KR C P Prna ara z P Chemia Poziom rozszerzony · Chemia Poziom rozszerzony KR C P Prna ara z P isoa...
-
Upload
nguyenkhanh -
Category
Documents
-
view
223 -
download
0
Transcript of KR C P Prna ara z P Chemia Poziom rozszerzony · Chemia Poziom rozszerzony KR C P Prna ara z P isoa...
ChemiaPoziom rozszerzony
KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZIPróbna Matura z OPERONEM
Listopad 2013
W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu zadaniach należy również uznać odpowiedzi ucznia, jeśli są inaczej sformułowane, ale ich sens jest zgodny z podanym schematem, oraz inne poprawne odpowiedzi w nim nieprzewidziane.
w w w. o p e r o n . p l 1
Numer zadania
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktówLiczba
punktów
1. Poprawna odpowiedź:Symbol pierwiastka X: CaLiczba atomowa pierwiastka X: 20
1
1 pkt – poprawne podanie symbolu oraz liczby atomowej pierwiastka 0 pkt – niepoprawna odpowiedź lub brak odpowiedzi
2. Poprawna odpowiedź:1s22s22p63s23p64s2
1
1 pkt – poprawne podanie konfiguracji elektronowej0 pkt – niepoprawne podanie konfiguracji elektronowej lub brak odpowiedzi
3. Poprawna odpowiedź:
Liczba kwantowa Elektron 1 Elektron 2
n 4 4
l 0 0
m 0 0
ms +12
-12
1
1 pkt – poprawne podanie stanu dwóch elektronów walencyjnych0 pkt – poprawne podanie stanu jednego elektronu walencyjnego, niepoprawne
podanie stanu dwóch elektronów walencyjnych lub brak odpowiedzi
4. Poprawna odpowiedź:82
1
1 pkt – poprawne podanie liczby atomowej pierwiastka0 pkt – niepoprawne podanie liczby atomowej pierwiastka lub brak odpowiedzi
Chemia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
w w w. o p e r o n . p l 2
Numer zadania
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktówLiczba
punktów
5. Przykład poprawnej odpowiedzi:
Czas [lata] Pozostała masa [g]
1620 1 – 0,5·1 = 0,5
3240 0,5 – 0,5·0,5 = 0,25
4860 0,25 – 0,5·0,25 = 0,125
6480 0,125 – 0,5·0,125 = 0,0625
Odpowiedź: Z próbki o masie 1 g tego izotopu pozostanie 0,0625 g po 6480 latach.
2
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń, podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachun-kowych, prowadzących do błędnego wyniku lub podanie wyniku z błędną jednostką, lub brak wyniku
0 pkt – zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
6. Przykład poprawnej odpowiedzi:
vv
k
k
k2
1
2 23
2 23
2 231
2N 3H
N H
12
N 27 H
k=⋅
⋅ [ ]
⋅ [ ]⋅ [ ]=⋅ ⋅[ ]⋅ ⋅[ ]
⋅⋅[ ]⋅[ ]=
N H13,5
2 23
Odpowiedź: Szybkość reakcji wzrośnie 13,5 raza.
2
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie poprawnego wyniku
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń i popełnienie błędów rachunko-wych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego
0 pkt – zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak odpowiedzi
7. Przykład poprawnej odpowiedzi:ZnS + 2 HNO3 $ Zn(NO3)2 + H2SZn(NO3)2 + 2 NaOH $ Zn(OH)2 + 2 NaNO3
Zn(OH)2 + 2 NaOH $ Na2[Zn(OH)4]
3
3 pkt – poprawne zapisanie trzech równań reakcji 2 pkt – poprawne zapisanie dwóch równań reakcji1 pkt – poprawne zapisanie jednego równania reakcji0 pkt – brak poprawnie zapisanych równań reakcji lub brak odpowiedzi
8. Poprawna odpowiedź:Probówka I: zasadowyProbówka II: obojętnyProbówka III: kwasowy
1
1 pkt – poprawne podanie odczynu w trzech probówkach0 pkt – poprawne podanie odczynu w dwóch lub w jednej probówce, brak po-
prawnie podanego odczynu lub brak odpowiedzi
9. Poprawna odpowiedź:Probówka I: CH3COO– + H2O m CH3COOH + OH– Probówka II: hydroliza nie zachodziProbówka III: NH4
+ + H2O m NH3 +H3O+
1
1 pkt – poprawne zapisanie dwóch równań reakcji oraz zaznaczenie, że reakcja nie zachodzi dla jednej probówki
0 pkt – brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
Chemia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
w w w. o p e r o n . p l 3
Numer zadania
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktówLiczba
punktów
10. Przykład poprawnej odpowiedzi:MnO4
– + NO2– + OH– $ MnO4
2– + NO3– + H2O
2 MnO4– + 2 e– $ 2 MnO4
2–
NO2– + 2 OH– $ NO3
– + H2O + 2 e–
2 MnO4– + NO2
– + 2 OH– $ 2 MnO42– + NO3
– + H2O
3
3 pkt – poprawne zapisanie dwóch równań połówkowych oraz poprawne zapisanie zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej jonowej
2 pkt – poprawne zapisanie dwóch równań połówkowych oraz niepoprawne zapi-sanie zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej jonowej
1 pkt – poprawne zapisanie jednego z dwóch równań połówkowych oraz niepo-prawne zapisanie zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej jonowej
0 pkt – niepoprawne zapisanie dwóch równań połówkowych lub brak odpowiedzi
11. Poprawna odpowiedź: Utleniacz: MnO4
– Reduktor: NO2
–
1
1 pkt – poprawne wskazanie utleniacza i reduktora0 pkt – niepoprawne wskazanie utleniacza lub reduktora, lub brak odpowiedzi
12. Poprawna odpowiedź:K(–) 4 Ag+ + 4e– $ 4 AgA(+) 2 H2O $ O2 + 4 H+ + 4 e–
1
1 pkt – poprawne zapisanie dwóch równań reakcji elektrodowych0 pkt – poprawne zapisanie jednego z równań reakcji elektrodowych, brak po-
prawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
13. Przykład poprawnej odpowiedzi:W warunkach normalnych w 22,4 dm3 O2 znajdują się 32 g tego gazu. Stąd w 56 cm3 znajduje się 0,08 g. Reakcja zachodząca na anodzie: 2 H2O $ O2 + 4 H+ + 4 e– Z równania reakcji wynika, że w reakcji biorą udział 4 mole elektronów, stąd ładu-nek q, który przepłynął przez elektrodę, jest równy 386000 C. Obliczenie wartości ładunku potrzebnego do otrzymania 0,08 g tlenu:32 g tlenu – 386000 C0,08 g tlenu – x & x = 965 C Obliczenie wartości natężenia prądu:
q I t Iqt
Cs
A 3,22 A = ⋅ ⇒ = = = =
965300
Odpowiedź: Natężenie prądu powinno być równe 3,22 A.
2
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń, podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachun-kowych, prowadzących do błędnego wyniku lub podanie wyniku z błędną jednostką, lub brak wyniku
0 pkt – zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
Chemia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
w w w. o p e r o n . p l 4
Numer zadania
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktówLiczba
punktów
14. Przykład poprawnej odpowiedzi:Schemat doświadczenia:
I II
stężony kwas azotowy(V),stężony kwas siarkowy(VI)
Odczynniki: stężone roztwory kwasu azotowego(V) i kwasu siarkowego(VI)Obserwacje: probówka z benzenem – zaobserwowano żółte zabarwienie roztwo-ru i pojawienie się zapachu gorzkich migdałów; probówka z cykloheksanem – nie zaobserwowano zmianWnioski: W pierwszej probówce znajdował się benzen, w drugiej cykloheksan.
3
3 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapropono-wanie odczynnika identyfikacyjnego oraz poprawne zapisanie obserwacji i wniosków
2 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapropono-wanie odczynnika identyfikacyjnego oraz poprawne zapisanie obserwacji i niepoprawne zapisanie wniosków
1 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, niepoprawne zapro-ponowanie odczynnika identyfikacyjnego oraz niepoprawne zapisanie obserwacji i wniosków
0 pkt – niepoprawne narysowanie schematu doświadczenia lub brak odpowiedzi
15. Przykład poprawnej odpowiedzi:
O C O O Cl Ca2+
–
H H
Cl–
3
3 pkt – poprawne narysowanie trzech wzorów2 pkt – poprawne narysowanie dwóch wzorów2 pkt – poprawne narysowanie jednego wzoru0 pkt – brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
Chemia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
w w w. o p e r o n . p l 5
Numer zadania
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktówLiczba
punktów
16. Przykład poprawnej odpowiedzi:
CnV
n C V
M
mr
m r 33
HNO
moldm
dm mola
3
= ⇒ = ⋅ = ⋅ =0 75 0 15 0 1125, , ,
g
mol
mola g
mol s
s
=
= ⇒ = ⋅ = ⋅
63 01
0 1125 63 01
,
, ,nmM
m n M ==
= ⋅ ⇒ ⋅ = ⋅ =
g
= g %65%
ps
rr
s
p
7 09
100100 7 09 100
1
,
%% ,
Cmm
mm
C00 91
7 79
,
,
g
10,91g
1,40 g
cm
cmrr
rr
r
r3
3dmV
Vmd
= ⇒ = = =
Odpowiedź: Należy odmierzyć 7,79 cm3 roztworu kwasu azotowego(V).
2
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń, podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachun-kowych, prowadzących do błędnego wyniku lub podanie wyniku z błędną jednostką lub brak wyniku
0 pkt – zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
17. Poprawna odpowiedź:Cu2+ + Zn $ Zn2+ + Cu
1
1 pkt – poprawne zapisanie reakcji 0 pkt – niepoprawne zapisanie reakcji lub brak odpowiedzi
18. Poprawna odpowiedź:(-) Zn | Zn2+ ||Cu2+|Cu (+)
1
1 pkt – poprawne zapisanie schematu ogniwa 0 pkt – niepoprawne zapisanie schematu ogniwa lub brak odpowiedzi
19. Poprawna odpowiedź:SEM = Ek - Ea = 0,34 V - (-0,76 V) = 1,1 VOdpowiedź: Siła elektromotoryczna ogniwa wynosi 1,1 V.
1
1 pkt – poprawne obliczenie SEM 0 pkt – niepoprawne obliczenie SEM lub brak odpowiedzi
20. Poprawna odpowiedź:Zlewka 1: niebieskiZlewka 2: czerwony
1
1 pkt – poprawne podanie koloru uniwersalnego papierka wskaźnikowego w dwóch zlewkach
0 pkt – poprawne podanie koloru uniwersalnego papierka wskaźnikowego w jed-nej zlewce, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
Chemia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
w w w. o p e r o n . p l 6
Numer zadania
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktówLiczba
punktów
21. Przykład poprawnej odpowiedzi:Zlewka 1:
NH + H O NH + OH
0,25moldm
0,0
3 2 4
NH NH NH 33 3 3
→←
= ⋅ = ⋅
+ −
n c V 55 dm 0,0125 mola NH
0,0125 mola0,25 dm
33
NHNH
r33
3
=
= = =cnV
0,05moldm
0,05
moldm
1,75 10
3
NH
b NH
3
53
3
cK
K
=⋅
= >
=
− 2857 400
a bb NH
NH
5
NH
3
3
3
1,75 100,05
10 10
[OH ] 1,
c
c
= ⋅ = ⋅ = ⋅
= ⋅ =
−− −
−
3 5 1 874 2, ,
a 887 10 0,05 10moldm3
⋅ ⋅ = ⋅− −2 49 35,
Zlewka 2:
NH HNO NH NO
0,25moldm
0,05dm 0,0125 m
3 3 4 3
NH NH NH 33
3 3 3
+ →
= ⋅ = ⋅ =n c V oola NH
0,25moldm
dm mola HNO
Po r
3
HNO HNO HNO 33
33 3 3n c V= ⋅ = ⋅ =0 2 0 05, ,
eeakcji:0
0,0125 0,0375 mola
0
NH
HNO
HNOHNO
r
3
3
3
3
n
n
cn
V
=
= − =
= =
0 05,
,,0375 mola0,25 dm
= 0,15moldm
H 0,15moldm
OH
3 3
HNO 33
+ = =c
−−−
+− =
= ⋅106
14
H,67 10
moldm
143
Odpowiedź: Stężenie jonów hydroksylowych z zlewce 1 wynosi 9,35·10–4 mol/dm3.lub: Stężenie jonów hydroksylowych z zlewce 2 wynosi 6,67·10–14 mol/dm3.
2
2 pkt – poprawne obliczenie stężenia jonów hydroksylowych w dwóch roztworach1 pkt – poprawne obliczenie stężenia jonów hydroksylowych w jednym roztworze0 pkt – brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
22. Przykład poprawnej odpowiedzi:
S I
S I
0 PbSO r 3
0 PbCrO r
moldm
mol
4
41 05 10
134 10
4
7
= = ⋅
= = ⋅
−
−
,
,ddm3
Odpowiedź: Siarczan(VI) ołowiu(II) ma wyższą rozpuszczalność, jest zatem lepiej rozpuszczalny. Możliwe jest przeprowadzenie soli trudno rozpuszczalnych w trud-niej rozpuszczalne, zatem przedstawiona reakcja zajdzie w prawo.
1
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń, podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt – zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
Chemia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
w w w. o p e r o n . p l 7
Numer zadania
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktówLiczba
punktów
23. Poprawna odpowiedź:I. H2S + H2O m HS– + H3O
+
II. HS– + H2O m S2– + H3O+
1
1 pkt – poprawne podanie dwóch reakcji dysocjacji 0 pkt – poprawne podanie jednej reakcji dysocjacji, brak poprawnej odpowiedzi lub
brak odpowiedzi
24. Poprawna odpowiedź:
K
K
a3
a3
[HS ] [H O ]
[H S]
[S ] [H O ]
[HS ]
1
2
2
2
= ⋅
= ⋅
− +
− +
−
1
1 pkt – poprawne podanie dwóch wyrażeń na stałe dysocjacji 0 pkt – poprawne podanie jednego wyrażenia na stałą dysocjacji, brak poprawnej
odpowiedzi lub brak odpowiedzi
25. Poprawna odpowiedź:[H3O
+] > [HS–] > [S2–] 1
1 pkt – poprawne uszeregowanie0 pkt – niepoprawne uszeregowanie lub brak odpowiedzi
26. Poprawna odpowiedź:a) w prawob) w lewoc) w lewod) nie wpłynie
2
2 pkt – poprawna odpowiedź w czterech podpunktach1 pkt – poprawna odpowiedź w trzech podpunktach0 pkt – poprawna odpowiedź w dwóch lub jednym podpunkcie, brak poprawnej
odpowiedzi lub brak odpowiedzi
27. Przykład poprawnej odpowiedzi:
pV nRT npVRT
Pa m
8,314 J
mol K
3
= ⇒ = = ⋅ ⋅ ⋅
⋅⋅
−1 013 10 5 10
29
5 3,
33 K = 0,21mola
328 g Ca(NO3)2 – 4 mole NO2
x – 0,21 mola NO2 & x = 17,22 g Ca(NO3)2
Odpowiedź: Należy odważyć 17,22 g azotanu(V) wapnia.
2
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, wykonanie poprawnych obli-czeń i podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń, podanie poprawnego wyniku z błędną jednostką lub bez jednostki
0 pkt – zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
28. Przykład poprawnej odpowiedzi: CH3
|CH3—C—CH2—CH—CH2—CH3
| | CH3 CH3
Nazwa systematyczna: 2,2,4–trimetyloheksan
1
1 pkt – poprawne narysowanie związku oraz poprawne podanie nazwy systema-tycznej
0 pkt – poprawne narysowanie związku, ale niepoprawne podanie nazwy systema-tycznej, niepoprawne narysowanie związku lub brak odpowiedzi
Chemia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
w w w. o p e r o n . p l 8
Numer zadania
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktówLiczba
punktów
29.
C H 4 O 3 CO 2 H O
C H 3 C 2
3 4(g) 2(g) 2(g) 2 (g)
3 4(g) (s)
+ → +
→ + HH
3 CO 32
O 3 CO 3
3 C32
O
2(g) 10
(g) 2(g) 2(g) 30
(s) 2(g)
−
+ → ⋅
+
D
D
H
H
→ ⋅
→ ⋅
+ →
3 CO 3
2 H O 2 H O 2
2 H O 2 H
(g) 20
2 (c) 2 (g) 50
2(g) 2(g) 2
D
D
H
H
OO 2
(c) 40
010
30
20
50
40
⋅
= − + ⋅ + ⋅ + ⋅ + ⋅
D
D D D D D D
H
H H H H H H3 3 2 2 kJ
mol= −1945 8,
Odpowiedź: Entalpia reakcji całkowitego spalania propynu wynosi –1945,8 kJ/mol.
2
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, wykonanie poprawnych obli-czeń i podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachun-kowych, podanie błędnego wyniku lub brak wyniku
0 pkt – zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń, błędne wykonanie obliczeń lub brak obliczeń
30. Poprawna odpowiedź:Wewnątrz miceli 1 znajduje się cząstka polarna. Wewnątrz miceli 2 znajduje się cząstka niepolarna.
1
1 pkt – poprawne uzupełnienie dwóch zdań0 pkt – poprawne uzupełnienie jednego zdania, brak poprawnej odpowiedzi lub
brak odpowiedzi
31. Przykład poprawnej odpowiedzi:Mleko zabarwia się na kolor żółty.
1
1 pkt – poprawne podanie obserwacji0 pkt – niepoprawna odpowiedź lub brak odpowiedzi
Chemia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
w w w. o p e r o n . p l 9
Numer zadania
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktówLiczba
punktów
32. Przykład poprawnej odpowiedzi:Doświadczenie:
Cu(OH)2(s)
aldehyd cynamonowy
Obserwacje: wytrącił się ceglastoczerwony osad Równanie reakcji:
+ 2 Cu(OH)2 + Cu2O + 2 H2OHC CH
H
C O
HC CH
OH
C O
T
3
3 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie obserwacji oraz poprawne zapisanie równania reakcji chemicznej
2 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie obserwacji oraz niepoprawne zapisanie równania reakcji chemicznej
1 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, niepoprawne zapisanie obserwacji oraz niepoprawne zapisanie równania reakcji chemicznej
0 pkt – niepoprawne narysowanie schematu doświadczenia lub brak odpowiedzi
33. Przykład poprawnej odpowiedzi:Doświadczenie:
H2O + oranż metylowy
CO2
Obserwacje: roztwór zabarwił się na czerwono Wnioski: woda nasycona tlenkiem węgla(IV) wykazuje odczyn kwasowy
3
3 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie obserwacji oraz poprawne zapisanie wniosków
2 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie obserwacji oraz niepoprawne zapisanie wniosków
1 pkt – poprawne narysowanie schematu doświadczenia, niepoprawne zapisanie obserwacji oraz niepoprawne zapisanie wniosków
0 pkt – niepoprawne narysowanie schematu doświadczenia lub brak odpowiedzi
Chemia. Poziom rozszerzonyPróbna Matura z OPERONEM i „Gazetą Wyborczą”
w w w. o p e r o n . p l 10
Numer zadania
Poprawna odpowiedź i zasady przyznawania punktówLiczba
punktów
34. Poprawna odpowiedź:
−O
O
C CH
CH3
NH2
1
1 pkt – poprawne narysowanie wzoru 0 pkt – niepoprawne narysowanie wzoru lub brak odpowiedzi
35. Poprawna odpowiedź:a) OH O—CO—CH3 | |CH3—CH—COOH + CH3COOH
H SO2 4 →← CH3—CH—COOH + H2O
b) OH OH | |CH3—CH—COOH + CH3OH
H SO2 4 →← CH3—CH—COOCH3 + H2O
c) OH OH | |CH3—CH—COOH + NaOH → CH3—CH—COONa + H2O
3
3 pkt – poprawne zapisanie równań reakcji w trzech przypadkach2 pkt – poprawne zapisanie równań reakcji w dwóch przypadkach1 pkt – poprawne zapisanie równań reakcji w jednym przypadku0 pkt – niepoprawne zapisanie równań reakcji trzech przypadkach lub brak odpo-
wiedzi
36. Poprawna odpowiedź:Wzór aldehydu: CH3 |CH3—CH—CHO
Reakcja 1: CH3 CH3 | |CH3—CH—CHO + H2
Pt → CH3—CH—CH2OH
Reakcja 2: CH3 CH3 | |CH3—CH—CH2OH Al O2 3 → CH3—C=CH2 + H2O
3
3 pkt – poprawne podanie wzoru związku oraz poprawne zapisanie dwóch równań reakcji
2 pkt – poprawne podanie wzoru związku oraz poprawne zapisanie jednego rów-nania reakcji
1 pkt – poprawne podanie wzoru związku oraz niepoprawne zapisanie równań reakcji w dwóch przypadkach
0 pkt – niepoprawne podanie wzoru związku lub brak odpowiedzi