Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her...
Transcript of Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her...
![Page 1: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/1.jpg)
Kromozom Anomalilerinin Kökeni
Yrd. Doç. Dr. Pınar Tulay, Ph.D. Tıbbi Biyoloji AD
Tıp Fakültesi, Ofis 402
![Page 2: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/2.jpg)
Kromozom Anomalileri
• Kromozom anomalileri sayısal veya yapısal kromozom bozukluklarından ortaya çıkar
– Bir veya daha fazla otozom veya cinsiyet kromozom anomalilerini içerir veya hem otozom hem de cinsiyet kromozom anomalisini içerir.
– Bu anomaliler tek bir geni veya bir den fazla gen bölgesini etkileyebilir
• Krm. 17: BRCA1 ve BRCA2 genleri
![Page 3: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/3.jpg)
Kromozom Anomalileri
• Kromozom anomalileri hücre bölünmesi esnasında meydana gelebilir:
1) Mayoz bölünme – rekombinasyon, segregasyon, non-disjunction (ayrılmama)
2) Mitoz bölünme - mitoz non-disjunction (ayrılmama)
• DNA replikasyonundaki hatalar
• Kromozom bölgelerinde kırılma ve değişim
![Page 4: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/4.jpg)
Giriş
1) Otozom kromozomlar (krm. 1-22)
2) Cinsiyet kromozomları (X ve Y)
• Her kromozomun biri erkek partnerden diğeri ise dişi partnerden bir sonraki nesle geçiş yapar.
![Page 5: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/5.jpg)
Mayoz
• Cinsiyet kromozomları haricinde her kromozom diploiddir (biri anneden, biri de babadan gelir)
• Bu kromozomlar homolog kromozomlardır.
• DNA replikasyonu sonrasında, her kromozomdan iki kopya elde edilir ve bunlara kardeş kromatid adı verilir.
• Mayoz bölünme sonrasında haploid gamet hücreler oluşur.
![Page 6: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/6.jpg)
Mayoz Bölünme
• Diploid hücreden oluşan haploid gamet hücresinde 23 kromozom bulunur.
• Hücrede her homolog kromozomdan bir tane bulunur.
• Mayoz I’de, homolog kromozomlar eşleşir.
– Mayoz bölünme öncesinde homolog kromozomlar birbirlerini tanıyarak mayotik iğde eşleşirler.
– Birçok organizmada, eşleşme komplementer DNA baz çiftlerinin bir çok bölgede etkileşimi ile başlar
![Page 7: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/7.jpg)
Mayoz Bölünme
• Homolog kromozomlar eşleşmeden önce kromozomlar replike olur ve iki kardeş kromatid oluşur. Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir.
• Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur.
• Bu eşleşme genetik rekombinasyonu sağlar. Rekombinasyon ile maternal ve paternal homolog kromozomlar arasında genetik materyalin geçişini sağlar.
• Metafazda bivalentler mayoz iğinde eşleşir ve anafazda düplike olan homolog kromozomlar (her birinin iki kardeş kromatidi vardır) birbirlerinden ayrılarak hücrenin zıt kutuplarına ayrılır.
• Ancak haploid gamet oluşumu için bir hücre bölünmesine daha ihtiyaç vardır.
![Page 8: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/8.jpg)
Gametler iki mayoz bölünmeden sonra oluşurlar
• Mayoz I bölünmesinden sonra haploid hücre oluşmaz.
• Her oluşan hücrede bir çift homolog kromozom bulunur.
• Bu iki kopya genetik rekombinasyon olan bölge haricinde birbirleri ile aynıdır.
![Page 9: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/9.jpg)
Mayoz II
• II. Mayoz bölünmeden önce DNA replikasyonu gerçekleşmez.
• Duplike olmuş kromozomlar mayoz iğine dizilerek kardeş kromatidler birbirinden ayrılır ve hücre bölünmesi gerçekleşir. Böylece haploid hücreler oluşur.
![Page 10: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/10.jpg)
Mayoz: Hatalar nerde gerçekleşebillir?
• Kromozom anomalileri farklı aşamalarda gerçekleşebilir :
• Yanlış segregasyon (non-disjunction, ayrılmama)
• Rekombinasyon esnasında oluşan hatalardan
![Page 11: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/11.jpg)
•Mayoz bölünme esnasında kromozomların hatalı segregasyonları sonucu oosit ve sperm hücrelerinde yanlış sayıda kromozom elde edilir. •Gamet hücrelerinde normal kromozom komplementinden daha az sayıda ve daha çok sayıda kromozom bulunmasına sebep olur. •Bunun sonucu olarak da fertilize olan oositler anöploid kromozom komplementine sahip embriyo oluşumuna sebep olur
• trizomi : hücrede bir ekstra kromozom • monozomi : hücrede bir eksik kromozom
Segregasyon
![Page 12: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/12.jpg)
Non-disjunction (Ayrılmama) • Mayoz bölünme esnasında bazı durumlarda, kromozom
segrasyonunda hatalar olur.
• Bu tür segregasyon bozukluklarında, anormal mayoz bölünme sonucunda bazı hücrelerde kromozom eksikliği olurken, bazı hücrelerde de bir ekstra kromozom bulunur bu kromozom eksiklikleri veya fazlalıkları anöploidiyi yol açıyor
• Anöploidi: anormal kromozom sayısı
– Spontan düşüklerin yaklaşık yarısı anöploidilerden dolayı gerçekleşir
– Trizomi (2n+1)
– Monozomi (2n-1)
– Poliploidi
– Bazı durumlarda, anöploid embriyolar yaşamla bağdaşır.
![Page 13: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/13.jpg)
Mayoz I Non-disjunction (Ayrılmama)
• Mayoz I’de non-disjuntion olan gametler, fertilize olursa, oluşan embriyonun hiç bir hücresi normal kromozm komplementini içermez
•Mayoz I’de homolog
kromozom doğru segrege
olmazsa bir hücreye iki
homolog kromozom giderken,
diğer hücreye o kromozomdan
hiç gitmez.
•İki homolog kromozomun
bulunduğu gamet fertilize
olduğunda trizomik embriyo
oluştururken, diğer gamet ise
monozomik embriyo
oluşumuna sebep olur.
Chr. 1 Chr. 1
Chr. 2 Chr. 2
Chr. 1
Chr. 2 Chr. 2
Chr. 1
![Page 14: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/14.jpg)
Mayoz II Non-disjunction (Ayrılmama)
•Mayoz II’deki non-disjunction
oluşan gametlerin %50’si
normal kromozom
komplementini içerir.
•Mayoz II’de kardeş
kromatidler doğru segrege
olmaz. Doğru segregasyon
olan gametlerde ise normal
embriyo gelişir.
Chr. 1 Chr. 1
Chr. 2 Chr. 2
Chr. 1
Chr. 2
Chr. 1
Chr. 2
Chr. 1 Chr. 1
Chr. 2
![Page 15: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/15.jpg)
Non-disjunction (Ayrılmama)
• Mayoz I’de tüm kromozomların ayrılmaması: bir hücreye hiç kromozom gitmezken, diğerine tüm kromozomlar gider.
• Mayoz I’in sonunda homolog kromozomlar doğru segrege olurken, mayoz II’de kardeş kromatidler hatalı segrege olabilir.
![Page 16: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/16.jpg)
Non-disjunction (Ayrılmama): Anöploidi
• Segregasyon hataları çoğunlukla ilerleyen maternal yaş ile artar.
• Segregasyon hataları insan oositlerinde oldukca yüksektir (%10) ve bu hatalarda spontan düşüklerin sebebi olduğu düşünülüyor.
• Non-disjunction genellikle oositlerde mayoz I’de gerçekleşir.
![Page 17: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/17.jpg)
Anöploidi • Trizomi
• Her kromozomdan iki adet olması yerine, üç kromozom vardır
• Kromozom sayısı 47’dir
• Monozomi
• Hücrede sadece bir kromozom bulunur
• Kromozom sayısı 45’tir
• Trizomilerde de monozomilerde de fenotipik sorunlar gözlemlenir.
![Page 18: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/18.jpg)
Trizomi
• İnsanlarda en çok rastlanan anöploidiler trizomilerdir
• Genellikle, trizomiler hayatla bağdaşmazlar.
• %0.3’ünde canlı doğum gerçekleşir.
• Trizomik embriyolar spontan gebeliklerin yaklaşık %35’ini içerir
![Page 19: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/19.jpg)
Monozomiler
• Monozomiler hemen hemen her zaman letaldir
• Monozomi X buna bir ististadır Turner sendromu
• Monozominin sebepleri:
– Non-disjunction (bir gamet homolog kromozomun iki kopyasını alırken, diğer hücrede hiç kromozom kalmaz)
– Kromozom kaybı- anafazda kromozomlar ayrılırken kromozom kaybına sebep olur
![Page 20: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/20.jpg)
• İnsanlarda Down sendromu 21. kromozomdan bir ekstra kromozom bulunması ile oluşur- trizomi 21
• Genellikle mayoz I ve II’de non-disjunction’dan meydana gelir
• 800’de 1 canlı doğum
Down Sendromu
![Page 21: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/21.jpg)
Down Sendromu
• Mental retardasyon
• Anormal avuç içi buruşuklukları
• Basık yüz
• Kısa geniş eller
![Page 22: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/22.jpg)
Down sendromunun maternal yaş ile ilişkisi
Maternal yaş Down sendrom riski
30’un altı 1,000’de 1’den az
30 900’de 1
35 400’de 1
36 300’de 1
37 230’de 1
38 180’de 1
39 135’de 1
40 105’de 1
42 60’de 1
44 35’de 1
46 20’de 1
48 16’de 1
49 12’de 1
![Page 23: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/23.jpg)
Down Sendromu: neden maternal yaş ilerledikce risk artar?
• Tüm primer oositler fetal dönemde oluşur
• Oositler mayoz I’de durur ve ergenlikten sonra mayoz I’i tamamlar.
• Maternal yaş ilerledikce oositlerin anomaliteye maruz kalma riskide artar.
![Page 24: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/24.jpg)
Edwards Sendromu
• Edwards sendromu olan bireylerde üç tane kromozom 18 bulunur : trizomi 18
• 6000-8000’de 1 canlı doğum
![Page 25: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/25.jpg)
Edwards Sendromu
• Mental retardasyon
• Yüzde anomaliler, düşük kulaklar
• Major anomaliteler kalp bozukluklarını, karaciğerin yer değiştirmesi, anormal veya eksik parmak uçları
• Canlı doğum çok az- veya erken ölüm (%5’ten daha az bebek 1 yaştan daha fazla yaşar)
![Page 26: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/26.jpg)
Patau Sendromu
• Patau sendromu olan bireylerde her hücrede üç tane kromozom 13 bulunur: trizomi 13
• 15000’de 1 canlı doğum
![Page 27: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/27.jpg)
Patau Sendromu
• Mental retardasyon
• Kalpte defektler
• Farklı organlarda da anomaliler- polikistik böbrekler
• Büyük üçgen burun
• Yarık dudak ve yarık damak
• Erken ölüm (bir ayda ölüm)
![Page 28: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/28.jpg)
Cinsiyet Kromozomlarında Non-disjunction (Ayrılmama)
Turner Sendromu:
• Monozomi X
• 5000’de 1 canlı doğum
• Kız bebek
• 3000’de 1 canlı doğum
– Çocukluk dönemi normal, zeka seviyesi normal.
– Ergenlik: normal boya ulaşamazlar, sterildir.
![Page 29: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/29.jpg)
Turner Sendromu
• Kısa boy
• Böbrekte anomaliteler
• Renal hipoplazya
• Aorta kasılması
![Page 30: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/30.jpg)
Klinefelter Sendromu
• Trizomi, 47,XXY
• Karyotip: 48 XXXY; 48XXYY; 49 XXXXY
• 1000’de 1 canlı yaşam
• Erkek, uzun, steril
• Testis gelişiminde bozukluk, feminin özellikler gözlemlenebilir (vücut şekli, göğüs gelişimi gibi)
• Y kromozom erkekliği tanımlar
• Gelişim geriliği olabilir
![Page 31: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/31.jpg)
Triple X Sendromu
• Trizomi X veya 47,XXX
• 1500’de 1 canlı doğum
• Öğrenme zorluğu
• Konuşma geriliği
• Nöbetler
• Böbrek bozuklukları
![Page 32: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/32.jpg)
Jacob Sendromu
• Ekstra Y kromozomu
• 1100’de 1 canlı doğum
• Erkekler etkilenir
• Normalden daha uzun
• Ergenlik döneminde bazen kistik akne
• Genelde normal zeka
• % 50’sinin konuşma geriliği
![Page 33: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/33.jpg)
Poliploidi
• Hücrelerdeki kromozom sayısının 3n veya daha fazla olma durumudur
• Sebepleri:
– non-disjunction (ayrılmama)
– diploid sperm/ oosit
![Page 34: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/34.jpg)
Poliploidi
• Farklı türler poliploidiye farklı tolerans gösterir.
• Örneğin, poliploidlere çiçek veren bitkilerde sık rastlanır (100,000’de 1).
– Örneğin bazı balık ve kurbağalar.
• İnsanlar gibi daha gelişmiş omurgalılar ise poliploidilere tolere etmez
• Spontan düşüklerin %10’unun poliploid zigotlardan dolayı olduğu düşünülüyor.
![Page 35: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/35.jpg)
Triploidi
• Triploidi doğumlarda %1 ile %3 arası
• Triploid doğan infantlar uzun süre yaşamaz.
• Bazı durumlarda tek oositin iki sperm tarafından fertilize olmasından dolayı meydana gelebilir (dispermi).
• Bazı durumlarda ise mayoz bölünmede olan hatalarda diploid oosit veya sperm oluşur
![Page 36: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/36.jpg)
Tetraploidi
• Spontan düşüklerde triploididen daha az rastlanır
• Kromozom anomalitesi olan düşüklerin yaklaşık % 6-7’sinde gözlemlenir.
• Tetraploid konseptus genelikle erken hamilelik döneminde düşer.
![Page 37: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/37.jpg)
Non-disjunction (Ayrılmama): Anöploidi
• Özetle, canlı doğumlarda en sık rastlanan trizomiler 13, 18 ve 21’i içerir
![Page 38: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/38.jpg)
• DNA replikasyonu sonrasında replike olan kromozomlar, yani kardeş kromatidler, birbirleri ile yakın mesafade bulunurlar.
Rekombinasyon
![Page 39: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/39.jpg)
Rekombinasyon
• Rekombinasyon iki homolog kromozom arasında genetik materyalin değişimini sağlar.
![Page 40: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/40.jpg)
•Homolog kromozomların yanlış eşleşmesi yapısal kromozom bozukluklarına sebep olabilir:
•Translokasyonlar
Rekombinasyon esnasında oluşabilecek hatalar
![Page 41: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/41.jpg)
Translokasyon
• Homolog olmayan kromozomların arasında gerçekleşen genetik materyal değişimine translokasyon denir
• Yapısal anomali- kromozomun bir parçasının koparak diğer kromozoma bağlanması
• Dengeli translolasyonlarda, her hücrede normal genetik materyal bulunur. Sadece kromozom bölgelerinin yerleri değişiktir.
• Dengesiz translokasyonlar da ise genetik materyal normalden daha fazla ya da daha az miktarda bulunur.
![Page 42: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/42.jpg)
Translokasyon
• Resiprokal translokasyon: homolog olmayan kromozomlar arasında gerçekleşen genetik materyalin değişimi
• Hatalı rekombinasyon sonucu veya kromozom bölgelerinde kırılmalardan meydana gelebilir
![Page 43: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/43.jpg)
Resiprokal Translokasyon
Derivatif kromozom
Normal kromozom
Derivatif kromozom
Normal kromozom
![Page 44: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/44.jpg)
Resiprokal Translokasyon
• Dengeli Resiprokal translokasyon taşıyıcılarının genetik materyalinde normalden bir sapma olmaz
• Genellikle dengeli taşıyıcıların fenotipinde bir değişiklik gözlemlenmez
• Eğer genetik materyalde normalden sapma varsa, bu dengesiz translokasyondur ve fenotip değişiklik gösterir
![Page 45: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/45.jpg)
Robertsonian Translokasyon
• Robertsonian translokasyon: iki akrosentrik kromozomun (kromozom 13, 14, 15, 21, 22) sentromerinden kırılması ve uzun kolların birbiri ile bağlanması ile oluşur.
![Page 46: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/46.jpg)
Robertsonian Translokasyon
• Yaklaşık 900 doğumdan 1’i Robertsonian translokasyon taşıyıcısıdır
• İki homolog olmayan akrosentrik kromozomun kısa kolları kırılarak uzun kollar birbiriyle birleşir ve derivatif kromozomda normale göre daha az genetik materyal bulunur
![Page 47: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/47.jpg)
Robertsonian Translokasyon
![Page 48: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/48.jpg)
Translokasyon
• Dengeli translokasyon taşıyıcılarının normal gamet oluşturmaları daha zordur
• Bu taşıyıcıların dengesiz kromozom komplement içeren gametler oluşturma riski çok yüksektir
– Bu da mayozda kromozomların segregasyonuna bağlıdır
![Page 49: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/49.jpg)
Transloke olmuş kromozomların segregasyonu (Resiprokal Translokasyon)
![Page 50: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/50.jpg)
Transloke olmuş kromozomların segregasyonu (Robertsonian Translokasyon)
![Page 51: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/51.jpg)
Kromozom Düplikasyonları
• Kromozom düplikasyonları rekombinasyon esnasında kromozomların hatalı bir araya gelmesinden dolayı oluşur
![Page 52: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/52.jpg)
Kromozom Düplikasyonları
• Düplilasyonların sonucu bazı faktörlere bağlıdır:
– Düplike olmuş kromozomun büyüklüğüne
– Çoğu küçük kromozom düplikasyonları fenotipik değişiklik göstermez
– Kromozomların düplike olmuş bölgeleri daha büyükse fenotipik değişiklik gösterirler
![Page 53: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/53.jpg)
Kromozom Delesyonları • Kromozomlar rekombinasyon esnasında yanlış
eşleşmeleri, kromozom kırılmalarına ve kayıplarına sebep olabilir
• Kromozom delesyonları radyasyon, UV, ve kimyasallara maruz kalındığında da ortaya çıkabilir
![Page 54: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/54.jpg)
Kromozom Delesyonları
• Kromozom delesyonlarının sonuçları bazı faktörlere bağlıdır:
– Delesyon olan bölgenin büyüklüğü
– Delesyon olan materyalin içeriği (örneğin delesyon olan bölge gen bölgesimi?)
– Delesyon olan bölge büyükse, genelikle yaşam ile bağdaşlaşmaz
![Page 55: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/55.jpg)
• Kromozom 5’in büyük bir kısmının delesyonu
• 15000-20000 doğumda 1
• 1-2 yaştan sonra yaşama şansı çok düşük
• Özellikleri
– Mikrosefali (başın normalden küçük olması)
– Gelişim geriliği
– Düşük doğum ağırlığı
– Düşük kullaklar, küçük çene, yuvarlak yüz
– Bebeğin ağlaması kedi miyavlaması gibi
Cri-du-chat Sendromu
![Page 56: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/56.jpg)
Wolf-Hirschhorn Sendromu
• Kromozom 4’ün kısa kolunun (4p) delesyonu
• Zeka geriliği
• Epilepsi riski
• Yüz özellikleri: geniş burun, yarık dudak, gecikmiş kemik gelişimi
• Çoğu bebeklik evresinde ölür; 20’li yaşlara kadar yaşayanların bir çok anomalisi vardır.
![Page 57: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/57.jpg)
Prader-Willi Sendromu • Kromozom 15’te mikrodelesyon
• 10000-15000’de 1 canlı doğum
• Zeka geriliği
• Yeni doğanda kas eksikliği
• Yutma bozukluğu
• Öğrenim geriliği
• Davranış bozukluğu
• Yetişkinlerde obezite
• Hipogonadizm – genitelya gelişim
geriliği ve testis bozukluğu.
• Kısa boy, küçük eller ve ayaklar.
• Badem şekli gözler
![Page 58: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/58.jpg)
Angelman Sendromu
• Kromozom 15’te mikrodelesyon
• 12000-15000’de 1 canlı doğum
• Gelişim geriliği
• Düzensiz hareketler
• Kontrol dışı gülme
• Nöbetler
• Uyku bozukluğu
• Korkaklık
![Page 59: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/59.jpg)
Kromozom Duplikasyonları ve Delesyonları
• Kromozom Duplikasyonları ve Delesyonları kanser ile ilişkilendirilmiştir
![Page 60: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/60.jpg)
Inversiyon
• Inversiyon: kromozomun bir bölgesi kırılarak ters dönüp kromozomun diğer bir bölgesine bağlanır
• Translokasyonlarda olduğu gibi inversionlarda da genetik materyal kaybı olmaz.
![Page 61: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/61.jpg)
Inversiyon
• Genellikle inversiyon taşıyıcılarında fenotipik değişiklikler gözlemlenmez.
• Populasyonun yaklaşık %2’sinde gözlemlenir
• İnfertiliteye sebep olabilir
• Inversiyonlar gametlerde genetik anomalilere sebep olur
• Mayoz I’de homolog kromozomların birbirleri ile eşleşmesi inversiyon olan kromozomlarda daha zordur
– Inversiyon halkaları normal ve inversiyon olan homolog kromozomun arasında oluşur
![Page 62: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/62.jpg)
Ring (halkasal/dairesel) Kromozomlar
• Kromozom iki ucundan kırılır ve kromozom kırıklarından birleşir
![Page 63: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/63.jpg)
Izokromozom
• Dengesiz yapısal anomaliteye sebep olur
• İzokromozom, ayni kromozom kolundan iki kopya içerir (iki p kolu veya iki q kolunu içerir) ayna hayali gibidir
– İzokromozomlar parsiyel trizomi veya parsiyel monozomiye sebep olur
![Page 64: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/64.jpg)
Mitoz
• Diploid hücre (somatik hücre) bölünmesi
• genetik olarak iki ayni hücre oluşur
![Page 65: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/65.jpg)
Mitoz Bölünmede Oluşan Hatalar
• Mitoz bölünmede oluşan hatalara daha az rastlanır, ancak fertilizasyon sonrası yeni gelişen embriyoda bölünme hataları gözlemlenebilir.
• Mitoz bölünmedeki hatanın kaynakları:
1. Non-disjunction (ayrılmama)
2. Kromozom kaybı
3. Delesyon
4. Translokasyon
5. Inversiyon
![Page 66: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/66.jpg)
Mitoz: Non-disjunction (Ayrılmama)
![Page 67: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/67.jpg)
Mitoz
• Fertilizasyon sonrası genetik anomaliteler embriyoda mozaisizme sebep olabilir
– Mozaiszim: organizmanın farklı hücrelerinde farklı kromozom komplementi vardır
![Page 68: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/68.jpg)
Replikasyon esnasında oluşan hatalar
• Replikasyon esnasındaki değişiklikler gen dizilerinde farklılıklara yol açabilir ve gen işlevini etkisiz hale getirebilir.
• Dizide oluşan değişiklik gen dizisini etkilemeyebilir.
![Page 69: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/69.jpg)
Replikasyon esnasında oluşan hatalar
• Bazların doğru eşleşmesi çok önemlidir
– Hatalar= genomda mutasyona sebep olur ve mitoz bölünmeyi de etkileyerek oluşan yeni hücrede de mutasyonun geçişine sebep olur
• Polimeraz aktif bölgesinde genellikle sadece doğru eşleşen bazlar yer alır
• Eğer yanlış bir nükleotid eşleşmiş ise
– Polimeraz ‘proofreading’ düzeltme mekanizması ile doğru bazın eklenmesini sağlar
![Page 70: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/70.jpg)
Replikasyon esnasında oluşan hatalar
• Oluşan variyasyonların sonuçları bazı faktörlere bağlıdır :
– Varyantın büyüklüğü tek bir baz veya tüm kromozom bölgesini etkileyen değişim olabilir
– Varyantın patojenisitesine gen fonksiyonunu etkilemeyebilir veya gen işlevini tamamen etkileyebilir.
• Somatik mutasyonlar – somatik hücrelerde gerçekleşir ve bireyin kendisini etkiler.
• Germ hücrelerindeki mutasyonlar – gamet hücrelerinde gerçekleşir ve bir sonraki nesile geçer.
![Page 71: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/71.jpg)
Nokta mutasyonlar
![Page 72: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/72.jpg)
Kistik fibrozis
• Mutasyon fazla miktarda mükozaya sebep olur.
• Küçük hava yollarının tıkanmasıyla, akciğer rahatsızlıkları, bronşit, zatürre gibi enfeksiyonlar gözlemlenir
• Tedavi olunmadığında ölüme sebep olabilir
• Tedavi ile yaşam yetişkin dönemine kadar uzatılabilir
![Page 73: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/73.jpg)
Kistik Fibrozis
1. Homozigot mutant allel: Kistik fibrozis
2. Heterozigot mutant allel : taşıyıcı
![Page 74: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/74.jpg)
Kistik Fibrozis
17/03/2016
![Page 75: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/75.jpg)
Özet
• Kromozom anomalileri mayoz bölünme esnasında gerçekleşebilir
– Mayoz bölünme esnasında, kromozomlar doğru bir şekilde segrege olmayabilirler
– Fazladan bir kromozom oluşan hücreye geçebilirken, kromozom hiç geçiş de göstermeyebilir
– Yanlış sıralanan veya yanlış segrege olan kromozomlar, sayısal; örneğin anöploidiler; veya yapısal; örneğin translokasyonlara; sebep olabilirler.
![Page 76: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/76.jpg)
Sayısal kromozom anomalileri
• Tüm kromozom seti duplike olabilir ve bu bir çok kez olabilir. Örneğin (insanlarda n = 23):
- Monoploidi : n
- Diploidi : 2n
- Triploidi : 3n
- Tetraploidi : 4n
- Pentaploidi : 5n
• Anöploidi : anormal kromozom sayısı, bir veya daha fazla kromozom eksik veya fazladır
Klinefelter Syndrome (47, XXY)
Down Syndrome (trizomi 21)
Trizomy 13/ Patau Syndrome (trizomi 13)
Turner Syndrome (monozomi X)
Özet
![Page 77: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/77.jpg)
Özet
• İki tür non-disjunction (ayrılmama) yolağı vardır
![Page 78: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/78.jpg)
Özet • Segregasyon
• Örneğin, Down sendromunda hücrelerde 21. kromozomdan bir fazla bulunur. Buna da trizomi 21 denir.
• Turner sendromda, hücrelerde sadece bir adet X kromozomu bulunur (monozomi X) ve hic Y kromozomu yoktur.
• Klinefelter sendromunda hücrelerde ekstra bir X kromozomu vardır.
Turner Syndrome
Klinefelter Syndrome
Trisomy 21
![Page 79: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/79.jpg)
• Nulizomi - homolog kromozom kaybı; 2N-2
• Monozomi - Çift kromozomlardan birinin kaybı; 2N-1
• Trizomi - fazladan bir kromozom; 2N+1
• Tetrazomi - fazladan homolog kromozom çifti; 2N+2
Özet
![Page 80: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/80.jpg)
•Yapısal kromozom anomaliteleri •Translokasyon - Kromozomların arasında değişim - Bu değişimde gen füzyonuna sebep olabilir
Özet
![Page 81: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/81.jpg)
•Yapısal kromozom anomaliteleri •Delesyon -Kromozom kayıpları ve genetik materyalin kaybı •Duplikasyon - Kromozomun bir kısmı duplike olur ve ekstra genetik materyal oluşmasına sebep olur
Özet
![Page 82: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/82.jpg)
•Yapısal kromozom anomaliteleri •Insersiyon • Kromozomun belirli bir kısmı koparak başka bir koromozoma bağlanır Inversiyon •Kromozomun belirli bir kısmı koparak ters dönüp ayni kromozoma tekrar bağlanır
•İki tip inversiyon vardır: •Parasentrik inversiyon : kromozomun kırılan kısmı ayni koluna bağlanır. •Perisentrik inversiyon : kromozomun kırılan kısmı kromozomun diğer koluna bağlanır.
Özet
![Page 83: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/83.jpg)
•Yapısal kromozom anomaliteleri •Izokromozom
bir kromozom kolunun ayna hayali gibidir.
•Ring chromosome
•Kromozomun iki ucu kırılarak halka oluşturur
Özet
![Page 84: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/84.jpg)
Özet
![Page 85: Kromozom Anomalilerinin Kökeni · Bu mitoz bölünmede de ayni şekilde gerçekleşir. • Her duplike olan kromozom, homoloğu ile eşleşir ve bivalent oluşur. • Bu eşleşme](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041623/5e40841da9940773640729a4/html5/thumbnails/85.jpg)
Özet
• Replikasyon esnasında oluşan hatalar mutasyonlar
– Büyüklüğüne
– Patojenisitesine