Kuresel Isınma

Dünyamız alarm veriyor, bu alarmı duyalım ve harekete geçelim!

İnsanların çeşitli aktiviteleriyle sera gazlarının atmosferde yoğun bir şekilde birikmesi sonucunda, yeryüzü ile yeryüzüne yakın atmosfer tabakalarına ait sıcaklığın artması sürecidir.

Küresel Isınma

Küresel İklim Değişikliği

Küresel ısınmaya bağlı olarak, diğer iklim elemanlarının da (nem, yağış, hava hareketleri) değişmesi sürecidir.

Küresel Isınmanın Nedenleri

Küresel ısınmanın nedenlerini iki başlık altında toplayabiliriz.

* Doğal Nedenler* Yapay Nedenler

Doğal Nedenler

* Güneşin Etkisi

* Dünya'nın Prezisyon Haraketi

* El Nino'nun Etkisi

Yapay Etkiler

* Fosil Yakıtlar

* Sera Gazları

* Şehirlerin Isı Adası Etkisi

Güneşin Etkisi

Güneş'in yüzyıllık süreçler içinde parlaklık değişimini gözlenmiştir. Bunun sonucunda Güneş'in manyetik alanı ve protonlar ile elektronlar biçiminde ortaya çıkan güneş rüzgarının, Güneş sisteminde kozmik ışımalara karşı bir kalkan görevinde olduğu açıklanmaktadır. Güneş'in değişken aktivitesiyle zayıflayabilen bu kalkan, kozmik ışımaları geçirmektedir. Kozmik ışımaların fazla olması bulutlanmayı arttırmakta, Güneş'ten gelen radyasyon oranını değiştirerek küresel sıcaklık artışına neden olmaktadır.

Dünya'nın Presizyon Hareketi

1930 yılında Sırp bilim adamı Milutin MİLANKOVİÇ Dünya'nın Güneş çevresindeki yörüngesinin her doksanbeş bin yılda biraz daha basıklaştığını göstermiştir. Bunun dışında her kırkbir bin yılda Dünya'nın ekseninde doğrusal bir kayma ve her yirmi üç bin yılda dairesel bir sapma bulunduğunu belirtmiştir. Günümüz bilim adamlarının bir çoğu Dünya'nın bu hareketlerinden dolayı zaman zaman soğuk dönemler yaşadığını ve bu soğuk dönemler içindeyse yüz bin yıllık periyotlarda on bin yıl süreyle sıcak dönemler geçirdiğini bildirmektedir. Bu da Dünya'nın doğal ısınmasının bir nedenini oluşturmaktadır.

El Nino'nun Etkisi:

"Güney salınımı sıcak olayı" olararak tanımlanabilecek El Niño hareketi, 1990-1998 yıllarında tropikal doğu Pasifik Okyanusu'nda deniz yüzeyi sıcaklıklarının normalden 2-5º daha yüksek olmasına neden olmuştur. Özellikle 1997 ve 1998 yıllarındaki rekor düzeyde yüzey sıcaklıklarının oluşmasında, 1997-1998 kuvvetli El Niño olaylarının etkisinin önemli olduğu kabul edilmektedir. 1998'deki çok kuvvetli El Niño bu yılın küresel rekor ısınmasına katkıda bulunan ana etmen olarak değerlendirilebilir.

Fosil Yakıtlar

Kömür, petrol ve doğalgaz dünyanın bugünkü enerji ihtiyacının yaklaşık %75'lik bölümünü sağlamaktadır. Yapılarında karbon ve hidrojen elementlerini bulunduran bu fosil yakıtlar, uzun süreçler içerisinde oluşmakta fakat çok çabuk tüketilmektedir. Dünyanın belirli bölgelerinde toplanmış bu yakıtların günümüz teknolojisiyle ¾'ünün yarısının çıkarılması imkansız; diğer yarısının ise çıkarılması teknik olarak çok pahalıdır. Bu da fosil yakıtları yenilenemeyen ve sınırlı yakıtlar sınıfına sokmaktadır.

Sera Gazları

* Karbondioksit

* Ozon

* Metan (CH4)

* Azotoksit ve Su Buharı

* Kloroflorokarbonlar (CFCs)

* Kloroflorokarbonlar (CFCs)

1- DDT

2- Dioksin

3- Cıva

4- Kurşun

5- Vinilklorid

6- PCB'lert

8- Kükürtdioksit (SO2)

9- Polimerler

Sera Gazlarının Bilinen ve Olası Etkileri:

Dünyanın sıcaklığı sanayi devriminden bu yana 0,45ºC artmıştır. Bunun esas nedeni fosil yakıtların yanması sonucu açığa çıkan Karbondioksit (CO2) ve diğer sera gazlarıdır. Artan nüfus ve büyüyen ekonominin enerji gereksinimleri de fazlalaşmaktadır. Bu gereksinimin karşılanması ise fosil yakıt tüketiminin artmasına ve atmosferdeki Karbondioksit (CO2) miktarının büyük ölçüde çoğalmasına neden olmaktadır. Sıcaklık artışının olası etkileri teoriler biçiminde incelenmektedir.

Şehirlerin Isı Adası Etkisi

Güneşli ve sıcak günlerde, yoğun nüfuslu ve yüksek binaların sıklıkla görüldüğü kentsel bölgelerin çevrelerine göre daha sıcak olmaları, şehirlerin ısı adası etkisini oluşturur. Bu asfaltlanmış alanlar, bitki topluluklarının köreltilmiş olduğu bölgeler ve siyah yüzeyler "ısı adası etkisi"nin başlıca nedenleridir. Kentleşmiş alanlarda hava dolaşımının yapılaşmanın artışıyla engellenmesi ve doğal iklim ortamının bozulması yerel bir ısınmaya yol açar. Bu tür yerel ısınmalar da küresel ısınmayı arttırıcı etkidedir. Şehir planlamasında ve bina yapımında güneş ile yapı arasındaki ilişkinin iyi ayarlanması ısı adası etkisini engelleyecektir.

Küresel Isınmayı Önlemek için Neler Yapabiliriz!

Tüm dünyada, küresel ısınmaya karşı hükümetlerin ve uluslararası kuruluşların alması gereken önlemler tartışılırken, ABD'de yayımlanan haftalık Time dergisi, bireylerin karbon emisyonlarını kısarak küresel ısınmayı yavaşlatabilmeleri için çeşitli öneriler içeren 51 maddelik bir liste yayımladı. Listede yer alan önerilerden bazıları şunlar:

- Evinize ısı yalıtımı yaptırın. Çift camlı pencere kullanmak, yazın geniş perdelerle evinizi güneş ışınlarından korumak enerji sarfiyatınızın yüzde 40 azalmasını sağlayabilir.

- Evinizi aydınlatmak için geleneksel ampul yerine, kompakt floresan ampul (CFL) kullanın. CFL geleneksel ampullerin sadece 4'te biri kadar enerji harcar.

- Çamaşırlarınızı, kaynar suda değil, ılık suda yıkayın.

- İşyerinize yürüyerek ya da düşük karbon emisyonuna neden olan, raylı sistemle ulaşabileceğiniz bir yerde ikamet edin. Otomobil yerine toplu taşımayı tercih edin.

- Evinizi havalandırmak için klimanızı çalıştırmak yerine pencereyi açın. Yazın klimanızı birkaç derece daha yüksek, kışın da termostatınızı birkaç derece daha düşük ayarlayın.

- Faturalarınızı internet üzerinden ödeyin. Bu şekilde fatura dökümleri için harcanan kâğıt tüketimi azalacak ve bunların adresinize taşınması için kullanılan yakıt tüketimi düşecektir.

- Et yerine sebze tüketin. Et sanayisi, büyükbaş hayvanların tükettikleri yiyeceklerin üretimi ve hayvanların çıkardıkları gazlar nedeniyle en yüksek karbon salımına neden olan sektörlerden biridir. Et yerine sebze tüketmek bir yılda neden olduğunuz karbon salımını 1.4 ton azaltabilir.

- Evinize yakın yerlerde üretilen gıdaları satın alın. Sofranıza gelene kadar tüm ülkeyi kat eden sebze, meyve, et ve süt gibi ürünler yüzünden harcanan benzin miktarını düşünün.

- Bahçenize bambu ekin. Bambular bahçe bitkilerinden çok daha fazla karbondioksit emer.

- Yazın işe giderken kravat ve ceket kullanmayın. Bu sayede ofiste klima kullanımını azaltabilirsiniz

- Televizyon, bilgisayar gibi elektronik eşyalarınızı "stand-by" konumunda bırakmayın, kapatın. Bilgisayarınızı kapatarak karbondioksit salımını yüzde 83 azaltabilirsiniz.

- Kullanılmış kâğıtlarınızı geri dönüşüme gönderin.

- Gereksiz paketleme yaptırmayın. Kafelerde verilen fazla peçeteleri iade edin.

- Bahçenizde fosillerden elde edilen yakıtlardan üretilen gübreleri kullanmayın.

- Otomobilinizde yalnız seyahat etmemeye çalışın.

- Daha az tüketin, daha çok paylaşın.

Kyoto Protokolü

Bu protokole göre; sanayileşmiş ülkeler ile piyasa ekonomisine geçiş sürecindeki ülkeler atmosfere saldıkları sera gazı miktarında indirime gitmeyi kabul etmektedir.

Bu protokol bir dizi sorunları beraberinde getiriyordu. Çin ve Hindistan gibi ülkelerin muaf tutulması, emisyonların azaltmanın ekonomik boyutlarının yüksek olması nedeniyle ABD protokole taraf olmamaktadır.

Türkiye, 2009 yılında onayladı; onaylamayan ülkeler; ABD (katılmadı), AB ülkeleri, Malta, Kıbrıs’tır.

Kyoto Protokol'u Başlıca Maddeleri

* Atmosfere salınan sera gazı miktarı %5'e çekilecek,

* Endüstriden, motorlu taşıtlardan, ısıtmadan kaynaklanan sera gazı miktarını azaltmaya yönelik mevzuat yeniden düzenlenecek,

* Daha az enerji ile ısınma, daha az enerji tüketen araçlarla uzun yol alma, daha az enerji tüketen teknoloji sistemlerini endüstriye yerleştirme sağlanacak, ulaşımda, çöp depolamada çevrecilik temel ilke olacak,

Atmosfere bırakılan metan ve karbon dioksit oranının düşürülmesi için alternatif enerji kaynaklarına yönelinecek,

Fosil yakıtlar yerine örneğin bio dizel yakıt kullanılacak,

Çimento, demir-çelik ve kireç fabrikaları gibi yüksek enerji tüketen işletmelerde atık işlemleri yeniden düzenlenecek,

Termik santrallerde daha az karbon çıkartan sistemler, teknolojiler devreye sokulacak,

Güneş enerjisinin önü açılacak, nükleer enerjide karbon sıfır olduğu için dünyada bu enerji ön plana çıkarılacak,

Fazla yakıt tüketen ve fazla karbon üretenden daha fazla vergi alınacaktır.

Kyoto Protokol'u Başlıca Maddeleri

Teşekkürler....

HazırlayanlarFunda Karadeniz

Zafer Amanvermez