Kronika Mazowiecka - luty 2014

Pismo SamorząduWojewództwaMazowieckiego

KronikaMazowiecka

NR 2 (132) 2014 ROK / ISSN 1730 – 749X

Urząd najtańszy w kraju s. 2

Kłopotliwe zadania s. 4

Wspólna Polityka Rolna w nowej perspektywie – dodatek specjalny s. I–IV

Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie, ul. Jagiellońska 26, 03-719 Warszawa

Miejsce redakcji: Wydział Komunikacji Zewnętrznej w Kancelarii Marszałkatel. 22 590 77 92, 22 590 77 54; faks 22 590 77 59e-mail: [email protected]

Kierownik wydania: Dorota Matlakiewicz-Papis

Redaguje zespół w składzie: redaktor naczelna – Iwona Dybowska; redaktorzy – Agnieszka Bogucka, Justyna Michniewicz, Urszula Sabak-Gąska

Stale współpracują: pracownicy departamentów i delegatur UMWM oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych

Projekt layoutu i skład: Krzysztof Bolek, Taka Paka Project & Design Group – Halina Ostaszewska

Druk: Drukarnia Wydawnicza „Trans-Druk”, Golina

Na okładce: Piotr Grochala, „Mazowieckie klimaty”

Nakład: 12 500 egz.

Samorząd Województwa Mazowieckiego i „Kronika Mazowiecka” w Internecie:www.mazovia.pl

Redakcja zastrzega sobie możliwość skracania, adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Za wypowiedzi publikowane na łamach „Kroniki Mazowieckiej” redakcja nie ponosi odpowiedzialności.

spis treści

2Urząd najtańszy w krajuUrząd marszałkowski w Warszawie jest jednym z nielicznych, w którym nie ma premii, nagród ani podwyżek

4Kłopotliwe zadaniaDotacja celowa z budżetu państwa wystarczy na pokrycie ¼ rzeczywistych kosztów rządowych zadań zleconych

6Głos z Mazowsza.Unijne rozporządzenie nie zakazuje wędzeniaMinisterstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, poprzez organizację cyklu szkoleń, pomoże producentom żywności w dostosowaniu się do nowych przepisów

8Wspomnienie o profesorze Michale KuleszySamorządowcy i współpracownicy wspominają prof. Michała Kuleszę w pierwszą rocznicę jego śmierci

10Powódź niepowodzeńDlaczego książę Janusz I Starszy przeniósł stolicę księstwa czerskiego do Warszawy?

11Komentarz marszałka. Rozwój ponad podziałamiPowrót do 49 województw oznaczałby utratę środków unijnych do 2020 r.

12Inwestycje na Mazowszu

16JESSICA

„Rewitalizacja i termomoder-nizacja budynku dworca PKP w Płocku wraz z terenem przydworcowym” to tytuł pierwszego projektu, który zostanie zrealizowany kom-plementarnie ze środków Inicjatywy Jessica.

17Uzależnienia behawioralne zagrożeniem XXI wiekuPrawie co czwarty Polak w wieku 15 lat i więcej grał w gry na pieniądze

21WFOŚiGW w Warszawie

– z czym kojarzyć?Fundusz może udzielać finansowego wsparcia dla zadań proekologicznych realizowanych na terenie województwa mazowieckiego

24Dzieci i młodzież w centrum uwagiZadania zlecane organizacjom w obszarze promocji zdrowia i polityki społecznej jak zawsze skupione są głównie na dzieciach i młodzieży

33Karta Dużej RodzinyCzy poradzimy sobie z katastrofą demograficzną?

22Jak planować lokalne programy rozwoju?W warunkach polskich społeczność lokalna jest rzadko skutecznie mobilizowana do aktywności

25Powiat sierpecki. Na mszy z ChopinemPewnego upalnego lata 1827 r., w sierpeckim kościele pw. Opieki św. Józefa, w niedzielnej mszy uczestniczył sam Fryderyk Chopin

34eKSpresOWy przegląd wydarzeńMimo że nadal rozliczamy okres planowania 2007–2013, warto zapoznawać się już z nowymi propozycjami Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020

I-IVWspólna Polityka Rolna w nowej perspektywieW latach 2014–2020 na polską wieś trafi ponad 42 mld euro. Więcej niż w poprzedniej perspektywie finansowej

28www.mrbrd.mazovia.plInformacyjno-wychowawcza pomoc – jak postępować w sytuacjach niebezpiecznych

35Miejsca pracy pod ochronąPrzygotowano możliwości wsparcia, które mają ułatwić przedsiębiorcom utrzymanie pracowników w czasie przestoju ekonomicznego

23O wykonaniu budżetu UE lokalnieCo zrobić, by środki płynące z Unii szybciej trafiały do beneficjentów?

30Sejmik Województwa MazowieckiegoUchwalono pierwsze zmiany w tegorocznym budżecie województwa. Na szczególną uwagę zasługują dwa projekty

– „Nauczyciel doskonały” oraz „Akademia Profesjonalnego Nauczyciela”

36Kulturalne Mazowsze

40Stolica Kultury Mazowsza 2014 wabi ciekawymi projektamiW ciekawej i różnorodnej ofercie powiatu przasnyskiego znajdziemy imprezy, które popularyzują jego dziedzictwo kulturalne

31W komisjachKomisja Rozwoju Gospodarczego, Infrastruktury i Przeciwdziałania Bezrobociu

Komisja Zdrowia i Kultury Fizycznej

42Książki z mazowieckiej półkiNic tak nie sprzyja karnawałowej zabawie, jak dobra muzyka i pyszne jedzenie

43W skrócie

44Regionalni twórcy. Tylko kilka kawałków drewna…Zdarza się, że zakupiony kawałek jakiejś ciekawej i rzadkiej okleiny staje się inspiracją do stworzenia nowego obrazu

rozwój regionalny

zdrowie

18Uczą rodzićKobiety korzystające ze szkół rodzenia lepiej odczytują sygnały swojego ciała i lepiej współpracują z położną i lekarzem

ekologia dodatek specjalny

turystyka

rolnictwo biznes kultura

w skrócie folklor

bezpieczeństwo z prac samorząduwspółpraca

20Zdążyć przed 31 marca

– miniporadnikZbliża się termin przekazywania sprawozdań z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi

Temat miesiąca

Kłopotliwe zadaniaJeżeli w dalszym ciągu samorządy lokalne nie będą otrzymywały wystar-czających środków na realizację zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, może to doprowadzić do ograniczenia usług świadczonych dla mieszkańców. I tak w ekstremalnej sytuacji dowody osobiste będą wyda-wane tylko 3 razy w tygodniu, a wniosek o wpisanie działalności gospodar-czej do ewidencji będzie można złożyć tylko do godz. 12.00.

warto wiedzieć

Fot.

arch

. Tak

aPak

a

KRONIKA MAZOWIECKA NR 2 (132) 2014 ROK 1

Zachodniopomorskie

42,09 zł

Pomorskie

32,92 zł Warmińsko-Mazurskie

48,25 złPodlaskie

41,93 zł

Lubelskie

36,53 zł

Podkarpackie

37,54 zł

Kujawsko-Pomorskie

35,84 zł

Wielkopolskie

25,12 złLubuskie

57,76 zł

Dolnośląskie

33,95 zł

Łódzkie

36,06 zł

Opolskie

40,38 złŚląskie

26,57 zł

Małopolskie

26,86 zł

Świętokrzyskie

49,90 zł

Mazowieckie

33,61 zł

278317

338257

283

329

325

336308

307260

354 283

415

288

348

< 306306 ≤ 316 <326≥ 326

Koszty utrzymania administracji w przeliczeniu na 1 mieszkańca (2012 r.)dział 750 – Administracja publiczna w poszczególnych województwach

Średnia liczba mieszkańców przypadająca na jednego pracownika urzędu admini-stracji samorządowej

Źródło: Sprawozdania roczne z wykonania budżetów województw za 2012 r. (Ministerstwo Finansów)Liczba mieszkańców według danych GUS na dzień 31 grudnia 2012 r.

warto wiedziećwarto wiedzieć

Ile z kieszeni podatnika?Z badań Ministerstwa Finansów wynika, że aż w 11 województwach podatnicy wydają więcej na funkcjonowanie swojego urzę-du marszałkowskiego niż na Mazowszu. Po analizie danych ze sprawozdań finansowych

Urząd najtańszy w krajuUrząd marszałkowski w Warszawie jest jednym z nielicznych w kraju, w którym nie ma premii, nagród ani podwyżek. Zatrudnienie zmniejszyło się o 60 osób, zamro-żone zostały inwestycje oraz zlikwidowane dotacje na organizacje pozarządowe czy szkoły – po to, by móc wystąpić o pożyczkę z budżetu państwa na raty sub-wencji wyrównawczej. Taki jest cel „janosikowego”?

województw za rok 2012, w tym kosztów ad-ministracji w przeliczeniu na jednego miesz-kańca, okazuje się, że mazowieckie plasuje się w końcówce rankingu. Różnice są duże. W lu-buskim koszty te wynoszą 57,76 zł na jednego mieszkańca, tymczasem w naszym regionie

to kwota rzędu 33,61 zł. Pamiętajmy przy tym, że na Mazowszu przypada największa liczba potencjalnych interesantów na jedne-go urzędnika, bo blisko 5 tys. Dla porównania

– w województwie podlaskim (piąte miejsce w rankingu kosztów administracyjnych) – nie-całe 2 tys. interesantów. Jako jeden z nielicz-nych urzędów, ten na Mazowszu nie posiada własnej siedziby i nie stać go na wyłożenie środków na tego typu inwestycję. Pracownicy natomiast mają zamrożone pensje i nie otrzy-mują żadnego dodatkowego wynagrodzenia. Inaczej to wygląda np. w opolskim, lubelskim, podkarpackim, małopolskim, podlaskim czy dolnośląskim. W kwestii liczby zatrudnionych mazowieckie natomiast nie odbiega od innych, teoretycznie mniejszych, urzędów.

Gdzie jest najwięcej urzędników?Najwięcej osób zatrudniają urzędy z sektora administracji rządowej – wynika z danych Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji. W Urzę-dzie Marszałkowskim Województwa Mazo-wieckiego pracuje obecnie 1059 osób. W wielu mniejszych regionach liczba ta oscyluje wokół podobnych wartości – 983 osoby w urzędzie marszałkowskim województwa dolnośląskie-go, 994 w małopolskim czy 877 w lubuskim. Średnio na jednego pracownika urzędu (ad-ministracji rządowej i samorządowej w su-mie) przypada 316 mieszkańców. Rekordzistą jest województwo małopolskie – 415 osób na jednego urzędnika, ale Mazowsze – wy-nikiem 348 – również przekracza standardy krajowe. Najwyższy komfort mogą odczuwać urzędnicy z województwa podlaskiego – tam na jednego pracownika urzędu przypada 257 mieszkańców. Ciekawostką jest, że najwyż-sze zatrudnienie odnotowuje się w urzędach z województw śląskiego i dolnośląskiego.

Największy wydatek – „janosikowe”Wydatki na administrację w województwie mazowieckim należą do najniższych w kraju – stanowią zaledwie 3 proc. budżetu Mazowsza. Dla kontrastu, około 40 proc. to „janosikowe”! Wadliwie skonstruowane przepisy sprawiają, że region co roku bardziej musi skupiać się na wygospodarowaniu pieniędzy na subwencję

wyrównawczą niż na własny rozwój. Dotych-czas – od 2004 r. – województwo zapłaciło już 6,3 mld zł na rzecz innych regionów. To dwa roczne budżety Mazowsza! Sięgamy absurdu, oddając pieniądze, których fizycznie nie ma. Do 15 stycznia wpływy z podatku CIT (poda-tek od przedsiębiorców) wyniosły zaledwie 6,8 mln zł. Tymczasem stała rata „janosikowe-go”, płaconego do połowy każdego miesiąca i ustalanego na podstawie dochodów sprzed 2 lat, to 54 mln zł. Województwo zmuszone jest ciąć nie tylko wydatki, ale też środki na inwestycje, podczas gdy inne regiony spokoj-nie się rozwijają – mają stały zastrzyk gotówki z Mazowsza.

Będą zmiany?W ubiegłym roku Trybunał Konstytucyjny (TK) zasygnalizował, że podatek jest wadliwie skonstruowany i może zagrażać bezpieczeń-stwu finansowemu niektórych samorządów. Jeśli przepisy nie zostaną zmienione, w przy-szłości cała ustawa może zostać uznana za

Na co wydajemy?– rozmowa ze skarbnikiem województwa mazowieckiego Markiem Miesztalskim

Wbrew medialnym doniesieniom, z ogólnopolskiego rankingu wynika, że Mazowsze plasuje się w ogonku, jeśli chodzi o koszty utrzymania administracji w przeli-czeniu na 1 mieszkańca. Jaka część budżetu jest przeznaczana na funkcjonowanie urzędu marszał-kowskiego?W bieżącym roku zaplanowaliśmy na ten cel 92,8 mln zł, z czego wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń wyniosą 62,9 mln zł, a wydatki bieżące – 29,9 mln zł. Kwota ta stanowi zaledwie 3,2 proc. wy-datków ogółem (2,907 mld zł).

Jakie są główne pozycje uwzględ-nione w wydatkach bieżących na 2014 r.?Wydatki bieżące budżetu wynoszą 2,043 mld zł, w tym finansowane środkami własnymi – 1,744 mld zł. Największą po-zycją w budżecie na 2014 r. finansowaną środkami własnymi jest niestety wpłata do budżetu państwa, czyli „janosikowe” (646 mln zł). Na dalszych miejscach upla-sowały się dotacje dla przewoźników kole-jowych (280 mln zł), utrzymanie jednostek budżetowych (212 mln zł), dotacje dla in-stytucji kultury (124 mln zł), utrzymanie jednostek oświatowych (118 mln zł) czy remonty i utrzymanie dróg wojewódzkich (94 mln zł).

W marcu Trybunał Konstytucyjny rozpatrzy skargę województwa mazowieckiego na „janosikowe”. Co dla naszego regionu oznacza-łoby uznanie „janosikowego” za niekonstytucyjne? Obecny system naliczania wpłaty do bu-dżetu państwa coraz bardziej pogrąża finansowo województwo mazowieckie, a poniesione z tego tytułu straty, liczone są już w setkach milionów złotych. Uzna-nie „janosikowego” za niekonstytucyjne oznaczałoby dla Mazowsza możliwość realizacji zadań własnych, rozwój, który został gwałtownie zahamowany w ostat-nich latach oraz zaprzestanie dalszego zadłużania.

niekonstytucyjną. Logicznym działaniem jest więc praca nad wprowadzeniem poprawek, bo chociaż ci, którzy dostają pieniądze, nie chcą się zgodzić na uszczuplenie dotacji, to w przypadku zakwestionowania ustawy przez TK – nie dostaną niczego. Posłowie kolejny rok analizują możliwości zmiany złych przepisów. Najważniejsze wydaje się ustalenie progu ostrożnościowego na, proponowanym przez Mazowsze, poziomie 25 proc. Obecnie brak jest takich zabezpieczeń. Teoretycznie pozwa-la to na zabranie wszystkiego, co wypracowali mazowieccy przedsiębiorcy. Ta jedna zmiana dałaby innym regionom stały przypływ pie-niędzy, a głównemu płatnikowi pozwoliłaby znów się rozwijać. Jednak propozycje nawet najmniej inwazyjne trudno przeforsować, gdy status quo jest źródłem korzyści dla pozosta-łych regionów. W marcu sprawą „janosikowego” zajmie się TK. Rozpatrywany będzie wniosek złożony przez marszałka województwa ma-zowieckiego w 2010 r. Z wyrokiem Trybunału Mazowsze wiąże duże nadzieje.

KRONIKA MAZOWIECKA NR 2 (132) 2014 ROK 3KRONIKA MAZOWIECKA NR 2 (132) 2014 ROK 2


Podłoże problemuOd 2006 r. jednostki samorządu terytorialne-go (jst) przejmują kolejne zadania zlecone. Oznacza to, że z roku na rok rozszerza się ich zakres obowiązków o tę strefę aktywności, która do tej pory pozostawała w gestii państwa. Ma to swoje konstytucyjne uzasadnienie. Problem pojawia się wówczas, gdy za kolejnymi zleco-nymi zadaniami nie idą odpowiednie środki na ich realizację. Trudna sytuacja gospodarcza kraju wymaga kompromisów i oszczędności. Znaleźli-śmy się jednak w sytuacji patowej. Administracja rządowa faktycznie tnie wydatki – pozbywa się kolejnych zadań, ale kosztem kondycji i wize-runku samorządów, a w konsekwencji – samych obywateli.

Podbramkowa sytuacja marszałkówNiedofinansowanie zadań zleconych nie jest dla nikogo zaskoczeniem. Marszałkowie woje-wództw niejednokrotnie zgłaszali ten problem wojewodom. We wrześniu ubiegłego roku zwrócili się do prezesa rady ministrów o pod-jęcie kroków zapewniających wymagane pra-wem zagwarantowanie środków. Zwłaszcza że nie jest to kwestia jednostkowa i dotyczy w mniejszym lub większym stopniu wszyst-kich regionów. Tylko na Mazowszu na reali-zację rządowych zadań zabraknie aż 8 mln zł. W innych województwach wcale nie jest lepiej

– kwoty niedoboru oscylują od 46 proc. do ponad 80 proc. W tej sytuacji swoisty bojkot zadań rządowych nikogo nie powinien dziwić. Województwo mazowieckie jako pierwsze za-powiedziało bunt. Jednostek samorządu tery-torialnego publicznie manifestujących swoje niezadowolenie z dnia na dzień przybywa. Zadania rządowe realizowane są w nich jedy-nie w zakresie, na jaki pozwala przekazywana dotacja.

Domagamy się zmianW zeszłym roku media donosiły o proteście bur-mistrza Brzegu Wojciecha Huczyńskiego, który nie zgodził się dopłacać do funkcjonowania Urzędu Stanu Cywilnego. Podjął decyzję, że USC w gminie będzie czynny przez 2,5 godz. dziennie, ponieważ po ośmiu miesiącach regularnej pracy wydziału na tyle pozwalały środki przekazane przez wojewodę. Każda złotówka dodana z bu-dżetu miasta oznaczałaby dyscyplinę finansową,

Kłopotliwe zadaniaNa Mazowszu zwolniliśmy tempo realizacji zadań zleconych z zakresu administra-cji rządowej. Dlaczego? W bieżącym roku dotacja celowa z budżetu państwa wy-starczy na pokrycie mniej więcej ¼ ich rzeczywistych kosztów.

za co burmistrz musiałby ponieść odpowiedzial-ność. Dziś tego typu zdecydowanych inicjatyw przybywa i podpisują się pod nimi dziesiątki samorządowców. Oprócz województw działania podjęły również samorządy lokalne. Tam koszty zadań rządowych też są niedoszacowane. Wójt Stefan Traczyk w imieniu gminy Celestynów oraz 52 innych jst (gmin, miast i powiatów) z woje-wództwa mazowieckiego 22 stycznia wystąpił do ministra finansów z prośbą o dokładne prze-

analizowanie kosztów realizacji tych zadań oraz wysokości przekazywanych na nie dotacji.

Mobilizacja w CelestynowieWśród zadań zleconych w lokalnych samo-rządach wymienić należy m.in. wydawanie dowodów osobistych, aktów urodzenia, aktów zgonów, zaświadczeń o zameldowaniu, aktów stanu cywilnego, wpisów do ewidencji działal-ności gospodarczej. W związku ze zmniejsze-

niem w ubiegłym roku dotacji o około 28 proc. gmina Celestynów zwróciła się z prośbą do wójtów, burmistrzów oraz prezydentów miast z Mazowsza o informację, czy również w ich przypadku dotacje uległy zmniejszeniu. Dane zbierane były w ośmiu powiatach (wołomiń-skim, piaseczyńskim, otwockim, warszawskim zachodnim, pruszkowskim, grodziskim, nowod-worskim oraz legionowskim). Jak się okazało, na 33 urzędy ponad 70 proc. z nich otrzymało pomniejszone dotacje. Rekordzistami są urzędy w Baranowie – dotacja zmniejszona o 42,2 proc., Kołbieli – 42 proc., Zakroczymiu i Tarczynie – po 40 proc. oraz Poświętnem – 37,58 proc. Celesty-nów powinien dostać około 100 tys. zł, ale zapla-nowano zaledwie 55 tys. zł. Co ciekawe, w pięciu jednostkach dotacja się zwiększyła – o 29 proc. w UG Jabłonna, 27,75 proc. w UG Wołomin, 20,27 w UM Legionowo, 12,35 proc. w UMiG Konstancin-Jeziorna i 6,6 w UM Marki.W wielu gminach już wprowadzono nowe zasa-dy funkcjonowania referatów odpowiadających za obsługę klientów, skracając np. godziny przyj-mowania interesantów. Brakujących pieniędzy

nie można zaczerpnąć z innego źródła (np. środ-ki własne gminy), ponieważ w ten sposób na-ruszana jest ustawa o dochodach jednostek sa-morządu terytorialnego oraz ustawa o finansach publicznych.

Jakie są zagrożenia?Poszkodowani są przede wszystkim obywatele, ponieważ to ich faktyczne potrzeby nie zostały uwzględnione w ustawie budżetowej na 2014 r. Wizerunkowo stracą też urzędy, bo potencjal-nego klienta interesuje terminowe załatwienie sprawy, a nie przerzucanie odpowiedzialności. Brak odpowiednich rozwiązań uderza też w sa-mych pracowników administracyjnych, naj-bardziej narażonych na uzasadnioną frustrację interesantów. Pozostaje mieć nadzieję, że zapo-wiadane przez resort finansów analizy przyniosą konkretne, tak bardzo społecznie wyczekiwane efekty. Na decyzję czekać trzeba niestety do kwietnia.

Fragment apelu włodarzy 53 jednostek samorządu terytorialnego z terenu województwa mazowieckiego. Inicjatorem przedsięwzięcia i reprezentantem gmin, miast i powiatów jest wójt gminy Celestynów – Stefan Traczyk, który osobiście złożył list w siedzibie Ministerstwa Finansów.

„W związku z trwającym od lat niedoszacowaniem potrzeb gmin w zakresie zadań rządowych zleconych jednostkom samorządu terytorialnego, zwracamy się z prośbą o weryfikację zasad finasowania zadań między innymi z zakresu: aktów stanu cywilnego, ewidencji ludności i dowodów osobistych, ewidencji działalności gospodarczej, zarządzania kryzysowego (…) Organy samorządu terytorialnego nie kwestionują nałożonego obowiązku realizacji zadań zleconych, które z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawodawca może zlecić jst (…), lecz apelują o środki z budżetu państwa na ich wykonywanie. Polityka finansowa naszego rządu w zakresie finansowania zadań zleconych nie jest zgodna z zapisami zawartymi w ustawach. W rezultacie doprowadzić to może do sytuacji, w której samorządy zmuszone będą rygorystycznie ograniczyć możliwość prawidłowego wykonywania ciążących na nich zadań. Jako przedstawiciele samorządu terytorialnego domagamy się zmiany finasowania zadań zleconych, które w imieniu państwa wykonujemy”.

Zmiany w dotacji na zadania zlecone (odpowiedzi uzyskane w wyniku ankiety prze-prowadzonej przez gminę Celestynów)

dotacja zmniejszona o konkretną wartość

dotacja zwiększona o konkretną wartość

na dotychczasowym poziomie

dotacja zwiększona lub bez zmian (brak konkretnych wartości)

73%

15%3%

9%

Stefan Traczyk

wójt gminy Celestynów

Samorządy mają ogromny problem. Wysokość dotacji znacznie obniżono, natomiast zakres zleconych zadań pozostał ten sam. Jeśli sytu-acja się nie zmieni, może się okazać, że trzeba będzie wprowadzić modyfikacje w funkcjono-waniu referatów odpowiedzialnych za realiza-cję zadań. Czas ich pracy może zostać skróco-ny, co w konsekwencji uderzy bezpośrednio w mieszkańców – będzie można złożyć wnio-sek lub odebrać dowód osobisty, akt małżeń-stwa czy zaświadczenie o zameldowaniu tylko w wyznaczonych dniach i godzinach. Apel w imieniu kilkudziesięciu samorządów to wyraźny sygnał dla ministra finansów. Wy-pełnianie obowiązków wynikających z po-wierzonych samorządowi zadań ze względu na dobro mieszkańców traktowane jest przez urząd priorytetowo. Podjąłem m.in. decyzję, że w ramach oszczędności sam będę udzielał ślubów w urzędzie, natomiast urzędniczkę USC przesunąłem do innych zadań, za które mogę jej płacić ze środków samorządu. Właściwe, za-sadne i wręcz konieczne jest domaganie się przez samorządy zwiększenia środków na za-dania, które w imieniu rządu realizują.



Głos z Mazowsza

Andrzej MarcyjańskiproducentAnmark – Tradycyjne wyroby

Uważamy, że przepisy wprowadzane przez UE dotyczące zawar-tości substancji smolistych w wędzonkach to cios mający na celu wyniszczenie małych producentów, wytwarzających tradycyjne wyroby. Naszym zdaniem Unia powinna zająć się zbadaniem, z czego wędliny są wytwarzane, a nie w jaki sposób są wędzone. Z czystym sercem możemy zapewnić, że wyroby, które produku-jemy nie mają grama chemii i są wytwarzane w naturalny sposób. Każdy powinien mieć prawo wyboru czy chce jeść wędlinę trady-cyjną, czy też wytwór chemiczny. Odpowiednim sposobem było-by rzetelne informowanie, co niesie ze sobą jedzenie jednych, jak i drugich wyrobów. Każdy wie, że papierosy są szkodliwe, ale nikt nie wprowadza zakazu ich palenia. Informowani tylko jesteśmy, jakie ryzyko niesie ze sobą palenie i jako obywatele mamy wybór czy je podejmujemy. Podobnie powinno być w kwestii wędlin. Do-puszczalna norma zawartości substancji smolistych powoduje, że większość drobnych producentów musi albo zrezygnować z dzia-łalności, albo poczynić wielkie wydatki żeby dostosować zakład do wymogów. Ale w takiej sytuacji w procesie produkcyjnym pojawi się już chemia, więc wędlina straci na jakości, a co za tym idzie od producenta odejdą klienci, a zakład prawdopodobnie upadnie.Drugą kwestią jest sposób oraz czas w jakim zostaliśmy poinformo-wani o zmianach. W Polsce usłyszeliśmy o nich pod koniec 2013 r. Dlaczego nikt nas wcześniej nie poinformował? Już dawno byśmy poruszyli niebo z ziemią, aby tylko nie dopuścić do wprowadze-nia tych rozwiązań. Wolelibyśmy, aby wszyscy przeciwnicy wędlin tradycyjnie wędzonych głośno powiedzieli, co wchodzi w skład wędzonek wytwarzanych przez wielkie zakłady. Ludzie powinni usłyszeć, czym różni się dym wędzarniczy w płynie od tego, który pochodzi z naturalnego drewna.

Stanisław Kalembaminister rolnictwa i rozwoju wsi

Polska kiełbasa, szynki i inne produkty wędzone nie mają sobie równych. Są doceniane na całym świecie. Wędzenie będzie więc nadal dozwolone i prowadzone jak dotychczas, jako normalna technologia w przetwórstwie żywności. Pojawiające się wątpli-wości wynikają z tego, że na etapie rozpoczęcia konsultacji doty-czących rozporządzenia, czyli od 2005 r. zabrakło merytorycznej dyskusji. Z dotychczasowej oceny wynika, że już dziś około 90 proc. zakładów spełnia podwyższone normy. Niemniej jednak nie ma-my wystarczającej liczby badań, które pozwoliłyby ocenić skalę zjawiska. Dlatego też w marcu zostanie przeprowadzonych około 200 badań monitoringowych przez Inspekcję Weterynaryjną. Za-kłady produkcyjne zlecą badania wędzonek zgodnie z obowią-zującymi przepisami. Pozwoli to ocenić skalę problemu i określić w ilu zakładach procesy produkcji wymagają zmian. Dopóki nie będziemy mieli wiarygodnych danych z monitoringu, nie mamy o czym rozmawiać z Komisją Europejską. Będą też organizowane spotkania z producentami wędzonych wędlin. Produkty tradycyj-ne to bardzo ważny segment gospodarki i dlatego resort chce, aby nie tylko nie został zamknięty ani jeden zakład z powodu niespeł-niania norm, ale także – by powstawały nowe.

Janina Ewa Orzełowskaczłonek zarządu województwa mazowieckiego

Optymizmem napawają zapewnienia, że 90 proc. zakładów produkują-cych wędzonki już dziś spełnia wymagania unijne. Jednak wciąż pozosta-je 10 proc. producentów, dla których nowe przepisy oznaczają radykalne zmiany. To głównie firmy z obszaru małego i średniego biznesu, często rodzinne, działające na lokalnym rynku. Produkując od wielu pokoleń artykuły pochodzenia zwierzęcego, stosują wędzenie jako tradycyjną metodę żywności. Do tej właśnie grupy w pierwszej kolejności powin-ny być kierowane kampanie informacyjne. Prawdą jest, że im większe zagrożenie czujemy, tym bardziej podatni jesteśmy na różnego rodzaju manipulacje. A w chaosie napływających komunikatów najłatwiej jest atakować. Dlatego potrzebny jest dialog. Musimy stawić czoła kwestii, która na chwilę obecną przez niektórych rozpatrywana jest wyłącznie przez pryzmat poczucia krzywdy. Trudno nie przyznać, że wędzonki tra-dycyjne są nieporównywalnie smaczniejsze od tych wytwarzanych na skalę przemysłową – z zastosowaniem dodatków funkcjonalnych. Trady-cyjne produkty określamy także mianem wyrobów o podwyższonej ja-kości. Dlatego kwestia wdrożenia nowych przepisów nie jest wcale jed-noznaczna. Polska Izba Produktu Regionalnego i Lokalnego postuluje:

∙ przedłużenie okresu przejściowego wprowadzenia w życie oma-wianych regulacji,

∙ przeprowadzenie w tym czasie społecznych szerokich konsultacji z producentami i konsumentami,

∙ zmiany parametrów zawartości benzopirenu przez wprowadze-nie widełek od–do, jako wymóg bardziej realny dla producentów stosujących tradycyjne technologie,

∙ wprowadzenie odstępstw od obowiązujących norm dla produ-centów produktów tradycyjnych i regionalnych, zarejestrowanych w systemach jakości żywności: jako Chroniona Nazwa Pochodze-nia, Chronione Oznaczenie Geograficzne, Gwarantowana Trady-cyjna Specjalność oraz Produkt Rolnictwa Ekologicznego i Znak Jakość Tradycja. To pozwoliłoby zachować tradycyjność tych pro-duktów i pozostać w zgodzie z wymogami technologicznymi.

Jan Bondar rzecznik prasowyGłównego Inspektoratu Sanitarnego

Prace w kierunku ograniczenia zanieczyszczenia żywności przez szko-dliwe wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne Komisja Euro-pejska prowadziła od 2005 r. Ich zakres został określony w zaleceniu Komisji nr 2005/108/WE z 4 lutego 2005 r. w sprawie dalszego badania poziomów WWA w niektórych środkach spożywczych (Dz. Urz. UE L 34 z 8.2.2005, str. 43). Prace te obejmowały gromadzenie wyników doty-czących występowania WWA w różnych grupach środków spożyw-czych. Ze względu na brak wystarczającej liczby danych odstą-piono od ustalania limitów w niektórych grupach np. herbacie i serach wędzonych. W przypadku ziarna kakaowego na wniosek polskich producentów słodyczy wręcz zwięk-szono dopuszczalne limity WWA. Na podstawie zgromadzonych przez Komisję da-nych, w grupie produktów mięsnych wędzonych uznano za możliwe do przyjęcia – i osiągalne dla wszystkich producentów – niższe pozio-my WWA. Komisja Europejska przewidzia-ła 2-letni okres przejściowy na wdrożenie zaostrzonych standardów uwzględniający m.in. potrzebę dostosowania przez produ-centów aktualnej technologii wędzenia do nowych wymagań. Gdyby jednak okazało się, że jakikolwiek certyfikowany produkt tra-dycyjny nie spełnia zaostrzonych norm, mo-głoby to być mocnym argumentem do zmiany rozporządzenia.

Nowe przepisy, dotyczące najwyższych dopuszczalnych poziomów wielopierście-niowych węglowodorów aromatycznych (WWA) w środkach spożywczych mają obowiązywać od września br. Ich zadaniem jest ograniczenie w żywności zawar-tości szkodliwych dla zdrowia substancji rakotwórczych (kwestie te leżą w kompe-tencji ministra zdrowia). Z dotychczas przeprowadzonych badań wynika, że prawi-dłowe prowadzenie procesu wędzenia zapewnia spełnienie unijnych wymagań. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, poprzez organizację cyklu szkoleń, pomo-że producentom żywności w dostosowaniu się do nowych przepisów. Opinie na temat unijnych rozwiązań są bardzo podzielone. Wątpliwości, poczucie krzywdy i dezorientacja – zwłaszcza producentów tradycyjnych wędzonek – potwierdzają, że merytoryczna dyskusja i rzetelne kampanie informacyjne są potrzebne.

Małgorzata i Tadeusz Dąbrowscyrolnicygospodarstwo ekologiczne

Jesteśmy rolnikami na emeryturze. Nie prowadzimy działalności go-spodarczej, więc możemy wypowiedzieć się z punktu widzenia kon-sumentów. Od lat wędzenie było najbardziej skutecznym sposobem konserwacji żywności. Nadaje również wyrobom walory smakowe i aromatyczne. W nowych przepisach na pewno nie chodzi o zdro-wie, a każdy kraj UE ma własne normy i chroni swoje produkty. Nie wiemy o jakich normach mówi lekarz weterynarii. W naszym go-spodarstwie, jak chyba w każdym, po prostu się wędziło i nikt nie zastanawiał się nad normami – kiełbasa każdemu smakowała. Zdo-była pierwszą nagrodę w konkursie Nasze Kulinarne Dziedzictwo, nagrodę krajową PERŁA, Laur Marszałka, wreszcie zarejestrowaliśmy ją jako Produkt Tradycyjny Mazowsza, wówczas piąty na liście. Nigdy nie zastanawialiśmy się czy mogą być jakieś receptury wędzenia. Wędziliśmy tak, jak uczyli nas rodzice. Nikt też nas nie informował o zmianach, ponieważ nie mamy zakładu produkcyjnego.Komu zależy na tym, aby uniemożliwić konsumentom dostęp do do-brej bezpiecznej żywności od polskiego rolnika?

Unijne rozporządzenie nie zakazuje wędzenia


Michał Kulesza urodził się w Łodzi w 1948 r. Ukończył warszawskie liceum im. Tadeusza Rejtana. Był harcerzem, a potem komendan-tem 1. Warszawskiej Drużyny Harcerzy „Czar-nej Jedynki”. W latach 1965–1969 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W la-tach 1991–1992 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Prawa i Administracji UW. Był znawcą zagadnień prawa administracyjnego i admini-stracji publicznej, autorem ponad 150 publi-kacji naukowych. Od 1980 r. zaangażował się


Michale KuleszyWspomnienie o profesorze

Pełen entuzjazmu, z ogromną wiedzą, nigdy nie odmawiał pomocy, przyjaciel, autorytet, wizjoner, a przy tym skromny człowiek – samorządowcy i współpracownicy wspominają prof. Michała Kuleszę w pierwszą rocznicę jego śmierci.

w prace na rzecz odtworzenia samorządu tery-torialnego i przebudowy ustroju administracyj-nego Polski. Uczestniczył w obradach Okrągłe-go Stołu w grupie ds. samorządu terytorialnego. Jest współautorem reform administracyjnych w III RP: jednym z głównych twórców samo-rządu terytorialnego, w tym współautorem ustawy o samorządzie gminnym z 1990 r. Za-łożył i był pierwszym redaktorem naczelnym tygodnika „Wspólnota”, twórcą i redaktorem na-czelnym miesięcznika „Samorząd Terytorialny”.

W latach 2001–2004 pełnił funkcję prezesa Sto-warzyszenia Edukacji Administracji Publicznej. Był doradcą Związku Miast Polskich, Ekspertem Rady Europy. Jego pracę na rzecz odbudowy w Polsce demokracji lokalnej doceniały wszyst-kie ogólnokrajowe organizacje samorządu terytorialnego. Odznaczony został przez Prezy-denta RP Bronisława Komorowskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Cięż-ko chorował, ale do ostatnich dni był aktywny zawodowo. Zmarł 13 stycznia 2013 r.

„Profesora Michała Kuleszę poznałem 17 grud-nia 1990 r. na zebraniu założycielskim Mię-dzykomunalnej Spółki Akcyjnej Municipium. Przyjechałem tam ze swego Stoczka, repre-zentując gminę w nowej spółce wydawniczej. Z tej perspektywy spotkanie z energicznym, młodym docentem, głęboko zaangażowanym w dziejącą się na naszych oczach historię, było przeżyciem ogromnym. Tym bardziej, że Mi-chał – szybko skrócił dystans i przeszliśmy na ty – miał w sobie pasję, którą podzielało wów-czas wielu z nas, samorządowców. Rzeczowo i konkretnie przedstawił założenia wydaw-nictwa i podkreślał, że najważniejsze zadanie nowej spółki to chronić niezależność kilka miesięcy wcześniej powstałej „Wspólnoty”. Bo będzie ona potrzebna do walki o najważniej-sze sprawy samorządowe. Przez kolejne 7 lat spotykaliśmy się co kilka miesięcy. Michał w tym czasie zajmował waż-ne stanowiska państwowe, pracował na Uni-wersytecie Warszawskim, w kancelarii prawnej.

Ale zawsze wiedział, co się dzieje w gazecie i spółce. To budziło mój podziw, że człowiek tak zajęty najważniejszymi sprawami państwowy-mi, jest perfekcyjnie przygotowany do każdej rozmowy na tematy tak bardzo – zdawałoby się – błahe, jak kwestie kadrowe czy wiecznie kulejące finanse niewielkiego wydawnictwa. W czym tkwiła tajemnica tego przygotowania? Odpowiedź poznałem w 1998 r. Zaprosił mnie do pracy przy drugim etapie reformy samorzą-dowej w jego zespole w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Akurat była to propozycja na czasie, bo właśnie zrezygnowałem z pracy w gminie. Ponieważ dojeżdżałem codziennie z mojego oddalonego o 90 km od Warszawy Stoczka, pracowałem na 3/4 etatu. Uznałem, że dojeż-dżanie uniemożliwi mi dotrzymanie warunków zatrudnienia na pełny etat. Tak mi się wydawało. Niestety, rzeczywistość zawsze nas zaskakuje nieprzyjemnie i już chyba w pierwszym tygo-dniu pracy zostałem umówiony z Michałem na spotkanie o wpół do pierwszej w nocy. Kiedy

godzinę później wsiadałem do samochodu, aby pojechać do domu, Michał jeszcze został w kancelarii premiera. Przygotowywał test eg-zaminacyjny dla studentów wydziału prawa. (…) Dzisiaj wiem, że nie byłoby możliwe prze-prowadzenie tak ogromnych zmian legislacyj-nych, gdyby nie nadzwyczajne zaangażowanie Michała i jego zespołu. A zespół zebrał taki, że nikt nie pytał o godziny pracy, tylko o to, co jest do zrobienia. Michał nie odpuszczał niczego. Kiedy w 2010 r. organizowaliśmy jubileusz 20-lecia „Wspólnoty” w teatrze Roma, poprosiłem go o konsultacje scenariusza uroczystości. Uważnie przeczytał wszystkie teksty. – A dlaczego nie zamierzasz powitać żon i mężów samorządowców? – zdzi-wił się – Przecież ich zapraszasz! Pomyśl, jak ciężko jest mieć w domu wójta czy burmistrza. Przypomnij sobie! – Jasne. Jak z wieloma inny-mi rzeczami, które stawały się oczywiste, kiedy o nich powiedział. Wcześniej nie przychodziły do głowy (…)”.

„Wspominając prof. Michała Kuleszę trzeba naj-pierw powiedzieć, że dla nas, samorządowców, był on w jakimś sensie zawsze. Ci spośród nas, którzy od I zjazdu „Solidarności” w Gdańsku myśleli o Rzeczpospolitej Samorządnej, mogli na niego liczyć już w latach osiemdziesiątych, w tym przy Okrągłym Stole. (…) Samorządne gminy uczyły się od niego samodzielności od podstaw. Po wyborach 27 maja 1990 r. byliśmy pełni dobrych chęci, ale brakowało nam za-równo wiedzy, jak i doświadczenia. Informacje czerpaliśmy od profesora pełnymi garściami: wielu bezpośrednio, bo starał się być wszędzie tam, gdzie go potrzebowaliśmy, a wszyscy poprzez tygodnik „Wspólnota”, miesięcznik „Sa-morząd Terytorialny” i liczne publikacje.W rządzie premier Hanny Suchockiej prof. Mi-chał Kulesza był pełnomocnikiem ds. reformy powiatowej, ale zrezygnował ze stanowiska,

gdy kolejny minister gospodarki zapowiedział wstrzymanie prac. Potem – o czym rzadko dziś pamiętamy – był autorem programu pilotażo-wego, dzięki któremu 46 miast przejęło przyszłe zadania powiatów oraz powstały trzy tzw. miej-skie strefy usług publicznych. Wreszcie, w pierw-szym roku rządu Jerzego Buzka, powstały po-wiaty i regiony – samorządowe województwa, zgodnie z wizją prof. Kuleszy. Powiaty stały się uzupełniającym szczeblem lokalnym, czyli ta-kim, który przejął lokalne zadania ponadgminne. Wtedy obejmował rejony administracji ogólnej, kuratoryjne, drogowe, geodezyjne, biura pracy. Do istniejących struktur dodano organy demo-kracji przedstawicielskiej. Od nowa zbudowa-no województwa – po raz pierwszy powstały w Polsce podmioty polityki regionalnej.W obu etapach reformy prof. Kulesza ode-grał kluczową rolę w przełamywaniu opo-

rów, które wynikały nie tyle z odmiennych koncepcji ustrojowych (choć i takie były), ale bardziej z tendencji centralistycznych, do dziś pokutujących. Przejawia się to gąszczem rozporządzeń do ustaw regulujących zadania własne samorządów, często wiążących samo-rządowcom ręce. Ostatnia próba prof. Kuleszy zaradzenia tej sytuacji jest zawarta w „prezy-denckim” projekcie ustawy, która przywraca klauzule generalne samorządu terytorialnego. Tyle spraw trzeba kontynuować, niektóre – np. metropolie – dokończyć. Coraz wyraźniej widać, jak bardzo brakuje nam dziś jego wiedzy, intuicji i odwagi. Zwłaszcza tej ostatniej, tak potrzebnej przy tworzeniu projektów ustaw, a także wniosków do Trybunału Konstytucyj-nego w obronie samodzielności samorządów”.

„»Budowanie standardów funkcjonowania sa-morządu terytorialnego w Unii jest dowodem uznania roli samorządu, ale także dowodem możliwości oparcia całej gry na czynniku za-ufania« – nie sposób w pracy samorządowej nie oprzeć się na ogromnym doświadczeniu

i całej spuściźnie zostawionej przez prof. Michała Kuleszę. Jego zaangażowanie w pracę na rzecz odtworzenia samorządu terytorialnego oraz przebudowę ustroju administracyjnego Polski stało się impulsem dla władz samorządowych do szczególnej dbałości o „małe ojczyzny” i ich

mieszkańców. Prof. Kulesza pozostaje dla mnie autorytetem, nie tylko jako wielki twórca obec-nego ustroju administracyjnego Polski, ale rów-nież jako człowiek – z ogromną wiedzą, pełen entuzjazmu i siły do podejmowania niełatwych wyzwań”.

Janusz Królredaktor naczelny Pisma Samorządu Terytorialnego „Wspólnota”

Andrzej Porawskidyrektor Biura Związku Miast Polskich

Sylwester Sokolnickiburmistrz Miasta i Gminy Serock

Fot.

arch

. ww

w.w

spol

nota

.org

.pl

Opracowała Iwona Dybowska


W tej chwili negocjacje nad nowymi programa-mi unijnymi właściwie się już kończą. Umowa partnerstwa trafiła do UE. Wszystkie wojewódz-twa muszą teraz przekazać do Brukseli gotowe, zamknięte regionalne programy operacyjne. Postawienie na głowie podziału kraju po prostu grozi utratą funduszy z Unii. Poza tym fakt, że określone miasto jest siedzibą władz administra-cyjnych – np. województwa, jest tak naprawdę słabym czynnikiem rozwojowym. Znacznie ważniejsze są elementy gospodarcze, dostęp do usług publicznych, duży rynek pracy. Dobrym przykładem mogą być Legionowo czy Grodzisk Mazowiecki, które nigdy nie były miastami wo-jewódzkimi, a mają dużą dynamikę rozwoju. Na Mazowszu nie widać też degradacji miast z powodu utraty statusu wojewódzkiego. Oczy-wiście, są zjawiska migracji do stolicy, ale jest to proces związany z rynkiem pracy – do Warszawy przyjeżdżają też mieszkańcy innych regionów.

warto wiedziećczy wiesz, że...

Powódź niepowodzeńW 1406 r. książę Janusz I Starszy przeniósł stolicę księstwa czerskiego do Warsza-wy. Dlaczego opuścił jedną ze swoich najważniejszych rezydencji, do której nota bene powrócił pod koniec życia i w której zmarł?Dogodna lokalizacja (wzniesienie nad samym brzegiem Wisły) – na skrzyżowaniu szlaków handlowych – czyniła Czersk jednym z naj-znaczniejszych ośrodków na Mazowszu. Na zle-cenie księcia Janusza w ówczesnej politycznej i kościelnej stolicy Mazowsza powstał wspa-niały murowany zamek. Budowlę wzniesiono w latach 1388–1410, na planie nieregularnym, wytyczonym przez obwód wałów dawnego grodu. Zamek tworzyły dwie wieże, baszta bramna, kaplica oraz dwa murowane budynki. Ogromna, 22-metrowa wieża bramna (siedzi-ba zarządcy zamku i straży) znajdowała się na skarpie od wschodniej strony, a prowadziły do niej dwa mosty zwodzone: szerszy dla kon-nych i wozów, węższy – dla pieszych. Pozostałe dwie wieże – południowa i zachodnia – rów-nież pełniły funkcje użytkowe, odpowiednio

– więzienia i zbrojowni. Zabudowania miesz-kalne zaś umieszczono przy murze północnym. W centralnej części placu postawiono kościół pw. św. Piotra – pełnił on nie tylko funkcję ka-plicy zamkowej, ale również kolegiaty1. Pech chciał, że jeszcze przed zakończeniem budowy Mazowsze nawiedziła ogromna powódź, po której wiślane koryto przesunęło się o około 2 km od miasta. Nowoczesna twierdza straciła rację bytu – brak naturalnej zapory w postaci

1 Kościół niebędący katedrą, przy którym istnieje kapituła, czyli zespół duchownych w randze kanoników, mających prawo wyboru biskupa.

fosy, niemożność bronienia przeprawy i utrata bezpośredniego dostępu do wody sprawi-ły, że czerski zamek podupadał. Ostatecznym ciosem była decyzja księcia o przeniesieniu swojej głównej siedziby z Czerska do prężnie rozwijającego się ośrodka – Warszawy. Pojawia się zatem pytanie: czy, gdyby nie katastrofa hy-drologiczna, Czersk byłby stolicą ówczesnego Mazowsza, a później może i Polski?

Ostatni akordPonad 100 lat później Czersk przeżył odro-dzenie swojej świetności, choć już nie jako książęca stolica. Mazowsze zostało włączone w poczet dóbr królewskich po wygaśnięciu w 1526 r. męskiej linii książąt mazowieckich. Ziemia czerska stała się częścią wdowiej opra-wy przyznanej królowej Bonie po śmierci kró-la Zygmunta Starego w 1548 r. Wdowa wraz z córkami przeniosła się do Czerska i przez 8 lat swojego pobytu na mazowieckiej ziemi z ogromnym powodzeniem administrowała czerskimi dobrami. Zakładała sady, winnice i rozpowszechniała uprawę warzyw, które wprowadziła swego czasu na polskie stoły („włoszczyzna”, czyli klasyczny zestaw warzyw używanych do dziś w naszych kuchniach, przyjechała do Polski razem z królową Boną). Najzdolniejszych rzemieślników wysyłała po naukę do rodzinnych Włoch. Powstało wtedy m.in. kilkadziesiąt browarów, warsztaty sukien-

nicze, z których tkaniny były eksportowane do zachodniej Europy, a wyrabiane w Czersku specjalne żywice do uszczelniania statków by-ły wykorzystywane przez angielską flotę.

Królowa bez perełKonflikt z synem, królem Zygmuntem Augustem i częścią magnaterii sprawił, że zdecydowała się na powrót do swego tytularnego księstwa Bari, co uczyniła w 1556 r. (rok później została otruta przez zaufanego dworzanina). Musiała przy tym zrzec się wszystkich posiadanych w Polsce dóbr ziemskich. Pakowała się w pośpiechu, a było co wkładać do podróżnych kufrów – przez prawie 40 lat zgromadziła spory majątek. Z wyprowadz-ką Bony z Czerska związana jest legenda. Podob-no część kosztowności królowa pakowała sama. Przenosząc jedną ze szkatułek, nie zauważyła, że spod niedomkniętego wieczka wysunął się długi sznur pereł. Zwisające klejnoty zaczepiły się o któryś z mebli, sznurek rozerwał się i perły rozsypały się po posadzce. Królowa zignorowała ten fakt – nie przerwała pakowania ani też nie nakazała służbie pozbierania biżuterii. Podobno od tej pory, w czasie pełni księżyca na zamku pojawia się biała postać zbierająca perły z pod-łogi. Gdy tylko skończy pracę, musi zaczynać ją od nowa, bo klejnoty rozsypują się ponownie…

Opracowała Agnieszka Bogucka

Rozwój ponad podzia-łami

„ „

Trudno nie odnieść się do dyskusji na temat pomysłu powrotu do 49 województw. Trzeba powiedzieć wprost – oznaczałoby to utratę środków unijnych do 2020 r. Nie jest prawdą, że reforma administracyjna pozwoliłaby na lepszy podział pieniędzy.

Polska jest obecnie krajem zdecentralizowanym, opartym na samorządzie i zasadzie pomocniczości, która polega na realizacji poszczególnych zadań przez wspólnoty samorządowe – współtworzone przez obywateli. To od aktywności społeczności lokalnych oraz przedsiębiorczości samorządowców zależy, jak prosperuje ich miejscowość. Należy zabiegać o wzmocnienie obecnych struktur samorządowych poprzez zwiększenie udziału w podatkach, czyli dalszą decen-tralizację finansów publicznych, a nie poprzez mnożenie administracji, która tak naprawdę środki konsumuje.

Pamiętajmy, że dzięki środkom z RPO udało się zrealizować wiele inwestycji przekładających się na jakość naszego codziennego życia. Wśród korzyści nie można pominąć tworzenia nowych miejsc pracy. Zwłaszcza że brak zatrudnienia jest poważnym problemem generującym koszty indywidualne, społeczne i fiskalne. Na naszym gruncie długotrwale bezrobotnym brakuje nie tylko kompetencji, ale także wiary we własne siły i samodyscypliny. Dlatego tak istotne jest wypracowanie skutecznej strategii w tym zakre-sie. Przyjęliśmy więc „Regionalny plan działań na rzecz zatrudnienia na rok 2014 dla wojewódz-twa mazowieckiego”. Zaangażujemy nie tylko siły i doświadczenie, ale też konkretne kwoty pochodzące z programów finansowanych ze środków zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Nie ustajemy w działaniu, jednak trudno nie przyznać, że rozpoczęliśmy kolejny trudny rok. Wciąż borykamy się z nadmiernymi wpłatami do budżetu państwa, mimo że pierwsze wystą-pienie Sejmiku Województwa Mazowieckiego w tej sprawie miało miejsce już w grudniu 2008 r. Wznowienie w tym roku sejmowych prac nad „janosikowym” nie przyniosło jeszcze żadnych efektów. Uzyskanie kompromisu wciąż wyda-je się niemożliwe. Pozostaje wierzyć, że opinia Trybunału Konstytucyjnego zainspiruje rząd do przyspieszenia naprawy wadliwego systemu.

Marszałek Województwa MazowieckiegoAdam Struzik

Od 1 do 31 stycznia odbyło się 6 posiedzeń Za-rządu Województwa Mazowieckiego, na których podjęto 176 uchwał. Są one dostępne na stronie Samorządu Województwa Mazowieckiego

www.mazovia.pl

intelektualną i brak oferty programowej. Uwa-żam, że trzeba zabiegać o dalsze znaczące prze-sunięcia rozwojowych środków publicznych na poziom obecnych gmin, powiatów i woje-wództw – to jest prawdziwa decentralizacja. Nie mówi się również, że przywrócenie małych województw oznacza konieczność likwidacji powiatów. A to – oddalenie części usług pu-blicznych od obywatela. W mojej ocenie Europa i świat poszły naprzód. Po co wracać do mental-ności lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku? Społeczeństwo myśli już na szczęście inaczej. I właśnie społecznego zaangażowania oczeku-jemy w wytyczaniu nowych celów. Do 5 marca trwają na Mazowszu konsultacje Regionalne-go Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014–2020. To jeden ze strategicznych dokumentów definiujących kierunki wspierania rozwoju województwa. Został opracowany na podstawie projektu

Propozycja jest więc nietrafiona, czysto politycz-na, oparta na resentymentach do czasów socjali-stycznych. Liczenie, że ludzie naiwnie uwierzą, że posiadanie w mieście urzędników kategorii wo-jewódzkiej poprawi warunki egzystencji miesz-kańców to mrzonki. W rzeczywistości powstały-by tylko kolejne instytucje. Widać tutaj miałkość

pakietu legislacyjnego dla polityki spójności UE na lata 2014–2020 oraz pozostałych doku-mentów unijnych i krajowych o charakterze strategicznym. Zachęcam więc do udziału w konsultacjach – analizy potrzeb, zgłasza-nia uwag i propozycji kluczowych rozwiązań. Przed nami otwierają się nowe możliwości!

KRONIKA MAZOWIECKA NR 2 (132) 2014 ROK 11KRONIKA MAZOWIECKA NR 2 (132) 2014 ROK 10 KRONIKA MAZOWIECKA NR 2 (132) 2014 ROK 11KRONIKA MAZOWIECKA NR 2 (132) 2014 ROK 10

rozwój regionalny

Inwestycje na MazowszuWARSZAWA

Fot.

arch

. ben

eficj

enta

Fot.

arch

. ben

eficj

enta

Fot.

arch

. Muz

eum

Kol

ei W

ąsko

toro

wej

w S

ocha

czew

ie

Fot.

arch

. Tak

aPak

a

Fot.

Agni

eszk

a N

iedź

wie

dzka

Czysta energia, czyste środowiskoKompleksową termomodernizację przeszła już Szkoła Podstawowa w Puznówce. W budynkach ocieplone zostały ściany, stropodach, wy-mieniono też okna i drzwi. Zainstalowano kolektory słoneczne, które wspomagają podgrzewanie wody. Oszczędności i troska o środowi-sko to główne korzyści płynące z inwestycji. Ograniczenie emisji CO2, tlenków siarki i pyłów do atmosfery korzystnie wpłynie m.in. na cenne obszary chronione – Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu, w tym pobliski rezerwat przyrody Rogalec. Prace termomodernizacyj-ne przy komisariacie policji w Pilawie ruszą w tym roku.

Tytuł projektu Poprawa efektywności energetycznej poprzez termomodernizację budynków użyteczności publicznej oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w Gminie Pilawa

Wartość 1 106 531,94 złKwota dofinansowania 677 479,88 złBeneficjent Miasto i Gmina Pilawa (powiat garwoliński)Działanie 4.3 Ochrona powietrza, energetyka

Tytuł projektu Rozwój Centrum Kongresowego poprzez budowę hotelu i kompleksu konferencyjnego zlokalizowanego nad Zalewem Zegrzyńskim

Wartość 88 115 688,04 złKwota dofinansowania 28 704 000 złBeneficjent Hotel Warszawianka Centrum Kongresowe

spółka z o.o. w JachranceDziałanie 6.2 Turystyka

Tytuł projektu Czysta ziemia w czystym Wołominie – ochrona powierzchni ziemi w gminie Wołomin przy pomocy systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych

Wartość 590 000 złKwota dofinansowania 407 000 złBeneficjent Miejski Zakład Oczyszczania w WołominieDziałanie 4.2 Ochrona powierzchni ziemi

Tytuł projektu Platforma usług elektronicznych Uniwersytetu Warszawskiego dla społeczności regionu

Wartość 8 520 702 złKwota dofinansowania 6 998 821,49 złBeneficjent Uniwersytet WarszawskiDziałanie 2.2 Rozwój e-usług

Tytuł projektu Modernizacja i adaptacja budynku po dawnym przed-szkolu na cele statutowe Muzeum Kolejnictwa w War-szawie – Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie

Wartość 723 529,05 złKwota dofinansowania 499 999,75 złBeneficjent Muzeum Kolejnictwa w WarszawieDziałanie 6.2 Turystyka

Tytuł projektu Poprawa oferty turystycznej miasta Legionowo poprzez system ścieżek rowerowych

Wartość 2 142 720,87 złKwota dofinansowania 499 896,76 złBeneficjent Miasto i Gmina LegionowoDziałanie 6.2 Turystyka

Na konferencję do JachrankiHotel Warszawianka dzięki funduszom unijnym stał się nowoczesnym centrum konferencyjno-hotelowym. Nowe dwa obiekty to kilkanaście sal wyposażonych w innowacyjny sprzęt i rozwiązania techniczne oraz nowoczesna baza hotelowa. Pomieszczenia konferencyjne zajmują w sumie powierzchnię 2000 m2. Ponadto hotel dysponuje restauracją z tarasem na ponad 350 osób, kawiarnią, oranżerią i salą kominkową. Działa tu również klub nocny, kręgielnia, a dla najmłodszych sala za-baw. W części hotelowej powstały 73 nowoczesne, klimatyzowane pokoje, 48 pokoi DeLuxe o najwyższym standardzie oraz sześć kame-ralnych sal konferencyjnych.

Segregacja to podstawaZakupione w ramach unijnego projektu pojemniki na odpady ko-munalne ograniczą ilość zanieczyszczeń na terenie gminy Wołomin. Do kontenerów będą trafiały szkło, plastik, zużyty sprzęt elektroniczny oraz przeterminowane lekarstwa. Znajdą się także zbiorniki na odpady zielone, makulaturę i akumulatory. Łącznie w gminie ustawionych zo-stanie 318 sztuk specjalnych pojemników.

E-usługi na UWUczelnia z sukcesem aplikuje o środki unijne. Tym razem pozyskała eu-ro na interaktywny portal informacyjny. Stanie się on swoistą platfor-mą integrującą system zarządzania treścią. Studenci oraz wykładowcy znajdą na niej informacje na temat toku studiów, terminów, infrastruk-tury uczelni, a także spis pracowników oraz podstawowe dane o nich. System pozwoli na wymianę informacji uwierzytelniających. W efekcie pracownicy kilku podmiotów zajmujący się jednym projektem będą mieli dostęp do wspólnych dokumentów. Wszystkie usługi będą udo-stępniane przez www – z wersją dla osób niedowidzących oraz wersją zgodną z czytnikami ekranowymi dla niewidomych. W ramach przed-sięwzięcia zakupiony zostanie również sprzęt komputerowy, serwery, urządzenia sieciowe, systemy operacyjne, a serwerownia przejdzie modernizację.

Jednośladem przez LegionowoInwestycja zakłada wybudowanie nowych dwukierunkowych ścieżek rowerowych. Dodatkowo powstaną parkingi, chodniki oraz mapa tu-rystyki rowerowej z zaznaczonymi szlakami dla jednośladów i punk-tami obsługi rowerzystów. Projekt ma służyć promocji zdrowego i ak-tywnego trybu życia. W jego ramach odbędą się szkolenia dotyczące bezpiecznego zachowania rowerzystów i innych uczestników ruchu.

Centrum edukacyjno-turystyczneJuż wkrótce sochaczewski oddział Muzeum Kolejnictwa w Warsza-wie uzyska nowe przestrzenie. W dawnym przedszkolu powstanie nowoczesne centrum edukacyjno-turystyczne. Oprócz dwóch sal ekspozycyjnych o łącznej powierzchni 200 m2, sali multimedialnej z możliwością wykorzystania na różnego typu konferencje, znajdzie się także sklep muzealny i punkt gastronomiczny. Wygospodarowane zostaną również pomieszczenia biurowe, magazynowe oraz recepcja. Modernizacja budynku polegać będzie na wymianie stolarki okiennej i drzwiowej, a także instalacji elektrycznej. Wykonane zostaną robo-ty wyburzeniowe, malarsko-tynkarskie oraz wodno-kanalizacyjne. Obiekt będzie dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Tytuł projektu „Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 631 relacji Nowy Dwór Mazowiecki–Warszawa; Rozbudowa odcinka Zie-lonka–granica Warszawy do przekroju dwujezdniowego”

Wartość 50 019 864,88 złKwota dofinansowania 42 028 250,74 złBeneficjent Samorząd Województwa MazowieckiegoDziałanie 3.1 Infrastruktura drogowa

Fot.

arch

. MZD

W

Zielone światło dla drogi nr 631Już wkrótce rozpocznie się przebudowa drogi wojewódzkiej nr 631 na terenie gmin Ząbki i Zielonka. Inwestycja obejmuje 2,1-kilometrowy odcinek od granicy projektowanego „Węzła Zielonka” z projektowa-ną S-17 do granicy Warszawy. W efekcie powstanie czteropasmowa trasa (po dwa pasy w każdą stronę) z odwodnieniem, oświetleniem LED-owym, chodnikami, ścieżką rowerową oraz ekranami akustyczny-mi. Zostaną też wybudowane skrzyżowania – m.in. na przecięciu dróg nr 631 i 634. Prace potrwają do połowy 2015 r.

Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 oraz ze środków budżetu województwa mazowieckiego.

PROGRAMREGIONALNYNARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI


Tytuł projektu Konserwacja neogotyckiego kościoła katedralnego w Radomiu – rewaloryzacja budynku świątyni oraz ograniczenie kosztów eksploatacji i emisji zanieczyszczeń poprzez wybudowanie nowoczesnego

– proekologicznego systemu ogrzewaniaWartość 10 000 000 złKwota dofinansowania 6 660 000 złBeneficjent Parafia Katedralna pw. Opieki Najświętszej Maryi

Panny w RadomiuDziałanie 5.2 Rewitalizacja miast

Tytuł projektu Budowa krytej międzyszkolnej pływalni w PrzysuszeWartość 17 916 496,83 złKwota dofinansowania 7 192 130,75 złBeneficjent powiat przysuskiDziałanie 7.2 Infrastruktura służąca edukacji

rozwój regionalny

Fot.

ww

w.ra

dom

.pl

Fot.

arch

. ben

eficj

enta

Radomska katedra odnowionaKonserwacja elewacji budynku, remont dachu, dzwonów, wzmocnio-ne hełmy wież kościelnych, nowy system ogrzewania wykorzystują-cy pompę cieplną to prace zrealizowane m.in. dzięki unijnej dotacji. W ramach projektu wykonano także opaskę drenażową wokół świąty-ni wraz z odprowadzeniem wód opadowych do kanalizacji burzowej oraz posadzono drzewa i krzewy. Dzięki inwestycji udało się zachować cenny zabytek miasta, poprawić bezpieczeństwo wiernych i ułatwić dostęp osobom niepełnosprawnym.

Ilona NasiadkaMazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych

Basen z prawdziwego zdarzeniaMieszkańcy Przysuchy i okolic cieszą się z nowego obiektu sportowo-

-rekreacyjnego. W budynku znajduje się sześciotorowy basen o wy-miarach 25 x 12,5 m o zmiennej głębokości wody od 1,2 aż do 1,8 m. Mniejszy basen rekreacyjny ma 11 x 8 m i głębokość 1,2 m. Dużo frajdy wszystkim użytkownikom daje 60 m zjeżdżalnia. Jest też brodzik o głę-bokości 40 cm dla maluchów oraz ośmioosobowa wanna rekreacyjna z bogatym programem hydromasażu. Ci, którzy nie mają ochoty na kąpiel, z przyjemnością skorzystają z saun, czterotorowej kręgielni, ka-wiarni czy baru.

RADOM By łatwiej zarządzać firmąRadomska spółka Bolid działająca w trzech różnych branżach (chłod-niczej, piwowarskiej oraz budowlanej) postanowiła usprawnić dzia-łalność firmy. Dzięki funduszom unijnym wdrożyła system CRM/ERP. Modernizacja infrastruktury informatycznej pozwoliła lepiej zarządzać przedsiębiorstwem, produkcją, sprzedażą, ale także wykorzystać zaso-by i zaoferować usługi odpowiadające potrzebom klienta. Inwestycja otwiera również ścieżkę ekspansji na rynek krajowy i zagraniczny.

Tytuł projektu Wdrożenie systemu CRM/ERP w firmie Bolid Sp. z o.o.Wartość 569 367 złKwota dofinansowania 231 450 złBeneficjent Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe i Usługowe

„Bolid” Spółka z o. o.Działanie 2.3 Technologie informacyjne i komunikacyjne

dla MSP

PROGRAMREGIONALNYNARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI

Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 oraz ze środków budżetu województwa mazowieckiego.


zdrowie

Powstanie dworzec marzeń – nowoczesny i ekologiczny

„Rewitalizacja i termomodernizacja budynku dworca PKP w Płocku wraz z terenem przydworcowym” to tytuł pierwszego projektu, który zostanie zrealizowany komplementarnie ze środków Inicjatywy JESSICA w ra-mach działania 5.2 (Rewitalizacja) oraz 4.3 (Efektywność Energetyczna). Kompleksowy remont pozwoli na lepsze wykorzystanie powierzchni budynku, uzyskanie znaczących korzyści ekonomicznych dla miasta oraz przyczyni się do rewitalizacji przestrzeni miejskiej. Poprawi też komfort

Winny styl życiaUzależnienia behawioralne, czyli niezwiązane z zażywaniem substancji psychoaktywnych, wy-stępują coraz częściej i dotyczą ludzi w każdym wieku. Styl i tempo życia sprawiają, że ludzie stają się bardziej narażeni na niekorzystny wpływ śro-dowiska. Pojawiają się nowe rodzaje uzależnień – od zakupów, operacji plastycznych, seksu, hazar-du, internetu itp. W dzisiejszych czasach nie da się wyeliminować całkowicie bodźców, które prowa-dzą do uzależnień behawioralnych. Problem ten dotyka coraz większej grupy, w tym szczególnie dzieci i młodzież, a także bliskich osoby uzależ-nionej. Informacji na ten temat wciąż jest za mało, dlatego tak ważne jest uświadamianie o istnieniu tego typu zagrożeń. Oferta profesjonalnej pomo-cy wciąż jednak jest niewystarczająca.Główny nacisk w oddziaływaniach terapeutycz-nych położony jest na zapobieganie nawrotom poprzez identyfikację sytuacji, które im sprzyjają.

Nowoczesny dworzec autobusowy i kolejowy, dwa parkingi dla podró-żujących, hotel wraz z pokojami dla kierowców, zaplecze gastronomicz-ne i punkty usługowe będą efektem projektu realizowanego przez miejską spółkę Rynex z Płocka. Środki z Inicja-tywy JESSICA zostaną zainwestowane w rewitalizację i poprawę efektywno-ści energetycznej szpecącego dotąd miasto budynku z lat 60. XX wieku.

użytkowników dworca. Zarówno elewacja zewnętrzna, jak i wnętrze zaniedbanego dworca PKP i PKS przy ul. Dworcowej 46 wymagają na-tychmiastowego, kapitalnego remontu. Dotychczasowe rozwiązania techniczne i degradacja całego budynku wpływają na bardzo wysokie zużycie energii elektrycznej i cieplnej, dlatego płocki dworzec w obec-nym kształcie nie generuje przychodów. Obiekt zostanie dostosowany do aktualnie panujących standardów rynkowych, co pozwoli uzyskiwać przychody z najmu powierzchni komercyjnych i hotelowych. Dzięki re-alizacji inwestycji będą tu funkcjonować przynajmniej trzy nowe przed-siębiorstwa komercyjne (hotel, lokal gastronomiczny, lokale handlowe) zatrudniające nowych pracowników (co najmniej 15 osób). Dodatkowo zrealizowane inwestycje w zakresie termomodernizacji budynku znaczą-co ograniczą koszty jego eksploatacji.Należy też spodziewać się zwiększonej liczby turystów i podróżnych ko-rzystających z obiektu. Wyremontowany budynek będzie nie tylko archi-tektoniczną wizytówką tej części miasta, ale również bazą noclegową dla turystów odwiedzających Płock. Zwiększony ruch przełoży się na wzrost konkurencyjności i przychodów oraz zysków przedsiębiorstw zlokalizo-wanych w okolicy inwestycji.

Zielona dynamikaPrzy projektowaniu dworca podkreślono jego dynamiczny charakter. Symbolem wiodącym będzie skrzydło przekształcone w formę zadasze-nia placu dworcowego. Szpaler elementów konstrukcyjnych przypomi-nających drzewa przywoła wyobrażenia zieleni miejskiej, nadając założe-niu wielkomiejski charakter. Przyjęta w ten sposób przyrodnicza estetyka podkreśla wizualnie energooszczędność „zielonego budynku”.

Co na dworcu?Nie zmieni się struktura konstrukcyjna i gabaryty istniejącego dworca. Natomiast parterowy pawilon przylegający do niego zostanie wyburzo-ny. W pustym dziś holu dworcowym powstaną wyspy z lokalami gastro-nomicznymi oraz nowe reprezentacyjne schody na galerię. Inwestycja w zakresie efektywności energetycznej pozwoli na znaczące ogranicze-nie zużycia energii elektrycznej i cieplnej oraz redukcję emisji CO2. Oświe-tlenie będzie wymienione na energooszczędne.Dwanaście stanowisk autobusów zgrupowanych będzie na sześciu peronach. Przewidziano również peron poza dworcem dla autobusów miejskich i przelotowych. Wszystkie stanowiska będą zadaszone. Wygo-spodarowano też strefy dla parkujących samochodów osobowych, na które przeznaczone będzie każde wolne miejsce na terenie obiektu. Wo-kół inwestycji zamontowany zostanie monitoring oraz nowe oświetlenie.

Zespół Agencji Rozwoju Mazowsza S.A.

Uzależnienia behawioralne zagrożeniem XXI wiekuPrawie co czwarty Polak w wieku 15 lat i więcej grał w jakieś gry na pieniądze (23,5 proc.). Zagrożonych uzależnieniem od internetu jest 2,7 proc. jego użytkowni-ków, natomiast problem z kompulsywnym kupowaniem dotyczyć może 3,5 proc. ludności naszego kraju do 15 roku życia – tak wynika z badań (dane na 2012 r.) przeprowadzonych przez Fundację CBOS na zlecenie Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych.

Gdzie szukać pomocy?Wieloletnie doświadczenie w leczeniu oraz te-rapii dzieci i młodzieży, a także w pracy z ado-lescentami (osobami w okresie dojrzewania) z problemem uzależnień behawioralnych ma Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii Sp. z o. o. w Zagórzu. Jego pacjenci mogą liczyć na pomoc zarówno w warunkach ambulatoryjnych w Po-radni Uzależnień w Warszawie, jak i w systemie stacjonarnym w Ośrodku Rehabilitacji Uzależnień od Substancji Psychoaktywnych ze Współistnieją-cymi Zaburzeniami Psychotycznymi w Otwocku.Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii zre-alizowało również program „Marzenie o nie-zależności adolescentów”1, który jest częścio-wo polską adaptacją szwedzkiego projektu

„Drömmen om ett oberoende” wdrażanego przez Maria Ungdom w Sztokholmie (szwedz-ki odpowiednik Mazowieckiego Centrum Neu-ropsychiatrii w Zagórzu).1 Program sfinansowany ze środków Funduszu Rozwiązywa-

nia Problemów Hazardowych w ramach umowy zawartej z Krajowym Biurem ds. Przeciwdziałania Narkomanii.

Zrealizować marzenie o wolnościPodstawowym celem projektu było zmniejsze-nie negatywnego wpływu hazardu i innych uza-leżnień behawioralnych na życie pacjenta i jego najbliższych, a także nauka nowych sposobów radzenia sobie z emocjami, stresem i lękiem. Efektem programu jest wzrost umiejętności psychospołecznych wśród pacjentów, którzy powinni mieć wypracowany nowy model co-dziennego funkcjonowania i dalszego rozwoju.Duży nacisk został położony na dostęp do profe-sjonalnej pomocy dla adolescentów i ich rodzin z terenu Warszawy i województwa mazowiec-kiego. Koncepcja i podstawy teoretyczne progra-mu oparte są na terapii poznawczo-behawioral-nej, wywiadzie motywującym oraz interwencji kryzysowej i pracy z rodziną.

Zbigniew MichalczakMazowieckie Centrum Neuropsychiatrii Sp. z o.o.

w Zagórzu

Po raz pierwszy zaprezentowano „K

rajowy in-

deks sprawności systemu ochrony zdrow

ia”,

który przygotował PwC (wiodąca glob

alna orga-

nizacja świadcząca profesjonalne usł

ugi dorad-

cze). Mazowsze zajęło w nim III miejsce wśród

wszystkich województw w kategorii

„Poprawa

Stanu Zdrowia”. Na ten wynik składają

się przede

wszystkim wskaźniki pogrupowane w kategorie:

zapobieganie zgonom, zapobieganie za

ostrze-

niom stanu zdrowia (np. wskaźnik hospita

lizacji

z powodu niewydolności serca, ws

kaźnik ho-

spitalizacji chorujących na przewlekł

e choroby

dolnych dróg oddechowych, hospita

lizacja cu-

krzyków) oraz prewencja chorób (w ty

m uczest-

nictwo w badaniach mammograficznych, cytol

o-

gicznych, szczepieniach). Mazowsze uzyskało

tu

175 punktów.

Na stronie internetowej UMWM www.mazovia.pl w zakładce „Polityka społeczna i zdrowotna” do-stępny jest „Informator o podmiotach leczniczych oraz Krajowym Ośrodku Mieszkalno-Rehabilita-cyjnym w Dąbku, dla których podmiotem two-rzącym jest Samorząd Województwa Mazowiec-kiego”. Obecnie jest ich 29, w tym 22 szpitale. Wszystkie podmioty lecznicze zostały sklasyfiko-wane pod względem profilu działalności – szpitale wielospecjalistyczne, profilowane, psychiatryczne (dla dorosłych i dzieci). Zawiera także dane o przy-chodniach specjalistycznych oraz Mazowieckim Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy. Omó-wiono też stacje pogotowia ratunkowego i Krajo-wy Ośrodek Mieszkalno-Rehabilitacyjny w Dąbku.

Fot.

arch

. inw

esto

ra

Fot.

arch

. inw

esto

ra


Fot.

arch

. MSW

w S

iedl

cach

Fot.

arch

. MSW

w S

iedl

cach

Fot.

arch

. MSW

w S

iedl

cach

Instytucja szkoły rodzenia stała się faktem po II wojnie światowej w Wielkiej Brytanii, a w Pol-sce wprowadzona została w 1956 r. Jej głów-nym założeniem jest przygotowanie przyszłych rodziców do zbliżającego się porodu oraz do przekazania wiedzy na temat pielęgnacji i opieki nad noworodkiem. Z badań wynika, że kobiety korzystające ze szkół rodzenia lepiej odczytują sygnały swojego ciała podczas porodu i lepiej współpracują z położną i lekarzem. Obecnie program szkół rodzenia obejmuje najważniejsze zagadnienia z zakresu ciąży, porodu i połogu, a także pielęgnacji noworodka, karmienia piersią,

zdrowie

Uczą rodzić

Oczekiwanie na narodziny dziecka jest dla rodziców czasem niezwykłym. Szczególnie jeśli dotyczy ludzi, którzy po raz pierwszy mają zostać rodzicami. Oprócz wielkiej radości często odczuwają lęk i niepokój – najpierw przed porodem, a później przed nowymi obowiązkami.

… w Ciechanowie…W 2011 r. ciechanowska placówka podjęła sta-rania, by reaktywować szkołę rodzenia przy oddziale położniczo-ginekologicznym Specja-listycznego Szpitala Wojewódzkiego w Ciecha-nowie. Zaczęto od pozyskania funduszy – tu zrozumieniem potrzeb młodych mieszkańców Ciechanowa i okolicy wykazała się rada powiatu wspólnie ze starostą ciechanowskim. Przekazano środki finansowe z budżetu powiatu ciechanow-skiego na realizację programu zdrowotnego pn.

„Edukacja przyszłych rodziców w szkole rodzenia w okresie od 1 lipca 2012 do 30 czerwca 2013 ro-ku”. Bezpłatne zajęcia edukacyjne prowadzone były pod hasłem „Ciąża i poród – przejdziemy to razem”. Po wygaśnięciu umowy zawartej pomię-dzy starostwem a szpitalem na prowadzenie za-jęć edukacyjnych, ciężar finansowania przejął na siebie ten drugi podmiot. Pierwszym miejscem spotkań szkoły rodzenia była sala znajdująca się w Poradni Leczenia Uzależnień. Zrealizowano wówczas cztery cykle, każdy z nich składał się z ośmiu dwugodzinnych spotkań. Łącznie z za-jęć skorzystało 40 par. Obecnie zajęcia odbywają się w głównym budynku szpitala, w dużych i wy-godnych pomieszczeniach, z salami do ćwiczeń i zajęć edukacyjnych. Od września do grudnia 2013 r. odbyły się 3 cykle zajęć edukacyjnych – łącznie wzięło w nich udział 26 par. Od 14 stycz-nia br. na naukę zgłosiła się kolejna grupa mło-dych rodziców. W sumie z zajęć szkoły rodzenia skorzystało do tej pory 66 par.

… i w SiedlcachOd stycznia tego roku również Mazowiecki Szpital Wojewódzki w Siedlcach ma w swojej ofercie szkołę rodzenia. Ona także zapewnia kompleksową opiekę nad kobietą i jej dzieckiem, by pacjentki miały poczucie pełnego komfortu i poznały personel oddziału wcześniej, by czu-ły się swobodniej i nie odczuwały lęku, by były świadome i miały pewność, że personel od-działu jest do ich dyspozycji. Zajęcia w siedlec-kim szpitalu prowadzi kadra medyczna mająca długoletnie doświadczenie w pracy z kobietami i noworodkami – położne, pielęgniarki, lekarz położnik, neonatolog, anestezjolog oraz rehabili-tant. Oprócz dyskusji i wykładów stałym elemen-tem w programie szkoły są ćwiczenia dla kobiet w ciąży i w połogu, pozwalające jak najszybciej dojść do pełnej sprawności. Zajęcia odbywają się 2 razy w tygodniu w grupach 16-osobowych

„Mazowiecki Szpital Wojewódzkiw Siedlcach” Sp. z o.o.

ćwiczenia z fizjoterapeutą oraz zajęcia z psycho-logiem. Podczas kursu można dowiedzieć się również, jak skompletować wyprawkę dla ma-luszka czy spakować torbę do szpitala dla mamy i jej dziecka. Zajęcia w szkole rodzenia przybliża-ją też uczestnikom spotkań oddział położniczy. Służy temu zwiedzanie sali porodowej, a także sal, w których przebywają mamy ze swoimi no-wo narodzonymi dziećmi. Zajęcia teoretyczne i praktyczne prowadzą m.in. lekarze specjaliści z zakresu położnictwa i ginekologii, położne, do-radca laktacyjny.

Fot.

arch

. SSW

w C

iech

anow

ie

Fot.

arch

. SSW

w C

iech

anow

ie

(8 par). Rodzice, którzy nie mogą uczestniczyć w zajęciach w tygodniu, mogą wybrać zajęcia weekendowe. Prowadzone są również spotka-nia dla mam, które mają wskazania i będą rodziły przez cesarskie cięcie.

Na podst. mat. z obydwu szpitali opracowała Agnieszka Bogucka

Państwo

Kamila i Adam Korycińscypodzielili się z nami refleksjami na temat zajęć szkoły rodzenia w siedleckim szpitalu.

Co zmotywowało Państwa do uczestnictwa w zajęciach szkoły rodzenia?Czas oczekiwania na dziecko, jego narodziny, a po-tem pierwsze tygodnie poświęcone na opiekę nad nim to niezwykły okres. Chcieliśmy wszechstronnie przygotować się do porodu oraz nauczyć się pod-stawowych czynności pielęgnacyjnych noworodka, które naszym zdaniem potrzebne są do prawidło-wego sprawowania świadomego rodzicielstwa.

Czy uczestnictwo męża w szkole rodzenia jest konieczne?Jak najbardziej tak. Uważam, że każdy mąż powi-nien uczęszczać na zajęcia z żoną. Dzięki temu buduje się nie tylko większa więź emocjonalna między małżonkami, ale także między tatą a dziec-kiem. Dzięki zajęciom ojciec uświadamia sobie, ja-kie zmiany czekają rodziców po przyjściu nowego członka rodziny, a co za tym idzie może się na nie lepiej przygotować.

Czy tematy przedstawione podczas zajęć w szkole rodzenia przełożą się na praktykę? Co dało Państwu uczestnictwo w zajęciach?Przede wszystkim zajęcia uświadomiły nam, jak przygotować się do porodu naturalnego (nauczy-łam się jak powinnam oddychać i jakie ćwiczenia wykonywać, aby poród był mniej dokuczliwy). Poza tym zwiększyły naszą świadomość odnośnie połogu i karmienia piersią. Szkoła rodzenia przede wszystkim uspokoiła nas przed porodem. Dowie-działam się też, jak powinnam się odżywiać, aby dostarczyć wszystkich potrzebnych składników do rozwoju dziecka i jak pielęgnować naszego malusz-ka. Mogliśmy porozmawiać z położną, pielęgniarką noworodkową, lekarzem i zadać im nurtujące nas pytania, na które nie znaleźlibyśmy odpowiedzi w żadnej książce.

Czy poleciliby Państwo innym parom uczest-nictwo w takich zajęciach?Narodziny dziecka to wielka zmiana – w trybie życia, priorytetach i dokonywanych wyborach. Uważamy, że do tej zmiany warto przygotować się jak najlepiej, dlatego każda para, która spodziewa się dziecka, powinna uczestniczyć w zajęciach szkoły rodzenia. Położna prowadząca uświadamia małżonków od-nośnie procedur obowiązujących w szpitalu. Dzięki temu rodzice nie będą zaskoczeni niektórymi decy-zjami personelu w czasie porodu. Poza tym poznaje się część personelu, co sprzyja lepszemu zaaklima-tyzowaniu się na oddziale. Według nas książki i cza-sopisma to dodatek, a wiedzę praktyczną powinna przekazywać położna w szkole rodzenia, która do-datkowo ją porządkuje.


Kilka odpowiedzi na zadawane pytania

Czy można nałożyć karę za nieterminowe złożenie tzw. sprawozdania zerowego?

Obowiązek składania sprawozdań zerowych nie wynika wprost z przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i po-rządku w gminach. Podmiot, na który nałożonoby karę za nieterminowe złożenie tzw. sprawozdania zerowego, mo-że się skutecznie odwołać od decyzji.

Czy do poziomów odzysku można wliczyć odpady zbierane przez szkoły w ramach akcji zbiórki makulatury (lub innych su-rowców)?

Odpady zebrane w ramach różnego rodzaju akcji można wliczać do poziomów, o ile gmina uzyska kopie dokumen-tów, które potwierdzą przekazanie zebranych odpadów danej firmie oraz poddanie tych odpadów procesom od-zysku lub recyklingu.

Jak powinno wyglądać sporządzanie i przekazywanie sprawozdań w przypad-ku objęcia przez gminę systemem odbioru odpadów komunalnych jedynie nierucho-mości zamieszkałych?

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obo-wiązany do sporządzania rocznego sprawozda-nia z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi oraz przekazania go marszałkowi województwa i wojewódzkiemu

Jaki obszar działania obejmuje?Fundusz może udzielać finansowego wsparcia dla różnorodnych zadań proekologicznych reali-zowanych na terenie województwa mazowiec-kiego. Instytucja współfinansuje przedsięwzięcia związane z gospodarką odpadami, ochroną po-wierzchni ziemi, powietrza, wód, przeciwdzia-łaniem klęskom żywiołowym i likwidowaniem ich ewentualnych skutków. Wspomaga również wykorzystywanie lokalnych źródeł energii od-nawialnej, wytwarzanie biokomponentów czy biopaliw. Wspiera edukację ekologiczną, ekolo-giczne formy transportu, ochronę i przywracanie chronionych gatunków roślin i zwierząt, urządza-nie terenów leśnych, zadrzewień, zachowanie parków i ogrodów objętych ochroną zabytków oraz zwiększanie lesistości naszego kraju. Współ-finansuje też projekty inwestycyjne realizowane z udziałem środków unijnych, poprzez przygoto-wanie dokumentacji lub finansowanie kosztów operacyjnych, które nie podlegają zwrotowi.

Skąd ma pieniądze?WFOŚiGW w Warszawie prowadzi samodzielną gospodarkę finansową. Przychodami funduszu są wpływy z tytułu opłat i kar za korzystanie ze środowiska oraz przychody z tytułu odsetek od pożyczek udzielanych we wcześniejszych okre-sach. Z prawnego punktu widzenia nie jest więc wojewódzką samorządową jednostką organiza-cyjną a samorządową osobą prawną.

W jaki sposób wydaje publiczne pieniądze?Fundusz nie tylko administruje wspólnymi środ-kami, ale nimi gospodaruje. Swoim klientom obok takich form pomocy finansowej jak pożycz-ki (o preferencyjnym oprocentowaniu) z moż-liwością ich częściowego umorzenia, udziela również bezzwrotnych dotacji, w tym dopłat do

Zbliża się termin przekazywania sprawozdań z realizacji zadań z zakresu gospodaro-wania odpadami komunalnymi za 2013 rok przez jednostki samorządu gminnego.Sprawozdanie należy sporządzić na podstawie wzoru określonego w rozporządze-niu ministra środowiska z 15 maja 2012 r. w sprawie wzorów sprawozdań o ode-branych odpadach komunalnych, odebranych nieczystościach ciekłych oraz reali-zacji zadań z zakresu gospodarowaniaodpadami komunalnymi(Dz. U. z 2012 r., poz. 630).

ekologia

ZDĄŻYĆ PRZED

31 MARCA

– miniporadnik

inspektorowi ochrony środowiska do 31 marca roku następu-jącego po roku, którego dotyczy. Przepisy ustawy nie przewi-dują składania dwóch sprawozdań rocznych z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi odręb-nych dla wykazania informacji o odpadach pochodzących z nieruchomości zamieszkałych i niezamieszkałych. W związ-ku z tym powinno być złożone jedno sprawozdanie.

Czy gmina ma obowiązek ukarania podmioty odbierające odpady komunalne, które wyka-zały, że przekazały odpady (zmieszane odpa-dy komunalne, odpady zielone, pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeka-zanych do składowania) niezgodnie z hierar-chią postępowania z odpadami czy też może od nałożenia kary odstąpić?

Przedsiębiorca, który przekazał zmieszane odpady komunal-ne, odpady zielone (…), naruszył art. 9e ust. 1 pkt. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zgodnie z przepisem art. 9x ust. 1 pkt. 3 przedmiotowej ustawy pod-lega karze pieniężnej w wysokości od 500 zł do 2 tys. zł za pierwszy ujawniony przypadek. Skoro przypadek taki został ujawniony, to należy na przedsiębiorcę nałożyć karę.

Więcej informacji oraz praktyczne wskazów-ki, jak obliczyć poziom odpadów ulegają-cych biodegradacji oraz poziom recyklingu odpadów w gminach i powiatach na stronie www.mazovia.pl .

WFOŚiGW w Warszawie – z czym kojarzyć?

Poniższym materiałem inaugurujemy nową rubrykę „Kroniki Mazowieckiej”. Bę-dziemy w niej poruszać tematy związane z działalnością Wojewódzkiego Fundu-szu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) w Warszawie. Na po-czątek postaramy się bardzo ogólnie przedstawić instytucję.

oprocentowania kredytów bankowych udziela-nych przez banki na zadania z zakresu ochrony środowiska, dokonywania częściowych spłat kapitału kredytów bankowych i dopłat do opro-centowania lub ceny wykupu obligacji.

Kto może korzystać ze środków WFOŚiGW w Warszawie?O pieniądze mogą ubiegać się:

∙ jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i jednostki podległe,

∙ osoby fizyczne, ∙ inni wnioskodawcy np.: Lasy Państwowe,

park narodowy i parki krajobrazowe, osoby prawne, spółki wodne i ich związki, organi-zacje, stowarzyszenia, zrzeszenia, fundacje, szkoły wyższe i instytuty badawcze, państwo-we lub samorządowe instytucje kultury, itp.

Gdzie ma swoją siedzibę?Centrala mazowieckiego funduszu mieści się w Warszawie przy ul. Ogrodowej 5/7. Działa również pięć wydziałów zamiejscowych w: Cie-chanowie przy ul. Mickiewicza 7, Ostrołęce przy ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 38, Płocku przy ul. Małachowskiego 8, Radomiu przy ul. Grzybow-skiej 4/6 i Siedlcach przy ul. Asłanowicza 18. Każde z biur odpowiada za przyjmowanie i opiniowanie dokumentów (wniosków) z podległego mu tere-nu. Kwestie przyznania dofinansowania w ramach poprawnie złożonego wniosku, zgodnie z zasada-mi obowiązującymi w Funduszu, należą do kom-petencji Zarządu i Rady Nadzorczej Funduszu.

W jaki sposób rozdysponowywane są środki?Fundusz ogłasza programy i konkursy, w ra-mach których udziela wsparcia finansowego. Są one skierowane do poszczególnych grup beneficjentów. Nabór odbywa się zgodnie

z przyjętym kalendarium naboru wniosków, aż do wyczerpania przewidzianej alokacji. Po uzy-skaniu wsparcia, każdy beneficjent zobowiąza-ny jest do informowania o otrzymanej pomocy. Najczęściej jest to umieszczenie w widocznym miejscu tablicy informującej, że dane przedsię-wzięcie zostało „… dofinansowane przez Woje-wódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospo-darki Wodnej w Warszawie, www.wfosigw.pl” .

Jakie programy w tym roku?Dla jednostek samorządu terytorialnego i innych beneficjentów trwa nabór w dwudziestu progra-mach i dwóch konkursach. W przypadku osób fizycznych w tej chwili nie jest prowadzony żaden nabór. Szczegóły dotyczące poszczególnych pro-gramów – regulaminy, wnioski, instrukcje oraz spe-cjalne zalecenia dostępne są na stronie Funduszu www.wfosigw.pl w zakładce Strefa Beneficjenta.

Co zyskujemy dzięki środkom z WFOŚiGW?Nowe lub zmodernizowane obiekty, sieci kana-lizacyjne, wodociągowe, cieplne, środki trans-portu, pojazdy specjalistyczne np. wozy stra-żackie, unieszkodliwianie azbestu, przydomowe oczyszczalnie ścieków, kolektory słoneczne, ścieżki edukacji ekologicznej, nowe zalesienia, pielęgnację pomników przyrody i zieleni zabyt-kowej, konkursy, szkolenia i inne uroczystości o charakterze publicznym, publikacje, filmy i ma-teriały dydaktyczne.

Monika GuzowskaWydział Komunikacji Zewnętrznej UMWM

Zdjęcia: Anna Mzyk WFOŚiGW


Marszałek Województwa MazowieckiegoAdam Struzik

Wspólna Polityka Rolna w nowej perspektywie

15 lat z samorządem województwa

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

2007–2013

mld

euro

2014–2020

PS – Polityka Spójności

PROW – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich

PS

PROW

Płatności bezpośrednie Rozwój obszarów wiejskich Łącznie

Podstawą dobrego dokumentu strategicznego jest part-nerstwo i udział społeczności lokalnej w jego tworzeniu.

W warunkach polskich społeczność lokalna jest rzadko skutecznie mobilizowana do aktywności. A przecież to zaangażowanie miesz-kańców jest kluczowe w opracowaniu strategii. W ten sposób spo-łeczność staje się współodpowiedzialna za własną gminę czy miejsco-wość. To mieszkańcy gmin najlepiej rozumieją ich dobre strony, ale też znają ograniczenia rozwojowe. Mogą tym samym przedstawić wła-dzom swoje pomysły na rozwój. Jak pokazuje praktyka, wiele z nich jest wdrażanych i to one właśnie w dłuższej perspektywie decydują o przewadze konkurencyjnej gminy. Podczas tworzenia dokumentów strategicznych urząd gminy wraz z mieszkańcami może opracować czytelny system komunikacji oraz określić kryteria wyboru projektów ważnych dla całej społeczności. Łatwo podczas takich spotkań wska-zać ograniczenia budżetowe gminy i wspólnie podjąć decyzję o inwe-stycjach strategicznych. Mieszkańcy w namacalny sposób odczuwa-ją, że są częścią gminy i sami mogą kreować jej przyszłość. Podczas tworzenia strategii nacisk należy położyć również na ukierunkowanie ludzi na samodzielne działanie. Nie muszą przecież czekać na gminy, mogą sami tworzyć stowarzyszenia, zabiegać o pieniądze UE na place zabaw, zajęcia pozalekcyjne dla dzieci, wyposażenie koła gospodyń wiejskich. Spotkanie władz z mieszkańcami powinno być prowadzone przez osoby, które specjalizują się w tworzeniu strategii uspołecznio-nych. Choć jest to w dalszym ciągu rzadkość w Polsce, można skorzy-stać z pomocy osób, które profesjonalnie prowadzą takie spotkania.

Gmina efektywna energetycznie – to niezwykle ważny ele-ment każdej strategii. Problem dostępu do taniej i wydajnej

energii pojawiać się będzie w Polsce coraz częściej. Środki unijne prze-znaczone na ochronę środowiska i efektywność energetyczną będą bardzo duże. W czasach, gdy ceny energii są coraz większe, zmniej-szenie energochłonności obiektów jest koniecznością. Jest to również jeden z głównych celów polityki strukturalnej w okresie po 2014 r. Wreszcie nadszedł czas, aby samorządy mogły zoptymalizować zuży-cie energii w swoich obiektach. Strategia rozwoju już na etapie planowania powinna wskazać obiekty wymagające takiego wsparcia. Za-stosowanie pomp ciepła, fotowoltaiki czy nowoczesnych pieców na biomasę może w znacznym stopniu zwiększyć efektywność energetyczną budyn-ków, a w konsekwencji prowadzić do

Jak opracować lokalne plany rozwoju?Bieżący rok to czas na tworzenie nowych strategii, planów rozwoju lokalnego oraz programów rewitalizacji. Są one potrzebne, bo beneficjenci funduszy UE będą musieli udowodnić zgodność każdego projektu z celami tych dokumentów.

znacznych oszczędności w budżecie każdej jednostki. Tworzenie stra-tegii to dobry czas, aby wytłumaczyć mieszkańcom, że kupienie no-wego pieca na biomasę czy instalacja pompy ciepła to ważny element rozwoju gminy. Inwestycja choć na pierwszy rzut oka niewidoczna dla mieszkańców, z czasem będzie generować znaczne oszczędności, które można przeznaczyć na nowy plac zabaw czy chodnik. Tego typu inicjatywy w gminie powinny być monitorowane i nagłaśniane. Każdy mieszkaniec chce wiedzieć, ile oszczędza gmina dzięki instalacji pompy ciepła w pobliskiej szkole czy kolektora słonecznego w ośrodku zdro-wia. Takie działania pomogą w upowszechnieniu wiedzy o efektywno-ści energetycznej wśród mieszkańców. Może i oni zdecydują się zasto-sować na swoim dachu kolektor słoneczny czy produkować prąd dzięki zamontowanym ogniwom fotowoltaicznym. Dzięki temu znacząco zmniejszy się wydzielanie substancji niebezpiecznych do powietrza.

Ciekawe staje się również połączenie efektywności ener-getycznej i cyfryzacji. Systemy typu e-urząd, e-zdrowie,

e-kształcenie będą wspierane w nowej perspektywie finansowej z po-mocą Programu Operacyjnego Cyfrowa Polska, jak również regionalnych programów operacyjnych. Planowanie to dobry moment, aby skoordy-nować cyfryzację wszystkich instytucji publicznych na terenie gminy. Wykorzystanie inteligentnych systemów sterowania energią to możli-wość dalszych oszczędności w budżetach gmin. Oświetlenie ulic, ogrze-wanie obiektów mogą być monitorowane i sterowane na odległość.

Każdy dokument planistyczny powinno się tworzyć wolno i dokładnie. Dlatego trzeba zacząć już teraz, aby uniknąć

sytuacji, gdy strategia tworzona jest tuż przed złożeniem wniosku o dotację, ponieważ w danym konkursie pojawił się taki wymóg. Stra-tegia powinna ewaluować. Udział jak największej liczby mieszkańców ma służyć stworzeniu dokumentu w pełni przemyślanego. Selekcja problemów, analizy danych statystycznych, obserwacje, konsultacje trwają długo. Im większa gmina, tym czas na przygotowanie strategii wydłuża się. Tylko wtedy liczyć możemy na stworzenie dobrej, wyko-nalnej strategii, która pomoże odmienić naszą gminę i stworzyć miej-sce przyjazne i otwarte dla każdego.

Bartosz DubińskiMazowiecka Agencja Energetyczna

1

2

3

4

ekologia

Fundusze na rolnictwo i rozwój wsi w Polsce (w mld euro)

W latach 2014–2020 na polską wieś trafi po-nad 42 mld euro, czyli więcej niż w poprzedniej perspektywie finansowej UE. To duży sukces negocjacyjny koalicyjnego rządu, zwłaszcza że w Brukseli szukano oszczędności i w skali ogól-nej, unijny budżet na Wspólną Politykę Rolną (WPR) będzie mniejszy o około 11 proc. Uzy-

Kalinowski – wówczas minister rolnictwa – nie opuszczał stołu negocjacyjnego aż do uzyskania korzystnej dla polskich rolników stawki. Wywal-czył uzupełnienie płatności środkami krajowymi, które ostatecznie ustalono na poziomie 55 proc. średniej unijnej. Także wtedy Polska wynegocjo-wała największe udziały w funduszach z całego budżetu WPR na II filar. Rzadko wspomina się także, że w 2006 r., mówiący dziś o „zdradzie” działacze partii PiS, wówczas rządzącej, podwa-żyli w ogóle sens dopłat bezpośrednich. Kompromis w sprawie unijnego budżetu wyma-gał odpowiedzialnych decyzji i merytorycznych dyskusji, które z natury rzadko przekładają się na medialny blask. Na szczęście liczby i fakty mówią za siebie. Dlatego wierzę, że sukces negocjacyj-ny to pierwszy krok w procesie efektywnego wykorzystania pozyskanych środków na rozwój rolnictwa i terenów wiejskich.

skanie kompromisu nie było łatwe, ale o tym w Polsce się nie mówi. Dzięki prowadzonym dys-kusjom 5,2 mld euro przesunięto z polityki spój-ności na rozwój obszarów wiejskich, a II filar WPR zostanie dofinansowany z budżetu krajowego w wysokości 35 proc., czyli na rozwój rolnictwa i wsi przeznaczonych zostanie dodatkowych 13,5 mld euro. Gdybyśmy zapytali przeciętnego mieszkańca naszego kraju, z czym mu się kojarzy WPR, z pewnością w większości przypadków pa-dłaby odpowiedź, że z dopłatami bezpośredni-mi. Tworzą one efektywny system wspomagania rolnictwa i poprawy konkurencyjności polskich gospodarstw rolnych. Rzeczywiście, ten temat bywa często poruszany, wciąż jednak bez właści-wego obiektywizmu – zwłaszcza przez opozycję w okresie przedwyborczym. Często zapomi-namy, że w 2002 r. proponowano Polsce tylko 25 proc. średniej płatności unijnej i że to Jarosław

Wspólna Polityka Rolna określa zasady jednolite-go funkcjonowania, ochrony i wspierania sektora rolnego w krajach członkowskich UE. W ramach WPR przyjęte zostały dwa nurty działań zmierza-jące do zachowania i poprawy środowiska natu-ralnego na obszarach wiejskich, czyli:

∙ I filar – określający politykę rynkowo-ce-nową – stabilizuje rynek i podnosi produk-tywność (m.in. płatności bezpośrednie),

∙ II filar – dotyczący polityki strukturalnej – wyrównuje warunki rozwoju i zapewnia odpowiedni poziom życia mieszkańcom wsi (Program Rozwoju Obszarów Wiejskich).

PROW 2014–2020 ukierunkowany będzie przede wszystkim na wzrost konkurencyjności rolnictwa i realizację założeń rolnośrodowisko-wych w zakresie sześciu priorytetów UE, a w ich ramach m.in.:

∙ transfer wiedzy i innowacji (szkolenia, do-radztwo) oraz nowy instrument – współ-praca (zaangażowanie w projekty podmio-tów naukowych i gospodarczych, służb doradczych oraz indywidualnych rolników,

∙ poprawa konkurencyjności rolnictwa, zwłaszcza modernizacja gospodarstw rolnych, ułatwianie wymiany pokolenio-wej w sektorze rolnym poprzez wsparcie dla młodych rolników, premie dla małych gospodarstw na podjęcie inwestycji rolni-czych, jednorazowe premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej dla właścicieli małych gospodarstw rolnych oraz wspar-cie działalności gospodarczej dotyczącej świadczenia usług rolniczych,

∙ inwestycje dotyczące przetwórstwa i mar-ketingu artykułów rolnych, rozwój grup

producentów rolnych i systemów jakości produktów rolnych, wsparcie budowy i modernizacji targowisk,

∙ ochrona gospodarstw rolnych i lasów przed klęskami żywiołowymi i katastrofami naturalnymi, przywracanie potencjału pro-dukcji rolnej i odtwarzanie lasów w przy-padku wystąpienia zjawisk o charakterze siły wyższej,

∙ działania rolnośrodowiskowe, z zakresu rol-nictwa ekologicznego oraz zalesień, płat-ności na rzecz obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania,

∙ rozwój lokalny poprzez kształtowanie prze-strzeni publicznej na obszarach wiejskich, zachowanie dziedzictwa kulturowego,

∙ Leader – na jego realizację przeznaczonych zostanie co najmniej 5 proc. łącznego bu-dżetu przyszłego programu.

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.”Materiał informacyjny opracowany w Departamencie Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego i współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

IKRONIKA MAZOWIECKA NR 2 (132) 2014 ROK 22

15 lat z samorządem województwa15 lat z samorządem województwa

Płatności bezpośrednie w 2014 r.

Płatności bezpośrednie w latach 2015–2020Środki na rolnictwo i polską wieś w latach 2014–202042,4 mld euro

(177 mld zł)

Płatności bezpośrednie23,7 mld euro

23,5 mld euro – budżet UE(z przesunięciem 25 proc. środków do II filara)

0,23 mld euro – dofinansowanie krajowe

PROW13,5 mld euro

8,6 mld euro – środki UE4,9 mld euro – środki krajowePolityka spójności

5,2 mld euro1,2 mld euro – infrastruktura wodno-kanalizacyjna

0,5 mld euro – gospodarka wodna1,5 mld euro – rozwój przedsiębiorczości

2 mld euro – rewitalizacja społeczna i infrastrukturalna na wsi

jednolita płatność obszarowapłatność do pomidorówpłatność do owoców miękkichpłatność cukrowapłatność do krówpłatność do owiec

płatność do surowca tytoniowego wysokiej jakości

RAZEM 3 361,89 mln euro

RAZEM PŁATNOŚCI UNIJNE i KRAJOWE 3 409,53 mln euro

RAZEM 47,64 mln euro

PŁATNOŚCI UNIJNE PŁATNOŚCI KRAJOWE

specjalna płatność obszarowa dopowierzchni upraw roślin strączkowychi motylkowatych drobnonasiennych

płatność do chmielupłatność do skrobi ziemniaczanejpłatność do tytoniu

3078,18

6,7211,04 0,50

8,64

39,50

159,39 45,60

301,92

29,04

Maksymalne koperty na poszczególne rodzaje płatności w roku 2014 (mln euro)

Zgodnie z projektem „Ustawy o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego”, dostosowującym przepisy krajowe do rozwiązań przejściowych, w 2014 r. stosowane będą płatności:

∙ jednolita płatność obszarowa, ∙ płatności oddzielne: do pomidorów, do

owoców miękkich, do cukru,

∙ wsparcie specjalne: do krów, do owiec, do powierzchni upraw roślin strączko-wych i motylkowatych drobnonasiennych, do surowca tytoniowego wysokiej jakości,

∙ przejściowe wsparcie krajowe – płatności niezwiązane do chmielu, skrobi ziemnia-czanej i tytoniu.

Oznacza to, że wypłacane będą wszystkie ro-dzaje płatności realizowane w roku 2013, z wy-

jątkiem uzupełniającej płatności podstawowej (tzw. sektor I) oraz płatności do powierzchni ro-ślin – przeznaczonych na paszę – uprawianych na trwałych użytkach zielonych (tzw. płatność zwierzęca). Nie będą stosowane zmniejszenia (modulacja płatności unijnych i mechanizm redukcji płatności krajowych), które spowo-dowały obniżenie płatności za 2013 r. o oko-ło 12 mln euro.

Średni poziom płatności bezpośrednich 2014–2020 to 240 euro/ha

W nowej perspektywie finansowej łącznie na płatności bezpośrednie finansowane z bu-dżetu Unii Europejskiej przeznaczone będzie blisko 23,5 mld euro. Ponadto planuje się uzu-pełnienie płatności bezpośrednich z budżetu krajowego w wysokości około 228 mln euro (płatności chmielu, tytoniu i skrobi ziemnia-czanej w 2014 r. oraz płatności do tytoniu 2015–2020). Łączne wsparcie finansowe w ra-mach I filara WPR wyniesie około 23,7 mld euro.

Nowe obowiązkowe elementy: ∙ zazielenienie (900 mln euro rocznie) – re-

alizowane przez trzy praktyki: dywersyfi-kację upraw, utrzymanie trwałych użyt-ków zielonych (TUZ) oraz utrzymanie obszarów proekologicznych (EFA),

∙ płatność dla młodych rolników (do 2 proc. kwoty rocznej koperty krajowej) – dla osób fizycznych, których wiek w roku składania wniosku nie przekracza 40 lat, limit powierzchniowy dla przyznawania płatności ma się zawierać w przedziale od 25 do 90 ha (nie dotyczy sytuacji, gdy wsparcie przyznawane jest w formie płat-ności ryczałtowej).

Fakultatywne elementy płatności bezpośrednich:

∙ związane z produkcją (do 15 proc. ko-perty krajowej, o ile na wsparcie upraw roślin wysokobiałkowych przeznaczone zostanie co najmniej 2 proc. tej koperty)

– przyznawane, gdy określone typy rolni-cze lub sektory rolnictwa mają szczegól-ne znaczenie gospodarcze, społeczne lub środowiskowe i znajdują się w trudnej sy-tuacji. Wsparcie może trafić do sektorów i rodzajów produkcji, takich jak: zboża, nasiona oleiste, rośliny wysokobiałko-we, rośliny strączkowe, len, konopie, ryż, orzechy, ziemniak skrobiowy, mleko i przetwory mleczne, nasiona, mięso ba-ranie i mięso kozie, wołowina i cielęcina, oliwa z oliwek, jedwabniki, susz paszowy, chmiel, burak cukrowy, trzcina cukrowa i cykoria, owoce i warzywa oraz zagajniki o krótkiej rotacji. Będzie stosowane wy-łącznie, by stworzyć zachętę do utrzyma-nia obecnych poziomów produkcji oraz w granicach określonych limitów ilościo-wych opartych na ustalonych obszarach, plonach lub liczbie zwierząt,

∙ dla małych gospodarstw (maksymalnie 1250 euro na gospodarstwo) – zastąpi

wszystkie inne formy wsparcia w ramach „standardowego” systemu płatności. Rol-nicy uczestniczący w systemie nie będą objęci kontrolą norm i wymogów wza-jemnej zgodności i zostaną zwolnieni z konieczności stosowania praktyk w za-kresie zazielenienia,

∙ wsparcie krajowe (od 75 proc. pozio-mu przejściowego wsparcia krajowego z 2013 r. – w roku 2015, do 50 proc. – w 2020 r.) – dla państw, które w nowej perspektywie zdecydują się kontynuować system jednolitej płatności obszarowej (SAPS). Decyzję o stosowaniu wsparcia należy podjąć do 31 marca roku, za który miałoby zostać ono przyznane. Wspiera-ne mogą być sektory, które uzyskiwały przejściowe wsparcie krajowe w 2013 r., w przypadku Polski to tzw. sektor I, któ-ry obejmuje ważniejsze rośliny uprawne, sektor chmielu, skrobi ziemniaczanej, ty-toniu oraz upraw paszowych na trwałych użytkach zielonych (płatność zwierzęca).

Wdrożone też zostaną przepisy w zakresie:

∙ aktywnego rolnika – aktualizowana obli-gatoryjna lista podmiotów wyłączonych ze wsparcia – podmioty administrują-ce lotniskami, wodociągami, stałymi terenami sportowymi i rekreacyjnymi,

świadczące usługi przewozu kolejowego i w zakresie obrotu nieruchomościami. Państwa członkowskie będą mogły uzu-pełniać tę listę oraz usuwać podmioty dodane. Przedsiębiorstwa z listy uznawa-ne są za aktywne, jeśli:• suma uzyskiwanych przez nie płatno-

ści bezpośrednich stanowi co najmniej 5 proc. dochodów z działalności poza-rolniczej,

• ich działalność rolnicza nie ma charak-teru marginalnego,

• głównym założeniem działalności podmiotu jest działalność rolnicza.

Zasad tych nie stosuje się do podmiotów, które otrzymują płatności nie większe od określonej przez państwo członkowskie kwoty – nieprzekraczającej 5 tys. euro;

∙ redukcji płatności – w wysokości co naj-mniej 5 proc. kwoty jednolitej płatności obszarowej powyżej 150 tys. euro i prze-niesienie tych środków na działania reali-zowane w ramach II filaru WPR. Państwo członkowskie może zdecydować, że re-dukowana kwota płatności będzie obli-czana po uwzględnieniu kosztów zatrud-nienia ponoszonych przez rolnika. Można zdecydować o niestosowaniu redukcji w przypadku wprowadzenia płatności re-dystrybucyjnej i wykorzystania na ten cel powyżej 5 proc. koperty krajowej.



Fot.

arch

. UM

WM

IIIII

15 lat z samorządem województwa

50%

49%

47%

42%

33%

27%

18%

17%

13%

12%

12%

10%

-1%

-1%

-2%

-3%

-5%

-6%

-6%

-8%

-9%

-10%

-11%

-11%

-12%

-12%

-15%

-30%

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Łotw

a

Rum

unia

Buł

garia

Est

onia

Litw

a

Mal

ta

Węg

ry

Sło

wac

ja

Cyp

r

Pol

ska

Cze

chy

Sło

wen

ia

Finl

andi

a

Por

tuga

lia

His

zpan

ia

Wło

chy

Aus

tria

Luks

embu

rg

Fran

cja

Gre

cja

Szw

ecja

Irlan

dia

Hol

andi

a

Dan

ia

Nie

mcy

Bel

gia

Wie

lka

Bry

tani

a

Program rolnośrodowiskowy w 2014 r.Na obecnych zasadach przyjmowane będą tzw. wnioski kontynuacyjne (oko-ło 108 tys.). Zostanie także przeprowadzony, na zmienionych zasadach, nowy nabór.

Planowane zmiany: W przypadku upraw sadowniczych proponuje się:

zastosowanie degresywności oraz limitu powierzchni wspieranej: ∙ w przypadku pakietu 1. „Rolnictwo zrównoważone”, płatność rolnośrodowiskowa

będzie przyznawana w wysokości 100 proc. za powierzchnię od 0,1 ha do 20 ha, ∙ w przypadku pakietów przyrodniczych na obszarach Natura 2000 oraz poza tymi

obszarami oraz w pakiecie 8. „Ochrona gleb i wód”, płatność będzie przyznawana w wysokości 100 proc. za powierzchnię do 10 ha i 50 proc. za powierzchnię po-wyżej 10,1 ha do 20 ha,

∙ w przypadku pakietu 2. „Rolnictwo ekologiczne”:• dla upraw rolniczych 100 proc. za powierzchnię do 20 ha i 50 proc. za po-

wierzchnię od 20,01 do 30 ha,• dla trwałych użytków zielonych 100 proc. za powierzchnię do 15 ha,• dla upraw warzywnych 100 proc. za powierzchnię do 15 ha i 50 proc. za po-

wierzchnię od 15,01 do 30 ha,• dla upraw zielarskich, sadowniczych i jagodowych: 100 proc. za powierzchnię

do 10 ha; w odniesieniu do pakietu „Rolnictwo ekologiczne” proponuje się:

∙ wprowadzenie warunku produkcji zarówno w okresie przestawiania gospodar-stwa na metody ekologiczne, jak i po tym okresie,

∙ objęcie wymogiem wprowadzenia do obrotu co najmniej 50 proc. produkcji ekologicznej lub w okresie przestawiania, udokumentowanego fakturami bądź innymi dokumentami.

∙ weryfikację minimalnej obsady dla drzew i krzewów owocowych, np. dla jabłoni – 800 szt./ha. Jednocześnie uzasadnionym jest uwzględnienie istniejącej obsady w przypadku „starych sadów” prowadzonych na podkład-kach wegetatywnych silnie lub bardzo silnie rosnących,

∙ wprowadzenie warunku owocowania upraw sadowni-czych,

∙ obowiązek utrzymania sadu (wraz z minimalną obsadą) przez 2 lata po zakończeniu zobowiązania,

∙ uznawanie za działanie siły wyższej szkód wyrządzanych przez zwierzynę dziką,

∙ w przypadku stosowania zabezpieczeń przed żerowa-niem zwierzyny dzikiej. Jako zabezpieczenia uznaje się: grodzenia sadów, stosowanie repelentów, stosowanie trzech palików, owczej wełny.

W przypadku płatności do trwałych użytków zielonych w rol-nictwie ekologicznym, planuje się wprowadzenie obowiązku posiadania zwierząt utrzymywanych ekologicznie (tj.: bydła, owiec, koni i kóz), tzn. w sposób zgodny z przepisami o rolnic-twie ekologicznym.

Zmiana łącznych kopert PB i ROW w latach 2014–2020 w porównaniu do lat 2007–2013

współpraca

O wykonaniu budżetu UE lokalnieWładze lokalne i regionalne są żywo zainteresowane zwiększeniem efektywności wykonywania budżetu UE. Co zrobić, by środki płynące z Unii szybciej trafiały do beneficjentów?W listopadzie zeszłego roku, po długotrwałych negocjacjach, Parlament Europejski zatwier-dził budżet UE na lata 2014–2020. Tempo jego wykonania jest sprawą kluczową, zwłaszcza gdy weźmiemy pod uwagę projekty realizo-wane na poziomie lokalnym. Pieniądze z UE mają przyczyniać się do poprawy warunków życia obywateli państw członkowskich. Ważne jest zatem, by wydatkowanie tych środków przebiegało jeszcze sprawniej i efektywniej niż w poprzedniej perspektywie finansowej 2007–2013.

Inicjatywa Komitetu RegionówKomitet Regionów pełni funkcję reprezentanta i obrońcy interesów lokalnych we Wspólnocie. Jako ciało doradcze instytucji europejskich (Parlamentu, Komisji, Rady) stara się faktycznie wpływać na podejmowane decyzje. Dlatego pojawił się pomysł, aby przygotować opinię, która ma zidentyfikować problemy i przed-stawić Parlamentowi i Komisji Europejskiej propozycje do-tyczące wykonania budżetu z perspektywy regionalnej. W świetle raportów Europej-skiego Trybunału Obrachun-kowego, które sprowokowały dyskusję na temat niewykorzy-stania lub niewłaściwego wydat-kowania wspólnotowych środków, działanie to wydaje się być bardzo istotne. Niejednokrotnie winą za nieudolne zarządzanie programami operacyjnymi obarcza się przedstawi-cieli szczebla lokalnego. Tymczasem, tam gdzie nie stwierdzono poważnych problemów funkcjonowania systemów zarządzania na poziomie krajowym lub europejskim, wdrażanie funduszy przez władze regionalne jest lepsze niż na etapie rządowym.

Założenia opinii Opinia KR „Wykonanie budżetu UE” opiera się na doświad-czeniach płynących z wyko-rzystania środków unijnych w poprzedniej perspektywie

finansowej 2007–2013. Jej założeniem jest więc przegląd pojawiających się proble-mów i analiza ich przyczyn. Zbadane zostaną wszelkie trudności z jakimi muszą się mierzyć władze lokalne i regionalne. Wszystko po to, by zoptymalizować wykorzystanie funduszy unijnych. Okazuje się, że poziom błędów lub nieprawidłowości w wydatkowaniu środków UE nie wynika z nadużyć, a odzwierciedla zdolności beneficjentów do przestrzegania zasad programowych. Istnieje też zagrożenie, że brak właściwych kroków poprawiających efektywność w tym zakresie, może negatyw-nie odbić się na negocjacjach przyszłych wie-loletnich ram finansowych. Opinia ma także zaproponować konkretne rozwiązania prze-szkód spowalniających wykorzystanie fun-duszy. Przyjazne dla beneficjentów i bardziej dynamiczne procedury, zastosowanie kosztów uproszczonych, wdrażanie maksymalnych sta-wek dofinansowania, a także szerszy dostęp

do mechanizmów finansowych – krajo-wych, prywatnych oraz pochodzących

z Europejskiego Banku Inwestycyjne-go – to tylko niektóre z nich.

Zadania sprawozdawcySprawozdawcą tego bezpre-cedensowego dokumentu jednomyślnie mianowany zo-stał marszałek Adam Struzik. Rzetelność przygotowania się

do pracy wymagała zebrania materiałów od wszystkich podmiotów uczestniczących w procesie wykonania bu-dżetu. Teraz trzeba dokonać wnikliwej analizy licznych materiałów i danych oraz prowadzić merytoryczny dialog z przedstawicielami Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, komisji budżetowej Parlamentu Eu-

ropejskiego (BUDG), komisji kontroli budżetu PE (CONT), Komisji Euro-

pejskiej (Dyrekcja generalna ds. programowania finansowego »BUDG«, ds. Polityki regional-

nej »REGIO« oraz ds. Rolnictwa »AGRI«), Euro-pejskiego Banku Inwestycyjnego, stowarzyszeń międzynarodowych itd. Dodatkowo został opra-cowany autorski kwestionariusz skierowany do władz lokalnych i regionalnych, pozwalający na identyfikację tzw. wąskich gardeł w przepływie i wykorzystaniu środków. Informacje pozyskiwa-ne są również dzięki ankiecie przesłanej do po-nad 1200 jednostek samorządowych w 28 kra-jach UE. Tak zdobyte dane pozwolą zdefiniować najczęstsze przyczyny blokujące szybkie i stabil-ne wykorzystanie środków unijnych. Stworzenie na tej bazie rzetelnych zaleceń dla instytucji unij-nych umożliwi lepsze wydatkowanie funduszy w przyszłości.

Harmonogram pracJuż w połowie lutego nastąpi pierwsza wymiana poglądów między członkami tymczasowej ko-misji ad hoc ds. budżetu UE na podstawie opra-cowanego przez sprawozdawcę dokumentu ro-boczego. Złożenie projektu opinii do sekretariatu Komisji, jeszcze przed wysłaniem do tłumaczeń na wszystkie języki urzędowe UE, planowane jest na początek kwietnia. Przyjęcie projektu opi-nii przewiduje się w połowie maja, a głosowanie jej ostatecznej wersji odbędzie się podczas po-siedzenia plenarnego Komitetu Regionów.

Zespół Biura Przedstawicielskiego Województwa Mazowieckiego w Brukseli

„„

Przed marszałkiem – sprawozdawcą opinii KR niełatwe zadanie. Polska jako największy bene-ficjent unijnych środków będzie pod szczególną obserwacją w bieżącym okresie programowania. Dobre wykorzystanie informacji z przeszłości i konstruktywne wyciąganie wniosków jest dla naszego regionu i kraju szczególnie ważne.


KRONIKA MAZOWIECKA NR 2 (132) 2014 ROK 23IV

Powiat sierpecki leży w północno-zachodniej części województwa mazowieckiego. Od pół-nocy graniczy z powiatem rypińskim (woje-wództwo kujawsko-pomorskie), od północnego wschodu – żuromińskim, od zachodu – z lip-nowskim (województwo kujawsko-pomorskie), od południa – z płockim, a od wschodu sąsiadu-je z powiatem płońskim. W jego skład wchodzą: jedna gmina miejska (Sierpc) oraz sześć gmin wiejskich (Gozdowo, Mochowo, Rościszewo, Sierpc, Szczutowo i Zawidz).

Herb powiatu sierpeckiego

Niezwykłym miejscem jest Muzeum Wsi Ma-zowieckiej w Sierpcu, które powstało w 1987 r. z połączenia dwóch placówek – Muzeum Etnograficznego oraz Parku Etnograficzne-go. Obiekt opierał się na założeniach, według których zabytkami nie były jedynie transloko-wane budynki, ale również układ przestrzenny oraz elementy wchodzące w jego skład, np. specyficzny dla danego terenu drzewostan. Tym samym ważnym stało się odtworzenie wnętrz czy też elementów małej architektury: kapliczek, krzyży etc. Dotychczas na terenie sierpeckiego skansenu powstała typowa dla pouwłaszczeniowej wsi mazowieckiej wieś rzędowa. W jej skład wchodzi dziewięć za-gród włościańskich z rejonu Mazowsza pół-nocno-zachodniego. W muzeum znajduje się również kilka samodzielnych zespołów archi-tektonicznych, doskonale uzupełniających od-tworzoną wieś rzędową. Są to: zespół karczem-ny z karczmą z Sochocina (jedyny tego typu obiekt zachowany na obszarze Mazowsza pół-nocno-zachodniego), kuźnią z Żuromina i cha-łupą z Drwał; zespół dworski wraz z parkiem krajobrazowym oraz zrekonstruowanym bu-dynkiem dworu; osiemnastowieczny kościół wraz z dzwonnicą. W salach ekspozycyjnych muzeum prezentowane są również wystawy stałe. Walory krajobrazowe skansenu oraz od-tworzone z troską o najmniejszy szczegół wnę-trza sprawiają, że jest on obiektem zaintereso-

współpraca turystyka

Dzieci i młodzież w centrum uwagiPierwszy kwartał roku to tradycyjnie już czas, w któ-rym ogłaszane są konkursy dla organizacji pozarządo-wych na realizację zadań województwa. Pomimo trudności finansowych, zmuszających samorząd województwa do wprowadzenia drastycznych oszczędności i przyjęcia progra-mu ostrożnościowego przy planowaniu bu-dżetu, w bieżącym roku współpraca finansowa będzie kontynuowana w obszarze promocji zdrowia i polityki społecznej. Zadania zleca-ne organizacjom w tym obszarze, jak zawsze skupione są głównie na dzieciach i młodzieży. Obejmują profilaktykę narkotykową i alkoho-lową, zapobieganie wykluczeniu społecznemu, działania na rzecz osób niepełnosprawnych oraz wsparcie ośrodków adopcyjnych i pread-opcyjnych. W tym roku nie zabraknie też, choć w ograniczonym zakresie, dofinansowania szkolenia najmłodszych sportowców.

Styczeń pełen informacjiW styczniu poznaliśmy podmioty, które zostały wybrane do prowadzenia czterech ośrodków adopcyjnych i jednego preadopcyjnego. Ze względu na swoją specyfikę i konieczność zapewnienia funkcjonowania ośrodków od początku roku konkursy na te zadania zostały

ogłoszone jeszcze w listopadzie. Umowy z wy-branymi organizacjami mają charakter wie-loletni, aby zapewnić stabilność ich działania w tak wrażliwym społecznie obszarze. Zarząd województwa już ogłosił pierwsze konkursy. Za ich przeprowadzenie odpowiedzialne będzie Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej. Na realizację zadań w obszarze promocji zdrowia i polityki społecznej w tym roku przeznaczona została kwota 6 875 000 zł. Zwiększy się ona o środki, które zostaną przekazane wojewódz-twu przez PFRON. Ich wysokość będzie znana po marcowym posiedzeniu Sejmiku Województwa Mazowieckiego.

Na dużą skalęŚrodki na zadania profilaktyczne wpływają do budżetu województwa z opłat za wydawa-nie zezwoleń na handel hurtowy alkoholem powyżej 18 proc., a jest to stabilne źródło do-chodu. Dzięki temu skala przedsięwzięć podej-mowanych przez organizacje jest imponująca. W 2012 r. w programach profilaktyki alkoholo-wej udział wzięły łącznie 9182 osoby. Zostały wdrożone programy profilaktyczno-terapeu-

tyczne w formie: szkoleń, warsztatów, kampanii informacyjno-edukacyjnej, zajęć rozwijających zainteresowania, zajęć sportowo-rekreacyjnych, opiekuńczo-wychowawczych, dydaktycznych oraz warsztatów socjoterapeutycznych.W działaniach związanych z profilaktyką narko-tykową uczestniczyło łącznie 5237 osób. Prze-prowadzono zajęcia edukacyjne, warsztaty dla uczniów z obszarów wiejskich województwa mazowieckiego na temat środków psychoak-tywnych i dopalaczy, ich wpływie na zdrowie i zachowanie. Młodzież dowiedziała się, gdzie szukać pomocy w przypadku uzależnienia oraz problematyki HIV/AIDS, a rodzice, nauczyciele, pracownicy socjalni i policjanci zostali przeszko-leni z zakresu profilaktyki uzależnień. Zorganizo-wano też serię turnusów edukacyjno-terapeu-tycznych dla osób uzależnionych i członków ich rodzin, obejmujących zajęcia psychoedukacyj-ne, treningi, konsultacje psychologiczne prowa-dzone przez wykwalifikowanych specjalistów.Realizowane programy w realny sposób po-magały uczestnikom w radzeniu sobie z pro-blemami związanymi z uzależnieniami oraz będącymi ich konsekwencją, tj. przemoc w ro-dzinie czy przemoc rówieśnicza.

Warto wspierać sportowcówJuż od wielu lat Mazowsze zajmuje pierwsze miejsce w klasyfikacji województw w systemie współzawodnictwa sportu dzieci i młodzieży. Pod koniec ubiegłego roku Sejmik Wojewódz-twa Mazowieckiego, przyjmując budżet na bieżący rok, wygospodarował z dochodów wła-snych województwa pulę środków na dotacje w zakresie szkolenia sportowego dzieci i mło-dzieży. Co prawda jest to kwota skromna w po-równaniu z latami ubiegłymi, ale umożliwia ogłoszenie konkursu i dofinansowanie zadania pn. „Szkolenie kadry wojewódzkiej młodzików wytypowanej przez okręgowe związki sporto-we, w oparciu o ogólnopolski program szkole-nia dzieci i młodzieży uzdolnionej sportowo”. Szczegóły dotyczące wszystkich publikowa-nych konkursów znajdują się na stronie inter-netowej www.dialog.mazovia.pl w zakładce

„Konkursy ofert”.

Zapraszamy do współpracy!

Opracowała Joanna Malarczyk

Biuro Dialogu Obywatelskiego UMWM

Na mszy z ChopinemWycieczka po ziemi sierpeckiej odpowie nam na pytania: czy zima w skansenie może być piękna, kto poskromił lwy oraz jak głęboko trzeba kopać.

wania reżyserów i scenografów filmowych. Na terenie Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu powstawały zdjęcia do wielu znaczących dla kultury produkcji filmowych, m.in. „Ogniem i mieczem” (reż. Jerzy Hoffman, 1997 r.) czy

„Pan Tadeusz” (reż. Andrzej Wajda, 1998 r.).

Nadzieja ze wzgórza LoretLokalną perłą architektoniczną jest niewąt-pliwie kościół pw. Wniebowzięcia Najświęt-szej Marii Panny wraz z klasztorem ss. bene-dyktynek. Świątynię wzniesiono pod koniec XV w. z fundacji Feliksa i Prokopa Sierpskich, ówczesnych właścicieli miasta. Kilka lat wcze-śniej Mazowsze nawiedziła zaraza, która – co w średniowieczu nie było niczym niezwykłym

– zebrała obfite żniwo. W czasie „dni morowych” klerykowi z sierpeckiego kościoła farnego, spa-cerującemu poza murami miejskimi, objawiła się niezwykłej urody kobieta i powiedziała:

„Jestem Rodzicielką Zbawiciela wszystkiego świata, mam litość nad upadkiem grzesznych i utrapionych ludzi. A przeto rozkazuję to-bie abyś szedłszy opowiedział Duchownym i Świeckim tego Miasta Przełożonym, aby ku czci moiey tu nieodwłocznie Kościół był zbu-dowany, jeśli chcą, aby to powietrze ustało”. Już w następnym roku w miejscu objawienia, czyli nad rzeką, postawiono drewnianą kapliczkę. Wkrótce okazało się, że woda z pobliskiego źródełka ma właściwości uzdrawiające. Do Sierpca zaczęły napływać rzesze pątników, aby doświadczyć łask lub za te otrzymane wcze-śniej podziękować. Wzgórze, na którym stanął kościół, zwane jest Loret, a sama świątynia stała się Sanktuarium Matki Bożej Sierpeckiej Pani Niezawodnej Nadziei. Jednym z najwspa-nialszych zabytków kościoła jest gotycka drew-niana figura Maryi (prawdopodobnie z XIV w.). Ten cenny zespół architektoniczny jest poważ-nie zagrożony przez siły natury – osuwające się wzgórze Loret powoduje stopniowe pękanie ścian budynków.

Mroczny epizod w historii sierpeckiego klasztoruDrewniany klasztor zbudowany przy kościele Wniebowzięcia NMP w 1864 r. zaliczono do „nieetatowych”. Wiązało się to z zakazem przyj-mowania nowych sióstr. Skutkiem tej decyzji było rozwiązanie klasztoru. Pusty budynek przejęło wojsko rosyjskie – do dzisiaj nie jest pewne, w jakim celu go wy-korzystywano. Od 1915 r. istniało tu już nie-mieckie więzienie. Kiedy w 1918 r. nasz kraj

odzyskał niepodległość, obiekt przejęła polska władza. Odbywano tu karę przy sądzie powia-towym – w wymiarze jednego roku lub areszt tymczasowy. Budynek mógł pomieścić około 100 osób. Wewnątrz znajdowała się Izba Cho-rych, a w przylegającym do niego dawnym klasztornym ogrodzie więźniowie hodowali jedwabniki i morwę. Ważnym elementem była też więzienna kaplica, w której umieszczono zabytkowe płótno z obrazem Jezusa Ukrzyżo-wanego, przeniesione ze znajdującego się już w ruinie kościoła św. Krzyża. Obraz uznawany był za cudowny...Budynek należał do władz polskich jedynie do wybuchu II wojny światowej. We wrześniu 1939 r. ogłoszono amnestię i wszyscy do-tychczas przetrzymywani więźniowie wyszli na wolność. Ale już w listopadzie niemieckie władze uruchomiły tu swoje więzienie. Prze-trzymywano w nim głównie Polaków np. za nielegalny ubój, produkcję wódki, handel żywnością czy… niekłanianie się Niemcom. 19 stycznia 1945 r. nastąpiło apogeum zbrod-ni. Na kilka godzin przed wkroczeniem wojsk radzieckich dokonano „likwidacji” więzienia – rozstrzeliwując większość przebywających w budynku więźniów.Dopiero 3 maja 1947 r. zrujnowany klasztor oddano siostrom benedyktynkom. Do dziś charakter tego miejsca podkreśla tablica pa-miątkowa wmurowana w dawną, wjazdową bramę więzienną.

Źródło łask w ŻurawinieObraz słynący łaskami znajduje się w Żurawinie. Ani pierwszy drewniany kościółek z 1563 r., ani drugi wybudowany 200 lat później nie prze-trwały próby czasu. Obecna świątynia została wzniesiona w 1902 r. na skraju pradoliny Skrwy, kilkaset metrów od miejsca objawienia. Legen-da głosi, że Najświętsza Panienka ukazała się na drzewie osikowym pewnemu pustelniko-wi (fragment drzewa do dziś przechowywany jest w żurawińskim kościele). Z korzeni drzewa trysnęło źródło, którego woda miała niezwykłe właściwości. Źródełko bije do dziś, wewnątrz murowanej kapliczki, w której zawieszono rów-nież cudowny obraz Matki Bożej Żurawińskiej, pochodzący właśnie z 1563 r.

Sierpc był nazywany niegdyś „polską We-necją”, ponieważ wiele budynków w jego obrębie było wzniesionych na palach.

Fot.

arch

. Tak

a Pa

ka


1. Sierpecki skansen jest niezwykle urokliwy również zimą. Fot. arch. UMWM

2. Choczeń słynie z zabytkowej zagrody młynarskiej z I połowy XIX w., w skład której wchodzi drewniany młyn wodny na Skrwie (zachowały się kaskady spiętrzające wodę) oraz dom młynarza. Fot. Oliwia Grudzińska

3. Zabytkowa świątynia położona na wzgórzu Loret ucierpiała na skutek naturalnego procesu osuwania się ziemi ze wzniesienia, na którym stoi. Fot. arch. Starostwo Powiatowe w Sierpcu

4. Sanktuarium Matki Boskiej Żurawińskiej leży kilka kilometrów na południowy zachód od Sierpca. Fot. arch. Starostwo Powiatowe w Sierpcu

5. Głównym zabytkiem Bożewa jest późnogotycki kościół pw. św. Andrzeja. Fot. arch. Starostwo Powiatowe w Sierpcu

6. Kościół w Łukomiu położony jest na wysokiej skarpie z widokiem na nurt Skrwy. Fot. arch. Starostwo Powiatowe w Sierpcu

7. W rościszewskim dworku mieści się dziś urząd gminy. Fot. arch. Starostwo Powiatowe w Sierpcu

turystyka

Opracowała Agnieszka Bogucka

W latach 50. podczas prac badawczych w miejscowo-ści Szumanie natknięto się na ślady osady z okresów przedrzymskiego i wpływów rzymskich oraz wczesne-go średniowiecza. Kilka lat temu podczas prac arche-ologicznych w gminie Zawidz, zaledwie kilkanaście centymetrów pod powierzchnią gruntu, badacze zna-leźli dwie ozdobne zapinki, kilka kamiennych amule-tów, nożyk do zbierania ziół, szydło i igłę. Całość scho-wana była wraz ze spalonymi szczątkami kobiety w tzw. popielnicy. Kolejne prace wykopaliskowe odsłoniły cmentarzysko pochodzące ze schyłku epoki brązu, za-krawające o okres wczesnego średniowiecza. Prawdo-podobnie są to groby ludności północnomazowieckiej kultury łużyckiej.

1 2 3

4

6

5

7

Piękną gotycką świątynię możemy podzi-wiać w Bożewie – to kościół pw. św. Andrzeja, zbudowany w 1453 r. z fundacji ówczesnego właściciela wsi, starosty płońskiego Andrze-ja Borzewskiego herbu Lubicz. Około 1630 r. z fundacji rodziny Borzewskich, od strony po-łudniowej dobudowano kaplicę św. Anny, któ-ra została przebudowana w XVIII w. Niezwy-kłym zabytkiem jest też XVIII-wieczny kościół pw. św. Katarzyny we wsi Łukomie. Jego fun-datorką była generałowa Maria Łucja Kampen-hausenowa z domu Dessieur. Inny historyczny obiekt to XVIII-wieczny rościszewski kościół pw. Opieki św. Józefa – pewnego upalnego lata 1827 r. w niedzielnej mszy w tej świątyni uczestniczył sam Fryderyk Chopin.

Niewiele zostałoDwór w Rościszewie, w którym kompozytor gościł wraz z hrabią Zboińskim, wybudowany został pod koniec XVIII w. przez generała wojsk polskich Benedykta Jeżewskiego, ówczesnego właściciela wsi. Do dziś zachował się osiem-nastowieczny parterowy budynek z dwiema oficynami, jednak dwór kilkukrotnie przebu-dowywano w XIX i XX w. We wsi Majki zachował się zespół dworski z przełomu XIX i XX w. wraz z parkiem. Dwór z początku XX w., wzniesiony przez Edwarda Zakrzewskiego, który był właścicielem majątku od 1897 r. do czasów II wojny światowej. Nie-stety, inne ziemiańskie siedliska nie miały tyle szczęścia. Wiele pięknych obiektów obróciło się w ruinę, a czasem nawet gorzej…

Święty Wit żył na przełomie III/IV w. i był synem po-gańskiego Gelasa, senatora miasta Mazzara. Chłopiec wychowany został w duchu chrześcijańskim przez pia-stunkę Krescencję i jej męża Modesta. Gdy miał około 10 lat, Gelas dowiedział się o wierze syna i usiłował go od niej odwieść różnymi metodami. Kiedy to nie od-niosło skutku, postawił go przed obliczem namiestni-ka. Chłopiec, mimo użycia tortur, nie wyparł się wiary i zgodnie z prawem cesarskim został rzucony na pożar-cie lwom. Podobno Wit uczynił przed zwierzętami znak krzyża, a te położyły się uległe przed nim. Wywołało to furię oprawców i chłopak został ugotowany w kotle z wrzącym ołowiem, a następnie rzucony na pożarcie dzikim zwierzętom.

Dwór w Dziembakowie wybudowany w poło-wie XIX w., należał do Zygmunta Umińskiego, dziedzica tamtejszych ziem. Po II wojnie świa-towej zaanektowany został przez miejscowy PGR, podobnie jak dwór w Miłobędzynie.


bezpieczeństwo

www.mrbrd.mazovia.plWychowanie dzieci to ogromna odpowiedzialność. Ludowe przysłowie mówi „małe dzieci mały kłopot, duże dzieci duży kłopot”. Trudno się z nim nie zgodzić, patrząc przez pryzmat dojrzewania i osiągania pełnej samodzielności naszych pociech. Ważne, by rozsądnie je przygotować i uczulić na czyhające niebezpie-czeństwa. Pomocna może być w tym zakresie jedna z subdomen Samorządu Wo-jewództwa Mazowieckiego. Administruje nią Mazowiecka Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Jakie treści zawiera? Poniżej krótki przewodnik po zakładkach.

RadaCzym jest rada? Dlaczego powstała? Oprócz od-powiedzi na te pytania znajdziemy tu również plan działań na najbliższy rok, protokoły z posie-dzeń, podjęte uchwały i stanowiska, czyli zamie-rzenia i efekty działalności podmiotu.

Gambit mazowiecki, Statystyki wypadkówCoś mi to mówi… Słowniki podają, że gambit to np. manewr na szachownicy, trik, zmyłka, blef. Może to zatem jakaś regionalna gra? I tu nie-spodzianka. Gambit mazowiecki to nic innego, jak program poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Choć liczba stron publikacji (146) początkowo może odstraszać – nie warto się zniechęcać. Bogata szata graficzna w postaci licznych wykresów, tabelek i mapek jest bar-dzo czytelną formą pokazującą faktyczny stan bezpieczeństwa drogowego na Mazowszu. Dla niecierpliwych opracowano syntezę gambitu

– mniej tekstu, szczegółowych danych. Są za to fotografie z różnych wypadków, których nie dodano w wersji rozszerzonej. Suchy opis sytu-acji nie potrzebuje komentarza, za to skłania do refleksji nad własnym postępowaniem na dro-dze. Jak zatem wygląda bezpieczeństwo w na-szym regionie? Czy jest dobrze? Czy mamy jego wzrost? A może przy coraz większej liczbie aut i kryzysie gospodarczym, który przekłada się na mniejszą liczbę inwestycji w infrastrukturę, ma-my tendencję spadkową? Odpowiedzi znajdzie-my właśnie w tym wydawnictwie oraz zakładce.

Edukacja, Bezpieczeństwo publiczneTe zakładki powinni dodać do ulubionych przede wszystkim nauczyciele i rodzice. Zawie-rają one bowiem konkretne pomoce wycho-wawcze dotyczące właściwego postępowania w sytuacjach zarówno bezpośredniego zagro-żenia życia (pierwsza pomoc przedmedyczna), jak i innych niebezpieczeństwach (atak ze strony obcego psa, kontakt z narkotykami w dyskotece, zabawa fajerwerkami, skoki do wody „na głów-kę”, małoletnie dziecko pozostawione samo w mieszkaniu czy nawiązywanie w sieci kon-taktów z „rówieśnikami”). Dzięki zamieszczonym tam filmom można przygotować ciekawą lekcję wychowawczą, pogadankę, albo całą rodziną usiąść wieczorem na kanapie i na przykładzie za-inscenizowanych sytuacji uczulić najmłodszych domowników na ewentualne zagrożenia. War-to choć raz zobaczyć zamieszczone tu materiały. To naprawdę dobra lekcja bezpieczeństwa.

Mapa ryzykaO jakie ryzyko chodzi? Oczywiście o to na dro-dze. Korzystając z interaktywnej mapy, może-my sprawdzić statystyki wypadków, kolizji lub innych zdarzeń drogowych z lat 2009–2011. Sami możemy przygotować interesujące nas zestawienia.

Monika GuzowskaWydział Komunikacji Zewnętrznej UMWM

Centra BRDTo trzy placówki działające na Mazowszu, któ-re organizują zajęcia dla przedszkolaków oraz uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z zakresu przepisów ru-chu drogowego (teoria i praktyka) i pierwszej pomocy (z użyciem fantoma). Ich główną funk-cją jest pomoc w uzyskaniu karty rowerowej czy kształtowaniu właściwych postaw na drodze ja-ko pieszego, rowerzysty, motorowerzysty. Warto skontaktować się z wybraną placówką i skorzy-stać z jej oferty.


StanowiskoCoraz więcej osób korzystających z transportu przesiada się do pociągów. Pokazują to dane z raportów spółki Koleje Mazowieckie, która zamknęła poprzedni rok rekordowym wyni-kiem 62 mln podróżnych (to jest o 22 mln pa-sażerów więcej w porównaniu z rokiem 2005). Spółka jest drugim przewoźnikiem pasażerskim w kraju i liderem tych przewozów na Mazowszu. Transport kolejowy to bowiem ważny i strate-giczny dla regionu i jego mieszkańców obszar. Plany liberalizacji organizacji pasażerskich prze-wozów kolejowych w Unii Europejskiej, zawarte

z prac samorządu z prac samorządu

Sejmik Województwa MazowieckiegoSejmik przyjął stanowisko, w którym sprzeciwia się zapisom IV Pakietu Kolejowego Unii Europejskiej do-tyczącym m.in. liberalizacji organizacji publicznego transportu zbiorowego. Dyskutowano również o sy-tuacji Wojewódzkiego Szpitala Chirurgii Urazowej św. Anny w Warszawie.

Komisja RewizyjnaKomisja Rewizyjna przeprowadzi w br. dwie kontrole planowe: w Agencji Rozwoju Mazow-sza S.A. oraz Mazowieckim Funduszu Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. Zadaniem komisji, wy-nikającym z ustawy o samorządzie wojewódz-twa, jest ocena działalności wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych oraz realizacji budżetu za miniony rok. Warto też dodać, że komisja – na zlecenie sejmiku – obejmie kontrolą w br. działania Zarządu Wo-jewództwa Mazowieckiego dotyczące uiszcza-nia przez województwo „janosikowego” w roku 2013 oraz kontrolę w Wojewódzkim Szpitalu Chirurgii Urazowej św. Anny w Warszawie.

Ochrona zdrowiaO sytuacji w szpitalu na Barskiej – przyczynach zamknięcia SOR-u, podjęciu kroków mających na celu przywrócenie płynności finansowej szpitala, koncepcji ograniczenia działalności tej placówki do oddziałów ortopedyczno-urazo-wego i rehabilitacyjnego – poinformował rad-nych wicemarszałek Krzysztof Grzegorz Strzał-kowski. – W takiej formie działania, dyrektor placówki będzie w stanie regulować należno-ści finansowe – zaznaczył wicemarszałek. – To co się dzieje na Barskiej jest wynikiem sytuacji, w jakiej znajduje się mazowiecka służba zdro-wia – podsumował radny Grzegorz Pietruczuk. Zdaniem radnego Krzysztofa Żochowskiego szpital urazowy, do którego trafiają pacjenci z wypadków z wielonarządowymi urazami, nie będzie dobrze spełniać swoich funkcji bez od-działu chirurgii ogólnej. Głos w dyskusji zabrała również przewodnicząca związku zawodowe-go pielęgniarek działającego w tym szpitalu.

Do komisji: ∙ Budżetu i Finansów oraz Komisji Zdrowia

i Kultury Fizycznej skierowano projekt uchwały w sprawie wnoszenia wkładów pie-niężnych przez województwo mazowieckie do spółki Mazowiecki Szpital Wojewódzki Drewnica Sp. z o.o. z przeznaczeniem na podwyższenie kapitału zakładowego,

∙ Kultury i Dziedzictwa Narodowego skie-rowano projekt uchwały dotyczący no-wego brzmienia statutu Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce,

∙ Rozwoju Regionalnego, Infrastruktury i Przeciwdziałania Bezrobociu skierowa-no projekt uchwały w sprawie wyrażenia zgody na nieodpłatne ustanowienie pra-wa służebności przechodu i przejazdu.

Ponadto radni przyjęli m.in. projekty uchwał: ∙ w sprawie wyznaczenia aglomeracji Ło-

mianki oraz zmian w aglomeracji Mie-dzna i Sobolewa,

∙ zmieniającej uchwałę w sprawie nadania statutu Mazowieckiego Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Płocku.

Fot.

Dor

ota

Łucj

a Ci

choc

ka

w IV Pakiecie Kolejowym, budzą więc wiele wąt-pliwości. Pakiet zakłada m.in. wprowadzenie konieczności wyboru przewoźnika w drodze przetargu. Samorząd województwa nie mógłby, jak do tej pory, zlecać bezpośrednio tych usług własnej spółce. Radni wskazują w stanowisku na konieczność utrzymania dotychczas obo-wiązujących przepisów, zapewniających ela-styczne podejście do organizacji publicznego transportu zbiorowego (poprzez bezpośrednie zlecenie lub w drodze przetargu) w zależności od specyfiki danego regionu. „Sejmik Woje-wództwa Mazowieckiego, uznając potrzebę zwiększenia efektywności i konkurencyjności publicznego transportu zbiorowego, wyraża zaniepokojenie planami daleko posuniętej li-beralizacji kolejowych pasażerskich przewozów regionalnych, ingerującej w rolę samorządu województwa w określaniu i realizowaniu po-lityki transportowej” – czytamy w stanowisku.

BudżetUchwalono pierwsze zmiany w tegorocznym budżecie województwa. Na szczególną uwagę zasługują dwa projekty edukacyjne, finanso-wane z Programu Operacyjnego Kapitał Ludz-ki: „Nauczyciel doskonały” – realizowany przez Mazowieckie Samorządowe Centrum Dosko-nalenia Nauczycieli w Warszawie oraz „Aka-demię Profesjonalnego Nauczyciela” Ośrodka Edukacji Informatycznej i Zastosowań Kompu-terów w Warszawie. Ponadto Międzyleski Szpi-tal Specjalistyczny otrzyma z rezerwy na inwe-stycje w trybie awaryjnym blisko 67 tys. zł na naprawę aparatu RTG. Muzeum Etnograficzne-mu w Warszawie, które realizować będzie w ra-mach Regionalnego Programu Operacyjnego projekt „Wzmocnienie walorów turystycznych i kultury Mazowsza poprzez realizację wystawy stałej Czas Świętowania”, przyznano przeszło 327 tys. zł z rezerwy na inwestycje przy udziale programów europejskich. Pozostałe zmiany mają głównie charakter porządkowy.

XXXV sesja. 20 stycznia

XXXVI sesja. 10 lutegoOskar Kolberg został ogłoszony przez Sejmik Województwa Mazowieckiego pa-tronem roku 2014 na Mazowszu.

Rok Oskara KolbergaW tym roku przypada 200. rocznica urodzin Oskara Kolberga etnografa, folklorysty i kompozytora. Przy-szedł on na świat na Mazowszu w Przysusze, gdzie mieści się obecnie muzeum upamiętniające jego dokonania naukowe i twórczość. Warto zaznaczyć, że również Sejm RP – na wniosek muzeum – usta-nowił ogólnopolski Rok Oskara Kolberga.

BibliotekiSamorząd Województwa Mazowieckiego przekazał w zeszłym roku pięć filii bibliotek pe-dagogicznych do prowadzenia powiatom, jako działy pedagogiczne bibliotek powiatowych i zobowiązał się tym samym do udzielania (do 2017 r.) dotacji finansowej na utrzymanie i roz-budowę działów oraz zatrudnienie pracowni-ków. Wywiązując się z tego obowiązku, sejmik zdecydował o udzieleniu pomocy finansowej powiatom: białobrzeskiemu (80 tys. zł), otwoc-kiemu (110 tys. zł), przysuskiemu (100 tys. zł), sierpeckiemu (103 tys. zł) i wołomińskiemu (150 tys. zł) na prowadzenie działów pedago-gicznych w bibliotekach powiatowych.

„Mazowieckie Zdarzenia Muzealne – Wierzba”Radni uchwalili zmiany w regulaminie konkursu

„Mazowieckie Zdarzenia Muzealne – Wierzba”, dzięki którym poszerzył się krąg podmiotów uprawnionych do składania wniosków do kon-kursu. Nowy regulamin daje tę możliwość również filiom, oddziałom i komórkom organi-zacyjnym muzeów – za zgodą macierzystych placówek. Do tej pory muzea mogły zgłaszać do konkursu po jednym zdarzeniu w danej kategorii. Placówki te posiadają często wiele oddziałów, które zachowują swoją odrębną

trudno jest zbilansować koszty. Drastyczne pogorszenie nastąpiło w 2013 r. (niski poziom kontraktowania) – zadłużenie przekroczyło 100 mln zł. Dyrektor szpitala Mirosława Rut-kowska zapoznała członków komisji z planem restrukturyzacji, który zakłada powołanie szpi-tala monospecjalizacyjnego z oddziałami: orto-pedyczno-urazowym, rehabilitacji stacjonarnej i dziennej, intensywnej terapii, pracowniami fizjoterapii i RTG oraz poradniami: rehabilitacyj-ną, urazowo-ortopedyczną, leczenia bólu i aku-punktury. Generujące wysokie koszty oddziały: chirurgii ogólnej, chorób wewnętrznych i SOR zostałyby zlikwidowane. Ratunkiem dla szpitala może być też pożyczka z budżetu wojewódz-twa na spłatę niezbędnych zobowiązań. Zarząd planuje wyasygnować z budżetu 24 mln zł na pożyczki dla zakładów opieki zdrowotnej.

specyfikę i mogą poszczycić się interesującymi i wartościowymi zdarzeniami muzealnymi.

BudżetSejmik przyjął drugą w tym roku nowelizację budżetu. Zakłada ona m.in. przeniesienie niektó-rych zadań remontowych dróg wojewódzkich na zadania inwestycyjne, które zawierają w sobie niezbędne prace naprawcze wraz z moderniza-cją tych odcinków. Z rezerwy celowej na inwe-stycje finansowane z funduszy zewnętrznych udzielono dofinansowania dla: Europejskiego Centrum Artystycznego im. Fryderyka Chopina w Sannikach na rewaloryzację zespołu pałaco-wo-parkowego, Muzeum Romantyzmu w Opi-nogórze na projekt usprawniający m.in. obsługę ruchu turystycznego, Teatru Polskiego na moder-nizację pudła sceny i pomieszczeń technicznych oraz Mazowieckiego Centrum Sztuki Współcze-snej „Elektrownia” na rozbudowę kolekcji.Radni pytali też o powody nieudzielania po-życzki z budżetu państwa w 2013 r. na wpłatę zaległego „janosikowego”. Jednym z warunków ubiegania się o pożyczkę – jak wyjaśnił skarbnik Marek Miesztalski – było dostarczenie do Mini-sterstwa Finansów raportu Regionalnej Izby Obrachunkowej o stanie gospodarki finanso-wej województwa. RIO wyznaczyła termin jego wykonania dopiero na koniec lutego 2014 r., co zdecydowało o nieudzielaniu pożyczki w roku budżetowym 2013. W kasie wojewódz-twa zabrakło w zeszłym roku na „janosikowe” 170 mln zł. Zarząd zamierza ubiegać się po-nownie o pożyczkę na pokrycie tych zaległości.

Ochrona zdrowiaDługą dyskusję na temat kondycji mazo-wieckiej służby zdrowia oraz wojewódzkich

szpitali wywołał projekt uchwały dotyczący przekształcenia w spółkę Szpitala Kolejowego im. dr. med. Włodzimierza Roeflera w Pruszko-wie. Sceptyczni wobec tych działań byli radni opozycji. Witold Kołodziejski pytał, dlaczego przekształcany jest szpital, który przez lata uznawany jest za najlepiej zarządzany. – Jedy-ną przesłanką do przekształcenia są względy prawne – wyjaśnił marszałek Adam Struzik. Szpital w 2013 r. uzyskał ujemny wynik finan-sowy w wysokości przeszło 2,68 mln zł. Sa-morząd województwa może pokryć te straty albo przekształcić placówkę w spółkę. Projekt skierowany został do dalszego procedowania w Komisji Zdrowia i Kultury Fizycznej.

Informacje i sprawozdaniaRadni zapoznali się z głównymi założeniami Regionalnego Programu Operacyjnego Woje-wództwa Mazowieckiego 2014-2020. Wysłu-chali sprawozdania Komisji Rewizyjnej, która przeprowadziła kontrolę w sprawie podejmo-wanych przez zarząd województwa działań dotyczących uiszczania przez województwo mazowieckie „janosikowego” w roku 2013. W ocenie komisji wszystkie działania podej-mowane były prawidłowo.Radni przyjęli ponadto m.in. projekty uchwał w sprawie:

∙ nowego brzmienia statutu Muzeum Kul-tury Kurpiowskiej,

∙ wyboru podmiotu uprawnionego do przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego województwa mazowiec-kiego za 2013 r. i 2014 r.

W komisjachJak doszło do trudnej sytuacji na Barskiej?Jak doszło do trudnej sytuacji finansowej Wojewódzkiego Szpitala Chirurgii Urazowej św. Anny w Warszawie oraz ja-kie są plany ratowania tej placówki – na te pytania szukali odpowiedzi członkowie Komisji Zdrowia i Kultury Fizycznej.O sprawie zaczęło być głośno w mediach, gdy wojewoda mazowiecki zdecydował – w związ-ku z brakiem lekarzy radiologów oraz pełnej obsady lekarzy Szpitalnego Oddziału Ratun-kowego – o wstrzymaniu transportowania

pacjentów przez zespoły ratownictwa medycz-nego do szpitala przy Barskiej. Sytuacja szpitala monitorowana jest od kilku lat. Analiza funkcjo-nowania placówki – przeprowadzona w 2010 r.

– pokazała, że przy tak dużej liczbie świadczeń


To, jak ważne jest wspieranie rodziny i rozwój dzietności w Polsce pokazują dane GUS. Ze wstępnych analiz wynika, że rok 2013 był drugim z kolei, w którym liczba ludności zmalała. Tempo przyrostu rzeczywistego wyniosło –0,1 proc. Oznacza to, że na każde 10 tys. mieszkańców Polski ubyło 10 osób. Ujemny przyrost natural-ny wynika przede wszystkim z mniejszej liczby urodzeń, przy jednoczesnym wzroście liczby zgonów. Trzeba też zaznaczyć, że już od ponad 20 lat niska liczba urodzeń nie gwarantuje pro-stej zastępowalności pokoleń. Aby ją osiągnąć, optymalna wielkość współczynnika dzietności powinna wynosić 2,1–2,15 (tzn. gdy w danym roku na 100 kobiet w wieku 15–49 lat przypada średnio 210–215 dzieci). Współczynnik dziet-ności w 2012 r. wyniósł niespełna 1,3. Sytuacja na Mazowszu prezentuje się nieco lepiej niż ogólnokrajowa. Tempo przyrostu naturalnego kształtowało się w 2013 r. w województwie ma-zowieckim na poziomie 0,18 proc. Największy przyrost zanotowano w powiecie piaseczyńskim (1,28 proc.), wołomińskim (1,14 proc.) i grodzi-skim (1,02 proc.). Jednak w większości powiatów (25 na 42) tempo przyrostu naturalnego jest ujemne.Problem ten dostrzegają radni województwa. W październiku minionego roku Sejmik Woje-

Karta Dużej RodzinyOd 2 lat jest nas – Polaków coraz mniej. Czy poradzi-my sobie z katastrofą demograficzną?

wództwa Mazowieckiego przyjął stanowisko dotyczące podjęcia działań mających wspierać rodziny wielodzietne zamieszkałe na Mazowszu. Sprawą tą po raz kolejny zajęła się pod koniec stycznia Komisja Polityki Społecznej i Prorodzin-nej wraz z dyrekcją Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej. Radni rozmawiali o możli-wościach wprowadzenia zniżek dla rodzin wielo-dzietnych m.in. na bilety wstępu do mazowiec-kich instytucji kultury czy na przejazdy kolejowe. MCPS będzie podejmował działania zmierzające przede wszystkim do przygotowania – zgodnie z zapisem w stanowisku – samorządowej koali-cji na rzecz wspierania rodzin wielodzietnych na Mazowszu oraz zachęcania samorządów do wprowadzania Karty Dużej Rodziny, uprawnia-jącej do specjalnych ulg i zniżek w obiektach użyteczności publicznej. Do tej pory taką kartę wprowadziło na Mazowszu 31 gmin i powiatów. Do projektu zapraszani są też przedsiębiorcy i organizacje pozarządowe, które proponują zniżki na swoje towary i usługi. Ich wachlarz jest ogromny. Są to firmy oferujące materiały bu-dowlane, remontowe, sprzęt komputerowy, de-wocjonalia, pozaszkolne formy edukacji sporto-wej, artykuły szkolne i biurowe, sprzęt AGD i RTV, naukę języków obcych, usługi fotograficzne. Na liście znajdują się m.in. sklepy z zabawkami,

odzieżą i obuwiem, meblowe, spożywcze, re-stauracje i kawiarnie, stomatolodzy, studio tańca i fitness, gabinet kosmetyczny, stacja paliw, kwia-ciarnia, salony optyczne, fryzjerskie, kina, księgar-nie, kręgielnia, kancelaria prawno-podatkowa, centrum rehabilitacyjne, taxi, wypożyczalnia quadów, salon rowerowy, drogeria, szkoła mu-zyczna, a nawet jubiler. W Ostrołęce do projektu przystąpiło kilkunastu partnerów prywatnych, w innych regionach np. Bielsko-Białej przeszło 40, a w Toruniu i Białej Podlaskiej ponad 30.Trwają prace nad Krajową Kartą Dużej Rodziny, które prowadzi Ministerstwo Pracy i Polityki Spo-łecznej. Planowano ją wprowadzić już od stycz-nia tego roku, jednak sprawa jest nadal w toku1. Karta umożliwi korzystanie przez rodziny wielo-dzietne z systemu zniżek za wstęp do instytucji państwowych (np. wystawienniczych, teatrów, parków narodowych, rezerwatów przyrody, obiektów i urządzeń sportowo-rekreacyjnych). Propagatorem i rzecznikiem Karty Dużej Rodziny jest też Prezydent RP, który przygotował Program Polityki Rodzinnej „Dobry Klimat dla Rodziny”, zapraszając szczególnie do zaangażowania się w to przedsięwzięcie samorządy.

1 5 stycznia br. minister pracy i polityki społecznej oświadczył, że projekt wchodzi do kilkunastodniowych konsultacji i od marca karta będzie wdrażana w całym kraju. Wydawana bę-dzie w gminach, ponieważ współpraca z samorządami jest ogromnie ważna.

z prac samorządu z prac samorządu

Model francuskiWe Francji Karta Dużej Rodziny funkcjonuje od 1921 r. Obowiązuje tu system 3+, czyli zniżki przysługują ro-dzinom z trojgiem i większą liczbą dzieci, a im więcej pociech w rodzinie, tym większe ulgi (np. zniżki na przejazdy pociągami to: 75 proc. dla członków rodzin z sześciorgiem dzieci, 50 proc. z pięciorgiem, 40 proc. z czworgiem i 30 proc. z trojgiem dzieci). Co ciekawe, rodzice, którzy mają co najmniej pięcioro pociech, do-żywotnio zachowują 30-proc. zniżkę na przejazdy, na-wet po odejściu dzieci z domu. Posiadacze karty korzy-stają też ze zniżek na bilety do muzeów narodowych, parków rozrywki, obiektów sportowych oraz na zajęcia w ośrodkach kultury. Oprócz korzyści wypływających z karty, państwo wspiera rodziców poprzez becikowe

– ponad 900 euro, płatny urlop macierzyński, płatny 3-letni urlop wychowawczy, bezpłatne podręczniki. Trudno się dziwić, że Francja jako jeden z nielicznych krajów europejskich ma współczynnik dzietności na poziomie zastępowalności pokoleń.

Justyna Michniewicz

Komisja Rozwoju Gospodarczego, Infrastruk-tury i Przeciwdziałania Bezrobociu opiniowała stanowisko sejmiku w sprawie IV Pakietu Kole-jowego, który jest zestawem uregulowań Unii Europejskiej dotyczących transportu kolejowe-go i zawiera m.in. rozporządzenie o organizacji publicznego transportu kolejowego.Samorząd województwa odpowiedzialny jest za planowanie, organizację, zarządzanie oraz finansowanie publicznego transportu zbio-rowego w regionie. Na Mazowszu te zadania zlecane są spółkom: Kolejom Mazowieckim oraz Warszawskiej Kolei Dojazdowej. Propo-nowane przez Komisję Europejską zmiany zakładają zniesienie możliwości wyboru po-między bezpośrednim zlecaniem tych zadań powołanym do tego celu spółkom a trybem przetargowym i nałożenie na województwa obowiązku organizowania przetargów na przewozy. Jakie mogą być tego konsekwen-cje? W opinii Komisji Europejskiej zwiększenie konkurencyjności może przynieść poprawę usług i obniżenie kosztów funkcjonowania transportu. Z drugiej jednak strony konku-rencja na rynku usług publicznych, które są deficytowe i bazują na dopłatach ze środków publicznych, może doprowadzić – w sytuacji braku przewoźników zdolnych do świadczenia usług transportowych w tak dużym zakresie – do nieuczciwej konkurencji o przejęcie rynku usług i zdestabilizowania przewozów. Mogło-by to spowodować problemy z dojazdem do

Liberalizacja kolei?W instytucjach Unii Europejskiej toczy się debata nad pełną liberalizacją publicznego transportu zbiorowego, która będzie miała istotny wpływ na kształt rynku regional-nych przewozów kolejowych i funkcjonowanie samorządowych spółek kolejowych.

pracy wielu osób korzystających codziennie z transportu kolejowego. Obecnie – jak wyja-śnił zastępca dyrektora Departamentu Nieru-chomości i Infrastruktury UMWM Krzysztof Ro-dziewicz – to organizator przewozów, którym jest marszałek województwa, ponosząc odpo-wiedzialność za transport zbiorowy w regionie, może zdecydować o formie ich organizacji. Województwo mazowieckie powołało 10 lat temu samorządową spółkę Koleje Mazowiec-kie, której zadaniem jest zaspokajanie potrzeb transportowych mieszkańców Mazowsza. Konsekwentna polityka transportowa woje-wództwa doprowadziła do stworzenia dru-giego pod względem liczby pasażerów prze-woźnika kolejowego w Polsce. Podobną drogę obierają duże województwa, które powołują swoje spółki kolejowe. Ale mamy również wo-jewództwa, które zlecają przewozy w formie przetargu – przykładem jest kujawsko-pomor-skie. Dotychczasowe doświadczenia pokazują zatem, że specyfika danego regionu powinna determinować model funkcjonowania trans-portu publicznego. Zarząd Województwa Ma-zowieckiego, nie negując zasady promowania konkurencyjności, dąży do zachowania mode-lu opartego na możliwości wyboru pomiędzy przewidzianymi prawem trybami – konkuren-cyjnym a bezpośrednim. W stanowisku radni wskazują na konieczność utrzymania przepi-sów, zapewniających elastyczne podejście do organizacji publicznego transportu zbiorowe-

go. Apelują o umożliwienie bezpośredniego powierzania usług powołanym do tego celu spółkom. Tym bardziej, że – jak podkreślono w stanowisku – „rynek regionalnych kolejo-wych przewozów pasażerskich znajduje się w trakcie głębokich przeobrażeń – usamo-rządowienie i restrukturyzacja Przewozów Regionalnych, rozwój samorządowych spółek kolejowych, proinwestycyjna polityka woje-wództw względem regionalnego transportu kolejowego to elementy rodzącego się rynku przewoźników, który powinien mieć zagwa-rantowaną stabilną sytuację prawną w celu trwałej poprawy jakości świadczonych usług przy optymalizacji kosztów i wysokości rekom-pensaty udzielanej przez organizatorów trans-portu publicznego” – czytamy w stanowisku. Przewodniczący komisji Andrzej Łuczycki do-strzega jednak duże zalety w liberalizacji rynku przewozów kolejowych: tańsze usługi i polep-szenie ich jakości. Innego zdania jest radna Agnieszka Górska. – Myślę, że pewne sektory naszej gospodarki powinny pozostać pod kon-trolą rządową czy samorządową – zaznaczyła. Poparcie dla elastycznego podejścia do orga-nizacji publicznego transportu kolejowego wyrazili Konwent Marszałków Województw RP oraz Komitet Regionów Unii Europejskiej.Komisja pozytywnie zaopiniowała propono-wane stanowisko, które po przyjęciu przez sejmik skierowane zostanie do ministra właści-wego do spraw transportu.

Fot.

arch

. Kol

ei M

azow

ieck

ich

Fot.

arch

. Tak

a Pa

ka


NEWSLETTER

ZA NAMINa zaproszenie władz kraju związkowego Saksonia-Anhalt województwo mazowieckie, jako kluczowy partner, wzięło udział w wie-czorze poświęconym temu landowi podczas Międzynarodowych Targów „Zielony Tydzień” w Berlinie. Na stoisku Mazowsza udostępnio-no broszury na temat turystyki regionalnej oraz zorganizowano degustację mazowiec-kich regionalnych wyrobów cukierniczych. Międzynarodowe Targi „Zielony Tydzień” , usta-nowione w 1926 r., odbywają się w tym roku po raz 79. To jedno z najważniejszych wyda-rzeń o zasięgu ogólnoświatowym, skierowane przede wszystkim do producentów żywności oraz firm zajmujących się przetwórstwem rolno-spożywczym, a także hodowlą zwierząt i ogrodnictwem.

Zgodnie z nowymi uregulowaniami przed-siębiorcy spełniający określone warunki będą mogli skorzystać z bezzwrotnych świadczeń w ramach pomocy de minimis2 pochodzących z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pra-cowniczych (FGŚP) oraz Funduszu Pracy (FP).

Nowe możliwości ochrony miejsc pracyZ przewidzianych w ustawie środków przed-siębiorcy mają prawo finansować część wyna-grodzenia pracownika w czasie przestoju eko-nomicznego. Świadczenie może wynieść do 100 proc. zasiłku dla bezrobotnych (obecnie jest to kwota 823,60 zł) i powinno być powiększone

2 Pomoc de minimis – to forma wsparcia udzielanego przez państwo przedsiębiorcom, która, ze względu na jej małą wartość, nie powoduje zakłócenia konkurencji w wymiarze unijnym i z tego powodu nie podlega obowiązkowi notyfi-kacji Komisji Europejskiej. Jej łączna wartość dla jednego be-neficjenta nie może przekroczyć równowartości 200 tys. euro brutto w okresie 3 lat kalendarzowych, a w przypadku pod-miotu prowadzącego działalność gospodarczą w sektorze transportu drogowego – 100 tys. euro.

rolnictwo biznes

eKSpresOWy przegląd wydarzeń

PRZED NAMIW drugiej połowie marca (21–23) zapraszamy na Festiwal Chlebów Świata do Zespołu Szkół nr 11 im. Władysława Grabskiego w Warszawie. Dowie-my się o różnorodnych sposobach przygotowy-wania tego podstawowego składnika pożywienia. Festiwal będzie się składał z dwóch segmentów: pierwszy to prezentacja wypieków pieczywa we-dług receptur kultywowanych w różnych częściach świata, drugi to ekspozycja producentów pieczywa oraz związanych z piekarnictwem produktów. Ekologia i tradycja z kolei to hasła, wokół któ-rych skupiać się będzie tegoroczna edycja Tar-gów Produktów Tradycyjnych i Ekologicznych

„Regionalia” organizowanych 4–6 kwietnia w warszawskim Centrum Targowo-Kongre-sowym MT Polska przy ul. Marsa 56c. Dzięki imprezie poznamy szeroki wybór organicznej żywności i produktów wytwarzanych przez lokalnych producentów, którzy stosują recep-tury przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Wydarzenie bardzo dobrze wpisuje się w po-pularny trend tzw. slow food promujący dba-łość o zdrowie i środowisko poprzez ochronę tradycyjnej kuchni różnych regionów świata, jak również charakterystycznych dla nich me-tod prowadzenia gospodarstwa. Na stoiskach nie zabraknie też wyrobów rzemieślniczych, rękodzieła, mody inspirowanej folklorem czy kosmetyków naturalnych. Na uczestników wydarzenia przez trzy dni będą również cze-kać różnorodne atrakcje. W programie targów przewidziane są m.in. degustacje lokalnych specjałów, kulinarne warsztaty i pokazy goto-wania, a także ciekawe konkursy. Oprócz tego, przez trzy dni polskie bogactwo – od strony przyrodniczej – zaprezentują poszczególne regiony Polski. W ten sposób zwiedzający, szlakiem lokalnych smaków, będą mogli także zapoznać się z propozycjami wczasów na łonie natury. Ponadto, równolegle zorganizowane zostaną Targi Turystyki i Wypoczynku LATO.

Już wkrótce wkroczymy w etap realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Mimo że nadal rozliczamy okres planowania 2007–2013, warto zapoznawać się z nowymi propozycjami. W lutowym przeglądzie wydarzeń tej tematyce poświęcona jest część „Wiesz – rozumiesz”.

WIESZ – ROZUMIESZ

W kolejnej perspektywie finansowej, w latach 2014–2020, publiczne wsparcie finansowe adreso-wane do polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich ukierunkowane będzie na realizację celów okre-ślonych w „Strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa”, a także zadań sformułowa-nych w dokumentach i przepisach UE odnoszących się do polityki rozwoju obszarów wiejskich. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (PROW 2014–2020) stanowić będzie jedno z naj-ważniejszych narzędzi realizacji tej strategii. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi prowa-dziło konsultacje publiczne zarówno pierwszego, jak i drugiego projektu PROW 2014–2020. Po ich zakończeniu projekt zostanie przedłożony do ak-ceptacji Rady Ministrów, a następnie przekazany do uzgodnień z Komisją Europejską.Oczywiście swoje miejsce w PROW 2014–2020 znalazła także Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich. Prace związane z przygotowaniem projektu PROW 2014–2020 rozpoczęły się w 2012 r. War-to zapoznawać się z nim na każdym etapie pro-jektowania i powoli szykować się do jego realiza-cji. Więcej na www.minrol.gov.pl .

Piotr MarzecSekretariat Regionalny Krajowej Sieci

Obszarów Wiejskich

∙ koszt badań lekarskich lub psychologicz-nych niezbędnych do rozpoczęcia szko-lenia,

∙ obowiązkowe ubezpieczenie pracownika od następstw nieszczęśliwych wypadków.

Kto może skorzystać?Proponowane formy wsparcia adresowane są do przedsiębiorców, którzy spełniają następu-jące wymogi:

∙ łączne obroty gospodarcze firmy spadły o minimum 15 proc. (pod uwagę brany będzie spadek w ciągu 6 kolejnych mie-sięcy w okresie 12 miesięcy poprzedzają-cych dzień złożenia wniosku w stosunku do analogicznego okresu sprzed roku poprzedniego),

∙ firma nie ma zaległości podatkowych ani w płatnościach składek ZUS (w ustawie określone są jednak wyjątki od tego wy-mogu, zgodnie z którymi ze świadczeń skorzystają również m.in. przedsiębior-cy, którzy zawarli umowę z ZUS lub US w sprawie spłaty zadłużenia, a także ci, których zaległości powstały w okresie spadku obrotów gospodarczych i posia-dają plan ich spłaty),

∙ nie istnieją przesłanki do ogłoszenia upa-dłości firmy,

∙ warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego albo obniżonego czasu pracy zostaną uzgod-nione (w formie porozumienia) z organi-zacjami związkowymi bądź przedstawi-cielami pracowników.

Przedsiębiorca korzystający z przewidzianych w ustawie świadczeń nie może przeznaczyć ich dla pracownika, na którego uzyskał już po-moc na wyposażenie lub doposażenie stano-wiska pracy z FP lub PFRON.

Gdzie szukać informacji?Informacje dotyczące możliwości i warunków przyznawania świadczeń określonych w usta-wie o szczególnych rozwiązaniach z zakresu ochrony miejsc pracy można uzyskać w Woje-wódzkim Urzędzie Pracy w Warszawie, w Wy-dziale FGŚP mieszczącym się przy ul. Leszno 21,tel.: 22 632 21 74 wew. 111, 113, 114, 115, 116, e-mail: [email protected] .

Miejsca pracy pod ochronąNowe przepisy dotyczące rozwiązań w zakresie ochrony miejsc pracy obowiązują od 21 listopa-da 2013 roku1. Proponowane możliwości wsparcia mają ułatwić przedsiębiorcom utrzymanie pracowni-ków w czasie przestoju ekonomicznego.1 Ustawa z 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 1291).

o wysokość składek na ubezpieczenia społecz-ne należnych od pracownika (ostateczna wyso-kość świadczenia ustalana jest proporcjonalnie do przestoju ekonomicznego i wymiaru czasu pracy pracownika). Podobne wsparcie można uzyskać na dofinansowanie wynagrodzenia pracownika objętego obniżonym wymiarem czasu pracy. Wnioski o środki na częściowe wy-nagrodzenie pracowników powinny być skła-dane w Wojewódzkim Urzędzie Pracy. Dodatkowo przedsiębiorca, który zawarł umo-wę o wypłatę wymienionych świadczeń mo-że zwrócić się do Powiatowego Urzędu Pracy z wnioskiem o dofinansowanie z FP kosztów szkolenia pracownika objętego wsparciem w za-kresie ochrony miejsc pracy. To szansa na pokry-cie aż 80 proc. wydatków związanych z kursem dla jednego pracownika, ale nie więcej niż 300 proc. przeciętnego wynagrodzenia w po-przednim kwartale (od dnia zawarcia umowy). Pozyskana kwota może być przeznaczona na:

∙ należności dla instytucji szkoleniowej, ∙ pokrycie kosztów przejazdów na szkolenie,

Na podst. mat. Wydziału FGŚP oprac. Katarzyna Kozakowska

WUP w Warszawie

„„

Właściciele firm zainteresowani skorzystaniem ze wsparcia w zakresie ochrony miejsc pracy w ich przedsiębiorstwach powinni pamiętać, że zawarcie umowy na wypłatę świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych musi nastąpić nie później niż do 30 czerwca br.

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.”Materiał informacyjny opracowany w Departamencie Rolnictwa i Rozwoju Obsza-rów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego i współfi-nansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

– Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Zadania, które się znalazły w drugim projekcie PROW 2014–2020:

∙ Transfer wiedzy i działalność informacyjna ∙ Usługi doradcze ∙ Usługi z zakresu zarządzania gospodarstwem rolnym i zastępstw ∙ Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych ∙ Inwestycje w środki trwałe ∙ Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk

żywiołowych i katastrof oraz wprowadzanie odpowiednich środków zapobiegawczych

∙ Rozwój gospodarstw i działalności gospodarczej ∙ Podstawowe usługi i odnowa miejscowości na obszarach wiejskich ∙ Inwestycje w rozwój obszarów leśnych i poprawę żywotności lasów ∙ Tworzenie grup i organizacji producentów ∙ Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne ∙ Rolnictwo ekologiczne ∙ Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi

szczególnymi ograniczeniami ∙ Współpraca ∙ Leader

Fot.

arch

. Tak

aPak

a


kultura

Kulturalne Mazowsze

„Édith i Marlene” 22 marca, godz. 18.00 23 marca, godz. 17.00Europejskie Centrum Matecznik Mazowsze w Otrębusachwww.mtmteatr.eu

Spektakl „Édith i Marlene” Évy Pataki w reżyserii Márty Mészáros to opo-wieść o wieloletniej przyjaźni dwóch niezwykłych kobiet i wybitnych artystek – Édith Piaf i Marleny Dietrich. Widzimy dwie różne osobowo-ści, dwa różne temperamenty – chłodną, wyniosłą Marlene i sponta-niczną, ciągle poszukującą miłości Édith. Obydwie miały pogmatwane życie osobiste, obydwie wiele w życiu bezpowrotnie straciły. Ale za-równo Édith, jak i Marlene miały pasję. Była nią sztuka. To miłość do śpiewu i muzyki połączyła te tak skrajnie odmienne osobowości. Od-twórczyniami tytułowych ról są młode, piękne i nieprzeciętnie zdolne artystki. W roli Édith zobaczymy Annę Srokę-Hryń, a w postać Marlene wcieli się Halina Mlynková.

Miniaturowa kolej – wielka atrakcjado 30 marcaMuzeum Kolejnictwa w Warszawie www.muzkol.pl

Miniaturowe składy pociągów osobowych i pociągi towarowe poru-szają się po 140 m torów na trzech poziomach. Rozpędzone pociągi mijają zabudowania przemysłowe z dużą fabryką, parowozownię wy-posażoną w ruchomą obrotnicę oraz kolejowe warsztaty naprawcze i zatrzymują się na dworcu usytuowanym na przedmieściach dużego miasta. Wszystko to odtworzone z niezwykłą dbałością o detale. Kolej w skali H0 tętni życiem – na ulicach miasta przechodnie, samochody i inne pojazdy z lat 1920–1930, na peronach podróżni oraz pracownicy kolei zaludniają miniaturowy świat. Makietę kolejową w skali H0 (1:87) zaprojektował i wykonał inż. Janusz Cyndecki.

Pokaz pamiątek związanych z Tadeuszem Kościuszką w 220. rocznicę wybuchu Insurekcji Kościuszkowskiej14 marca–27 kwietniaMuzeum Mazowieckie w Płockuwww.muzeumplock.art.pl

Na wystawie eksponowane będą medale, medaliony, banknoty z okresu Powstania Kościuszkowskiego – pierwsze polskie pieniądze papierowe, wizerunki Kościuszki w malarstwie i grafice, pocztówki i druki ulotne związane z obchodami 100. rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki oraz publikacje poświęcone osobie naczelnika i powstaniu.

„Dzieci Hitlera” Pokazy pofestiwalowe 9. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego „Żydowskie Motywy”18 marca, godz. 18.00Muzeum Żydów Mazowieckich Oddział Muzeum Mazowieckiego w Płockuwww.muzeumplock.art.pl

Film „Dzieci Hitlera” (80 min.) z 2011 r. opowiada o potomkach naj-ważniejszych przedstawicieli reżimu nazistowskiego. Ci ludzie zostali z dziedzictwem na zawsze kojarzonym z największymi zbrodniami w historii. Przez ponad 60 lat żyli w cieniu – próbując odbudować swoje życie, bez ciągłego przypominania, co zrobili ich ojcowie i dziadkowie. Po latach zdecydowali się na opowiedzenie swoich hi-storii. Reżyserem filmu jest Chanoch Ze’evi, twórca i producent filmów dokumentalnych. W swoich dziełach podejmuje tematy konfliktów, pojednania oraz społecznych i politycznych okoliczności definiują-cych tożsamość. Jego filmy mają wytyczać ścieżki i budować mosty pomiędzy przeciwstawnymi grupami i kulturami.

„Sacrum w portfelu” – wystawa świętych obrazków z kolekcji Marka A. Kamińskiegodo 30 marcaMuzeum Regionalne w Siedlcachwww.muzeumsiedlce.art.pl

Marek A. Kamiński jest historykiem, muzealnikiem, bibliotekarzem. Jest także numizmatykiem i kolekcjonerem obrazków dewocyjnych. W Muzeum Regionalnym w Siedlcach zaprezentuje swój „święty zbiór”. Początkiem kolekcji była paczka znaleziona przy śmietniku, w której

– oprócz wielu obrazków – był wizerunek Matki Boskiej Częstochow-skiej z dedykacją datowaną na 1890 r. Usystematyzowanie zbioru i jego konsekwentne uzupełnianie trwa od kilkunastu lat. Z bardzo różnorodnej tematyki tych dewocyjnych wydawnictw kolekcjoner zdecydował się na gromadzenie wizerunków cudownych obrazów Matki Boskiej, pamiątek z sanktuariów oraz obrazków przedstawiają-cych różnych świętych.

Akcja „Burza” 1944 r.otwarcie 7 marca (ekspozycja do 20 kwietnia)Muzeum Regionalne w Siedlcachwww.muzeumsiedlce.art.pl

Na wystawie zostaną zaprezentowane: uzbrojenie, umundurowanie oraz dokumentacja fotograficzna i aktowa dotycząca Akcji „Burza”. Eks-pozycja zostanie wzbogacona materiałem ikonograficznym. Podkre-ślone zostaną działania zbrojne i ochrona ludności w Siedlcach i okoli-cy. Prezentowane na wystawie eksponaty będą pochodziły ze zbiorów placówki, wypożyczone z innych muzeów oraz kolekcji prywatnych.

„Powitanie wiosny w skansenie” – impreza plenerowa dla grup zorganizowanych 21 marca Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu – skansen www.mwmskansen.pl

Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu zachęca do udziału w „Powita-niu wiosny w skansenie”. Jest to cykliczna impreza plenerowa skiero-wana do dzieci i młodzieży szkolnej. Popularyzuje ludowe obrzędy wiosenne związane z „wypędzeniem zimy” i powitaniem wiosny. Im-prezę rozpoczyna konkurs na „Najciekawszą Marzannę”. Następnie or-szak wiosenny przechodzi nad rzekę, gdzie zgodnie z tradycją Marzan-na zostaje spalona i utopiona. W salach audiowizualnych odbywają się projekcje prezentacji multimedialnej „Zwyczaje i obrzędy wiosenne na Mazowszu” przybliżającej bogatą obrzędowość i symbolikę Świąt Wielkanocnych. Uczestnicy imprezy zwiedzą wystawę „Wielkanoc na Mazowszu” prezentowaną w 10 chałupach chłopskich z końca XIX i początku XX w., a także mają okazję przewieźć się wozem konnym po terenie skansenu. Na zakończenie imprezy można ogrzać się przy ognisku i upiec kiełbaski. Warunkiem uczestnictwa jest zgłoszenie Ma-rzanny do konkursu.

G.F. Haendel „Rinaldo”14, 15 marca, godz. 19.00Teatr Warszawskiej Opery Kameralnej www.operakameralna.pl

Jedno z ważniejszych dzieł baroku – opera „Rinaldo” w wykonaniu ar-tystów Warszawskiej Opery Kameralnej. Reżyseria – Ryszard Peryt, kie-rownictwo muzyczne – Władysław Kłosiewicz, scenografia – Andrzej Sadowski. Spektakl w oryginalnej włoskiej wersji językowej.

Fot.

arch

. Muz

eum

Kol

ejni

ctw

a

Fot.

Jaro

sław

Bud

zyńs

ki


„Kuba – perła Antyli”otwarcie 4 marca (ekspozycja do 15 sierpnia) Muzeum Małego Miasta w Bieżuniu Oddział Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcuwww.mwmskansen.pl

Wystawa fotograficzna prezentująca zdjęcia Ryszarda Sobolewskiego – policjanta, niestrudzonego podróżnika, dziennikarza – wykonane podczas podróży na Kubę w latach 2009–2013. Zdjęcia przedstawiają przyrodę, architekturę, kulturę, tradycję, a także portrety życia codzien-nego. Wernisaż uświetni występ mazowieckich zapustników oraz kon-cert muzyki kubańskiej.

Spotkanie z bajką do 31 czerwca Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu www.muzeum.edu.pl

Wystawa przedstawia najpiękniejsze bajki i baśnie. Skierowana jest głównie do dzieci i młodzieży, ale także do dorosłego odbiorcy za-interesowanego formą graficzną i malarską wykorzystywaną do zobrazowania baśni. Będzie można obejrzeć maski, marionetki, lalki, stroje, elementy scenografii bajek z wielu utworów, m.in. „Calinecz-ki”, „Szewczyka Dratewki”, „Alicji w krainie czarów”, „Koziołka Matołka”. Pokazane zostaną również obrazy znanych artystów, tematycznie – bezpośrednio lub pośrednio – nawiązujących do historii (i postaci) ze świata bajek i baśni. Dodatkowo będzie można obejrzeć książkowe wydania wybranych bajek sprzed kilkudziesięciu lat, które zapewne czytali i pamiętają rodzice i dziadkowie dzisiejszych przedszkolaków, uczniów podstawówek i gimnazjalistów.

Spektakl muzyczny „Radość istnienia”14 marca, godz. 18.00Muzeum Żydów Mazowieckich Oddział Muzeum Mazowieckiego w Płockuwww.muzeumplock.art.pl

To autorski spektakl muzyczny aktorek teatralnych i filmowych – Han-ny Chojnackiej i Małgorzaty Fijałkowskiej z ich udziałem, oparty na piosenkach Jonasza Kofty. Obie postanowiły zaprezentować utwory tego wybitnego twórcy w nowych aranżacjach muzycznych, przygo-towanych przez młodych muzyków – Pawła Golenia i Piotra Tutkę.Jonasz Kofta zaliczany jest do grona najważniejszych polskich poetów, piosenkarzy i satyryków. Artysta stworzył teksty do wielu wspaniałych przebojów. Wśród nich są: „Jej portret”, „Pamiętajcie o ogrodach”, „Auto-busy zapłakane deszczem” i „Samba przed rozstaniem”. Jego teksty śpie-wali m.in.: Czesław Niemen, Stanisław Soyka, Zbigniew Wodecki i Hanna Banaszak. Mistrz współtworzył kabaret Centralnego Klubu Studentów Warszawy „Hybrydy”. Nagrodę Grand Prix jego imienia przyznaje jury Ogólnopolskiego Przeglądu Piosenki Autorskiej w Warszawie. Spektakl uświetni 1. rocznicę działalności Muzeum Żydów Mazowieckich.

Ireneusz Kojło. Malarstwodo 21 marca Galeria Test MCKiS w Warszawiewww.galeriatest.pl

Ireneusz Kojło urodził się w 1966 r. w Hajnówce. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na Wydziale Grafiki. Dyplom uzyskał w Pra-cowni Plakatu, z aneksem w Pracowni Malarstwa prof. Teresy Pągow-skiej. W 1990 r. otrzymał II nagrodę w Grand Concours Internationale de Peinture Musee 2000 w Luksemburgu. O wystawie w Galerii Test sam artysta napisał krótko: „Biegnące psy, ryczące krowy, purpurowe niebo i kłębowisko gołębi. Malarstwo realistyczne tylko z pozoru, na du-żym i małym formacie. Więcej w Galerii Test w drugiej połowie lutego”.

„O królewiczu zaklętym w kruka”od lutego do grudniaMuzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce www.muzeum.ostroleka.pl

Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce zaprasza na lekcję w kon-wencji teatralnej. W ramach ogólnopolskich obchodów Roku Oskara Kolberga 2014 proponujemy Państwu nową lekcję muzealną opraco-waną na podstawie materiałów zapisanych przez tego słynnego et-nografa. Razem z dziećmi przeniesiemy się do świata baśni i wcielimy w role królewicza, królewny i ich towarzyszy. Proponowana zabawa w teatr będzie doskonałą okazją do przyjrzenia się Oskarowi Kolber-gowi, ale także do pobudzenia kreatywności, ekspresji twórczej dzieci oraz wyrażenia emocji za pomocą ruchu, gestu i mimiki.

Pieśni Włodzimierza Wysockiego – koncert Pawła Orkisza 4 marca, godz. 19.00Muzeum Niepodległości w Warszawiewww.muzeum-niepodleglosci.pl

Paweł Orkisz, bard, artysta, autor słów, gitarzysta, wokalista. Napi-sał przepiękne ballady kolędowe i pastorałki. Uznawany za jednego z najlepszych w Polsce wykonawców pieśni Cohena, Okudżawy i Wy-sockiego. Czołowy twórca kultury studenckiej lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku, artysta związany z klubami studenckimi Krakowa. W 2005 r. założył ,,Scenę Balladę” w Krakowie, a od 2012 r. koncertuje w sali widowiskowej Muzeum Niepodległości w Warszawie.

Spotkanie z okazji 100-lecia urodzin Jana Mulaka 28 marca Muzeum Sportu i Turystykiwww.muzeumsportu.waw.pl

W 2014 r. przypada 100-lecie urodzin jednego z najwybitniejszych tre-nerów w historii polskiego sportu, Jana Mulaka. Z tej okazji planowany jest szereg działań mających upamiętnić współtwórcę lekkoatletycz-nego Wunderteamu oraz jego publiczną działalność, obejmującą nie tylko sport, ale także politykę czy dziennikarstwo.

Koncert z okazji Dnia Kobiet „Kalejdoskop Barw Polski”Występuje: Chór, Balet i Orkiestra PZLPiT „Mazowsze” im. T. Sygietyńskiego8 marca, godz. 18.00Europejskie Centrum Matecznik Mazowsze w Otrębusach

Barwy zmieniające się jak w kalejdoskopie, muzyka budząca nieza-pomniane wrażenia, taniec i śpiew, śpiew i taniec. W programie kon-certu zobaczyć będzie można najciekawsze choreografie z repertuaru zespołu (dzieła Elwiry Kamińskiej, Eugeniusza Paplińskiego, a przede wszystkim Witolda Zapały), usłyszeć najbardziej popularne piosenki oraz podziwiać przepiękne stroje z dwudziestu etnograficznych regio-nów Polski. W wirze kolorów pojawią się tańce narodowe – jak po-lonez, krakowiak, oberek, mazur czy kujawiak oraz tańce regionalne (wraz z charakterystycznymi, oryginalnymi przyśpiewkami).

Spotkanie weteranów ruchu młodowiejskiego14 marca, godz. 11.00Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawiewww.mhprl.pl

Spotkanie adresowane jest nie tylko do weteranów ruchu młodowiej-skiego, byłych działaczy ZMW RP „Wici”, żołnierzy Batalionów Chłop-skich, ale także do osób młodych. Jego ideą jest popularyzacja i utrwa-lanie w pamięci społecznej wydarzeń historycznych, przypomnienie roli, jaką odegrały te organizacje w procesie wychowania młodzieży w duchu patriotyzmu i obywatelskiego poświęcenia Ojczyźnie. Spo-tkanie będzie okazją do zastanowienia się nad przyszłością i wyzwa-niami, jakie stoją przed ruchem ludowym i młodzieżowym, szczegól-nie mając na uwadze przynależność Polski do Unii Europejskiej.

Swing Club27 lutego, godz. 19.00Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki w Warszawiewww.mckis.waw.pl

Swing Workshop Wojtka Kamińskiego powstał z inicjatywy leadera w 1978 r. Obecny skład zespołu – Wojtek Kamiński (p., leader), Ma-rek Rudnicki (sx, cl., fl.), Paweł Tartanus (git, voc), Andrzej Zielak (b), Bogdan Kulik (dr). Ci muzycy to nie tylko wielcy instrumentaliści, ale również sprawdzeni kumple, których przyjaźń i wzajemny szacunek są podstawą poważnej pracy na próbach i koncertach. We wcześniejszym okresie znaczący wkład do zespołu wnieśli także: Ma-rek Strobel (b), Waldemar Duszyński (dr) i niezapomniany król polskiego swingu, klarnecista i saksofonista – Janusz Zabiegliński. Zespół nawiązał także współpracę z wokalistką Marianną Wróblewską, z którą występo-wał na wszystkich ważniejszych europejskich festiwalach jazzowych. Ten wspaniały i bardzo owocny okres przerwało wprowadzenie stanu wojennego, zmuszając Swing Workshop do zawieszenia działalności.

kultura

Fot.

Piot

r Kos

a Ko

sek


kultura

Stolica Kultury Mazowsza 2014 wabi ciekawymi projektamiWiosna, lato, jesień, zima – każdą z tych czterech pór roku cechują inne tradycje, zwy-czaje, inaczej też ukierunkowujemy swoje zainteresowania. Wpasował się w to dosko-nale kalendarz imprez powiatu przasnyskiego1, tegorocznej Stolicy Kultury Mazowsza. 1 Powiat przasnyski opisywaliśmy w kwietniowej „Kronice Mazowieckiej” z 2012 r. (nr 4/2012), s. 43-45.

W ciekawej i różnorodnej ofercie znajdzie-my imprezy, które popularyzują dziedzictwo kulturalne powiatu przasnyskiego. Są zatem wydarzenia muzyczno-artystyczne, a także imprezy o randze ogólnopolskiej i międzyna-rodowej popularyzujące twórczość artystów światowego formatu, którzy związani są z po-wiatem. Nie może też zabraknąć imprez hi-

WIOSNAMarzec

∙ XXXIII Przegląd Przebierańców Zapustnych, czyli „Mazowieckie Zapusty 2014”

∙ „Wiosenna Scena Młodych” – w ramach cyklicznych koncertów muzyki poważnej i zespołów rockowych

∙ Konkurs Piosenki ∙ Wiosenne spotkania teatralne

Kwiecień ∙ Koncert Oratoryjny „Świętemu

Janowi Pawłowi II in memoriał” ∙ Warsztaty rękodzieła – ozdoby na

stół wielkanocny

LATOCzerwiec

∙ „Krasne wczoraj i dziś”, czyli 300-lecie urodzin bp. Adama Krasińskiego połączone z otwarciem Muzeum Rodu Krasińskich

∙ Dzień Dziecka ∙ Jak być dobrym strażakiem? –

impreza promocyjno-integracyjna ∙ Festiwal Piosenki Dziecięcej ∙ Uroczystości związane z 25. rocznicą

wyborów czerwcowych ∙ Regionalny Festiwal Orkiestr Dętych ∙ Jednorożec Bramą Kurpiowszczyzny – Drugi Festyn Gminny

∙ Mazowiecki Przegląd Artystyczny Dzieci i Młodzieży

∙ Biwak patriotyczny na Polskiej Kępie ∙ Koncert popisowy Ogniska

Muzycznego w ramach koncertów cyklicznych muzyki poważnej i zespołów rockowych

JESIEŃWrzesień

∙ Uroczyste otwarcie „Mazowieckiego Centrum Sportów Zimowych – Kompleks Chorzele”

∙ Obchody 20 rocznicy śmierci Stanisława Ostoi-Kotkowskiego

„Przasnysz Ostoją Światła Kotkowskiego”

∙ Widowisko sceniczne „Do wyższych rzeczy jestem stworzony, czyli żywot świętego Stanisława Kostki”

∙ XXXIII Wystawa Klubowa Owczarków Niemieckich

∙ Zjazd jubileuszowy na 90-lecie powstania Szkolnictwa Zawodowego i 50-lecie Technikum Mechanicznego w Przasnyszu

∙ Koncert z cyklu „Mazowsze w koronie”

Październik ∙ Otwarcie wystawy batiku

Anna GrzywaczDepartament Kultury, Promocji i Turystyki UMWM

Zdjęcia: arch. Starostwa Powiatowego i Urzędu Miasta w Przasnyszu

ZIMAGrudzień

∙ Spotkanie związane z wydaniem i promocją „Rocznika Przasnyskiego” ∙ Wręczenie medali Stanisława Ostoi-Kotkowskiego ∙ Wigilia Miejska w Przasnyszu ∙ Podsumowanie projektu „Powiat Przasnyski Stolicą Kultury Mazowsza 2014 roku”

storycznych i patriotycznych przybliżających historię regionu i Polski, np. biwak patriotyczny na Polskiej Kępie czy też obchody Święta Nie-podległości. Szczególnie zachęcająco zapowiadają się przedsięwzięcia związane z 20. rocznicą śmier-ci Stanisława Ostoi-Kotkowskiego „ojca sztuki laserowej”, prekursora na skalę światową za-

stosowania nowoczesnych technik w sztukach plastycznych (laser, grafika komputerowa, fraktale, itp.). Artysta spędził swoją młodość właśnie w Przasnyszu, a w późniejszym okre-sie tworzył i pracował w Europie, Stanach Zjednoczonych i Australii. Do udziału w tych przedsięwzięciach zaproszono wielu artystów, m.in. wybitnego polskiego twórcę – Jerzego

Kalinę. Program obchodów, organizowanych pn. „Przasnysz Ostoją Światła Kotkowskiego” przyciąga bogactwem i różnorodnością plano-wanych wydarzeń artystycznych z odrębnych dziedzin sztuki, tj.: sztuk wizualnych, multime-diów, teatru, muzyki i filmu, warsztatów czy tematycznie przygotowanej gry miejskiej.Rok 2014 to także 100. rocznica wybuchu I wojny światowej. Dlatego w programie kul-turalnym nie mogło zabraknąć imprez nawią-zujących do zdarzeń wojennych sprzed 100 lat. Zostanie tu wykorzystane szerokie spektrum przekazu kulturowego: od pokazów filmów, rekonstrukcji – inscenizacji bitew (około 200

rekonstruktorów z Polski, Rosji, Litwy, Niemiec i Słowacji), poprzez organizację tematycznych wystaw historycznych, publikacji nawiązującej do tego okresu, teatru ulicznego czy też pikni-ku historycznego.W kalendarzu imprez na specjalną uwagę za-sługują również obchody 300-lecia urodzin bp. Adama Krasińskiego połączone z otwar-ciem Muzeum Rodu Krasińskich w Krasnem. Odbędą się one w odrestaurowanej – przy wsparciu środków unijnych – wieży ciśnień (z drugiej połowy XIX w.). Muzeum uzupełni ofertę turystyczną związaną z rodem Krasiń-skich. Będzie ono współpracować z oddalo-

nym o 23 km Muzeum Romantyzmu w Opi-nogórze, w którym znajduje się m.in. Dwór Krasińskich. Zapraszamy na strony internetowe Starostwa Powiatowego w Przasnyszu:www.powiat-przasnysz.ploraz Samorządu Województwa Mazowieckiego:www.mazovia.plna których znajdziemy szczegółowe informa-cje o imprezach.

∙ II Historyczno-Kulturalny Jarmark Chorzelski „Chorzele Dawniej i Dziś”

∙ Dni Przasnysza i Ziemi Przasnyskiej

Lipiec ∙ Powitanie lata ∙ Obchody 100. rocznicy wybuchu

I wojny światowej ∙ Modlitwa ekumeniczna połączona

z rekonstrukcją walk z okresu I wojny światowej

∙ Ogólnopolski festiwal piosenki Reggae

∙ Święto Wojska Polskiego

Sierpień ∙ Festyn rekreacyjny dla

osób niepełnosprawnych i pełnosprawnych

∙ Przasnyskie Spotkania Lotnicze ∙ Dożynki powiatowo-gminno-

-miejskie

∙ Konkurs Plastyczny ∙ Przegląd Keyboardzistów ∙ Wiosenne spotkania teatralne ∙ Otwarcie sezonu motocyklowego

w Przasnyszu

Maj ∙ Obchody rocznicy uchwalenia

Konstytucji 3 Maja ∙ Warsztaty pisania ikon ∙ X Międzynarodowe Dni Księdza

Macieja Kazimierza Sarbiewskiego ∙ Noc Muzeów ∙ Wybory Miss Mazowsza 2014 ∙ Drugi Przasnyski Jarmark

Staropolski ∙ Wiosenne spotkania teatralne

∙ Finał „Korony Ziemi Przasnyskiej” – cyklu sześciu biegów organizowanych na terenie powiatu przasnyskiego

Listopad ∙ Zaduszki Rockowe ∙ Finał VIII Mazowieckiego Konkursu

Literackiego ∙ VIII Spartakiada Integracyjna

dla osób pełnosprawnych i niepełnosprawnych

∙ Spotkanie związane z wydaniem i promocją „Katalogu Miejsc Pamięci Narodowej Ziemi Przasnyskiej”

∙ Obchody Narodowego Święta Niepodległości

∙ Konkurs Recytatorski ∙ IX Przegląd Sztuki Współczesnej

im. Stanisława Ostoi-Kotkowskiego ∙ Koncert muzyki poważnej

w wykonaniu stypendysty powiatu przasnyskiego – Huberta Rutkowskiego


WARSZAWA

6 lutego posłowie, przedstawiciele ministerstwa finansów i zaproszeni goście powrócili do prac nad częścią ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która dotyczy „janosikowego”. Jak podkreślił marszałek Adam Struzik, w wyniku bardzo trudnego procesu uzyskiwa-nia pożyczki z budżetu państwa na spłatę „janosikowego”, w ubiegłym roku praktycznie uniemożliwiono województwu wzięcie tej pożyczki. Ministerstwo Finansów domagało się opinii Regionalnej Izby Obrachun-kowej o stanie finansów Mazowsza w 2013 r., a RIO zaproponowała nam wydanie tej opinii na luty 2014 r. Przepisy o „janosikowym” wprowadziły Mazowsze w najtrudniejszą od lat sytuację finansową. Posłowie kolejny rok analizują możliwości poprawienia złych przepisów. Być może wska-zówki znajdą się w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, który sprawą zajmie się 4 marca. 5–6 lutego w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie odbyła się III ogólno-polska konferencja „Samorządowa Gospodarka Odpadami – wyzwania samorządów”. Uczestniczyli w niej samorządowcy i przedsiębiorcy bio-rący udział we wdrażaniu nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Ograniczenie ilości odpadów organicznych kierowanych do składowania wymaga dalszego rozwoju metod biologicznych, me-chaniczno-biologicznych czy termicznych. Konieczna jest też poprawa współpracy pomiędzy gminami, a także przedsiębiorstwami prywatnymi.

CIECHANÓW

29 stycznia Biblioteka Pedagogiczna zorganizowała w miejscowym ośrodku wsparcia lekcję otwartą dla nauczycieli z zakresu dogoterapii. Nauczyciele i podopieczni ośrodka zdobyli wiedzę na temat prowadze-nia zajęć terapeutycznych z udziałem zwierząt. Uczyli się wydawania komend gestem i słowem, metod opiekowania się psem i zabaw ru-chowych z nim, a także sposobów na przełamanie bariery lęku przed kontaktem ze zwierzęciem, kształtowania pozytywnych emocji czy kon-centrowania uwagi i doskonalenia sprawności ruchowej. Kynoterapia (dogoterapia) jest jedną z najbardziej naturalnych metod wspomaga-jących rehabilitację, edukację, rewalidację. Dzięki ćwiczeniom i zabawie z psem prowadzona jest jednocześnie specjalistyczna rehabilitacja ru-chowa oraz umysłowa dzieci i dorosłych dotkniętych m.in.: porażeniem mózgowym, upośledzeniem umysłowym, autyzmem. (R.L.)

OSTROŁĘKA

6 lutego podczas konferencji pt. „Gaz z łupków – wpływ na środowisko, zagrożenia czy korzyści dla człowieka?” omawiano zagadnienia związane z poszukiwaniem i wydobyciem gazu łupkowego. Konferencja skierowa-na była do przedstawicieli administracji publicznej oraz samorządowej. Organizatorem zjazdu był Instytut Studiów Energetycznych Sp. z o.o.

31 stycznia w miejscowości Drężek koło Myszyńca na spotkaniu zorga-nizowanym przez starostę powiatu ostrołęckiego dyskutowano o rozwo-ju sieci drogowej oraz możliwościach finansowania dróg ze środków UE. Omówione zostały również zadania zrealizowane w 2013 r. oraz plano-wane na rok bieżący. W posiedzeniu wzięli udział lokalni samorządowcy, a także wojewoda mazowiecki Jacek Kozłowski i członek zarządu woje-wództwa mazowieckiego Janina Ewa Orzełowska. (M.D.)

PŁOCK

7 lutego sierpecki szpital świętował 85-lecie istnienia. Podczas spotkania podsumowano projekt pt. „Rozwój e-usług medycznych oraz wdrożenie zintegrowanego systemu informatycznego w SPZZOZ w Sierpcu”, który zo-stał współfinansowany ze środków unijnych w ramach RPO WM 2007–2013 w wysokości ponad 722 tys. zł. Efektami wdrożenia nowego systemu w SPZZOZ w Sierpcu są m.in.: dostęp do szerokopasmowego Internetu, bez-płatne punkty PIAP, dostęp do rejestracji on-line oraz informacji szpitalnej.

3 lutego Płock był kolejnym miejscem na mapie konferencji odbywa-jących się w ramach Polskiego Kongresu Energii Odnawialnej. Na spo-tkaniu poruszano tematy związane z szeroko pojętym inwestowaniem w odnawialne źródła energii w Polsce. Omawiano najnowsze prognozy, informacje gospodarcze, a także regulacje prawne i praktyczne. Uczest-nicy debaty dyskutowali o kierunku polityki UE w zakresie energii odna-wialnej, stymulowaniu rozwoju inwestycji w sektorze energii słonecznej. Mówiono też o biomasie, biogazie i biopaliwach w kontekście nowego systemu wsparcia, jak również o perspektywach dla sektora wiatrowe-go w Polsce do 2020 r. (M.S.)

RADOM

29 stycznia członkowie zarządu WFOŚiGW odbyli pierwsze w tym roku spotkanie z wójtami, burmistrzami i starostami, przybliżając im zasady udzielania pożyczek i dotacji, będących podstawowymi formami wspar-cia finansowego dla samorządu terytorialnego. W okresie 20-letniej działalności fundusz udzielił pożyczek i dotacji na sumę 3,8 mld zł. Tylko w ubiegłym roku Wydział Zamiejscowy WFOŚiGW w Radomiu udzielił pożyczek i dotacji na sumę 60 ml zł. (M.Ś.)

SIEDLCE

29 stycznia–2 lutego w Łochowie (powiat węgrowski) o awans do te-gorocznych mistrzostw świata w unihokeju walczyło sześć reprezentacji z: Finlandii, Francji, Hiszpanii, Polski, Rosji, Ukrainy. Polacy po wygranych meczach z Ukrainą, Francją i Hiszpanią zakończyli turniej na 3 miejscu. Pierwsze miejsce zajęła reprezentacja Finlandii – aktualni wicemistrzowie świata, drugie – reprezentacja Rosji. W ostatnim dniu turnieju drużynom kibicowała członek zarządu Janina Ewa Orzełowska. Patronat honorowy nad imprezą objął Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik.

29 stycznia w sali konferencyjnej Urzędu Gminy Siedlce z inicjatywy Mazowieckiej Rady Działalności Pożytku Publicznego oraz LGD Ziemi Siedleckiej odbyło się spotkanie informacyjno-konsultacyjne przed ogło-szeniem konkursów ofert przez Zarząd Województwa Mazowieckiego w obszarze „Polityka społeczna”. W spotkaniu uczestniczyli przedstawi-ciele organizacji pozarządowych z terenu subregionu siedleckiego oraz pracownicy samorządu terytorialnego. Była to również okazja do krótkiej prezentacji działań realizowanych przez MRDPP. (E.J.)

W skrócie

Informacje przesłali przedstawiciele delegatur UMWM: R.L. – Robert Lewandowski (Ciechanów), M.D. – Marta Dębek (Ostrołęka),

M.S. – Monika Sarwińska (Płock), M.Ś. – Marek Ślufarski (Radom), E.J. – Ewa Janoszka (Siedlce).

kultura

Książki z mazowieckiej półkiNic tak nie sprzyja karnawałowej zabawie, jak dobra muzyka i pyszne jedzenie. Po-znajmy zatem, jak dawniej spędzano ten jedyny czas w roku skoncentrowany tak mocno na rozrywce. Warto też uzupełnić domowy zbiór przepisów kulinarnych o nowe, polecane przez najlepsze gospodynie1.1 Wydanie obu publikacji zostało dofinansowane ze środków UE z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013.

Opowieści z „Mazowsza Leśnego”

„Zapusty to okres od Nowego Roku do Środy Popielcowej. Był to czas, kiedy można było sobie pozwolić na tańce, zabawę, spotkania towarzyskie. Gromadzono się w chałupach na skubanie pierza i śpiewanie. Młodsi mogli wówczas nasłuchać się ciekawych historii, jak to kiedyś było. (…) Ostatki, a więc ostatni dzień przed Środą Popielcową rozpoczynającą okres Wielkiego Postu były także okazją do zabaw i ostat-nich przed Wielkim Postem tańców. Można było spotkać dzieci chodzące „po niedźwiedziu” lub „po cyganach”1. Zwyczaje te zostały uwiecznione w albumie „Kołbielszczyzna wczoraj i dziś”, dzięki któremu możemy poznać świat pełen zabobonów, kiedy tradycja była codziennością jeszcze, a pełne symboli zwyczaje wyznaczały rytm życia. „Kołbielszczyzna to obszar typowo rolniczo-zbożowy, między Otwoc-kiem, Mińskiem Mazowieckim i Garwolinem. W XVI w. lasy puszczy Osieckiej i Starogrodzkiej zajmowały tu aż 75 proc. terenu i zanikały na tyle powoli, że w języku krajoznawców – w tym samego Oskara Kol-berga – obszar zyskał miano Mazowsza Leśnego”2. Dowiemy się, jak wyglądał dawny krajobraz tej ziemi, jak również poszczególne zagrody i zwyczaje ich mieszkańców. Opowiedzą nam o tym rozdziały: „Zagro-da”, „Rodzina” (z podrozdziałami: „Ciąża i narodziny”, „Chrzest”, „Dzieciństwo”, „Zaloty”, „Swaty”, „Zrękowiny”,

„Wesele”, „Praca” czy „Wytwórczość”). Dużą część albumu zajmuje rozdział „Kołbielszczyna w obiektywie”, w którym czarno-białe fotografie opowiadają o codziennym życiu mieszkańców. Album ten – wydany przez gminę Kołbiel – jest przykładem, jak dbać o zachowanie spuścizny naszych przodków. Opisuje do-kładnie wszystkie cechy, które charakteryzują (lub charakteryzowały) ich świat. Zapraszamy do bibliotek z okolic Kołbieli, które udostępniają ten album czytelnikom.

1 „Kołbielszczyzna wczoraj i dziś”, Kołbiel 2013, s. 76.2 Tamże, s.9.

Kuchnia północnego Mazowsza

Karnawał to okres, w którym szczególnie pozwalamy sobie na zabawę i wykwintne jedzenie. Przepisy zebrane w książce kulinarnej wydanej przez gminę Krasnosielc udowadniają, że wcale nie trzeba skomplikowanych zabiegów, by stworzyć naprawdę smaczne i wyjątkowe dania. Są tam zebrane przepisy gospodyń, które uczestniczyły w konkursie „Wielkie faszerowanie”. Jest to również źródło wiedzy o kuchni naszych babć, dzięki czemu prze-niesiemy się do czasów dzieciństwa. Znalazły się tu także przepisy na bardziej współczesne dania. Co ważne, potrawy wykonane są z tradycyjnych składników, dostępnych w polskiej kuchni. Wśród dań mącznych znajdziemy: kluski zawijańce oraz pierogi przyrządzane na różne sposoby: z kurkami, mięsem i kapustą, grzybami i cebulką. Faszerować można także warzy-wa i owoce. Na naszym stole ładnie będą się prezentować faszerowane pomidory, papryka, cukinie, gruszki i jabłka, a także kapusta nadziewana. Najwięcej miejsca poświęcono na potrawy mięsne i rybne. Oprócz trady-cyjnych pyz z mięsem i tartymi ziemniakami, znajdziemy też przepis na roladę wieprzową z tymiankiem, a także… faszerowane przepiórki czy roladę łososiową. Nasze karnawałowe menu nie może obejść się też bez deseru na słodko. Za autorami „Wielkiego faszerowania” polecamy zatem rogaliki drożdżowe z jabłkiem, sakiewki z serkiem, łaciate naleśniki z kon-fiturą wiśniową, rurki z kremem oraz koperty z jabłkiem i… salceson na słodko.Zapraszamy do wypróbowania przepisów jeszcze dziś – publikacja do-stępna jest w formacie PDF na stronie internetowej gminy Krasnosielc www.gminakrasnosielc.pl oraz Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Ob-szarów Wiejskich w województwie mazowieckim www.mazowieckie.ksow.pl w zakładce „Nasze publikacje” – rok 2013 (poz. 9).

Opracowała Urszula Sabak-Gąska

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.”Materiał informacyjny opracowany w Departamencie Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Wo-jewództwa Mazowieckiego i współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi


W jaki sposób poznał Pan sztukę intarsji? Wszystko zaczęło się w szkole średniej. Z wy-kształcenia jestem technikiem technologii drewna. Pierwszym obrazem, jaki zobaczyłem, zrobionym w tej technice był „Pan Jezus kona-jący”. Tak mnie zafascynował, że poprosiłem o projekt. Po skończeniu szkoły zrobiłem już sam kilka obrazów. Jeden z nich wisi u mnie w domu. Drugie moje spotkanie z intarsją to praca dyplomowa, którą wykonywałem wraz z kolegami. Po latach przypominam sobie te chwile, wchodząc do pokoju córek, w którym wiszą prace z tamtych lat. Do dzisiaj każdą wolną chwilę poświęcam in-tarsji. Wykonanie jednego obrazu w tej techni-ce to długotrwały proces, który wymaga sporej wiedzy o gatunkach drewna, jego barwach, usłojeniu oraz reakcji na kontakt z lakierami.

folklor

Tylko kilka kawałków drewna…

…potrzeba, by stworzyć piękne, pełne kolo-rów obrazy. Dowodem są dzieła twórcy po-chodzącego z okolic Przysuchy, Leszka Mara-

Aby zajmować się intarsją, należy uzbroić się w benedyktyńską cierpliwość. Na efekt czeka się czasami kilka miesięcy. To mnie właśnie po-ciąga w moim hobby: satysfakcja z wykonania

„małego” dzieła, które jest tak dopracowane i „wypieszczone” przez długą pracę nad nim, że nie chce się już w nim nic zmieniać. W Polsce to mało znana technika.

Na czym polega wykonywanie obrazów metodą intarsji? Intarsja to unikatowa technika zdobnicza polegająca na tworzeniu obrazu poprzez wykładanie powierzchni różnymi gatunkami drewna. Aby „namalować” obraz metodą in-tarsji, trzeba wpierw wykonać projekt, co jest nie lada wyzwaniem. Ułatwieniem są dla mnie zdjęcia z moich wypraw. Wszędzie poruszam się z aparatem fotograficznym. Na spacerach

w lesie, na wycieczkach lub… na dróżkach kalwaryjskich, zawsze robię zdjęcia. Następ-nie wybieram jedno z nich i wykonuję projekt. Najważniejszą rzeczą, którą należy wziąć pod uwagę przy wyborze zdjęcia i późniejszym projektowaniu, jest to, że drewno ma ograni-czoną kolorystykę. Nie mogę zatem planować stworzenia takich obrazów, jak zrobiłby to ma-larz. Uwzględniam też wielkość dzieła. Następ-nie wybieram tło i przenoszę widok poprzez kalkowanie z projektu. Potem szpicem noża wycinam każdy element w tle i wypełniam pu-ste miejsce innymi gatunkami drewna. Jedno-cześnie nanoszę do projektu poprawki, które mają znaczący wpływ na końcowy efekt. Czas, jaki poświęcam na wykonanie jednego obrazu (nie licząc projektowania i końcowej obróbki), to od kilkunastu do nawet stu godzin. Następ-nym etapem jest naklejanie formatki obrazu na grubszą płytę, delikatne szlifowanie, lakie-rowanie, wykonanie ramy i ostateczne opra-wienie dzieła. Wielką przyjemność i satysfakcję daje mi świadomość, że przy tak małej kolory-styce materiałów, z których korzystałem, udało mi się wykonać własną kompozycję zbliżoną do pierwowzoru. Tak wygląda moja metoda pracy. Nie brałem lekcji z intarsji, nie widziałem, jak się ją wyko-nuje i nie miałem żadnych mistrzów, na któ-rych mógłbym się wzorować. Do wszystkiego doszedłem sam. Korzystam tylko z natural-nych kolorów drewna i nie stosuję żadnych innych metod, aby go upiększyć. Najbardziej wartościowym materiałem dla mnie są odpa-dy z produkcji mebli. Wszystkie wady drewna takie jak: przebarwienia, sinizna, sęki, które są odpadem w meblarstwie – dla mnie stanowią cenny materiał, ponieważ mają dużo kolorów. Bardzo wartościowe są też zawiłe usłojenia w drewnie. To są moje „kredki”, których uży-wam do tworzenia obrazów.

Skąd czerpie Pan pomysły? Czy ma Pan jakieś szczególne źródło inspiracji?Jak już wspomniałem, najczęściej pomysły czerpię z wykonanych przez siebie zdjęć. W obrazach lubię uwieczniać kwiaty, zwierzęta

oraz motywy sakralne. Zapewne duży wpływ na moją twórczość ma środowisko, w którym mieszkam. Zdarza się też, że zakupiony kawa-łek jakiejś ciekawej i rzadkiej okleiny staje się inspiracją do stworzenia nowego obrazu. Nie planuję dalekosiężnie. Kiedy mam trochę wol-nego czasu, przeszukuję wcześniej zrobione zdjęcia, wybieram jedno z nich i przystępuję do pracy. Obecnie jestem na etapie projektowania i do-boru odpowiednich oklein do obrazów z cyklu rośliny ozdobne i zwierzęta leśne. To jest moje marzenie na ten rok. Największym zaś wyzwa-niem było wykonanie obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Poświęciłem mu najwięcej czasu. Chciałem, aby był jak najbardziej wierny oryginałowi. Myślę, że mi się to udało.

Wśród obrazów w Pana galerii niektóre są wykonane różnymi metodami – np. ten z Janem Pawłem II wydaje się być zrobiony inaczej niż „Kwiat jabłoni”… W pierwszych moich intarsjach wykorzysty-wałem tylko dwa gatunki oklein – orzecho-wą ciemną i jasną jaworową. Tylko do takich wtedy miałem dostęp, zmuszony więc byłem operować tylko konturami i zarysem postaci. Z czasem zacząłem gromadzić różne gatunki oklein zarówno krajowych, jak i egzotycznych. Obecnie mam ich około dziewięćdziesięciu. Przybyło tym samym kolorów drewna, które mogę uwzględniać w pracach. Według mnie jest to ta sama technika tylko z wykorzysta-niem większej palety kolorów, które pozwalają mi uchwycić w obrazach więcej szczegółów. Zatem obrazy te różnią się od siebie tylko ko-lorystyką i… pracochłonnością.

Gdzie można zobaczyć Pana twórczość?Najpierw efekty mojej pracy wędrowały do

„szuflady”. W końcu założyłem stronę interne-tową, by je pokazać. Bardzo mało jest wystaw obrazów wykonanych sztuką intarsji. Jedynym ośrodkiem w Polsce, w którym co roku organi-zowane są pokazy intarsji, jest Gołub-Dobrzyń w województwie kujawsko-pomorskim. Pierwszy mój wernisaż odbył się w Miejskim Domu Kultury w Andrychowie. Następnie brałem udział w wystawie w Ośrodku Kultury Leśnej w Gołuchowie zatytułowanej: „Przy-roda w intarsji”. Zaprezentowano tam około 230 prac. Była to twórczość szesnastu artystów, z którymi mogłem się spotkać i porozmawiać o intarsji. Ze względu na tytuł wystawy nie mogłem pokazać wszystkich obrazów. W OKL w Gołuchowie jest nawet sala z intarsją. Tam też można zobaczyć kilka moich prac. Chciał-bym, aby intarsja stała się modna i bardziej znana, wtedy można mieć plany związane z rozwojem swojej pasji.

Rozmawiała Urszula Sabak-Gąska

ska1. Wykorzystując ścinki z obróbki drewna, tworzy autentyczne dzieła, dając im drugie życie. Przekonajmy się, jak z nieprzydatnych rzeczy powstaje coś naprawdę zachwycającego.1 Strona internetowa pana Leszka: www.intarsja.netgaleria.pl .


Zestawienie łącznych środków na rolnictwo i obszary wiejskie w poszczególnych perspektywach finansowych

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.”Materiał informacyjny opracowany w Departamencie Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Wo-jewództwa Mazowieckiego i współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

2007-2013

2014-2020Łącznie 42,4 mld euro

Łącznie 39,2 mld euro

Legenda:PB – płatności bezpośrednieROW – Rozwój Obszarów WiejskichPS –polityka spójności

WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE

Kronika Mazowiecka - luty 2014

Documents

Transcript of Kronika Mazowiecka - luty 2014