„Kształtowanie kompetencji wykonawców prac leśnych przy wykorzystaniu środków europejskich jako ważny

element polityki zrównoważonego rozwoju”

Autorzy: mgr Anna Rutkowska, mgr inż. Dariusz Rutkowski, dr inż Włodzimierz Stempski, mgr inż. Paweł Oleszkiewicz

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu,

Centrum Kształcenia Przedsiębiorców Leśnych

• Ustawa o lasach z 1991 roku nadaje duży priorytet zachowaniu różnorodności biologicznej w lasach

Leśnictwo

• Ekologiczne• Trwałe• Zrównoważone

• Wpisuje się w jedną z ważniejszych polityk horyzontalnych Unii Europejskiej: politykę zrównoważonego rozwoju

Polityka zrównoważonego rozwoju

• Założenia: z dokumentów europejskich polityka zrównoważonego rozwoju – jest to polityka rozwoju społeczno-ekonomicznego, zachowującego cechy trwałości w długim okresie oraz niedziałającego destrukcyjnie na środowisko, w którym zachodzi. Jest to taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń;

Źródło: Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny

Polityka horyzontalna zrównoważonego rozwoju

• Polityka horyzontalna – oznacza, że każdy projekt europejski musi mieć co najmniej neutralny wpływ na jej realizację.

• Negatywny wpływ na tę politykę powoduje odrzucenie wniosku.

Praktyczne elementy zrównoważonego leśnictwa

• Przebudowa drzewostanów• Różnicowanie struktury lasów• Stosowanie rębni złożonych• Większe znaczenie gatunków liściastych w gospodarce leśnej• Odnowienia naturalne• Zachowywanie leśnych zasobów genowych

Kompetencje

• Administracja Lasów Państwowych (obecnie Leśniczowie są inżynierami, następuje masowe uzupełnianie wykształcenia ALP).

• Bardzo duże znaczenie maja jednak również kompetencje i umiejętności bezpośrednich wykonawców prac leśnych i osób ich nadzorujących.

Teza wystąpienia• Konferencja już VI raz odbywa się pod hasłem

„Aktywne metody ochrony przyrody w zrównoważonym leśnictwie”.

• Temat przewodni tegorocznej konferencji to: Unia Europejska dla zachowania różnorodności biologicznej polskich lasów.

• Teza: Kompetencje bezpośrednich wykonawców prac leśnych mają ogromne znaczenie dla praktycznego sukcesu realizacji modelu ekologicznego leśnictwa.

Założenie• Podzielenie się doświadczeniami z

wykorzystywania środków europejskich na podnoszenie kompetencji bezpośrednich wykonawców prac leśnych oraz właścicieli firm leśnych.

• Od tych osób i podmiotów zależy jakość wykonywanych prac leśnych co bezpośrednio przekłada się na osiągnięcie założeń ekologicznego leśnictwa.

Przykłady• Niszczenie młodego kilkunastoletniego pokolenia drzew

liściastych na gniazdach poprzez nieumiejętną ścinkę drzew na powierzchni międzygniazdowej.

• Bezpośredni wpływ na skład gatunkowy uprawy na skutek wykonania zabiegu czyszczenia wczesnego.

• Niszczenie gleby i odnowień naturalnych przy braku zastosowania szlaków zrywkowych – poruszanie się maszyn po lesie, zrywka ciągniona drzew w całych długościach.

• Stary rozpadający się sprzęt w lasach – wycieki oleju itd.

Fakty – wyniki ekspertyzy• Z badań ankietowych prowadzonych cyklicznie od 1993

roku przez Instytut Badawczy Leśnictwa (Kocel 1995, 2002, 2005, GUS 2007) wynika, że statystyczny szef firmy leśnej legitymuje się wykształceniem zawodowym nieleśnym.

• W roku 1993 około 24% właścicieli posiadało wykształcenie zawodowe nieleśne, to w roku 1999 już prawie 42%, a w roku 2006 aż prawie połowa.

• Źródło: Ekspertyza sektora usług leśnych. CKPL (dr inż. J. Grodecki, dr hab. R. Gornowicz, dr. Inż. W. Stempski, mgr inż. D. Rutkowski)

Poziom wykształcenia właścicieli wieloosobowych firm leśnych

Wykształcenie 1993 1999 2006

% % %

Podstawowe 13,05 21,22 11,44

Zawodowe nieleśne 23,89 41,74 48,58

Zawodowe leśne 3,33 3,32 3,14

Średnie nieleśne 20,55 16,74 18,12

Średnie leśne 23,33 8,64 11,84

Wyższe nieleśne 7,22 2,08 2,53

Wyższe leśne 8,61 2,01 4,35

Razem nieleśne 64,71 81,78 80,67

Razem leśne 35,29 18,22 19,33

Poziom wykształcenia właścicieli jednoosobowych firm leśnych

Wykształcenie 1999 2006

% %

Podstawowe 39,25 25,62

Zawodowe nieleśne 48,04 55,37

Zawodowe leśne 2,44 3,72

Średnie nieleśne 8,05 9,50

Średnie leśne 1,96 3,30

Wyższe nieleśne 0,16 0,83

Wyższe leśne 0,10 1,65

Razem nieleśne 95,50 91,32

Razem leśne 4,50 8,68

Poziom wykształcenia pracownicy firm

Fakty

• Brak możliwości zawodowego kształcenia leśnego

• Jedyną możliwością zdobycia kwalifikacji było do 2003 roku możliwość zdobycia uprawnień drwala

Centrum Kształcenia Przedsiębiorców Leśnych

• Jest jednostką organizacyjną Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

• Siedzibą jest Leśny Zakład Doświadczalny w Siemianicach.• Nadzór merytoryczny sprawuje 7-osobowa Rada Programowa.

• Działa na podstawie trójstronnego porozumienia zawarte go pomiędzy Dyrektorem Generalnym Lasów Państwowym, Stowarzyszeniem Przedsiębiorców Leśnych w Gołuchowie i CKPL.

• Cel: pozyskiwanie środków europejskich na dofinansowanie szkoleń

Centrum Kształcenia Przedsiębiorców Leśnych w liczbach

• 4 lata działalności w oparciu o dofinansowanie• Ponad 2000 przeszkolonych przedsiębiorców• Ponad 300 przeszkolonych pracowników PGL LP, kolejnych 400 w realnych planach na 2010-2011• Ponad 100 przeszkolonych bezrobotnych (pilarze)

Centrum Kształcenia Przedsiębiorców Leśnych

• Instytucja roku 2006 Przeglądu Leśniczego

• Najlepszy projekt w publikacji MRR „Dobre praktyki EFS”

1550 przeszkolonych osóbProjekt:

„Rozwój zasobów ludzkich leśnych przedsiębiorstw usługowych - konieczność i szansa”

2,2 mln PLN na działalność szkoleniową Centrumw latach 2006 - 2008

Tytuł projektu: "Rozwój Zasobów Ludzkich Leśnych Przedsiębiorstw Usługowych - konieczność i szansa"

Jednostka realizująca: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Centrum Kształcenia Przedsiębiorców Leśnych

Instytucja wdrażająca: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Uczestnicy szkoleń: właściciele i pracownicy przedsiębiorstw świadczących usługi dla leśnictwa

Finansowanie: 80% Europejski Fundusz Społeczny, 20% uczestnicy szkoleń

Działanie: 2.3 Rozwój kadr nowoczesnej gospodarkiSchemat: 2.3.a Doskonalenie umiejętności i

kwalifikacji kadrData rozpoczęcia: 23.11.2005Data zakończenia: 31.12.2007

I projekt

Obszar działalności – cała Polska

Uczestniczy szkoleń organizowanych w pierwszym projekcie pochodzili ze

wszystkich 17 RDLP w Polsce. Największa liczba przebadanych

pochodziła z RDLP POZNAŃ

RDLP LICZBA FIRM

RDLP LICZBA FIRM

BIALYSTOK 26 PIŁA 30

GDAŃSK 31 POZNAŃ 93

KATOWICE 51 RADOM 22

KRAKÓW 37 SZCZECIN 36

KROSNO 46 SZCZECINEK 30

LUBLIN 23 TORUŃ 28

ŁÓDŹ 38 WARSZAWA 44

OLSZTYN 28 WROCŁAW 91

ZIELONA GÓRA 62 Suma: 716

Nowe możliwości podnoszenia kwalifikacji

Projekt:

„Rozwój kapitału ludzkiego w firmach leśnych”

2,8 mln PLN na działalność szkoleniową Centrum

w latach 2009 – 2011

1007 osób do przeszkolenia

Tytuł projektu: "Rozwój kapitału ludzkiego w firmach leśnych”

Jednostka realizująca: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Centrum Kształcenia Przedsiębiorców Leśnych

Instytucja wdrażająca: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Uczestnicy szkoleń: właściciele i pracownicy przedsiębiorstw świadczących usługi dla leśnictwa

Finansowanie: 80% Europejski Fundusz Społeczny, 20% uczestnicy szkoleń

Działanie: 2.1. Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki Poddziałanie: 2.1.1.Rozwój kapitału ludzkiego w

przedsiębiorstwach Data rozpoczęcia: 01.11.2009Data zakończenia: 31.10.2011

II projekt

Kadra ProjektuKierownik CKPL

Kierownik ProjektuKoordynator szkoleniowyKoordynator szkoleniowyKoordynator finansowySpecjalista ds. promocji

Koordynator komunikacji marketingowej

Oferta szkoleniowa a bioróżnorodność• Kurs drwala – rębnie złożone (w CKPL realizowany z uwzględnieniem

metody sortymentowej) jesli sie odnawia deba na gniazdach i nastepnei po kilku latach uzsuwa sie drzewa z powierzczhni miedzygniazdowej, to niedouczony drwal moze zniszczyc podczas scinki drzew sporą część tego wyhodowanego młodego pokolenia.

• Szkolenie CW, CP – wpływ na kształt przyszłego drzewostanu• Szkolenia z sortymentowej metody pozyskiwania drewna – realizacja

zadań z zakresu pozyskiwania i zrywki drewna z wykorzystaniem technologii przyjaznych środowiskowo

• Szkolenia z dotacji europejskich: jak się dosprzętowić za dotację europejską

Korzyści z dotacji

• Niski koszt kursów i dostępność nawet dla bardzo małych firm.

• Realizacja szkoleń praktycznych.• Można dojechać do zainteresowanego

nadleśnictwa – zrealizować szkolenie z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań.

Wpływ szkoleń na jakość prac

• Ocena pracowników w oczach swoich pracodawców

Zmiana poziomu podstawowej wiedzy leśnej u pracowników uczestniczących w szkoleniach

Podstawowa wiedza leśna

istotna poprawa66%

mała poprawa29%

bez zmian5%

gorzej0%

istotna poprawa mała poprawa bez zmian gorzej

Bieżące problemy:1. Biurokracja (dokumentacja I projektu zakładającego przeszkolenie 1550 osób to

150 dużych segregatorów).

2. Szczegółowość danych, które trzeba pozyskiwać od uczestników szkoleń, np. aktualny wpis do ewidencji, umowa szkoleniowa z załącznikami, 1,5 godz. na zbieranie danych.

3. Problemy z płynnością finansową, w poprzednim projekcie 50% kosztów rozliczonych uprawniało do zwrócenia się o zaliczkę, obecnie 70%.

4. Zderzenie systemu wymogów związanych z wdrażaniem, realizacją projektu, drugi system – biurokracja uczelni.

5. Problemy z administracją uczelni – dodatkowy „stres” .

6. Utrudnione możliwości rozliczenia kosztów szkolenia zrealizowanego przy wykorzystaniu własnego zaplecza.

7. Konieczność wykonywania badania rynku dla przygotowania grochówki z wkładką na szkolenie odbywające się na końcu Polski.

Problemy do rozwiązania na przyszłość

• Jakość kursów: praktyczne kształcenie, a nie „pogadanki w lesie”

• Nabycie umiejętności, a nie tylko wiedzy na sali wykładowej• Drwal po 3 dniowym kursie (Instruktor ścinki po 3 dniowym

kursie)• Uwaga na firmy konsultingowe: wiedzą jak zdobyć środki

europejskie i są w tym skuteczne - nie bardzo wiedzą natomiast „kogo i z czego tu” przeszkolić, żeby projekt się udał

• Przy szkoleniowych dotacjach europejskich – poziom szkoleń nie jest praktycznie weryfikowany przez Instytucje finansujące

• Rozdmuchanie „kosztów zarządzania” w projektach

Dlaczego staramy się o środki europejskie?

Marian Horyan, Zakład Usług Leśnych i Usług Ciągnikowo-Transportowych, Powidz, woj. wielkopolskie, uczestnik

kursu Dotacje europejskie dla zakładów usług leśnych 2007-2013

„Na temat szkolenia mogę się wypowiedzieć wyłącznie bardzo pochlebnie. Przygotowano je znakomicie. Dzięki

uczestnictwu w kursie zobaczyłem zielone światło, które być może pozwoli mi zdobyć unijne pieniądze. Sytuacja w mojej

branży jest trudna, a dzięki zdobytej wiedzy staram się dostosować działalność mojej firmy do wymogów rynku,

staram się zwiększyć zatrudnienie”

Kontakt:

Centrum Kształcenia Przedsiębiorców Leśnych Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

ul. Wojska Polskiego 71A, PoznańTel.: 061-848-77 63 mail: ckpl@up.poznan.pl