KOLLOİD SOLÜSYONLAR

107
KOLLOİD SOLÜSYONLAR KOLLOİD SOLÜSYONLAR Dr. Can Canatan Dr. Can Canatan Dr. Yücel Mol Dr. Yücel Mol Uzm. Dr. Bahattin Tuncalı Uzm. Dr. Bahattin Tuncalı

description

KOLLOİD SOLÜSYONLAR. Dr. Can Canatan Dr. Yücel Mol Uzm. Dr. Bahattin Tuncalı. İNTRAVENÖZ SIVILAR. Kristalloidler (küçük moleküllü) Kolloidler (büyük moleküllü). Thomas Graham (1805-1859). KOLLOİD OZMOTİK BASINÇ ( ONKOTİK BASINÇ ). - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of KOLLOİD SOLÜSYONLAR

Page 1: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİD SOLÜSYONLARKOLLOİD SOLÜSYONLAR

Dr. Can CanatanDr. Can Canatan

Dr. Yücel MolDr. Yücel Mol

Uzm. Dr. Bahattin TuncalıUzm. Dr. Bahattin Tuncalı

Page 2: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNTRAVENÖZ SIVILARİNTRAVENÖZ SIVILAR

Kristalloidler (küçük moleküllü)Kristalloidler (küçük moleküllü)

Kolloidler (büyük moleküllü)Kolloidler (büyük moleküllü)

Page 3: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

Thomas Graham (1805-1859)Thomas Graham (1805-1859)

Page 4: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİD OZMOTİK BASINÇ KOLLOİD OZMOTİK BASINÇ ( ONKOTİK BASINÇ )( ONKOTİK BASINÇ )

Membranlardan geçemeyen büyük moleküller

suyu, bulundukları kompartmana çekme

eğilimindedirler

Bu güç Kolloid Ozmotik Basınç (Onkotik basınç)

olarak adlandırılır

Page 5: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

Kolloid Ozmotik Basınç ne kadar Kolloid Ozmotik Basınç ne kadar büyükbüyük ise plazma ise plazma

genişletici etki de o kadar genişletici etki de o kadar büyük büyük olurolur

KOLLOİD OZMOTİK BASINÇ KOLLOİD OZMOTİK BASINÇ ( ONKOTİK BASINÇ )( ONKOTİK BASINÇ )

Page 6: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİD SOLÜSYONLARKOLLOİD SOLÜSYONLAR

Kolloidler plazmanın yerine geçebilen, plazma Kolloidler plazmanın yerine geçebilen, plazma

proteinlerinin bazı işlevlerini proteinlerinin bazı işlevlerini (en önemlisi onkotik (en önemlisi onkotik

basınç)basınç) üstlenebilen maddelerdir üstlenebilen maddelerdir

Page 7: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİD SOLÜSYONLARKOLLOİD SOLÜSYONLAR

Damar içinde kalabilme özelliği ve süresiDamar içinde kalabilme özelliği ve süresi

Ortalama molekül ağırlığıOrtalama molekül ağırlığı

Kolloid madde yoğunluğuKolloid madde yoğunluğu

Biyolojik yıkım şekli ve süresiBiyolojik yıkım şekli ve süresi

TonisiteTonisite

Page 8: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNTRAVENÖZ KOLLOİD SIVILARIN İNTRAVENÖZ KOLLOİD SIVILARIN ÖZELLİKLERİÖZELLİKLERİ

Sıvı Molekül Onkotik Plazma volüm Serum yarılanma ağırlığı (Dalton) basınç genişlemesi ömrü

%5 Albumin 69.000 20 mmHg 0.7-1.3 16 saat

%25 Albumin 69.000 70 mmHg 4.0-5.0 16 saat

%6 Hetastarch 69.000 30 mmHg 1.0-1.3 17 gün

%10 Pentastarch 120.000 40 mmHg 1.5 10 saat

%10 Dextran-40 26.000 40 mmHg 1.0-1.5 6 saat

%6 Dextran-70 41.000 40 mmHg 0.8 12 saat

Page 9: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİD SOLÜSYONLARKOLLOİD SOLÜSYONLAR

İdeal bir kolloid solüsyonİdeal bir kolloid solüsyon

Uygun bir kolloid ozmotik basınca sahip olmalı,sadece intravasküler Uygun bir kolloid ozmotik basınca sahip olmalı,sadece intravasküler

kompartmanda kalmalı kompartmanda kalmalı

Stabil olmalı ve uzun süre saklanabilmeli, özel bir saklama ya da Stabil olmalı ve uzun süre saklanabilmeli, özel bir saklama ya da

infüzyon aracı gerektirmemeli infüzyon aracı gerektirmemeli

Yarı ömrü uzun olmalıYarı ömrü uzun olmalı

Pirojen, antijen ve toksik maddelerden arındırılmış olmalıPirojen, antijen ve toksik maddelerden arındırılmış olmalı

Ucuz olmalıUcuz olmalı

Metabolizması ve vücuttan atılımı herhangi bir yan etki oluşturmamalı, Metabolizması ve vücuttan atılımı herhangi bir yan etki oluşturmamalı,

vücutta birikmemelivücutta birikmemeli

Page 10: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİD SOLÜSYONLARKOLLOİD SOLÜSYONLAR

İdeal bir kolloid solüsyonİdeal bir kolloid solüsyon

Tekrarlayan uygulamalarla dahi organ fonksiyonlarını bozmamalıTekrarlayan uygulamalarla dahi organ fonksiyonlarını bozmamalı

Koagülopati, hemoliz, eritrosit aglütinasyonu ve yanlış Koagülopati, hemoliz, eritrosit aglütinasyonu ve yanlış cross-matchingcross-matching

gibi problemlere neden olmamalıgibi problemlere neden olmamalı

İmmun fonksiyonları etkilememeliİmmun fonksiyonları etkilememeli

Plazma ile izo-onkotik olmalıPlazma ile izo-onkotik olmalı

İzotonik olmalıİzotonik olmalı

Enfeksiyona yol açmamalıEnfeksiyona yol açmamalı

Page 11: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİD SOLÜSYONLARKOLLOİD SOLÜSYONLAR

Doğal (Protein)Doğal (Protein)

KolloidlerKolloidler

AlbuminAlbumin

Taze donmuş plazmaTaze donmuş plazma

Plazma protein Plazma protein

fraksiyonufraksiyonu

Sentetik (Nonprotein)Sentetik (Nonprotein)

KolloidlerKolloidler

Jelatin solüsyonlarıJelatin solüsyonları

Dekstran solüsyonlarıDekstran solüsyonları

Nişasta solüsyonlarıNişasta solüsyonları

Page 12: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİD SOLÜSYONLARKOLLOİD SOLÜSYONLAR

Doğal (Protein) Doğal (Protein)

KolloidlerKolloidler

Enfeksiyon riski vardırEnfeksiyon riski vardır

Kaynakları sınırlıdırKaynakları sınırlıdır

Daha pahalıdırDaha pahalıdır

Yan etkileri daha sıktırYan etkileri daha sıktır

Yapay (Nonprotein) Yapay (Nonprotein)

KolloidlerKolloidler

Enfeksiyon riski yokturEnfeksiyon riski yoktur

Kolay elde edilirlerKolay elde edilirler

Stabildir, daha ucuzdurlarStabildir, daha ucuzdurlar

Yan etkileri nadirdirYan etkileri nadirdir

Doğal kolloidler kadar Doğal kolloidler kadar

etkindirleretkindirler

Page 13: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİD SOLÜSYONLARKOLLOİD SOLÜSYONLAR

Doğal (Protein) KolloidlerDoğal (Protein) Kolloidler

İnsan Serum Albuminiİnsan Serum Albumini

Taze donmuş plazmaTaze donmuş plazma

Plazma protein fraksiyonuPlazma protein fraksiyonu

Page 14: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

ALBUMİNALBUMİN

Karaciğerde sentezlenirKaraciğerde sentezlenir

Sentez hızı 194 mg/kg/GünSentez hızı 194 mg/kg/Gün

(Erişkinde 15-25 g/Gün)(Erişkinde 15-25 g/Gün)

NutrisyonelNutrisyonel

Uygun Hormonal ortam gerekliUygun Hormonal ortam gerekli

OzmotikOzmotik

Page 15: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

ALBUMİNALBUMİN

Yıkım Yıkım

Kas ve cilt (%40-60)Kas ve cilt (%40-60)

Karaciğer (%15)Karaciğer (%15)

Böbrekler (%10)Böbrekler (%10)

Mide duvarına kaçak (%10) Mide duvarına kaçak (%10)

Yıkım hızı 14 g/GünYıkım hızı 14 g/Gün

Page 16: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ

Kaynak: İnsanKaynak: İnsan

İnsan plazması ya da plasentasından elde edilirİnsan plazması ya da plasentasından elde edilir

Plazmanın aşamalı olarak fraksiyone edilmesiyle Plazmanın aşamalı olarak fraksiyone edilmesiyle

oluşan son ürünün pastörizasyonuyla hazırlanıroluşan son ürünün pastörizasyonuyla hazırlanır

Page 17: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

Molekül ağırlığı 69.000 DaltonMolekül ağırlığı 69.000 Dalton

Su bağlama kapasitesi 17 ml/g, yarı ömrü 16 Su bağlama kapasitesi 17 ml/g, yarı ömrü 16

saattir.saattir.

% 5 ve % 25’lik solüsyonlar halinde bulunur.% 5 ve % 25’lik solüsyonlar halinde bulunur.

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ

Page 18: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

%5 Albumin (50 g/L) onkotik basıncı 20 mmHg %5 Albumin (50 g/L) onkotik basıncı 20 mmHg

(Plazma onkotik basıncı ile aynı)(Plazma onkotik basıncı ile aynı)

İnfüze edilen volümün yarısı vasküler alanda İnfüze edilen volümün yarısı vasküler alanda

kalır.kalır.

Onkotik etki Onkotik etki ~~ 12-18 saat sürer. 12-18 saat sürer.

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ

Page 19: KOLLOİD SOLÜSYONLAR
Page 20: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

%25 Albumin (250 g/L) onkotik basıncı 70 %25 Albumin (250 g/L) onkotik basıncı 70

mmHg mmHg

Plazma volümünü infüze edilen volümün 4-5 katı Plazma volümünü infüze edilen volümün 4-5 katı

kadar genişletir.kadar genişletir.

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ

Page 21: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ

İntersitisyel alandan sıvı çekmesi nedeniyle %25 İntersitisyel alandan sıvı çekmesi nedeniyle %25

Albumin hipovolemi durumlarında volüm Albumin hipovolemi durumlarında volüm

resusitasyonu amacıyla resusitasyonu amacıyla kullanılmamalıdırkullanılmamalıdır..

Hipoproteinemi durumunda intersitisyel alandan Hipoproteinemi durumunda intersitisyel alandan

vasküler alana sıvı çekmek amacıyla kullanılır.vasküler alana sıvı çekmek amacıyla kullanılır.

Page 22: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİ İNSAN SERUM ALBUMİNİ ENDİKASYONLARIENDİKASYONLARI

Akut hipovolemiAkut hipovolemi

YanıklarYanıklar

Kardiyopulmoner bypass (Prime solüsyon)Kardiyopulmoner bypass (Prime solüsyon)

Page 23: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

Karaciğer hastalığına bağlı hipoproteinemiKaraciğer hastalığına bağlı hipoproteinemi

Nefrotik hastalarda diüretiğe dirençli ödem Nefrotik hastalarda diüretiğe dirençli ödem

tedavisitedavisi

İNSAN SERUM ALBUMİNİ İNSAN SERUM ALBUMİNİ ENDİKASYONLARIENDİKASYONLARI

Page 24: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

Albumine karşı allerji öyküsü (Mutlak)Albumine karşı allerji öyküsü (Mutlak)

Konjestif Kalp YetmezliğiKonjestif Kalp Yetmezliği

Böbrek yetmezliğiBöbrek yetmezliği

Gebelik Pregnancy Category CGebelik Pregnancy Category C

İNSAN SERUM ALBUMİNİ İNSAN SERUM ALBUMİNİ KONTRENDİKASYONLARIKONTRENDİKASYONLARI

Dolaşım yüklenmesine

dikkat

Page 25: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

Viral bulaş riskiViral bulaş riski

Isıtılarak hazırlandığından bulaş riski çok azdırIsıtılarak hazırlandığından bulaş riski çok azdır

Page 26: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

Dolaşım yüklenmesiDolaşım yüklenmesi

Çoğu yoğun bakım hastasında kapiller Çoğu yoğun bakım hastasında kapiller

permeabilite artmıştır.permeabilite artmıştır.

Özellikle Albumin hızlı uygulandığında volüm Özellikle Albumin hızlı uygulandığında volüm

retansiyonunu artırır.retansiyonunu artırır.

Sıvı yükü (Pulmoner ödem) gelişebilirSıvı yükü (Pulmoner ödem) gelişebilir

Page 27: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

Akciğer fonksiyonuAkciğer fonksiyonu (Bozulabilir) (Bozulabilir)

Yoğun bakım hastalarında pulmoner kapiller permeabilite Yoğun bakım hastalarında pulmoner kapiller permeabilite değişmiştir.değişmiştir.

Albumin intersitisyel alana sızarAlbumin intersitisyel alana sızar(Bu alanın onkotik basıncını artırır)(Bu alanın onkotik basıncını artırır)

Mekanik ventilasyon gereksinimini artırabilirMekanik ventilasyon gereksinimini artırabilirDaha yüksek fiO2 gereksinimine yol açabilirDaha yüksek fiO2 gereksinimine yol açabilir

Page 28: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

MikrosirkülasyonMikrosirkülasyon Albumin X HESAlbumin X HES Kardiyak indeks artışıKardiyak indeks artışı Splanknik perfüzyon düzelmesiSplanknik perfüzyon düzelmesi İnflamatuar yanıt üzerine olumlu etkiİnflamatuar yanıt üzerine olumlu etki

HES daha etkin bulunmuşHES daha etkin bulunmuş

““The effects of albumin versus hydroxyethyl starch solution on The effects of albumin versus hydroxyethyl starch solution on cardiorespiratory and circulattory variables in critically ill patients”cardiorespiratory and circulattory variables in critically ill patients”

Anesth Analg 1996; 83: 254-61Anesth Analg 1996; 83: 254-61

DEĞERLENDİRİLMİŞ

Page 29: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

Böbrek fonksiyonlarıBöbrek fonksiyonları (Bozulabilir) (Bozulabilir)

Plazma genişlemesiPlazma genişlemesi

Renal kan akımı artışı Renal kan akımı artışı

GFRGFRX

Page 30: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

Olası mekanizmalar:Olası mekanizmalar:

Yoğun bakım hastalarında önceden var olan Yoğun bakım hastalarında önceden var olan

böbrek fonksiyon bozukluğu nedeniyle albumin böbrek fonksiyon bozukluğu nedeniyle albumin

polimerlerinin klirensinde azalmapolimerlerinin klirensinde azalma

Page 31: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

Olası mekanizmalar:Olası mekanizmalar:

Albumin makroagregatlarının glomeruler Albumin makroagregatlarının glomeruler

filtrasyonu bozmasıfiltrasyonu bozması

Albuminin peritübüler damarlarda onkotik Albuminin peritübüler damarlarda onkotik

basıncı artırarak sodyum ve su ekskresyonunu basıncı artırarak sodyum ve su ekskresyonunu

azaltmasıazaltması

Page 32: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

İmmün sistemİmmün sistem

Biyolojik ürünler saf değildir Biyolojik ürünler saf değildir

İçerdiğiİçerdiği

Oligomerler/polimerlerOligomerler/polimerler

EndotoksinlerEndotoksinler

PrekallikreinPrekallikrein

BradikininBradikinin

Albumine bağlanan diğer proteinlerAlbumine bağlanan diğer proteinler

Anaflaksiye Anaflaksiye kadar gidebilen kadar gidebilen

allerjik allerjik reaksiyonlar reaksiyonlar

gelişebilirgelişebilir

Page 33: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

İmmün sistemİmmün sistem

Ürtiker, ateş, döküntü görülebilirÜrtiker, ateş, döküntü görülebilir

Albumin tedavisinin kanda immunoglobulin Albumin tedavisinin kanda immunoglobulin

konsantrasyonunu azalttığı gösterilmiştirkonsantrasyonunu azalttığı gösterilmiştir

Page 34: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

Serum Ca konsantrasyonu Serum Ca konsantrasyonu

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ DEZAVANTAJLARIDEZAVANTAJLARI

Dilüsyonel

Page 35: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

KoagülasyonKoagülasyon (Uzar) (Uzar)

Olası nedenlerOlası nedenler

Heparin benzeri etkiHeparin benzeri etki

Dilüsyonel etkiDilüsyonel etki

Page 36: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

MaliyetMaliyet

Pahalı Pahalı

Yapay kolloidlere kıyasla Yapay kolloidlere kıyasla ~~ 10 kat 10 kat

Page 37: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

MortaliteMortalite

Yayınların metaanalizi: Yoğun bakımlarda diğer Yayınların metaanalizi: Yoğun bakımlarda diğer

kolloidlerle kıyaslandığında albumin kullanımı ile kolloidlerle kıyaslandığında albumin kullanımı ile

ölüm riski % 6 oranında daha yüksek bulunmuşölüm riski % 6 oranında daha yüksek bulunmuş

““Human albumin administration in critically ill patients: Human albumin administration in critically ill patients:

systematic review of randomized controlled trials”systematic review of randomized controlled trials”

Br Med J 1998; 317: 235-40Br Med J 1998; 317: 235-40

Page 38: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIKULLANIMI

1995 yılında Paris’te düzenlenen konsensus 1995 yılında Paris’te düzenlenen konsensus konferansı kılavuzukonferansı kılavuzu

%15’ten az yanıklarda albumin gereksiz%15’ten az yanıklarda albumin gereksiz

%50’den daha büyük yanıklarda albumin gerekli%50’den daha büyük yanıklarda albumin gerekli

““The role of albumin in critical illness”The role of albumin in critical illness”

BJA 2000; 85: 599-610BJA 2000; 85: 599-610

Page 39: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

Yoğun bakım hastalarında volüm tedavisi amacıyla kullanılan Yoğun bakım hastalarında volüm tedavisi amacıyla kullanılan

albuminin yapay kolloidlere üstünlüğü olmadığı saptanmışalbuminin yapay kolloidlere üstünlüğü olmadığı saptanmış

““Colloid solutions in the critically ill. A randomised comparison of albumin Colloid solutions in the critically ill. A randomised comparison of albumin

and polygeline 1. Outcome and duration of stay in the intensive care unit“and polygeline 1. Outcome and duration of stay in the intensive care unit“Anaesthesia 1992; 47: 3-6Anaesthesia 1992; 47: 3-6

“ “Colloid solutions in the critically ill. A randomised comparison of albumin Colloid solutions in the critically ill. A randomised comparison of albumin

and polygeline 2. Serum albumin concentration and incidences of and polygeline 2. Serum albumin concentration and incidences of

pulmonary oedema and acute renal failure”pulmonary oedema and acute renal failure”

Anaesthesia 1992; 47: 7-9Anaesthesia 1992; 47: 7-9

Page 40: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

Yoğun bakım hastalarında albumin kullanımı bilimsel Yoğun bakım hastalarında albumin kullanımı bilimsel

kanıtlarla desteklenmemektedirkanıtlarla desteklenmemektedir

““Debate: Albumin administration should be avoidedDebate: Albumin administration should be avoided

in the critically ill”in the critically ill”Crit Care 2000; 4: 151-55Crit Care 2000; 4: 151-55

Page 41: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

Etkinlik ve maliyet açısından diğer kolloidlerle Etkinlik ve maliyet açısından diğer kolloidlerle

kıyaslandığında Albumin kullanımı giderek kıyaslandığında Albumin kullanımı giderek

azalmaktadırazalmaktadır

“ “Use of albumin fell substantially when systematic Use of albumin fell substantially when systematic

review was published”review was published”

Br Med J 1999; 318: 1214Br Med J 1999; 318: 1214

Page 42: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLARKULLANIMIYLA İLİŞKİLİ SORUNLAR

Albumin yoğun bakım hastalarında, endikasyonu Albumin yoğun bakım hastalarında, endikasyonu

dahilinde çok dikkatli kullanılmalıdahilinde çok dikkatli kullanılmalı

““The good, the bad, and the ugly: should we completely The good, the bad, and the ugly: should we completely

banish human albumin from our intensive care units?”banish human albumin from our intensive care units?”

Anesth Analg 2000; 91: 887-95Anesth Analg 2000; 91: 887-95

Page 43: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İNSAN SERUM ALBUMİNİİNSAN SERUM ALBUMİNİ KULLANIMIKULLANIMI

CABG cerrahisi uygulanan hastalarda volüm genişletici CABG cerrahisi uygulanan hastalarda volüm genişletici olarak nonprotein kolloidlere karşı albumin uygulamasının olarak nonprotein kolloidlere karşı albumin uygulamasının mortalite üzerine etkisi incelenmiş. Albumin kullanımının mortalite üzerine etkisi incelenmiş. Albumin kullanımının mortaliteyi anlamlı şekilde (p=0.02) azalttığı bulunmuşmortaliteyi anlamlı şekilde (p=0.02) azalttığı bulunmuş

ABD’de 1997’de 182ABD’de 1997’de 182

1998’de 116 1998’de 116

Toplam 19.578 hastaToplam 19.578 hasta

““Volume expansion with albumin decreases mortality after Volume expansion with albumin decreases mortality after coronary artery bypass graft surgery”coronary artery bypass graft surgery”

Chest 2003; 123: 1853-57Chest 2003; 123: 1853-57

Hastane kayıtları analiz edilmiş

Page 44: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

TAZE DONMUŞ PLAZMATAZE DONMUŞ PLAZMA

Kaynak: İnsanKaynak: İnsan

Antikoagülanlı tam kanın alındıktan hemen Antikoagülanlı tam kanın alındıktan hemen

sonra veya +2, +6 sonra veya +2, +6 ooC’de bekletilip en geç 6 saat C’de bekletilip en geç 6 saat

içinde şekilli elemanların soğutmalı santrifüj içinde şekilli elemanların soğutmalı santrifüj

ile ayrılmasından sonra elde kalan kısmına ile ayrılmasından sonra elde kalan kısmına

TAZE PLAZMATAZE PLAZMA denir. denir.

Page 45: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

TAZE DONMUŞ PLAZMATAZE DONMUŞ PLAZMA

Taze plazma, kan alındıktan sonra ilk 6 sat Taze plazma, kan alındıktan sonra ilk 6 sat

içinde dondurulursa içinde dondurulursa TAZE DONMUŞ TAZE DONMUŞ

PLAZMA (TDP)PLAZMA (TDP) adını alır. adını alır.

Page 46: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

TAZE DONMUŞ PLAZMATAZE DONMUŞ PLAZMA

TDP’da koagülasyon faktörlerinin aktiviteleri TDP’da koagülasyon faktörlerinin aktiviteleri korunmuştur.korunmuştur.

Dondurma şok durumda ve kuru buz ile yapılır.Dondurma şok durumda ve kuru buz ile yapılır.

TDP’nın saklama süreleriTDP’nın saklama süreleri

-40 -40 ooC’nin altında 24 ayC’nin altında 24 ay

-30 -30 ooC, -40 C, -40 ooC 12 ayC 12 ay

-25 -25 ooC, -30 C, -30 ooC 6 ayC 6 ay

-18 -18 ooC, -25 C, -25 ooC 3 ayC 3 ay

Page 47: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

TAZE DONMUŞ PLAZMA TAZE DONMUŞ PLAZMA TRANSFÜZYONU ENDİKASYONLARITRANSFÜZYONU ENDİKASYONLARI

İyi dökümante edilmiş pıhtılaşma faktörü

eksiklikleri ve bu nedenle PT, aPTT normalin 1.5

katından fazla olan hastalar

Warfarin alan ve kanayan ya da acil operasyona

gidecek hastalar (K vit. etkisi için 12 saat

beklenemeyecekse)

Page 48: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

TAZE DONMUŞ PLAZMA TRANSFÜZYONU TAZE DONMUŞ PLAZMA TRANSFÜZYONU ENDİKASYONLARIENDİKASYONLARI

Masif kan transfüzyonuna bağlı pıhtılaşma

faktörü eksiklikleri

TTP

DIC

Ağır karaciğer hastalıklarına bağlı pıhtılaşma

faktörü eksiklikleri

Protein C, Protein S, antitrombin III

eksikliklerinin tedavisi

Page 49: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

TAZE DONMUŞ PLAZMA TRANSFÜZYONUTAZE DONMUŞ PLAZMA TRANSFÜZYONU

Erişkinlerde 12-15 ml/kg doz verilir ve Erişkinlerde 12-15 ml/kg doz verilir ve

laboratuvar tetkikleri yapılır.laboratuvar tetkikleri yapılır.

Cross-match yapmaya gerek yoktur.Cross-match yapmaya gerek yoktur.

ABO uyumu gereklidir.ABO uyumu gereklidir.

30-37 30-37 ooC’de çözüldükten sonra 24 saat içinde C’de çözüldükten sonra 24 saat içinde

uygulanmalıdır (1-6 uygulanmalıdır (1-6 ooC’de saklamak koşuluyla).C’de saklamak koşuluyla).

Page 50: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

PLAZMA PROTEİN FRAKSİYONUPLAZMA PROTEİN FRAKSİYONU

Kaynak: İnsanKaynak: İnsan

İnsan serum albuminine benzer şekilde İnsan serum albuminine benzer şekilde

hazırlanır.hazırlanır.

% 85 albumin + %15 globulin içerir.% 85 albumin + %15 globulin içerir.

% 4-5’lik solüsyon halindedir.% 4-5’lik solüsyon halindedir.

Page 51: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

PLAZMA PROTEİN FRAKSİYONUPLAZMA PROTEİN FRAKSİYONU

Sadece volüm replasmanı için kullanılır.Sadece volüm replasmanı için kullanılır.

Nadiren uygulanmaları sırasında hipotansiyon Nadiren uygulanmaları sırasında hipotansiyon

gelişebilirgelişebilir

Genelde allerjik orijinlidirGenelde allerjik orijinlidir

Prekallikrein aktivatörleri ile ilişkili olabilir Prekallikrein aktivatörleri ile ilişkili olabilir

Page 52: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİD SOLÜSYONLARKOLLOİD SOLÜSYONLAR

Yapay kolloidlerYapay kolloidler

Nişasta solüsyonlarıNişasta solüsyonları

Jelatin solüsyonlarıJelatin solüsyonları

Dekstran solüsyonlarıDekstran solüsyonları

Page 53: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARI

Kaynak: Mısır, PatatesKaynak: Mısır, Patates

Amilopektin Amilopektin

Hidroksietilasyon, Hidroliz Hidroksietilasyon, Hidroliz

Hidroksietil Nişasta (HES)Hidroksietil Nişasta (HES)

Page 54: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARI

Büyük moleküller ilk olarak amilaz enzimi Büyük moleküller ilk olarak amilaz enzimi

tarafından yıkılırlartarafından yıkılırlar

Küçük moleküller böbrek tarafından atılırKüçük moleküller böbrek tarafından atılır

Page 55: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARI

HİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

HES 450/0.7 (Hetastarch)HES 450/0.7 (Hetastarch)

HES 200/0.5 (Pentastarch)HES 200/0.5 (Pentastarch)

HES 130/0.4 (Tetrastarch)HES 130/0.4 (Tetrastarch)

Page 56: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

HES 450/0.7 (Hetastarch)HES 450/0.7 (Hetastarch)

İzotonik NaCl içinde %6 HES solüsyonuİzotonik NaCl içinde %6 HES solüsyonu

İzoonkotik, volüm etkisi İzoonkotik, volüm etkisi ~~ %100 %100

Volüm etki süresi Volüm etki süresi ~~ 6-8 saat 6-8 saat

Yarılanma ömrü Yarılanma ömrü ~~ 10-12 saat 10-12 saat

Uzun süreli volüm replasmanıUzun süreli volüm replasmanı

Page 57: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

HES 200/0.5 (Pentastarch)HES 200/0.5 (Pentastarch)

İzotonik NaCl içinde İzotonik NaCl içinde %6%6 HES solüsyonu HES solüsyonu

İzoonkotik, volüm etkisi İzoonkotik, volüm etkisi ~~ %100 %100

Volüm etki süresi Volüm etki süresi ~~ 4 saat 4 saat

Yarılanma ömrü Yarılanma ömrü ~~ 3 saat 3 saat

Orta süreli volüm replasmanı,akut normovolemik Orta süreli volüm replasmanı,akut normovolemik

hemodilüsyonhemodilüsyon Kabul edilen günlük Kabul edilen günlük maksimum dozmaksimum dozAlmanya’da 33 Almanya’da 33 ml/kg/Günml/kg/GünFransa’da 2.0 g/kg/GünFransa’da 2.0 g/kg/Gün

Page 58: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

HES 200/0.5 (Pentastarch)HES 200/0.5 (Pentastarch)

İzotonik NaCl içinde İzotonik NaCl içinde %10%10 HES solüsyonu HES solüsyonu

Hiperonkotik, volüm etkisi Hiperonkotik, volüm etkisi ~~ % 145 % 145

Volüm etki süresi Volüm etki süresi ~~ 4 saat 4 saat

Hipovolemi ve şok tedavisiHipovolemi ve şok tedavisi

Page 59: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

HES 130/0.4 (Tetrastarch)HES 130/0.4 (Tetrastarch)

İzotonik NaCl içinde %6 HES solüsyonuİzotonik NaCl içinde %6 HES solüsyonu

İzoonkotik, volüm etkisi İzoonkotik, volüm etkisi ~~ %100 %100

Yarılanma ömrü Yarılanma ömrü ~~ 3 saat 3 saat

Hipovolemi tedavisiHipovolemi tedavisi

Page 60: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

DEZAVANTAJLARIDEZAVANTAJLARI

Böbrekler tarafından temizlenmeden önce Böbrekler tarafından temizlenmeden önce amilaz enzimi ile parçalanır.amilaz enzimi ile parçalanır.

Serum amilaz enzim seviyeleri yükselir (2-3 kat Serum amilaz enzim seviyeleri yükselir (2-3 kat artar)artar)

PANKREATİT ile karışır.PANKREATİT ile karışır.

(Ayırıcı tanı: (Ayırıcı tanı: Serum lipaz seviyeleri normalSerum lipaz seviyeleri normal))

Page 61: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

DEZAVANTAJLARI DEZAVANTAJLARI

Anafilaktik reaksiyonlar nadirdir (% 0.0004)Anafilaktik reaksiyonlar nadirdir (% 0.0004)

7 günden fazla infüzyonunda HES dokuda büyük 7 günden fazla infüzyonunda HES dokuda büyük

miktarda birikirmiktarda birikir

Page 62: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

DEZAVANTAJLARI DEZAVANTAJLARI

Koagülopati gelişebilirKoagülopati gelişebilir

( Faktör VIII ile etkileşme ) ( Faktör VIII ile etkileşme )

Trombosit fonksiyonunu bozulurTrombosit fonksiyonunu bozulur

Von-willebrand like sendromunaVon-willebrand like sendromuna

Page 63: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

DEZAVANTAJLARIDEZAVANTAJLARI İnatçı kaşıntıİnatçı kaşıntı

Aylar hatta yıllar sürebilir Aylar hatta yıllar sürebilir

Antihistaminik ya da steroidlere dirençlidirAntihistaminik ya da steroidlere dirençlidir

““Persistent itching due to etherified starch plasma expander”Persistent itching due to etherified starch plasma expander”

BMJ 1997; 314:1466-8BMJ 1997; 314:1466-8

““Persistent pruritus after pentastarch infusions in intensive care Persistent pruritus after pentastarch infusions in intensive care patients”patients”

Anaesthesia 1999; 54:500Anaesthesia 1999; 54:500

““Giving long persistent starch as volume replacement can cause Giving long persistent starch as volume replacement can cause pruritus after cardiac surgery”pruritus after cardiac surgery”

BJA 2000; 85: 696-9BJA 2000; 85: 696-9

Page 64: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

Alt ekstremitede vasküler cerrahi uygulanan Alt ekstremitede vasküler cerrahi uygulanan

hastalarda kristalloid ve %6 HES 200/0.5’in hastalarda kristalloid ve %6 HES 200/0.5’in

koagülasyon üzerine olan etkileri incelenmiş. koagülasyon üzerine olan etkileri incelenmiş.

Koagülasyon, kristalloid grubunda uzamış iken Koagülasyon, kristalloid grubunda uzamış iken

kolloid grubunda normal saptanmışkolloid grubunda normal saptanmış

“ “Effects on coagulation of intravenous crystalloid or Effects on coagulation of intravenous crystalloid or colloid in patients undergoing peripheral vascular colloid in patients undergoing peripheral vascular surgery”surgery”

Br J Anaesth 2002; 89: 226-30Br J Anaesth 2002; 89: 226-30

Page 65: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

Major ortopedik cerrahi uygulanan 41 hastada %6 HES 200/0.5 Major ortopedik cerrahi uygulanan 41 hastada %6 HES 200/0.5 ve %3 modifiye sıvı jelatinin hemodinamik durum, kolloid ve %3 modifiye sıvı jelatinin hemodinamik durum, kolloid ozmotik basınç, pıhtılaşma üzerine olan etkileri karşılaştırılmış. ozmotik basınç, pıhtılaşma üzerine olan etkileri karşılaştırılmış. %6 HES 200/0.5’in kabul edilen maksimum doz sınırlarında %6 HES 200/0.5’in kabul edilen maksimum doz sınırlarında uygulandığında güvenli olduğu bildirilmişuygulandığında güvenli olduğu bildirilmiş

“ “Use of modified fluid gelatin and hydroxyethyl starch for Use of modified fluid gelatin and hydroxyethyl starch for colloidal volume replacement in major orthopaedic surgery”colloidal volume replacement in major orthopaedic surgery”

Br J Anaesth 1997; 78: 44-50Br J Anaesth 1997; 78: 44-50

Page 66: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

Spinal anestezi altında sezaryen öncesinde 40 hastada Spinal anestezi altında sezaryen öncesinde 40 hastada uygulanan 500 ml HES ve Ringer Laktat solüsyonlarının uygulanan 500 ml HES ve Ringer Laktat solüsyonlarının Hipotansiyon üzerine olan etkisi değerlendirilmiş. HES Hipotansiyon üzerine olan etkisi değerlendirilmiş. HES uygulaması hipotansiyon sıklığı ve şiddetini anlamlı şekilde uygulaması hipotansiyon sıklığı ve şiddetini anlamlı şekilde azaltmışazaltmış

“ “Hydroxyethylstarch 10% is superior to Ringer’s solution for Hydroxyethylstarch 10% is superior to Ringer’s solution for preloading before spinal anesthesia for caeserean section”preloading before spinal anesthesia for caeserean section”

Can J Anaesth 2000; 47: 616-21Can J Anaesth 2000; 47: 616-21

Page 67: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

Yaşlı hastalarda spinal anestezi öncesinde uygulanan Yaşlı hastalarda spinal anestezi öncesinde uygulanan kristalloid, kolloid ve plasebonun hipotansiyon üzerine olan kristalloid, kolloid ve plasebonun hipotansiyon üzerine olan etkisi değerlendirilmiş. Gruplar arasında fark saptanmamışetkisi değerlendirilmiş. Gruplar arasında fark saptanmamış

“ “Prevention of spinal anesthesia-induced hypotension in the Prevention of spinal anesthesia-induced hypotension in the elderly:comparison between preanesthestic administration elderly:comparison between preanesthestic administration of crystalloids, colloids, and no prehydration”of crystalloids, colloids, and no prehydration”

Anesth Analg 1997; 84: 106-10Anesth Analg 1997; 84: 106-10

Page 68: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

Elektif CABG uygulanan 120 hastada perioperatif (postop 24 Elektif CABG uygulanan 120 hastada perioperatif (postop 24 saat) 33 ml/kg HES 200/ 0.5 ve 49 ml/kg HES 130/0.4 saat) 33 ml/kg HES 200/ 0.5 ve 49 ml/kg HES 130/0.4 uygulamasının postoperatif kanama üzerine olan etkileri uygulamasının postoperatif kanama üzerine olan etkileri karşılaştırılmış. 49 ml/kg HES 130/0.4 uygulamasının karşılaştırılmış. 49 ml/kg HES 130/0.4 uygulamasının postoperatif kanamayı ve transfüzyon gereksinimini postoperatif kanamayı ve transfüzyon gereksinimini artırmadığı kanısına varılmış artırmadığı kanısına varılmış

“ “Large-dose hydroxyethylstarch 130/0.4 does not increase Large-dose hydroxyethylstarch 130/0.4 does not increase blood loss and transfusion requirements in coronary artery blood loss and transfusion requirements in coronary artery bypass surgery compared with hydroxyethylstarch 200/0.5 at bypass surgery compared with hydroxyethylstarch 200/0.5 at recommended doses”recommended doses”

Anesthesiology 2003; 99: 42-7Anesthesiology 2003; 99: 42-7

Page 69: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

10 ml/kg HES 450/0.7, HES 200/0.5, HES 130/0.4 10 ml/kg HES 450/0.7, HES 200/0.5, HES 130/0.4

uygulamasının koagülasyon üzerine olan etkileri uygulamasının koagülasyon üzerine olan etkileri

araştırılmış. Koagülasyonu üzerine en az etkisi olan araştırılmış. Koagülasyonu üzerine en az etkisi olan

solüsyonun HES 130/0.4 olduğu bulunmuşsolüsyonun HES 130/0.4 olduğu bulunmuş

““The effects of hydroxyethyl starch solutions on The effects of hydroxyethyl starch solutions on

thromboelastography in preoperative male patients”thromboelastography in preoperative male patients”

Acta Anaestheiol Scand 2003; 47: 70-3Acta Anaestheiol Scand 2003; 47: 70-3

Page 70: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

CABG gerçekleştirilen 59 hastada perioperatif dönemde CABG gerçekleştirilen 59 hastada perioperatif dönemde

uygulanan HES 200/0.5 ve HES 130/0.4 solüsyonlarının uygulanan HES 200/0.5 ve HES 130/0.4 solüsyonlarının

postoperatif kan kaybı ve von-Willebrand faktör seviyeleri postoperatif kan kaybı ve von-Willebrand faktör seviyeleri

üzerine olan etkileri değerlendirilmiş. HES 130/0.4’ün daha üzerine olan etkileri değerlendirilmiş. HES 130/0.4’ün daha

güvenli ve etkin bir solüsyon olduğu ileri sürülmüş güvenli ve etkin bir solüsyon olduğu ileri sürülmüş

“ “A novel hydroxyethyl starch (Voluven) for effective A novel hydroxyethyl starch (Voluven) for effective

perioperative plasma volume substitution in cardiac surgery”perioperative plasma volume substitution in cardiac surgery”

Can J Anaesth 2000; 47: 1207-15Can J Anaesth 2000; 47: 1207-15

Page 71: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

Major ortopedik cerrahi gerçekleştirilen 100 hastada HES Major ortopedik cerrahi gerçekleştirilen 100 hastada HES

200/0.5 ve HES 130/0.4 solüsyonlarının postoperatif kan 200/0.5 ve HES 130/0.4 solüsyonlarının postoperatif kan

kaybı ve koagülasyon üzerine olan etkileri karşılaştırılmış. kaybı ve koagülasyon üzerine olan etkileri karşılaştırılmış.

HES 130/0.4’ün daha güvenli ve etkin bir solüsyon olduğu HES 130/0.4’ün daha güvenli ve etkin bir solüsyon olduğu

saptanmış saptanmış

“ “Voluven, a lower substituted novel hydroxyethyl starch Voluven, a lower substituted novel hydroxyethyl starch

(HES130/0.4), causes fewer effects on coagulation in major (HES130/0.4), causes fewer effects on coagulation in major

orthopedic surgery than HES 200/0.5” orthopedic surgery than HES 200/0.5”

Anesth Analg 2001; 92: 855-62Anesth Analg 2001; 92: 855-62

Page 72: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

Major abdominal cerrahi gerçekleştirilen 40 hastada akut Major abdominal cerrahi gerçekleştirilen 40 hastada akut

normovolemik hemodilüsyon için kullanılan HES 200/0.5 ve normovolemik hemodilüsyon için kullanılan HES 200/0.5 ve

HES 130/0.4 solüsyonlarının postoperatif kan kaybı üzerine HES 130/0.4 solüsyonlarının postoperatif kan kaybı üzerine

olan etkileri karşılaştırılmış. HES 130/0.4’ün daha güvenli ve olan etkileri karşılaştırılmış. HES 130/0.4’ün daha güvenli ve

etkin bir solüsyon olduğu saptanmış etkin bir solüsyon olduğu saptanmış

“ “Plasma substitution effects of a new hydroxyethyl starch Plasma substitution effects of a new hydroxyethyl starch

HES130/0.4 compared with HES 200/0.5 during and after HES130/0.4 compared with HES 200/0.5 during and after extended acute normovolaemic haemodilution”extended acute normovolaemic haemodilution”

Br J Anaesth 2003; 91: 196-202Br J Anaesth 2003; 91: 196-202

Page 73: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

Kafa travmalı hastalarda tekrarlayan yüksek doz HES 130/0.4 Kafa travmalı hastalarda tekrarlayan yüksek doz HES 130/0.4

infüzyonunun ( 70 ml/kg/Gün) güvenli olduğu ileri sürülmüşinfüzyonunun ( 70 ml/kg/Gün) güvenli olduğu ileri sürülmüş

““Repetetive large-dose infusion of the novel hydroxyethyl starch Repetetive large-dose infusion of the novel hydroxyethyl starch

HES130/0.4 in patients with severe head injury”HES130/0.4 in patients with severe head injury”Br J Anaesth 2003; 91: 196-202Br J Anaesth 2003; 91: 196-202

Page 74: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

NİŞASTA SOLÜSYONLARINİŞASTA SOLÜSYONLARIHİDROKSİETİL NİŞASTA= HESHİDROKSİETİL NİŞASTA= HES

HES 200/0.5 infüzyonunun kan grupları gözönüne alınarak HES 200/0.5 infüzyonunun kan grupları gözönüne alınarak

koagülasyon üzerine olan etkisi araştırılmış. O grubu koagülasyon üzerine olan etkisi araştırılmış. O grubu

hastalarda koagülasyon defektinin daha sık olduğu hastalarda koagülasyon defektinin daha sık olduğu

saptanmış saptanmış

“ “Hemostatic changes in patients receiving hydroxyethyl Hemostatic changes in patients receiving hydroxyethyl

starch: the influence of ABO blood group”starch: the influence of ABO blood group”

Anesth Analg 2001; 92: 1396-401Anesth Analg 2001; 92: 1396-401

Page 75: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

JELATİN SOLÜSYONLARIJELATİN SOLÜSYONLARI

Kaynak: Büyükbaş hayvanların kemik ve kollajen Kaynak: Büyükbaş hayvanların kemik ve kollajen

dokularıdokuları

Kollajenlerin hidrolizi ile elde edilirlerKollajenlerin hidrolizi ile elde edilirler

Page 76: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

JELATİN SOLÜSYONLARIJELATİN SOLÜSYONLARI

Modifiye sıvı jelatin (%3 Gelofusine)Modifiye sıvı jelatin (%3 Gelofusine)

Polijelin (% 3.5 Haemaccel)Polijelin (% 3.5 Haemaccel)

Oksipolijelatin (Gelifundol)Oksipolijelatin (Gelifundol)

Page 77: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

JELATİN SOLÜSYONLARIJELATİN SOLÜSYONLARI

Efektif plazma genişleticilerdir.Efektif plazma genişleticilerdir.

Molekül ağırlıkları düşüktürMolekül ağırlıkları düşüktür

Renal ekskresyonları hızlıRenal ekskresyonları hızlı

Serum fibronektinini azaltırlarSerum fibronektinini azaltırlar

Page 78: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

JELATİN SOLÜSYONLARIJELATİN SOLÜSYONLARI

Histamin aracılı allerjik reaksiyonlara yol açabilirler Histamin aracılı allerjik reaksiyonlara yol açabilirler

Böbrek yetmezliğine yol açmazlar, Böbrek yetmezliğine yol açmazlar, cross-matchcross-match ile ile

etkileşmezleretkileşmezler

Page 79: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

JELATİN SOLÜSYONLARIJELATİN SOLÜSYONLARI

MA’ları nispeten küçük(35000) olduğu için etkileri MA’ları nispeten küçük(35000) olduğu için etkileri

kısa sürer (2-3saat)kısa sürer (2-3saat)

Plazma volümünü yalnızca 90-120 dk. expanse Plazma volümünü yalnızca 90-120 dk. expanse

ederlerederler

Böbrek yoluyla atılırlarBöbrek yoluyla atılırlar

Jelatinler göreceli olarak pahalıJelatinler göreceli olarak pahalı

Page 80: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

JELATİN SOLÜSYONLARIJELATİN SOLÜSYONLARI

Modifiye sıvı jelatin (%3 Gelofusine)Modifiye sıvı jelatin (%3 Gelofusine)

İzoonkotik, volüm etkisi ~ % 100

Ekstrakorporeal dolaşımda priming solüsyonu

(Eritrositleri koruyucu etki)

Page 81: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

JELATİN SOLÜSYONLARIJELATİN SOLÜSYONLARI

Modifiye sıvı jelatin (%3 Gelofusine)Modifiye sıvı jelatin (%3 Gelofusine)

Hipovolemi, şok tedavisi

İntraoperatif hemodilüsyon

Spinal-epidural anestezide hipotansiyon

profilaksisi

Page 82: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

JELATİN SOLÜSYONLARIJELATİN SOLÜSYONLARI

Polijelin (% 3.5 Haemaccel)Polijelin (% 3.5 Haemaccel)

Hipoonkotik, volüm etkisi ~ % 70

Kısa süreli volüm replasmanı

Ekstrakorporeal dolaşımda priming solüsyonu

(Eritrositleri koruyucu etki)

Page 83: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

JELATİN SOLÜSYONLARIJELATİN SOLÜSYONLARI

Polijelin (% 3.5 Haemaccel)Polijelin (% 3.5 Haemaccel)

Hipovolemi, şok tedavisi

İntraoperatif hemodilüsyon

Spinal-epidural anestezide hipotansiyon

profilaksisi

Page 84: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

JELATİN SOLÜSYONLARIJELATİN SOLÜSYONLARI

Oksipolijelatin (Gelifundol)Oksipolijelatin (Gelifundol)

Kısa süreli volüm replasmanı

Ekstrakorporeal dolaşımda priming solüsyonu

(Eritrositleri koruyucu etki)

Page 85: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

JELATİN SOLÜSYONLARIJELATİN SOLÜSYONLARI

Okspolijelatin (Gelifundol)Okspolijelatin (Gelifundol)

Hipovolemi, şok tedavisi

İntraoperatif hemodilüsyon

Spinal-epidural anestezide hipotansiyon

profilaksisi

Page 86: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

JELATİN SOLÜSYONLARIJELATİN SOLÜSYONLARI

Kalça fraktürü nedeniyle opere olan 396 hastada Kalça fraktürü nedeniyle opere olan 396 hastada operasyon öncesi uygulanan %0.9 NaCl ve Jelatin (%3 operasyon öncesi uygulanan %0.9 NaCl ve Jelatin (%3 Gelofusine) solüsyonlarının 1 yıllık mortalite üzerine olan Gelofusine) solüsyonlarının 1 yıllık mortalite üzerine olan etkileri incelenmiş. Kolloid solüsyonun %0.9 NaCl’e etkileri incelenmiş. Kolloid solüsyonun %0.9 NaCl’e üstünlüğü saptanmamışüstünlüğü saptanmamış

“ “Preoperative saline versus gelatin for hip fracture Preoperative saline versus gelatin for hip fracture

patients; a randomized trial of 396 patients”patients; a randomized trial of 396 patients”

Br J Anaesth 2004; 92: 67-70Br J Anaesth 2004; 92: 67-70

Page 87: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

DEXTRAN SOLÜSYONLARIDEXTRAN SOLÜSYONLARI

Kaynak: ŞekerpancarıKaynak: Şekerpancarı

Leuconostoc mesenteroidesLeuconostoc mesenteroides bakterisi ile sükraz bakterisi ile sükraz

dextran enzimini kullanılarak sükrozdan elde dextran enzimini kullanılarak sükrozdan elde

edilen glukoz polimerleridir.edilen glukoz polimerleridir.

Page 88: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

DEXTRAN SOLÜSYONLARIDEXTRAN SOLÜSYONLARI

En sık kullanılan dextranlar En sık kullanılan dextranlar

Dextran 70 (Macrodex, MA 70000, %6) Dextran 70 (Macrodex, MA 70000, %6)

Dextran 40 (Rheomacrodex, MA 40000, %10)Dextran 40 (Rheomacrodex, MA 40000, %10)

Su bağlama kapasiteleri 20-25 ml/g’dır.Su bağlama kapasiteleri 20-25 ml/g’dır.

Onkotik basınçları 40 mmHgOnkotik basınçları 40 mmHg

Page 89: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

DEXTRAN SOLÜSYONLARIDEXTRAN SOLÜSYONLARI

Dekstran 70’in yarılanma ömrü dahaDekstran 70’in yarılanma ömrü daha

uzun (6 saat) Daha iyi volüm genişletici etkiuzun (6 saat) Daha iyi volüm genişletici etki

Dekstran 70 Tromboemboli profilaksisiDekstran 70 Tromboemboli profilaksisi

Page 90: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

DEXTRAN SOLÜSYONLARIDEXTRAN SOLÜSYONLARI

Dextran 40’ın yarılanma ömrü daha kısa Dextran 40’ın yarılanma ömrü daha kısa

(3-4 saat)(3-4 saat)

Dekstran 40 kan viskozitesini azaltarak Dekstran 40 kan viskozitesini azaltarak

mikrosirkülasyondaki kan akımını düzeltir mikrosirkülasyondaki kan akımını düzeltir

(Vasküler cerrahi,nöroşirurji ve ortopedi ve plastik (Vasküler cerrahi,nöroşirurji ve ortopedi ve plastik

cerrahide kullanılır)cerrahide kullanılır)

Page 91: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

Uzayan şokta terminal damar yataklarında Uzayan şokta terminal damar yataklarında

gelişen dolaşım bozukluğugelişen dolaşım bozukluğu

Periferik damar tıkayıcı hastalıklarPeriferik damar tıkayıcı hastalıklar

Serebrovasküler yetmezlik ve viskozite artışı söz Serebrovasküler yetmezlik ve viskozite artışı söz

konusu olduğunda kan akımını kolaylaştırmak ve konusu olduğunda kan akımını kolaylaştırmak ve

hızlandırmak için kullanılırhızlandırmak için kullanılır

DEXTRAN SOLÜSYONLARIDEXTRAN SOLÜSYONLARIENDİKASYONLARIENDİKASYONLARI

Page 92: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

DEXTRAN SOLÜSYONLARIDEXTRAN SOLÜSYONLARIDEZAVANTAJLARIDEZAVANTAJLARI

Doza bağımlı bir şekilde kanamaya eğilimi Doza bağımlı bir şekilde kanamaya eğilimi

artırırlar artırırlar (1,5 gr/kg/gün aşarsa)(1,5 gr/kg/gün aşarsa)

(Platelet agregasyonunun inhibisyonu)(Platelet agregasyonunun inhibisyonu)

(Faktör VIII aktivasyonunda azalma)(Faktör VIII aktivasyonunda azalma)

(Fibrinoliz artışı) (Fibrinoliz artışı)

(Günde 20 ml/kg dan fazla verilmemeli)(Günde 20 ml/kg dan fazla verilmemeli)

Page 93: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

DEXTRAN SOLÜSYONLARIDEXTRAN SOLÜSYONLARIDEZAVANTAJLARIDEZAVANTAJLARI

Anaflaktik reaksiyonlar (%0.032)Anaflaktik reaksiyonlar (%0.032)

Page 94: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

DEXTRAN SOLÜSYONLARIDEXTRAN SOLÜSYONLARIDEZAVANTAJLARIDEZAVANTAJLARI

Kan grubu cross-match ile etkileşirler.Kan grubu cross-match ile etkileşirler.

Eritrosit sedimentasyon hızını artırırlar.Eritrosit sedimentasyon hızını artırırlar.

(Eritrositlerin yüzeyini kaplarlar)(Eritrositlerin yüzeyini kaplarlar)

Page 95: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

DEXTRAN SOLÜSYONLARIDEXTRAN SOLÜSYONLARIDEZAVANTAJLARIDEZAVANTAJLARI

Akut böbrek yetmezliğine yol açabilirler.Akut böbrek yetmezliğine yol açabilirler.

(Hiperonkotik durumda filtrasyon basıncının (Hiperonkotik durumda filtrasyon basıncının

azalması)azalması)

Page 96: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİD SOLÜSYONLARKOLLOİD SOLÜSYONLAR

Sıvı resusitasyonu amacıyla kullanılan albumin, TDP, Sıvı resusitasyonu amacıyla kullanılan albumin, TDP,

Dekstran, Gelatin ve HES solüsyonlarının mortalite Dekstran, Gelatin ve HES solüsyonlarının mortalite

üzerine olan etkilerini inceleyen 57 araştırmanın verilerinin üzerine olan etkilerini inceleyen 57 araştırmanın verilerinin

analizi sonucunda kolloid solüsyonların birinin diğerine analizi sonucunda kolloid solüsyonların birinin diğerine

üstünlüğü olmadığı ileri sürülmüşüstünlüğü olmadığı ileri sürülmüş

““Colloid solutions for fluid resuscitation”Colloid solutions for fluid resuscitation”

Cochrane Database Syst Rev 2003Cochrane Database Syst Rev 2003

Page 97: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİD SOLÜSYONLARKOLLOİD SOLÜSYONLARİdeal bir kolloid solüsyonİdeal bir kolloid solüsyon

Uygun bir kolloid ozmotik basınca sahip Uygun bir kolloid ozmotik basınca sahip

olmalı,sadece intravasküler kompartmanda olmalı,sadece intravasküler kompartmanda

kalmalı kalmalı

Stabil olmalı ve uzun süre saklanabilmeli, Stabil olmalı ve uzun süre saklanabilmeli,

özel bir saklama ya da infüzyon aracı özel bir saklama ya da infüzyon aracı

gerektirmemeli gerektirmemeli

Yarı ömrü uzun olmalıYarı ömrü uzun olmalı

Pirojen, antijen ve toksik maddelerden Pirojen, antijen ve toksik maddelerden

arındırılmış olmalıarındırılmış olmalı

Ucuz olmalıUcuz olmalı

Metabolizması ve vücuttan atılımı herhangi Metabolizması ve vücuttan atılımı herhangi

bir yan etki oluşturmamalı, vücutta bir yan etki oluşturmamalı, vücutta

birikmemelibirikmemeli

Tekrarlayan uygulamalarla dahi organ Tekrarlayan uygulamalarla dahi organ

fonksiyonlarını bozmamalıfonksiyonlarını bozmamalı

Koagülopati, hemoliz, eritrosit Koagülopati, hemoliz, eritrosit

aglütinasyonu ve yanlış aglütinasyonu ve yanlış cross-matchingcross-matching

gibi problemlere neden olmamalıgibi problemlere neden olmamalı

İmmun fonksiyonları etkilememeliİmmun fonksiyonları etkilememeli

Plazma ile izo-onkotik olmalıPlazma ile izo-onkotik olmalı

İzotonik olmalıİzotonik olmalı

Enfeksiyona yol açmamalıEnfeksiyona yol açmamalı

Doğal (Protein) KolloidlerDoğal (Protein) Kolloidler

Enfeksiyon riski vardırEnfeksiyon riski vardır

Kaynakları sınırlıdırKaynakları sınırlıdır

Daha pahalıdırDaha pahalıdır

Yan etkileri daha sıktırYan etkileri daha sıktır

Yapay (Nonprotein) KolloidlerYapay (Nonprotein) Kolloidler

Enfeksiyon riski yokturEnfeksiyon riski yoktur

Kolay elde edilirlerKolay elde edilirler

Stabildir, daha ucuzdurlarStabildir, daha ucuzdurlar

Yan etkileri nadirdirYan etkileri nadirdir

Doğal kolloidler kadar Doğal kolloidler kadar efektiftirlerefektiftirler

Page 98: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİDLERİN YAN ETKİLERİKOLLOİDLERİN YAN ETKİLERİ

Anafilaktik reaksiyonlarAnafilaktik reaksiyonlar

Jelatinler (%0.04)Jelatinler (%0.04)

Dekstranlar (%0.032)Dekstranlar (%0.032)

HES (% 0.004)HES (% 0.004)

Page 99: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİDLERİN YAN ETKİLERİKOLLOİDLERİN YAN ETKİLERİ

Akut böbrek yetmezliğiAkut böbrek yetmezliği

DekstranlarDekstranlar

Page 100: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİDLERİN YAN ETKİLERİKOLLOİDLERİN YAN ETKİLERİ

Pıhtılaşma bozukluğu:Pıhtılaşma bozukluğu:

Dextranlar Dextranlar (Maksimum 20 ml/kg/Gün)(Maksimum 20 ml/kg/Gün)

HES 450/0.7 (Hetastarch)HES 450/0.7 (Hetastarch)

HES 200/0.5 (Pentastarch)HES 200/0.5 (Pentastarch)(Maksimum 33 ml/kg/Gün)(Maksimum 33 ml/kg/Gün)

HES 130/0.4 (Tetrastarch)HES 130/0.4 (Tetrastarch)(Maksimum 49ml/kg/Gün)(Maksimum 49ml/kg/Gün)

Page 101: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİD SOLÜSYONLAR KOLLOİD SOLÜSYONLAR

İnsan serum albumini……………176.000.000 TLİnsan serum albumini……………176.000.000 TL

Hes 200/0.5 (pentastarch)………18.061.000 TLHes 200/0.5 (pentastarch)………18.061.000 TL

Hes 130/0.4 (tetrastarch………...18.550.000 TLHes 130/0.4 (tetrastarch………...18.550.000 TL

Modifiye sıvı jelatin (gelofusine)...17.350.000 TLModifiye sıvı jelatin (gelofusine)...17.350.000 TL

Dextran 70 (macrodex)…………...4.953.000 TLDextran 70 (macrodex)…………...4.953.000 TL

Dextran 40 (rheomacrodex)………5.983.600 TL Dextran 40 (rheomacrodex)………5.983.600 TL

Page 102: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KOLLOİD SOLÜSYONLAR KOLLOİD SOLÜSYONLAR

AvantajlarıAvantajları

Daha az infüzyon volümüDaha az infüzyon volümü

Plazma hacminde uzamış Plazma hacminde uzamış artışartış

Daha az periferik ödemDaha az periferik ödem

Daha yüksek sistemik O2 Daha yüksek sistemik O2 dağılımıdağılımı

DezavantajlarıDezavantajlarıDaha pahallıDaha pahallıPulmoner ödemPulmoner ödemYan etkiYan etki

AllerjiAllerji

Koagülopati Koagülopati

GFR azalmasıGFR azalması

KaşıntıKaşıntı

Page 103: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KRİSTALLOİD SOLÜSYONLARKRİSTALLOİD SOLÜSYONLAR

AvantajlarıAvantajları

Daha ucuzDaha ucuz

Daha az yan etkiDaha az yan etki

Daha yüksek idrar akımıDaha yüksek idrar akımı

Sekestre olmuşSekestre olmuş

interstisyel sıvı replasmanıinterstisyel sıvı replasmanı

Dezavantajları Dezavantajları

Geçici Geçici

hemodinamik hemodinamik

düzelmedüzelme

Büyük volüm Büyük volüm

gereksinimigereksinimi

Periferik ödemPeriferik ödem

Page 104: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

Sistematik bir derleme:Sistematik bir derleme:

Yoğun bakım hastalarında kolloid kullanımı Yoğun bakım hastalarında kolloid kullanımı

desteklenmemektedirdesteklenmemektedir

““Fluid resuscitation with colloid solutions in critically ill Fluid resuscitation with colloid solutions in critically ill

patients: a systematic review of randomised trials”patients: a systematic review of randomised trials”

BMJ 1998; 316: 961-4BMJ 1998; 316: 961-4

KRİSTALLOİD X KOLLOİD KRİSTALLOİD X KOLLOİD SOLÜSYONLARSOLÜSYONLAR

Page 105: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

Resusitasyon sıvısı yoğun bakım hastalarında Resusitasyon sıvısı yoğun bakım hastalarında

mortalitenin major belirleyicisi değildirmortalitenin major belirleyicisi değildir

“ “The appropriate role of colloids in managing fluid imbalance: The appropriate role of colloids in managing fluid imbalance:

a critical review of recent meta-analytic findings”a critical review of recent meta-analytic findings”

Crit Care 2000; 4(suppl 2); S26-S32Crit Care 2000; 4(suppl 2); S26-S32

KRİSTALLOİD X KOLLOİD KRİSTALLOİD X KOLLOİD SOLÜSYONLARSOLÜSYONLAR

Page 106: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KRİSTALLOİD X KOLLOİD KRİSTALLOİD X KOLLOİD SOLÜSYONLARSOLÜSYONLAR

Hipovolemide resusitasyon sıvısı olarak 1. seçenek Hipovolemide resusitasyon sıvısı olarak 1. seçenek kristaloidler olmalıkristaloidler olmalı

Ani plazma kaybı ya da akut şok durumlarında Ani plazma kaybı ya da akut şok durumlarında kolloidler akla gelmelikolloidler akla gelmeli

““Albumin and artificial colloids in fluid management: where Albumin and artificial colloids in fluid management: where

does the clinical evidence of their utility stand?”does the clinical evidence of their utility stand?”

Crit Care 2000; 4(suppl 2): S16-S20Crit Care 2000; 4(suppl 2): S16-S20

Page 107: KOLLOİD SOLÜSYONLAR

KRİSTALLOİD X KOLLOİD KRİSTALLOİD X KOLLOİD SOLÜSYONLARSOLÜSYONLAR

Sıvı resusitasyonunda ilk seçenek Sıvı resusitasyonunda ilk seçenek

KRİSTALLOİDLERKRİSTALLOİDLER

Kristalloidlere yanıtsız hastalarda Kristalloidlere yanıtsız hastalarda

KOLLOİDLERKOLLOİDLER

Yapay kolloidler Albumine tercih edilmeliYapay kolloidler Albumine tercih edilmeli