Ky Thuat Huan Luyen

Hoäi Ñoàng Trung Öông Höôùng Ñaïo Vieät Nam Phöông Phaùp vaø Kyõ Thuaät Huaán Luyeän Höõu Hieäu Ñeå Huaán Luyeän vaø Phaùt Trieån Ngöôøi Tröôûng Thaønh Ngöôøi dòch : Nghieâm vaên Thaïch

PHÖÔNG PHAÙP VAØ KYÕ THUAÄT HUAÁN LUYEÄN - 2 -

Taøi lieäu do Hoäi Ñoàng Trung Öông Höôùng Ñaïo Vieät Nam, Ban Tu Thö, aán haønh. Nguyeân taùc : "Effective Training Methods & Techniques", cuûa Vaên Phoøng AÙ chaâu – Thaùi Bình Döông, Toå chöùc Höôùng Ñaïo Theá Giôùi (World Scout Bureau / Asia-Pacific Region), aán baûn thöù 3, naêm 1995. Ngöôøi dòch : Nghieâm Vaên Thaïch Trình baøy : Gia Bình Lafouasse Thöïc hieän kyõ thuaät vaø phaùt haønh : Leâ Minh Lyù vaø Ban Tu Thö HÑTÖ/HÑVN. Thaùng 3-2002.


Lôøi noùi ñaàu

Hoäi nghò Toå chöùc Höôùng Ñaïo Theá giôùi kyø thöù 33 taïi Bangkok thaùng 7 dl.1993 ñaõ thay ñoåi Chính saùch Huaán Luyeän cuûa Toå chöùc Theá giôùi khi chaáp nhaän "Chính saùch Nhaân söï Tröôûng thaønh"õ. Huaán luyeän laø nguyeân toá caáu taïo trong chu kyø sinh hoaït cuûa Tröôûng, khi chòu traùch nhieäm ñem tôùi baèng nhieàu loái nhöõng chöông trình toát cho ñoâng ñaûo ngöôøi treû. Huaán luyeän chæ ñaït keát quaû khi ñöôïc truyeàn thuï baèng caùch aùp duïng nhöõng phöông phaùp vaø kyõ thuaät höõu hieäu. Hai aán baûn ñaàu cuûa taäp naøy ñaõ laø chaát lieäu höõu ích cho nhieàu khoùa huaán luyeän cuûa Vuøng AÙ chaâu Thaùi Bình Döông trong hai thaäp kyû. Ñaây laø aán baûn thöù ba, coù boán phöông phaùp ñöôïc boå tuùc theâm cho tieán trình huaán luyeän höõu hieäu vaø giaûn dò hôn. Trong aán baûn thöù nhaát ñaõ noùi raèng "söu taäp khoâng töï nhaän laø ñaày ñuû vì chuùng toâi truø ñònh laâm thôøi goàm theâm phöông phaùp vaø kyõ thuaät huaán luyeän ñaõ theå hieän thaønh coâng ñoái chieáu vôùi nhöõng phaùt trieån môùi". Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc chöùng minh cho tôùi ngaøy nay. Toâi thaønh thöïc caûm taï quyù Tröôûng ñaõ ñoùng goùp yù kieán vaø ñeà nghò caûi thieän aán baûn naøy.

Kim Kyu Young Giaùm Ñoác Vuøng


Muïc Luïc

I - Phöông phaùp giaûng daïy vaø tieán trình hoïc taäp II - Söû duïng caâu hoûi khi hoïc taäp III - Thaûo luaän nhoùm IV - Ñoäng naõo V - Nhoùm Thaàm Thì VI - Thuyeát giaûng VII - Ñaøm thoaïi VIII - Ñaøm thoaïi nhoùm IX - Söû duïng trôï cuï thính thò X - Giaûng taäp XI - Phöông phaùp caên baûn XII - Vai tuoàng cöông XIII - Nhoùm döï aùn XIV - Ñieàu nghieân moät söï vieäc XV - Hoäi giaûng XVI - Tham cöùu chung (VIPP) XVII - Chuaån bò moät khoùa huaán luyeän


Ghi Chuù Cho Tröôûng Huaán Luyeän

• Tröôûng coù vò trí quan troïng trong Phong traøo. • Haõy höôùng daãn khoùa moät caùch thaønh thöïc vaø höõu hieäu ngoõ haàu ñem tôùi lôïi ích cho

Phong traøo.

• Khoùa sinh phaùn xeùt Tröôûng qua ñöôøng loái Truôûng höôùng daãn khoùa. Ñaây laø vaán ñeà uy tín cuûa Tröôûng.

• Toát nhaát laø môû khoùa taïi nhöõng trung taâm ñaõ thieát laäp saün, hoaëc ñòa ñieåm thích hôïp.

• Môû khoùa sau khi ñaõ truø hoaïch ñaày ñuû.

• Phaûi coù ñuû phuï taù tieáp tay. Moãi nhoùm moät coá vaán laø ñieàu thieát yeáu.

• Theå hieän khoùa ñuùng theo phöông phaùp vaø trôï cuï sö phaïm.

• Giaûm phaàn lyù thuyeát ñeán möùc toái thieåu ; taêng phaàn phoâ dieãn vaø thöïc taäp.

• Khieán cho khoùa sinh tham gia vaøo tieán trình hoïc taäp, ñeå giuùp hoï hoïc taäp mau hôn vaø

nhôù laâu hôn nhöõng gì ñaõ hoïc taäp.

• Tröôûng laø coå ñoäng vieân cuûa Phong traøo. Chæ coù Tröôûng môùi loâi cuoán theâm ñöôïc ngöôøi cho Phong traøo.

• Haõy môû khoùa huaán luyeän ñeå khuyeán khích khoùa sinh ôû trong Phong traøo laâu daøi hôn.

• Tröôûng Huaán Luyeän gioûi laø truï coät cuûa toå chöùc.

• Tröôûng phaûi tieán trieån trong traùch vuï huaán luyeän. Nhöõng maåu goã (hay baát cöù bieåu

töôïng naøo) Tröôûng ñeo seõ in daáu trong tim vaø nhaéc nhôû söï daán thaân cuûa Tröôûng.

• Söï taän tuïy vaø göông maãu cuûa Tröôûng seõ laø nieàm höùng khôûi cho taát caû Tröôûng HÑ trong vuøng Tröôûng phuï traùch.

• Phaåm chaát hoaït ñoäng HÑ tuøy thuoäc phaàn lôùn vaøo phaåm chaát huaán luyeän.

Phöông Phaùp Giaûng Daïy vaø Tieán Trình Hoïc Taäp

Phöông phaùp giaûng daïy

"Giaûng daïy": theo höôùng cuûa Giaûng vieân "Daïy" ñònh nghóa laø : "Huaán luyeän, giaûng giaûi, caùch naøo, truyeàn thuï baèng söï chæ daãn kieán thöùc" - theo Töø ñieån Oxford Böôùc giaûng daïy

1.- Noùi vôùi hoï nhöõng gì seõ noùi 2.- Noùi vôùi hoï 3.- Noùi vôùi hoï nhöõng gì ñaõ noùi vôùi hoï Ghi chuù - Neáu troø chöa hoïc ñöôïc, laø vì thaày chöa daïy.

Tieán trình hoïc taäp

Ñònh nghóa "hoïc" : thaâu ñöôïc kieán thöùc, kyõ naêng, do söï nghieân cöùu, do kinh nghieäm, hay do ñöôïc giaûng daïy - theo Töø ñieån Oxford AÙp duïng tieán trình hoïc taäp

1.- Daãn nhaäp 2.- Trình baøy 3.- Dieãn giaûng 4.- OÂn laïi 5.- Thöïc taäp 6.- Kieåm tra

Toång keát Chuùng ta luoân luoân söû duïng tieán trình hoïc taäp khi phoâ dieãn thuû thuaät HÑ. Tuy

nhieân, khi ñeà caäp tôùi trieát lyù HÑ, chuùng ta trôû lui veà kyõ thuaät "thuyeát minh" roài thaéc maéc taïi sao khoâng thaám ! "Neáu toâi nghe, toâi queân ; Neáu toâi thaáy, toâi nhôù Neáu toâi laøm, toâi bieát" - Ngaïn ngöõ Trung quoác Phöông phaùp giaûng daïy toát söû duïng TAÁT CAÛ ba giaùc quan : tai, maét vaø tay.



Ghi chuù veà Tieán trình Giaûng daïy - Hoïc taäp

1 - Thaønh quaû coâng taùc tuøy thuoäc nhieàu loaïi hoïc taäp : a) Kieán thöùc - nhöõng döõ kieän moät ngöôøi ñaõ thaâu thaäp coù the åsöû duïng ñeå öùng phoù vôùi nhu caàu

cuûa moïi tình traïng b) Hieåu bieát - söï dieãn dòch yù nghóa söï vieäc vaø khaû naêng suy ñoaùn söï vieäc xaûy ra, cuøng vôùi nhaän thöùc moái töông quan giöõa söï vieäc töông ñoàng hay khaùc bieät.

c) Taøi kheùo - Trình ñoä chuyeân khoa trong vieäc söû duïng vaø aùp duïng kieán thöùc vôùi hieåu bieát vaø d) Thaùi ñoä - caûm xuùc tröôùc hay ñoái vôùi söï vieäc, caên cöù treân söï dieãn dòch nhöõng kinh nghieäm baûn

thaân hay cuûa ngöôøi khaùc.

2 - Kieán thöùc, hieåu bieát, taøi kheùo vaø thaùi ñoä, tuy hoïc baèng nhieàu loái, thöôøng lieân heä vôùi nhau veà thaønh quaû.

Tæ duï chôi cuø (golf) ñoøi hoûi : * kieán thöùc veà qui leä vaø theå leä ñòa phöông, khoaûng caùch, ñoà tuyeán, vaø ñieàu kieän chôi ; * hieåu bieát veà söï töông quan giöõa vò trí traùi cuø, gaäy cuø löïa choïn, vaø caùch vuït ; * taøi kheùo khi vuït traùi cuø vaø * moät thaùi ñoä muoán caûi thieän söï theå hieän cuøng vôùi keát quaû.

3 - Moät tieán trình hoïc taäp höõu hieäu seõ caên cöù treân nhöõng nguyeân taéc sau ñaây veà söï hoïc taäp cuûa ngöôøi tröôûng thaønh :

* Tröôûng nieân hoïc laøm baèng thöïc haønh * Tröôûng nieân thaâu thaäp aán töôïng do giaùc quan (tai, maét, tay, v.v.) * Tröôûng nieân chæ hoïc khi hoï saün saøng hoïc * Tröôûng nieân noái lieàn ñieàu môùi hoïc vôùi ñieàu ñaõ bieát * Tröôûng nieân hoïc töøng döõ kieän moät * Tröôûng nieân hoïc nhanh hôn khi thaønh quaû khieán cho hoï thoûa maõn * Tröôûng nieân coù nhu caàu hieåu roõ ñieàu hoï hoïc * Tröôûng nieân phaùt trieån taøi kheùo baèng caùch thöïc taäp * Tröôûng nieân khaùc bieät nhau veà khaû naêng vaø trình ñoä

(G.s. Lynn A.Emerson - Thuû baûn veà Nguyeân taéc Giaùo duïc vaø Huaán luyeän, Vieän Ñaïi Hoïc Tieåu bang New York)

Söû Duïng Caâu Hoûi Khi Ñieàu Khieån Hoïc Taäp

Caâu hoûi laø coâng cuï toát laøm cho hoïc taäp deã daøng. Khi söû duïng thoâng minh caâu hoûi coù theå : • höôùng daãn söï hoïc taäp • thuùc ñaûy moät cuoäc tranh luaän • laøm saùng toû moät vaán ñeà • taïo söï chuù yù • khôûi xöôùng söï suy tö • thaâu ñöôïc söï ñoùng goùp caù nhaân • goùp nhaët döù kieän • phaùt trieån ñeà taøi vaø • thay ñoåi khuynh höôùng hay thaùi ñoä cuûa cöû toïa, v.v.

Loaïi caâu hoûi 1 - Caâu hoûi chung vaø kích phaùt

Ñaây laø nhöùng caâu hoûi ñaët ra cho caû khoùa/nhoùm nhaèm gôïi söï suy tö, taïo khoâng khí thích hôïp cho söï hoïc taäp, vaø khích ñoäng söï tham gia cuûa hoïc vieân, nhöng khoâng döï truø coù söï traû lôøi cuûa baát cöù ai trong nhoùm. Nhöõng caâu hoûi naøy khieán cöû toïa suy ñoaùn vaø chaêm chuù.

Tæ duï : Ai coù theå noùi leân danh hieäu cuûa vò saùng laäp Phong traøo HÑ ? Ñaây laø caâu hoûi chung caû nhoùm, khoâng ai traû lôøi neáu chöa coù söï chæ ñònh.

2 - Caâu hoûi tröïc tieáp Ñaây laø caâu hoûi cho ñích danh moät caù nhaân. Seõ söû duïng coù lôïi ích ñeå :

• thu huùt söï chaêm chuù cuûa nhöõng caù nhaân • laøm cho moät caù nhaân ñaëc bieät lieân quan vaøo vaán ñeà • haïn cheá söï ñoäc chieám • thuùc hoái suy tö cuûa tham döï vieân baäc trung • khích ñoäng nhöõng tham döï vieân thuï ñoäng hay thôø ô • giuùp cho moät tham döï vieân nhuùt nhaùt ñöôïc ñoùng goùp • söu taäp döõ kieän hay tin töùc, vaø • nhaän laõnh yù kieán cuûa chuyeân gia, v.v.

Tæ duï : Baïn A. ! Teân vò saùng laäp HÑ laø gì ? Rieâng A. seõ traû lôøi maø thoâi.



3 - Caâu hoûi chuyeån hoaùn vaø tieáp chuyeàn Moät ngöôøi laõnh ñaïo kheùo leùo, thay vì ñích thaân traû lôøi caâu hoûi, chuyeån hoaùn caâu hoûi ñaët ra cho chính mình vaø tieáp chuyeàn caâu hoûi aáy ñeán caùc tham döï vieân xin lôøi giaûi ñaùp. Lôïi ích loaïi naøy laø :

• ngöôøi laõnh ñaïo khoâng buoäc phaûi traû lôøi taát caû caâu hoûi (coù theå ngöôøi laõnh ñaïo khoâng coù giaûi ñaùp cho moïi caâu hoûi)

• tìm söï ñoùng goùp cuûa thaønh vieân khaùc trong nhoùm • ngöôøi thích ñaùng, khi ñöôïc hoûi tieáp chuyeàn, seõ traû lôøi thoûa ñaùng • khieán moïi tham döï vieân chaêm chuù, vaø • tham döï vieân caûm thaáy thoûa maõn ñaõ ñoùng goùp vaøo moät tröôøng hôïp hoïc taäp

Tæ duï - A hoûi vò laõnh ñaïo : Thöa Tröôûng, cuoán saùch ñaàu tieân veà HÑ coù tieâu ñeà gì ?

Tröôûng laõnh ñaïo tieáp chuyeàn vaø hoûi : Baïn B ! Baïn coù traû lôøi ñöôïc caâu hoûi naøy khoâng ? B ñaùp : Thöa coù, ñoù laø "HÑ cho treû em". Tröôûng laõnh ñaïo höôùng veà A noùi : Baïn A ! Baïn ghi nhaän chöa ? A ñaùp : Thöa ñaõ, caûm ôn Tröôûng.

4 - Caâu hoûi noái tieáp

Loaïi naøy, nhö teân ñaët, duøng ñeå tieáp noái, môû roäng theâm vaán ñeà, cuûng coá söï hoïc taäp ñang theå hieän, nhaéc laïi vaø ghi nhaän phaûn öùng nôi hoïc vieân veà nhöõng ñieàu ñaõ hoïc taäp. Ñaây cuõng coù theå laø caâu hoûi oân taäp.

Tæ duï - a) Heä thoáng haøng ñoäi roõ raøng laø moät phöông phaùp HÑ, phaûi khoâng ? b) Hoäi ñoàng Minh nghóa coù theå laøm gì khaùc ñeå ñieàu chænh HÑS ñoù ? c) Nhö theá, Ñoaøn Tröôûng laø moät nhieäm vuï ñieàu khieån deã daøng. Caùc baïn coù ñoàng yù khoâng ?

Ñeå keát luaän : Caâu hoûi ñuùng seõ nhaän ñöôïc traû lôøi thoûa ñaùng. Khi naøo caâu hoûi cuûa baïn khoâng nhaän ñöôïc traû lôøi, haõy thöû ñaët caâu loái khaùc ñeå hoûi laïi.

Thaûo Luaän Nhoùm

Thaûo luaän nhoùm laø gì ? • moät ñònh cheá daân chuû cao ñoä • moät traïng huoáng ñeå thaønh vieân hoïc hoûi laãn nhau

• moät thöû nghieäm ñeå laøm toaøn nhoùm tích cöïc suy tö Moät phöông thöùc raát linh ñoäng vaø höõu ích ñeå phaùt trieån hoïc vieân ; söï thaønh coâng tuøy thuoäc söï

thaáu hieåu ba yeáu toá lieät keâ ôû treân, vaø ôû taøi kheùo höôùng daãn cuûa ngöôøi laõnh ñaïo cuoäc thaûo luaän.

Traùch vuï cuûa ngöôøi laõnh ñaïo cuoäc thaûo luaän

• DAÃN NHAÄP vaø trình baøy ñeà taøi thaûo luaän

• THUÙC ÑAÅY söï trao ñoåi kieán thöùc vaø kinh nghieäm

• GIÖÕÕ MINH BAÏCH muïc tieâu thaûo luaän tröôùc toaøn theå nhoùm

• TOÙM LUÔÏC cuoäc thaûo luaän.

Ngöôøi laõnh ñaïo gioûi KHOÂNG thuyeát minh hay giaûng baøi, maø haønh ñoäng vôùi tö caùch chuû toïa, ngöôøi laøm moïi söï troâi chaûy, hoaëc ngöôøi ñieàu hoøa.

Ngöôøi chuû toïa laáy yù kieán töø nhöõng thaønh vieân cuûa nhoùm thay vì phaùt bieåu yù kieán caù nhaân.


MOÄT NHOÙM THAÛO LUAÄN goàm caùc Thaønh vieân vaø ngöôøi Laõnh ñaïo Thaûo luaän

KHOÂNG PHAÛI nhö Giaûng sö vaø thính giaû theá naøy :

CHUÛ TOÏA TRÌNH BAØYTHAØNH VIEÂN LAÉNG NGHE

CUÕNG KHOÂNG PHAÛI nhö giaùo sö vaø sinh vieân theá naøy : CHUÛ TOÏA ÑAËT CAÂU HOÛI THAØNH VIEÂN TRAÛ LÔØI

Nhöng TUÔNG ÑOÄNG SOÂI NOÅI nhö theá naøy :

CHUÛ TOAÏ ÑIEÀU KHIEÅNTHAØNH VIEÂN ÑOÙNG GOÙP



Chuaån bò laõnh ñaïo thaûo luaän nhoùm Ngöôøi laõnh ñaïo chuaån bò. . .

• BAÛN THAÂN • MOÄT KEÁ HOAÏCH THAÛO LUAÄN

- aán ñònh muïc tieâu caên baûn cuûa cuoäc thaûo luaän - ghi chuù nhöõng gì mình bieát veà ñeà taøi - döõ kieän boå tuùc, neáu caàn thieát

• DUÏNG CUÏ VAØ CAÙCH AN BAØI • MOÄT NGHÒ TRÌNH THAÛO LUAÄN BAO GOÀM. . .

- muïc tieâu cuûa mình - thöù töï hôïp lyù caùc ñeà taøi (tính giôø) - ghi chuù nhöõng lôøi daãn nhaäp - ghi chuù nhöõng ñieåm chính, nhöõng caâu hoûi seõ ñaët, giai thoaïi, tröôøng hôïp ñaõ nghieân cöùu, v.v. - ghi chuù veà söï söû duïng trôï cuï thính thò - ghi chuù veà keát luaän hay toùm löôïc döï lieäu

Caùch an baøi

Phoøng hoïp caàn ñuû baøn gheá, khoâng quaù roäng hay quaù chaät so vôùi soá hieän dieän. Choã ngoài phaûi tieän nghi nhöng khoâng quaù thoaûi maùi. Saép ñaët theá naøo ñeå moïi ngöôøi coù theå nhìn thaáy nhau, thaáy laõnh ñaïo thaûo luaän, vaø baûng vieát / ñoà bieåu. Baøn vieát seõ höõu ích neáu thaønh vieân seõ phaûi ghi cheùp hay tham khaûo giaáy tôø, nhöng coù theå seõ ñem laïi caûnh nghieâm tuùc baïn muoán traùnh. Phoøng bò ñeå khoâng ai bò choùi maét, vaø kieåm soaùt nhieät ñoä phoøng hoïp ôû möùc thích hôïp. Saép ñaët moïi duïng cuï caàn thieát.

Phoøng thaûo luaän toát nhaát hình vuoâng. Kieåu naøy cho pheùp baïn saép gheá thaønh voøng troøn khieán ngöôøi trong phoøng ñeàu nhìn thaáy laãn nhau

Tuy nhieân, nhieàu phoøng hình chöõ nhaät vaø baïn haõy thaän troïng ñeå ñoàng thôøi traùnh caûnh "saép toa xe löûa"-

vaø loái "saép haøng daøi"

Loái saép ñaët toát nhaát trong phoøng daøi laø ñaët chuû toïa töïa vaøo phía töôøng daøi, vaø thaønh vieân ngoài theo hình baùn cung. Ñaây khoâng phaûi laø caùch lyù töôûng, nhöng ít nhaát thaønh vieân seõ gaàn caän vôùi chuû toïa vaø phaùt ngoân vieân.



Laõnh ñaïo thaûo luaän nhoùm

Phaàn 1 - Khai maïc vaø daãn nhaäp

• Thieát laäp moät khoâng khí daân chuû • Lieät keâ nhöõng muïc tieâu thaûo luaän. Kieåm ñieåm boái caûnh caên baûn.

• Aán ñònh theå leä vaø yù nghóa nhöõng töø coù theå gaây hieåu laàm.

Phaàn 2 - Phaùt khôûi, höôùng daãn, toùm löôïc töøng ñeà muïc thaûo luaän

Böôùc 1 Tung ra ñeà muïc thöù nhaát

- Söû duïng lôøi traàn thuaät daãn nhaäp, caâu hoûi khôi maøo. Ñaët caâu loái khaùc hoûi laïi vaø neáu caàn thieát, hoûi ñích danh moät thaønh vieân. Böôùc 2 Höôùng daãn cuoäc thaûo luaän - Khuyeán khích söï tham gia cuûa taát caû, töï ñaët mình ôû haäu tröôøng vaø traùnh söû duïng uy quyeàn - Ñeà phoøng söï ñoäc chieám phaùt bieåu vaø khieán cuoäc thaûo luaän tieán trieån baèng caùch kheùo söû duïng caâu hoûi Böôùc 3 Toùm löôïc töøng giai ñoaïn thaûo luaän - Neâu roõ vaø laøm saùng toû nhöõng ñieåm chính yeáu vaø keát luaän

Phaàn 3 - Keát thuùc cuoäc thaûo luaän

• Kieåm ñieåm muïc tieâu ñoái chieáu vôùi keát luaän ñaït tôùi, nhaán maïnh nhöõng ñieåm chính vaø laøm cho lieàn laïc nhöõng ñoaïn taùch rôøi.

• Ngôïi khen thaønh vieân vaø chaám döùt thaûo luaän ñuùng giôø döï ñònh.

Söû duïng caâu hoûi trong thaûo luaän nhoùm CAÂU HOÛI laø coâng cuï raát höõu hieäu ñeå höôùng daãn, khích ñoäng, vaø laøm saùng toû cuoäc thaûo luaän.

Söû duïng caâu hoûi : • ñeå khích ñoäng yù thích thuù, ñeà xöôùng söï suy tö vaø laõnh nhaän söï tham gia cuûa töøng caù nhaân • ñeå goùp nhaët döõ kieän, phaùt trieån ñeà taøi vaø tieán tôùi moät keát luaän • ñeå thay ñoåi khuynh höôùng thaûo luaän, haïn cheá hay chaám döùt thaûo luaän.

Ghi chuù - Tham chieáu Chöông II veà chi tieát caùc loaïi caâu hoûi.

Thaønh vieân nhoùm döôùi nhaõn quan cuûa nguôøi Laõnh ñaïo Thaûo luaän

Moät khoùa sinh haûi ngoaïi göûi cho chuùng toâi böùc hí hoïa naøy, nhö quyù Tröôûng thaáy, khoâng phaûi khoâng coù khía caïnh nghieâm tuùc.

1.- Loaïi hay caõi - Haõy bình tónh, ñöøng ñoâi co, ngaên hoï khoâng ñoäc chieám

2.- Loaïi tích cöïc - Giuùp nhieàu cho cuoäc thaûo luaän. Khieán cho söï ñoùng goùp cuûa hoï taêng leân. Luoân luoân söû duïng ñeán hoï.

3.- Loaïi ïbieát heát moïi söï - Ñeå nhoùm öùng phoù vôùi thuyeát cuûa hoï. 4.- Loaïi noùi nhieàu - Ngaét lôøi moät caùch kheùo leùo. Haïn cheá thôøi gian hoï phaùt bieåu. 5.- Loaïi nhuùt nhaùt - Ñaët caâu deã ñeå hoûi hoï. Laøm hoï taêng phaàn töï tin. Töôûng leä khi ù coù dòp. 6.- Loaïi baát hôïp taùc "saøi laéc"- Khai thaùc tham voïng cuûa hoï - thöøa nhaän vaø söû duïng hieåu bieát vôùi kinh nghieäm cuûa hoï. 7.- Loaïi uø lì thôø ô - Hoûi hoï veà phaàn vuï cuûa hoï. Khieán cho hoï keâ ra tæ duï veà nhöõng söï vieäc hoï öa thích.

8.- Loaïi chaân maøy nhöôùng cao (töï cao töï ñaïi) - Chôù pheâ bình hoï. Söû duïng kyõ thuaät : "ñöôïc - nhöng maø..."

9.- Loaïi hoûi dai - Muoán cho Laõnh ñaïo Nhoùm loït baãy. Chuyeån caâu hoûi cuûa hoï cho nhoùm.



Baûn Thaåm Ñònh cuûa Laõnh Ñaïo Nhoùm Coù Khoâng

Taát caû thaønh vieân nhoùm coù tham gia thaûo luaän khoâng ?

Cuoäc thaûo luaän coù töï nhieân - töùc laø khoâng goø eùp - khoâng ?

Cuoäc thaûo luaän coù tieán haønh tuaàn töï khoâng ? Toâi coù giöõ cuoäc thaûo luaän trong khuoân khoå ñeà taøi vaø höôùng veà muïc tieâu cuûa khoùa khoâng ? Toâi coù töï kieàm cheá khoâng thuyeát giaûng, khoáng cheá, vaø/hoaëc neâu yù kieán rieâng khoâng ?

Toâi coù gaéng söùc khieán thaûo luaän vieân laéng nghe vaø toân troïng yù kieán ngöôøi khaùc khoâng ? Toâi coù töï kieàm cheá khoâng vaøo baát cöù beø naøo trong cuoäc thaûo luaän khoâng ?

Toâi coù töï kieàm cheá khoâng traû lôøi caâu hoûi khoâng ? Thay vì traû lôøi, toâi coù nhôù tieáp chuyeàn caâu hoûi ñoù veà nhoùm khoâng ? Toâi coù töï kieàm cheá khoâng leân maët thoâng thaùi khoâng ?

Toâi chæ ñaët laïi caâu ñeå hoûi khi caàn thieát, vaø khi aáy coù duøng töø giaûn dò, caâu ngaén goïn khoâng ? Toâi coù giöõ ñöôïc söï kieåm soaùt toaøn thôøi gian khoâng ?

Toâi coù giöõ ñöôïc söï chuyeân chuù suoát khoùa khoâng ?

Toâi coù toùm löôïc ñuû khieán cho nhoùm coâ ñoïng ñöôïc söï suy tö khoâng ?

Toâi coù bao goàm ñuû ñeà muïc, keå caû söï öùng duïng khoâng ?

Toâi coù laøm toång keát vôùi söï giuùp ñôõ cuûa caû nhoùm khoâng ?

Nhoùm coù rôøi phoøng hoïp vôùi chuùt gì ñeå suy ngaãm khoâng ?

Toâi coù caûm ôn thaønh vieân nhoùm veà söï ñoùng goùp cuûa hoï khoâng ?

Toâi coù chaám döùt buoåi hoïp ñuùng giôø khoâng ?

Ñoäng Naõo

• ÑOÄNG NAÕO laø kyõ thuaät thaâu thaäp nhieàu yù kieán töø moät nhoùm ngöôøi. . . ñeå giaûi quyeát moät vaán ñeà, ñeå caûi thieän ñieàu gì hay hoaït ñoäng naøo.

• Seõ khoâng coù thaåm xeùt hay baøn luaän veà moãi yù kieán neâu ra. Söï thaåm ñònh tieán haønh sau thôøi gian ñoäng

naõo (coi trang 15) • Khoâng thaønh vieân naøo ñöôïc pheùp cheâ cöôøi hay dieãu côït moät yù kieán, cho duø yù kieán ñoù ra ngoaøi thoâng

leä ñeán bao nhieâu nöõa • Taát caû yù kieán ñeàu ñöôïc Thö kyù nhoùm ghi nhaän • YÙ kieán do moät ngöôøi neâu ra coù theå ñöôïc khueách tröông bôûi moät ngöôøi khaùc. Ngöôøi khueách tröông

daãn chieáu yù ñaõ phaùt bieåu baèng caùch noùi «thaùp tuøng»: Toâi thaùp tuøng yù kieán Baïn X, ñeà nghò . . . • Caâu hoûi neâu leân ñeå ñoäng naõo seõ khoâng ñoøi hoûi giaûi ñaùp daøi doøng, coâng thöùc toaùn hoïc, v.v. Chuùng ta

tìm yù kieán ñeå laøm gì. Laøm theá naøo seõ caân nhaéc sau, trong luùc thaåm ñònh.

Caùch theå hieän

Neáu baïn vaø/hoaëc nhoùm chöa ñoäng naõo bao giôø, haõy laøm moät khoùa möôøi phuùt thöïc taäp tröôùc. Duøng moät ñeà taøi deã, khoâng quan troïng, tæ duï : laøm sao caûi thieän chieác aùo ñoàng phuïc H.Ñ. ? Trong khoùa thöïc taäp, kyõ thuaät seõ ñöôïc minh thò.

Keát quaû seõ thuyeát phuïc baïn cuøng tham döï vieân laø ñoäng naõo ñem laïi nhieàu yù kieán. Bình thöôøng töø

30 ñeán 50 yù kieán coù theå naûy sinh töø moät nhoùm 18 ngöôøi trong khoùa ñoäng naõo möôøi phuùt.

Ñieàu quan troïng laø theo ñuùng taát caû saùu khoaûn keâ ôû treân.

Naøo ta vaøo cuoäc

1- An baøi tham döï vieân thaønh hình baøu duïc roäng. Moãi ngöôøi ñeàu phaûi thaáy roõ nhöõng ngöôøi khaùc. Neáu nhaân soá laø 15 ñeán 20 ngöôøi, chia ra hai nhoùm ñoäng naõo.

2- Chæ ñònh moät "laõnh ñaïo" vaø moät "thö kyù". Seõ caàn tôùi hai thö kyù neáu moät khoâng kòp hôøi ghi

nhaän ñuû moïi yù kieán. Moãi thö kyù seõ luaân phieân ghi, töùc laø caùch moät yù ghi moät yù. Hai baûn keâ goäp laïi laø toaøn theå yù kieán cuûa nhoùm. Ngöôøi laõnh ñaïo vaø thö kyù khoâng neâu yù kieán ; hoï ñuû baän roài.

3- Laõnh ñaïo nhaéc laïi caâu hoûi hay vaán ñeà muoán laáy yù kieán.

4- Laõnh ñaïo laàn löôït goïi töøng ngöôøi trong voøng hoïp.



5- Moãi ngöôøi phaûi leân tieáng khi ñeán löôït. Hoaëc cho moät yù kieán, hoaëc noùi "toâi nhöôøng" neáu voøng

ñoù khoâng coù yù kieán. Khi khueách tröông hay boå tuùc moät yù ñaõ phaùt bieåu thì noùi "thaùp tuøng" nhö ñaõ trình baøy ôû treân.

6- Moãi ngöôøi chæ neâu moät yù kieán khi ñeán löôït, töùc laø moãi voøng moät yù kieán.

7- Laõnh ñaïo keâu nhanh laàn löôït töø ngöôøi naøy qua ngöôøi khaùc. Khi taát caû ñaõ coù cô hoäi phaùt bieåu

goïi laø moät "voøng". Laõnh ñaïo tieáp tuïc ngay voøng 2, voøng 3, v.v. cho tôùi khi ñeán voøng taát caû ñeàu noùi "toâi nhöôøng". Nhö theá, toaøn boä yù kieán cuûa nhoùm ñaõ ñöôïc thaâu thaäp. Luùc naøy, Laõnh ñaïo vaø Thö kyù coù theå ghi yù kieán cuûa mình vaøo baûn keâ, neáu coù.

Ghi chuù - Thö kyù khoâng ghi teân ngöôøi neâu yù kieán. Chuùng ta chæ tìm toøi yù kieán cuûa nhoùm. Ngöôøi naøo ñaõ neâu yù kieán khoâng quan troïng. Laõnh ñaïo coù traùch nhieäm ngaét lôøi pheâ bình hay chæ trích (thaåm ñònh) moät yù kieán, vaø ngaên caûn tham döï vieân giaûi thích daøi gioøng veà yù kieán cuûa ñöông söï. Laõnh ñaïo phaûi khieán toaøn nhoùm suy tö, suy tö vaø suy tö, khoâng bò phaân taùn vì lôøi bình luaän nhö theá.

Moät phöông thöùc ñoäng naõo khaùc laø aán ñònh thôøi gian (tæ duï 10 phuùt) cho khoùa. Neáu duøng phöông thöùc naøy, Laõnh ñaïo chæ ñònh moät ngöôøi "caàm canh". Ngöôøi caàm canh seõ noùi "ngöng" hoaëc rung chuoâng, goõ ly, khi maõn thôøi gian ñaõ ñònh.

Thöïc taäp - Haõy laøm moät khoùa möôøi phuùt thöïc taäp ñeå hieåu roõ kyõ thuaät vaø theå thöùc ñoäng naõo. Ñeà taøi gôïi yù : Ñoàng phuïc HÑ coù theå caûi thieän nhö theá naøo ?

Thaåm ñònh

1. Söï thaåm ñònh caùc yù kieán thöïc hieän sau khoùa ñoäng naõo. 2. Moät toáp thaåm ñònh goàm hai hay ba ngöôøi coù lieân heä maät thieát nhaát tôùi ñeà taøi ñoäng naõo seõ caân haéc

töøng yù kieán moät.

3. Söï thaåm ñònh coù theå tieán haønh luùc khaùc hoaëc ôû ñòa ñieåm khaùc. Khoâng caàn thieát phaûi laø ngay sau khoùa ñoäng naõo.

4. Böôùc ñaàu laø loaïi nhöõng yù kieán naøo hoaøn toaøn khoâng thöïc teá, khoâng lieân quan hay khoâng neân duøng.

5. Gom chung nhöõng yù kieán töông töï.

6. YÙ kieán hoaëc nhöõng yù kieán coøn laïi seõ ñöôïc theå hieän ; duøng tham chieáu nghieân cöùu theâm, vaø nhö theá,

quyeát ñònh toái haäu seõ ñình hoaõn ; hay löu giöõ ñeå chôø dòp sau (moät yù kieán khoâng theå söû duïng baây giôø coù theå laø moät yù kieán toát ñeå söû duïng sau naøy).


Ñeå keát luaän ÑOÄNG NAÕO thaâu nhaët thaønh coâng moïi yù kieán vì :

a) taát caû tham döï vieân coù hieåu bieát toång quaùt veà ñeà taøi ñoäng naõo

b) nhieàu trí oùc seõ toát hôn moät ñôn ñoäc khi ñöôïc taäp trung vaøo moät vaán ñeà

c) giao löu tö töôûng (yù kieán cuûa ngöôøi naøy coù theå laøm naûy sinh yù kieán cuûa ngöôøi khaùc)

d) ngöôøi nhuùt nhaùt coù yù kieán. Hoï coù theå quaù duït deø khoâng baøy toû trong hoäi nghò bình thöôøng. Moãi ngöôøi ñeàu tham döï trong khoùa ñoäng naõo, vaø

e) ñoäng naõo laø hoaït ñoäng tham möu ñoàng ñoäi.

Nhoùm Thaàm Thì

Caùc tham döï vieân tuøy luùc, coù theå ñöôïc chia thaønh nhöõng NHOÙM THAÀM THÌ - nhoùm töø ba ñeán saùu ngöôøi, laäp ra ñeå thaûo luaän ngaén vaø khoâng caâu neä hình thöùc veà moät ñeà taøi haïn heïp, hoaëc tìm giaûi phaùp cho moät vaán ñeà nhoû. Neáu caàn, nhoùm coù theå nhôø Huaán luyeän vieân giaûi thích hay giuùp ñôõ, nhöng nhoùm töï höôùng daãn.

Muïc tieâu

Trong phieân khai maïc moät khoùa huaán luyeän khoâng coù baûng caâu hoûi tröôùc traïi, Nhoùm Thaàm Thì coù theå ñöôïc xöû duïng ñeå cung caáp cho Huaán luyeän vieân döõ kieän veà nhu caàu vaø sôû thích cuûa khoùa sinh. Nhoùm Thaàm Thì coù theå ñöôïc yeàu caàu thaûo luaän vaø lieät keâ thaéc maéc veà coâng taùc cuûa thaønh vieân, nhöõng gì hoï mong thaâu löôïm ñöôïc ôû khoùa, hoaëc laõnh vöïc hoï nghó laø coù khaû naêng cao nhaát.

Nhoùm Thaàm Thì coù lôïi ích giuùp Huaán luyeän vieân aán ñònh ñöôïc möùc ñoä khoùa sinh hieåu bieát hay caûm nhaän veà moät ñeà taøi, tröôùc khi trình baøy veà ñeà taøi ñoù.

Sau khi trình baøy moät ñeà taøi, Huaán luyeän vieân coù theå laäp Nhoùm Thaàm Thì ñeå baøn luaän veà

giaûi phaùp phaùc hoïa cho moät vaán ñeà, maø Huaán luyeän vieân ñaõ caån thaän daøn xeáp ngoõ haàu laøm boäc loä ñöôïc möùc hieåu bieát cuûa caùc khoùa sinh veà chaát lieäu.

Nhoùm Thaàm Thì cuõng ñöông nhieân coáng hieán baøi hoïc coù lôïi ích veà söï hôïp taùc trong

nhoùm, nhö nhöõng sinh hoaït töøng nhoùm ít ngöôøi. Nhöõng ngöôøi nhuùt nhaùt thöôøng thöôøng muoán döï phaàn, vaø kinh nghieäm hoï thaønh coâng trong Nhoùm Thaàm Thì seõ khuyeán khích hoï tham gia nhöõng nhoùm thaûo luaän ñoâng ngöôøi.

Giôùi haïn

Khoâng neân duøng Nhoùm Thaàm Thì ñeå trình baøy chaát lieäu môùi, vì caùc khoùa sinh ñöông nhieân chöa coù caên baûn thích hôïp. Nhoùm Thaàm Thì khi aáy seõ trôû thaønh «söï chia seû doát naùt». (Chaát lieäu môùi coù theå trình baøy thaønh coâng baèng caùch laäp Xöôûng - Nhoùm Haønh Ñoäng - vì cô caáu coù thôøi gian daøi hôn, söû duïng taøi nguyeân hôïp caùch hôn, vaø Huaán luyeän vieân höôùng daãn nhieàu hôn laø Nhoùm Thaàm Thì).

Theå thöùc neân duøng

1 - Chia khoùa sinh thaønh Nhoùm Thaàm Thì töø ba ñeán saùu ngöôøi. Baïn coù theå chæ ñònh chuû toïa vaø thö kyù cho moãi nhoùm, yeâu caàu moãi nhoùm töï choïn, hoaëc ñeå söï laõnh ñaïo töï nhieân hình thaønh trong nhoùm.

2 - Tröôùc khi caùc Nhoùm Thaàm Thì phaân taùn, giaûi thích roõ ñeà taøi thaûo luaän vaø nhieäm vuï cuûa moãi nhoùm. Coù theå duøng khaåu leänh, vieát leân baûng, hoaëc phaân phaùt giaáy ghi saün. Caùc nhoùm coù theå ñöôïc giao phoù cuøng moät nhieäm vuï, hoaëc moãi nhoùm coù nhieäm vuï khaùc nhau, khai phaù moïi khía caïnh



khaùc bieät cuûa ñeà taøi. Döôùi ñaây laø hai tæ duï veà nhieäm vuï cuûa Nhoùm Thaàm Thì, tæ duï thöù nhaát cho ñôn vò tröôûng, thöù hai cho coá vaán ñôn vò (ghi chuù : khoâng coù traùch vuï töông ñöông trong HÑVN - taïm coi nhö phuï taù).

Thaûo luaän ñeå phaân bieät kieåu laõnh ñaïo ñoøi hoûi bôûi traùch vuï trong khoùa cuûa Huaán luyeän vieân, traùch vuï ñoái vôùi gia ñình cuûa Cha / Meï, traùch vuï trong ñoaøn cuûa Ñôn vò tröôûng. Choïn thö kyù nhoùm ñeå ghi vaø thuaät laïi nhöõng kieåu laõnh ñaïo nhoùm ñaõ nhaän dieän. Thaûo luaän vaø lieät keâ nhöõng phöông thöùc moät Uûy vieân HÑ coù theå duøng ñeå phaùt khôûi lieân laïc vôùi Ñôn vò tröôûng. Theâm nöõa, töôøng thuaät ñeå khoùa thaûo luaän nhöõng phöông thöùc gaây nhieàu quan ñieåm khaùc bieät vaø nhoùm muoán laáy yù kieán toaøn khoùa. 3 - Trong khi caùc nhoùm laøm vieäc, quan saùt söï tieán trieån vaø saün saøng giaûi ñaùp caâu hoûi hay yeâu caàu giaûi thích.

4 - Taäp hoïp laïi caùc nhoùm khi thaáy haàu heát coù veû ñaõ xong vieäc.

5 - Neáu thích hôïp, chæ daãn moät nhoùm caên cöù theo keát quaû. Thaûo luaän coù theå dieãn ra tröôùc hoaëc sau töôøng trình cuûa caùc thö kyù nhoùm.

Thuyeát Giaûng

Tuy raèng thuyeát giaûng coù theå laø kieåu daïy hay ho, nhöng ñoù laø phöông thöùc teû nhaït nhaát ñeå trình baøy moät ñeà taøi soáng ñoäng trong khoùa hoïc HÑ. Tuy nhieân, moät baøi giaûng toát tieát kieäm cho khoùa sinh khaù nhieàu thôøi gian tìm toøi veà ñeà taøi. Moät vò gioûi thuyeát giaûng coù theå ñoùng goùp nhieàu cho thaønh quaû cuûa khoùa vaø cung caáp söï höùng khôûi nöõa.

Nhöng thuyeát giaûng coù moät soá baát tieän vaø giôùi haïn maø chuùng ta caàn löu yù :

a - Giaûng vieân ñoâi khi coù theå chuù troïng phoâ baøy kieán thöùc cuûa mình thay vì cho hoïc vieân nhöõng gì hoï caàn bieát. Trong tröôøng hôïp naøy, vò ñoù duøng khoùa sinh laøm thính giaû thay vì thoûa maõn nhu caàu thöïc teá cuûa hoï.

b - Neáu nhöõng trôï cuï thính thò khoâng chuaån bò chu ñaùo, söï chuyeân chuù coù theå maát ñi raát

nhanh. Nhöõng buoåi thuyeát giaûng khoâng neân keùo daøi quaù 45 phuùt. c - Maët khaùc, quaù nhieàu trôï cuï thính thò laøm giaûng vieân laïc loõng, vaø ngaên trôû giaûng vieân

thöïc söï tieáp xuùc vôùi khoùa sinh ; ñieàu naøy cuõng khoâng phaûi laø ñieàu mong caàu. d - Moät giaûng vieân thöôøng ñaët khoùa sinh vaøo vò trí thuï ñoäng, vaø ñaây khoâng phaûi laø phöông

thöùc toát ñeå trình baøy HÑ nhö moät Phöông Phaùp ñeà cao söï huaán luyeän soáng ñoäng vaø nhaán maïnh tôùi söï quan troïng laøm cho khoùa sinh töï tìm hieåu.

e - Neân luoân luoân coù cô hoäi laøm vieäc nhoùm, trong nhoùm nhoû, ñeå kieåm ñieåm vaø thaûo luaän

nhöõng gì vöøa ñöôïc nghe. Neân coù moät kieåu khaûo saùt tröïc tieáp.

Toùm taét

• Haõy bieåu loä kieán thöùc vaø nhaân caùch cuûa baïn • Khoâng bao giôø vöôït quaù thôøi gian aán ñònh • Khoâng bao giôø xen laán vaøo chaát lieäu ñeà taøi moät khoùa tieáp sau

Thöïc taäp thuyeát giaûng

Sau khi caûnh giaùc vaø chuaån bò, yeâu caàu khoùa sinh trình baøy nhaän ñònh ngaén goïn (ñaøm luaän) veà baát cöù ñeà taøi naøo trong khoùa cuûa baïn. Khoâng ai ñöôïc noùi daøi hôn 5 phuùt.

Pheâ bình khaùch quan vaø xaây döïng, nhôù raèng pheâ bình ñeå caûi thieän chöù khoâng phaûi ñeå laøm

cho khoùa sinh boái roái. Haõy nhôù : «lôøi pheâ bình toát luoân luoân laøm cho ngöôøi chòu pheâ bình caûm thaáy ñöôïc giuùp ñôõ».


Ñaøm Thoaïi

Moâ taû

Moät phöông phaùp huaán luyeän töông töï nhö thuyeát giaûng nhöng coù ñoâi chuùt ñoùng goùp cuûa khoùa sinh do caâu hoûi vaø traû lôøi, thaûo luaän ngaén vaø trao ñoåi.

Muïc tieâu

• Ñeå chuyeån ñaït tin töùc döõ kieän • Ñeå kích ñoäng söï thích thuù

• Ñeå khôi maøo thaûo luaän

• Ñeå daãn nhaäp moät ñeà taøi

• Ñeå toùm löôïc moät khoùa / thaûo luaän luùc keát thuùc

AÙp duïng

Ñaøm thoaïi coù theå söû duïng lôïi ích ñoái vôùi ñeà taøi thuoäc loaïi khaùi nieäm, vaø do chuyeân gia. Ñoù laø phöông thöùc toát vaø höõu hieäu nhaát ñeå daãn nhaäp moät ñeà taøi lôùn, vaø ñeå toùm taét nhaèm hoaøn taát muïc tieâu cuûa khoùa.

Giôùi haïn

Thoâng thöôøng ngöôøi ta chæ chuyeân chuù moãi laàn khoâng quaù 5 hay 6 phuùt. Ñaøm thoaïi khoâng theå giöõ vöõng hieäu löïc sau 15 phuùt, duø thính giaû laø ngöôøi tröôûng thaønh. Do ñoù, ñaøm thoaïi phaûi caét quaõng baèng caâu hoûi hoaëc thaûo luaän nhoùm nhoû ñeå coù trao ñoåi.

Kinh nghieäm Cho thaáy raèng loãi chung cuûa huaán luyeän vieân laø coá gaéng truyeàn thoâng quaù nhieàu quaù

nhanh vaø thu heïp ñaøm thoaïi thaønh thuyeát giaûng.


Ñaøm Thoaïi Nhoùm

Moâ taû : Moät phöông phaùp huaán luyeän töông töï nhö Ñaøm Thoaïi nhöng do moät toáp chuyeân vieân choïn loïc, moãi ngöôøi laàn löôït ñaøm thoaïi veà moät phuï ñeà hay moät phaàn cuûa toaøn boä ñeà taøi, theo söï ñieàu hôïp cuûa Khoùa tröôûng ñeå ñaït muïc tieâu khoùa.

Muïc tieâu : Phöông phaùp naøy traùnh ñöôïc tình traïng moät ngöôøi noùi caû thôøi gian daøi trong khoùa luaän giaûi ñeà taøi loaïi khaùi nieäm hay lyù thuyeát. Ñeà taøi coù theå chia ra thaønh moät soá tieåu ñeà, moãi tieåu ñeà do ngöôøi thoâng hieåu phuï traùch. Thôøi gian ngaén, ñeà taøi nhoû, thay ñoåi ngöôøi noùi gioïng noùi, caùch tieáp caän. . . taát caû nhöõng ñieàu aáy neáu theå hieän maïch laïc seõ laøm sinh ñoäng söï hoïc taäp.

Chuaån bò : Khoùa tröôûng, vôùi tö caùch ngöôøi chòu traùch nhieäm hoaøn taát muïc tieâu cuûa khoùa, seõ phaân chia ñeà taøi thaønh nhieàu tieåu ñeà, aán ñònh thôøi gian cho moãi ñôn vò, uûy nhieäm ngöôøi thoâng hieåu vaø trong moät buoåi hoïp toaøn theå nhoùm ñaøm thoaïi, cho moãi ngöôøi bieát ñaïi löôïc laøm sao hoøa nhaäp phaàn nhoû cuûa ñöông söï vaøo toaøn boä ñeà taøi.

AÙp duïng : Nhoùm Ñaøm thoaïi (cuõng goïi laø Nhoùm Giaûng Daïy) seõ lôïi ích khi luaän giaûi ñeà taøi nhö Heä thoáng Haøng Ñoäi - nhöõng tieåu ñeà seõ laø :

a - Ñònh nghóa b - Hoäi ñoàng ñoäi c - Hoäi ñoàng Minh nghóa d - Söï laõnh ñaïo trong ñoäi e - Hoïp ñoäi

Giôùi haïn : Nhieàu phuï taù huaán luyeän laø thieát yeáu. Phaàn ñaøm thoaïi cuûa moät thaønh vieân neáu thaát baïi seõ aûnh höôûng baát lôïi caû cho nhöõng phaàn thaønh coâng. Laõnh ñaïo khoùa phaûi giôùi thieäu moãi chuyeân gia vaø moùc noái caùc phaàn ñaøm thoaïi ñeå giöõ tính chaát lieân tuïc cho ñeà taøi. Neáu moãi chuyeân gia söû duïng trôï cuï, caùch an baøi khaùc bieät, taát caû coù theå trôû neân coàng keành naëng neà.

Kinh nghieäm : Cho thaáy phöông phaùp naøy vaän duïng raát toát neáu Khoùa tröôûng laøm vieäc coù hieäu löïc. Neân cho caùc coá vaán cô hoäi ñaøm thoaïi. Huaán luyeän vieân môùi coù theå pha troän vôùi ngöôøi laõo luyeän hôn ñeå thaâu thaäp kinh nghieäm.


Söû Duïng Trôï Cuï Thính Thò

Töø "trôï cuï thính thò" qui vaøo taát caû nhöõng thöù laøm laáy hay do thò tröôøng nhö ñoà bieåu, moâ hình, boä phim, ñoaïn phim, thaâu aâm, v.v. duøng ñeå gôïi yù vaø thoâng tin cho khoùa sinh baèng caùch linh hoaït khôi ñoäng giaùc quan cuûa hoï : tai, maét vaø tay.

Coâng duïng cuûa trôï cuï thính thò Trôï cuï thính thò toát ñöôïc söû duïng chung vôùi caùc phöông phaùp giaûng daïy ñeå :

• laøm thay ñoåi theå thöùc huaán luyeän vaø khích ñoäng söï chaêm chuù nôi khoùa sinh • giuùp khoùa sinh ghi nhôù nhieàu döõ kieän hôn trong thôøi gian ngaén hôn

• giuùp khoùa sinh nhôù laâu hôn nhöõng gì ñaõ hoïc, vaø

• baûo ñaûm raèng taát caû khoùa sinh ñaõ ghi nhaän yù nieäm töông ñoàng veà söï trình baøy

Trôï cuï thính thò coøn coù theå nhaèm vaøo nhöõng muïc tieâu huaán luyeän ñaëc thuø. Hình roïi töøng chieác moät cho pheùp khaûo saùt kyõ vaø baøn luaän veà töøng hình ñöôïc trình chieáu.

Hình roïi, ñoaïn phim vaø loaïi töông töï coù ích ñeå :

• töøng böôùc moät daïy ngheà hoaëc caùc tieán trình, boå tuùc lôøi giaûi thích

• laøm saùng toû khaùi nieäm tröøu töôïng baèng söï mieâu taû thöïc tieãn ; vaø

• phoâ dieãn döõ kieän cuøng con soá phöùc taïp nhö caùc ñoái chieáu bieåu thoáng keâ Phim coù ích ñeå :

• khieán khoùa sinh ghi nhaän ñöôïc kinh nghieäm linh hoaït hoï khoâng theå thaâu thaäp baèng caùch khaùc veà caûnh vaät, nhaân vaät vaø bieán coá

• laøm thay ñoåi thaùi ñoä baèng caùch ñeà cao khía caïnh naøo ñoù trong söï trình baøy

Nhöõng gì trôï cuï thính thò khoâng theå hieän ñöôïc

Khoâng theå sôû caäïy ñoäc nhaát vaøo trôï cuï thính thò ñeå theå hieän toaøn boä coâng taùc giaûng daïy. Trôï cuï duøng ñeå cuûng coá chöù khoâng phaûi ñeå theá choã phöông phaùp giaûng daïy. Tæ duï moät cuoán phim chæ coù theå laø moät thaønh phaàn cuûa söï trình baøy trong moät laõnh vöïc hoïc hoûi. Khoùa phaûi chuaån bò cho thích hôïp vôùi chuû ñeà cuoán phim vaø sau khi chieáu, caùc yù nieäm trong phim phaûi ñöôïc cuûng coá baèng thaûo luaän nhoùm hay phöông phaùp khaùc.



Ñaët keá hoaïch trình baøy baèng thính thò 1- Phaân taùch noäi dung ñeå aán ñònh khía caïnh naøo coù theå trình baøy höõu hieäu hôn baèng trôï cuï

thính thò.

2- Coi xem coù saün trôï cuï thính thò cho muïc tieâu ñoù khoâng hay laø phaûi töï cheá ra trôï cuï. Khi coi nhöõng trôï cuï coù saün, choïn thöù naøo khoâng nhöõng chöùa ñöïng noäi dung caàn thieát maø coøn trình baøy theo loái thích hôïp vôùi nhu caàu cuûa nhoùm khoùa sinh. Caân nhaéc giaù tieàn vaø phaåm chaát cuûa loaïi do saûn xuaát chuyeân nghieäp, so saùnh vôùi thôøi gian cheá taïo, giaù tieàn vaø phaåm chaát neáu do chính tay mình laøm ra.Trôï cuï ñöôïc löïa choïn phaûi baûo ñaûm seõ höõu duïng trong laõnh vöïc huaán luyeän cuûa baïn. Neáu quyeát ñònh cheá taïo laáy trôï cuï, hoaïch ñònh thôøi gian thöïc hieän coäng vôùi thôøi gian coù theå caàn thieát ñeå phaùt trieån theâm kieán thöùc veà ñeà taøi.

3- Phoái hôïp söï söû duïng trôï cuï thính thò vôùi toaøn boä söï trình baøy ñeà taøi trong khoùa. AÁn ñònh

söï chuaån bò vaø nhöõng gì coù ích ñeå khai trieån tieáp. Neáu coù theå, coi tröôùc cuoän phim hoaëc ñoaïn phim. Kyù chuù roài ñaët keá hoaïch söû duïng, nghieân cöùu söï chæ daãn keøm theo.

4- Toång döôït caùch trình baøy.

5- Söûa soaïn khaù sôùm caùc khí maõnh ñeå saün saøng söû duïng khi caàn ñeán.

Bieåu ñoà

Huaán luyeän vieân coù theå duøng moät bieåu ñoà ñeå daãn chieáu, cuûng coá lôøi giaûng cho khoùa sinh. Chæ tröng bieåu ñoà hay ñoaïn lieân heä vaøo ñuùng luùc muoán taïo söï chaêm chuù toái ña veà ñeà taøi.

Bieåu ñoà toát nhaát seõ :

• Ñôn giaûn

• Haáp daãn con maét

• Ñuû vöõng chaõi cho söï söû duïng döï lieäu

• Deã söû duïng

• Toaøn theå cöû toïa coù theå nhìn roõ chöõ cuøng caùc minh hoïa

Khi cheá taïo bieåu ñoà :

1- Quyeát ñònh yù nieäm chính yeáu, dieãn taû baèng soá töø toái thieåu. Lôøi dieãn taû phaûi nhaèm ñuùng trình ñoä cuûa khoùa sinh.


2- Ñeå tieát kieäm thôøi giôø vaø chaát lieäu, thí nghieäm nhieàu loái dieãn taû, trình baøy, tröôùc khi thöïc hieän bieåu ñoà :

• Lôøi dieãn taû chaân thaät coù hieäu löïc hôn, hay caàn söû duïng haøi höôùc, kòch tính, hoaëc

hình thöùc haáp daãn naøo khaùc

• Lieäu hình aûnh coù ích hay khoâng ? Baïn coù theå deã daøng caét hay veõ hình aûnh thích öùng vôùi neùt ñôn giaûn, nhöõng ñoà caøi dính

3- Chöõ keû phaûi ñuû taàm voùc ñeå deã ñoïc. Söû duïng loái chöõ in, chieàu cao hôn chuùt xíu chieàu

roäng. Ñöøng keû chöõ khít khao quaù hay xa nhau quaù. Duøng baûng chæ daãn sau ñaây, nhöng haõy kieåm soaùt bieåu ñoà baïn cheá taïo baèng caùch quan saùt töø goùc ñoä xa nhaát cuûa phoøng hoïc.

BAÛNG CHÆ DAÃN TAÀM CHÖÕ DEÃ ÑOÏC TREÂN BIEÅU ÑOÀ Kích thöôùc Chieàu cao Chieàu daøy Khoaûng caùch toái ña

bieåu ñoà moãi chöõ neùt chöõ 56 x 71 cm 1.3 cm 0.32 cm 03 m (10-15 ngöôøi) 56 x 71 cm 1.6 cm 0.32 cm 07 m (15-30 ngöôøi) 71 x 112 cm 2.5 cm 0.50 cm 16 m (30-60 ngöôøi) 71 x 112 cm 6.5 cm 1.30 cm 23 m (60-100 ngöôøi)

4- Duøng maøu toâ theâm cho deã ñoïc vaø gaây söï chuù yù.

Muoán deã nhìn thaáy, chöõ vaø hình veõ phaûi coù maøu saéc töông phaûn vôùi neàn, nhaït

ngöôïc vôùi ñaäm hay ñaäm ngöôïc vôùi nhaït. Caùc saéc thaùi saãm hoaëc toái saãm maøu ñoû, xanh döông, xanh laù caây, hay naâu, coù theå söû duïng treân neàn nhaït.

Neáu bieåu ñoà trình baøy treân TV, traéng hoaëc ñen treân neàn xaùm hay ngöôïc laïi coù

kieán hieäu hôn caû. Haõy nhôù trình baøy bieåu ñoà theo chieàu naèm ngang cuûa maøn aûnh.

Chuøm bieåu ñoà

Chuøm bieåu ñoà laø moät loaït bieåu ñoà caëp chung vôùi nhau maø huaán luyeän vieân coù theå tröng ra tröôùc cöû toïa laàn löôït tuøng chieác, theo nhòp thuyeát giaûng. Chuøm bieåu ñoà giuùp taäp trung söï chuù yù vaøo töøng böôùc hay töøng ñieåm moät, vaø raát höõu ích ñeå xaây döïng moät tieán trình cuûa caùc yù nieäm. Chuøm bieåu ñoà coù theå cheá taïo baèng daøn caëp nhaät baùo, taäp giaáy veõ moät ñaàu dính vaøo nhau, hoaëc baát cöù xaáp taám bìa cöùng naøo ñöôïc caëp chung nhö loaïi vôû coù voøng kim loaïi xoû trong loã ôû moät beân leà. Neáu chuøm bieåu ñoà khoâng coù giaù treo saün, coù theå duøng giaù baûng ñen di ñoäng, giaù veõ, hoaëc ñeå töïa löng gheá ngoài. Neân döôït caùch söû duïng chuøm bieåu ñoà ñeå yeân chí seõ khoâng gaëp truïc traëc trong khoùa hoïc.


Baûng daï meàm

Baûng daï meàm ñöôïc duøng ñeå trình baøy töøng ñieåm moät, baèng caùch ñính leân baûng hình hay chöõ caét. Phía sau hình vaø chöõ caét coù giaáy nhaùm hoaëc loaïi vaûi coù loâng xuø seõ dính vaøo daï meàm. Baûng daï meàm coù ích ñeå minh hoïa töøng böôùc caùc yù nieäm ñang ñöôïc trieån khai.

Cheá taïo baûng daï meàm

1- Döï truø nhöõng kyù hieäu vaø hình töôïng baïn caàn ñeán ñeå laøm hieän hình leân ñeà taøi ñöôïc khai trieån.

2- Cheá nhöõng hình vaø chöõ caét tuy ñôn giaûn nhöng coù daïng gaây aán töôïng maïnh. Daïng

coù theå laø chöõ soá, kyù hieäu nhö hình troøn, hình vuoâng, chöõ vieát, baûn ñoà, boùng daùng ngöôøi hay caûnh vaät.

3- Daùn hoaëc ñính vaøo phía sau moãi taám caét moät mieáng giaáy nhaùm hay vaûi coù loâng xuø.

4- Cheá taïo neàn baèng caùch ñaët moät taám daï meàm treân moät maët phaúng vaø cöùng nhö vaùch

töôøng mòn, hay baûng ñen. Neáu coù theå, laøm cho maët phaúng ñoù cheânh cheách töø döôùi leân ñeå chöõ vaø hình caét khoù rôùt ra.

Söû duïng baûng daï meàm

1- Saép ñaët moïi thöù ñaõ caét theo thöù töï baïn seõ ñính leân baûng

2- Coi laïi cho chaéc chaén raèng nhöõng thöù ñính leân seõ ôû nguyeân choã vaø ôû khoaûng caùch naøo cuõng nhìn roõ

3- Khôûi ñaàu cuoäc trình baøy hay noùi chuyeän vôùi söï giaûi thích coâng duïng cuûa chuøm bieåu

ñoà. Khoùa sinh thöôøng toø moø veà quy trình söû duïng, neân söï giaûi thích cuûa baïn seõ hoùa giaûi söï phaân taùn chuù yù.

4- Ñính moïi thöù ñaõ caét töøng taám moät leân baûng. Nhôù quay maët veà phía khoùa sinh khi

baïn noùi.


Hình roïi

Chaát lieäu thính thò coù theå khueách ñaïi baèng caùch chieáu roïi leân maøn aûnh, ñeå khoûi cheá taïo vôùi kích thöôùc lôùn roäng hoaëc sao thaønh nhieàu baûn phaân phaùt. Nguyeân baûn ñeå roïi coù theå môø ñuïc hay trong suoát tuøy theo kieåu maùy söû duïng.

Chaát lieäu môø ñuïc – Maùy roïi loaïi hình môø ñuïc chieáu ñöôïc caùc baûng veõ, baûn ñoà, hình chuïp, trang saùch, hoaëc vaät nhoû nhö chieác laù. Tuy nhieân phaûi löu yù nhöõng ñieàu sau ñaây khi söû duïng :

1- Duøng maùy roïi trong moät phoøng toái.

2- Chæ duøng nhöõng chaát lieäu môø ñuïc khoâng lôùn hôn khuoân roïi. Khoå toái ña thöôøng töø 16,5 ñeán 25,4 cm2 (6,5 ñeán 10 inc.) tuøy theo kieåu maùy. Nhöõng thöù lôùn hôn coù theå thöû chieáu roïi baèng caùch xoay chuyeån töø töø voøng troøn ñeå moïi boä phaän laàn löôït hieän leân maøn aûnh. Khoâng neân xaøi phim döông baûn (slides) vôùi maùy roïi baûn môø ñuïc vì söùc noùng cuûa boùng chieáu seõ laøm hö haïi.

3- Baïn coù theå duøng mieáng kính raén (chòu ñöôïc söùc noùng maø khoâng raïn beå) ñaët leân

treân chaát lieäu nhö hình, giaáy, vaø trang saùch ñeå roïi. Mieáng kính seõ baûo veä chaát lieäu tröôùc söùc noùng vaø giöõ chaát lieäu phaúng phiu, nhìn roõ toaøn boä

4- Neáu roïi nhieàu chaát lieäu cuøng loaïi treân ñaây, haõy laáy moät maûnh bìa cöùng cuøng

khuoân khoå mieáng kính, duøng baêng keo ñính moät phía laøm baûn leà. Chaát lieäu deã daøng ñöôïc keïp vaøo khí maõnh naøy ñeå roïi chieáu. Neáu coù hai khí maõnh nhö vaäy thì söï bieåu dieãn seõ suoâng seû, maát ít thôøi gian ñeå thay ñoåi laàn löôït.

5- Ñöøng ñeå chaát lieäu döôùi söùc noùng maùy roïi laâu hôn thôøi gian caàn thieát.

Chaát lieäu trong suoát – Ña phaàn maùy roïi ñoøi hoûi döông baûn (slide) trong suoát. Döông baûn coù theå cheá taïo baèng nhieàu caùch, nhieàu kích thöôùc. Chæ daãn veà cheá taïo döông baûn thöôøng saün coù taïi caùc tieäm baùn maùy quay hình (cameùra), maùy roïi, vaø trong caùc saùch tham khaûo veà chaát lieäu thính thò.

Hai loaïi maùy roïi thöôøng coù baùn laø maùy phaûn chieáu leân cao, vaø maùy chieáu döông baûn.

Maùy chieáu leân cao coù nhieàu ñaëc ñieåm höõu ích cho coâng taùc huaán luyeän :

1- Maùy ñaët tröôùc maët cöû toïa neân giaûng vieân coù theå ñoái dieän vôùi thính giaû khi thuyeát trình (hình ñöôïc phaûn aûnh leân taám maøn aûnh treân cao vaø phía sau giaûng vieân).

2- Caên phoøng khoûi caàn laøm toái ñen hoaøn toaøn khi roïi hình. Ñieåm naøy ñaëc bieät coù lôïi

cho khoùa huaán luyeän, vì khoùa sinh coù theå ghi cheùp trong luùc nghe giaûng.

3- Maùy coù theå söû duïng cho caû nhoùm nhoû vaø nhoùm ñoâng ngöôøi.


4- Trong khi chieáu roïi, giaûng vieân coù theå vieát leân hình roïi, hoaëc chæ tay vaøo choã naøo lieân quan, chaúng khaùc gì khi duøng baûng ñen.

Maùy roïi 2’’x2’’ ñöôïc cheá taïo ñeå chieáu hình do maùy chuïp xaøi phim 35 m/m. Moät nhieáp aûnh gia taøi töû cuõng coù theå chuïp ñöôïc chaát lieäu seõ laø hình roïi thích hôïp cho loaïi maùy ñoù.

Khi döï truø chieáu hình roïi, ñieàu quan troïng laø laäp baûn lieät keâ vaø saép ñaët thöù töï trình chieáu, bao goàm muïc tieâu moãi taám hình, ñòa ñieåm, caùc nhaân vaät trong hình, vaø taùc quyeàn neáu caàn. Khi chuïp hình, haõy traùnh ñeà taøi baát ñoäng hay roõ raøng taïo döïng ra. Neân coù nhieàu taám chuïp gaàn (close-up). Caàn thieát coù hình aûnh tieâu bieåu nhöõng ñieàu toát nhaát trong phöông aùn HÑ ; haõy caån thaän kieåm soaùt söï chính xaùc töø chi tieát veà ñoàng phuïc, veà söï theå hieän nhu caàu baûo veä söùc khoûe vaø an ninh.

Trieån laõm

Vaät duïng trieån laõm taäp trung vaøo moät chuû ñeà chung coù ích gaây söï chuù yù nôi khoùa sinh. Vaät duïng ñoù goàm coù hình aûnh, saùch, caét baùo, thaønh quaû caùc döï aùn cuûa khoùa sinh, v.v. Phaûi ghi nhôù muïc tieâu chính cuûa trieån laõm khi löïa choïn vaät duïng tröng baøy. Söï saép xeáp caùc vaät duïng ñoù phaûi giaûn dò vaø thoaùng. Trieån laõm phaûi ñaët ôû vò trí noåi baät trong khu vöïc huaán luyeän ñeå höôûng söï chuù yù toái ña cuûa khoùa sinh.

Thuyeát Minh Coù söï khaùc bieät khi söû duïng moät taøi kheùo vaø thuyeát minh ñieàu ñoù cho keû khaùc bieát. Sau ñaây laø moät vaøi gôïi yù :

1 - CHUAÅN BÒ THUYEÁT MINH

a- Thu xeáp ñeå khoùa coù veû töï nhieân nhaát, cho duø baïn khoâng troå heát taøi ñöôïc nhö luùc bình thöôøng

b- Söu taäp vaø chuaån bò ñuû vaät duïng caàn thieát

c- Caân nhaéc nhoùm khoùa sinh ñeå löôïng ñònh taàm möùc kieán thöùc hieän taïi cuûa hoï veà moân

daïy vaø soá löôïng chi tieát caàn cung caáp cho hoï

d- Suy nghó thaáu ñaùo vaø neáu coù theå, ghi ra nhöõng chæ daãn caàn thieát ñeå giaûi thích haønh ñoäng

e- Thöïc taäp thuyeát minh töø ñaàu tôùi cuoái cho tôùi khi coù theå thöïc hieän suoâng seû

f- Neáu thuyeát minh daøi, lieät keâ ñeà cöông moãi böôùc

2 – THEÅ HIEÄN THUYEÁT MINH

a- Vaén taét cho cöû toïa bieát nhöõng ñieåm chính yeáu phaûi löu yù

b- Ñieàu chænh nhòp ñoä thuyeát minh cuûa mình tuøy theo möùc khoù khaên cuûa söï laõnh hoäi trong moãi böôùc, vaø neân thong thaû ôû luùc baét ñaàu hôn laø ôû luùc cuoái

c- Theo doõi phaûn öùng cuûa cöû toïa vaø thích öùng soá löôïng chi tieát cuøng nhòp haønh ñoäng cho

hôïp vôùi hoï

d- Neáu caàn, laäp laïi moät laàn böôùc khoù hay quan troïng ngay khi thuyeát minh, hoaëc sau khi hoaøn taát ñuû moïi böôùc

e- Neáu baïn caûnh giaùc loái sai baèng caùch bieåu dieãn söï sai leäch, bao giôø cuõng phaûi trình

baøy loái ñuùng tröôùc vaø sau loái sai

3 – TOÙM LÖÔÏC THUYEÁT MINH

a- Vaén taét toùm löôïc nhöõng böôùc quan troïng theo ñuùng trình töï. Neân vieát leân baûng.

b- Cho cöû toïa cô hoäi ñaët caâu hoûi, hay toát hôn, thöïc taäp vôùi söï höôùng daün cuûa baïn


Phöông Phaùp Laäp Caên Cöù

Phöông phaùp huaán luyeän naøy ñaëc bieät thích hôïp cho nhöõng khoùa hoaøn luyeän Baèng Röøng trong laõnh vöïc hoaït ñoäng thöïc tieãn nhöng cuõng coù vaøi aùp duïng trong khoùa cô baûn Döï Bò. Phöông phaùp laø laáy moät ñeà muïc, tæ duï Duøng Giaây, phaân ra thaønh 3 hay 4 tieåu muïc chuyeân bieät. Chaúng haïn, ñeà muïc Duøng Giaây trong khoùa Baèng Röøng Thieáu coù theå deã daøng vaø thoûa ñaùng phaân ra :

• Nuùt

• Coät giaây

• Noái beän 2 ñaàu giaây

• Laøm roi giaây Caùc caên cöù neân coù khoaûng caùch vöøa phaûi nhöng ngoaøi taàm tieáng noùi. Moãi caên cöù seõ coù moät huaán luyeän vieân phuï traùch vaø ñöôïc trang bò ñuû chaát lieäu ñeå thuyeát minh. Chaát lieäu phaûi coù phaåm toát, vaø neáu ñöôïc, to côõ. Neáu coù 4 caên cöù, khoùa sinh seõ chia thaønh 4 toaùn baèng nhau ; moãi toaùn laàn löôït ñeán töøng caên cöù ñeå nhaän söï giaûng taäp vaø thuyeát minh nhö nhau.

Lôïi ích cuûa phöông phaùp laäp caên cöù laø : 1 - Moät nhaân soá töông ñoái nhoû coù theå tieáp caän ñeà taøi ñöôïc thuyeát minh vaø do ñoù hoï laõnh thuï kinh nghieäm caù bieät hôn. 2 - Vì laø nhoùm nhoû, nhöõng caâu hoûi seõ coù giaù trò hôn vaø söï tranh luaän töï nhieân hôn. 3 - Traùch vuï thuyeát minh vaø giaûng taäp chia cho nhieàu huaán luyeän vieân hôn. 4 - Vì moãi huaán luyeän vieân coù moät laõnh vöïc haïn ñònh, ñöông söï coù theå naém vöõng toaøn boä vaán ñeà. 5 - Huaán luyeän vieân coù theâm cô hoäi caù nhaân ñeå tìm hieåu moãi khoùa sinh.



Tieâu chuaån thieát yeáu ñeå söû duïng phöông phaùp laäp caên cöù laø : 1 - Caên cöù phaûi thieát laäp saün tröôùc, coù baûng chæ ñöôøng raønh maïch. 2 - Caên cöù phaûi ñöôïc trang bò thoûa ñaùng. 3 - Moïi thöù tröng baøy phaûi thích öùng, thöïc tieãn vaø coù phaåm chaát cao.

4 - Thôøi gian giaûng taäp ôû moãi caên cöù phaûi töông ñoàng.

Neáu ít khoùa sinh, coù theå laäp caùc caên cöù nhö vaäy roài daën toaøn khoùa ñeán töøng caên cöù. Khi taát caû caùc caên cöù ñaõ ñöôïc thaêm vieáng, taäp hoïp toaøn boä khoùa sinh ñeå coi xem coù thaéc maéc nghi vaán chung gì chaêng. Ñaây laø luùc thích ñaùng ñeå cho moãi toaùn thôøi gian oân luyeän töï do.

Heä thoáng caên cöù ñaõ chöùng minh ñaït thaønh quaû veà :

- Duøng giaây

- Thuû coâng traïi

- Hoaït ñoäng moâi sinh

- Vaøi khía caïnh Theo Daáu

- Ñaøo luyeän giaùc quan Phöông phaùp khoâng thích hôïp vôùi nhöõng muïc nhö Luaät Lôøi Höùa, Lòch söû vaø Muïc tieâu HÑ, noùi chung, nhöõng ñeà muïc lieân quan ñeán caûm höùng.

Ñoái vôùi caùc khoùa AÁu, ñoù laø phöông thöùc thuyeát minh tuyeät vôøi veà : 1 – Thuû coâng traïi 2 – Caáp hieäu 3 – Chuyeân hieäu

Phöông phaùp laäp caên cöù thöôøng ñoøi hoûi nhieàu chuaån bò hôn nôi Ban huaán luyeän, nhöng laø phöông thöùc giaûng taäp toát hôn laø coá gaéng daïy nhöõng moân phöùc taïp cho moät soá ñoâng.

Vai Tuoàng Cöông

Moät soá ñaëc tröng cuûa Vai Tuoàng Cöông töông töï nhö kòch hoùa. Caû hai ñeàu laø söï trình dieãn bôûi nhieàu khoùa sinh moät söï traïng, khoâng luyeän taäp tröôùc khoâng coù baøi baûn, tieáp theo laø thaûo luaän pheâ bình. Tuy nhieân, Vai Tuoàng Cöông khaùc vôùi dieãn kòch ôû choã nhaán maïnh khía caïnh con ngöôøi öùng xöû khi laâm söï. Chaúng haïn ngöôøi chôi ñöôïc giao moät vai xuùc caûm, tæ duï moät uûy vieân HÑ öa ra leänh, moät thö kyù môùi quaù haêng haùi, moät tay chæ huy laïnh nhaït. Thaønh töïu cuûa Vai Tuoàng Cöông tuøy thuoäc caùch öùng xöû töï nhieân xuaát phaùt töø nhöõng xuùc caûm ñoù. Ngöôøi chôi phaûi töï buoäc phaûn öùng tröôùc söï öùng xöû cuûa keû khaùc theo ñuùng vai troø xuùc caûm ñaõ laõnh. Trong haàu heát Vai Tuoàng Cöông, xuùc caûm thöïc söï thöôøng phaùt trieån.

MUÏC TIEÂU – Vai Tuoàng Cöông laø moät phöông thöùc coù ích ñeå caûi tieán kyõ naêng laøm vieäc chung vôùi keû khaùc. Noù giuùp cho khoùa sinh trôû neân nhaïy caûm veà lyù do tieàm aån sau caùch öùng xöû, vaø veà taùc ñoäng caùch öùng xöû cuûa chính mình nôi keû khaùc.

GIÔÙI HAÏN – Töông töï nhö söû duïng kòch, coù theå nhieàu hôn. Huaán luyeän vieân phaûi bieát nhaïy caûm tröôùc traïng huoáng cuûa khoùa vaø chaéc chaén raèng tình thaân thieän giöõa khoùa sinh khoâng caûn trôû caùch maàn tuoàng. Neân traùnh troø naøo caàn treû em phuï dieãn.

Khi maàn tuoàng, coù theå xuùc caûm quaù maïnh laøm cho dieãn vieân hoaëc cöû toïa bò chaán ñoäng. Do ñoù, Vai Tuoàng Cöông chæ neân ñöôïc söû duïng bôûi Huaán luyeän vieân coù kinh nghieäm vì ñaõ tham döï troø naøy do moät Huaán Luyeän Vieân thaønh thaïo toå chöùc, laïi tin töôûng raèng coù theå giaûi quyeát thoûa ñaùng moïi traïng huoáng xuùc caûm seõ naûy sinh.

PHÖÔNG THÖÙC NEÂN THEO –

Choïn moät traïng huoáng coù yù nghóa ñoái vôùi khoùa sinh. Tuy nhieân, neáu chôi laàn ñaàu, neân traùnh vai naøo lieân heä tröïc tieáp ñeán traùch vuï cuûa caùc dieãn vieân. HLV seõ coù theå nhaän ñònh vaø phaân taùch moät caùch khaùch quan hôn traïng huoáng naøo «khoâng ñuïng chaïm saùt naùch». Trong cuoäc thaûo luaän sau khi maàn tuoàng, HLV phaûi giuùp khoùa sinh tìm moái lieân quan giöõa nhöõng gì hoï vöøa chöùng kieán vôùi traùch vuï cuûa hoï. ÔÛ trang sau laø moät tæ duï veà Vai Tuoàng Cöông chöùa ñöïng yeáu toá phaûn öùng con ngöôøi coù theå öùng duïng trong traùch vuï chæ huy.



PHAÅM vaø LÖÔÏNG AN, Chaâu tröôûng

An, 50 tuoåi, laø UÛy vieân Chaâu 9 thaùng nay, coøn tìm ñöôøng lo traùch vuï. Kinh nghieäm tröôùc laø UÛy vieân Ñaïo trong 5 naêm. Tröôùc ñoù bò giaùn ñoaïn sinh hoaït HÑ 15 naêm vì sinh keá phaûi ñi xa luoân. Khi laø UÛy vieân Ñaïo, ñaõ coù Baèng Röøng.

BAÙ, Ñaïo tröôûng

Baù, 47 tuoåi, ñaõ laø Ñaïo tröôûng 3 naêm, vaø töøng laø Ñôn vò tröôûng ôû vaøi ngaønh khaùc nhau. Anh laø moät ngöôøi quaû quyeát, coù phaàn höôùng ngoaïi vôùi khía caïnh côûi môû deã thöông. Anh deã daøng keát baïn vaø xaây döïng thaønh coâng uy tín chæ huy trong Ñaïo. Anh thích dieän xaõ hoäi cuûa HÑ vaø khoaùi nhöõng sinh hoaït ñoâng ñaûo. Anh coù veû thoaûi maùi trong caùc traïng huoáng ñoái choïi, beà ngoaøi coi nhö taát caû ñeàu khoâng quan troïng. Vai tuoàng cuûa AN Baïn laø An, Chaâu tröôûng, 50 tuoåi. Baïn laø Chaâu tröôûng ñöôïc 9 thaùng vaø coøn doø ñöôøng moät chuùt. Tröôùc traùch vuï naøy, baïn laø Ñaïo tröôûng trong 5 naêm. Khi tröôùc nöõa, baïn giaùn ñoaïn sinh hoaït 15 naêm. Trong thôøi gian ñoù, baïn luoân phaûi di chuyeån. Baïn coù Baèng Röøng khi laø Ñaïo tröôûng. Baïn coù aán töôïng toát veà phaåm chaát vaø hoaøn toaøn thích thuù veà khoùa huaán luyeän. Baây giôø laø thôøi gian kieåm ñieåm. Sau khi phaân taùch trình ñoä caáp Tröôûng trong caùc Ñaïo, baïn nhaän thaáy coù vaøi ñieàu baát oån trong moät Ñaïo. Tuy raèng Ñaïo aáy coù soá ñoâng nhaát veà Tröôûng vaø ñoaøn sinh, nhöng :

- soá Tröôûng xuaát nhaäp coù phaàn cao quaù - vaø khaù nhieàu Soùi khoâng tieáp tuïc leân Thieáu. So saùnh kyõ thì soá Tröôûng trong Ñaïo coù Baèng Röøng ôû tæ leä thaáp nhaát. Nhöõng khoùa

ñaëc bieät phuï theâm ít ngöôøi theo. Trong voøng 6 thaùng tröôùc, moät trong ba tröôûng döï khoùa huaán luyeän khoâng truùng

caùch Baèng Röøng. Baïn laïi ñöôïc tin laø 2 tröôûng khaùc bò loaïi ôû khoùa Baèng Röøng vöøa maõn. Trong caû 3 tröôøng hôïp, lyù do laø «thaùi ñoä khoâng thoûa ñaùng ñoái vôùi HÑ».

Baïn cho raèng thieáu söï quan taâm khi tuyeån löïa vaø huaán luyeän ñôn vò tröôûng ; baïn

ñaõ thu xeáp gaëp Ñaïo tröôûng veà vaán ñeà naøy. Baïn thuù nhaän laø caùch tieáp caän vaán ñeà ñoâi khi khieán baïn coù söï pheâ phaùn khaét khe, nhöng laàn naøy baïn ñaõ xem xeùt chu ñaùo. Baïn tin chaéc laø Ñaïo tröôûng khoâng laøm troøn traùch vuï.


Vai tuoàng cuûa BAÙ Baïn laø BAÙ, 47 tuoåi, Ñaïo tröôûng töø 3 naêm nay. Traùch vuï tröôùc cuûa baïn laø ñôn vò tröôûng ôû ngaønh AÁu vaø ôû ngaønh Thieáu. Baïn chöa bao giôø hoaøn taát chöông trình Baèng Röøng vì baïn tin raèng ñieàu aáy khoâng ích lôïi gì cho baïn. Vì laø Ñaïo tröôûng, baïn coù nhieäm vuï thuùc ñaûy caùc tröôûng trong ñaïo qua caùc khoùa huaán luyeän. Baïn laøm vieäc aáy nhöng khoâng soát saéng maáy. Baïn nghó khi coù soá löôïng tröôûng ñoâng, thì phaåm seõ töï nhieân coù. Nhöng baïn khoâng coâng khai noùi ra quan ñieåm naøy. Khi baïn leân coi Ñaïo 3 naêm tröôùc ñoù, Ñaïo vöøa ít tröôûng vöøa ít treû em. Baïn ñaõ tích cöïc chieâu moä vaø buoäc caùc uûy vieân vôùi nhaân vieân cuûa Ñaïo phaûi noã löïc. Moät vaøi tröôûng môùi ñaây bò loaïi trong khoùa Baèng Röøng, nhöng baïn khoâng coi ñoù laø trôû ngaïi lôùn vaø baïn choïn löïa boû qua. Baïn ñaõ noùi chuyeän vôùi caùc ñöông söï nhöng khoâng coù haønh ñoäng naøo khaùc. (Ban Huaán luyeän Quoác gia laøm aùp löïc ñeå taêng soá tröôûng ñöôïc ñaøo taïo nhöng baïn khoâng öa xua ñöoåi tröôûng ñi). Baïn laø moät ngöôøi quaû quyeát, coù phaàn höôùng ngoaïi nhöng coù söùc hoùa giaûi khaù cao. Baïn deã keát thaân vaø thích khía caïnh xaõ hoäi cuûa HÑ, raát khoaùi caùc cuoäc hoäi tuï ñoâng ñaûo. Baïn giöõ phong caùch thoaûi maùi trong khi tình theá caêng thaúng vaø ñoâi luùc coù veû nhö coi thöôøng moïi söï vieäc. Tr. AN, Chaâu tröôûng, ñaõ ñieän thoaïi cho baïn. Tr. AN muoán noùi chuyeän vôùi baïn veà tröôøng hôïp ngöôøi cuûa Ñaïo vöøa thaát baïi trong khoùa Baèng Röøng. Baïn khoâng chôø ñôïi cuoäc tieáp xuùc naøy, phaàn lôùn vì baïn thaáy ñoù laø vieäc khoâng caàn thieát. Nhöng tr. An duø sao cuõng laø Chaâu tröôûng, vaäy thì . . . Caên daën caùc Quan saùt vieân : Theo nhöõng gì caùc baïn vöøa ñoïc, caùc baïn coù leõ ñaõ coù aán töôïng veà phöông thöùc tr. AN neân söû duïng trong buoåi tieáp xuùc. Nhöõng döõ kieän caùc baïn thu thaäp phaàn lôùn theo saùt söï thöïc vaø coù taàm quan troïng ñeå trình baøy boái caûnh. Tuy nhieân, quan troïng hôn laø hình töôïng moãi vai phoùng chieáu, thaùi ñoä ñöông söï bieåu loä, vaø phaûn öùng cuûa moãi beân veà thaùi ñoä ñoù. Neáu baïn muoán ñaùnh giaù ñuùng söï phaùt trieån trong cuoäc maàn tuoàng, ñieàu quan troïng laø baïn phaûi queân ñi khaùi nieäm rieâng cuûa baïn veà traïng huoáng vaø theo doõi kyõ caùc vai troø vaø phaûn öùng cuûa hoï.

Sau cuoäc chôi Vai Tuoàng Cöông, seõ thaûo luaän nhöõng ñieåm döôùi ñaây :

1- Tr. BAÙ ñaõ phoùng chieáu hình töôïng naøo trong cuoäc ñoái chaát ? Tr. AN phaûn öùng theá

naøo tröôùc hình töôïng aáy ?

2- Tr. BAÙ coù ôû vò trí thuû theá khoâng ? Tr. BAÙ coù chaáp nhaän nhöõng ñieàu tr. AN noùi ra khoâng ?

3- Moãi vai coù toû ra ñoàng caûm (*) vôùi vai kia khoâng ?

4- Tr. AN coù ñaït thaønh quaû naøo khoâng ?


5- Leõ ra tr. AN phaûi tieáp caän vaán ñeà theá naøo ?

6- Moãi beân chaáp nhaän keát quaû cuoäc tieáp xuùc ñeán möùc naøo ?

Trong ña phaàn, haõy ñeå cho khoùa sinh töï ñoäng nhaän vai thuï dieãn hôn laø ñeà nghò söï phaân phoái. Tröôøng hôïp haõn höõu, baïn coù theå gôïi yù caùch rieâng vôùi moät khoùa sinh ñeå laõnh moät vai, hoaëc vì khoùa sinh ñoù ñöôïc toaøn khoùa taùn thöôûng, hoaëc vì ñöông söï ñoùng vai ñoù seõ coù theå ñaït moät kieán thöùc roäng lôùn hôn.

Trao cho moãi vai vaên baûn trình baøy caën keõ ñöông söï laø ai, ñöông söï «caûm nghó» theá naøo khi baét ñaàu vaøo cuoäc. Chæ roõ cho caùc dieãn vieân hoï seõ phaûn öùng tröôùc ngöôøi ñoái thoaïi khoâng phaûi theo caùch öùng xöû bình thöôøng cuûa chính hoï, maø theo taâm tình cuûa vai troø hoï thuï dieãn. Cho taát caû vaøi phuùt ñeå hoøa mình vaøo vai troø. Söï chuaån bò naøy do töøng caù nhaân.

Trong khi caùc vai troø taäp trung tö töôûng, trình baøy noäi vuï cho caùc khoùa sinh khaùc. Baïn coù theå noùi hay khoâng noùi veà nhöõng xuùc caûm seõ phaûi hieän thöïc. Chæ cho hoï nhöõng gì phaûi quan saùt kyõ (coi nhöõng caâu hoûi ôû Böôùc thöù 6, trang 35) ; vaø nhaán maïnh raèng ngöôøi chôi dieãn taû caûm xuùc cuûa vai thuï dieãn, khoâng phaûi caûm xuùc cuûa chính hoï.

Haõy ñeå Vai Tuoàng Cöông tieán tôùi giai ñoaïn nhöõng caûm xuùc thöïc xuaát hieän giöõa caùc dieãn vieân. Ñieàu naøy thöôøng xaûy ra sau töø 3 ñeán 7 phuùt ñoùng tuoàng. Muïc tieâu cuûa Vai Tuoàng Cöông laø khích ñoäng söï nhaän ñònh veà caùch öùng xöû cuûa con ngöôøi trong traïng huoáng baøy ra. Khoâng caàn thieát tieáp tuïc trình dieãn cho tôùi khi tìm ra giaûi phaùp veà traïng huoáng ñoù.

(*) Ñoàng caûm töùc laø caûm xuùc gôïi ra khi nghe noùi hoaëc ñoïc veà moät traïng huoáng hay bieán coá ñaëc thuø, laøm naûy sinh caûm töôûng chính baûn thaân döï phaàn vaøo döõ kieän hay bieán coá aáy.

Phaùt ñoäng cuoäc thaûo luaän giuùp cho khoùa hoïc phaân taùch nhöõng caûm xuùc ñaõ laøm neàn taûng cho caùch öùng xöû cuûa moãi vai. Khôûi ñaàu baèng moãi vai trình baøy taïi sao ñöông söï öùng xöû nhö theá vaø taâm traïng ñöông söï tröôùc caùch öùng xöû cuûa nhöõng vai khaùc. Ñeå caùc dieãn vieân deã giaõi baøy ñaày ñuû, nhaéc nhôû cöû toïa raèng dieãn vieân phaân taùch caûm xuùc cuûa nhaân vaät hoï thuï dieãn, khoâng phaûi caûm xuùc rieâng cuûa hoï.

Khi caùc dieãn vieân trình baøy xong, khuyeán khích thaûo luaän theo chieàu höôùng nhöõng caâu hoûi sau

ñaây :

• Coù vai troø naøo ñoät nhieân thay ñoåi caùch öùng xöû khoâng ? Baïn nghó taïi sao ñöông söï haønh ñoäng nhö vaäy ?

• Sau moät thôøi gian, caùc dieãn vieân hieåu bieát nhau nhieàu hôn hay giaûm bôùt ñi ? Taïi sao ?


• Khoùa sinh nghó chung cuoäc seõ theá naøo neáu traïng huoáng tieáp dieãn ?

• Caùc dieãn vieân leõ ra neân haønh ñoäng caùch naøo ñeå caûi thieän moái giao tieáp ?

Böôùc ñaàu, haõy giôùi haïn söï thaûo luaän nhöõng caâu hoûi treân trong phaïm vi nhöõng bieán coá xaûy ra khi maàn tuoàng. Sau ñoù khích ñoäng khoùa sinh noái lieàn söï phaân taùch aáy ñeán traùch vuï hoï ñang ñaûm nhieäm. Vai Tuoàng Cöông thaønh töïu thöôøng khieán cho caû dieãn vieân laãn khaùn giaû caûm xuùc, neân ñoâi khi vaøi khoùa sinh loä veû boái roái khi dieãn tuoàng hay khi thaûo luaän. Khi boäc loä caûm xuùc tröôùc ñaùm ñoâng, ñöông söï coù theå caûm thaáy lo ngaïi veà aûnh höôûng trong söï giao tieáp vôùi baïn ñoàng khoùa. Söï khoân kheùo cuûa HLV khi höôùng daãn cuoäc thaûo luaän trong söï töông kính phaåm caùch cuûa moãi caù nhaân seõ ngaên chaën ñöôïc moái lo aáy.

Khi caùc dieãn vieân trình baøy xong, khuyeán khích thaûo luaän theo chieàu höôùng nhöõng caâu hoûi sau

ñaây :

• Coù vai troø naøo ñoät nhieân thay ñoåi caùch öùng xöû khoâng ? Baïn nghó taïi sao ñöông söï haønh ñoäng nhö vaäy ?

• Sau moät thôøi gian, caùc dieãn vieân hieåu bieát nhau nhieàu hôn hay giaûm bôùt ñi ? Taïi sao ?

• Khoùa sinh nghó chung cuoäc seõ theá naøo neáu traïng huoáng tieáp dieãn ?

• Caùc dieãn vieân leõ ra neân haønh ñoäng caùch naøo ñeå caûi thieän moái giao tieáp ?

Böôùc ñaàu, haõy giôùi haïn söï thaûo luaän nhöõng caâu hoûi treân trong phaïm vi nhöõng bieán coá xaûy ra khi maàn tuoàng. Sau ñoù khích ñoäng khoùa sinh noái lieàn söï phaân taùch aáy ñeán traùch vuï hoï ñang ñaûm nhieäm. Troø maàn tuoàng thaønh töïu thöôøng khieán cho caû dieãn vieân laãn khaùn giaû caûm xuùc, neân ñoâi khi vaøi khoùa sinh loä veû boái roái khi dieãn tuoàng hay khi thaûo luaän. Khi boäc loä caûm xuùc tröôùc ñaùm ñoâng, ñöông söï coù theå caûm thaáy lo ngaïi veà aûnh höôûng trong söï giao tieáp vôùi baïn ñoàng khoùa. Söï khoân kheùo cuûa HLV khi höôùng daãn cuoäc thaûo luaän trong söï töông kính phaåm caùch cuûa moãi caù nhaân seõ ngaên chaën ñöôïc moái lo aáy.

Xöôûng Döï AÙn

ÑÒNH NGHÓA

Khoùa hoïc coù theå taïm phaân ra thaønh moät soá Xöôûng Döï AÙn, moãi Xöôûng laõnh nhaän moät döï aùn rieâng bieät vôùi phöông tieän ñeå thöïc hieän. Xöôûng Döï AÙn thöôøng goàm coù töø 3 ñeán 7 khoùa sinh. Khaùc vôùi cuoäc thaûo luaän ôû Nhoùm Thaàùm Thì, döï aùn cuûa xöôûng chieám moät thôøi gian ñaùng keå. Döï aùn coù ñuû hình thaùi tuøy Huaán Luyeän Vieân gioûi saùng cheá ñaët ra. Ñoù coù theå laø moät vieäc thöïc tieãn nhö phaùt trieån moät cöù ñieåm ñoùng traïi cuõ, hoaëc laø cuoäc nghieân cöùu moät vaán ñeà nhö thö muïc, hoäi luaän, chuyeán ñi khaûo saùt. Moãi xöôûng coù theå ñieàu nghieân moät vaán ñeà khaùc nhau ; hay taát caû caùc xöôûng cuøng ñieàu nghieân moät vaán ñeà, chia ra döôùi nhieàu khía caïnh. Coù theå coù hay khoâng coù baùo caùo keát quaû tröôùc toaøn khoùa. Phöông thöùc Xöôûng Döï AÙn coù nhöõng lôïi ích ñoäc ñaùo : • Moãi xöôûng coù theå ñieàu nghieân ñeà taøi cuûa mình moät caùch caën keõ vaø ñoàng thôøi, toaøn

khoùa hôïp laïi coù theå bao quaùt laõnh vöïc roäng lôùn hôn laø neáu taát caû taäp trung vaøo moät ñeà taøi.

• Nhaân soá thu heïp cuûa xöôûng, so vôùi nhaân soá toaøn khoùa, khuyeán khích caùc thaønh vieân –

keå caû nhöõng ngöôøi duït deø – tích cöïc daán thaân.

• Xöôûng Döï AÙn coáng hieán moät thöïc nghieäm veà söï hôïp taùc nhoùm vaø veà söï phaùt trieån töï nhieân cuûa khaû naêng laõnh ñaïo trong moãi nhoùm.

GIÔÙI HAÏN Phöông thöùc Xöôûng Döï AÙn toán thôøi gian. Phaûi coù ñuõ thôøi giôø ñeå Huaán Luyeän Vieân trình baøy caën keõ caùc döï aùn ; ñeå caùc xöôûng hoaøn taát coâng taùc vaø neáu ñaõ döï truø, töôøng trình keát quaû thaâu hoaïch tröôùc toaøn khoùa. Phaûi coù ñuû phöông tieän cho caùc xöôûng xöû duïng.

THUÛ TUÏC KHUYEÁN CAÙO

1 – Haõy trôû neân thaønh thaïo vôùi sinh hoaït hay vaán ñeà seõ neâu ra cuøng caùc phöông tieän söû duïng, ngoõ haàu Baïn coù theå chæ ñaïo cho caùc nhoùm döï aùn trong khi hoï coâng taùc. 2 – Chia khoùa sinh ra caùc nhoùm döï aùn, goàm nhöõng ngöôøi coù theå laøm vieäc toát ñeïp vôùi nhau vì chung sôû thích hay kinh nghieäm. Thaâm nieân cuûa hoï trong HÑ, traùch nhieäm hieän taïi cuûa hoï, hoaëc taàm möùc hieåu bieát cuûa hoï veà ñeà taøi, coù theå duøng laøm caên cöù laäp nhoùm. Trong vaøi tröôøng hôïp, Baïn coù theå ñaït tôùi söï caân baèng trong moãi nhoùm do söï ñieàu hoøa tæ leä khoùa sinh thaâu nhaän mau leï caùc yù nieäm vaø tæ leä caàn nhieàu thôøi gian hôn. 3 – Giao cho moãi nhoùm baûn vaên moâ taû döï aùn, toát nhaát lieät keâ theo trình töï nhöõng böôùc phaûi theo.



4 – Baïn coù theå boå nhieäm Tröôûng Nhoùm vaø Thö Kyù cho moãi nhoùm döï aùn. Hoaëc yeâu caàu moãi nhoùm töï choïn löïa ; hoaëc ñeå söï laõnh ñaïo töï ñoäng naûy nôû. 5 – Trong khi caùc nhoùm döï aùn hoaït ñoäng, haõy kieåm tra ít nhaát moät laàn tieán trieån cuûa nhoùm. Haõy luoân luoân coù maët ñeå laøm saùng toû nhöõng ñieåm maäp môø. 6 – Neáu nhoùm döï aùn phuùc trình cho khoùa, haõy giuùp hoï laøm cho söï trình baøy haáp daãn. Traùnh nhöõng phuùc trình teû nhaït chaúng ñoùng goùp gì thích thuù hay höõu ích cho moïi ngöôøi. Phuùc trình Nhoùùm Döï AÙn coù theå duøng nhieàu hình thöùc nhö : • Khaåu trình – Nhoùm phuùc trình mieäng, vaø neâu keát quaû baèng moät ñoà bieåu hoaëc taøi lieäu

thò giaùc.

• Thò giaùc – Nhoùm phuùc trình keát quaû baèng moät ñoà bieåu hay taøi lieäu thò giaùc khaùc, vôùi raát ít lôøi giaûi thích theâm. Tæ duï phuùc trình cuûa moät nhoùm thuû coâng coù theå laø cuoäc trieån laõm saûn phaåm caù nhaân.

• Hoäi luaän – Nhoùm coù theå trình baøy caùc phaùt hieän döôùi hình thöùc hoäi luaän. Moät thaønh

vieân chuû toïa vaø caùc thaønh vieân kia trao ñoåi nhöõng nhaän thöùc khaùc bieät. Neáu toaøn khoùa nghieân cöùu moïi khía caïnh cuûa moät ñeà taøi, hoäi luaän seõ goàm caùc thuyeát trình vieân, moãi nhoùm moät ngöôøi.

• Hoäi nghò Chuyeân ñeà (symposium) – 2 hay 3 thaønh vieân seõ laø phaùt ngoân vieân cuûa moãi

nhoùm ôû ñaïi hoäi.

• Kòch hoùa – Nhoùm coù theå kòch hoùa keát quaû thaâu thaäp.

Phöông Phaùp Nghieân Cöùu Tröôøng Hôïp (Case Study)

Nghieân cöùu Tröôøng hôïp laø moät phöông thöùc huaán luyeän xuaát phaùt töø tröôøng Thöông Maïi Harvard (Harvard Business School), ñeå giaûi quyeát moät vaán ñeà quaûn trò xí nghieäp ; moät traïng huoáng hay moät chuoãi bieán coá thöïc teá ñöôïc neâu ra tröôùc hoïc vieân ñeå hoï phaân tích vaø tìm giaûi phaùp cho vaán ñeà hoï nghó ñaõ nhaän dieän ñöôïc. Vôùi tính caùch moät thieát bò huaán luyeän, ñaây thöôøng laø moät khoùa thaân maät (ìnformal), coù theå goàm haønh ñoäng nhoùm. Laøm theá naøo ñeå xöû lyù Nghieân cöùu Tröôøng hôïp : • Xaùc ñònh vaán ñeà laø gì.

• Phaân tích nhöõng döõ kieän bieát ñöôïc veà tröôøng hôïp. (Taùch bieät döõ kieän vôùi quan ñieåm)

• Ñeà ra caùc haønh ñoäng coù theå löïa choïn.

• Thöû nghieäm (test) caùc haønh ñoäng ñoù.

• Choïn löïa haønh ñoäng thích hôïp nhaát.

• Trình baøy giaûi phaùp cuûa mình veà tröôøng hôïp nghieân cöùu.

Vaïch moät Tröôøng hôïp hay Traïng huoáng ñeå Nghieân cöùu : • Söï vieäc phaûi phaûn aûnh quan taâm veà traùch vuï cuûa khoùa sinh.

• Moâ taû tình traïng moät caùch soáng ñoäng, goàm lôøi tuyeân boá, caùch öùng xöû cuûa nhöõng nhaân

vaät lieân heä chæ daãn thaùi ñoä vaø caûm xuùc cuûa hoï.

• Söï vieäc boäc loä moät tình traïng ñoøi hoûi quyeát ñònh vaø haønh ñoäng.

• Söï vieäc cho thaáy nhieàu yeáu toá phöùc taïp tieàm aån trong vaán ñeà hieän ra beân ngoaøi.


Hoäi Luaän

Moâ taû

Khi töø 3 ñeán 5 khoùa sinh trình baøy moät ñeà taøi / chuû ñeà trong khoùa hoïc goïi laø hoäi luaän. Coù hai theå thöùc : (1) hoäi luaän thuyeát trình (2) hoäi luaän tranh luaän. Trong theå thöùc naøy, ñeà muïc chia ra nhieàu tieåu ñeà vaø moãi chuyeân gia goïi laø hoäi luaän vieân phuï traùch moät tieåu ñeà. Moät hoäi luaän vieân laø ñieàu hôïp vieân. Khi thuyeát trình vaø tranh luaän, caùc khoùa sinh khaùc chæ laø thính giaû.

AÙp duïng

Hoäi luaän thuyeát trình Taïi hoäi luaän tröôøng, ñieàu hôïp vieân vaø hoäi luaän vieân ngoài ñoái dieän vôùi khoùa sinh. Ñieàu hôïp vieân trình baøy theå thöùc hoäi luaän (neáu laø laàn ñaàu aùp duïng trong khoùa). Tieáp ñoù giôùi thieäu chuû ñeà, cuøng caùc hoäi luaän vieân, vôùi tieåu söû ngaén goïn cuûa töøng ngöôøi. Sau phaàn giôùi thieäu, ñieàu hôïp vieân môøi moät hoäi luaän vieân thuyeát trình tieåu ñeà phuï traùch. Hoäi luaän vieân coù theå söû duïng taøi lieäu thò giaùc ngoõ haàu söï trình baøy theâm soáng ñoäng vaø loâi cuoán. Khi chaám döùt moät thuyeát trình, ñieàu hôïp vieân toùm taét nhöõng ñieåm chính vöøa trình baøy, roài môøi caùc hoäi luaän vieân khaùc laàn löôït thuyeát trình. Sau cuøng, ñieàu hôïp vieân tuyeân boá chaám döùt phaàn thuyeát trình, vaø caûm ôn caùc hoäi luaän vieân veà söï ñoùng goùp cuûa hoï. Xong ñieàu hôïp vieân môøi khoùa sinh ñaët caâu hoûi ñeå laøm saùng toû caùc thuyeát trình. Ñoù laø phaàn keát thuùc hoäi luaän.

Hoäi luaän tranh luaän Taïi hoäi luaän tröôøng, caùc hoäi luaän vieân ngoài vaøo choã. Moät hoäi luaän vieân giôùi thieäu ñeà muïc

vaø trình baøy moät thaønh phaàn cuûa chuû ñeà. Nhöõng hoäi luaän vieân khaùc töï ñoäng tham gia thaûo luaän vaø goùp yù. Trong hoäi luaän tranh luaän, thöïc khoù bieát ai haønh ñoäng nhö ngöôøi ñieàu khieån tranh luaän. Tuy nhieân, khi tranh luaän keát thuùc, moät hoäi luaän vieân toång keát vaø toùm löôïc ñeà muïc caùch naøo khieán cho khoùa sinh hieåu roõ noäi dung. Ñöông nhieân coù phaàn khoùa sinh ñaët caâu hoûi cuoái hoäi luaän. Trong hoäi luaän tranh luaän, caùc hoäi luaän vieân ít coù hay khoâng coù cô hoäi söû duïng ñeán taøi lieäu thính thò.

Öu ñieåm Phöông thöùc hoäi luaän höõu ích hôn phöông thöùc thuyeát trình suoâng. Taøi naêng cuûa caùc

chuyeân gia ñöôïc xöû duïng moät caùch hieäu quaû ñeå giaûi thích nhöõng troïng ñieåm cuûa ñeà taøi cuoäc tranh luaän. Khoùa sinh khoâng thaáy buoàn chaùn phaûi nghe gioïng moät ngöôøi thuyeát giaûng nhö ñoïc baøi. Söï trình baøy trôû neân soáng ñoäng vaø loâi cuoán luùc hoäi luaän vieân baøy toû taøi ngheä vaø kyõ thuaät cuûa mình vôùi taøi lieäu thò giaùc. Söï chuù yù vaøo hoäi luaän seõ naûy sinh khi ñieàu hôïp vieân kheùo giôùi thieäu trình ñoä phaåm chaát cuûa hoäi luaän vieân vaø caùc hoäi luaän vieân chia xeû moät caùch hieäu quaû kinh nghieäm vaø kieán thöùc cuûa hoï voùi tham döï vieân. Hoäi luaän seõ nhö moät trình dieãn voâ tuyeán truyeàn hình thích thuù.

Giôùi haïn Trong phöông thöùc naøy, khoùa sinh laø nhöõng thính giaû yeân laëng. Hoï ít coù dòp phaûn öùng.

Khoâng coù cô hoäi ñoái thoaïi trong phaàn giôùi thieäu. Cho neân ñoâi khi phaàn giôùi thieäu seõ teû



nhaït. Neáu khoâng coù hoäi luaän vieân coù phaåm chaát vaø kieán thöùc cao, hoäi luaän seõ keát thuùc vôùi söï thaát baïi.

Ñeà taøi gôïi yù Ñeà taøi thuoäc moät khaùi nieäm cô sôû goàm nhieàu thaønh toá coù theå trình baøy baèng phöông thöùc

naøy. Tæ duï : Cô caáu Toå chöùc cuûa Phong Traøo HÑ. Ñeå trình baøy ñeà taøi naøy, moät hoäi luaän vieân coù theå noùi veà cô caáu Phong Traøo ôû dieän toaøn theá giôùi, töùc laø Ñaïi hoäi Ñoàng, UÛy ban Theá giôùi, Vaên phoøng Theá giôùi; roài caùc hoäi luaän vieân khaùc laàn löôït noùi veà cô caáu ôû caáp quoác gia, tieåu bang, ñòa phöông vaø lieân ñoaøn. Nguyeân lyù HÑ, söï tieáp caän coù heä thoáng veà huaán luyeän, nhöõng nhieäm vuï cuûa Toå chöùc Theá giôùi, v.v. laø nhöõng ñeà taøi khaùc coù theå trình baøy döôùi phöông thöùc hoäi luaän.

Khuyeán caùo Tröôùc buoåi thuyeát trình, caùc hoäi luaän vieân neân coù moät buoåi hoïp ngaén ñeå thoûa hieäp veà

chieán thuaät trình baøy. Caû ñieàu hôïp vieân cuõng phaûi coù moät yù nieäm veà nhöõng gì caùc hoäi luaän vieân khaùc seõ noùi. Moät buoåi toång döôït thaân maät laø ñieàu raát neân laøm. Neáu söû duïng taøi lieäu thính thò, thì phaûi toå chöùc chu ñaùo. Chuaån bò saün duïng cuï huaán luyeän lieân heä. Kieåm soaùt söï saép ñaët choã ngoài tröôùc giôø khai maïc.

Naêng Löïc Töôûng Töôïng Trong Vieäc Ñoàng Döï Truø Caùc Chöông Trình (VIPP)

Moâ taû

"VIPP" (Visualization In Participatory Programming) laø moät phöông thöùc vaø kyõ thuaät coù hieäu quaû ñeå thaønh phaàn Tröôûng ñoùng goùp yù kieán nhaèm öôùc löôïng nhu caàu vaø nhaän dieän vaán ñeà trong moät traïng huoáng rieâng bieät vaø giaûi quyeát vaán ñeà aáy.

Chuaån bò

• Vieát ra raønh maïch ñeà taøi seõ thaûo luaän. Tæ duï : Nhu caàu vaø sôû thích cuûa giôùi treû hieän taïi laø nhöõng gì ? Chöông trình HÑ coù theå ñaùp öùng nhu caàu vaø sôû thích aáy baèng caùch naøo ?

• Cheá ra nhöõng laù baøi khoaûng 24 x 19 cm baèng caùch caét taám bìa maøu theo ñuùng khoå (moät taám bìa maøu khoå 72 x 57 cm cung öùng 9 laù baøi). 60 laù baøi ñuû cho moät ñeà taøi.

• Saép saün ít nhaát 12 buùt ñaäm neùt (marker pen) – loaïi ñeå keõ vieát bieåu ñoà.

• Chæ ñònh moät phoøng hoïp chöùa ñöôïc 10 ñeán 15 ngöôøi. Moät goùc caên hoäi tröôøng lôùn coù

theå duøng ñöôïc. Chuaån bò 2 taám baûng lôùn coù theå ñính caùc laù baøi. Keâ ñuû gheá ngoài vaø moät chieác baøn khoå trung bình trong phoøng hay goùc hoäi tröôøng.

• Saép ñaët chöông trình thaûo luaän vôùi muïc tieâu vaø thôøi khaéc bieåu.

AÙp duïng • Môøi caùc tham döï vieân cuûa nhoùm (8 ñeán 10 ngöôøi) vaøo choã ngoài.

• Tröng leân haøng tít cuûa chuû ñeà vaø thoâng baùo muïc tieâu cuoäc thaûo luaän.

• Yeâu caàu moãi tham döï vieân vieát roõ raøng moät yù kieán treân moät laù baøi baèng nhöõng töø toái

thieåu löïa choïn vöøa ba doøng chöõ (chöõ in toát hôn). AÁn ñònh thôøi gian vieát yù kieán ra. Moät ngöôøi toái ña coù theå goùp 3 yù kieán thoâi.

Saép xeáp caùc laù baøi • Thu thaäp caùc laù baøi cuûa tham döï vieân. Tröng loän xoän treân moät taám baûng lôùn.

• Môøi caùc tham döï vieân giuùp xeáp caùc laù baøi thaønh töøng cuïm theo baûn chaát cuûa yù kieán.



Tæ duï : NHU CAÀU cuûa Treû – Nhu caàu xaõ hoäi vaøo moät cuïm, trong khi nhu caàu theå chaát vaøo moät cuïm khaùc. Moãi cuïm baøi ñaët cho moät tít phuï.

Ghi chuù : Sau khi nhaän dieän Nhu Caàu / Vaán Ñeà trong böôùc thöù nhaát, nhöõng laù baøi môùi ñöôïc phaân phaùt. Tham döï vieân neâu yù kieán veà phöông thöùc ñaùp öùng vôùi moãi nhu caàu vaø giaûi quyeát moãi vaán ñeà. Nhöõng laù baøi naøy seõ ñöôïc ñính beân caïnh laù baøi nhu caàu lieân heä ñaõ neâu ra.

Trình baøy vaø Pheâ bình Moät tham döï vieân ñöôïc giao nhieäm vuï trình baøy keát quaû chung cuoäc. Khi hoaøn taát, coù theå pheâ bình ñeå söûa ñoåi thích hôïp. Ghi chuù : Moät soá ñoâng tham döï vieân – tæ duï nhaân soá moät khoùa hoïc hay hoäi nghò - töø 30 ñeán 50 ngöôøi, coù theå chia thaønh 4 nhoùm. Khi moät nhoùm trình baøy toång keát, caùc nhoùm kia coù theå ñöôïc môøi nhaän ñònh vaø goùp yù theâm. Taøi lieäu veà keát quaû phaùt hieän vaø söï phoå bieán Sau khi thaûo luaän, keát quaû seõ ñöôïc minh chöùng ñaày ñuû baèng taøi lieäu vaø phoå bieán theo söï chæ ñaïo cuûa vò Höôùng daãn Thaûo luaän.

Giôùi haïn Phöông thöùc naøy raát toán thôøi gian. Ñoâi khi, neáu tham döï vieân khoâng ñuû kieán thöùc veà ñeà taøi, muïc tieâu cuûa coâng taùc seõ bò hao toån.

Kinh nghieäm

Kinh nghieäm cho thaáy, ngoaïi tröø giôùi haïn ôû treân, phöông thöùc laø caùch ñoäc ñaùo ñeå nhoùm tham döï khaùm phaù nhöõng yù kieán öu haïng. Phöông thöùc khuyeán khích, ñuùng hôn, thuùc ñaûy moãi thaønh vieân cuûa nhoùm ñoùng goùp yù kieán cuûa mình. Ñaây laø phöông thöùc hoïc baèng thöïc haønh. Baûo ñaûm coù söï tích cöïc daán thaân cuûa moåi thaønh vieân.

Baûng næ hay Bieåu ñoà


Chuaån Bò Moät Khoùa Huaán Luyeän

1- AÁn ñònh muïc tieâu cuûa khoùa vaø lieät keâ roõ raøng kyõ naêng seõ thuyeát minh hay thaâu

thaäp ñöôïc.

2- Chuaån bò phaùc thaûo cuûa khoùa ñeå aán ñònh :

a) ñeà muïc seõ bao quaùt

b) thôøi khaéc daønh cho moãi phaân ñoaïn

3- Thu xeáp moïi phoái trí caàn thieát vaø thoâng baùo cho tham döï vieân.

4- Söûa soaïn moät chöông trình khoùa goàm coù :

a) moät thôøi khoùa bieåu baûo ñaûm söï chuù troïng thích hôïp vôùi moãi boä phaän cuûa khoùa b) manh moái ñeå giôùi thieäu moãi ñeà muïc ; ñeå kieåm soaùt vaø ñeå khuyeán khích söï

thaûo luaän.

c) tín hieäu ñeå daãn nhaäp caùc taøi lieäu thò giaùc vaø phoå bieán tö lieäu

d) lieät keâ söï vieäc, quan ñieåm, caâu hoûi seõ ñaët ra, nhöõng ñieåm seõ nhaán maïnh

e) cô hoäi thöïc haønh vaø thöû thaùch kyõ naêng

5- Pheâ bình kieåm ñieåm chöông trình khoùa cuûa mình ñoái chieáu vôùi muïc tieâu vaø phaùc thaûo cuûa khoùa

6- Chuaån bò nhöõng trôï cuï caàn thieát vaø taøi lieäu phoå bieán

7- MOÏI THÖÙ PHAÛI SAÉP SAÜN :

• AÙnh saùng thích hôïp ; khoâng coù tieáng huyeân naùo ; nhieät ñoä thoaûi maùi

• Baøn gheá saép xeáp ñeå taát caû khoùa thoaûi maùi ; ai cuõng nhìn roõ vaø nghe roõ

• Taát caû vaät lieäu caàn thieát ñeå ghi cheùp, veõ ñoà bieåu, vaø phoâ dieãn, ñaày ñuû taïi choã cuõng nhö ly, bình ñöïng nöôùc, v.v...

• Ñoà bieåu, ñoà thò, tranh poster, phim aûnh, phim döông baûn, taát caû ñoà duøng tôùi ñaõ saép saün taïi choã

• Taøi lieäu phoå bieán ñaõ xuaát ra vaø saün saøng ñeå phaân phoái



Ghi cheùp cuûa khoùa sinh

Maãu 1 – Khoùa trình Thôøi gian : 60 phuùt HÑ – Lòch söû HÑ Giaûng vieân : Tr. ..............................

Chuû ñích OÂn laïi lòch söû cuøng quaù trình phaùt trieån cuûa HÑ trong xöù cuûa khoùa sinh, vôùi söï nhaán maïnh vaøo truyeàn thoáng (xaõ hoäi, vaên hoùa) vaø vieãn caûnh quoác gia.

Muïc tieâu Heát khoùa, khoùa sinh coù khaû naêng : - lieân heä qui taéc neàn taûng (hoaøn vuõ) cuûa HÑ vôùi moâi tröôøng xaõ hoäi vaø vaên hoùa

cuûa mình. - nhaém veà söï phaùt trieån töông lai cuûa HÑ trong moät vieãn aûnh xaõ hoäi vaø vaên hoùa

thích hôïp.

Noäi dung khoùa Môû ñaàu - giôùi thieäu khoùa 05 phuùt Thaûo luaän nhoùm 30 phuùt - kieåùm ñieåm nguoàn goác, taäp tuïc vaø dieãn tieán lòch söû cuûa HÑ trong xöù cuûa khoùa

sinh, trong khuoân khoå qui taéc neàn taûng - nhaän dieän trieát lyù tieáp caän vôùi HÑ vaø ñaëc bieät, vôùi Chöông Trình Treû, cuûa

Hoäi Thaûo luaän chung - kieåm ñieåm caùc keát luaän - laøm saùng toû nhöõng gì laø neàn taûng (qui taéc phaûi tuaân thuû) vaø nhöõng gì laø thöù

yeáu - loaïi tröø nhöõng yù nieäm khoâng phuø hôïp vôùi nguyeân lyù HÑ, vaø ñaët vaøo khuoân

khoå thích hôïp yù nieäm naøo coù taàm chuù troïng quaù möùc Keát luaän 05 phuùt - toång löôïc nhöõng ñieåm chuû yeáu Trôï cuï huaán luyeän - hình chuïp, döông baûn (slide), ñoà bieåu Phöông phaùp - thuyeát giaûng ; thaûo luaän nhoùm

Tham chieáu - Ñieàu leä vaø Noäi leä, Chuû tröông cuûa Hoäi HÑ quoác gia.


LAÄP KEÁ HOAÏCH CHO MOÃI KHOÙA Lieät keâ : Gôïi yù chæ ñaïo Tröôûng phuï traùch : ............................... Ñeà muïc : Lyù thuyeát hoïc taäp Toùm taét noäi dung : 1- Hoïc taäp laø gì ? : 2- Caùc loaïi hoïc taäp : 3- Söï Phaân loaïi Hoïc taäp söû duïng cho ngöôøi tröôûng thaønh : 4- Lyù thuyeát hoïc taäp – bình giaûi : 5- Lyù thuyeát hoïc taäp aûnh höôûng theá naøo trong moät khoùa hoïc Cuøng ñích : Coáng hieán hieåu bieát veà quaù trình hoïc taäp cuûa hoïc vieân Muïc tieâu (cuoái khoùa, tham : 1- Bình giaûi 4 ñònh höôùng cuûa Lyù thuyeát Hoïc taäp döï vieân phaûi coù khaû naêng) : 2- Moâ taû laõnh vöïc nhaän thöùc cuûa söï phaân loaïi : 3- Phaân taùch caùc ñaëc ñieåm vaø khaùc bieät giöõa caùc Lyù : thuyeát hoïc taäp Phöông phaùp : 1- Thuyeát giaûng : 2- Sinh hoaït nhoùm Trôï cuï huaán luyeän : Taäp bieåu ñoà Tham chieáu (neáu coù) : 1- Baøi taäp veà Thieát keá Giaûng daïy (Sell & Glasgow, 1990) : 2- Thieát keá Chöông trình Hoïc taäp (Nodler, 1982) : 3- Hoïc taäp khi tröôûng Thaønh (Merrian & Caffarella, 1991) Daãn nhaäp : Thôøi gian : 15 phuùt : 1- Ngaãu höùng vaø coá tình hoïc taäp : 2- Ñònh nghóa : a) Giaûng daïy b) Huaán luyeän c) Hoïc taäp Trình baøy : Thôøi gian : 45 phuùt : 1- Giaûi thích a) Ngöôøi saùng laäp b) Muïc ñích : c) Neàn taûng giaû ñònh d) Vai troø HLV : veà a) Lyù thuyeát Khoa hoïc Haønh vi

: b) Lyù thuyeát veà nhaän thöùc : c) Lyù thuyeát Nhaân vaên ___________________________________________________________________________________________

Ky Thuat Huan Luyen

Education

Transcript of Ky Thuat Huan Luyen