hn sc nhiu kh

nng chu hn

-

Mi e doca vic ngi mua lin kt dc ngc trli ngun nguyn liu:

nu ngi mua c khnng e dogia nhp ngnh bng vic lin kt dc

ngc th hsc khnng chu ln hn.

-

Stn ti ca cc sn phm thay th: nu c cc sn phm c ththay th

c cho cc sn phm ca ngnh mc cao th ngi mua sc kh

nng mc cchu ln hn.

i vi mt ngn hng, hot ng trong ngnh cung cp dch v, vic tip cn,thu ht khch hng l yu tquyt nh thnh bi ca mi ngn hng. V th, phn

tch khch hng vccu khch hng, thi quen tiu dng, sthch sdng cc sn

phm dch vc bit quan trng.

Sc mnh ca ngi cung ng

Cc yu tquyt nh

+

Skhc bit ca u vo:Nu cc doanh nghip trong mt ngnh phthucvo nhng dng khc nhau ca mt u vo do nhng ngi cung ng ring lsn

xut ra th nhng ngi cung ng ny stng i mnh.

+Chi ph ca vic chuyn sang ngi cung ng khc:Nu cc chi ph ny cao

th ngi cung ng c thtng i mnh v cc doanh nghip phi chu chi ph khi

chuyn sang ngi cung ng khc

+Ssn c ca cc u vo thay th:Nu cc u vo thay thsn c th sc

mnh ca ngi cung ng gim

+S tp trung ca ngi cung ng:Mc tp trung ho cao gia nhng

ngi cung ng sc xu hng to cho hsc mnh, c bit l nhng ngi cung

ng tp trung hn nhng ngi mua.

+Chi ph tng i so vi tng chi ph mua ca ngnh:Nu chi ph ca cc

u vo mua tmt ngi cung ng cthl mt phn quan trng ca tng chi ph

ca ngnh th ngi cung ng sthy doanh nghip kh c thmua chu c.


34/173

22

+nh hng ca u vo n chi ph hoc skhc bit ca sn phm:Nu s

lng ca cc u vo hoc chi ph ca n l mt yu tquan trng nh hng n

khnng cnh tranh ca mt ngnh th nhng ngi cung ng sc sc mnh mc

cng k.

+Mi e doca vic lin kt xui ca ngi cung ng:Nu vic lin kt xui

ca nhng ngi cung ng trong mt ngnh l ddng th nhng ngi cung ng s

c sc mnh mc cng k. Bt kscgng no tph cc doanh nghip trong

ngnh c c mc gi u vo thp cng c thc p li bng vic nhng

ngi cung ng xy dng cc thit bsn xut cho ring h.Kt lun rt ra tphng php nm lc lng

Phng php ny i hi vic nghin cu ng kvngnh ngn hng do tnh

c th ca ngnh ngn hng l mt trung gian ti chnh, phi phn tch mt lot cc

yu tv vic sdng snh gi tng hp tt ccc yu tnh hng n mi

lc lng. Vthca mt ngn hng trn thtrng chmang tnh tng i. Chnh

v vy, trong thc t, bn cnh nhng phng thc chin lc nng cao v tr

tuyt i ca mnh, mt sngn hng cn tm cch lm gim vtr tuyt i ca cc

i thhoc km chslng i thnhp cuc. Nhvy, phng thc cnh tranh

ca cc ngn hng thng mi bao gm ccc bin php tch cc ln nhng bin

php tiu cc i vi hot ng kinh t. V th, Nh nc phi xc nh mt chnh

sch cnh tranhvi nhng khung khphp lut, to mi trng thun li cho vic

duy tr v khuyn khch cnh tranh mt cch tch cc nhm m bo ng lc pht

trin ca nn kinh t.i vi ton nn kinh t, cnh tranh m nhn mt schc nng quan trng

nh trnh by trn. Tm quan trng ca nhng chc nng ny c ththay i

theo tng thi i. Thng qua vic tha nhn nhng chc nng ca cnh tranh, ta c

thhnh dung sbnhng mc tiu ca chnh sch cnh tranh. Tutheo tng thi

i, tu theo vic nh gi tm quan trng ca mi chc nng, ngi ta xy dng

nhng m hnh chnh sch cnh tranh khc nhau. Chnh v th, vic p dng nguyn

trng mt m hnh chnh sch cnh tranh ca nc ny vo thc t nc khc


35/173

23

chc chn skhng thu c nhng kt qunhmong i, thm ch cn c thlm

ny sinh nhng hu qutai hi cho nn kinh t.

2.3.2. Csl lun vnng lc cnh tranh

2.3.2.1. Cc khi nim vnng lc cnh tranh.

Khi nim nng lc cnh tranh ca doanh nghip n nay c rt nhiu

quan im khc nhau. Di y l mt scch tip cn vnng lc cnh tranh

ca doanh nghip.

Mt l, nng lc cnh tranh ca doanh nghip l khnng duy tr v mrng

thphn, thu li nhun ca doanh nghip. y l cch quan nim kh phbin hin

nay, theo nng lc cnh tranh l khnng tiu thhng ha, dch vso vi i

thv khnng thu li ca cc doanh nghip. Cch quan nim ny c th gp

trong cc cng trnh nghin cu ca Mehra (1998), Ramasamy (1995), Buckley

(1991), Schealbach (1989) hay trong nc nhca CIEM (y ban Quc gia v

Hp tc Kinh tQuc t). Cch quan nim nhvy tng ng vi cch tip cn

thng mi truyn thng nu trn. Hn ch trong cch quan nim ny l cha

bao hm cc phng thc, cha phn nh mt cch bao qut nng lc kinh doanh

ca doanh nghip.

Hai l, nng lc cnh tranh ca doanh nghip l khnng chng chu trc

stn cng ca doanh nghip khc. Chng hn, Hi ng Chnh sch nng lc ca

Ma ra nh ngha: nng lc cnh tranh l nng lc kinh tvhng ha v dch

v trn th trng thgii. y ban Quc gia vHp tc Kinh tQuc t(CIEM)

cho rng: nng lc cnh tranh l nng lc ca mt doanh nghip khng bdoanhnghip khc nh bi vnng lc kinh t. Quan nim vnng lc cnh tranh nh

vy mang tnh cht nh tnh, kh c thnh lng.

Ba l, nng lc cnh tranh ng ngha vi nng sut lao ng. Theo Tchc

Hp tc v Pht trin Kinh t(OECD) nng lc cnh tranh ca doanh nghip l sc

sn xut ra thu nhp tng i cao trn cssdng cc yu tsn xut c hiu

qulm cho cc doanh nghip pht trin bn vng trong iu kin cnh tranh quc


36/173

24

t. Theo M. Porter (1990), nng sut lao ng l thc o duy nht vnng lc cnh

tranh. Tuy nhin, cc quan nim ny cha gn vi vic thc hin cc mc tiu v

nhim vca doanh nghip.

Bn l, nng lc cnh tranh ng ngha vi duy tr v nng cao li thcnh

tranh. Chng hn, tc giVTrng Lm (2006) cho rng: nng lc cnh tranh ca

doanh nghip l kh nng to dng, duy tr, s dng v sng to mi cc li th

cnh tranh ca doanh nghip, tc giTrn Su (2006) cng c kin tng t: nng

lc cnh tranh ca doanh nghip l khnng to ra li thcnh tranh, c khnng

to ra nng sut v cht lng cao hn i thcnh tranh, chim lnh thphn ln,

to ra thu nhp cao v pht trin bn vng.

Theo quan im tng hp cnh tranh l qu trnh kinh tm trong cc ch

thkinh tganh ua nhau, tm mi bin php t mc tiu kinh tchyu ca

mnh nhchim lnh thtrng, ginh ly khch hng cng nhm bo tiu thc

li nht nhm nng cao vthca mnh.

Nng lc cnh tranh c thchia thnh nhiu cp cnh tranh khc nhau

Nng lc cnh tranh quc gia:Nng lc cnh tranh quc gia c thhiu l lithcnh tranh quc gia. Nhn chung nng lc cnh tranh quc gia cp n stng

trng kinh tquc gia, c sbn vng, n nh kinh t, nng cao vthu nhp, i

sng dn cnc .

Trong qu trnh nghin cu tc gi nghin cu v cbn vn nng lc

cnh tranh gia cc quc gia lm tin nghin cu nng lc cnh tranh ca

nghnh v doanh nghip trong giai on hi nhp kinh tthgii.

Nng lc cnh tranh cp ngnh/ doanh nghip: Nng lc cnh tranh ca

ngnh/doanh nghip c nh ngha l khnng b p chi ph, duy tr li nhun v

c o bng thphn ca sn phm v dch vtrn thtrng.

xc nh nng lc cnh tranh ca ngnh/doanh nghip c thsdng mt s

kthut phn tch khnng cnh tranh nhsau: Phn tch khnng cnh tranh trn

csnh gi li thso snh vchi ph, Phn tch khnng cnh tranh theo m hnh

BCG, Phn tch khnng cnh tranh theo ma trn GE-McKinsey


37/173

25

T cp ngnh/doanh nghip tc gii vo phn tch su hn i vi tng

doanh nghip. i vi cp doanh nghip tc ginghin cu nng lc cnh tranh

ca sn phm dch v

Nng lc cnh tranh cp sn phm/ dch v:Khnng cnh tranh ca sn

phm dch vl csto nn sc canh tranh ca doanh nghip, ca ngnh v th

hin tp trung 4 yu t l gi, cht lng, t chc tiu th sn phm v uy tn

doanh nghip

Mt stiu ch tc gisdng xc nh khnng cnh tranh ca sn phm,

dch vnh: Hskhnng cnh tranh sn phm tcht lng v gi, Hsli thso snh hin th, mc bo hhu hiu.

Xt cp vi m, c 3 quan im v nng lc cnh tranh da trn 3 quan

im khc nhau: Quan im qun trchin lc (l thuyt phn tch cu trc ngnh

ca M.Porter v l thuyt li thcnh tranh da trn cc ngun lc ring bit); Quan

im tn cin (l thuyt chscnh tranh, so snh c gia cc ngnh; l thuyt

li thchi ph); Quan im tng hp. Khi nim trn vnng lc cnh tranh l da

trn quan im tng hp.

Hin nay, c nhiu quan im khc nhau vnng lc cnh tranh trn cc cp

: quc gia, doanh nghip v sn phm. V hin cha c mt l thuyt no hon

ton c tnh thuyt phc vvn ny, do khng c l thuyt chun vnng

lc cnh tranh. Tuy nhin, hai h thng l thuyt vi hai phng php nh gi

c cc quc gia v cc thit chkinh tquc tsdng nhiu nht: Phng php

thnht do Din n Kinh tthgii (WEF) thit lp trong bn Bo co cnh tranhton cu; Phng php thhai do Vin Quc tvqun l v pht trin (IMD)

xut trong cun nin gim cnh tranh thgii. Chai phng php ny u do mt

sGio si hc Harvard nhMichael Porter, Jeffrey Shach v mt schuyn gia

ca WEF nhCornelius, Mache Levison tham gia xy dng.

Quan nim nng lc cnh tranh ca doanh nghip cng c nhiu khc bit.

Nng lc cnh tranh l khnng tn ti trong kinh doanh v t c mt skt


38/173

26

qumong mun di dng li nhun, gi c, li tc hoc cht lng cc sn phm

cng nhnng lc ca n khai thc cc chi thtrng hin ti v lm ny sinh

thtrng mi.

Nng lc cnh tranh ca doanh nghip l thhin thc lc v li thca doanh

nghip so vi i thcnh tranh trong vic tha mn tt nht cc i hi ca khch

hng thu li nhun ngy cng cao. Nh vy, nng lc canh tranh ca doanh

nghip trc ht phi c to ra tthc lc ca doanh nghip. y l cc yu t

ni hm ca mi doanh nghip, khng chc tnh bng cc tiu ch vcng ngh,

ti chnh, nhn lc, tchc qun trdoanh nghip, mt cch ring bit m nh

gi, so snh vi cc i thcnh tranh hot ng trn cng lnh vc, cng mt th

trng. C quan im cho rng, nng lc cnh tranh ca doanh nghip gn lin vi

u thca sn phm m doanh nghip a ra thtrng.

C quan im gn nng lc cnh tranh ca doanh nghip vi thphn m

n nm gi, cng c quan im ng nht ca doanh nghip vi hiu qu sn

xut kinh doanh,

Tuy nhin, nu chda vo thc lc v li thca mnh e cha , bi trong

iu kin ton cu ha kinh t, li thbn ngoi i khi l yu tquyt nh. Thc

tchng minh mt sdoanh nghip rt nh, khng c li thni ti, thc lc bn

trong yu nhng vn tn ti v pht trin trong mt thgii cnh tranh khc lit nh

hin nay.

Nh vy, nng lc cnh tranh ca doanh nghip l vic khai thc, s dng

thc lc v li thbn trong, bn ngoi nhm to ra nhng sn phm dch vhpdn ngi tiu dng tn ti v pht trin, thu c li nhun ngy cng cao v

ci tin vtr so vi cc i thcnh tranh trn thtrng.

Nng lc cnh tranh th hin vic lm tt hn vi cc cng ty so snh

(cc i th) vdoanh thu, thphn, khnng sinh li v t c thng qua cc

hnh vi chin lc, c nh ngha nhl mt tp hp cc hnh ng tin hnh

tc ng ti mi trng nh lm tng li nhun cng ty, cng nhbng


39/173

27

nhng cng cmarketing khc. N cng t c thng qua vic nng cao cht

lng sn phm m ssng to sn phm l nhng kha cnh rt quan trng ca

qu trnh cnh tranh.

Cc yu t to nn nng lc cnh tranh ca doanh nghip. Tng hp cc

trng phi l thuyt, trn csquan nim nng lc cnh tranh ca doanh nghip l

khnng b p chi ph, duy tr li nhun v c o bng thphn ca sn phm

v dch vtrn thtrng, th nng lc cnh tranh ca doanh nghip c thc xc

nh trn 4 nhm yu tsau:

Cht lng, kh nng cung ng, mc chuyn mn ha cc u vo. Ccngnh sn xut v dch vtrgip cho doanh nghip. Yu cu ca khch hng v

cht lng sn phm, dch v. Vthca doanh nghip so vi i thcnh tranh

Theo Michael Porter th nng lc cnh tranh ca doanh nghip gm 4 yu t:

a. Cc yu tbn thn doanh nghip: Bao gm cc yu tvcon ngi (cht

lng, knng); cc yu tvtrnh (khoa hc kthut, kinh nghim thtrng);

cc yu tvvn cc yu tny chia lm 2 loi:

Loi 1: cc yu tcbn nh: mi trng tnhin, a l, lao ng;

Loi 2: cc yu tnng cao nh: thng tin, lao ng trnh cao

Trong , yu t th 2 c ngha quyt nh n nng lc cnh tranh ca

doanh nghip. Chng quyt nh li thcnh tranh cao v nhng cng nghc

tnh c quyn. Trong di hn th y l yu tc tnh quyt nh phi c u t

mt cch y v ng mc.

b. Nhu cu ca khch hng: y l yu tc tc ng rt ln n spht trin

ca doanh nghip. Thc tcho thy, khng mt doanh nghip no c khnng tha

mn y tt cnhng yu cu ca khch hng. Thng th doanh nghip c li

thvmt ny th c hn chvmt khc. Vn cbn l, doanh nghip phi

nhn bit c iu ny v cgng pht huy tt nht nhng im mnh m mnh

ang c p ng tt nht nhng i hi ca khch hng. Thng qua nhu cu ca

khch hng, doanh nghip c thtn dng c li ththeo quy m, t ci thin


40/173

28

cc hot ng kinh doanh v dch vca mnh. Nhu cu khch hng cn c thgi

mcho doanh nghip pht trin cc loi hnh sn phm v dch vmi. Cc loi

hnh ny c thc pht trin rng ri ra th trng bn ngoi v khi doanh

nghip l ngi trc tin c c li thcnh tranh.

c. Cc lnh vc c lin quan v phtr: Spht trin ca doanh nghip khng

th tch ri spht trin cc lnh vc c lin quan v ph trnh: th trng ti

chnh, s pht trin ca cng ngh thng tin Ngy nay, s pht trin ca cng

nghthng tin, cc ngn hng c ththeo di v tham gia vo thtrng ti chnh

24/24 gitrong ngy.

d. Chin lc ca doanh nghip, cu trc ngnh v i thcnh tranh: Spht

trin ca hot ng doanh nghip sthnh cng nu c qun l v tchc trong

mt mi trng ph hp v kch thch c cc li thcnh tranh ca n. Scnh

tranh gia cc doanh nghip sl yu t thc y sci tin v thay i nhm h

thp chi ph, nng cao cht lng dch v.

Trong bn yu t trn, yu t a v d c coi l yu t ni ti ca doanh

nghip, yu tb v c l nhng yu tc tnh cht tc ng v thc y spht trin

ca chng.

Ngoi ra, cn hai yu tm doanh nghip cng cn tnh n l nhng chi

v vai tr ca Chnh Ph. Vai tr ca Chnh Phc tc ng tng i ln n kh

nng cnh tranh ca doanh nghip nht l trong vic nh ra cc chnh sch vcng

ngh, o to v trcp.

xy dng, nng cao nng lc cnh tranh ca mt doanh nghip cn thitphi xy dng c li thcnh tranh ca cc doanh nghip t xc nh c

cc yu tcu thnh v ngun lc pht huy li thca doanh nghip.

2.3.2.2. L thuyt xy dng li thcnh tranh

Li thcnh tranh l shu ca nhng gi trc th, c thsdng c

nm bt chi, kinh doanh c li. Khi ni n li thcnh tranh, l ni n li

thm mt doanh nghip, mt quc gia ang c v c thc nhm so vi cc i


41/173

29

thcnh tranh ca h. Li thcnh tranh l mt khi nim va c tnh vi m (cho

doanh nghip), va c tnh vm (cp quc gia).

Theo quan im ca Michael Porter, doanh nghip chtp trung vo hai mc

tiu tng trng v a dng ha sn phm, chin lc khng m bo s thnh

cng lu di cho doanh nghip. iu quan trng i vi bt kmt t chc kinh

doanh no l xy dng cho mnh mt li th cnh tranh bn vng. Theo Michael

Porter li thcnh tranh bn vng c ngha l doanh nghip phi lin tc cung cp

cho thtrng mt gi trc bit m khng c i thcnh tranh no c thcung

cp c.

to ra li thcnh tranh theo James Craig v Rober Grant c thda vo

m hnh sau:

S2.2 : M hnh cc yu tquyt nh ca li thcnh tranh

Ngun: James Craig v Rober Grant, Strategy Management, 1993.

M hnh ny l s kt hp cquan im ca t chc cng nghip (IO) v

quan im da trn ngun lc (RBV). xc nh cc yu tthnh cng then cht,

l ngun gc bn ngoi ca li thcnh tranh, trc ht phi phn tch mi trng

vm v cnh tranh ngnh. Tip theo, phn tch ngun lc v kim ton ni bcng

ty sxc nh cc ngun gc bn trong ca li thcnh tranh, l nhng ngun

lc c gi tr, cc tim lc tiu biu, nhng nng lc ct li v khc bit ca cng

ty, t nhn dng c cc li thcnh tranh trong phi thc v ngun lc.

to ra li thcnh tranh bn vng th ngun lc phi c gi tr, n bao hm nhng

c im nhhim c, c thto ra gi trkhch hng, c thbt chc v thay th

nhng khng hon ton (Barney, 1991, trang 105). Trong mt ngnh phthuc ln


42/173

30

vo xu thcng nghnhngnh chto my bin th, th cc ngun lc khng th

bt chc hon ton li thng bcc cng nghmi thay thv c thsbmt

ton bgi tr. Do vy, li thcnh tranh bn vng l nhng li thln to s

khc bit, lu di trc nhng bin i ca mi trng kinh doanh v phn ng

ca i th, tri hn i th trong nhng thuc tnh kinh doanh hu hnh c nh

hng n khch hng.

2.3.3. Cc chso lng nng lc cnh tranh v hiu quhot ng ca

ngn hng thng mi

2.3.3.1. Chso lng nng lc cnh tranhBn cnh xc nh cu trc cnh tranh ca thtrng c thsdng mt

schso lng mc tp trung ca thtrng. Cc chscbn nh gi

mc tp trung ca th trng bao gm: thphn (MS Market share), mc

tch t th trng (ch s CR Concentration Ratio) v ch s Herfindahl -

Hirschmann Index (HHI).

Cch thc xc nh cc chsny nhsau:

Thphn ca doanh nghip i vi mt loi hng ha, dch vnht nh l tl

phn trm gia doanh thu bn ra ca doanh nghip ny vi tng doanh thu ca tt

ccc doanh nghip kinh doanh loi hng ha, dch v trn thtrng lin quan

hoc tlphn trm gia doanh smua vo ca doanh nghip ny vi tng doanh

smua vo ca tt ccc doanh nghip kinh doanh loi hng ha, dch v trn

thtrng lin quan theo thng, qu, nm

MS (Market Share): thphn

Ri: Doanh thu thun

Mc tp trung kinh tca thtrng


43/173

31

n: sdoanh nghip

Trong sil thphn ca doanh nghip ln thi trong ngnh; n = 3 hoc 5 ty

trng hp cn xc nh CR3 hay CR5.

ChsHHI c 2 cch tnh:

Trong n l tng s doanh nghip v si l th phn ca doanh nghip th i

trong ngnh.

Ch sHHI (hoc Ch sHerfindahl) c sdng o lng quy m ca

doanh nghip trong mi tng quan vi ngnh v l mt chbo vmc cnh

tranh gia cc doanh nghip trong ngnh v thng c tnh bng tng bnhphng thphn ca cc doanh nghip v c gi trt0 n 10.000.

Khi tt ccc doanh nghip trong ngnh u c thphn bng nhau th HHI =

1/N*10.000.

ChsHHI c thxc nh bng cch khc:

Trong : n l sdoanh nghip v V l phng sai thng k ca thphn cc

doanh nghip, c xc nh bng cng thc:


44/173

32

Nu tt ccc doanh nghip c thphn bng nhau (c ngha l nu cu trc th

trng l hon ton cn xng, tc si = 1/n i vi mi i) th V = 0 v H = 1/n. Nu

slng doanh nghip l khng i, th phng sai ln hn do mc bt i xng

vthphn gia cc doanh nghip sto ra gi trchscao hn.

Da vo cc mc tp trung, c thphn loi thtrng thnh cc dng nhsau:

- Cnh tranh hon ho, vi tltp trung rt nh

- Cnh tranh mt cch tng i, CR3 < 65%, mc tp trung trung bnh

-c quyn nhm (Oligopoly) hoc c vtr thng lnh thtrng, CR3 > 65%,

mc tp trung cao

-c quyn,CR1 xp x100%

Theo thng lquc t, cc cquan qun l cnh tranh thng phn loi cc th

trng theo cssau:

HHI < 1.000: Thtrng khng mang tnh tp trung

1.000 HHI 1.800:Thtrng tp trung mc va phi

HHI > 1.800: Thtrng tp trung mc cao

u im chyu ca chsHHI so vi cc cch o khc (chng hn nhtl

tp trung - CR) l tnh ttrng ln hn i vi cc doanh nghip ln

2.3.3.2. Chso lng hiu quhot ng.

Vic nng cao nng lc cnh tranh ca cc ngn hng thng mi Vit Nam

cng chnh l mc ch thc y hiu quhot ng ca cc ngn hng trong vic

tn dng ti u ngun lc hin c. Do , hsti chnh l cng cc sdngphbin nht trong vic nh gi, phn tch v phn nh hiu quhot ng ca cc

ngn hng thng mi. Da vo cc hsti chnh ny c thso snh v phn tch

tnh hnh hot ng ca cc ngn hng t nhn ra hot ng ca cc ngn

hng trong tng giai on v xu hng bin ng ca cc bin stheo thi gian. C

thnhn tnh hnh hot ng ca cc ngn hng ny thng qua cc chsphn nh

khnng sinh li, hiu quhot ng v ri ro ti chnh ca ngn hng.


45/173

33

Nhm chsphn nng khnng sinh li: phn nh hiu quca mt hot

ng kinh doanh nh: thu nhp li bin rng (NIM), thu ngoi li bin rng (NOM),

thu nhp hot ng bin (TNHB), hsthu nhp trn cphiu (EPS), thu nhp

rng trn tng ti sn (ROA) v thu nhp rng trn tng vn chshu (ROE).

NIM = ( Tng thu nhp Tng chi ph) / Tng ti sn c sinh li

NOM = ( Tng thu nhp ngoi li Tng chi ph ngoi li) / Tng ti sn c

TNHB = ( Tng thu hot ng Tng chi ph hot ng) / Tng ti sn c

EPS = Li nhun sau thu/ Tng scphiu thng hin hnh

ROA = Li nhun sau thu/ Tng ti sn c

ROE = Li nhun sau thu/ Vn chshu

T l thu nhp li bin rng (NIM), thu nhp hot ng ngoi bin

(TNHNB) phn nh nng lc ca hi ng qun trv nhn vin ngn hng trong

vic duy tr tng trng ca cc ngun thu so vi mc tng chi ph. Tlthu nhp

li bin rng o lng mc chnh lch gia thu t li v chi ph tr li m ngn

hng c tht c thng qua hot ng kim sot cht che ti sn sinh li v theo

ui cc ngun c chi ph thp. Trong khi thu nhp ngoi li bin rng o lng

chnh lch gia ngun thu ngoi li, chyu tngun thu ph cc dch vvi cc

chi ph ngoi li m ngn hng phi chu. Thu nhp trn cphiu (EPS) o lng

trc tip thu nhp ca cc cng tnh trn mi cphiu thng hin hnh.

Thu nhp rng trn tng ti sn l mt ch tiu phn nh hiu ququn l,

chtiu m tkhnng ca hi ng qun trngn hng trong qu trnh chuyn ti

sn ca ngn hng thnh thu nhp rng. ROA thp thhin vic cho vay hay u tkhng hp l hoc chi ph hot ng ca ngn hng qu cao. Cn ROA cao thhin

hot ng hp l trong vic sdng ti sn.

Thu nhp rng trn vn chshu (ROE) o lng tlthu nhp cho cc

cng ca ngn hng. Chtiu ny phn nh hiu quvn chshu.

Bn cnh , vic xem xt mi quan hgia ROA v ROE cn phn nh s

nh i gia ri ro v thu nhp. C th thy mt ngn hng c thc ROA thp

nhng vn t c ROE cao do sdng n by ti chnh.


46/173

34

Nhm chsphn nh thu nhp, chi ph:Phn chnh lch gia doanh thu v

chi ph ca ngn hng phn nh li nhun ca mt ngn hng. Do , vic xem xt

cc chsny c thnhn bit c hiu quhot ng v nng sut lao ng.

Tng chi ph hot ng/ tng thu thot ng: l mt thc o phn nh mi

quan hgia u vo v u ra hay chnh l sphn nh khnng b p chi ph

trong hot ng ngn hng.

Nng sut lao ng (thu nhp hot ng/Snhn vin lao ng thi gian)

phn nh hiu qusdng lao ng ca ngn hng.

Tng thu hot ng/tng ti sn: phn nh hiu qusdng ti sn. Nu

h sny ln phn nh ngn hng sdng ti sn hp l trong vic nng cao

li nhun.

Nhm ch tiu phn nh ri ro ti chnh: Trong giai on nn kinh t c

nhiu bin ng nhhin nay, cc ngn hng ngy mt ch trng n nhm chtiu

ny nng cao hiu quhot ng phng nga ri ro.

Tlnxu ( nxu/tng cho vay v cho thu): chtiu ny phn nh cht

lng tn dng, chtiu ny cng b thhin cht lng tn dng cng cao.

T l cho vay ( cho vay rng/tng ti sn): phn nh phn ti sn c c

phn bvo nhng loi ti sn c thanh khon km. Vy vic tng cng sdng

vn vay c thgy ra ri ro thanh khon nu vic rt tin tng v cht lng khon

vay gim.

T ln by ti chnh (tng ti sn/tng vn ch s hu): phn nh bao

nhiu ng gi trti sn c to trn cs1 ng vn chshu v ngn hng

da trn ngun vay nl bao nhiu.

Tng dn/vn huy ng: phn nh hiu quu tca mt ng vn huy

ng ngn hng.

Vn huy ng/ vn tc: phn nh khnng v quy m thu ht vn tnn

kinh t.

Nhvy, phn tch hot ng kinh doanh ca mt ngn hng, c th s

dng cc chtiu trn.Tuy nhin, cc chtiu trn c xc nh chyu da trn


47/173

35

mi quan ht lgia hai bin scth. phn tch cthhn v su hn cc

nh nghin cu trn thgii ng dng phng php phn tch hiu qubin

nh gi hiu qu hot ng ca cc ngn hng. Trong lun n ny, tc gi cngng dng phng php phn tch hiu qubin c trnh by chng sau.

2.3.4. C s l lun v mi quan h gia cu trc cnh tranh ngnh v

nng lc cnh tranh

Cc nh kinh t, cc chuyn gia nghin cu thtrng v cc nh hoch nh

chin lc tlu nlc tm hiu cu trc cnh tranh ca thtrng. Kinh thc

cin cho rng vic thu hiu cc lc lng c bn vn hnh mt ngnh l rtquan trng tm hiu sthnh cng ca ngnh cng nhcc doanh nghip cnh

tranh trong ngnh (Chamberlain, 1933; Collis & Montgomery, 1997). iu cng

c ngha l vic hiu c cc lc lng cbn ca cung v cu trong mi trng

ngnh l yu tthen cht i vi mt doanh nghip nhm t c v duy tr li th

cnh tranh (Phillips, 1997; Teare Costa, Eccles & Ingram, 1996)

Hu ht cc nghin cu trong lnh vc ny tp trung gii thch cc lc lng

nh hng n hot ng ca ngnh cng nhca cc doanh nghip (Bain, 1951,

Hall & Weiss, 1967; Buzzell & Gale, 1987; Kmenta, 1986). Khong thn na th

ktrc, c kh nhiu m hnh l thuyt nghin cu mi quan hgia cnh tranh

v cc nhn tngoi sinh nh hng n li nhun ca cc doanh nghip (Kholi,

Venkatraman & Grant, 1990; Martel, 1974; Chung, 2000). Cc nghin cu ny

cng ghi nhn cc quan hkinh tgia cc ngnh (Chamberlain, 1933; Bain, 1951,

Buzzell, Gale & Sultan, 1975; Gale, 1972; Shepherd, 1972; Buzzell & Gale, 1987,

Jacobson & Aaker, 1985). Vic tm kim mi quan hny dn n vic xem xt

cc yu t cu trc v kinh t c tc ng nh thno n v th ca mt doanh

nghip trn thtrng. Hng nghin cu m nhiu nh nghin cu sdng l xem

xt, nh gi cc lc lng nh hng n mc cnh tranh ca thtrng hiu

r hn v nhng tc ng ca chng n th phn cng nh li nhun ca mi

doanh nghip.


48/173

36

Theo quan im ca kinh thc tchc (IO) l vththtrng trong ngnh

ca mt doanh nghip phthuc chyu vo cc c tnh ca mi trng m doanh

nghip cnh tranh. Do , cu trc cnh tranh ca ngnh c thc coi l cctham skinh t - k thut tng qut m t thit lp cc ro cn th trng ca

ngnh (Hall, 1987; Porter, 1979; Chang & Singh, 2000). Trong hu ht cc trng

hp, cc doanh nghip trong cng mt ngnh c rt t hoc khng c sc mnh

kim sot thtrng ny (t nht l trong ngn hn).

Theo quan im truyn thng ny, Porter (1979b) cho rng, vic phn phi

li nhun cho tt ccc thnh vin trong ngnh bnh hng bi hai nhm nhn t:

+ Cc c im chung ca ngnh: tng trng kinh tni chung v hnh vi

tiu dng sn phm ca ngi mua. Nhng yu t ny s c xu hng lm tng

hoc gim mc li nhun trung bnh tim nng cho cngnh.

+ Vth thtrng ca doanh nghip v cu trc cnh tranh ca ngnh:

mc cnh tranh, cc ro cn gia nhp, tc tng trng v th phn ca

doanh nghip.

Quan im ny ca Porter c mt snghin cu khng nh. Schmalensee(1985) qua phn tch chnh lch li nhun gia cc doanh nghip bng sliu nm

1975 ca y ban Thng mi Lin bang M(FTC) chra rng cc nh hng

ca cu trc th trng l nhng yu tquan trng nht nh hng n li nhun

ca mt doanh nghip, trong khi cc yu t hnh vi ca doanh nghip nh chin

lc chchim mt phn nhtrong bin ng li nhun. Trong mt nghin cu gn

y, McGahan v Porter (1997) cho thy cc tc ng ca hnh vi doanh nghip

chim 32% trong tng sbin ng v li nhun, trong khi tng cc tc ng cacu trc thtrng tng ng vi 19% bin ng li nhun ca cc doanh nghip.

iu ny hm rng ngay ckhi cc doanh nghip trong cng mt ngnh, cc c

tnh vngun lc ca hdn n cc kt quhot ng khc nhau (Schmalensee,

1989). Nhng nghin cu ny u cho rng hiu ng v s cnh tranh trong

mt ngnh, iu quan trng l phi xem xt cnh hng cp thtrng nh

tng trng kinh tvm, cng nhnh hng ca cc yu tcu trc thtrng

m c tc ng n cc doanh nghip (Jacobson, 1988).


49/173

37

c thphn tch mt cch r rng cc nhn tnh hng n ccu cnh

tranh ca mt ngnh cng nh tc ng ca chng n kt quhot ng ca cc

doanh nghip trong ngnh v nng lc cnh tranh, cn phi xem xt mt cch cth

tng nhn t - hng ro gia nhp thtrng, scnh tranh, tng trng v thphn;

ng thi xy dng cc githuyt nghin cu tng ng vi tng nhn t.

2.3.4.1. Hng ro gia nhp.

Cc hng ro gia nhp l mt trong nhng lc lng chyu ca cnh tranh

c nh hng quyt nh n hiu quhot ng ca cc doanh nghip cng nh

cc ngnh trong bt knn kinh tno (Porter, 1980). Bain (1956) xc nh bnloi ro cn chnh i vi sgia nhp l: yu cu vvn, tnh kinh ttheo quy m,

skhc bit vsn phm v cc chi ph tuyt i. L thuyt kinh tvhng ro gia

nhp cho rng trong tt ccc thtrng, cc hn chvcu trc khc nhau c th

p t ln cc doanh nghip mi gia nhp cc bt li tng i so vi cc doanh

nghip ang trong ngnh. S hin din ca cc hng ro gia nhp dn n s

doanh nghip gia nhp t hn v do cho php cc doanh nghip trong ngnh c

c phn li nhun trn mc bnh thng.

Mann (1966) nghin cu hng ro gia nhp ca 30 ngnh t1950 n 1960

v pht hin ra rng trong cc ngnh c hng ro gia nhp cao cc doanh nghip c

tsut li nhun trn mc bnh thng. Ngoi ra, Mann (1966) chra mi lin h

gia hng ro gia nhp v mc tp trung ca ngnh, mi tng quan ny cho

thy nhiu doanh nghip nhm c mc tp trung cao (thphn ln) cng nm

trong nhm c ro cn cao. Mann cng xc nhn cc kt quca Bain (1956), l

trong cc ngnh m 8 doanh nghip dn u c mc tp trung ln hn 70%

(ngnh c mc tp trung cao), c mt skhc bit c ngha thng k trong t

sut li nhun bnh qun. Tuy nhin, Mann cng ch ra rng hng ro gia nhp

ngnh l cng mt nhn t c lp bn cnh mc tp trung. V c bn, cc

ngnh c mc tp trung cao kt hp vi hng ro gia nhp cao c mc li nhun

bnh qun cao hn so vi cc ngnh c mc tp trung cao.

Porter (1979b) cho rng hng ro gia nhp ngnh c ba thuc tnh:


50/173

38

+ Cc ro cn gia nhp c tnh ng: khi mt siu kin kinh thoc cu

trc quan trng thay i, cc ro cn gia nhp trong mt ngnh cng thay i.

+ Cc ro cn gia nhp thng thay i v cc l do chyu ln nm ngoi

skim sot ca cc doanh nghip trong ngnh.

+ Cc ro cn gia nhp ca mt ngnh khng ging nhau vi tt c cc

doanh nghip gia nhp(Sharma v Kesner, 1996).

Hng ro gia nhp c thc phn loi theo cu trc hoc hnh vi (Sigfried

& Evans, 1994). Karakaya v Stahl (1991) ni n nhng ro cn cu trc nh l

cc yu t"mi trng", trong khi cc ro cn hnh vi c cho l cc yu t"cthkim sot". Cc ro cn cu trc xut pht tnhng c im cbn ca mt

ngnh, khng phthuc vo cc kim sot ty ca cc doanh nghip hin hu.

l cc yu tnhsph duyt ca chnh ph, yu cu vvn, trnh cng nghv

mc tp trung ca ngnh. Cc ro cn hnh vi l nhng hnh vi c mc ch do

cc doanh nghip trong ngnh thc hin ngn chn sgia nhp ca i thcnh

tranh tim nng. Nhng chin lc ny bao gm: bng sng ch, gim gi, vn ng

hnh lang, cc vkin, pht trin sn phm, cc tha thun c quyn vi cc nh

cung cp v phn phi v.v. Ni chung, cc chin lc ngn chn sgia nhp c s

dng ti cc thtrng gn nhhon ton trng thnh (Bunch & Smiley, 1992).

Trong cun Cc ro cn i vi scnh tranh, Bain (1956) xc nh nm

loi hng ro gia nhp bao gm: tnh kinh ttheo quy m, sph duyt ca chnh

ph, skhc bit sn phm, cc chi ph tuyt iv cc yu cu vvn. Mi loi

u c thng vai tr ngn chn nhng doanh nghip mi tham gia vo thtrngv tm quan trng tng ng ca mi loi c ththay i ty theo cc c im ca

tng ngnh (Porter, 1979b; Hall, 1987).

Vcbn hng ro gia nhp scn trscnh tranh gia cc doanh nghip

trn th trng. Tuy nhin, cng c th c trng hp mt doanh nghip mi gia

nhp quyt nh u tmt khon vn ln gia nhp thtrng c ro cn cao,

hoc c c schp thun cn thit ca chnh ph, doanh nghip ny stch


51/173

39

cc theo ui thphn b p chi ph cnh. Do lm tng tnh cnh tranh

trong ngnh do cc doanh nghip phi i mt vi nhiu ri ro hn. Jain (1997) ch

ra rng trong cc ngnh m khnng sn xut chc thbsung bng sgia tng

mt lng vn ln, cnh tranh stng theo cp snhn. iu ny c ngha l trong

mt ngnh m hiu qut c thng qua hot ng quy m ln l ng k, th

mt doanh nghip s lm tt cnhng g c tht c tnh kinh t theo quy

m. Nhng n lc lm tng hiu qukhin cho cc doanh nghip cnh tranh tch

cc hn ginh thphn, lm tng p lc ln cc doanh nghip khc v to ra mt

phn ng dy chuyn (Avgeropoulos, 1998).

Tm li, shin din ca cc hng ro gia nhp cao ngn chn cc i th

cnh tranh gia nhp th trng, lm tng tc tng trng, ci thin thphn, v

lm tng li nhun ca cc doanh nghip trong ngnh bng cch cho php ht

mc gi cao hn v t c hiu quln hn (Porter, 1979b).

2.3.4.2. Scnh tranh

Cnh tranh l nn tng ca kinh tthtrng tdo, trong nn kinh thin i

scnh tranh c xu hng ngy cng gia tng. Cnh tranh xut hin trong tt ccc

hin tng c thquan st c ca th trng mc gi trao i sn phm, cc

loi sn phm sn xut, sn lng, phng php phn phi sn phm v nh hng

ca qung co (Chamberlain, 1933). Cnh tranh c thc phn loi nhiu cp

khc nhau. Vi mc tiu nghin cu ca lun n ny, mc quan tm chyu

n scnh tranh cp ngnh v doanh nghip.

Cnh tranh, cp th trng hoc cp ngnh, c thc biu dintheo mc tp trung ca ngnh. tp trung c nh ngha l tlphn trm

trong tng doanh sngnh (hoc mt sbin khc) ca mt sdoanh nghip c lin

quan n cc bin (Bain, 1951, 1956). Theo nh ngha ny, trong cc ngnh c

mc tp trung cao hn, tng thphn ca tt ccc doanh nghip cnh tranh, tng

ng vi 100%, c phn bcho t doanh nghip hn so vi phn bti cc ngnh

c mc tp trung thp hn. Do , thphn ng ngha vi tp trung ca ngnh.

im cn nhn mnh y l stp trung m tmc cnh tranh cp th


52/173

40

trng, ngnh, hn l cp doanh nghip. Cc thc o tp trung c sdng

ph bin khi so snh mc cnh tranh gia cc ngnh thay v trong cng mt

ngnh (Hall, 1987).

tp trung ngnh:Ban u, cc nghin cu lin quan n tnh cnh tranh

v stp trung ca ngnh c thc y do vn chng c quyn trong mt s

ngnh mt squc gia. Vbn cht, mc tp trung (cao, trung bnh, hoc thp)

ca mt ngnh cho chng ta bit liu thtrng c dng c quyn, c quyn

nhm, cnh tranh c quyn hay cnh tranh hon ho (Bain, 1951; Weiss, 1971).

Mc tp trung cng cao, tnh cnh tranh ca thtrng scng thp (Bain, 1951;

Domowitz, Hubbard, & Petersen, 1986; Martin, 1988; Gale, 1972). Cc kt qu

nghin cu ca Bain v nhng ngi khc, thc y chnh sch chng c quyn

cc quc gia nhm ngn chn cc vsp nhp c thdn cc ngnh c mc tp

trung cao (Nguyen, 1990).

Trn gic kinh t, nhng thay i trong mc tp trung c thtc ng

n cch thc hot ng v hiu qu ca cc doanh nghip trong ngnh (Bain,

1951). Stp trung nh hng n cch thc hot ng ca cc doanh nghip trong

ngnh thng qua snh hng n cc chnh sch gi v Marketing ca cc doanh

nghip (Weiss, 1971). Thtrng cng tp trung, khnng tchca cc doanh

nghip i vi cc chnh sch ny cng ln. Mc tchny c gii hn bi

lc lng cnh tranh. Mc tp trung cng cao, khnng cc doanh nghip phi

hp vi nhau iu chnh gi cng ln. Ngoi ra, khi khng c skhc bit vsn

phm v trong ngn hn trc khi hin tng gia nhp c th xy ra, s lng

doanh nghip cng t hoc thphn ca hcng chnh lch, th hnh vi ca chng

cng c khnng ging nhtrng hp c quyn (Bain, 1956; Weiss, 1971).

Nghin cu thc nghim u tin kim nh gi thuyt s tp trung ca

ngnh c lin quan n hiu quhot ng ca doanh nghip do Bain (1951) thc

hin qua vic xem xt 42 ngnh ca M trong giai on 1936 - 1940. Bain chra

rng hiu quhot ng ca cc doanh nghip trong cc ngnh c tp trung cao

ln hn nhiu so vi nhng doanh nghip trong cc ngnh c mc tp trung thp


53/173

41

hn mc trung bnh. Tc l, mc cnh tranh trong ngnh cng ln th li nhun

ca cc doanh nghip cng thp.

tp trung ca mt ngnh l nhn tc nh lng thng xuyn nht

trong cc nhn tca cu trc thtrng (Nguyen, 1990). iu mt phn l do

nghin cu ca Bain a ra mt thc o hu ch o tp trung.

Phn on thtrng:Phn on thtrng l qu trnh phn chia thtrng

tng th thnh cc nhm sn phm v nhm khch hng nhhn (Murphy, 1990;

Aaker, 1996). Nm 1921, Alfred Sloan v Tp on General Motors thc hin

mt quyt nh chin lc thit lp mt chui cc sn phm cho bn ti cc mcgi khc nhau trn th trng t (Scherer & Ross, 1990). Sau , rt nhiu cc

cng ty v cc ngnh khc sdng phn on thtrng nhmt chi m

rng khch hng v tng doanh thu.

Trong mt thtrng c phn on, cc doanh nghip cc on thtrng

khc nhau khng cnh tranh trc tip, m l gin tip vi nhau (Aaker, 1996).

Lehmann (1972) cho rng cc doanh nghip sphi cnh tranh nhiu hn nu khch

hng c nhiu sla chn hn. Do , mi doanh nghip scgng lm cho khch

hng nghrng sn phm, dch vca mnh l khc bit so vi cc sn phm ca cc

i thcnh tranh khc, t to ra sc mnh thtrng nht nh. ng lc chnh

cc doanh nghip to skhc bit cho cc sn phm ca mnh l lm gim khnng

thay thgia cc sn phm. Khi khnng thay thgia cc sn phm gim i, vic

gim gi skhng dn n tnh trng mt hon ton thphn. Skhc bit vsn phm

to ra sc mnh nht nh cho mt doanh nghip trong on th trng ca mnh.

Ngc li, khi mc ng nht ca sn phm cao th mc cnh tranh trnn ln

hn nhiu so vi trng hp thtrng phn on (Jain, 1998). iu c ngha l khi

sn phm ca cc doanh nghip c khch hng cho l tng tnhau, doanh nghip

sphi cnh tranh quyt lit vgi v dch v(Kurtz & Clow, 1997).

Phn on thtrng ca cc doanh nghip i khi c gi l "a dng ha

sn phm", cc doanh nghip nh vcc doanh nghip mi lp y cc khong

trng v cc sn phm mi hoc c sn trn th trng (Schmalensee, 1978).


54/173

42

Schmalensee cho rng cc doanh nghip xc nh mt c im sn phm cn trng

trn mt th trng c nhiu chiu, mi chiu tng ng vi mt thuc tnh m

khch hng mun c sn phm. Mt s nghin cu cho rng a dng ha snphm khng chnhm tng doanh thu m cn l mt chin lc phbin c cc

doanh nghip trong ngnh s dng to ra cc hng ro gia nhp (Besanko,

Dranove & Shanley, 1996; Thomas, 1996; Mainkar, 2000). Vic to ra mt sn

phm hoc mt thng hiu ph hp vi cc phn khc thtrng c thngn

chn c cc i thcnh tranh gia nhp.

Da trn cc lp lun l thuyt v cc nghin cu thc nghim , ta c th

thynu cnh tranh tng ln, tc tng trng ca cc doanh nghip trong ngnh

sgim.

Bn cnh , vththtrng ca mt doanh nghip sbsuy gim nu cnh

tranh tng ln v cc i thcnh tranh chim c li thi vi cc chi .

Tng tnhvy, sgia tng cnh tranh slm gim hiu quti chnh ca

mt doanh nghip v vi s c mt ca cc lc lng cnh tranh, cng ty s

khng c khnng tng gi, hoc bn nhiu sn phm hn.

2.3.4.3. Tng trng

Tng trng l mt nhn tcbn ca cu trc th trng (Porter, 1979b).

Stng trng ca mt doanh nghip c thnh hng n thphn cng nhhiu

quhot ng ca doanh nghip (Gale, 1972; Shepherd, 1972a; Porter, 1979a &

b; Porter, 1980; Ravenscraft, 1983; Hall, 1987). Doanh nghip cng pht trin

nhanh tng i so vi thtrng, vththtrng ca doanh nghip cng ln.

Tng tnhvy, tc tng trng ca mt doanh nghip cng nhanh th doanh

nghip cng sm t c quy m ti hn. Vi sgia tng quy m, doanh nghip

c tht c nhng li ch ca sc mnh thtrng hoc tnh kinh t theo quy

m. Nhng li ch l nhng nguyn nhn cbn to nn mc li nhun cao hn

trung bnh cho cc doanh nghip c th phn ln hn (Hall & Weiss, 1967;

Shepherd, 1972a; Mancke, 1974). nh gi tc tng trng tng i ca

mt doanh nghip, trc ht chng ta cn nhn vo tc tng trng ca ton b

thtrng, sau so snh n vi tc tng trng ca bn thn doanh nghip.


55/173

43

Tng trng cp ngnh:Cc nh nghin cu khng cho lng tc

tng trng ca ngnh, m cn phn loi v so snh cc tc tng trng, ctrong

ni bngnh cng nhgia cc ngnh vi nhau. Theo , cc ngnh c thcphn chia thnh cc giai on ca chu kpht trin sn phm hoc ca thtrng

thng qua tc tng trng (Kurtz and Clow; 1998). Mt ngnh trng thnh c

cc c tnh nh: doanh stng chm, cnh tranh quyt lit, cc doanh nghip chi

phi tng trng/loi bcc doanh nghip yu hn, cc phn khc thtrng r rt,

v cc doanh nghip bnh ng trong ni bngnh.

Vcbn, cc thtrng c tc tng trng cao hn c xem l hp dn

hn so vi cc thtrng c tc tng trng thp. Cc thtrng c tc tng

trng cao th li nhun cao v cu ngy cng tng nhanh, trong khi cc thtrng

tng trng thp th li nhun thp hn v cu tng chm (Hall, 1987). Do cc

doanh nghip c xu hng tbcc thtrng tng trng thp v trung bnh v

gia nhp cc th trng tng trng cao. Ngoi ra, ti cc th trng tng trng

thp v trung bnh sc sgia tng phn on thtrng v sp nhp doanh nghip

(Porter, 1979).

Gale (1972) cho rng cc ngnh c mc tng trng trung bnh c li nhun

cao hn hn cc ngnh c tc tng trng nhanh chng. ng cho rng trong cc

ngnh c mc tng trng trung bnh, cc doanh nghip c nhiu ng lc hn

trnh scnh tranh gi - s cn

LA_DoanVietDung.pdf

Documents

Transcript of LA_DoanVietDung.pdf