Kwantificeren, omdat het kan.
-
Upload
yvon-mekkring -
Category
Documents
-
view
394 -
download
1
description
Transcript of Kwantificeren, omdat het kan.
Kwantificeren, omdat het Kan
In september 2012 is het eerste Quantified Self Institute ter
wereld opgericht, in Groningen. De missie van dit instituut: het
stimuleren van een gezonde leefstijl door een combinatie van
technologie, wetenschap en fun.
“Kwantificeren is van alle tijden,” zegt Martijn de Groot,
onderzoeksleider en drijvende kracht achter het
projectprogramma. “Dingen tellen, vastleggen, met het doel
er lering uit te trekken, dat hebben mensen altijd gedaan.
Denk aan boeren, die de omstandigheden en resultaten van
de oogst opschrijven, bedrijven die kwartaalcijfers vastleggen,
onderwijsinstituten die slagingspercentages bijhouden, om
oorzaak en gevolg inzichtelijk te maken en op basis hiervan
toekomstige beslissingen te nemen.
Metingen verrichten en lijstjes bijhouden met betrekking tot
jezelf is daarentegen relatief nieuw. We beseffen het nauwelijks
meer, maar het het hele begrip ‘self’ (‘ik’, ‘ego’) is pas sinds
het begin van de vorige eeuw actueel, grofweg sinds de
psychoanalyse van Freud. Wat mensen sindsdien over zichzelf
zijn gaan bijhouden is onvoorstelbaar!
In de jaren 80 sloeg men massaal aan het calorieën tellen in
het kader van de Weight Watchers, om het eigen eetpatroon in
kaart te brengen. Mensen met gezondheidsproblemen turven
hun goede en slechte dagen, de diabetespatiënt maakt curves
van zijn bloedsuikergehalte. Maar ook allerlei minder voor de
hand liggende dingen worden ‘geteld’, om uiteenlopende
persoonlijke redenen. Er zijn mensen die bijhouden wanneer
en hoe lang ze de hond uitlaten, hoeveel luiers ze op een dag
verschonen, of hoe vaak ze door de regen naar hun werk
fietsen.”
SenSortechnologieDe laatste jaren is het kwantificeren in een stroomversnelling
gekomen. Dat komt omdat het steeds makkelijker is geworden
om data op te slaan – meer dan 60% van de Nederlanders
heeft tegenwoordig een smartphone op zak met allerlei apps
die het mogelijk maken snel gegevens op te slaan en te delen
– anderzijds doordat de sensortechnologie spotgoedkoop is
geworden. Dat werd al voorspeld in de jaren 90 en het klopt:
sensoren zijn goedkoop, steeds meer ‘low-power’ en voor
iedereen beschikbaar.
“Sensoren fungeren in feite als een soort zesde zintuig; ze
kunnen informatie genereren die je met je eigen zintuigen niet
kunt waarnemen, maar die wel relevant zijn en je beslissingen
gaan beïnvloeden. En is elke zintuigelijke verwerking per
definitie gebaseerd op vooroordelen, met de komst van
de sensortechnologie is er een objectieve feedbackloop
bij gekomen. En dat helpt, want het ‘self’, je bewustzijn, het
stemmetje van binnen waarmee je vaak morele discussies voert,
is gebaat bij juiste informatie. Misschien denk je wel dat je heus
genoeg beweegt, een stappenteller houdt je genadeloos een
spiegel voor.”
Martijn de groot (1975), gepromoveerd medisch bioloog
en als hogeschooldocent functionele anatomie en senior
onderzoeker verbonden aan de Hanzehogeschool Groningen,
vertelt bevlogen over zijn QS avontuur, waar hij momenteel bijna
24/7 mee bezig is.
Hij laat enthousiast allerlei apps en sensortjes zien en blijkt zelf
ook driftig te kwantificeren. In zijn broekzat zit de Fitbit die zijn
stappen telt – minimaal 10.000 is de aanbevolen norm –, hij
meet regelmatig zijn hartslag en stresslevel met behulp van de
camera in zijn telefoon – ook een sensor, immers – en houdt met
de app Foodzy bij wat hij eet op een dag. Dit laatste overigens
puur uit beroepsmatige interesse (“ik ben helemaal niet zo
bezig met mijn gewicht”).
De apps hebben aansprekende designs, grappige icons en
animaties en komen vaak in de vorm van een soort spelletje
(‘gamification’), doordat er een wedstrijdelement aan is
toegevoegd, of een beloningsysteem. “Kwantificeren is op deze
manier naast leerzaam ook gewoon heel leuk,” aldus Martijn.
Quantified Self. Jij, maar dan gekwantificeerd; uitgedrukt in getallen, in data. of, in een
breder kader: de Quantified Self beweging houdt zich bezig met het fenomeen dat de
mens in toenemende mate technologie en dataverzamelingsmethoden integreert in zijn
persoonlijke leven, om informatie te verkrijgen over zichzelf en hiervan te leren.
een fenomeen dat wel eens een revolutie binnen de gezondheidszorg kan betekenen;
een verschuiving van kennis over groepen naar kennis over het individu – waar dit
‘zelfmeten’ toe leidt – maakt personalized science mogelijk en daarmee uiteindelijk
geïndividualiseerde gezondheidszorg en medicatie.
co
nc
ept
en t
ekSt
Elv
EN
Sto
NE
Fo
uN
Da
tIo
N /
tE
KSt
IEF
fo
tog
ra
fie
JoK
E S
cH
ap
Er ‘Met de komst van de
sensortechnologie is er een objectieve feedbackloopbij gekomen’
hoe iS hij in aanraking gekoMen Met Quantified Self?“Ik kreeg vanuit het lectoraat transparante Zorgverlening van
de Hanzehogeschool de vraag te onderzoeken of er bepaalde
biomarkers zijn aan te wijzen die geschikt zijn om informatie te
verschaffen over het welzijn en de gezondheid van een persoon.
al vrij snel kwamen we erachter: die zijn er niet. Het lichaam is veel te
complex om op basis van biomarkers iets zinnigs over je gezondheid
in het algemeen te zeggen; je bent namelijk zo gezond als je zwakste
schakel. En die zwakste schakel kan zich overal bevinden.
De enige manier om echt iets te zeggen over de gezondheid van
een organisme is op functioneel niveau; door middel van het meten
van prestaties van het individu en het functioneren van organen.
toen ik hier in de herfst van 2011 over sprak met een vriendin, tipte zij
me om weer eens contact op te nemen met Martijn aslander, een
oud klasgenoot. Hij vertelde me over de leuke nieuwe trend die hij
op het spoor was en stimuleerde me om naar de tweede grote QS
wereldconferentie te gaan in amsterdam. Ik volgde zijn advies op,
samen met een aantal collega’s, onder wie Joan Janssens (directeur
van het Instituut voor Sportstudies, red.). Wat we daar meemaakten
was fantastisch en we zagen onmiddellijk mogelijkheden om datgene
wat binnen de QS community gedeeld werd verder te ontwikkelen, te
toetsen en in de praktijk te brengen. Binnen de kortste keren hadden
we een enthousiaste groep mensen om ons heen verzameld, de
Hanzehogeschool zag onze plannen zitten en het instituut was een feit.”
the big 5 of healthy lifeHet QSI richt zich met name op tracking op het gebied van
gezondheid. Een focus die goed aansluit bij het noordelijk thema
‘Healthy ageing’ waar zowel de Hanzehogeschool als het uMcG
bij betrokken zijn.
“We houden ons bezig met metingen die te maken hebben met
‘the big 5 of healthy life’, te weten voeding, beweging, slaap, stress
en sociale interactie. Door op deze gebieden goed voor jezelf te
zorgen en je genetische potentie ten volste te benutten leef je langer
gezond.” Het vijfde aspect, de sociale component, is niet als zodanig
een object van onderzoek, maar zit in alle van de vier andere pijlers
verweven. “Hoewel het ook op zichzelf een niet te verwaarlozen factor
is; alleen vertonen we ander gedrag dan wanneer we samen zijn.”
Het QSI legt zich toe op het inventariseren van alle voor QS relevante
apps en devices, om een overzicht te genereren van wat er allemaal
beschikbaar is en onderzoekt wat er zelf aan toe te voegen is. Een
groepje studenten is momenteel bezig een oorsensor te ontwikkelen
die heel nauwkeurig draadloos de hartslag en heartrate-variability
meet. Daarnaast houdt het instituut zich bezig met het testen en
beoordelen van de beschikbare apps en hardware. Zijn de uitkomsten
valide? Het hoeft niet 100% te kloppen, maar als de metingen te
ver afwijken van de werkelijkheid dan verliest een applicatie haar
geloofwaardigheid. als laatste wordt de effectiviteit voor de gebruiker
bestudeerd. Helpt een stappenteller om meer te bewegen? Gaan
mensen daadwerkelijk bewuster eten door het gebruik van voeding-
apps?
certificering“Naast deze onderzoekspunten zijn we aan het bekijken of we met
een aantal partners een organisatie kunnen opzetten die al dit soort
apps en sensordevices kan certificeren. Een soort KEMa-keur opstellen,
om het kaf van het koren te scheiden. In de vS is de FDa hier mee
bezig, maar in Europa is er nog geen initiatief in die richting. Het zou
verdraaid leuk zijn als we met het QSI hier een rol in zouden kunnen
spelen.”
QS is hip and happening, zoveel is zeker. Een ontwikkeling die naar
verwachting van Martijn de Groot nog een grote vlucht zal nemen.
“ook al weten we niet precies waar het naartoe gaat, we hebben
allemaal het opgewonden gevoel aan het begin te staan van iets
heel bijzonders.”
MartIJN DE Groot: [email protected]
WWW.QuaNtIFIEDSElFINStItutE.orG
‘Self-knowlegde through nuMberS’De term Quantified Self bestaat sinds 2007 en is bedacht
door Gary Wolf en Kevin Kelly, destijds beide betrokken bij
het tijdschrift Wired. Het viel hen op dat steeds meer mensen
om hen heen dingen aan het kwantificeren waren en dit
deelden via de social media. Ze zagen dat er een effect
vanuit ging en besloten een meetup te organiseren,
bij Kevin Kelly thuis.
De bijeenkomst was al een tijdje bezig, toen er ineens nog
iemand binnenkwam. Gary Wolf, zelf een man van de klok,
sprak tegen de laatkomer: “Je bent te laat. Dus vertel maar
even aan iedereen hier wie je bent.”
Waarop de man zijn laptop openklapte en aan de hand van
allerlei data en getallenlijstjes zijn verhaal begon. Hij liet zien
hoeveel hij had bewogen, wat hij had gegeten en met wie,
waar hij was geweest, hoe laat hij was gaan slapen, welke
muziek hij had beluisterd, je kunt het zo gek niet bedenken
of hij had het bijgehouden. Iedereen was met stomheid
geslagen. Waanzinnig! Het is dus mogelijk om op deze
manier iets over jezelf te vertellen!
Dit was de start van alle QS meetups, wereldwijd, waarin
het beeld dat Wolf en Kelly hadden steeds verder
werd bevestigd; er is een trend aan de gang. Een
groeiende groep mensen (bestaande uit early adopters,
technologiejunks, fitnessfreaks, hackers en mensen met
gezondheidsproblemen) doet aan self-tracking. om allerlei
redenen, maar vooral omdat het kan.
‘We hebben allemaal het opgewonden gevoel aan het begin te staan van iets heel bijzonders’