KORUNAN ALANLARIN PLANLANMASI · 2016-03-02 · Korunan Alanların Ülke Yüzölçümüne Oranı:...

KORUNAN ALANLARIN

PLANLANMASI

Yrd. Doç. Uzay KARAHALİL

I. Hafta

17 Şubat 2016 - Trabzon

Sunum Akışı

• Tanışma

• Ders İçeriği

• Derste Uyulacak Kurallar

• Ödev ve Sınavlar

• Derse Giriş

Ders Akışı

Dünya’da ve Türkiye’de Doğa Korumanın Tarihsel Gelişimine Kısa

Bir Bakış

Korunan Alan Statüleri

MP Amenajman Planı Yapılmamasının Getirdiği Sorunlar

Ülkemizde Geçmişten Günümüze Milli Park (MP) Amenajman

Planlarının Öyküsü

Korunan Alanların Planlanmasında Yeni Yaklaşımlar ve Kavramsal

Çerçeve (ETÇAP)

Korunan Alanlarda Öne Çıkan Orman Fonksiyonları

Koruma Hedefleri

Korunan Alanlarda Envanter

Anket Çalışmaları

Turizm-Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesi

Yangın Riski


Dönem Boyunca Unutmayın !

•% 70 devam zorunluluğu aranacak. (11 ders)

•Dersler blok şeklinde olacak.

•Ödevler grup şeklinde verilecek (2 kişi 1 grup olacak)

•Ödev konuları ileriki haftalarda duyurulacak

•Ödevler zamanında getirilecek (10. Hafta – Değişiklik

Olursa Bildirilecek)


Ödevler ve Sınavlar Nasıl Olacak ?

• Birinci vize test şeklinde (% 30)

• İkinci vize ödev olacak (% 20)

• Final test şeklinde (% 50)


Türkiye’de Biyolojik Çeşitlilik

• Karasal, alpin gibi çok farklı habitat tipleri…

• Ticari öneme sahip bitkiler, tıbbi ve aromatik bitkiler

• Avrupa’da bulunan bitkilerin 75%’ini içeren (12.000 bitki türü) bir ülke. Türkiye aynı zanmanda 3000 endemik bitkiye sahip (1/3’ü).

• 132 memeli, 453 kuş 106 sürüngen ve 345 balık türü Türkiye’de yaşamakta.


Orman ve Su İşleri

Bakanlığı

Yönetim Şeması


Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü


Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Avlaklar

İlk Koruma

Tarihte Koruma Kavramı

Tersane ve Tophane Yozgat Çamlığı MP


Korunan Alanların Sınıflandırılması

Avrupa Konseyi (Sınıf A, Sınıf B, Sınıf C, Sınıf D)

IUCN (Kategori, I, II, III, IV ve V)

• 1948 yılında Birleşmiş Milletler’in bir organı olan UNESCO’nun

girişimiyle, Uluslar arası Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği

(IUCN: International Union for the Conservation of Nature and

Natural Resources) kurulmuştur.

• IUCN kısaltması değişmemek koşuluyla “Dünya Koruma Birliği”

adını alan kuruluş, günümüzde 140’ı aşkın ülkeden 980’nin

üzerinde üyeye sahiptir ve korunan alan sistemlerinin kriterlerini

oluşturan neredeyse tek otorite durumuna gelmiştir

IUCN, 6 koruma yapısı önermektedir. 1. Doğal Alanlar: Bilimsel

amaçlar veya yaban hayatı için ayrılmış alanlardır. a) Bilimsel Amaçlarla Ayrılmış Doğal Alanlar: Kural olarak bilimsel amaçlar için yönetilen alanlardır. Bilimsel araştırma veya çevresel gözlem için uygun, önemli jeolojik, fizyolojik vb. yönlerden ender ekosistemlerdir. b) Doğal Yaşam Alanları: İlke olarak doğal yaşamın korunması için ayrılmış alanlardır. Yerleşim olmaksızın doğal niteliklerini ve etkilerini sürdüren, bozulmamış veya küçük değişikliklere uğramış geniş kara veya deniz parçalarıdır. bilimsel araştırma dışında hiçbir kullanıma açık değildir.

IUCN Kategorileri


2. Milli (Ulusal) Park: Korunması ve yeniden canlandırılması için

yönetilen alanlardır. İki alt grupta değerlendirilmektedirler.

a) Yaşayan ve gelecekteki kuşaklar için önem taşıdığı

düşünülen ekosistem bütünlüğünün korunması amacıyla yönetilen

alanlar.

b) Bilimsel araştırma, eğitim, dinlenme ve turizme ortam

oluşturması amaçlarıyla ayrılmış olan, ayrılma amacına uygun

olmayan kullanım veya yerleşim biçimlerine izin verilmeyen doğal

arazi veya deniz parçalarıdır.


3. Doğa Anıtı: Ender, temsil

özelliği olan veya estetik nitelikleri ya

da kültürel açılardan önemli ya da

eşsiz değerlere sahip olan; doğal ya

da kültürel ortamlardan bir ya da bir

kaçını içeren ortamlardır.

4 . Yaşama Ortamı/Tür Yönetim

Alanı: Yaşama ortamının

sürekliliğinin veya özel öneme sahip

türlerin ihtiyaçlarının karşılanması

amacıyla çeşitli yönetsel etkinliklere

açık alanlardır.

5. Bozulmamış Kara/Deniz

Görüntü Alanları: Görsel olarak çekici

özelliklere sahip kara ve deniz

görüntülerinin korunması ve yeniden

canlandırılması amacıyla yönetilen

alanlardır.

6. Kaynak Koruma Alanı: Doğal

ekosistemlerin sürdürülebilir

kullanımını sağlamak amacıyla

yönetilen alanlardır.


Planlama Hedefleri Korunan Alan Tipleri

Ia Ib II III IV V VI

Örnek ekosistemlerin doğal durumlarında korunması 1 1 1 1 1 2 3

Ekolojik çeşitliliğin ve çevre düzeninin devamı 1 2 1 1 2 2 2

Genetik kaynakların korunması 1 2 1 1 1 2 3

Eğitim, araştırma ve çevresel izleme olanaklarının sağlanması 1 3 2 1 1 2 3

Su havzası şartlarının korunması 3 - 1 2 2 2 2

Erozyon-sedimantasyon kontrolü, yatırımları (baraj, regülatör vb)

koruması - - 3 3 3 3 3

Yaban hayatından protein ve hayvansal ürün üretimi, sportif

avcılık ve balıkçılık izni - - - 2 - 3 3

Rekreasyon ve turizm hizmetlerinin sağlanması - 2 1 1 3 1 3

Sürdürülebilir ürün temelli odun, yem veya deniz ürünleri

sağlanması - - 3 - 3 2 1

Kültürel, tarihi ve arkeolojik miras alanları ve nesnelerin

korunması - - 1 3 - 1 3

Manzara güzelliğinin ve açık alanların korunması 3 - 1 2 2 1 -

Esnek yönetim - - - - - 3 2

Makul teşvikler, marjinal alanların sürdürülebilir kullanımı ve

kırsal kalkınmaya katkı - - 1 2 2 1 3

1 Kaynak yönetiminde birincil amaç 2 Her zaman önemli ikincil amaç 3 Potansiyel uygulanabilir, en az ağırlıklı yönetim amacı - Uygun olmayan amaç

Ia Mutlak Doğa Koruma

Rezervi

Ib Yabanıl Alanlar

II Milli Park

III Doğal Anıt

IV Habitat ve Tür

Yönetimi Alanı

V Peyzaj Koruma Alanı

VI Kaynak Koruma

Alanı


6831 Sayılı Orman Yasası'nın 4. Maddesi'ne göre ormanlar “vasıf ve karakter” bakımından 3'e ayrılmıştır. Bunlar: 1. Üretim ormanları 2. Muhafaza ormanları 3. Milli parklar

Orman Kanununa Göre Milli Parklar


Ülkemizde Doğa Koruma

40. MP : Sakarya Meydan Muhaberesi Tarihi

MP

203. TP : Isırlık TP – Rize

MİLLİ PARKLARIMIZ

HIZLA ARTIYOR !

Ülkemizdeki Bazı Doğa Koruma

Statüleri

•Milli Park

•Tabiatı Koruma Alanı

•Tabiat Parkı

•Tabiat Anıtı

•Muhafaza Ormanları

•Doğal Sit

•Özel Çevre Koruma Bölgesi

•Yaban Hayatı Geliştirme Sah.

•Araştırma Ormanları

•Gen Koruma Ormanları

•Tohum Bahçeleri

•Tohum Meşcereleri

•Orman İçi Dinlenme Yerleri

•Muhafaza Karakterinde İşletme

Sınıfı


Orman ve Su İşleri Bakanlığı

Korunan Alanlar Adet

Milli Park 40

Tabiat Parkı 182

Tabiatı Koruma Alanı 31

Tabiat Anıtı 106

Yaban Hayatı Geliştirme Sahası 80

Sulak Alanlar 135

Gen Koruma Ormanı 239

Tohum Meşçeresi 373

Tohum Bahçesi 178


Korunan Alanlar Adet

Doğal Sit Alanı 1273

Özel Çevre Koruma Bölgesi 15

ÜZERİNDE ÇALIŞILAN KORUNAN ALAN SAYISI-2012


Korunan Alanlar (DKMP) Toplam Alanı (Hektar)

Milli Park 848.446,74

Tabiat Parkı 81.189,16

Tabiatı Koruma Alanı 64.244,59

Tabiat Anıtı 5.549,02

Yaban Hayatı Geliştirme Sahası 1.187.386,84

Sulak Alanlar 2.340.909,23

Toplam 4.527.725,58 Korunan Alanlar (OGM) Toplam Alanı (Hektar)

Bal Ormanı 2.609,72

Gen Koruma Ormanı - Klon Parkı 43.684,43

Kent Ormanı - Mesire Yeri 9.382,23

Muhafaza Ormanları 363.561,99

Tohum Meşçeresi - Tohum Bahçesi 48.199,15

Toplam 467.437,51

Korunan Alanlar Toplam Alanı (DKMP+OGM) 4.995.163,09

Korunan Alanlarımızın Toplam Alanı;

Orman ve Su İşleri Bakanlığı yetkisindeki alanlar;


(Doğal Sitler Hariç..)

Ülke Yüzölçümü ve Korunan Alanlar Miktar

Ülke Yüzölçümü (Ha) 77.998.600

Tek Yüzey Haline Getirilmiş

Karasal Korunan Alanlarımız Toplamı (Ha) 4.543.215

Korunan Alan Oranı (%) 5,95

Korunan Alanlarımızın Ülke Yüzölçümüne Oranı;

Koruma Altındaki Alanlarımız


77.998.6006 Ha.

5,95%

Korunan Alanlarımızın Ülke Yüzölçümüne Oranı

Ülke Yüzölçümü

Korunan Alanlar

Koruma Altındaki Alanlarımız (Doğal Sitler Hariç..)


Ülke Yüzölçümü ve Korunan Alanlar Miktar

Ülke Yüzölçümü (Ha) 77.998.600

Tek Yüzey Haline Getirilmiş

Karasal Korunan Alanlarımız Toplamı (Ha) 5.647.568

Korunan Alan Oranı (%) 7,24

Korunan Alanlarımızın Ülke Yüzölçümüne Oranı;

Koruma Altındaki Alanlarımız

(Doğal Sitler Dahil..)


77.998.6006 Ha.

7,24%

Korunan Alanlarımızın Ülke Yüzölçümüne Oranı

Ülke Yüzölçümü

Korunan Alanlar

Koruma Altındaki Alanlarımız (Doğal Sitlerle Birlikte..)


Tek Yüzey Haline Getirilmiş Türkiye’nin Korunan Alanlar Haritası;

%7,24


DKMP + OGM + ÖÇK + Doğal Sitler

Korunan Alanların Ülke Yüzölçümüne Oranı: %7.24

Orman Alanlarında Korunan Alanlar Alan (Ha) Oran %

Bal Ormanı 8.245,50 0,01

Fonksiyonel Planlamada Doğayı

Koruma Ormanı olarak Ayrılan Alanlar 865.414,78 1,11

Toplam 873,660,28 1,12

ORMAN STATÜSÜNDEKİ KORUNAN ALANLARIN

İLAVESİYLE ÜLKE YÜZÖLÇÜMÜNE ORAN

Ülke Yüzölçümü: 77.998.600 ha.

Orman Sayılan Korunan Alanların

Ülke Yüzölçümüne Oranı: %1,12 Toplam: % 8,36


Korunan Alanları İlgilendiren

Bazı Yasal Düzenlemelerimiz

?


Türkiye’nin Taraf Olduğu ve Korunan Alanları

İlgilendiren Yasal Düzenlemeler

Convention on Biodiversity Conservation(Rio Convention)

(1997)

Cartagena Protocol (2004)

CITES (1996)

Barcelona Convention (1988)

Bucharest Convention (1994)

Protection of Cultural and National Heritage (1983)

Convention on Combating Erosion (1998)

European Landscape Convention (2000)

Bern Convention(1984)

Ramsar Convention (1994)

Kyoto Protocol (2009)


Milli Parklar Yasası’nın 2. Maddesi ile, milli park kapsamında değerlendirilen

yapılar tanımlanmıştır. Buna göre milli park kapsamında değerlendirilen alanlar 4

gruba ayrılmış olup, bunlar:

1- Milli Park,

2- Tabiat Parkı,

3- Tabiat Anıtı,

4- Tabiatı Koruma Alanı, biçimindedir

Ülkemizde milli park ve milli parkçılık konusundaki en önemli gelişme ise; 1983 yılında

doğrudan milli parkları konu alan 2873 Sayılı Milli Parklar Yasası'nın çıkarılmasıdır.

Çıkarılan bu yasa ile, "yurdumuzdaki milli ve milletlerarası düzeyde değerlere sahip

milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanlarının seçilip

belirlenmesine, özellik ve karakterleri bozulmadan korunmasına, geliştirilmesine ve

yönetilmesine ilişkin esasları düzenlemek" amaçlanmıştır.

2873 Sayılı Milli Parklar Yasası


Türkiye'de Milli Park Kanunu Kapsamında

Korunan Alanlar -2016

Koruma Yapısı Sayısı Alanı (ha)

Milli Park

Doğa Parkı

Doğa Anıtı

Doğa Koruma Alanı

40

203

112

31

828 614

96 957

6 683

63 694

995 948


Tabiatı koruma alanı; bilim ve eğitim bakımından önem taşıyan nadir,

tehlikeye maruz veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler, türler ve

tabii olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri ihtiva eden ve mutlak

korunması gerekli olup, sadece bilim ve eğitim amaçlarıyla kullanılmak

üzere ayrılmış tabiat parçaları

Kökez Tabiatı Koruma Alanı-Bolu


Milli park, "bilimsel ve estetik bakımdan, milli ve milletlerarası ender bulunan

tabii ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına

sahip tabiat parçaları"

Kaçkar Dağları Milli Parkı


Tabiat parkı; "bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliğine sahip, manzara bütünlüğü

içinde halkın dinlenme ve eğlenmesine uygun tabiat parçaları"

Kurşunlu Şelalesi Tabiat Parkı


Tabiat anıtı; doğa ve doğa olaylarının meydana getirdiği

özelliklere ve bilimsel değere sahip ve milli park esasları

dahilinde korunan doğa parçaları

Anıt Ağaç

Tarihi ve kültürel açıdan son derece önemli bir yere sahip olan anıt ağaç,

”yaş,çap ve boy itibarıyla kendi türünün alışılmış ölçülerinin çok üzerinde

boyutlara ulaşan;yöre tarihinde,kültür ve folklöründe özel yeri

bulunan;geçmiş ile günümüz,günümüz ile gelecek arasında iletişim

sağlayabilecek uzunlukta doğal ömre sahip olan ağaçlara anıt ağaçlar

denilmektedir.”şeklinde,tanımlanmaktadır

TABİAT ANITI


Anıt Ağaçlar

2 Adet Anıt Anadolu Kestanesi

3 Adet Anıt Dallı Servi

1 Adet Anıt Karaçam

TEŞEKKÜRLER…

KORUNAN ALANLARIN PLANLANMASI · 2016-03-02 · Korunan Alanların Ülke Yüzölçümüne Oranı:...

Documents

Transcript of KORUNAN ALANLARIN PLANLANMASI · 2016-03-02 · Korunan Alanların Ülke Yüzölçümüne Oranı:...