47

KUR’AN’A GÖRE HZ. MUHAMMED

‟Andolsun, Allah’ın Resulü’nde sizin için, Allah’a ve ahiret gününe kavuşmayı uman,

Allah’ı çok zikreden kimseler için güzel bir örnek vardır.” (Ahzâb suresi, 21. ayet.)

Güzelahlaklailgilibirayetvebirhadisbularakdefterinizeyazınız.

Hz.Muhammed’in(s.a.v.)ahlakiözelliklerihakkındabiraraştırmayapınız.

Hz.Muhammed’i(s.a.v.)konualanbirşiirbularakdefterinizeyazınız.

Ehl-i beyt, hatemü’n-nebiyyin, tebliğ, tebyin, teşri, temsil veüsve-i hasenekavramlarının

anlamlarınıaraştırınız.

Kültürümüzdeehl-ibeyteduyulansevgiyikonualanresim,şiir,söz,yazıvb.bularakbunları

arkadaşlarınızlapaylaşınız.

Ahzâbsuresinin45ve46.ayetlerininanlamınımealliKur’an-ıKerim’denbularakdefterinize

yazınız.Buayetlerdeneleranlatıldığınıdefterinizekısacanotediniz.

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

4.

6.

5.

3.

2.

1.

2. ÜNİTE

48

KUR’AN’A GÖRE HZ. MUHAMMED 2.ÜNİTE

YüceAllah(c.c.) tarafından insanlarıdoğruyola iletmekamacıylagönderilensonpeygamberHz.Muhammed’dir (s.a.v.).HerMüslüman,SevgiliPeygamberimizi (s.a.v.) iyi tanımalıdır.Bunun içindeöncelikledinimizinbirincitemelkaynağıolanKur’an’ayönelmelidir.Yücekitabımız,bizlerePeygamberEfendimizHz.Muhammed’le(s.a.v.)ilgiliçeşitlibilgilerverir.Onuninsaniözelliklerindenvepeygam-berlik yönünden söz eder.

Kur’an-ıKerim,PeygamberEfendimizin(s.a.v.)herkesgibibirinsanolduğunubelirtir.Bununlailgiliolarakbirayetteşöylebuyrulur:‟De ki: Ben de ancak sizin gibi bir insanım. Bana İlahınızın bir tek İlah olduğu vahyolunuyor...”1Başkabirayette ise‟Muhakkak ki sen de öleceksin onlar da öle-cekler.”2buyrularakSevgiliPeygamberimizin(s.a.v.)dediğerinsanlargibiölümlüolduğuifadeedilir.BuayetlerdendeanlaşılıyorkiPeygamberEfendimiz(s.a.v.)bir insandır.Odabirannevebabadandoğmuş,evlenipçocuksahibiolmuş,geçiminisağlamakiçinçalışmıştır.Yorulmuş,dinlenmiş,soğuk-tanvesıcaktanetkilenmiş,zamanzamanhastalanmışvetedaviolmuştur.Birolumsuzlukyaşadığındahüzünlenmiş,mutlubirolayyaşadığındadasevinmiştir.Belirlibiryaşakadarhayatsürdüktensonradavefatetmiştir.

1. Fussilet suresi, 6. ayet.2. Zümer suresi, 30. ayet.

1. HZ. MUHAMMED’İN ŞAHSİYETİ

�‟Hz.Muhammed’in(s.a.v.)insaniyönü”denilinceaklınızanelergeliyor?Onun,beşerîyönüyleilgiliüçözelliğinisöyleyiniz.

DÜŞÜNELİM-HAZIRLANALIM

2.1. Hz. Muhammed (s.a.v.) de tüm insanlar gibi vefat etmiştir (Peygamberimizin (s.a.v.) mezarının bulun-duğu Mescid-i Nebi’deki Ravza-i Mutahhara’dan bir görünüm).

49

2.ÜNİTE

Kur’an-ıKerim,SevgiliPeygamberimizHz.Muhammed’in(s.a.v.)insanüstübirvarlıkolarakgörülme-mesigerektiğinibelirtir.YüceAllah(c.c.)bununlailgiliolarakkutsalkitabımızdabazıörneklerverir.Bun-lardanbirişöyledir:Hz.Muhammed(s.a.v.)MekkelimüşrikleriİslamdininedavetetmeyebaşladığındaonlardanbirçoğuPeygamberEfendimize(s.a.v.)inanmadılar.Peygamberininsanüstübirvarlıkolmasıgerektiğinisöylediler.BudurumKur’an-ıKerim’deşöyledilegetirilir:‟Onlar (bir de) şöyle dediler: Bu ne biçim peygamber; (bizler gibi) yemek yiyor, çarşılarda dolaşıyor! Ona bir melek indirilmeli, kendisiyle birlikte o da uyarıcı olmalıydı! Yahut kendisine bir hazine verilmeli veya içinden yiyip (meşakkatsizce geçimini sağlayacağı) bir bahçesi olmalıydı...”1YüceAllah(c.c.)Mekkelilerinbuvebenzerisözlerine,PeygamberEfendimizden(s.a.v.)şöylecevapvermesiniistemiştir:‟De ki: Ben size, Allah’ın hazineleri benim yanımdadır, demiyorum. Ben gaybı da bilemem. Size ben bir meleğim de demiyorum. Ben, sadece bana bildirilen vahye uyuyorum...”2

SevgiliPeygamberimiz(s.a.v.)bizlergibiinsaniözellikleresahiptiancako,sıradanbirinsandeğildi.AllahResulü (s.a.v.)örnekbirkişiliğesahipti.Peygamberimiz (s.a.v.), inancı, inancıuğrundaverdiğimücadelesi,ibadetleri,yaşayışı,insanilişkileri,güzelahlakıylabizimiçinengüzelörnektir.Hz.Peygam-ber’in(s.a.v.)buözelliğiüsve-i hasenekavramıylaifadeedilir.Onudoğrutanımakveanlamak,İslam’ıdadoğruanlamamızaçısındançokönemlidir.Çünkübizeİslam’ıöğreten,dinimizinilkeleriniaçıklayan,Hz.Peygamber’dir(s.a.v.).İlahivahyieniyianlayanvehayatındaendoğruşekildeuygulayandaPey-gamberimizdir(s.a.v.).Hz.Peygamber(s.a.v.),İslam’ıinanç,ibadetveahlakvb.heralandaengüzelyaşayanvetemsiledenkişiydi.Bizonunhayatını,şahsiyetinigereğigibitanıyabilirsekyücedinimizidedoğrubirşekildeanlamışoluruz.1. Furkân suresi, 7-8. ayetler.2. En’âm suresi, 50. ayet.

ETKİNLİK

✏SizceHz.Muhammed’i(s.a.v.)diğerinsanlardanayıranözelliklernelerdir?Bukonudakidü-şünceleriniziarkadaşlarınızlapaylaşınız.

‟De ki: Allah dilemedikçe ben kendime bir zarar verme ve bir fayda sağlama gücüne sahip değilim. Eğer ben gaybı biliyor olsaydım daha çok hayır elde etmek isterdim ve bana kötülük dokunmazdı. Ben inanan bir kavim için sadece bir uyarıcı ve bir müjdeciyim.”

(Ârâf suresi, 188. ayet.)

Ayet Yorumlayalım

PeygamberEfendimiz(s.a.v.),oğluİbrahimvefatettiğindeüzülmüşvegözleriyaşarmıştı.Bunugörensahabiler şaşırmışlardı.BunlardanAbdurrahmanbinAvf (r.a.), ‟SizdemiağlıyorsunuzyaResulallah!”dedi.SevgiliPeygamberimiz(s.a.v.)deonaşöylekarşılıkverdi:‟Gönül hüzünlenir, göz yaşarır. Ancak biz Allah’ın razı olduğundan başka bir söz söylemeyiz. Vallahi ey İbrahim, senin aramızdan ayrılmandan dolayı üzüntülüyüz.”

(Buhârî, Cenâiz, 12.)

BİLGİ KUTUSU

50

KUR’AN’A GÖRE HZ. MUHAMMED 2.ÜNİTE

SevgiliPeygamberimizHz.Muhammed’i (s.a.v.) diğer insanlardanayıranen temel özellik,OnunYüceAllah’tan(c.c.)vahiyalmasıdır.Bukonuylailgiliolarakkutsalkitabımızdaşöylebuyrulur:‟De ki: Ben, yalnızca sizin gibi bir beşerim. (Şu var ki) bana ilahınızın sadece bir İlah olduğu vahyolunu-yor. Artık her kim Rabb’ine kavuşmayı umuyorsa iyi iş yapsın ve Rabb’ine ibadette hiçbir şeyi ortak koşmasın.”1Başkabirayetteise‟O (bildirdikleri) vahiyden başkası değildir.”2ifadesiyeralır.

Hz.Muhammed (s.a.v.), Hz. Âdem (a.s.) ile başlayan peygamberlik zincirinin son halkasıdır. O,Allah’ın(c.c.)insanlarahakvehakikatibildirmek,onlarıdoğruyolailetmeküzeregönderdiğisonpey-gamberdir.Buhususbirayetteşöyleaçıklanır:‟Muhammed, sizin erkeklerinizden hiçbirinin babası değildir. Fakat o, Allah’ın Resûlü ve peygamberlerin sonuncusudur. Allah her şeyi hakkıyla bi-lendir.”3Kur’an’daveİslamkültüründeHz.Muhammed’in(s.a.v.)sonpeygamberolmasıhatemü’n- nebiyyinkavramıylaifadeedilir.Hz.Muhammed’in(s.a.v.)peygamberliğievrenseldir,tümzamanlarave bütün insanlara yöneliktir. Bu husus,Peygamberimizi (s.a.v.) konu alan bir ayette şöyle belirtilir:‟Biz seni ancak bütün insanlara müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik. Fakat insanların çoğu bilmezler.”4

1. Kehf suresi, 110. ayet.2.Necmsuresi,4.ayet.3. Ahzâb suresi, 40. ayet.4. Sebe suresi, 28. ayet.

Peygamberimiz (s.a.v.), kendisinin de bir insan olduğunu sahabilerine zaman zaman hatırlat-mıştır. Bir keresinde sahabilerine şu uyarıyı yapmıştır: ‟Hıristiyanların Meryem oğlunu (İsa’yı) övmekte aşırı gittikleri gibi siz de beni övmede aşırılık göstermeyin. Şüphesiz ki ben Allah’ın kuluyum. Onun için bana, ‛Allah’ın kulu ve Resûlü’ deyin.”

(Buhârî, Enbiyâ, 48.) Başkabirgünde‟Ben ancak bir insanım, size dininize dair bir şey emredersem onu hemen

alın. Ama kendi görüşümle bir şey emredersem (unutmayın ki) ben de bir insanım.”buyurmuştur.(Müslim, Fedâil, 140.)

BİLGİ KUTUSU

ETKİNLİK

✏Peygamberlerininsanlardanseçilmesinedengereklidir?Tartışınız.

2. HZ. MUHAMMED’İN PEYGAMBERLİK YÖNÜ

�Peygamberlerin görev ve sorumlulukları nelerdir?

DÜŞÜNELİM-HAZIRLANALIM

51

2.ÜNİTE

BirpeygamberolarakHz.Muhammed’in(s.a.v.)başlıcasorumluluklarınıtebliğ,tebyin,teşrivetemsilolarakortayakoyabiliriz.Kur’an-ıKerim’debuhususlarlailgiliaçıklamalaryeralmaktadır.

Tebliğ;sözlükte taşımak,götürmek,ulaştırmak,bildirmekveeriştirmekanlamlarınagelir.Dinîbirterimolarakisetebliğ,peygamberlerin,vahiyyoluylaAllah’tan(c.c.)gelenilahihükümlerinhiçbirinigiz-lemeden, eksiltmeden ve herhangi bir ilavede bulunmadan aynen insanlara bildirmeleridir.1Tebliğaynızamandapeygamberlerdebulunmasıgerekensıfatlardanbiridir.

610yılı,RamazanayınınKadirGecesi’nde,MekkeyakınlarındakiHiraMağarası’ndaHz.Muham-med’e(s.a.v.)Allah(c.c) tarafındanilkvahiygönderilmiştir.BöyleceHz.Muhammed(s.a.v.),Allah’ın(c.c.)elçisiolarakseçilmişvepeygamberolmuştur.Resulullah’a(s.a.v.)sonrakizamanlardadapeyder-peyvahiylergelmiştir.O,elçilikgöreviningereğiolarakbundansonrainsanlarıhakdinedavetetmiş,on-laraİslam’ınilkelerinianlatmıştır.ÇünküYüceAllah(c.c.)onu,insanlaraİslam’ınilkelerinitebliğetmekveaçıklamaklagörevlendirmiştir.

Hz.Muhammed(s.a.v.),tebliğgöreviningereğiolarakgecegündüzdemeden,bıkmadanusanmadaninsanlaraAllah’ın(c.c.)emirveyasaklarınıöğretmekiçinçalışmıştır.İslamtebliğineönceenyakınındaolankişilerden,çokgüvendiğiinsanlardanbaşlamıştır.Üçyılboyuncagizliceyürüttüğütebliğgörevini,dahasonraaçıktansürdürmüştür.Akrabalarından,kavmindeninsanlarıİslam’ınaydınlıkyolunaçağır-mıştır.Ardındançarşıda,pazarda,Mekkesokaklarındakarşılaştığıyerliyadayabancıherkeseİslam’ınesaslarınıtebliğetmiştir.İnsanlarailahihakikatleriulaştırmak,onlarıhakyolunaçağırmakiçinhertürlüçabayıgöstermiştir.Buuğurdaaslayılmamış,korkmamış,ümitsizliğekapılmamıştır.Zatenpeygamberler,

1.DinîKavramlarSözlüğü,s.639.

Tebliğ

‟Ey Peygamber! Rabb’inden sana indirileni tebliğ et. Eğer bunu yapmazsan onun verdiği peygamberlik görevini yerine getirmemiş olursun. Allah seni insanlardan korur. Şüphesiz Allah, kâfirler topluluğunu hidayete erdirmeyecektir.”

(Mâide suresi, 67. ayet.)

Ayet Yorumlayalım

2.2. Hz. Muhammed’e (s.a.v.) ilk vahyin geldiği Nur Dağı ile Hira Mağarası’dan bir görünüm

52

KUR’AN’A GÖRE HZ. MUHAMMED 2.ÜNİTE

tebliğgöreviniyaparkenkimsedenkorkmazlar.Allah(c.c.)bukonudaşöylebuyurur: ‟O peygamberler ki Allah’ın gönderdiği emirleri duyururlar, Allah’tan korkarlar ve ondan başka kimseden kork-mazlar. Hesap görücü olarak Allah (herkese) yeter.”1SevgiliPeygamberimizin(s.a.v.)İslam’ıtebliğsüreci,yirmiüçyılayakınbirsüredevametti.Tekbaşınaçıktığıhakvehakikatyolundaona,yirmiüçyılayakınsüreninsonundayüzbinlercekişikatıldı.İslamiyet,Allah’ın(c.c.)izniveyardımıylaPeygam-berimiz(s.a.v.)hayattaykenonbinlerceinsantarafındantanınıpbenimsendi.

1.Ahzâbsuresi,39.ayet.

ETKİNLİK

‟Onlara vadettiğimiz azabın bir kısmını sana göstersek de (göstermeden) senin ruhunu alsak da senin görevin sadece tebliğ etmektir. Hesap görmek ise bize aittir.”

(Ra’d suresi, 40. ayet.)✏Yukarıdakiayet,Hz.Muhammed’in(s.a.v.)göreviyleilgilinasılbirsınırkoymaktadır?Değer-

lendiriniz.

Mekkelimüşriklerin ilerigelenleri,Hz.Muhammed’in (s.a.v.) İslamtebliğindenvazgeçmesi içinheryoludenediler.Onamevkimakam,paravb.teklifettiler.AncakHz.Peygamber(s.a.v.)onlarınbütüntekliflerinireddetti.MekkelilerbirgüntoplanıpPeygamberimizin(s.a.v.)amcasıEbuTalip’inyanınageldiler.Ona,yeğeniniİslamtebliğindenvazgeçmeyeiknaetmesiniyadakorumaktanvaz-geçmesinisöylediler.Aksihâldekendisinedecephealacaklarınıifadeettiler.MüşriklerinkararlılığınıgörenEbuTalipPeygamberimize(s.a.v.)durumuanlattı.Kendisinindezordurumdaolduğunusöy-ledi. ‟Banadakendinedeacı.Bana,gücümünyetmeyeceğişeyiyükleme.”dedi.AmcasınıdinleyenHz.Peygamber(s.a.v.),İslamtebliğindenekadarkararlıolduğunuşöyleifadeetti:‟Ey amca! Al-lah'a yemin olsun ki bu davamı terk etmem karşılığında Güneş’i sağ elime, Ay’ı da sol elime verseler Allah, dinini güçlendirinceye veya bu yolda canımı verinceye kadar asla davamdan vazgeçmeyeceğim.”

(İbn-i Hişam, İslam Tarihi, C 1, s. 352-353.)

BİLGİ KUTUSU

Allah’tan(c.c.)başkasınakulluk edilmez.

Ölümdensonradirilişvehesapgerçektir.

Allah’a(c.c.)veResulü’ne(s.a.v.)itaatşarttır. Güzelahlak,diningereğidir.

Allah’tan(c.c.)başkailahyoktur.

Hz. Muhammed (s.a.v.) Allah’ın(c.c.)elçisidir.

Hz.Peygamber’in(s.a.v.)tebliğindeöneçıkardığıbazıhususlar:

53

2.ÜNİTE

Tebyin

Tebyinkavramı;beyanetmek,açıklamak,izahetmek,gerçeğiortayakoymakanlamınagelir.Hz.Peygamber(s.a.v.)içinkullanıldığındabukavram,Peygamberimizin(s.a.v.)Kur’an’ıveİslam’ınilkele-riniaçıklamagöreviniifadeeder.1

Kur’an-ıKerim,YüceAllah(c.c.)tarafındanPeygamberEfendimizHz.Muhammed’e(s.a.v.)indiril-mişolanilahibirkitaptır.Kur’an-ıKerim’deyeralanilahiilkelerieniyianlayanSevgiliPeygamberimizdir(s.a.v.).PeygamberEfendimizin(s.a.v.)temelgörevlerindenbiri,Kur’an-ıKerim’iinsanlaraaçıklamakveöğretmektir.‟... İnsanlara kendilerine indirileni açıklaman için ve düşünüp anlasınlar diye sana da Kur’an’ı indirdik.”2 mealindeki ayet bu durumu dile getirmektedir.

Kur’an-ıKerim’dekiayetlerinbirkısmıherkesinanlayabileceğinitelikteolupsondereceaçıkvean-laşılırdır.Bazıayetlerde isekapalılıksözkonusudur.Buayetlerde,birden farklıanlamagelen, farklıyorumlanmayamüsaitifadelerbulunmaktadır.İşteKur’an-ıKerim’dekikapalıayetleri,anlaşılmasızorolanhususlarıSevgiliPeygamberimizHz.Muhammed(s.a.v.)açıklamıştır.BöyleceKur’an’ındoğruan-laşılmasınısağlamıştır.ÖrneğinBakarasuresinin238.ayetinde,‟Namazlara ve orta namaza devam edin. Allah'a gönülden boyun eğerek namaza durun.”buyrulmuştur.Buayetteyeralan‟orta namaz” ifadesininhanginamazolduğunuHz.Muhammed(s.a.v.)açıklamıştır.Bukonuyla ilgiliolarak‟Orta namaz, ikindi namazıdır.”3buyurmuştur.

Kur’an-ıKerim’deabdest,namaz,oruç,zekât,hac,kurbangibiibadetlerleilgiliçeşitliayetlervardır.Ancakbuibadetlerinnasılyerinegetirileceğiyücekitabımızdaayrıntılıbirşekildeaçıklanmaz.Peygam-berEfendimiz(s.a.v.)ibadetlerinyapılışınıhemuygulamalarıylahemdeçeşitliaçıklamalarıylainsanlaraöğretmiştir.Örneğinbirhadisinde,‟Ben namazı nasıl kılıyorsam siz de öyle kılın.”4buyurmuştur.İslam’daemredilentemelibadetlerdenbiridehacdır.Kur’an’dahacibadetiemredilmişancakbuibadetinyapılışıylailgiliayrıntılıbilgiyeralmamıştır.AllahResulü(s.a.v.)haccınyapılışınıhemhadislerindeaçık-lamışhemdebuibadetinyapılışınıuygulamalıolarakashabınagöstermiştir.Birhadisinde,‟Hacla ilgili yapılması gerekenleri benden alınız.”5buyurmuştur.AyrıcaPeygamberimiz(s.a.v.)kendisinesorulanbirçoksoruyacevaplarvermiştir.Orucunhangihâllerdebozulacağını,zekâtınhangimallardanverilece-ğini,kurbanınhangihayvanlardankesileceğini,abdestinnasılalınacağınıveabdestbozandurumlarınnelerolduğunuvb.anlatmıştır.Kur’an-ıKerim’inanlaşılmasızorolanayetleriniinsanlaraaçıklamıştır.Böyleceilahimesajların,dinîemirlerinkolaycaanlaşılıpöğrenilmesiniveuygulanmasınısağlamıştır.

1.DinîKavramlarSözlüğü,s.639.2. Nahl suresi, 44. ayet.3.Tirmizî,Salât,9.4.Buhârî,Ezan,18.5.Müslim,Hac,310.

ETKİNLİK

‟Biz her peygamberi kendi kavminin diliyle gönderdik ki onlara (Allah’ın emirlerini) iyice açıklasın. Allah dilediğini saptırır, dilediğini de doğru yola iletir. O, mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir.”

(İbrahim suresi, 4. ayet.)✏Yukarıdakiayetteverilmekistenenmesajnedir?Arkadaşlarınızlayorumlayınız.

54

KUR’AN’A GÖRE HZ. MUHAMMED 2.ÜNİTE

Hz.Muhammed’in(s.a.v.)peygamberlikleilgilisorumluluklarındanbiridetemsildir.Temsil, örnek ol-mak,nasılyapılacağınıörneklemeyoluylagöstermekdemektir.Hz.Peygamber’in(s.a.v.)inanç,ibadet,ahlakbaştaolmaküzereherhusustaMüslümanlariçinengüzelörnekolmasıdır.Kur’an-ıKerim’de,Hz.Muhammed’in(c.c.)buyönünedikkatçekenbirayetteşöylebuyrulur:‟Andolsun, Allah’ın Resülü’nde sizin için Allah’a ve ahiret gününe kavuşmayı uman, Allah’ı çok zikreden kimseler için güzel bir örnek vardır.”1

Peygamberimiz(s.a.v.), insanlara İslamdininin ilkelerini tebliğedipulaştırıyor,açıklıyordu.Bununyanısırao, ilahi ilkelerinhayatanasılgeçirileceğinideyaşayışıylagösteriyordu. İnançta, ibadetteveahlakiilkeleriuygulamakonusundainsanlaraörnekoluyordu.Allah’ın(c.c.)emrettiğiibadetleri,İslam’ınuyulmasıgerekenilkeleriniönceliklekendihayatındauyguluyordu.Böyleceinsanlaraörnekoluyordu.

İslamiyet;barışvehuzurunhâkimolduğu,insanlarınkardeşçeyaşadığı,hakvehukukunegemenoldu-ğu,mutlubirtoplumoluşturmayıamaçlar.Bununiçindeinsanlardantevhitinancınıbenimsemelerini,iba-detleriniyerinegetirmelerini,güzelahlaklıolmalarınıister.Dinimiz,Allah’ın(c.c.)istediğigibibirinsanolmayolundabizebirderehber,örnek,modelinsansunar.Bumodelinsan,Hz.Muhammed’dir(s.a.v.).Çün-küHz.Muhammed(s.a.v.),bütünahlakigüzelliklerikendisindetoplamışörnekbirşahsiyetti.Rabb’imiz1. Ahzâb suresi, 21. ayet.

ETKİNLİK

✏Peygamberimizin(s.a.v.)açıklamalarıolmasaKur’an’ınanlaşılmasıveİslam’ınyaşanmasıko-nusundanegibiolumsuzluklaryaşanabilirdi?Beyinfırtınasıyapınız.

Temsil

AllahResulü’nün(s.a.v.)eşiHz.Aişe(r.a.),kendisinePeygamberEfendimizin(s.a.v.)ahlakınısoransahabilereşucevabıvermiştir:

‟Siz hiç Kur’an okumuyor musunuz? Onun ahlakı Kur’an’dı.”diyecevapvermiştir.(Müslim, Müsâfirûn, 139.)

BİLGİ KUTUSU

2.3. Dinimizde emredilen ibadetlerin ayrıntılarını Peygamberimiz (s.a.v.) açıklayıp öğretmiştir.

55

2.ÜNİTE

(c.c.), ‟Sen elbette yüce bir ahlak üzeresin.”1 buyurarak onun ahlakınıövmektedir.Peygamberimizin(s.a.v.)kendiside‟Ben ancak ahlaki güzellikleri tamamlamak için gönderildim.”2 buyurarakamacını ifadeetmiştir.Şimdionunüstünşahsiyetinivebazıahlakiözelliklerinikısacatanıyalım.

Hz.Muhammed(s.a.v.)sonderecedürüstvegüvenilirbirin-sandı.O,gerekpeygamberliköncesihayatındagereksepeygam-berliğidönemindeaslayalansöylememiştir.Herzamandoğruyusöylemiş,emanetikorumuş,verdiğisözütutmuştur.İnsanlarherzamanonunelindenvedilindengüvendeolmuşlardır.Mekkeli-ler,değerlieşyalarınıgönülrahatlığıylaHz.Muhammed’e(s.a.v.)emanet etmişlerdir.Mekkehalkı, daha risalet öncesi dönemdeHz.Muhammed’e(s.a.v.)güvenilirkişianlamınagelenel-Emindemiştir.

Hz.Peygamber(s.a.v.),ailefertlerinesevgivesaygıylayaklaşırdı.Eşlerine,çocuklarınaiyidavranır-dı.Onlaradeğerverir,sözvedavranışlarıyladabunuifadeederdi.Birhadisinde,‟Sizin en hayırlınız, ailesine karşı en hayırlı olanınızdır. Ben de aileme karşı en hayırlı olanınızım...”3buyurmuştur.Hz.Aişe(r.a.),Peygamberimiz(s.a.v.)için‟O,herkesgibibirinsandı.Elbisesinitemizler,koyununusağarvekendiihtiyaçlarınıkendisigörürdü.”4buyurarakaileiçindeişlereyardımettiğinibelirtmiştir.

Peygamberimiz(s.a.v.)maddivemanevitemizliğeönemverirdi.Akrabavekomşuhakkınıgözetirdi.Ailebüyüklerinisevervesayardı.O,vefalıbirinsandı,kendisineyapılaniyilikleriunutmazdı.Hakveada-leteönemverir,hiçkimseninhakkınıyemezdi.İnsanlarakingütmez,intikampeşindekoşmazdı.Kendiişinikendisigörür,başkalarınayükolmaktanhoşlanmazdı.Çalışmayısever,helalrızıkeldeetmekiçinçabaharcamayıibadetolarakdeğerlendirirdi.Dilenmeyi,başkalarınınsırtındangeçinmeyihoşgörmezdi.

1. Kalem suresi, 4. ayet.2. Muvatta, Hüsnü’l-Hulk, 8.3.Tirmizî,Menâkıb,63.4. Ahmed b. Hanbel, C 6, s. 256.

2.4. Muhammed Aleyhisselam yazılı Arapça bir hat

2.5. Peygamberimiz (s.a.v.), bir hadisinde ‟Temizlik imandandır.” (Müslim, Tahâret,1.) buyurmuştur.

Hadis Yorumlayalım

‟Dikkat edin, size müminin kim olduğunu haber vereyim mi? O, insanların can ve mal hususunda güvendiği kişidir. Müslüman; elinden ve dilinden insanlara zarar gelmeyendir...”

(Ahmed b. Hanbel, el Müsned, C 6, s. 22.)

56

KUR’AN’A GÖRE HZ. MUHAMMED 2.ÜNİTE

Allah Resulü (s.a.v.) sonderecemütevazıbirkişiliğesahipti.Herkeslekonuşur,otururvesohbetederdi. Kendisini başkalarından üstün görmezdi.Birmeclise geldiğinde ayağa kalkılmasını istemez,boşbulduğuyereotururdu.İnsanlaradeğerverenPeygamberimiz(s.a.v.),biriylekarşılaştığındaonaselamverir,kendisiylemusafahaederdi.KarşısındakikişielinibırakmadanHz.Peygamber(s.a.v.)eliniçekmezdi.Konuşurkenmuhatabınınyüzünebakar,karşısındakikişininsözünükesmezdi.

Hz.Peygamber(s.a.v.),birgünyanınagelipheyecandantitreyenbirkişiyi,‟Korkma, ben kral değilim. Kureyş’ten, kurutulmuş et yiyen bir kadının oğluyum.”(İbn-iMâce,Et’ime,30.)buyu-raraksakinleştirmişti.

BİLGİ KUTUSU

ETKİNLİK

Hz.Osman (r.a.), Resulullah’ın (s.a.v.), abdesti nasıl aldığını şöyle anlatmaktadır: Resulullah(s.a.v.)ellerinesudöküpüçkezyıkadı.Sonraağzınasualıpağzınıüçkezçalkaladı.Üçdefaburnu-nasuçekipburnunugüzelcetemizledi.Sonrayüzünüüçkereyıkadı.Ardındankollarınıdirseklerinekadarüçkereyıkadı.Sonrabaşınımeshetti.Sonraikiayağınıayakbileklerinekadaryıkadı.Hz.Os-man(r.a.)şöyledevametmiştir:Resullallah(s.a.v.)abdestinibitirdiktensonraşöylebuyurdu:‟Her kim benim aldığım bu abdest gibi abdest alır, huşu içinde iki rekât da namaz kılarsa geçmiş günahları bağışlanır.”

(Buhârî, Vudû, 24; Müslim, Tahâret, 3.)✏Yukarıdaki olay, dinimizi doğru öğrenmede ve İslam’ı doğru yaşamada Peygamberimizin

(s.a.v.)önemikonusundasizenelerdüşündürmektedir?

2.6. Hz. Muhammed’in (s.a.v.) kişilik özelliklerinden bazılarını gösteren bir şema

güler yüzlü ve tatlıdilliydi.

ibadetler konusunda duyarlıydı.

dürüst ve güvenilirdi. adaletlivevefalıbirinsandı.

cömertveyardımseverdi.

tevazu sahibi ve sabırlıbirinsandı.

insanlaradeğerverirdi.

merhametliveaffediciydi.

HZ. MUHAMMED (S.A.V.)

57

2.ÜNİTE

Hz.Muhammed(s.a.v.)sonderecegüleryüzlü,tatlıdillibirinsandı.O,insanlaragüleryüzgöster-meyisadakaolaraknitelendirirdi.Karşılaştığıkimseleregüleryüzleselamverir,onlarınhâlvehatırınısorardı.Resulullah(s.a.v.)hiçkimseyekötüsözsöylemez, insanları incitmezdi.AllahResulü(s.a.v.)merhametlivebağışlayıcıydı.Özellikletoplumunzayıfkesimlerinedahafazlamerhametgösterirdi.Ço-cuklara, kölelere şefkatle yaklaşır, kadınlara kötüdavrananları dauyarırdı.Yoksullara, zor durumdaolanlaraherzamanyardımcıolmayaçalışırdı.Peygamberimiz(s.a.v.)sadeceinsanlaradeğil,tümcan-lılarakarşımerhametliydi.O,hayvanlara iyidavranılmasınıemreder,onlaraeziyetedenleriuyarırdı.Doğayısever,çevreyikorurdu.

ETKİNLİK

Birkeresindebazısahabiler,Peygamberimizin(s.a.v.)eşlerininyanınageldilerveonunibadetlerihakkındasorularsordular.Aldıklarıcevapüzerinekendiibadetleriniazımsadılar.‟Bizkim,Peygam-ber kim!Allah, onun geçmiş ve gelecek günahlarını bağışlamıştır.” dediler ve kendi durumlarınaüzüldüler.İçlerindenbiri,geceboyusüreklinamazkılmaya,diğerisüreklioruçtutmaya,üçüncüsüdekadınlardanuzakkalarakevlenmemeyekararverdi.BunuhaberalanPeygamberimiz(s.a.v.),‟Şöy-le şöyle diyen sizler misiniz? Şunu iyi bilin ki vallahi, aranızda Allah'tan en çok korkanınız ve ona karşı en çok takva sahibi olanınız benim. Bununla birlikte ben bazen oruç tutar, bazen tut-mam. Hem namaz kılarım hem de uyurum. Kadınlarla da evlenirim. Kim benim sünnetimden yüz çevirirse benden değildir!” buyurdu.

(Buhârî, Nikâh, 1.)✏Yukarıdakiolay,İslam’ıdoğruanlamadaHz.Muhammed’i(s.a.v.)örnekalmanınönemikonu-

sundasizenelerdüşündürmektedir?Arkadaşlarınızladeğerlendiriniz.

Hz.Muhammed’in(s.a.v.)peygamberlikleilgiligörevlerindenbirideteşridir.Teşri,kanunkoymak,hükümkoymakanlamınagelir.İslam’agöreHz.Peygamber’in(s.a.v.),Müslümanlarınuymasıgerekenhususlarlailgilidinîhükümkoymayetkisivardır.Genelolarakİslamâlimleri,Peygamberimizin(s.a.v.),Kur’an’dabelirtilenlerdışındahükümkoyma,bazışeyleriharamvehelalkılmayetkisiolduğunubelirt-mişlerdir.BukonuylailgiliolarakKur’an-ıKerim’deşöylebuyrulmuştur:‟…İşte o Peygamber onlara iyiliği emreder, onları kötülükten alıkoyar, onlara iyi ve temiz şeyleri helal, kötü ve pis şeyleri haram kılar. Sırtlarındaki ağır yükleri kaldırır, üzerlerindeki bağları ve zincirleri kırıp atar. O Pey-gamber’e inanıp ona saygı gösteren, ona yardım eden ve ona indirilen nura (Kur’an’a) uyanlar var ya, işte kurtuluşa erenler onlardır.”1

1. Â’râf suresi, 157. ayet.

‟Allah ve Resulü bir iş hakkında hüküm verdikleri zaman hiçbir mümin erkek ve hiçbir mümin kadın için kendi işleri konusunda tercih kullanma hakları yoktur. Kim Allah’a ve Resulüne karşı gelirse şüphesiz ki o apaçık bir şekilde sapmıştır.”

(Ahzâb suresi, 36. ayet.)

Ayet Yorumlayalım

Teşri

58

KUR’AN’A GÖRE HZ. MUHAMMED 2.ÜNİTE

BirgünPeygamberimiz(s.a.v.),gücüyetenMüslümanlarahaccınfarzolduğunubelirtmişti.Bununüzerinebirkişi,‟HersenemiyaResulallah?”diyesormuş,busoruyabirsürecevapvermeyenAllahResulü (s.a.v.), adamın ısrarlasoruyu tekrarlamasıüzerineşöylebuyurmuştu:‟…Sizden öncekiler peygamberlerine çok soru sormalarından ve peygamberlerinin buyrukları üzerinde ihtilaf etme-lerinden dolayı helak olup gitmişlerdir. Size neyi yasakladıysam ondan kaçının ve neyi emrettiy-sem gücünüz yettiği kadar onu yapın.”1

Kur’an-ıKerim’de,kendisiyleevlenilmesiharamolankişileraçıkçabelirtilmiştir.‟Analarınız, kızları-nız, kız kardeşleriniz, halalarınız, teyzeleriniz, kardeş kızları, kız kardeş kızları, sizi emziren ana-larınız, süt bacılarınız, eşlerinizin anaları, kendileriyle birleştiğiniz eşlerinizden olup evlerinizde bulunan üvey kızlarınız size haram kılındı. Eğer onlarla (nikâhlanıp da) henüz birleşmemişseniz kızlarını almanızda size bir mahzur yoktur. Kendi sulbünüzden olan oğullarınızın eşleri ve iki kız kardeşi birden almak da size haram kılındı; ancak geçen geçmiştir. Allah çok bağışlayıcı ve esirgeyicidir.”2 Peygamber Efendimiz (s.a.v.), ‟Nesep yoluyla haram olanlar, emzirme yoluyla da haram olur.”3buyurarakKur’an’dakendisiyleevlenilmesiharamolankişilerinkapsamınıgenişletmiştir.

Hz. Ali (r.a.), ‟Resulullah (s.a.v.), mut’a nikâhını (geçici süreli nikâh veya bir dünyalık karşılığı) ve ehlî eşek etini yemeyi Hayber günü yasakladı.”4demiştir.Buhadis,Hz.Peygamber’in(s.a.v.)hükümkoyduğuhususlaraörnekolarakverilebilir.‟Azı dişi olan her yırtıcı hayvanın ve pençesiyle avlanan her kuşun yenilmesi yasaktır.”5hadisideİslam’dakiharamvehelallerkonusundaPeygam-berimizin(s.a.v.)hükümkoymayetkisinigöstermektedir.Bunagöreehlîeşeğin;kedi,köpek,kurt,aslan,kaplan;doğan,şahin,kartalgibihayvanlarınetiMüslümanlaraharamdır.6

1.Müslim,Hac,412.2. Nisâ suresi, 23. ayet.3.Müslim,Rada’,9.4.Nesâî,Nikâh,71.5. Müslim, Sayd, 15-16.6.TDVİlmihâl,C2,s.61.

Peygamberimiz (s.a.v.), ‟Bir kadın halası veya teyzesi ile bir nikâh altında tutulamaz.” (Müs-lim,Nikâh,4.)buyurmuştur.BöyleceKur’an’dabelirtilmeyendinîbirhükümkoymuştur.

BİLGİ KUTUSU

2.7. Peygamberimiz (s.a.v.), bazı hayvanların etinin yenmeyeceği ile ilgili hükümler koymuştur.

59

2.ÜNİTE

3. HZ. MUHAMMED’E BAĞLILIK VE İTAAT

�Peygamberimize (s.a.v.) neden itaat etmemiz gerekir?

DÜŞÜNELİM-HAZIRLANALIM

Hz.Muhammed(s.a.v.)Allah’ın(c.c.)seçilmişelçisidirvebizimpeygamberimizdir.Hz.Peygamber(s.a.v.)bizeAllah’ı(c.c.)veonunözelliklerinitanıtmış,Rabb’imize(c.c.)nasılibadetedeceğimizhakkın-daayrıntılıbilgilervermiştir.Peygamberimiz(s.a.v.)yanlışinançlarasapmamamıziçinçabaharcamıştır.Bize,doğruinancıöğretmiş,güzelahlaklıbirinsanolmanınyollarınıgöstermişvebukonudaörnekol-muştur.O,bizim;Allah’ın(c.c.)istediğigibiimanlı,ibadetleriniyerinegetiren,salihamellerişleyen,iyibirinsanolarakyaşamamızıistemiştir.Böylececehennemazabındankurtulmamızı,ebedîmutlulukyurduolancennetegitmemiziistemişvebununiçinçabaharcamıştır.SevgiliPeygamberimiz(s.a.v.)ümmetiniçoksevmiş,ümmetininiyiliğiiçinçalışmıştır.O,bizlerekarşısonderecemerhametliveşefkatlidir.Bizlerdebütünbunlarıbilir,SevgiliPeygamberimizHz.Muhammed’i(s.a.v.)çokseveriz.Hz.Peygamber’e(s.a.v.)büyükbirsevgiylebağlanır,onaitaatetmeyibirgörevkabulederiz.

Bizleriçoksevenvehepbizimiyiliğimiziisteyen,bununiçinçalışanPeygamberEfendimize(s.a.v.)sevgiyle bağlanmak, ona itaat etmek Müslüman olarak hepimizin öncelikli sorumluluğudur. HemKur’an’dahemdehadislerdePeygamberimize(s.a.v.)sevgiyivebağlılığıemredenpekçokifadeyeralmaktadır.Kur’an-ıKerim’devehadislerde,müminlerinHz.Peygamber’e (s.a.v.)büyükbirsevgiylebağlıolmalarıgerektiğibelirtilir.Bukonuylailgilibirayette,‟Peygamber, müminlere kendi canların-dan daha önce gelir. Onun eşleri de müminlerin anneleridir…”1 buyrulur. Peygamberimiz (s.a.v.)

1. Ahzâb suresi, 6. ayet.

‟Andolsun size kendinizden öyle bir peygamber gelmiştir ki sizin sıkıntıya uğ-ramanız ona çok ağır gelir. O, size çok düşkün, müminlere karşı çok şefkatlidir, merhametlidir.”

(Tevbe suresi, 128. ayet.)

Ayet Yorumlayalım

2.8. Yüce Allah (c.c.) bizlerden Peygamberimize (s.a.v.) itaat etmemizi ister.

“Kim peygambere itaat ederse, Allah'a itaat etmiş olur. Kim yüz çevirirse (bilsin ki) biz seni onlara bekçi göndermedik.”

(Nisa suresi, 80. ayet.)

60

KUR’AN’A GÖRE HZ. MUHAMMED 2.ÜNİTE

de bir hadisinde, ‟Herhangi biriniz beni babasından, evladından ve bütün insanlardan daha çok sevmedikçe (gerçek manada) iman etmiş olmaz.”1buyurarakaynıkonuyadikkatçeker.Obaşkabirhadisindedeşöylebuyurur:‟Şu üç özellik kimde bulunursa o kimse imanın tadını alır: Allah ve Resulü'nü her şeyden çok sevmek, bir kimseyi yalnızca Allah rızası için sevmek, Allah kendisini kurtardıktan sonra tekrar inkârcılığa dönmekten, ateşe atılmaktan kaçındığı gibi kaçınmak.”2

Kur’an-ıKerim’de,PeygamberEfendimizebağlılıkgösterilmesiniveitaatedilmesiniaçıkbirşekildeemredenayetleryeralmaktadır.Örneğinbirayetteşöylebuyrulmaktadır:‟Ey iman edenler! Allah’a itaat edin, Peygamber’e itaat edin. İşlerinizi boşa çıkarmayın.”3Buayet,Allah’a(c.c.)olduğugibiHz.Peygamber’e(s.a.v.)deitaatetmeningerekliliğiniortayakoymaktadır.Allah’a(c.c.)veResulü’ne(s.a.v.)itaatetmeyenlerinamellerininAllah(c.c.)katındabiranlamifadeetmediğinibildirmektedir.Rabb’imiz(c.c.)başkabirayettede‟…Peygamber size ne vermişse onu alın ve size neyi yasaklamışsa on-dan kaçının. Allah’a karşı saygısızlık etmekten sakının. Kuşkusuz Allah, cezalandırmada çok çe-tindir.”4buyrularakHz.Muhammed’e(s.a.v.)itaatinsınırlarınıngenişolduğuanlatılmaktadır.

1.Buhârî,İman,8.2.Müslim,İman,67.3. Muhammed suresi, 33. ayet.4.Haşrsuresi,7.ayet.

‟Kim Allah’a ve Peygambere itaat ederse işte onlar, Allah’ın kendilerine nimet verdiği peygamberlerle, sıddıklarla, şehitlerle ve iyi kimselerle birliktedirler. Bunlar ne güzel arkadaştır!”

(Nisâ suresi, 69. ayet.)

Ayet Yorumlayalım

İtaatkavramısözlükteboyuneğmek,yumuşakdavranmak,sözdinlemek,alınanemregörehare-ketetmek,birininisteğine,emirveyasağınaisteyerekuymakanlamlarınagelir.DinîbirterimolarakiseAllah(c.c.)vePeygamber’in(s.a.v.)emirveyasaklarınaisteyerekuymak,yapılmasındandolayısevapeldeedilenherhangibirameliyapmaktır.

(Dinî Kavramlar Sözlüğü, s. 344; Dinî Terimler Sözlüğü, s. 185.)

BİLGİ KUTUSU

ETKİNLİK

BirkeresindePeygamberimiz(s.a.v.),kendisinekıyametinnezamankopacağınısoranbirsaha-biye, ‟Sen kıyamet için ne hazırladın?”diyesordu.Osahabi,‟KıyametiçinçokfazlanamazveoruçhazırlayamadımamaAllah’ıveResulü’nüseviyorum.”diyecevapverdi.BununüzerineAllahResulü(s.a.v.)şöylebuyurdu:‟Kişi, sevdiğiyle beraberdir. Sen de (kıyamet gününde) sevdiğin-le beraber olacaksın.” (Tirmizî, Zühd, 50.)

✏Yukarıdakimetin,Peygamber’i(s.a.v.)sevmeninönemikonusundabizenasılbirmesajver-mektedir?

61

2.ÜNİTE

Yücekitabımızda,‟Kim peygambere itaat ederse Allah’a itaat etmiş olur. Kim yüz çevirirse (bilsin ki) biz seni onlara bekçi göndermedik.”1 buyrularak Hz. Peygamber’e (s.a.v.) itaat etmenin, Allah’a(c.c.)itaatetmekanlamınageldiğibelirtilmektedir.Allah’a(c.c.)veHz.Muhammed’e(s.a.v.)itaatetmemeninnekadarbüyükbirgünaholduğuisebirayetteşöyleaçıklanmaktadır:‟Allah’a ve Resu-lü’ne karşı gelen kimseye, içinde ebedî kalacağı cehennem ateşinin olduğunu bilmediler mi? İşte bu büyük bir rezilliktir.”2Aynıkonuylailgilibaşkabirayettedeşuifadeleryeralır:‟Kim de Allah’a ve Peygamberine isyan eder ve onun koyduğu sınırları aşarsa Allah onu ebedi kalacağı cehennem ateşine sokar. Onun için alçaltıcı bir azap vardır.”3

Hz.Peygamber(s.a.v.)dekendisinebağlılıkgösterilmesiveitaatedilmesigerektiğinisıksıkifadeetmiştir.Örneğinbirgün,‟Ümmetimin hepsi cennete girecektir. Ancak yüz çeviren hariç.” buyur-muştur.Sahabiler,‟YaResulallah!Yüzçevirenkimdir?”diyesoruncaPeygamberimiz(s.a.v.),‟Bana itaat eden cennete girer. Bana isyan eden yüz çevirmiştir.”4buyurarakcevapvermiştir. Başkabirhadisinde de ‟Size ne emrettimse onu yapınız; size neyi yasakladımsa ondan sakınınız.”5 buyur-muştur.“Bana itaat eden, Allah’a itaat etmiştir. Bana isyan eden, Allah’a isyan etmiştir...”6 buyu-rarakkendisineitaatinöneminiifadeetmiştir.

1. Nisâ suresi, 80. ayet.2.Tevbesuresi,63.ayet.3. Nisâ suresi, 14. ayet.4.Buhârî,İsti’sam,2.5.İbn-iMâce,Sünnet,1.6.Müslim,İmâre,33.

ETKİNLİK

‟De ki: Eğer Allah’ı seviyorsanız bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağış-lasın. Çünkü Allah çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.”

(Âl-i İmrân suresi, 31. ayet.)✏YukarıdakiayetegörePeygamberimize(s.a.v.) nedenbağlılıkgöstermeli,itaatetmeliyiz?Bu

konudakidüşünceleriniziaşağıyayazınız.

Hadis Yorumlayalım

‟Sizden birinizi, emrettiğim veya yasakladığım bir konu kendisine iletildiğinde, sakın köşesine yaslanmış olarak (cahilce), ‛Biz Allah'ın Kitabı’nda ne bulursak ona uyarız (hadis tanımayız!)’ derken bulmayayım! ”

(Tirmizî, İlim, 1.)

62

KUR’AN’A GÖRE HZ. MUHAMMED 2.ÜNİTE

Peygamberimize bağlılık ve itaatin gerçekleşme-si için öncelikle Allah Resulü’nün (s.a.v.) hayatının,hadislerinin ve sünnetinin iyi bilinmesi gerekir.Çün-kü bunları bilmeden Peygamber’i (s.a.v.) tanımak,sevmekveonabağlılıkgösteripitaatetmekmümkünolmaz.Sünnetkavramısözlükte;yol,gidişat,huy,ka-rakter, mizaç, hâl, tavır, davranış anlamlarına gelir.Dinîbirkavramolarakisesünnet, Hz. Peygamber’in (s.a.v.) sözleri, fiilleri ve takrirleri yani sahabilerinin söylediği sözleri, yaptığı davranışları onaylamasıdır.Hz.Peygamberimizin (s.a.v.)yapmışolduğu farzvevacibindışındakitavsiyeler,öğütlerdesünnetolarakdeğerlendirilir.1 Hadis sözlükte; söz ve haber anla-mınagelir.İslamibirterimolarakisehadis;Hz.Pey-gamber’in (s.a.v.) sözleri fiilleri ve sahabilerin dine aykırıolmayandavranışlarınıonamasıdır.Görüldüğügibi hadis ve sünnetgenel olarakaynıanlamı ifadeetmektedir.Bununlabirliktehadis,dahaçokHz.Pey-gamber’in(s.a.v.)mübareksözlerini ifadeetmekiçinkullanılmaktadır.2Sünnetüçeayrılır.BunagörePeygamberimizin(s.a.v.)söylediğisözlere,yaptığıaçıklamalaraveverdiğiöğütlerekavli sünnet denir. Fiilî sünnet,Hz.Peygamber’in(s.a.v.)farzvevacibindışındayaptığıdavranışlarıifadeeder.Takrirî sünnetiseHz.Peygamber’in(s.a.v.),sahabilerinyaptığıdavranışlarıyadasöylediğisözlerireddetme-yiponaylamasıdemektir.3

1.DinîTerimlerSözlüğü,s.113.2.DinîTerimlerSözlüğü,s.334.3.DinîKavramlarSözlüğü,s.606.

Peygamberimizin(s.a.v.)hadislerivesünneti,dinimizidoğruanlamaveyaşamaaçısındançokönemlidir.İslam’ınilkelerini,inançveibadetesaslarını,Kur’anayetlerininanlamınıdoğruöğrenebil-mekancakhadislerivesünnetiiyibilmeklemümkünolur.DolayısıylaPeygamberimizin(s.a.v.)haya-tının,hadislerininvesünnetininöğrenilmesiMüslümanlaraçısındanherzamanbüyükönemtaşımış-tır.BunabağlıolarakİslamtarihininilkdönemlerindenitibarenHz.Peygamber’in(s.a.v.)hadisleriniiçereneserleryazılmayabaşlanmıştır.BunlardanKütüb-ütis’aolarakbilinendokuzkitapşunlardır:

1)Muhammedb.İsmailBuhârî(öl.870):el-Câmiu’s-Sahih2)Müslimb.Haccacel-Kuşeyrî(öl.875):el-Câmiu’s-Sahih3) İbn-iMâceMuhammedb.Yezid(öl.887):es-Sünen4)EbuDavud,Süleymanb.Eş’as(öl.889):es-Sünen5)Muhammedb.İsaet-Tirmizî(öl.892):es-Sünen6)Ahmedb.Şuayben-Nesâî(öl.915):es-Sünen7)Mâlikb.Enes(öl.795):el-Muvatta8)Ahmedb.Hanbel(öl.855):el-Müsned9)Abdullahb.Abdurrahmanb.FazlDârimî(öl.868):es-Sünen

BİLGİ KUTUSU

2.9. Yemekte dua etmek Peygamberimizin (s.a.v.) sünnetidir.

63

2.ÜNİTE

Bizler,Peygamberimizi(s.a.v.)çokse-veriz. Ona tam bir teslimiyetle bağlanırız.AllahResulü’nün(s.a.v.)hayatını,sünneti-ni ve hadislerini öğrenmeye önem veririz.İnançta,ibadette,ahlakta,kısacasıhayatı-mızınheranındaResulullah’ı(s.a.v.)örnekalırız.Resulullah’ın(s.a.v.)adıanıldığındasalavatgetiririz.BizlersadecePeygamberi-mizi(s.a.v.)değil,onunehl-ibeytinideçokseveriz. Ehl-i beyt, Peygamber Efendimi-zin (s.a.v.) ev halkı, aile fertleri demektir.Kapsamı hakkında farklı görüşler bulunsadayaygıngörüşegöreehl-ibeytdenilincegenel olarakPeygamberimizin (s.a.v.) eş-leri,çocuklarıve torunlarıkastedilmektedir.BunlardandaözellikleHz.Peygamber’in(s.a.v.)kızıHz.Fâtıma(r.a.),damadıHz.Ali (r.a.)ve torunlarıHasan (r.a.) ileHüseyin (r.a.)ehl-ibeytinmensuplarıolarakdeğerlendirlmektedir.1KültürümüzdePeygamberimize (s.a.v.)olduğugibiehl-ibeytedesevgigösterilmektedir.Milletimiz,çocuklarınaPeygamberimizin(s.a.v.)eşlerinin,çocuklarınınvetorunlarınınadınısıklıklakoymaktadır.NitekimtoplumumuzdaHatice,Ayşe,Fatma,Zeynep,Rukiye,ÜmmüGül-süm,Ali,Hasan,Hüseyinisimlerineçokfazlarastlanmaktadır.CamilerimizinduvarlarınıAllah(c.c.)veMuhammed(s.a.v.)yanındaAli(r.a.),Hasan(r.a.),Hüseyin(r.a.)isimleridesüslemektedir.Ehl-ibeyttenolankişilerinhayatınıanlataneserlerkalemealınmaktavebunlaroldukçafazlaokunmaktadır.

Ahzâbsuresi,25.ayet:‟Allah inkâr edenleri, hiçbir hayra ulaşmaksızın kin ve öfkeleriyle geri çevirdi. Allah, savaşta

müminlere kâfi geldi. Allah kuvvetlidir, mutlak güç sahibidir.”

1.DinîKavramlarSözlüğü,s.137.

2.10. Ali, Fâtıma yazılı bir hat

4. KUR’AN’DAN MESAJLAR: AHZÂB SURESİ 25, 45 VE 46. AYETLER

ETKİNLİK

✏Şahit,beşirvenezirkavramlarınınanlamlarınıaraştırınız.✏Ahzâbsuresinin25ile45ve46.ayetlerininkonusunedir?Belirleyiniz.✏HendekSavaşıhakkındabiraraştırmayapınız.Araştırmanızısınıfınızdaarkadaşlarınızlapay-

laşınız.

‟Allah ve melekleri, Peygamber’e çok salavat getirirler. Ey müminler! Siz de ona salavat getirin ve tam bir teslimiyetle selam verin.”

(Ahzâb suresi, 56. ayet.)

Ayet Yorumlayalım

64

KUR’AN’A GÖRE HZ. MUHAMMED 2.ÜNİTE

Buayet,HendekSavaşıileilgilidir.HendekSavaşı’ndaMekkelimüşrikler,10.000kişilikbirorduylaMedine’yesaldırdılar.OnlarıngeleceğinihaberalanMüslümanlar,Medine’ninsaldırıyaaçıkbölümlerinehendeklerkazdılarveşehriböylesavundular.Biraykadarsürenkuşatmadamüşrikler,bütüngirişimleri-nerağmenhendeklerigeçemediler.Kuşatmanınuzamasıylamoralleribozulan,erzaklarıazalanputpe-restleriyicezordurumdakaldılar.Birayınsonundaşiddetlibirfırtınaçıktıvemüşriklerinçadırlarınıyıktı,eşyalarınıdarmadağınetti.Kuşatmadansonuçalamayacaklarınıanlayanmüşrikler,Medine’denayrılıpMekke’yedöndüler.Allah’ın(c.c.)yardımıylaMüslümanlarbusaldırıdandabüyükbirzarargörmedenkurtuldular.İşteyukarıdakiayet,müminlereAllah’ın(c.c.)yardımınıanlatmaktadır.1

Ahzâbsuresi,45-46.ayetler:‟Ey Peygamber! Biz seni bir şahit, bir müjdeleyici, bir uyarıcı; Allah’ın izniyle kendi yoluna

çağıran bir davetçi ve aydınlatıcı bir kandil olarak gönderdik.”Ahzâbsuresinin45-46.ayetlerindeAllah(c.c.),Peygamberimizi(s.a.v.)neamaçlagönderdiğiniaçıkla-

maktadır.Resulü’nü(s.a.v.),kendivarlığınavebirliğineşehadetetmeküzeregönderdiğinibelirtmektedir.AyrıcaHz.Peygamber(s.a.v.),kıyametteinsanlariçindeşahitlikedecektir.Kendilerininuyarılmadığını,tebliğfaaliyetinemuhatapolmadıklarınısöyleyenlerekarşıHz.Peygamber(s.a.v.),onlaragerekliuyarı-larıyaptığınadairtanıklıktabulunacaktır.AyetegöreHz.Muhammed(s.a.v.)insanlarımüjdelemekveuyarmak,onlarıAllah’ın(c.c.)yolunadavetetmekveçeşitlikonulardaaydınlatmaküzeregönderilmiştir.Hz.Peygamber(s.a.v.),bugöreviningereğiolarakdünyadaimaneden,ibadetleriniyerinegetiren,salihamellerişleyenleriAllah’ın(c.c.)rahmetivemağfiretiilemüjdelemektedir.Allah’ın(c.c.),böylekullarınıcennetinekoyacağınıvadettiğinimüjdelemektedir.Hz.Muhammed(s.a.v.);hakyoldanvetevhitinan-cındanyüzçeviren,inkârdaveküfürdeısrareden,kötülüktenvazgeçmemektedireneninsanlarıdace-hennemleveilahiazaplauyarmaktadır.Sözkonusuayetler,Hz.Peygamber’in(s.a.v.);insanlarışirkten,küfürdenvazgeçmeye,insanlarıAllah’ın(c.c.)yolunadavetetmesorumluluğunadadikkatçekmektedir.2

1.İbn-iKesir,Tefsiru’lKur’ani’l-Azîm,C3,s.286-287.2.İbn-iKesir,Tefsiru’lKur’ani’l-Azîm,C3,s.289-289.

ETKİNLİK

✏Mealli Kurʼanʼdan,Sebesuresinin28.ayetiileNahlsuresinin89.ayetininmealinibularakaşa-ğıyayazınız.Buayetlerisınıfınızdayorumlayınız.Ayetlerdençıkarılabilecekmesajlarıarkadaşları-nızladeğerlendiriniz.

Sebe suresinin 28. ayetinin meali:

Nahl suresinin 89. ayetinin meali:

65

ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMEÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMEA) Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız. 1.Hz.Muhammed’in(s.a.v.)şahsiyetiniiyivedoğrutanımamıznedenönemlidir?Açıklayınız. 2. Hz.Muhammed’in(s.a.v.)beşerîyönünedemektir?Ayetvehadislerleanlatınız. 3.Hz.Muhammed’in(s.a.v.)Kur’an’ıaçıklamasınıörnekvererekanlatınız. 4.Peygamberimize(s.a.v.)nedenbağlılıkgöstermeliveitaatetmeliyiz?Açıklayınız. 5.ToplumuzdaPeygamber(s.a.v.)veehl-ibeytsevgisininnegibisomutörneklerivardır?Belirtiniz.

B) Aşağıdaki soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz. 1.I.Tevazusahibiydi. II.Dürüstvegüvenilirdi. III.Yalnızcayakınakrabalarınaiyidavranırdı. IV.Merhametliveşefkatliydi. V.Sadecemadditemizliğeönemverirdi. YukarıdakilerdenkaçtanesiPeygamberimiz(s.a.v.)içinsöylenebilir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 2. ‟Ve sen elbette yüce bir ahlak üzeresin.” (Kalem suresi, 4. ayet.)

Yukarıdakiayet,Hz.Peygamber’in(s.a.v.)hangiözelliğinidahaçokönplanaçıkarmaktadır? A)Temsilözelliğini B)Teşriözelliğini C)Tebyinözelliğini D)Tebliğözelliğini E)Ölümlüolmaözelliğini 3. ‟De ki: Eğer Allah’ı seviyorsanız bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı ba-ğışlasın. Çünkü Allah çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.” (Âl-i İmrân suresi, 31. ayet.)

Yukarıdakiayettenhareketleaşağıdakilerdenhangisinisöyleyemeyiz? A)Allah’ı(c.c.)sevenkişi,Hz.Peygamber’e(s.a.v.)uymalıdır. B)Hz.Peygamber’e(s.a.v.)uyan,onunyolundangidenkişi,Allah’ın(c.c.)sevgisinikazanır. C)Allah’ı(c.c.)sevmekvePeygamberimizʼe(s.a.v.)uymak,günahlarımızınaffınavesileolur. D)Allah’ı(c.c.)veResulü’nü(s.a.v.)sevenkişi,tüminsanlarısevmelidir. E)Allah(c.c.),kullarınakarşısonderecemerhametlivebağışlayıcıdır. 4.I.Muhammedb.İsmailBuhârî:el-Câmiu’s-Sahih II.Müslimb.Haccacel-Kuşeyrî:el-Câmiu’s-Sahih III.EbuDavud,Süleymanb.Eş’as:es-Sünen IV.Muhammedb.İsaet-Tirmizî:es-Sünen V.Ahmedb.Hanbel:el-Muvatta Yukarıdakieserveyazareşleştirmelerindenhangisiyanlıştır? A) I B) II C) III D)IV E)V 5.I.Hz.Fâtıma(r.a.)II.Hz.Hasan(r.a.) III.Hz.Ali(r.a.) IV.Hz.Hüseyin(r.a.)V.Hz.EbuBekir(r.a.) Yukarıdakilerdenhangileri,ehl-ibeyttendir? A)SadeceI B) I ve II C) I, II ve III D)I,II,IIIveIV E)II,III,IVveV

66

ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMEÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMEC) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan bölümleri, verilen ifadelerle doğru bir şekilde tamam-layınız.

sünnet

tebyin

üsve-i hasene

Hira

ehl-i beyt

tevhid

tebliğ

1. Peygamberlerin,Allah’tanvahiyyoluylaaldıklarıilahihükümlerinhiçbirinigizlemeden,eksilt-meden ve herhangi bir ilavede bulunmadan aynen insanlara bildirmesine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .denir.

2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hz. Peygamber’in (s.a.v.) sözleri, fiileri ve takrirleri, yani sahabilerin söyle-diğisözleri,davranışlarıonaylamasıdır.

3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kavramı,Hz.Peygamber’in(s.a.v.)evhalkıveailefertleriniifadeeder.

4. Hz. Peygamber’e (s.a.v.) ilk vahiy, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mağarası’ndagelmiştir.

5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,Hz.Muhammed’in(s.a.v.)Kur’an’ıveİslam’ınilkeleriniinsanlaraaçıklamagörevinin ifade eder.

6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hz.Peygamber’in(s.a.v.)inanç,ibadet,ahlakbaştaolmaküzereherhusu-

taMüslümanlariçinengüzelörnekolmasınıifadeeder.

Ç) Aşağıda verilen bilgilerden doğru olanların başına ‟D”, yanlış olanların başına da ‟Y”ya-zınız.

1. ( . . .) Hz.Muhammed’i(s.a.v.)diğerinsanlardanayıranenönemliözelliği,vahiyalmasıdır.

2. ( . . .) Hâtemü’n-Nebiyyin,Hz.Muhammedi’ingüzelahlaklıolduğunuifadeedenbirkavramdır.

3. ( . . .) Hz.Muhammed(s.a.v.)vefatettiğindeİslamiyetdünyanınherbölgesindeyayılmıştı.

4. ( . . .) Hz.Muhammed’in(s.a.v.)İslam’ınilkeleriniörnekolmayoluylainsanlaragöstermesinetemsil denir.

5. ( . . .) Hz.Peygamber’in(s.a.v.)dinîkonulardahükümkoymayetkisinetevhitdenir.

6. ( . . .) Kur’an’dabelirtildiğinegöreHz.Peygamber’e(s.a.v.)itaatedenAllah’a(c.c.)itaatetmişolur.

7. ( . . .) Hz. Ali (r.a.) ehl-i beytten biridir.