K.U.Leuven – Instituut voor de Overheid

Universiteit Antwerpen

Universiteit Gent

Hogeschool Gent www.steunpuntbov.be

Benchmarken van eGovernment

Situering:Na de vraag “Wat dienen we te doen?”, staat de vraag “Hoe goed zijn we bezig (t.o.v. anderen)?” centraal.

Probleemstelling: Er bestaan tal van studies die op deze vraag een antwoord trachten

te geven. Deze komen echter niet steeds tot dezelfde resultaten.

Doel:Met deze studie trachtten we de onderlinge verschillen te verklaren, zwaktes en sterktes te identificeren van bestaande studies en aandachtspunten te signaleren bij het opstellen van een studie.

Benchmarken van eGovernment

• Janssen,D., Rotthier,S. & K., Snijkers (2003). Benchmarken van eGovernment. Onderzoeksrapport.

• Janssen, D. (2003). Mine’s bigger than yours: Assessing international eGovernment benchmarking. Paper gepresenteerd in Dublin.

Benchmarken van eGovernment

Structuur presentatie:• Deel 1: verschillen tussen de studies

– Soorten

– Doelen

– Invulling begrip

– Vergelijkend karakter

– Dataverzameling en -verwerking

• Deel 2: indicatoren voor het meten van eGovernment.

Benchmarken van eGovernment

Deel 1:

Verschillen tussen de studies

Verschillen tussen de studies1.1. Verschillende soorten studiesEr werden 18 studies opgenomen in het onderzoek,

opgedeeld in vier groepen:– 9: aanbodzijde van eGovernment

– 4: focus op de informatiesamenleving

eGovernment is hier een deelaspect van.

– 3: Tevredenheidsmeting

– 2: Ontwikkelen van indicatoren voor het

evalueren van eGovernment

Verschillen tussen de studies

1.2. Verschillende doelstellingen

Enkele voorbeelden• Ontdekken van globale trends en verschillen

• Nagaan van readiness

• Identificeren van koplopers

• Ontwerpen van aanbevelingen ter verbetering van bestaande processen

• Stimuleren van het debat inzake eGovernment

m.a.g. een verschillende aanpak tussen de studies

Verschillen tussen de studies

1.3. Verschillende definities van eGovContinuüm tussen enge en brede invulling van het begrip.

Opstellen van criteria is afhankelijk van de invulling van het begrip. Hoe breder de invulling, hoe groter de nood aan een kwalitatieve studie.

m.a.g. • Vaak een beperking tot een enge invulling van

het begrip.

• Studies die starten met het uitwerken van een concept gaan meer gerichter te werk.

Verschillen tussen de studies

1.4. Vergelijkend karakter• In tijd: meten van de eigen vooruitgang• In ruimte: vergelijking met andere landen (van 6 tot 196

landen)

Probleem: vergelijkbaarheid van gegevens

m.a.g. • Vergelijken van gegevens die niet volledig te

vergelijken zijn.

• Zelden vergelijkingen met regio’s of private sector

Verschillen tussen de studies

1.5. Dataverzameling en -verwerking• Vaak gebaseerd op resultaten en gegevens uit

bestaande rapporten/ tekort aan primaire bronnen • Keuze van indicatoren afhankelijk van de

beschikbaarheid van informatie• Wel primaire gegevensvergaring bij

tevredenheidsmetingen• Zelden zware bewerkingen

Benchmarken van eGovernment

Deel 2:

Indicatoren voor het meten van eGovernment

Indicatoren voor het meten van eGov

2.1. Soorten indicatoren• Inputindicatoren• Outputindicatoren• Impact- of effectindicatoren• Gebruiks- of intensiteitsindicatoren• Omgevings- of readinessindicatoren

Indicatoren voor het meten van eGov

2.1.1. Inputindicatoren

Komen zelden aan bod.

Publieke IT-uitgave (per inwoner, of als % van het BBP) is een ambigue cijfer:

–Wat is een IT-uitgave?–Verschillende bestuurslagen–Gecentraliseerde of gedecentraliseerde

structuur–eProcurement: minder uitgeven is juist positief!

Indicatoren voor het meten van eGov

2.1.2. Outputindicatoren• Indien men zich tot deze indicatoren beperkt,

interperteert men eGovernment vaak als een online dienstverlening.

• Zelden een onderscheid naar relevantie van gebruik van de aangeboden diensten

• Geen aandacht voor pro-actieve dienstverlening

Indicatoren voor het meten van eGov

2.1.3. Gebruiksindicatoren • Peilen naar het werkelijk gebruik van de

aangeboden elektronische dienstverlening = take up

• Een stijgende aandacht voor dit soort indicatoren

Indicatoren voor het meten van eGov

2.1.4. Impact- of effectindicatoren • Deze indicatoren geven een beeld van de

gerealiseerde veranderingen. Ze komen zelden aan bod. Datgene wat moeilijk te meten is krijgt opvallend weinig plaats binnen de metingen.

• Tevredenheidsmetingen vormen hier een uitzondering. Vaak zijn deze enkel gericht op tevredenheid bij burgers, niet bij bedrijven en

overheid.

Indicatoren voor het meten van eGov

2.1.5. Omgevings- of readinessindicatoren Geven geen beeld van eGovernment an sich, maar van de randvoorwaarden ter ondersteuning van de implementatie en ontwikkeling ervan (eSociety).

– Aanwezige ICT-infrastructuur

– Kennis en bereidheid om met ICT te werken

– Aanwezigheid en succes van eBusiness en eCommerce

– Juridische omkadering

– Politieke omgeving (stabiel of niet)

2.2. Kwaliteit van de indicatoren • Face validity ( = Staan de indicatoren in logisch verband met

de vragen die de studie zich stelt?)Zelden een doordachte gewichtverdeling tussen

de verschillende indicatoren (gekoppeld aan visie en wensen van de burgers).

• Content validity (= Dekken de indicatoren alle aspecten van de te meten doelstellingen?)

Meer result dan proces benchmarking, en bijgevolg meer gericht op FO dan op BO

Indicatoren voor het meten van eGov

DUS

Bestaande studies kunnen een interessante inspiratiebron zijn inzake eGovernment toepassingen. Ze schieten echter tekort voor het bepalen van de eigen positie.

DAARENBOVEN

Het is te hoog gegrepen een alomvattende ranking op te willen stellen. eGov is te complex om zich in één studie te laten vangen. Evalueren en positioneren is afhankelijk van de eigen visie en

punten die men zelf belangrijk vindt.

Benchmarken van eGovernment