KOCK STAN.7/81 - usui.com.plusui.com.pl/wp-content/uploads/2018/01/kock7.pdf · 7 Henryk...

KOCK STAN.7/81WOJ. LUBELSKIE

GM. KOCK ,POW. LUBARTÓWAZP 69-80

OPRACOWANIE WYNIKÓWARCHEOLOGICZNYCH BADAŃ WYKOPALISKOWYCH NA TRASIE PLANOWANEJ ODWODNICY

MIASTA KOCKA W CIĄGU DROGI KRAJOWEJ NR 19

autorzy:dr Renata Kołodyńska-Gawrysiak

mgr W.Bujnowiczmgr B.Zgodziński

1

Lublin, Łódź 2010

Spis treści

RODZIAŁ IZagadnienia wstępne1.Cel, zakres i metoda pracyRODZIAŁ II1. Tło historyczne2. Historia i wyniki badań3. Geomorfologia

I. Cel i metoda badań II. Lokalizacja stanowiska archeologicznego Kock 7III. Główne cechy budowy geologicznej Równiny Łukowskiej III. 1. Utwory powierzchniowe w rejonie stanowiska archeologicznego

Kock 7IV. Główne cechy ukształtowania powierzchni Równiny ŁukowskiejIV. 1. Rzeźba okolic stanowiska archeologicznego Kock 7

RODZIAŁ III1. Analiza zabytkowego materiału ceramicznego

1A. Analiza morfologiczna1B. Analiza technologiczna1C. Analiza stylistyczna

2.Analiza pozostałego materiału zabytkowego

2A. Kości

2B. Metale

2C. Szkło

2D. KafleRODZIAŁ IV1. Charakterystyka obiektów RODZIAŁ V1.Podsumowanie

BIBLIOGRAFIA

PLAN ZBIORCZY OBIEKTÓW

TABLICE RYSUNKOWE

TABLICE FOTOGRAFICZNE

MAPY

OPIS SKRÓTÓW I OZNACZEŃ ZASTOSOWANYCH W KATALOGU

KATALOG TABELARYCZNY

2

RODZIAŁ I

Zagadnienia wstępne.

1.Cel, zakres i metoda pracy.

W okresie od sierpnia do września 2009 roku zostały przeprowadzone

ratownicze badania archeologiczne wyprzedzające budowę obwodnicy Kocka.

W ich trakcie pozyskano 2093 fragmenty naczyń ceramicznych, 64 kości, 44

przedmioty metalowe, 4 ułamki szklane, 3 części kafli płytowych oraz jeden

fragment drewna. W przypadku największej grupy zabytków jakimi są

ułamki naczyń ceramicznych jest to zbiór niezwykle jednolity zarówno pod

względem form, technologii jak i stylistyki. W wyniku przeprowadzonych prac

odkryto łącznie 267 obiektów archeologicznych. Większość z nich w liczbie

243 to jamy śmietniskowe. Ponadto odkryto 17 dołków posłupowych oraz 6

reliktów zabudowy rozpoznane przez badaczy jako fundamenty pod filary,

spichlerz, chlewik i komórka.

Niniejsze opracowanie ma na celu przeanalizowanie wymienionego

zbioru zabytków, a na tej podstawie datowanie i scharakteryzowanie

poszczególnych obiektów archeologicznych. W celu uzyskania pełnego obrazu

ukazane zostało tło historyczne oraz historia i wyniki wcześniejszych badań.

Kolejny rozdział zawarł w swojej treści analizę materiału ceramicznego,

który to proces również podzielony został na kilka faz. Na użytek niniejszej

pracy opracowany został inwentarz, w którym zostały wyszczególnione 43

cechy, pod względem których rozpatrywany był każdy fragment ceramiczny.

Tabela ta wzorowana była na tej zaproponowanej przez A. Hunicza,1 jednakże

zaistniała potrzeba jej modyfikacji ze względu na indywidualny charakter

zbioru, co też uczyniono. Cechą główną porządkującą cały zbiór był numer

obiektu, a następnie poziom eksploracyjny z jakiego został pozyskany dany

fragment.

Kolejnym etapem było opisanie fragmentów naczyń pod względem

morfologicznym, gdzie zostały wyróżnione takie cechy jak wielkość, rodzaj 1 A. Hunicz, Studia z archeologii Średniowiecznego Lublina, Warszawa 1984, Przykład tabeli z zapisem cech morfologicznych i technologicznych.

3

naczynia, rodzaj fragmentu naczynia. Przy opisywaniu rozmiarów danego

fragmentu zastosowane zostało kryterium zaproponowane przez A.Buko.2. W

przypadku fragmentów charakterystycznych, takich jak wylew lub dno

zostały opisane ich średnice i typy oraz, jak to miało miejsce w przypadku

den, został określony typ zdjęcia i istnienie znaków na tej części naczynia.

Typologia wylewów i den generalnie została oparta na typologii opracowanej

przez J.Kruppego,3 jednakże została ona dostosowana do indywidualnych

potrzeb zbioru. Następną cechą opisującą dany fragment ceramiczny jest

ornament, jakim był on ozdobiony, zaś w jego obrębie został wprowadzony

podział ze względu na jego rodzaj, rozmieszczenie i motyw, tu rozumiany jako

typ, do którego to elementu została opracowana typologia na potrzeby tej

pracy.

Dalszymi wyróżnikami porządkującym zbiór ceramiczny z Kocka były

cechy technologiczne jego poszczególnych części. Główny podział na grupy

technologiczne został przyjęty za L. Kajzerem4,. Warto wspomnieć, że w tej

części tabeli zostały wyszczególnione takie cechy jak technika wykonania,

grubość i barwa przełomu, rodzaj domieszki oraz jej ilość i ziarnistość,

sposób wypału naczynia, a także pokrycie szkliwem. Można zauważyć, iż w

przypadku pomiarów metrycznych przełomu należałoby tę cechę umieścić w

części tabeli opisującej morfologię, jednak tak się nie stało w celu

ujednolicenia i przejrzystości ogólnego obrazu zbioru.

Elementami dodatkowymi określającymi istnienie śladów użytkowania

na fragmentach naczyń glinianych były takie pozostałości działalności

człowieka jak przywra, zaciek, okopcenie czy też przepalenie. Ostatnim

elementem znajdującym się w tabeli były uwagi uzupełniające indywidualne

informacje na temat pojedynczych jednostek.

Kolejny rozdział miał za zadanie scharakteryzowanie obiektów jakie

zostały wyeksplorowane na stanowisku 7 w Kocku. Został on podzielony na

2 A. Buko, Ceramika Wczesnopolska. Wprowadzenie do badań, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk - Łódź, 1990, s. 235 – 244. 3 J. Kruppe, Studia nad ceramiką XIV wieku ze Starego Miasta w Warszawie, Wrocław – Warszawa – Kraków 1961, s. 38 – 40.4 L. Kajzer, Opracowanie zbioru ceramiki naczyniowej z „wieży Karnkowskiego” zamku w Raciążku, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, t. 34, 1984, s. 202 – 203.

4

dwie części. Pierwszą opisującą szczegółowo obiekty z zabytkami i drugą, w

której przedstawiono zgromadzone dane o pozostałych obiektach. W części

pierwszej dla większej przejrzystości zastosowano jednolity opis obiektu

stosowany do wszystkich reliktów. Opisano w tym rozdziale

Ponadto analizie zostały poddane pozostałe zabytki archeologiczne z

Kocka. Wyniki tych działań zostały opisane w kolejnych podrozdziałach.

Po dokonaniu szczegółowych analiz powstało podsumowanie

obejmujące wszystkie części opracowania. Tekst został wzbogacony o

wykresy mające na celu bardziej wyraziste zobrazowanie pewnych zestawień.

Zastosowane metody statystyczne odnosiły się często do całości zbioru ze

względu na jego jednolity charakter i datowanie. W zakończeniu zostały

zawarta również analiza porównawcza. Nie mogło zabraknąć bibliografii

zawierającej spis wszystkich publikacji jakie były użyte przy pisaniu tej

pracy. Dodatkowo zostały zamieszczone mapy, plan zbiorczy z obiektami oraz

rysunki i fotografie przedstawiające poszczególne fragmenty naczyń Na

samym końcu swoje miejsce znalazła część będąca źródłem do

przeprowadzenia większości analiz, a mianowicie katalogi tabelaryczne.

RODZIAŁ II5

1. Tło historyczne

Kock położony jest w województwie lubelskim w odległości 50

kilometrów od Lublina i 70 kilometrów od Białej Podlaskiej w rejonie

nadwieprzańskim.

Kock wymieniany jest w średniowiecznych dokumentach pod nazwami

Cxocks, Chozcow, Chotsco, Cothssko5. Wieś Kock w okresie wczesnego

średniowiecza przechodzi w posiadanie biskupów płockich. Nie jest znana

dokładna data ani okoliczności tej transakcji. Istnieje przypuszczenie iż

odbyło się to z inicjatywy Bolesława Kędzierzawego około roku 1167, lub

wcześniej z inicjatywy Bolesława Krzywoustego w1098 roku.6

Kock nabywa prawa miejskie w 1417 roku, kiedy to na prośbę biskupa

płockiego Jakuba z Korzkwi, Władysław Jagiełło nadaje wsi przywilej lokacji

na prawie magdeburskim. Przywilej lokacyjny potwierdza w Budzie

Władysław Warneńczyk w 1443 roku. W Kocku utworzone zostaje w tym

czasie wójtostwo dziedziczne które obejmują kolejno Dziersław z Brzezic,

Jakub ze Skromowic, w XVI wieku Maciej, Jan i Dorota Świderscy.

Dobra kockie składały się w tym czasie z miasta Kocka, wsi Górka

wraz z folwarkiem, wsi Pożarów, Sułoszyn, Łukowiec wraz z folwarkiem, wsi

Rozwadówek, Wola Skromowska wraz z folwarkiem, wsi Skromowice,

Białobrzegi wraz z folwarkiem, wsi Bożniewice, Zakalew, Skarbimierz,

Pogwizdów wraz z folwarkiem, wsi Stoczek, Talczyn wraz z folwarkiem oraz

wsi Tchórzew wraz z folwarkiem.7

Kock znajdujący się na szlaku handlowym z Rusi na Śląsk i z

Małopolski na Litwę był wydzierżawiany przez biskupów płockich prywatnym

inwestorom. Pozostawał on w posiadaniu kościała do 1512 kiedy to biskup

płocki Erazm Ciołek na zasadzie zamiany dóbr przekazał dobra kockie

Zygmuntowi Staremu w zamian za Raciąż.

W 1515 roku Zygmunt Stary zezwala na wykupienie wójtostwa z rąk

Świderskich, wojewodzie sandomierskiemu i Hetmanowi Wielkiemu

Koronnemu Mikołajowi Firlejowi, który po transakcji kupna zawartej 26 5 Stanisław Turski „Kock i okolice” Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej w Lublinie, s. 66 Ibidem 7 Henryk Mierzwiński, Zarys dziejów Kocka do 1939 r., Warszawa 1990.

6

marca 1518 roku w Krakowie otrzymuje zatwierdzenie dziedzicznego

posiadania Kocka.

Miasto rozwija się znacznie w okresie posiadania go przez Firlejów. W

roku 1557 na zasadzie podziału dóbr Kock dostaje się w posiadanie Jana

Firleja wojewody krakowskiego, lubelskiego oraz marszałka wielkiego

koronnego, który patronuje inicjatywie budowlanej. Z jego inicjatywy

powstaje w Kocku murowany kościół oraz obronny zamek wzniesiony

również w konwencji murowanej który staje się rezydencją rodu Firlejów.

Dobra kockie znajdują się w posiadaniu Firlejów do roku 1659 kiedy to

bezpotomnie umiera Andrzej Firlej. Kock przechodzi w ręce jego siostrzeńców

a w 1669 roku dobra kockie dziedziczy Jan Wielkopolski.

W XVIII wieku Kock trafia w ręce Kazimierza Sapiehy, po nim zaś w

1756 w jego posiadanie wchodzi Anna Paulina Jabłonowska. Z jej inicjatywy

powstaje w Kocku rezydencja pałacowa oraz kościół parafialny

konsekrowany w 1805 roku.

Po śmierci Anny Jabłonowskiej w 1800 roku dobra kockie były przez

krótki czas w posiadaniu jej brata księcia Franciszka Sapiehy który to w

1802 roku przekazał je za długi na rzecz Jana Meinssnera bankiera

warszawskiego. W 1862 majątek kocki przypadł w spadku Edwardowi i

Emilii Fenshaw. W 1869 roku dobra kockie za kwotę 250 tysięcy rubli kupił

Adam Żółtawski. Kock były w posiadaniu rodziny Żółtawskich do roku

1944.8

2. Historia i wyniki badań

Stanowisko położone częściowo na krawędzi oraz stoku doliny Wieprza,

część południowo-wschodnia na cyplu. Stanowisko to obejmuje swym zasięgiem

teren dawnego folwarku wchodzący w skład dóbr kockich. Folwark widoczny jest

między m.in. na mapie Heldensfelda i Mapie Kwatermistrzowskiej - pod nazwą

Folwark Górecki. Obszar południowo wschodni stanowiska zajmowany był przez

dwór (istniejący do dzisiaj) natomiast obszar zachodni zajmowały czworaki.

8 Stanisław Turski „Kock i okolice” Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej w Lublinie, s. 107

Brak jest informacji o początkach jego funkcjonowania. Wymieniany

jest on w dokumentach z XIX w., jako część dóbr kockich. Koniec jego

funkcjonowania nastąpił w latach 20-tych XX wieku. W 1926 roku ówczesny

właściciel dóbr kockich E. Żółtowski rozpoczął wyprzedaż części majątku.

Część folwarku przez którą przebiega planowana inwestycja sprzedana

została w 1928 r.9

Tzw. Folwark Górecki został rozpoznany podczas badań

powierzchniowych przeprowadzonych w 1996 prze R. Niedźwiadka. W

wyniku tych badań wydzielone zostało stanowisko Kock 7. W AZP zostało

ono zaewidencjonowane pod numerem 81 na obszarze 69-80. Pozyskany

materiał ceramiczny stanowiło 19 fragmentów ceramiki datowanych na

XVIII- XIX w., oraz 1 ułamek ceramiki kultury łużyckiej. Całkowita

powierzchnia stanowiska wynosi ok. 420 arów.

W związku z planowaną budową obwodnicy miasta Kocka zaistniała

konieczność przeprowadzenie na terenie stanowiska badań sondażowych.

Badania te przeprowadziła w 2009 roku firma archeologiczna USUI pod

kierownictwem mgr Pawła Uściłki. Do badań przeznaczono powierzchnię 50

m2. Wytyczono dwa wykopy o wymiarach 1 x 25 m biegnące w wzdłuż pasa

planowanego pasa drogowego, w poprzek stanowiska archeologicznego. W

sondażach zarejestrowano dużą ilość obiektów archeologicznych oraz

ruchomy materiał archeologiczny datowany na okres nowożytny związany z

funkcjonowaniem Folwarku Góreckiego. Odkryto również dużą ilość XX-

wiecznych wkopów które nie zostały przebadane archeologicznie. Wnioski

konserwatorskie w wyniku przeprowadzonych prac wskazywały na obecność

reliktów folwarku w pasie planowanej inwestycji oraz w konsekwencji

konieczność przeprowadzenia szerokopłaszczyznowych badań

przedinwestycyjnych w pasie budowy planowanej obwodnicy.

Firma archeologiczna USUI rozpoczęła ratownicze badania szeroko

płaszczyznowe 3 sierpnia 2009. Trwały one do 30 września 2009 roku. W

celu uchwycenia zachowanych reliktów folwarku przebadano łącznie

powierzchnię 5200 m2. W wyniku przeprowadzonych prac odkryto łącznie

9 informacja obecnego właściciela pola, na którym wykonywane były wykopy sondażowe.

8

267 obiektów archeologicznych. Większość z nich w liczbie 243 to jamy

śmietniskowe. Ponadto odkryto 17 dołków posłupowych oraz 6 reliktów

zabudowy rozpoznane przez badaczy jako fundamenty pod filary, spichlerz,

chlewik i komórka.

Pozyskany materiał zabytkowy stanowiła przede wszystkim fragmenty

ceramiki nowożytnej. Odkryto również fragmenty kości zwierzęcych oraz

zabytki metalowe takie jak naparstek, gwoździe żelazne oraz łuski

karabinowe.

Wszystkie zabytki wiązać należy z funkcjonowaniem Folwarku Góreckiego i

datować na przełom XIX i XX wieku.

W trakcie przeprowadzonych badań znaleziono łącznie 2093 fragmenty

naczyń ceramicznych, 64 kości, 44 przedmioty metalowe, 4 ułamki szklane,

3 części kafli płytowych oraz jeden fragment drewna.

3. Analiza geologiczno-geomorfologiczna

I. Cel i metoda badańCelem przeprowadzonych badań było określenie typów utworów

powierzchniowych, typów i genezy elementów rzeźby ze szczególnym

uwzględnieniem mezo- i mikroform występujących w obrębie eksplorowanego

stanowiska archeologicznego.

W celu realizacji tak sprecyzowanych zadań wykonano:

- szczegółowe kartowanie geologiczne i geomorfologiczne,

- profile geologiczne i glebowe wykonane za pomocą wkopów oraz

sondowań sondą ręczną typu Eijkelkamp,

- dokumentację fotograficzną odsłonięć,

Dokonano także analizy materiałów kartograficznych tj. map topograficznych oraz

geologicznych, w zakresie niezbędnym do realizacji wyżej wymienionych celów.

II. Lokalizacja

Stanowisko archeologiczne Kock 7 zlokalizowane jest na skraju

Równiny Łukowskiej, która w rejonie Kocka stromą krawędzią opada ku

Pradolinie Wieprza (ryc. 1). W podziale fizyczno-geograficznym Kondrackiego 9

(1977, 2000) mezoregion Równina Łukowska jest częścią jednostki wyższego

rzędu o randze makroregionu tj. Niziny Południowopodlaskiej, która należy

do podprowincji Nizin Środkowopolskich oraz prowincji Niżu

Środkowoeuropejskiego. Równina Łukowska graniczy z następującymi

mezoregionami: od północy z Wysoczyzną Siedlecką, od południa z Pradoliną

Wieprza, od zachodu z Wysoczyzną Żelechowską, od wschodu z Zaklęsłością

Łomaską oraz Równiną Parczewską, które należą do makroregionu Polesie

Podlaskie (Kondracki 1977, 2000).

Stanowisko archeologiczne Kock zlokalizowane jest na terenie

wschodnich przedmieść Kocka w rejonie Kolonii Kock.

III. Główne cechy budowy geologicznej Równiny Łukowskiej

Podłoże czwartorzęduGłówny rys tektoniczny obszaru Podlasia ukształtował się w fazie

górotwórczej bretońskiej orogenezy hercyńskiej, przed okresem karbońskim.

Równina Łukowska położona jest w obrębie peryferyjnej części

prekambryjskiej jednostki tektonicznej - platformy wschodnioeuropejskiej,

na terenie zrębu łukowskiego (Żelichowski 1974). Zrąb łukowski od

południowego-zachodu ograniczony jest uskokiem Kocka, pokrywającym się

ze strefą Teisseyra-Tornquista, która oddziela platformę

wschodnioeuropejską od platformy paleozoicznej. W obrębie uskoku Kocka

następuje zrzut skał krystalicznych o 1 000- 1 500 m z głębokości około 5,5

km po wschodniej stronie uskoku do 7 km po jego stronie zachodniej

(Żelichowski 1974). Uskokowi Kocka towarzyszą uskoki równoległe o

kierunku NNW-SSE oraz poprzeczne o kierunku WSW-ENE. Takie ułożenie

uskoków powoduje blokowy charakter wgłębnej budowy geologicznej. Zrąb

łukowa od północnego-zachodu sąsiaduje z zapadliskiem podlaskim wzdłuż

uskoku Łosic, a od południowego wschodu z zapadliskiem włodawskim,

wzdłuż uskoku Hanny. Opisywana jednostka jest największą tego typu

strukturą blokową na Podlasiu. Skały krystaliczne we wschodniej jego części

występują na głębokości kilkuset metrów, a pokrywa osadowa jest bardzo

zredukowana. Młodopaleozoiczną pokrywę tworzą tu karbońskie mułowce,

10

dolomity i piaskowce oraz osady permskie wykształcone w dwóch facjach:

lądowej w postaci czerwonego spągowca oraz morskiej (Żelichowski 1974).

Nadległy kompleks utworów mezozoicznych reprezentują ilaste, piaszczyste i

węglanowe osady triasu, a głównie osady węglanowej jury i kredy (Pożaryski

1974). Powierzchnia górnej kredy występuje w okolicach Łukowa na

wysokości 75 m n.p.m. Na osadach mezozoicznych występuje zwarta

pokrywa trzeciorzędowa, którą reprezentują: oligoceńskie piaski

glaukonitowo-kwarcytowe z fosforytami, mioceńskie piaski, mułki i iły z

wkładkami węgli brunatnych oraz plioceńskie iły pstre, mułki i piaski

(Mojski 1972). Podłożem osadów czwartorzędowych są wspomniane wyżej

utworzy trzeciorzędowe oraz skały górnej kredy (mastrychtu). Spąg podłoża

czwartorzędu wykazuje duże urozmaicenie. Różnice wysokości spągu osadów

czwartorzędowych są spowodowane głównie przez procesy erozyjne,

egzaracyjne, glacitektoniczne i neotektoniczne. Deniwelacje podłoża

czwartorzędu wynoszą tu od 60-70 m do ponad 100 m. Są one o ponad 20-

40 m większe niż deniwelacje współczesnej powierzchni terenu.

Dominującym elementem rzeźby podłoża utworów czwartorzędowych są

głębokie doliny kopalnej sieci rzecznej, wypełnione osadami

czwartorzędowymi o miąższości dochodzącej do 100-120 m. Wielokrotnie

odnawiane w starszym plejstocenie rozcinają utwory trzeciorzędu (neogenu i

paleogenu) oraz kredy górnej. Nawiązują one do przebiegu głównych

dyslokacji tektonicznych starszego podłoża, które kontynuują się w pokrywie

mezozoicznej i miejscami kenozoicznej. Jedną z większych tego typu form

występujących na Równinie Łukowskiej jest depresja rozciągająca się w

kierunku NW-SE pomiędzy Kockiem i Adamowem. Dłuższa oś tej depresji

jest zbieżna z kierunkiem uskoku Kocka. We współczesnej dolinie Wieprza i

Tyśmienicy w podłożu osadów czwartorzędowych występują piaski i mułki

eocenu i oligocenu. Pomiędzy krzyżującym się układem kopalnych dolin

występują obszary wyniesionego podłoża czwartorzędu o charakterze bloków.

Są to bloki: Kocka, Adamowa, Łukowa-Gręzówki. Strop podłoża czwartorzędu

w ich obrębie występuje na wysokości 110-140 m n.p.m.

Czwartorzęd

11

Najstarszym ogniwem czwartorzędu na Równinie Łukowskiej są osady

preglacjalne. Stanowią je rzeczne piaski i żwiry kwarcowo-rogowcowe serii

kozienickiej. Występują w obniżeniach i na stokach kopalnych wysoczyzn

zbudowanych z osadów górnej kredy, paleogenu i neogenu (okolice Łukowa).

Miąższość tych osadów wynosi najczęściej od kilku do kilkunastu metrów, a

w dolinach kopalnych może osiągać kilkadziesiąt metrów. Wśród osadów

preglacjalnych udokumentowano na omawianym terenie (okolice Radzynia

Podlaskiego) także osady facji jeziorno-rzecznej i jeziornej, wykształcone jako

piaski, mułki i torfy akumulowane na pograniczu neogenu i plejstocenu

(Woronko 2007).

Osady plejstoceńskie na Wysoczyźnie Łukowskiej są reprezentowane

przez utwory glacjalne i fluwioglacjalne zlodowaceń południowopolskich,

środkowopolskich oraz osady rzeczne, jeziorne i organogeniczne dzielących je

interglacjałów (Żarski i in. 2009). Ponadto występują tu także nieglacjalne

osady vistuliańskie oraz holoceńskie. Miąższość osadów czwartorzędowych w

omawianym regionie jest zróżnicowana. Wykazuje ona zależność od

ukształtowania powierzchni podłoża czwartorzędu oraz od dynamiki

procesów depozycyjnych i denudacyjnych zachodzących podczas

czwartorzędu. Przeciętna miąższość osadów czwartorzędowych wynosi w

opisywanym regionie kilkadziesiąt metrów (okolice Łukowa 50-60 m, okolice

Radzynia Podlaskiego 20-30 m) i maleje w kierunku wschodnim i

południowym (Żarski i in. 2009). Związane jest to między innymi z tym, że

znaczna część obszaru Równiny Łukowskiej znajdowała się poza zasięgiem

lądolodu zlodowacenia warty, a więc nie została nadbudowana osadami

lodowcowymi tego wieku. W kopalnych dolinach miąższość osadów

czwartorzędowych jest większa, ale na ogół nie przekracza 100 m.

Najstarsza jednostka glacjalna plejstocenu Polski tj. zlodowacenie

narwi nie objęło Równiny Łukowskiej. Objęło ono swym zasięgiem północną i

zachodnią część Niziny Południowopodlaskiej, docierając do okolic Siedlec na

północ od opisywanego regionu (Lindner, Marks 1995). Na Równinie

Łukowskiej z transgresją lądolodu narwi korelowane są piaski i żwiry

wodnolodowcowe, udokumentowane w rejonie Łukowa.

12

Interglacjał podlaski reprezentowany jest przez piaski, żwiry i mułki

rzeczne facji korytowej i powodziowej, a także utwory jeziorne: mułki i piaski

z substancją organiczną. Utwory interglacjału podlaskiego wypełniają

kopalne doliny i obniżenia w powierzchni podczwartorzędowej, głównie o

kierunkach NW-SE i N-S. Ich miąższość z reguły nie przekracza 30 m (Żarski

i in. 2009).

Zlodowacenie nidy objęło swym zasięgiem cały obszar Niziny

Południowopodlaskiej. Na terenie Równiny Łukowskiej jest reprezentowane

przez gliny zwałowe, piaski i żwiry wodnolodowcowe i rzeczno-peryglajalne

oraz iły, mułki i piaski zastoiskowe. Osady te nie tworzą rozległych i

zwartych poziomów, lecz najczęściej występują w formie niewielkich,

zerodowanych płatów na zboczach i w obniżeniach podłoża czwartorzędu. Na

Równinie Łukowskiej zostały one udokumentowane min. w okolicach

Łukowa oraz Adamowa (Żarski i in. 2009).

Interglacjał małopolski reprezentowany jest przez osady rzeczne facji

korytowej: piaski i żwiry oraz piaski i mułki facji pozakorytowej, które

wypełniają system kopalnych dolin (Żarski i in. 2009). Największe miąższości

osadów interglacjalnych stwierdzono w okolicach Łukowa (37 m) i Radzynia

Podlaskiego (20 m).

Zlodowacenie sanu 1 objęło cały opisywany obszar pozostawiając po

sobie zróżnicowany kompleks osadów obejmujący jeden lub dwa poziomy

glin zwałowych oraz towarzyszące im osady wodnolodowcowe, zastoiskowe i

rzeczno-peryglacjalne (Żarski i in. 2009). Gliny zwałowe tego zlodowacenia

osiągają miąższość przeciętnie 5-7 m, miejscami dochodząc do 20 m (okolice

Łukowa). Łącznie miąższość osadów tego wieku osiąga 30 m.

Interglacjał ferdynandowski reprezentowany jest przez osady jeziorne:

mułki, gytię, kredę jeziorną i torfy oraz rzeczne: piaski ze żwirami i mułkami.

Miąższość osadów jeziornych w okolicy Łukowa wynosi 7-10 m. Występują

one często pomiędzy glinami zwałowymi sanu 1 i sanu 2. Duża liczba

stanowisk osadów jeziornych interglacjału ferdynandowskiego na całym

południowym Podlasiu świadczy o występowaniu na tym obszarze kopalnego

pojezierza. Osady rzeczne interglacjału ferdynandowskiego wypełniają

kopalne obniżenia i doliny wcięte w osady glacjalne zlodowacenia sanu 1.

13

Największe miąższości tych osadów stwierdzono w okolicy Łukowa (powyżej

36 m) (Żarski i in. 2009).

Zlodowacenie sanu 2 reprezentowane jest przez jeden poziom glin

zwałowych, piaski i żwiry wodnolodowcowe i rzeczno-peryglacjalne oraz iły,

mułki i piaski zastoiskowe. Osady tego zlodowacenia występują zarówno na

powierzchni (obszar na południe od doliny Małej Bystrzycy i koło Radzynia

Podlaskiego, jak i pod przykryciem osadów młodszych. W rejonie Adamowa,

Poznania oraz na południe od Łukowa (Świderki, Orodzeń, Gołąbki),

występują one pod organicznymi osadami interglacjału mazowieckiego.

Sedymentację glacjalną poprzedziła akumulacja zastoiskowa i rzeczno-

peryglacjalna oraz wodnolodowcowa (Żarski i in. 2009).

Interglacjał mazowiecki na opisywanym terenie jest reprezentowany

głównie przez biogeniczne osady jeziorne: gytie, torfy, mułki oraz piaszczysto-

żwirowe osady rzeczne. Miąższość tych osadów na równinie Łukowskiej nie

przekracza 12 m. Na obszarze pomiędzy Łukowem, a Kockiem oraz na

zachód od tego obszaru (wschodnia część Wysoczyzny Żelechowskiej)

udokumentowano kopalne pojezierze z okresu interglacjału mazowieckiego.

Znajduje się ono na tym samym obszarze co pojezierze z interglacjału

ferdynandowskiego. Większość osadów jeziornych powstawała w niewielkich

zbiornikach na kopalnych wysoczyznach morenowych i równinach

wodnolodowcowych z okresu zlodowacenia sanu 2. W zachodniej części

Równiny Łukowskiej osady jeziorne przykryte są przez gliny zwałowe

zlodowacenia odry (stanowiska: Poznań, Adamów, Ryżki, Czerśl), a we

wschodniej części (stanowiska: Gołąbki, Świdry, Hermanów, Przytulin)

bezpośrednio pod osadami ze zlodowacenia wisły i holocenu. Strop serii

jeziornych znajduje się tu na głębokości nie większej niż 2 m i nie jest

przykryty przez młodsze gliny zwałowe (Żarski i in. 2009). Osady rzeczne tego

wieku o miąższości najczęściej nie przekraczającej kilkunastu metrów

wypełniają kopalne doliny min. w rejonie Łukowa i Radzynia Podlaskiego.

Zlodowacenie odry reprezentowane jest na Równinie Łukowskiej przez

osady lodowcowe, wodnolodowcowe i zastoiskowe. Na znacznych obszarach

opisywanego mezoregionu odsłaniają się one na powierzchni. Na terenie

sąsiadujących od zachodu i północy mezoregionów są one przykryte osadami

14

zlodowacenia warty. Gliny zwałowe tego wieku budują charakterystyczne dla

tego obszaru rozległe wysoczyzny morenowe, a ich miąższość wynosi od

kilkunastu do kilku metrów (Żarski i in. 2009). W niektórych obszarach tak

jak ma to miejsce bezpośrednio na południe od doliny Bystrzycy gliny

odrzańskie nie występują, gdyż zostały całkowicie zniszczone przez

późniejszą erozję. W Łukowie i jego wschodnim otoczeniu pośród

zaburzonych glacitektonicznie glin występują kry iłów jurajskich (z licznymi

okazami skamieniałości fauny morskiej) o miąższości od 12 m w Łapiguzie

do 25 m w Gołaszynie. Na niektórych obszarach na południe od Łukowa i na

wschód od Adamowa brak jest przykrycia przez osady glacjalne zlodowacenia

odry osadów interglacjału mazowieckiego. Wydaje się, że lądolód odrzański

pozostawił tam osady o małej miąższości, które zostały następnie zniszczone.

Możliwe, że obszar ten nie został objęty zasięgiem lądolodu odry, którego

czoło miało charakter lobowy (Żarski i in. 2009). Kończące zlodowacenie odry

osady wodnolodowcowe mają zróżnicowaną miąższość, osiągającą w

opisywanym regionie maksymalnie kilkanaście metrów. Osady te obok glin

morenowych budują rozległe powierzchnie wysoczyzn polodowcowych na

opisywanym terenie (Mojski 1968).

Interglacjał lubelski jest reprezentowany przez piaski rzeczne i rzeczno-

peryglacjalne, rozdzielające serie glacigeniczne zlodowacenia odry i warty. Nie

występują wśród nich dobrze rozwinięte osady akumulacji biogenicznej.

Powszechne dla wcześniejszych interglacjałów.

Zlodowacenie warty. Linia maksymalnego zasięgu zlodowacenia warty

miała charakter lobowy (zakolowy) i przebiegała od doliny Wieprza w

kierunku północnym, na zachód od Adamowa i Łukowa (lob Wilgi), następnie

na wschód w kierunku doliny Bugu (lob Muchawki, Liwca, Tocznej,

Klukówki), otaczając Równinę Łukowską od zachodu i północy. Maksymalny

zasięg zlodowacenia warty wyznaczają moreny czołowe w okolicach Ryk,

Żelechowa, Gończyc, Okrzei, Huty Radoryskiej, Stanina, Stoczka

Łukowskiego, Siedlec i Łosic. Ich wysokości wynoszą od kilku do kilkunastu

metrów (Harasimiuk i in. 2004, Żarski 2004, Terpiłowski 2001). Osady

warciańskie na Równinie Łukowskiej są reprezentowane przez facje

wodnolodowcowe oraz rozlewiskowe (Harasimiuk i in. 2004). Osady

15

wodnolodowcowe stanowią dominujące ogniwo budowy równin sandrowych

oraz wyłączne szlaków sandrowych. W obrębie równiny sandrowej w wąskim

pasie przedpola linii maksymalnego zasięgu lądolodu warty, dominują

miąższe (do kilkunastu metrów) serie żwirowo-piaszczyste. W budowie

szlaków sandrowych uchodzących do pradoliny Wieprz-Krzna (Bystrzycy,

Krzny Północnej i Południowej) przeważają osady piaszczysto-żwirowe o

miąższości dochodzącej do 5 m. Osady rozlewiskowe występują głównie w

postaci utworów mułkowo-piaszczystych osiągających kilkumetrową

miąższość. Większe rozprzestrzenienie mają one na obszarach sąsiadujących

od południa i od wschodu z Równiną Łukowską (Harasimiuk i in. 2004).

Odpływ wód polodowcowych odbywał się początkowo w kierunku wschodnim

szlakami Bystrzycy Północnej, Krzny Południowej i Północnej i Klukówki ku

pradolinie Wieprz-Krzna, a nią ku wschodowi do rozlewiska Prypeci

(Harasimiuk i in. 2004). Przy większych spiętrzeniach wód powstawały nowe

szlaki odpływu ku południowi. Południkowy odpływ tych wód był utrudniony

ze względu na deniwelacje, co w konsekwencji prowadziło do powstania

szeregu przepływowych rozlewisk znacznych rozmiarów. Wschodniemu

kierunkowi odpływu wód sprzyjały zapewne przedwarciańskie formy dolinne,

założone na uskokach głębszego podłoża. Po ustąpieniu lądolodu warty

odblokowany został odpływ wód w kierunku północnym dolinami Wisły i

Bugu (Harasimiuk i in. 2004).

Interglacjał eemski jest reprezentowany przez biogeniczne osady

jeziorne oraz osady rzeczne występujące w kopalnych dolinach większości

współczesnych rzek. Duża liczba stanowisk organogenicznych osadów

eemskich jest świadectwem istnienia kopalnego pojezierza na tym samym

obszarze, co kopalne pojezierza ferdynandowskie i mazowieckie. Szczególnie

duża liczba tych stanowisk występuje na północ od Łukowa już w obrębie

Wysoczyzny Siedleckiej (Żarski i in. 2009). Jeziorne osady eemskie (mułki z

wkładkami torfów i gytii o miąższości od 4 do 10 m) na opisywanym obszarze

występują przeważnie w położeniu dolinnym. Leżą one na utworach

zastoiskowych bądź wodnolodowcowych ze schyłku zlodowacenia warty, a

pod przykryciem osadów północnopolskich i holoceńskich lub tylko

16

holoceńskich. W tej ostatniej sytuacji występują one płytko pod powierzchnią

od 0,9 do 3,6 m (Żarski i in. 2009).

Zlodowacenie wisły nie objęło swym zasięgiem ani Równiny Łukowskiej

ani całej Niziny Południowopodlaskiej. W warunkach klimatu peryglacjalnego

były akumulowane osady rzeczne, jeziorne i stokowe oraz zaczęły się rozwijać

procesy eoliczne. W dolinach Wieprza i Bugu powstawał wtedy system 4

teras nadzalewowych. W dolinach mniejszych rzek regionu: Tyśmienicy,

Krzny Północnej i Południowej, Bystrzycy i Małej Bystrzycy, występuje jeden

nieciągły teras nadzalewowy o wysokości 4 -7 m n.p.rz. Osady rzeczne z

okresu zlodowacenia wisły są przykryte osadami holoceńskimi. W

zbiornikach jeziornych przetrwałych z interglacjału eemskiego nadal

rozwijała się sedymentacja organiczna. Pod koniec zlodowacenia wisły w

dolinach mniejszych rzek np. Bystrzycy przepływy zmniejszyły się lub ustały,

a rozpoczęła się akumulacja torfów. Na równinach wodnolodowcowych oraz

wzdłuż dolin rzecznych rozpoczął się proces przewiewania piasków i

akumulowania ich w formie pokryw i wydm. U podnóży stoków powstawały

pokrywy deluwialne. U schyłku zlodowacenia wisły na skutek wytapiania się

lodów gruntowych tworzyły się zagłębienia bezodpływowe. Większe z nich

występują we współczesnym krajobrazie jako oczka wodne.

Holocen jest reprezentowany przez osady rzeczne: korytowe-piaski ze

żwirami i pozakorytowe mułki i iły. W starorzeczach akumulowane były torfy

i namuły organiczne. Akumulacja torfów trwała przez cały holocen.

Torfowiska w tym regionie występują głównie w dolinach rzek. Są to

torfowiska typu dolinnego, których miąższośc osiąga 3-5 m (Żarski i in.

2009, Mojski 1972).

Nr profilu

Głębokość (m)

Charakterystyka cech litologicznych

K 1 0,0-0,15 piaski drobnoziarniste, mułkowate, beżowo-żółte,

zatarte struktury sedymentacyjne, obecne żelaziste

mikrofibry

17

0,15-0,25 piaski różnoziarniste, mułkowate, gliniaste, silnie

scementowane, brunatno-rude, warstwa zalegająca

horyzontalnie

0,25-0,35 piaski drobnoziarniste, mułkowate, beżowo-żółte,

laminacja horyzontalna sł. czytelna



horyzontalnie

0,4 -0,6 piaski drobnoziarniste, mułkowate, beżowo-żółte,

laminacja horyzontalna



horyzontalnie

K2 0,0-0,25 piaski różnoziarniste, mułkowate, gliniaste, silnie

scementowane, brunatno-rude z wkładkami piasków

mułkowatych bezstrukt. beżowo-żółtych

0,25-0,4 piaski drobno- i średnioziarniste, beżowo-żółte,

warstwa nachylona z wewnętrznym warstwowaniem

ukośnym


scementowane, brunatno-rude, warstwa nachylona


warstwa nachylona z wewnętrzną laminacją równoległą


scementowane, brunatno-rude, warstwa nachylona


warstwa nachylona z wewnętrzną laminacją równoległą

K3 0,0-0,6 piaski mułkowate, drobnoziarniste, żółto-

pomarańczowe, zatarte struktury sedymentacyjne,

obecne mikrofibry żelaziste (pedogeneza)


scementowane, brunatno-rude

18

0,7-1,5 piaski drobno i średnioziarniste beżowo-szare o

laminacji horyzontalnej, zawierają cienkie laminy

gruboziarnistego piasku i drobnego żwirku.

K4 0,0-0,45 piaski mułkowate beżowo-żółte, przeławicone piaskami

mułkowatymi średnioziarnistymi, lekko gliniastymi,

barwy żółto-pomarańczowej, warstwowanie

horyzontalne

0,45-0, 48 warstwa żwirów i piasków gruboziarnistych,

gliniastych, warstwa zwięzła, bruk erozyjny.

0,48-0,9 piaski średnio- i gruboziarniste ze żwirami, beżowo-

szare, warstwowanie ukośne, pojedyncze głazy

K5 0,0-0,7 piaski średnioziarniste z wkładkami piasków

gruboziarnistych z drobnym żwirkiem, beżowo-szare,

warstwowanie ukośne w zestawach rynnowych

Tab. 1. Cechy litologiczne osadów czwartorzędowych na terenie stanowiska

archeologicznego Kock 7.

III. 1. Utwory powierzchniowe w rejonie stanowiska archeologicznego Kock 7.Badane stanowisko archeologiczne zlokalizowane jest w obrębie

piaszczysto-mułkowych osadów budujących skraj równiny

wodnolodowcowej, sąsiadującej z pradoliną Wieprza (ryc. 2). Wspomniane

osady składają się z dwóch serii o odmiennych cechach litologicznych i

genetycznych (ryc. 3). Serię górną o miąższości około 6 m budują

naprzemianlegle ułożone warstwy piasków mułkowatych, piasków drobno- i

średnioziarnistych z domieszką piasków gruboziarnistych i drobnego żwirku

oraz piasków różnoziarnistych, mułkowatych, gliniastych (tab. 1, fot. 1, 2, 3,

4). Ułożenie poszczególnych warstw tej serii jest w przewadze horyzontalne,

lokalnie występuje warstwowanie nachylone (fot. 3, 5). Warstwy piaszczysto-

mułkowe charakteryzują się żółto-beżową barwą i laminacją horyzontalną

(tab. 1). Piaski średnioziarniste odznaczają się barwą jaśniejszą – beżowo-

szarą. W ich obrębie zaznaczają się struktury sedymentacyjne w postaci 19

laminacji równoległej lub warstwowania ukośnego (tab. 1, fot. 9, 10).

Warstwy piasków gliniastych odznaczają się dużą zwięzłością (warstwy

scementowane) oraz barwą żółto-brunatną. Ich miąższość wynosząca od 1 do

10 cm wraz z głębokością maleje, co sugeruje ich genezę

postsedymentacyjną, związaną z procesami peryglacjalnymi (degradacja

wieloletniej zmarzliny) (fot. 1, 2, 3, 4).

Zróżnicowanie strukturalnych i teksturalnych cech osadów budujących

górną serię osadową wysoczyzny wodnolodowcowej w rejonie stanowiska

archeologicznego w Kocku, wskazuje na zmiany środowiska oraz dynamiki

procesów sedymentacyjnych w trakcie tworzenia tych osadów. Sedymentacja

odbywała się w zbiorniku zastoiskowym (warstwy piasków-mułkowatych

horyzontalnie laminowanych) z nieznacznym okresowym przepływem

(warstwy piasków średnioziarnistych ukośnie warstwowanych) (fot. 9, 10).

Opisywane osady reprezentują zatem, fację rozlewiskowo-wodnolodowcową.

Materiał okruchowy budujący opisywane pokrywy był dostarczany przez

wody roztopowe, tworzące ciągi sandrów na przedpolu strefy marginalnej

lądolodu warciańskiego, która wówczas znajdowała się w odległości

kilkudziesięciu kilometrów od Kocka. Szlaki sandrowe nawiązując do

przebiegu współczesnych głównych dolin rzecznych Równiny Łukowskiej,

dochodziły do pradoliny Wieprza, gdzie okresowo tworzyły się rozlewiska (być

może w czasie okresów wezbraniowych). U schyłku zlodowacenia warty oraz

podczas zlodowacenia wisły, górna część opisywanego kompleksu osadów

podlegała przeobrażeniom postsedymentacyjnym. Były one związane z

degradacją zmarzliny oraz oddziaływaniem procesów eolicznych. Zapisem

tych pierwszych zjawisk jest obecność silnie scementowanych warstw

piasków gliniastych, barwy żółto-brunatnej o horyzontalnym przebiegu (tab.

1, fot. 1, 2, 4). Przewiewanie materiału w warunkach zimnego

peryglacjalnego klimatu doprowadziło do powstania cienkiej warstwy

(miąższość około 0,5 m), bezstrukturalnych piasków w stropie opisywanego

kompleksu (fot. 8).

Dolna seria zbudowana jest o osadów piaszczysto-żwirowych (piaski

średnio- i gruboziarniste) , ukośnie warstwowanych z nielicznymi głazami

(tab. 1, fot. 13, 14, 15). Osady te charakteryzują się jasną beżowo-szarą

20

barwą. W ich stropie stwierdzono bruk erozyjny, wskazujący na przerwę w

sedymentacji osadów (fot. 16). Na nim zalega opisana wyżej seria

horyzontalnie warstwowanych osadów piaszczysto-mułkowych górnego

kompleksu (fot. 13, 15). Obecność piasków różnoziarnistych ze znacznym

udziałem frakcji grubszej w tym żwirów, świadczy o słabej selekcji materiału.

Cecha ta oraz obecność struktur warstwowania przekątnego świadczy, że

sedymentacja tych osadów zachodziła w warunkach wysokoenergetycznych

przepływów typowych dla rzek roztokowych klimatu peryglacjalnego,

zasilanych z topniejącego lądolodu (osady wodnolodowcowe facji korytowej)

(tab. 1, fot. 14). Ich wiek podobnie jak serii nadległej odpowiada

prawdopodobnie zlodowaceniu warty. Interpretacja taka jest zgodna z

materiałami zawartymi na Mapie Geologicznej Polski 1: 200 000 ark. Łuków,

opracowanej przez Mojskiego (1968). Różne wykształcenie obydwu serii

związane ze zmianą warunków sedymentacji może odpowiadać różnym fazom

tego zlodowacenia. Istnieje także możliwość, że dolny kompleks osadów jest

starszy, a jego wiek odpowiada zlodowaceniu odry. Na terenie Równiny

Łukowskiej istnieją bowiem obszary, gdzie różnowiekowe osady

wodnolodowcowe sąsiadują ze sobą nie będąc rozdzielone gliną zwałową

(Mojski 1968). Na północny-zachód od badanego stanowiska, spod pokrywy

warciańskich osadów wodnolodowcowych, wyłaniają się silnie zwietrzałe

gliny zwałowe, pozostawione tu przez lądolód podczas zlodowacenia odry. Ich

obecność w podłożu odzwierciedla się w rzeźbie w postaci terenów wyżej

wznoszących się (ryc. 2, 3).

Dno pradoliny Wieprza w pobliżu stanowiska archeologicznego budują

torfy (Mojski 1968).

IV. Główne cechy ukształtowania powierzchni Równiny Łukowskiej.Główne elementy rzeźby Równiny Łukowskiej zostały ukształtowane

podczas zlodowaceń środkowopolskich (odry i warty).

W rzeźbie opisywanego mezoregionu dominuje równina

wodnolodowcowa. Jej powstanie wiąże się z odpływem wód lodowcowych

sprzed czoła lądolodu warty, otaczającego Równinę Łukowską od zachodu,

21

północnego-zachodu i północy. Opisywany mezoregion znajdował się

wówczas poza zasięgiem lądolodu, ale na jego bliskim przedpolu. Zasięg

lądolodu warty odzwierciedlony jest w rzeźbie sąsiadujących z Równiną

Łukowską Wysoczyzn: Żelechowskiej i Siedleckiej za sprawą form

marginalnych o różnym stopniu zachowania, a tym samym czytelności. Na

Wysoczyźnie Żelechowskiej są to przede wszystkim pagórki moren czołowych

i doliny marginalne (doliny lub odcinki dolin odprowadzające wody

lodowcowe), a także kemy, pagórki martwego lodu oraz pagórki akumulacji

szczelinowej (Żarski 2004). Na Wysoczyźnie Siedleckiej przebieg czoła

lądolodu warty wyznaczają pagórki moren czołowych, często spiętrzonych,

stożki sandrowe, kemy, pagórki akumulacji szczelinowej, niecki wytopiskowe

o charakterze mis końcowych (Albrycht 2004, Terpiłowski 2001, Żarski i in.

2009). Maksymalny zasięg lądolodu warty na terenie południowego Podlasia

miał zarys lobalny z wyróżnianymi lobami: Wilgi, Liwca, Muchawki, Tocznej,

Klukówki i prawdopodobnie Bugu (Marks 2004). Warciańska równina

wodnolodowcowa jest zbudowana z piaszczysto-żwirowych osadów

fluwioglacjalnych, akumulowanych przez wody roztopowe odpływające

sprzed czoła lądolodu warty. Na terenie opisywanego mezoregionu

funkcjonowało kilka większych szlaków odpływu tych wód, formujących tzw.

doliny marginalne. We współczesnej rzeźbie Równiny Łukowskiej przebieg

dolin marginalnych jest odzwierciedlony w układzie większych

współczesnych dolin rzecznych takich jak dolina Małej Bystrzycy, dolina

Bystrzycy Północnej, doliny Krzny Północnej i Południowej. Doliny te mają

układ radialny, w przeciwieństwie do dolin położonych na południe od doliny

Wieprza, mających układ południkowy (doliny te prowadziły wody z południa

w kierunku czoła lądolodu warty) (Harasimiuk i in. 2004). Opisywane doliny

wcinają się w podłoże na głębokość kilku lub kilkunastu metrów. Na ich

łagodnie nachylonych zboczach odsłaniają się warciańskie piaski i żwiry

wodnolodowcowe, zakumulowane w czasie odpływu wód sprzed czoła

lądolodu (Żarski i in. 2009). Na niektórych obszarach Równiny Łukowskiej,

zwłaszcza w południowej jej części, poza obszarem zwartego występowania

wodnolodowcowych osadów warciańskich, wyrównaną powierzchnię

opisywanego regionu tworzy silnie zdenudowana odrzańska wysoczyzna

22

polodowcowa, zbudowana z osadów glacigenicznych (glin morenowych oraz

osadów wodnolodowcowych). Odrzańskie gliny morenowe mają znaczący

udział w budowie Równiny Łukowskiej, odsłaniając się w wielu obszarach

spod pokrywy warciańskich osadów wodnolodowcowych. Zdenudowana

powierzchnia glin morenowych przykrywają osady zwietrzelinowe (Mojski

1968). Wyrównana powierzchnia odrzańskiej wysoczyzny polodowcowej

urozmaicona jest zagłębieniami bezodpływowymi, większe z nich wypełnione

są osadami jeziornymi (Żarski i in. 2009). Od południa i południowego-

wschodu Równinę Łukowską ogranicza rozległa pradolina Wieprza oraz

Krzny. Pradoliny te odprowadzały wody lodowcowe spływające dolinami

marginalnymi od strony czoła lądolodu, a także wody płynące z południa

(Harasimiuk i in. 2004). Powierzchnię warciańskich równin

wodnolodowcowych, odrzańskich wysoczyzn polodowcowych jak również

vistuliańskich teras nadzalewowych urozmaicają wydmy w postaci form

parabolicznych lub wałów wydmowych. Ich wysokości względne mogą

osiągać kilkanaście metrów (zwłaszcza wydmy paraboliczne). Formy wałów

wydmowych mają długość od kilkuset metrów do ponad 1 km i osiągają

wysokość względną 4-5 m (Żarski i in. 2009).

V. Rzeźba okolic stanowiska archeologicznego w Kocku.Badane stanowisko położone jest na wysokości 136-141 m n.p.m.

Zajmuje ono skraj warciańskiej równiny wodnolodowcowej oraz fragment jej

stromej krawędzi, opadającej w kierunku dna pradoliny Wieprza (ryc. 4, fot.

11, 12). Krawędź w rejonie opisywanego stanowiska osiąga wysokość

względną około 6 m, a nieco dalej na północny-zachód przekracza 10 m. Jest

ona urozmaicona nieckami denudacyjnymi, które powstały podczas późnego

vistulianu w efekcie oddziaływania procesów erozyjno-denudacyjnych (ryc.

4). U jej podnóża rozciąga się płaskie, akumulacyjne dno pradoliny Wieprza

(fot. 11, 12). W sąsiedztwie terenu badań jest ono nadbudowane przez

holoceńskie torfy. Podmokłe dno odwadniają liczne kanały melioracyjne.

Występują tam także liczne zbiorniki wodne, w części niewielkie, utworzone

przez człowieka. Efektem prac melioracyjnych prowadzonych na tym

podmokłym terenie są także podcięcia antropogeniczne (ryc. 4).

23

Równina wodnolodowcowa w rejonie badanego stanowiska

charakteryzuje się mało urozmaiconą rzeźbą (ryc. 4, fot. 8). Jej wyrównana

powierzchnia wznosi się w rejonie badanego stanowiska od 139 m n.p.m do

150 m n.p.m. W kierunku wschodnim i południowo-wschodnim

powierzchnia równiny obniża się i przechodzi w łagodnie nachylone zbocze

niewielkiej doliny, która rozcinając równinę wodnolodowcową uchodzi do

pradoliny Wieprza w odległości około 0,5 km na południowy-wschód od

opisywanego stanowiska (ryc. 4, fot. 12). W rejonie ujścia wspomnianej

doliny wyraźnie zaznacza się w rzeźbie spłaszczenie, będące fragmentem jej

stożka napływowego, zachowanym w strefie prawego zbocza tej doliny (fot.

12). Zachowany fragment stożka jest „przyklejony” do krawędzi równiny

wodnolodowcowej, a wznosząc się około 4 m ponad dno pradoliny Wieprza

Tyśmienicy, stanowi niejako przedłużenie tej krawędzi w kierunku

południowym (ryc. 4). Opisywany element rzeźby powstał w okresie

postglacjalnym, w wyniku rozcięcia przez erozję rzeczną vistuliańskiego dna

tej niewielkiej doliny. Powierzchnia równiny wodnolodowcowej wznosi się ku

północnemu-zachodowi, gdzie spod piaszczysto-żwirowych osadów

warciańskich na powierzchni wyłaniają się silnie zwietrzałe gliny zwałowe ze

zlodowacenia odry, budujące odrzańską wysoczyznę polodowcową,

rozciągającą się na północ i północny-zachód od Kocka (Mojski 1968).W

sąsiedztwie terenu badań warciańską terasę wodnolodowcową oraz fragment

odrzańskiej wysoczyzny polodowcowej urozmaicają zagłębienia

bezodpływowe (ryc. 4). Tego typu formy są dość powszechnie spotykane na

Nizinie Południowopodlaskiej. Ich geneza związana jest z wytapianiem brył

martwego lodu podczas wycofywania się lądolodu oraz wytapiania lodów

gruntowych na początku postglacjału.

24

RODZIAŁ III

1. Analiza materiału ceramicznego

1A. Analiza morfologiczna

Najliczniejszą kategorią zabytków rejestrowanych w przypadku badań

archeologicznych stanowią ułamki naczyń ceramicznych. W przypadku tego

typu zabytków przeprowadza się różnorakie analizy, zazwyczaj ograniczające

się do rozpatrywania ceramiki pod względem formalnym, technologicznym i

stylistycznym. Na tej podstawie prowadzi się dalsze rozważania nad

ustaleniem datowania danego fragmentu bądź też zbioru. W zależności od

wielkości oraz stopnia złożoności danego fragmentu i jego przydatności dla

dalszych analiz, a także możliwości rekonstrukcji wydzielone zostały

kategorie wielkościowe na podstawie podziału zaproponowanego przez

A.Buko.10

I-fragmenty naczyń umożliwiające pełną rekonstrukcję naczynia

II-duże ułamki naczyń obejmujące więcej niż jeden element morfologiczny

naczynia, a więc partie przybrzeżne (wylew, szyja oraz brzusiec), a także

partie przydenne( dno, stopka oraz brzusiec)

III-stosunkowo niewielkie fragmenty naczyń, obejmujące więcej niż jeden

element morfologiczny naczynia, a więc partie przybrzeżne (wylew, szyja i

górna część brzuśca), partie przydenne (dno, stopka i część dolnej partii

brzuśca bądź dno i fragment dolnej części brzuśca), a także elementy

zawierające środkowe partie naczynia (znaczne części brzuśca i szyję).

10 A. Buko, Ceramika …., s. 235 – 244.25

IV- fragment obejmujący jeden element morfologiczny naczynia (część

wylewu, brzuśca lub dna).

Większość fragmentów naczyń ceramicznych pozyskanych w trakcie

badań archeologicznych przeprowadzonych w 2009 roku na stanowisku 7 w

Kocku można zaliczyć do IV kategorii wielkościowej. Stanowią one 98%

zbioru. Mniej liczna jest grupa fragmentów przyporządkowanych do III

kategorii wielkościowej. Zdecydowanie mniejsza ilość ułamków została

umiejscowiona w I i II kategorii. Analiza morfologiczna ceramiki została

oparta o typy den i wylewów w obrębie poszczególnych form naczyń.

Typologia wylewów i den opiera się na generalnym podziale zaproponowanym

przez J.Kruppego,11 jednak został przekształcony na użytek tego

opracowania i dostosowany do indywidualnego charakteru tego zbioru.

Typologia denW grupie den naczyń ceramicznych podczas tworzenia ich typologii na

użytek tej pracy zostało wydzielonych 5 typów. Pierwszy typ stanowią dna

proste, zazwyczaj są one odcinane lub znajdują się na nich ślady podsypki i

podważania.

Zdecydowanie liczniejszą grupę stanowią dna typu 2, które

charakteryzują się łagodnie wyodrębnioną stopką. Również i na tych dnach

11 J. Kruppe, Studia nad ceramiką XIV wieku ze Starego Miasta w Warszawie, Wrocław – Warszawa – Kraków 1961, s. 38 – 40.

26

zaobserwowano w większości przypadków ślady odcinania, jak i w mniejszej

liczbie podsypkę czy też znamiona podważania.

Podobna sytuacja występuje w przypadku den typu 3, które mają

wyraźnie zaznaczoną zaokrągloną stopkę. Jest to grupa równie liczna jak

poprzednia.

Fragmenty naczyń ceramicznych o dnach typu 4 stanowią niewielki

procent całego zbioru. Dna tego typu posadowione są na wyraźnie

wyodrębnionej nóżce.

Najmniejszą ilościowo grupę stanowią dna typu 5. Są one zaokrąglone.

Należałoby je utożsamiać z fragmentami trójnóżków.

Dna typów 1, 2 i 3 można zaobserwować zarówno wśród garnków, mis,

kubków jak i dzbanów. Natomiast dna typu 4 można odnotować w

przypadku naczyń porcelanowych, fajansowych czy też przynależnych do

grupy D. Wśród naczyń o dnach typu 5 wyróżniono trójnóżki.

Typologia wylewów

TYP 1

Wylewy typu 1 są łagodnie wychylone na zewnątrz, z zazwyczaj

ukośnie lub nieco łukowato opracowaną krawędzią, nie posiadają wrębu, ani

okapu. Większość naczyń omawianego zbioru była w nie wyposażona.

TYP 2

27

Typ 2 jest drugim najpopularniejszym typem wśród omawianego zbioru

obok typu 1. Typ ten charakteryzuje się w widoczny sposób wychylonymi

krawędziami na zewnątrz zakończonymi wylewami wyposażonymi we wrąb

na pokrywkę

TYP 3

Wylewy typu 3 charakteryzują się brakiem wrębu na pokrywkę,

wyposażone są natomiast w okap. Całość łagodnie wychylona na zewnątrz.

Występują one najczęściej u garnków, jednak znajdują się one również u

dzbanów i mis.

TYP 4

Typ 4 charakteryzuje się krawędzią opracowaną półokrągło lub

niekiedy skośnie, zaopatrzone we wrąb na pokrywkę oraz wyraźnie

zaznaczony okap. Nieliczne fragmenty (2%) są wyposażone w tego typu

wylewy.

Technologia

GRUPA A

28

Literą A oznaczono ceramikę wypalaną w atmosferze utleniającej, jest

to odpowiednik grupy A wg L. Kajzera.12 W przypadku ułamków oznaczonych

literą A można mówić o ceramice niekiedy źle wypalonej, niestarannie

wykonanej na kole garncarskim. Jest ona określana mianem ceramiki

wiejskiej bądź tradycyjnej. Ceramika z tej grupy jest grubościenna. Jej

przełomy są trójbarwne oraz jednobarwne, a ich grubość wynosi średnio 7-

10 mm . Masa garncarska do wyrobu naczyń z tej grupy zawiera dużą ilość

gruboziarnistego piasku jako domieszkę schudzającą.

Fragmenty tych naczyń przybierają barwy od piaskowych przez

czerwone do brunatnych na zewnętrznej części. Nie zaobserwowano ani

jednego fragmentu ceramiki grupy A w omawianym zbiorze. Brak ceramiki

tej grupy jest jak najbardziej zasadny biorąc pod uwagę nowożytny charakter

zbioru.

GRUPA B

Grupa B ceramiki charakteryzuje się wypałem redukcyjnym. Ceramika

ta wykonana była dosyć starannie na szybkoobrotowym kole garncarskim.

Przełomy są jednobarwne o średniej grubości 4-5 mm. Zazwyczaj można w

nich zaobserwować małą ilość domieszki drobnoziarnistego piasku.

Zdecydowanie mniejszą grupę stanowią fragmenty u których zanotowano

średnią ilość średnioziarnistego piasku. Ułamki ceramiki grupy B często są

barwy szarej bądź ciemnoszarej. Jest to zdecydowanie najliczniejsza grupa w

przypadku zbioru z Kocka stanowi 90% jego całości (1873 fragmenty).

Na fragmentach naczyń przyporządkowanych do grupy B zanotowano

występowanie dwóch typów ornamentu 1 i 2. Większość ułamków była

zdobiona metodą wyświecania (typ 1). Niekiedy zaobserwowano równoczesne

występowanie obu ornamentów. Dokładna charakterystyka dotycząca typów

zdobień została umieszczona w części opisującej typy ornamentów.

GRUPA C

W tej grupie znajdują się naczynia wypalane również w atmosferze

redukcyjnej. Jednak są one wykonane staranniej i z lepszych surowców niż

12 L. Kajzer, Opracowanie zbioru ceramiki naczyniowej z „wieży Karnkowskiego” w zamku w Raciążku, KHKM, t. 34, 1986, s. 199-225.

L. Kajzer, W sprawie waloryzacji masowych zbiorów ceramiki późnośredniowiecznej i nowożytnej, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, r. 39,nr 4, 1991, s. 467-483.

29

naczynia z grupy B. Ceramika z grupy C to ceramika stołowa. Wykonana jest

techniką toczenia na szybkoobrotowym kole, zaś domieszką jest tylko

drobnoziarnisty piasek. Zaobserwowano jeden fragment naczynia, który

można by przyporządkować do tej grupy. Ze względu na nowożytny charakter

zbioru funkcję ceramiki stołowej pełniły naczynia szkliwione i fajansowe.

Należy również zauważyć, iż w omawianym zbiorze ceramika grupy B

odznaczająca się bardzo dobrym wykonaniem prawdopodobnie pełniła i tę

funkcję.

GRUPA D

Jest ona barwy od kremowej po jasnopomarańczową. Zazwyczaj są to

naczynia cienkościenne, starannie wykonane, najczęściej dobrze wypalone w

atmosferze utleniającej. Domieszka jaką można zauważyć w przełomach to

najczęściej drobnoziarnisty lub średnioziarnisty piasek. Jest to niewielka

grupa 16 ułamków naczyń (1% całości zbioru) pełniących prawdopodobnie

funkcje stołowe.

GRUPA E

Ceramika grupy E to ceramika, której wyróżnikiem jest jej szkliwienie.

W przypadku omawianego materiału zazwyczaj jest to ceramika wypalana w

atmosferze utleniającej. Przełomy są jednobarwne, najczęściej o grubości 3-

5mm. W większości przypadków do schudzenia masy ceramicznej

wykorzystanej do wyrobu ceramiki grupy E użyto małej, dużo rzadziej

średniej ilości drobnoziarnistego piasku. Szkliwa występujące na tej ceramice

są najczęściej barwy oliwkowej, brązowej czy tez zielonej. Zdecydowanie

mniejszy procent to naczynia o szkliwie barwy białej i kremowej. Jak już

zostało to zauważone naczynia tej grupy pełniły funkcje ceramiki stołowej.

Fragmenty naczyń przyporządkowanych do grupy E (178 ułamków co

stanowi 8% całości zbioru) zostały rozpoznane jako części mis, garnków i w

mniejszej liczbie dzbanów.

W przypadku ceramiki grupy E pojawiają się liczne fragmenty na

których występują zdobienia w postaci malowanych geometrycznych i

roślinnych ornamentów, czy też prostych i falistych linii dookolnych.

GRUPA F

30

W grupie F znalazły się fragmenty naczyń fajansowych. Jest nieliczna

grupa 16 ułamków, które stanowią zaledwie 1% zbioru.

KAMIONKA I MAJOLIKA

W zbiorze ceramiki z Kocka rozpoznano jedynie 7 fragmentów naczyń

kamionkowych i 1 ułamek majolikowego.

1C. Analiza stylistyczna.ORNAMENT TYPU 1

Ornament typu 1 jest jednym z najczęstszych motywów zdobniczych

zaobserwowanych na fragmentach naczyń zawartych w tym opracowaniu.

Mianem ornamentu typu 1 określono zdobienie w postaci różnego rodzaju

wyświeceń. Zaobserwowano je zarówno na ułamkach garnków, mis jak i

dzbanów. Warto zauważyć, iż w przypadku mis występował on zazwyczaj na

wewnętrznych częściach naczyń. Fragmenty na których odnotowano

występowanie ornamentu typu 1 w większości przynależą do grupy B

ceramiki wypalanej w atmosferze redukcyjnej, w mniejszej ilości są to ułamki

naczyń szkliwionych. Zdobienia tego typu występują na brzuścach naczyń.

Ze względu na różnice formalne wyróżnione zostały poszczególne podtypy.

TYP 1A-wyświecane linie pionowe

TYP 1B-wyświecany ornament w kształcie jodełki

TYP 1C-wyświecany ornament w kształcie błyskawicy

TYP 1D-wyświecane linie skośne

TYP 1E-wyświecany ornament w kształcie plecionki

TYP 1F-wyświecane dookolne linie poziome

TYP 1G-wyświecane linie owalne

TYP 1H-wyświecany ornament w kształcie „drabinek”

31

ORNAMENT TYPU 2

Ornamentem typu 2 zostało określone zdobienie w postaci dookolnych

poziomych prostych linii rytych, wykonanych prawdopodobnie ostrym

narzędziem na kole garncarskim. Zdobienia tego typu znajdują się w górnych

partiach brzuśców w części przechodzącej w szyję. Występuje ono zarówno

na fragmentach mis, garnków, dzbanów oraz kubków.

ORNAMENT TYPU 3

Zdobienie typu 3 znajduje na niewielkiej ilości fragmentów naczyń

ceramicznych. Występuje ono w postaci różnorakich kształtów wykonanych

uzyskanych za pomocą szkliwienia części naczynia.

ORNAMENT TYPU 4

Typem 4 określono zdobienie w postaci malowanych geometrycznych

wzorów. Zaobserwowano je na fragmentach garnków i dzbanów.

ORNAMENT TYPU 5

Mianem ornamentu typu 5 określono zdobienie roślinne namalowane

zazwyczaj na wewnętrznych częściach mis, garnków i talerzy.

ORNAMENT TYPU 6

Ornament typu 6 zaobserwowano na zewnętrznych częściach misw

postaci dookolnych malowanych linii falistych.

32

ORNAMENT TYPU 7

Również ornament typu 7 jest zdobieniem malowanym w formie

dookolnych linii prostych. Odnotowano jego występowanie na zewnętrznych

partiach mis i garnków.

2. Analiza pozostałego materiału zabytkowego

2A. Kości

W wyniku badań pozyskano 64 fragmenty kości. Największe ich

skupisko znajdowało się w postaci luźnych znalezisk z warstwy humusu z

ara 33. Kości te (34 sztuki) pochodziły od 6 osobników. W wyniku analizy

materiału kostnego rozróżniono dwie sztuki bydła, dwie sarny, dziką kaczkę i

świnię. Wiek osobnika z grupy bydła wynosił 8 lat, zaś drugiego 2 lata. Na

kościach pierwszego z nich znajdowały się ślady nacięć i obróbki termicznej,

na drugim również zaobserwowano nacięcia. Stwierdzono ślady nacięć i

wydobywania szpiku z kości 3-letniej świni. W grupie kości zwierząt dzikich

znalazły szczątki dwóch saren (półtorarocznej i 13-letniej). Również na nich

znajdowały się ślady przetwarzania i nacinania. W przypadku kaczki

stwierdzono, iż osobnik ten był w wieku dorosłym.

Kolejną liczną grupę kości (14 sztuk) wyeksplorowano z ob. 14.

Znajdowały się tam kości bydła i świń. Nieliczne relikty materiału kostnego

pozyskano z warstwy humusu z ara 3 (2 sztuki-kości psa), ob. 10a (5 sztuk-

świnia i bydło), ob. 22 (8 sztuk-bydło i świnie) oraz ob. 39 (1 sztuka-świnia).

Na kościach bydła i świń również zaobserwowano ślady nacięć i obróbki

termicznej.

Na podstawie wyżej opisanych analiz wynika, iż w jadłospisie

mieszkańców Folwarku Góreckiego dominowało mięso bydła i świń, w

mniejszej zaś ilości zwierząt dzikich takich jak sarny i kaczki. Z uwagi na

niewielką ilość pozyskanych materiałów kostnych nie jest możliwe

wykonanie dokładniejszej analizy jadłospisu oraz charakterystyki inwentarza

zwierzęcego.

2B. Metale

33

Niewielki zbiór pozyskanych zabytków metalowych reprezentuje grupa

pochodzących z ara 33, z warstwy humusu, 14 gwoździ żelaznych i ob. 20, z

wypełniska, 3 guzików, sprzączki od pasa, naparstka, gałki ozdobnej i 2

kapsli aluminiowych. Ponadto z humusu z ara 3 pochodzą 2 gwoździe

żelazne i podkowa. Z ob. 149 pozyskano 1 monetę, której stan skorodowania

nie pozwolił na bliższe rozpoznanie. Z ob. 112 wyeksplorowano 6 łusek od

naboi prawdopodobnie z okresu II wojny światowej. Natomiast z ob. 223

pochodzą 2 przedmioty metalowe, które również uległy korozji i zapewne

mechanicznym uszkodzeniom uniemożliwiającym ich rozpoznanie. Jest to

zbiór zabytków typowych dla stanowisk nowożytnych.

2C. Szkło

Nieliczne fragmenty szklanych przedmiotów zostały pozyskane z ara 3

z warstwy humusu (szyjka butelki i nóżka kieliszka), z ara 33 (1 ułamek

butelki) oraz z ob. 32 ( fragment butelki szklanej). Stan zachowania oraz

sposób wykonania świadczą o nowożytnej i współczesnej chronologii.

2D. Kafle

Wśród całego zbioru zabytków z badań na stanowisku 7 w Kocku

pozyskano jedynie 3 fragmenty kafli płytowych wypalanych w atmosferze

redukcyjnej wytwarzanych fabrycznie o chronologii nowożytnej.

34

RODZIAŁ IV

1. Charakterystyka obiektów

W wyniku badań archeologicznych przeprowadzonych w Kocku na

stanowisku nr 7 zadokumentowano obiektów. Spośród nich z

wyeksplorowano 2093 fragmenty ceramiki, 64 kości, 33 metale, 5 ułamków

szklanych, 3 części kafli płytowych oraz jeden fragment drewna. Poniżej

opisano poszczególne obiekty wraz z charakterystyką reliktów z nich

wyeksplorowanych. W dalszej części znajduje się tabela z opisująca pozostałe

obiekty, z których nie pozyskano materiału zabytkowego.

Ob. 8

Wymiary obiektu:128 x 172 x 66. Strop obiektu znajdował się na

poziomie niwelacyjnym 139,67 m n.p.m. zaś spąg odnotowano na głębokości

niwelacyjnej 139,61 m n.p.m. Obiekt 8 zlokalizowany został na arze 3, ćw. B.

Od strony północno-zachodniej został on zniszczony przez ob. 1. Sam zaś

został wkopany w ob. 9 w części południowo-wschodniej. Wypełnisko jamy o

planie owalnym i przekroju nieckowatym tworzyły dwie warstwy: stropowa-

jasnoszary piasek i spągowa-brązowy piasek.

Z obiektu tego pozyskano 22 fragmenty naczyń ceramicznych. Wśród

nich wyodrębniono 3 ułamki dzbanów, 17 części garnków, 1 dno kubka oraz

1 uchwyt pokrywki typu 1. W przypadku analizy formalnej fragmentów

garnków stwierdzono, iż przynależały one do grupy małych (średnice

35

wylewów 12-13 cm, średnice den 8cm) oraz średnich naczyń (średnice

wylewów 14 cm, średnice den 12 cm). Wszystkie wylewy garnków

przyporządkowano do typu 1, fragmenty den zaklasyfikowano do typu den

prostych (typ 1) odcinanych.

Zdecydowana większość analizowanego materiału (21 ułamków)

przynależy do ceramiki wypalanej w atmosferze redukcyjnej, przy czym na

wewnętrznej części jednego fragmentu odnotowano ślady zielonego szkliwa.

Tylko jedną część dna garnka, również o polewie zielonej na wewnętrznej

stronie, zaklasyfikowano do grupy naczyń wypalanych w atmosferze

utleniającej.

Zaobserwowano występowanie ornamentu typu 1A w postaci

pionowych wyświecanych linii na 9 fragmentach garnków.

Wszystkie naczynia pozyskane z tego obiektu były toczone, zaś

domieszką była mała ilość drobnoziarnistego piasku. O dobrym wykonaniu

tych naczyń świadczyć mogą jednobarwne przełomy o grubości od 4 do 5

mm.

Ob. 9

Wymiary obiektu: 350x240x100. Strop obiektu znajdował się na


niwelacyjnej 139,55 m n.p.m. Obiekt 9 zlokalizowany został na arze 3, ćw. B

i D. Od strony północno-zachodniej został on zniszczony przez ob. 8.

Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju nieckowatym z

przegłębieniem tworzyła warstwa jasnoszarego piasku.

Z obiektu tego pozyskano 13 fragmentów naczyń ceramicznych. Wśród

nich wyodrębniono 3 ucha dzbanów typu 4, 6 części garnków, oraz 4 ułamki

mis. W przypadku analizy formalnej fragmentów mis stwierdzono, iż

przynależały one do grupy dużych naczyń (średnice wylewów 24 i 28 cm,

średnice den 9 i 10cm).Wszystkie wylewy mis przyporządkowano do typu 1,

fragmenty den zaklasyfikowano do typu den na łagodnej nóżce (typ 2) i den

na stopce (typ 4).

36

W przypadku 3 fragmentów mis zanotowano występowanie żółto

kremowego szkliwa na ich wewnętrznych częściach. Pozostały materiał

ceramiczny przyporządkowany został do grupy technologicznej B.


pionowych wyświecanych linii na 4 fragmentach garnków, 1G na 1 ułamku

misy oraz zdobienia malowanego na wewnętrznej części innej misy.



tych naczyń świadczyć mogą jednobarwne przełomy o grubości od 4 do 5 mm

w przypadku garnków. Przełomy mis , również jednobarwne, wynosiły 5, 7 i

8 mm.

Ob. 10a

Wymiary obiektu: 211x150x62 Strop obiektu znajdował się na


niwelacyjnej 140,28 m n.p.m. Obiekt 10a zlokalizowany został na arze 34,

ćw. A. Wypełnisko jamy o planie elipsowatym i przekroju nieckowatym

tworzyła warstwa szarożółtego piasku z domieszką szarej próchnicy i

soczewkami żółtego piasku oraz warstwą spalenizny w części stropowej

obiektu.

Z obiektu tego pozyskano 5 kości zwierzęcych i 60 fragmentów naczyń

ceramicznych. Wśród tych ostatnich wyodrębniono 4 ucha dzbanów, 1 wylew

pokrywki, 1 dno kubka, 6 części dużych i małych mis i 48 ułamków

garnków. Zanotowano występowanie średnich i małych garnków o wylewach

typów 1 i 2, dnach zazwyczaj na łagodnie zaznaczonej stopce, odcinanych.

Misy charakteryzowały się wylewami typu 3 i dnami na wyraźnie zaznaczonej

stopce, odcinanymi.

Jedynie 3 ułamki pochodziły z naczyń wypalanych w atmosferze

utleniającej i dodatkowo szkliwionych. Pozostałą część materiału

ceramicznego z tego obiektu (57 fragmentów) przyporządkowano do grupy

technologicznej B.

37

Zaobserwowano występowanie ornamentu typu 1A na 9 fragmentach,

na jednym typu 1b, zaś typu 2 na 4.


domieszką była mała ilość drobnoziarnistego piasku. Ich przełomy były

jednobarwne o grubości zazwyczaj od 4 do 5 mm.

Ob. 11

Wymiary obiektu: ok. 8200x104x20. Strop obiektu znajdował się na


niwelacyjnej 139,74 m n.p.m. Obiekt 11 zlokalizowany został na arach 63,

ćw. B i D, 64, ćw. B, 71 ćw. D, 72, ćw. B i D, 73, ćw. B i D, 74, ćw. A i B, 81,

ćw. C i D. Wypełnisko rowu fundamentowego tworzyła warstwa jasnoszarego

piasku licznymi kamieniami i gruzem ceglanym.


nich wyodrębniono 6 uch dzbanów typu 3, 6 części garnków, oraz 6

ułamków mis, w tym jeden umożliwiający pełną rekonstrukcję. W przypadku

analizy formalnej fragmentów mis stwierdzono, iż przynależały one do grupy

małych (średnice wylewów 11 i 13 cm) i średnich naczyń (średnice wylewów

14 i 20 cm). Wylewy mis przyporządkowano do typu 1 i 3, fragmenty den

zaklasyfikowano do typu den prostych (typ 1) odcinanych bądź też

podważanych i na podsypce.

W przypadku 3 fragmentów naczyń zanotowano występowanie białego i

lub żółtego szkliwa na ich wewnętrznych częściach. Pozostały materiał

ceramiczny przyporządkowany został do grupy technologicznej B.


pionowych wyświecanych linii na 12 ułamkach naczyń, zaś zdobienie typu 2

znajdowało się na 4 fragmentach naczyń.



tych naczyń świadczyć mogą jednobarwne przełomy o grubości od 4 do 6

mm.

Ob. 18

38

Wymiary obiektu: 330x180x80. Strop obiektu znajdował się na poziomie

niwelacyjnym 138,83 m n.p.m. zaś spąg odnotowano na głębokości


ćw. A i B, 42, ćw. C i D. Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju

nieckowatym tworzyły dwie warstwy: stropowa–szary piasek i spągowa-

brązowy piasek przemieszany z ciemnoszarą próchnicą.


nich wyodrębniono 5 uch dzbanów typu 4, 9 części garnków, 6 ułamków mis

oraz 1 uchwyt pokrywki typu 2. W przypadku analizy formalnej fragmentów

mis stwierdzono, iż przynależały one do grupy średnich (średnice wylewów

20 cm) i dużych naczyń (średnice wylewów 26 i 29 cm). Wylewy mis

przyporządkowano do typu 1 i 3, fragmenty den zaklasyfikowano do typu 3

podważanych i na podsypce.

W przypadku 1 fragmentu misy zanotowano występowanie kremowego

szkliwa na wewnętrznej części naczynia. Pozostały materiał ceramiczny

przyporządkowany został do grupy technologicznej B.


pionowych wyświecanych linii na 8 ułamkach naczyń, zaś zdobienie typu 2

znajdowało się na 1 fragmencie misy i współwystępowało z ornamentem 1A.



jednobarwne o grubości od 5 do 6 mm.

Ob. 20




ćw. B i D, oraz na wszystkich ćw. ara 43. Wypełnisko jamy o nieregularnym

planie i przekroju nieckowatym z przegłębieniami tworzyło wiele

niejednorodnych warstw zasypiskowych.

Z obiektu tego pozyskano 1 ułamek kafla płytowego, 14 przedmiotów

metalowych, 34 kości zwierzęce oraz 123 fragmenty naczyń ceramicznych.

39

Wśród ostatniej z tych grup wyodrębniono 1 wylew i 2 dna kubków, 9 części

dzbanów w tym 2 ucha typu 3 oraz 4 ucha typu 4, ponadto 1 brzusiec

majolikowego wazonika, 88 części garnków, 9 ułamków mis, 7 części

pokrywek oraz 6 fragmentów fajansowych talerzy. W przypadku analizy

formalnej fragmentów garnków stwierdzono, iż przynależały one do grupy

małych (średnice wylewów 10-12 cm), średnich (średnice wylewów 14-16 cm)

oraz dużych naczyń (średnice wylewów 17-22 cm). Wylewy garnków

przyporządkowano do typu 1 i 3, fragmenty den zaklasyfikowano do typu 3

odcinanych. Misy reprezentowane były przez okazy średnie i duże ( średnice

wylewów 17-25 cm).

Oprócz 1 fragmentu majolikowego wazonika wyróżniono 7 ułamków

naczyń szkliwionych, 6 części fajansowych talerzy oraz 4 dna kamionkowych

garnków. Pozostały materiał ceramiczny (105 fragmentów)



pionowych wyświecanych linii na 29 ułamkach naczyń, głównie brzuścach

garnków, zdobienie typu 2 znajdowało się na 3 wylewach mis, zaś na 3

dnach mis w wewnętrznej części naczynia występował ornament malowany

typu 5. Ponadto fragment majolikowego wazonika pokryty był ornamentem

typu 3.

Przełomy naczyń były jednobarwne o grubości 4-6 mm (prócz

fajansowych talerzy o grubości przełomu wynoszącej 3 mm) , zaś w

przypadku naczyń grup B i E zaobserwowano schudzenie masy garncarskiej

małą ilością drobnoziarnistego piasku.

Ob. 22



niwelacyjnej 139,97 m n.p.m. Obiekt 22 zlokalizowany został na arze 43, ćw.

D. Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju nieckowatym z

przegłębieniem tworzyły dwie warstwy: stropowa–szary piasek i spągowa-

jasnoszary piasek.

40

Z obiektu tego pozyskano 8 kości zwierzęcych oraz 12 fragmentów

naczyń ceramicznych. Wśród nich wyodrębniono, 8 części garnków, 1 wylew

misy oraz 3 uchwyty pokrywek (typu 1) wraz z brzuścami.

W przypadku 2 fragmentów pokrywek zanotowano występowanie

żółtego szkliwa na wewnętrznej części. Pozostały materiał ceramiczny



pionowych wyświecanych linii na 4 brzuścach garnków.




Ob. 26a



niwelacyjnej 138,89 m n.p.m. Obiekt 26a zlokalizowany został na arach 52,

ćw. C i 53, ćw. A. Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju

nieregularnym tworzyły warstwy szarego piasku przemieszanego z żółtym

piaskiem, ciemnoszarą próchnicą i fragmentami gruzu ceglanego.


nich wyodrębniono 1 ucho dzbana, 1 fragment kubka, 22 ułamki garnków i

2 wylewy mis. Zanotowano występowanie garnków małych i średniej

wielkości. Wylewy garnków przyporządkowano do typów 2 i 3. Dna naczyń

były proste lub na wyraźnie zaznaczonej stopce, odcinane.

Mniejszość fragmentów naczyń była szkliwiona (6 ułamków), a ponadto

pochodziła z naczyń wypalanych w atmosferze utleniającej. Pozostały

materiał ceramiczny z tego obiektu (20 fragmentów) przyporządkowano do

grupy technologicznej B.


typu 2 na 5, a typu 6 na jednym ułamku.

41



jednobarwne o grubości zazwyczaj do 4 do 5 mm.

Ob. 26b



niwelacyjnej 138,35 m n.p.m. Obiekt 26b zlokalizowany został na arze 53,

ćw. A. Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju nieckowatym

tworzyły warstwy szarego piasku przemieszanego z żółtym piaskiem.


nich wyodrębniono 1 ucho dzbana, 1 wylew fajansowego talerza, 1 wylew

pokrywki, 20 ułamków garnków i 7 wylewów mis. Zanotowano występowanie

garnków dużych i średniej wielkości. Wylewy garnków przyporządkowano do

typów 1 i 2. Dna naczyń były proste lub na wyraźnie zaznaczonej stopce,

odcinane.

Wśród zbioru z tego obiektu 1 ułamek zakwalifikowano do grupy E i

również 1 do grupy F. Pozostały materiał ceramiczny z tego obiektu (28

fragmentów) przyporządkowano do grupy technologicznej B.


typu 2 na 2.




Ob.31




B. Od strony zachodniej wkopany w ob. 30. Wypełnisko jamy o planie

owalnym i przekroju trapezowatym tworzyła warstwa szarego piasku

przemieszanego z szarą próchnicą.

42

Z obiektu tego pozyskano 1 kość zwierzęcą oraz 14 fragmentów naczyń

ceramicznych. Wśród nich wyodrębniono 1 wylew kubka, 1 wylew misy oraz

12 brzuśców garnków.

W przypadku 2 fragmentów brzuśców garnków zanotowano

występowanie jasnobrązowego szkliwa na zewnętrznej części zaś wylew misy

pokryty był zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz żółtym szkliwem. Pozostały

materiał ceramiczny przyporządkowany został do grupy technologicznej B.


pionowych wyświecanych linii na 2 brzuścach garnków.




Ob. 32




ćw. D i 53, ćw. B. Wypełnisko jamy o planie podłużnym nieregularnym i

przekroju nieckowatym tworzyło 6 warstw zaczynając od stropowej:

ciemnoszary piasek, jasnoszary piasek przemieszany z brązowym piaskiem,

szarobrunatny piasek, szarobrunatny piasek, jasnoszary piasek

przemieszany z żółtym, żółty piasek przemieszany z szarym piaskiem oraz

jasnoszary piasek przemieszany z brązowym.

Z obiektu tego pozyskano 1 fragment kafla płytowego, 1 butelkę

szklaną oraz 73 fragmenty naczyń ceramicznych. Wśród nich wyodrębniono,

8 fragmentów dzbanów (w tym 5 uch typu 3 i jedno typu 4), 53 ułamki

garnków, 7 części mis, 1 dno kubka i 4 uchwyty pokrywek. Zanotowano

występowanie garnków i mis wszystkich kategorii wielkościowych.

Najpopularniejszym typem wylewu był typ 1 zarówno w przypadku mis jak i

garnków. Dna naczyń były proste bądź na wyraźnie zaznaczonej stopce,

zazwyczaj odcinane.

43

W przypadku 4 fragmentów stwierdzono wypał utleniający, zaś wśród

nich na 3 zanotowano występowanie szkliwa na wewnętrznej bądź

zewnętrznej części. Pozostały materiał ceramiczny przyporządkowany został

do grupy technologicznej B.


pionowych wyświecanych linii na 21 fragmentach naczyń, zaś na 10

zdobienie typu 2.




Ob.38




ćw. A i B, 33, ćw. A. Wypełnisko jamy o planie podłużnym nieregularnym i

przekroju nieckowatym z przegłębieniem tworzyły warstwy szarej próchnicy

przemieszanej ze spalenizną i gruzem ceglanym poprzedzielanych warstwami

żółtoszarego piasku.


nich wyodrębniono, 1 ucho dzbana, 22 ułamki garnków, 7 części mis, 1

wylew pokrywki. Zanotowano występowanie mis wszystkich kategorii

wielkościowych. Najpopularniejszym typem wylewu był typ 1 w przypadku

mis. Dna garnków były na łagodnej bądź wyraźnie zaznaczonej stopce,

zazwyczaj odcinane.

Cały materiał ceramiczny pozyskany z ob.38 przyporządkowany został



pionowych wyświecanych linii na 18 fragmentach naczyń, zaś na 3 zdobienie

typu 2.

44


domieszką była mała lub średnia ilość drobnoziarnistego piasku. Ich

przełomy były jednobarwne o grubości zazwyczaj 5 mm.

Ob. 39




C. Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju nieckowatym tworzyły dwie

warstwy: stropowa-ciemnoszary piasek i spągowa-jasnobrązowy piasek

przemieszany z szarym.

Z obiektu tego pozyskano 130 fragmentów naczyń ceramicznych.

Wśród nich wyodrębniono, 3 ucha dzbanów typu 1, 110 ułamków garnków,

10 wylewów mis, 3 fragmenty fajansowych talerzy i 4 wylewy pokrywek.

Zanotowano występowanie garnków i mis wszystkich kategorii

wielkościowych. Najpopularniejszymi typami wylewów były typy 1 i 3

zarówno w przypadku mis jak i garnków. Dna naczyń były proste bądź na

wyraźnie zaznaczonej stopce, podważane i na podsypce lub odcinane. W

przypadku talerzy dna ich były na nóżce.



zewnętrznej części zaś 3 inne przynależały do grupy talerzy fajansowych.

Pozostały materiał ceramiczny (110 fragmentów) przyporządkowany został do



pionowych wyświecanych linii na 35 fragmentach naczyń, na 11 zdobienie

typu 2, zaś na 10 ornamentu typu 5, a na 1 ułamku typu 6.



jednobarwne o grubości zazwyczaj od 4 do 5 mm, prócz przełomów talerzy

fajansowych o grubości 3 mm.

Ob. 41

45




ćw. C na 24, ćw. A. Wypełnisko jamy o planie elipsowatym i przekroju

nieckowatym tworzyły warstwy szarego piasku z domieszką ciemnoszarej

próchnicy poprzedzielane przekładkami calcowymi.

Z obiektu tego pozyskano 37 fragmentów garnków . Zanotowano

występowanie garnków małych i średnich. Najpopularniejszym typem

wylewu był typ 2. Dna naczyń były proste bądź na wyraźnie zaznaczonej

stopce, podważane i na podsypce sporadycznie odcinane.

Jedynie na jednym fragmencie zanotowano występowanie szkliwa,

pozostałe 36 ułamków garnków przyporządkowane zostało do grupy

technologicznej B.


pionowych wyświecanych linii na 20 fragmentach naczyń, na 4 zdobienie to

współwystępowało z ornamentem typu 2.




Ob. 42




ćw. C na 24, ćw. A. Od strony wschodniej został zniszczony przez wkopany w

niego ob. 43. Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju

nieckowatym z przegłębieniami tworzyły warstwy szarego piasku z domieszką

ciemnoszarej próchnicy z przekładkami jasnoszarego piasku.


nich wyodrębniono, 3 fragmenty dzbanów ( w tym 3 ucha typu 3), 5

ułamków garnków, 4 części mis oraz 1 wylew kubka.. Najpopularniejszym

46

typem wylewów był typ 4. Dna naczyń były proste bądź na łagodnie

zaznaczonej stopce, podważane i na podsypce lub odcinane.

Wszystkie fragmenty naczyń zostały przyporządkowane zostało do



pionowych wyświecanych linii na 3 fragmentach naczyń.




Ob. 43




ćw. D i 24, ćw. B. Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju

nieckowatym tworzyły warstwy szarego piasku poprzedzielane warstwami

ciemnoszarej próchnicy i żółtego piasku.


nich wyodrębniono, 2 ucha dzbanów typu 3, 32 ułamki garnków, 15 części

mis i 2 brzuśce pokrywek. Zanotowano występowanie garnków średniej

wielkości i dużych mis. Najpopularniejszymi typami wylewów były typy 1 i 3

w przypadku mis, zaś wśród garnków typ 2. Dna garnków były zazwyczaj

proste odcinane natomiast mis na łagodnie lub wyraźnie zaznaczonej stopce,

podważane i na podsypce.

W przypadku 15 fragmentów stwierdzono wypał utleniający, ponadto

zanotowano występowanie szkliwa na wewnętrznej bądź zewnętrznej ich

części. Pozostały materiał ceramiczny (36 fragmentów) przyporządkowany

został do grupy technologicznej B.



47

typu 2 (przy czym na 3 współwystępowało z typem 1A), zaś na 1 ornamentu

typu 1H, na 6 typu 5, a na 1 ułamku typu 4.




Ob. 45




B i D. Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju nienieckowatym

tworzyła warstwa szarego piasku z soczewkami żółtego piasku.


nich wyodrębniono 2 ucha dzbanów, 14 ułamków garnków i 1 wylew misy.

Zanotowano występowanie garnków wszystkich kategorii wielkościowych.

Wylewy garnków przyporządkowano do typów 1 i 2. Dna naczyń były proste

lub na wyraźnie zaznaczonej stopce, podważane i na podsypce lub odcinane.

Całość materiału ceramicznego z tego obiektu (17 fragmentów)

przyporządkowano do grupy technologicznej B.


typu 2 na 4.



jednobarwne o grubości zazwyczaj 5 mm.

Ob. 48




ćw. B i D i 73, ćw. C. Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju

nieckowatym tworzyła warstwa ciemnobrązowego piasku Obiekt na linii

północ-południe był przecięty przez rów fundamentowy (ob. 11).

48

Z obiektu tego pozyskano 5 fragmentów prawdopodobnie 2 mis o czym

można wnioskowana podstawie podobieństw stylistycznych, morfologicznych

jak i technologicznych. Wypalone zostały one w atmosferze utleniającej i

pokryte od wewnątrz oliwkowo-brązowym szkliwem. Średnica wylewu typu 1

w obu przypadkach wynosiła 20 cm.

Zaobserwowano występowanie ornamentu typu 6 na 4 fragmentach

naczyń, na 1 zdobienie typu 7 .




Ob. 56




C. Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju nieckowatym tworzyła

warstwa ciemnobrązowego piasku z domieszką ciemnoszarej próchnicy.

Z obiektu tego pozyskano 2 fragmenty garnków grupy B, z których na

jednym zaobserwowano ornament typu 1A.

Ob. 72



niwelacyjnej 139,85 m n.p.m. Obiekt 72 zlokalizowany został na 84, ćw. C.

Wypełnisko jamy o planie prostokątnym i przekroju nieckowatym z

przegłębieniem w części centralnej tworzyła warstwa szarego piasku i

warstwa spalenizny z fragmentami węgli drzewnych znajdująca się w tym

przegłębieniu.


nich wyróżniono 1 ucho dzbana, 1 wylew kubka i 7 ułamków garnków.

Wszystkie naczynia wypalone zostały w atmosferze redukcyjnej.

Zaobserwowano występowanie ornamentu typu 1A na 1 fragmencie

brzuśca garnka.49



jednobarwne o grubości 5 mm.

Ob. 73




ćw. C i 85, ćw. A. Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju

nieckowatym tworzyła warstwa szarego piasku z domieszką ciemnoszarej

próchnicy.


nich wyodrębniono 1 ucho dzbanów typu 3, 11 ułamków garnków i 3 wylewy

średniej wielkości mis. Najpopularniejszymi typami den były typy 1 i 3 w

przypadku mis, zaś wśród garnków typ 2. Dna garnków były zazwyczaj na

łagodnie zaznaczonej stopce, podważane i na podsypce lub odcinane.


zanotowano występowanie szkliwa na wewnętrznej bądź zewnętrznej ich




pionowych wyświecanych linii na 8 fragmentach naczyń, na 1 zdobienie typu

2 (przy czym współwystępowało z typem 1A), zaś na 2 ornamentu typu 7.




Ob. 84





warstwa szarego piasku.

50


nich wyodrębniono 26 ułamki garnków, 10 części mis i 1 uchwyt pokrywki.

Zanotowano występowanie garnków małej wielkości i dużych mis.

Najpopularniejszymi typami wylewów były typy 1 i 3 w przypadku mis, zaś

wśród garnków typów 1 i 2. Dna mis były proste odcinane .

W przypadku 2 fragmentów mis stwierdzono wypał utleniający,

ponadto zanotowano występowanie żółtego szkliwa na wewnętrznej ich





typu 2 .




Ob. 92 (92a i 92b)

Wymiary obiektów: 310x530x190(ob.92a), 124(ob.92b). Strop obiektów

znajdował się na poziomie niwelacyjnym 140,44 m n.p.m. zaś spąg

odnotowano na głębokości niwelacyjnej 138,54 m n.p.m. (ob.92a) i 139,39 m

n.p.m. (ob.92b). Obiekt 92 zlokalizowany został na arze 55, ćw. C i D.

Wypełnisko jam o planie podłużnym elipsowatym i przekroju nieckowatym

tworzyły warstwy szarego piasku poprzedzielane warstwami ciemnoszarej

próchnicy i żółtego piasku.


nich wyodrębniono 5 fragmentów dzbanów, 39 ułamków garnków, 1 wylew

dużej misy (średnica-30 cm) i 2 wylewy pokrywek. Zanotowano występowanie

garnków małych i średniej wielkości. Najpopularniejszym typem wylewów był

typ 2. Dna garnków były na łagodnie zaznaczonej stopce, podważane.

W przypadku 7 fragmentów stwierdzono wypał utleniający, ponadto w

przypadku 5 z nich zanotowano występowanie szkliwa na wewnętrznej bądź

51

zewnętrznej części. Pozostały materiał ceramiczny (39 fragmentów)




typu 2 (przy czym współwystępowało ono z typem 1A), zaś na 2 ornamentu

typu 1D, na 1 typu 1E, a na 1 ułamku typu 5.




Ob. 106



niwelacyjnej 140,35 m n.p.m. Obiekt 106 zlokalizowany został na arze 54,

ćw. D. Od strony północno-zachodniej był on wkopany w ob.107. Wypełnisko

jamy o planie nieregularnym i przekroju nieckowatym tworzyły warstwy

szarego piasku przemieszane z ciemnoszarą próchnicą i żółtym piaskiem.


nich wyodrębniono, 2 ucha dzbanów typu 3, 11 ułamków garnków, 1 wylew

misy i 2 części pokrywek.

Wszystkie fragmenty naczyń zostały przyporządkowane do grupy

technologicznej B.






Ob. 107



niwelacyjnej 140,32 m n.p.m. Obiekt 107 zlokalizowany został na arze 54, 52

ćw. B i D. Od strony południowo-zachodniej zniszczony przez ob.106.

Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju nieckowatym tworzyła

warstwa szarego piasku.

Z obiektu tego pozyskano 7 fragmentów nieornamentowanych

brzuśców garnków grupy B o przełomach jednobarwnych grubości 5 mm.

Ob.112




ćw. B. Od strony zachodniej graniczył z ob.254. Wypełnisko jamy o planie

owalnym i przekroju nieckowatym tworzyły warstwy: stropowa-ciemnoszarej

próchnicy przemieszanej z piaskiem i gruzem ceglanym oraz fragmentami

węgli drzewnych, pod nią znajdowały się warstwy szarego piasku

przemieszanego z żółtym.

Z obiektu tego pozyskano 22 fragmenty małych garnków.

Charakteryzowały się one wylewami typu 2.

W przypadku 3 ułamków brzuśców stwierdzono wypał utleniający,

ponadto zanotowano występowanie brązowego szkliwa na wewnętrznej ich

części i zielonego na zewnętrznej. Pozostały materiał ceramiczny (19

fragmentów) przyporządkowany został do grupy technologicznej B.



2 .



jednobarwne o grubości 5 mm.

Ob. 114




ćw. D i 45, ćw. B. Od strony zachodniej obiekt został zniszczony przez wkop 53

sondażowy. Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju

trapezowatym tworzyły warstwa ciemnoszarej próchnicy w części stropowej,

a pod nią warstwy szarego i żółtego piasku.


nich wyodrębniono, 2 ucha dzbanów typu 3, 15 ułamków garnków i 3 części

mis.

W przypadku 6 ułamków stwierdzono wypał utleniający, ponadto

zanotowano występowanie jasnobrązowego szkliwa na ich wewnętrznych i

zewnętrznych częściach. Pozostały materiał ceramiczny (14 fragmentów)


.


pionowych wyświecanych linii na 9 fragmentach naczyń, zaś zdobienia typu

2 na 4 ułamkach.




Ob. 147




ćw. D, 35 ćw. B, 44, ćw. C, 45, ćw. A. Wypełnisko jamy o planie

nieregularnym i przekroju nieckowatym tworzyły 3 warstwy zaczynając od

stropowej: ciemnoszara próchnica przemieszana z żółtym piaskiem i

fragmentami gruzu ceglanego, żółty piasek z domieszką szarej próchnicy oraz

ciemnoszara próchnica przemieszana z żółtym piaskiem.


nich wyodrębniono, 3 fragmenty dzbanów (w tym 2 ucha typu 1 i jeden

wylew typu 1), 73 ułamki garnków, 7 części małych mis, 3 brzuśce

pokrywek. Zanotowano występowanie garnków małych i średniej wielkości.

Najpopularniejszym typem wylewu był typ 2 w przypadku garnków, zaś

54

wśród mis typu 1. Dna garnków były proste bądź na wyraźnie zaznaczonej

stopce, zazwyczaj odcinane.


nich na 3 zanotowano występowanie żółtego szkliwa na wewnętrznej ich



Zaobserwowano występowanie ornamentu typu 2 na 13 fragmentach,

przy czym na 3 wylewach mis współwystępował z typem 1B. Oprócz tego

zanotowano ornament typu 1A na 15 brzuścach garnków, ponadto na

jednym dnie zdobienie to współwystępowało z typem 1C.




Ob.149




ćw. C. Od strony południowej obiekt ten został wkopany w ob. 147.

Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju nieckowatym tworzyły 2

warstwy: stropowa-ciemnoszara próchnica z domieszką żółtego piasku i

fragmentami gruzu ceglanego oraz spągowa-żółty piasek z domieszką

ciemnoszarej próchnicy.


nich wyodrębniono, 13 fragmentów dzbanów (w tym 3 ucha typu 3 i 6 typu

4), 60 ułamków garnków, 12 części mis, 1 wylew kubka i 1 uchwyt pokrywki.

Zanotowano występowanie średniej wielkości garnków i dużych mis.

Najpopularniejszym typem wylewu był typ 1 w przypadku mis, zaś typ 2

wśród garnków. Dna naczyń były proste, odcinane.



55

zewnętrznej części. Pozostały materiał ceramiczny przyporządkowany został



pionowych wyświecanych linii na 20 fragmentach garnków, na 11 ułamkach

naczyń zdobienie typu 2, na jednym ornament typu 4 i na 2 typu 1F.




Ob.216




ćw. D. Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju trapezowatym

tworzyły 2 warstwy: stropowa-szary piasek i spągowa-szary piasek

przemieszany z żółtym.


nich wyodrębniono, 6 ułamków garnków, 2 części mis i jeden trójnóżek.

W przypadku 2 fragmentów stwierdzono wypał utleniający

występowanie szkliwa na wewnętrznej bądź zewnętrznej części. Pozostały

materiał ceramiczny (7 fragmentów) przyporządkowany został do grupy

technologicznej B.


pionowych wyświecanych linii na 3 fragmentach naczyń, zaś typów 2 i 3 na

pojedynczych ułamkach.




Ob. 223 (223a, 223b, 223c)

Wymiary obiektu: 392x244x40(223a);60(223b);120(223c). Strop

obiektu znajdował się na poziomie niwelacyjnym 139,70 m n.p.m. zaś spąg 56

odnotowano na głębokości niwelacyjnej 139,30(223a);139,10(223b);

138,50(223c) m n.p.m. Obiekt 223 zlokalizowany został na arze 25, ćw. C.

Obiekt trójfazowy. Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju

nieckowatym z przegłębieniami tworzyły warstwy ciemnoszarej próchnicy ze

spalenizną (223a); ciemnoszarej próchnicy z domieszką żółtego piasku

(223b); żółtego piasku z przeplamieniami szarej próchnicy (część stropowa)

oraz ciemnoszarej próchnicy, a pod nią żółtego piasku z przeplamieniami

szarej próchnicy(223c).

Z obiektu tego pozyskano 2 przedmioty metalowe i 40 fragmentów

naczyń ceramicznych. Wśród tych ostatnich wyodrębniono 4 fragmenty

dzbanów (w tym 2 ucha typu 3), 33 ułamki garnków, 2 wylewy pokrywek i

jedną część trójnóżka. Zanotowano występowanie średniej wielkości

garnków. Najpopularniejszym typem wylewu był typ 2. Dna naczyń były na

wyraźnie zaznaczonej stopce, podważane, na podsypce.

W przypadku 1 fragmentu stwierdzono wypał utleniający i

występowanie białego szkliwa na wewnętrznej części. Pozostały materiał

ceramiczny (39 fragmentów) przyporządkowany został do grupy

technologicznej B.


pionowych wyświecanych linii na 24 fragmentach garnków ( przy czym na 6

współwystępował ze zdobieniem typu 2) oraz na 8 ułamkach naczyń typu

1D.




Ob. 235




ćw. A, B, C. Obiekt ten o kształcie zbliżonym do prostokąta i przekroju

podłużnym to najprawdopodobniej pozostałości zabudowań gospodarczych.

57

W jego wypełnisku zanotowano występowanie warstwę szaro-żółtego piasku z

fragmentami konstrukcji ceglano-kamiennych na niej umiejscowionych.


nich wyodrębniono 1 ucho dzbana typu 1 i 19 ułamków garnków.

Całość materiału ceramicznego z tego obiektu przyporządkowanozostał






jednobarwne o grubości zazwyczaj od 5.

Ob. 236




ćw. B. Wypełnisko jamy o planie elipsowatym i przekroju nieckowatym

tworzyły warstwy: stropowa: ciemnoszarej próchnicy z domieszką piasku i

gruzem ceglanym oraz spągowa-żółtoszarego piasku.


nich wyodrębniono 2 ułamki dzbanów, 5 części garnków i 1 wylew misy. Dna

garnków były na łagodnie zaznaczonej stopce, podważane i na podsypce.

W przypadku 1 fragmentu stwierdzono wypał utleniający, ponadto

zanotowano występowanie szkliwa na wewnętrznej jego części. Pozostały


technologicznej B.



2 (przy czym współwystępowało z typem 1A).



jednobarwne o grubości zazwyczaj od 5.58

Ob. 238




ćw. D. Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju nieckowatym tworzyła

warstwa szarego piasku z domieszką ciemnoszarej próchnicy.


nich wyodrębniono 1 brzusiec dzbana, 46 ułamków garnków i 2 dna mis.

Zanotowano występowanie garnków małych i średniej wielkości. Wylewy

garnków przyporządkowano do typu 2. Dna garnków były na wyraźnie

zaznaczonej stopce, odcinane, zaś dna mis proste, podważane i na podsypce.




ponadto na 5 ułamkach współwystępował z motywem zdobniczym typu 2.




Ob. 242




ćw. C. Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju nieckowatym z

przegłębieniem tworzyły warstwy: stropowa-szarego piasku i spągowa-

spalenizny z fragmentami węgli drzewnych.


nich wyodrębniono 5 ułamków dzbanów (w tym 4 ucha typu 3), 58 części

garnków i 1 wylew misy. Zanotowano występowanie garnków średniej

wielkości i małych. Najpopularniejszymi typami wylewów były typy 1 i 2. Dna

garnków były proste lub na wyraźnie zaznaczonej stopce, odcinane.

59


wśród nich na 2 zanotowano występowanie szkliwa na wewnętrznej bądź

zewnętrznej ich części. Pozostały materiał ceramiczny (59 fragmentów)




typu 1D, zaś na 1 ornamentu typu 2.




Ob. 245




ćw. B. Od strony wschodniej zniszczony przez wkopany w niego ob.112.

Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju nieckowatym tworzyły

warstwy: stropowa-ciemnoszarej próchnicy przemieszanej z żółtym piaskiem

i spągowa-żółtoszarego piasku poprzedzielanego warstwami ciemnoszarej

próchnicy i żółtego piasku.

Z obiektu tego pozyskano 9 fragmentów garnków. Osiem spośród nich

zaklasyfikowano do grupy technologicznej, zaś jeden do grupy C. Wszystkie

fragmenty zdobione były ornamentem typu 1A, ponadto na jednym z

wylewów współwystępował on z motywem typu 2.




Ob.249




60


warstwa żółtoszarego piasku.

Z obiektu tego pozyskano 12 fragmentów garnków i 1 ucho dzbana

typu 3. Garnki charakteryzowały się zazwyczaj dnami na wyraźnie

zaznaczonej stopce, odcinanymi.

Wszystkie fragmenty zaklasyfikowano do grupy technologicznej B. Na 6

ułamkach garnków zaobserwowano występowanie ornamentu typu 1A.




Ob. 251




ćw. D i 12, ćw. C. Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju

trapezowatym tworzyły warstwy szarego piasku naprzemiennie z warstwami

żółtego z drobnymi fragmentami gruzu ceglanego.


nich wyodrębniono 4 ułamki dzbanów (w tym 2 ucha typu 4), 14 części

garnków i 2 wylewy średniej wielkości misy. Zanotowano występowanie

garnków średniej wielkości i małych. Najpopularniejszymi typami wylewów

były typy 1 i 2. Dna garnków były proste lub na wyraźnie zaznaczonej

stopce, odcinane.


wśród nich na 2 zanotowano występowanie szkliwa na wewnętrznej bądź

zewnętrznej ich części. Pozostały materiał ceramiczny (17 fragmentów)



pionowych wyświecanych linii na 7 fragmentach naczyń, na pojedynczych

ułamkach zdobienia typu 1B, 1D i 2.61




Ob. 253




ćw. D i 12, ćw. B. Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju

nieckowatym z przegłębieniem tworzyły warstwy szarego piasku z domieszką

szarej próchnicy poprzedzielane warstwami żółtego piasku.


nich wyodrębniono 1 wylew dzbana, 9 części garnków, 1 wylew pokrywki i 3

części mis. Zanotowano występowanie garnków średniej wielkości.

Najpopularniejszym typem wylewów był typ 1. Dna garnków były najczęściej

proste, odcinane.


zanotowano na nich występowanie żółtego szkliwa na wewnętrznej ich części.





5, zaś na 3 ornamentu typu 2.




Ob. 255




ćw. A. Od strony północnej wkopany w ob.254. Wypełnisko jamy o planie

elipsowatym i przekroju nieckowatym z przegłębieniem tworzyły warstwy

62

szarego piasku z domieszką szarej próchnicy poprzedzielane warstwami

żółtoszarego piasku.


nich wyodrębniono 1 wylew dzbana, 1 trójnóżek, 18 części garnków, 1 wylew

pokrywki, 1 dno kubka, 2 ułamki talerzy fajansowych. Zanotowano

występowanie garnków wszystkich kategorii wielkościowych. Dna garnków

były najczęściej proste lub na wyraźnie zaznaczonej stopce, odcinane.

W przypadku 4 fragmentów stwierdzono wypał utleniający, 2 z nich

przyporządkowano do grupy E, zaś 2 do grupy F. Pozostały materiał

ceramiczny (20 fragmentów) zaliczony został do grupy technologicznej B.


pionowych wyświecanych linii na 9 fragmentach naczyń, zaś na 2 spośród

nich współwystępowało ze zdobieniem typu 2.




Ob. 258




ćw. B i D. Od strony północnej zniszczony przez ob.256. Wypełnisko jamy o

planie elipsowatym i przekroju nieckowatym tworzyły warstwy szarego

piasku z domieszką szarej próchnicy z podłużnymi soczewkami żółtego

piasku.


nich wyodrębniono 2 wylewy dzbanów, 3 wylewy średniej wielkości mis, 11

części garnków, 1 uchwyt pokrywki, 1 ułamek talerza fajansowego.

Zanotowano występowanie średniej wielkości garnków i mis. Dna ich były

najczęściej proste lub na łagodnie zaznaczonej stopce, odcinane. Wylewy mis

przyporządkowano w większości do typu 3.

63

W przypadku 7 fragmentów stwierdzono wypał utleniający, 6 z nich

przyporządkowano do grupy E, zaś 1 do grupy F. Pozostały materiał

ceramiczny (10 fragmentów) zaliczony został do grupy technologicznej B.


pionowych wyświecanych linii na 3 fragmentach garnków, zaś na 1 zdobienia

typu 2.




Ob. 261



niwelacyjnej 138,76 m n.p.m. Obiekt 261 zlokalizowany został na arze 32..

Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju trapezowatym tworzyła

warstwa szarego piasku z domieszką ciemnoszarej próchnicy.


nich wyodrębniono, 4 fragmenty dzbanów (w tym 3 ucha typu 4), 60

ułamków garnków, 4 części mis, 1 trójnóżek, 4 fragmenty pokrywek typu 1 i

1 dno talerza fajansowego.. Zanotowano występowanie małych i średniej

wielkości garnków. Najpopularniejszymi typami wylewów były typy 1 i 2

wśród garnków. Dna naczyń były proste lub na wyraźnie zaznaczonej stopce,

odcinane.


nich 2 przydzielono do grupy E, zaś 1 do grupy F. Pozostały materiał

ceramiczny (72 fragmenty) przyporządkowany został do grupy

technologicznej B.


pionowych wyświecanych linii na 22 fragmentach naczyń, na 4 ułamkach

zdobienie typu 2, na jednym ornament typu 5.

64




Ob. 262




ćw. D, 32, ćw. B, 41, ćw. C, 42, ćw. A. Wypełnisko jamy o planie owalnym i

przekroju nieckowatym tworzyły 2 warstwy: stropowa-ciemnoszara próchnica

z domieszką żółtego piasku oraz spągowa-żółtoszarego piasku.


nich wyodrębniono, 1 ucho dzbana, 9 ułamków garnków i 1 wylew misy.

Zanotowano występowanie średniej wielkości garnków. Dna naczyń były

proste lub na wyraźnie zaznaczonej stopce, odcinane.

W przypadku 1 fragmentu stwierdzono wypał utleniający oraz

zanotowano występowanie żółtego szkliwa na wewnętrznej jego części.




pionowych wyświecanych linii na 2 fragmentach garnków, zaś na 1 wylewie

misy zdobienie typu 2.




Ob. 264




ćw. B i D. Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju nieckowatym

tworzyła warstwa szarego piasku z domieszką ciemnoszarej próchnicy z

podłużną soczewką żółtego piasku.

65


nich wyodrębniono, 2 ucha dzbanów typu 4, 2 uchwyty pokrywek, 14

ułamków garnków i 1 brzusiec trójnóżka. Zanotowano występowanie

garnków wszystkich kategorii wielkościowych. Dna naczyń były na wyraźnie

zaznaczonej stopce, odcinane.

W przypadku fragmentu trójnóżka stwierdzono wypał utleniający oraz

zanotowano występowanie ciemnożółtego żółtego szkliwa na wewnętrznej

jego części. Pozostały materiał ceramiczny (18 fragmentów)







Ob. 265




ćw. B i D. Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju nieckowatym

tworzyły warstwy: stropowa-szarego piasku z domieszką ciemnoszarej i

spągowa-ciemnoszarej próchnicy.


nich wyodrębniono, 1 fragmentu dzbana, 1 dna kubka, 14 ułamków

garnków i 5 części dużych mis. Zanotowano występowanie garnków małych i

dużych. Wylewy garnków przyporządkowano do typu 1. Dna naczyń były na

wyraźnie zaznaczonej stopce, odcinane lub podważane..

W przypadku 5 fragmentów stwierdzono wypał utleniający oraz

zanotowano występowanie szkliwa na wewnętrznych lub zewnętrznych

częściach naczyń. Pozostały materiał ceramiczny (16 fragmentów)


66


pionowych wyświecanych linii na 10 fragmentach, na 5 typu 2 (na 3

ułamkach współwystępował z typem 1), na 1 typu 5.




Ob. 267




ćw. A. Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju trapezowatym

tworzyła warstwa szarożółtego piasku z domieszką ciemnoszarej próchnicy.


nich wyodrębniono, 1 fragmentu dzbana, 1 dna kubka, 18 ułamków

garnków i 1 uchwytu pokrywki. Zanotowano występowanie garnków małych i

dużych. Wylewy garnków przyporządkowano do typu 1. Dna naczyń były na

proste lub na nóżce, odcinane.

W przypadku 1 fragmentu stwierdzono wypał utleniający oraz

zanotowano występowanie szkliwa na wewnętrznych i zewnętrznych

częściach naczynia. Pozostały materiał ceramiczny (20 fragmentów)



pionowych wyświecanych linii na 3 fragmentach, na 2 typu 2.




Ob. 268




ćw. C. Wypełnisko jamy o planie prostokątnym i przekroju nieckowatym 67

tworzyły warstwy: stropowa-szarego piasku z domieszką ciemnoszarej i

spągowa-ciemnożółtego piasku.


nich wyodrębniono 1 fragment dzbana, 2 dna kubków, 8 ułamków garnków i

1 wylew misy. Zanotowano występowanie garnków małych i średniej

wielkości. Wylewy garnków przyporządkowano do typów 1 i 2. Dna naczyń

były na wyraźnie zaznaczonej stopce, odcinane.



Zaobserwowano występowanie ornamentu typu 2 na 2 fragmentach,

współwystępował on na jednym z motywem zdobniczym typu 1A, a na

drugim z 1F. Ponadto na jednym brzuścu dzbana znajdował się ornament

typu 1G.




Ob. 270




ćw. B. Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju trapezowatym tworzyły

warstwy: stropowa-ciemnoszarej próchnicy przemieszanej z żółtym piaskiem

i spągowa-ciemnoszarej próchnicy.


nich wyodrębniono 4 fragmenty dzbanów, 2 dna kubków, 7 ułamków

garnków i 1 wylew misy. Zanotowano występowanie garnków dużych i

średniej wielkości. Wylewy garnków przyporządkowano do typów 1, 2 i 3.

Dna naczyń były na wyraźnie zaznaczonej stopce, odcinane.

Większość fragmentów naczyń była szkliwiona (10 ułamków). Pozostały

materiał ceramiczny z tego obiektu (4 fragmenty) przyporządkowano do


68

Zaobserwowano występowanie ornamentu typu 2 na 3 fragmentach.

Ponadto na jednym wylewie misy znajdował się ornament typu 1G, a na

dwóch innych fragmentach motyw typu 1A.




Ob. 271




ćw. B. Wypełnisko jamy o planie prostokątnym i przekroju trapezowatym

tworzyła warstwa ciemnoszarej próchnicy z soczewkami żółtego piasku.


nich wyodrębniono 5 fragmentów dzbanów, 1 wylew pokrywki, 6 ułamków

garnków i 2 wylewy mis. Zanotowano występowanie garnków dużych i

średniej wielkości. Wylewy garnków przyporządkowano do typów 1 i 3. Dna

naczyń były na łagodnej lub wyraźnie zaznaczonej stopce, odcinane bądź też

podważane i na podsypce.

Rozpoznano 1 ucho kamionkowego dzbana oraz 2 wylewy szkliwionych

garnków. Pozostały materiał ceramiczny z tego obiektu (11 fragmentów)


Zaobserwowano występowanie ornamentu typu 1A na 3 fragmentach.

Co więcej na jednym współwystępował ze zdobieniem typu 2. Ponadto na 2

ułamkach znajdował się ornament typu 1D, a na 1 typu 7.




Ob. 272



niwelacyjnej 138,92 m n.p.m. Obiekt 270 zlokalizowany został na arze 52, 69




nich wyodrębniono 1 fragment dzbana, i 14 ułamków garnków Zanotowano

występowanie garnków małych i średniej wielkości. Wylewy garnków

przyporządkowano do typów 1 i 2. Dna naczyń były na łagodnej lub wyraźnie

zaznaczonej stopce, podważane i na podsypce.




zaś na 1 typu 2.




Ob. 281




ćw. C i D, 86, ćw. A i B. Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju

nieckowatym z przegłębieniami tworzyła warstwa szarożółtego piasku z

domieszką ciemnoszarej próchnicy.


nich wyodrębniono 5 fragmentów dzbanów, 7 wylewów pokrywek, 40

ułamków garnków, 1 dno kubka i 3 części mis. Zanotowano występowanie

garnków wszystkich kategorii wielkościowych. Wylewy garnków

przyporządkowano do typów 1 i 2. Dna naczyń były proste lub na wyraźnie

zaznaczonej stopce, odcinane bądź też podważane i na podsypce.

Rozpoznano 3 ułamki szkliwionych naczyń. Pozostały materiał

ceramiczny z tego obiektu (53 fragmenty) przyporządkowano do grupy

technologicznej B.

70


Co więcej na 7 współwystępował ze zdobieniem typu 2.




Ob. 282




ćw. Ci D. Wypełnisko jamy o planie elipsowatym i przekroju trapezowatym

tworzyła warstwa przemieszanego szarego piasku z żółtym i ciemnoszarą

próchnicą.


nich wyodrębniono 1 ucho dzbana, 6 ułamków garnków i 1 dno misy.

Zanotowano występowanie dużych garnków. Wylewy garnków

przyporządkowano do typu 1.




Co więcej na 2 współwystępował ze zdobieniem typu 2.



jednobarwne o grubości zazwyczaj do 5 mm.

Ob. 287







nich wyodrębniono 1 fragment dzbana,1 uchwyt trójnóżka, 1 wylew małej 71

misy i 21 ułamków garnków Zanotowano występowanie garnków małych i

średniej wielkości. Wylewy garnków przyporządkowano do typów 1 i 2. Dna

naczyń były na łagodnej lub wyraźnie zaznaczonej stopce, odcinane.

Tylko na jednym ułamku zanotowano występowanie szkliwa. Pozostałą

część materiału ceramicznego z tego obiektu (23 fragmentów)



na jednym typu 1D zaś na 2 typu 2.




Ob. 288





tworzyły warstwy ciemnoszarej próchnicy z soczewkami żółtego piasku

przedzielone warstwą spalenizny.


nich wyodrębniono 4 fragmenty dzbanów (ucha typu 4), 1 dno kubka, 9

części dużych mis, 1 uchwyt pokrywki i 21 ułamków garnków Zanotowano

występowanie garnków małych i średniej wielkości. Dna naczyń były na

proste, na wyraźnie zaznaczonej stopce lub na stopce, na podsypce.

Tylko na 3 ułamkach zanotowano występowanie szkliwa. Pozostałą

część materiału ceramicznego z tego obiektu (25 fragmentów)



na jednym typu 1H, na 4 typu 2, zaś na 1 typu 5.



jednobarwne o grubości zazwyczaj 5 mm.72

Ob. 290




ćw. A. Wypełnisko jamy o planie nieregularnym i przekroju trapezowatym z

przegłębieniem tworzyły warstwy ciemnoszarej próchnicy z soczewkami

żółtego piasku z warstwą spalenizny w części stropowej.


nich wyodrębniono 1 wylew misy i 21 ułamków garnków Zanotowano

występowanie garnków o wylewach typów 1 i 2.




zaś na 4 typu 2.




Ob. 300




ćw. A. Wypełnisko jamy o planie elipsowatym i przekroju trapezowatym

tworzyła warstwa szarożółtego piasku przemieszanego z ciemnoszarą

próchnicą.


nich wyodrębniono 1 brzusiec dzbana i 11 ułamków garnków Zanotowano

występowanie garnków o wylewach typu 1.



Zaobserwowano występowanie ornamentu typu 1A na 3 fragmentach.73




Ob. 305




ćw. A. Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju trapezowatym tworzyły

warstwy: stropowa-szarożółtego piasku z domieszką ciemnoszarej próchnicy i

spalenizny i spągowa-szarożółtego piasku.


nich wyodrębniono 1 ucho dzbana i 25 ułamków garnków Zanotowano

występowanie garnków o wylewach typu 2 i dnach na wyraźnie zaznaczonej

stopce, podważanych i na podsypce.




zaś na 1 typu 2.




Ob. 308




ćw. C. Wypełnisko jamy o planie prostokątnym i przekroju trapezowatym

tworzyła warstwa szarożółtego piasku przemieszanego z szarą próchnicą i

fragmentami gruzu ceglanego.


nich wyodrębniono 1 ucho dzbana, 2 dna kubków i 4 ułamki garnków

74



Zaobserwowano występowanie ornamentu typu 1A na 1 fragmencie i

również na 1 typu 2.




Ob. 310




ćw. B. Wypełnisko jamy o planie elipsowatym i przekroju nieregularnym

tworzyły warstwy szarożółtego piasku przemieszanego z szarą próchnicą i

żółtym piaskiem.


nich wyodrębniono 9 części dzbanów i 10 ułamków garnków




zaś na 1 typu 2.




Ob. 311




ćw. C. Wypełnisko jamy o planie prostokątnym i przekroju trapezowatym

tworzyły warstwy żółtego piasku przemieszanego z szarym i ciemnoszarą

próchnicą.

75


nich wyodrębniono 3 fragmenty dzbanów (w tym ucho typu 4), 1 uchwyt

trójnóżka, 1 wylew misy i 5 ułamków garnków Zanotowano występowanie

wylewów typów 1, 2 i 4.

Na 6 ułamkach zanotowano występowanie szkliwa. Pozostałą część

materiału ceramicznego z tego obiektu (4 fragmenty) przyporządkowano do



na 1 współwystępował ze zdobieniem typu 1F, a na innym z typem 2.




Ob. 321




ćw. A. Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju trapezowatym tworzyła

warstwa szarożółtego piasku.


nich wyodrębniono 11 fragmentów dzbanów (w tym ucho typu 3), 3 części

jednej misy i 18 ułamków garnków. Zanotowano występowanie średniej

wielkości garnków o wylewach typu 2 i dnach na łagodnie zaznaczonej

stopce, podważanych i na podsypce. Również wyżej wymieniona misa miała

dno (średnica 7 cm) typu 2, zaś wylew (średnica 17 cm) typu 1.

Na 1 ułamku zanotowano występowanie szkliwa. Pozostałą część

materiału ceramicznego z tego obiektu (31 fragmentów) przyporządkowano





jednobarwne o grubości zazwyczaj 5 mm.76

Ob. 324




ćw. A. Wypełnisko jamy o planie elipsowatym i przekroju nieckowatym

tworzyły warstwy szarożółtego piasku przemieszane z szarą próchnicą i

soczewkami żółtego piasku.


nich wyodrębniono 1 fragment dzbana, 4 części małych i dużych mis i 16

ułamków garnków. Zanotowano występowanie małych garnków o wylewach

typu 2 i dnach prostych, odcinanych. Misy odznaczały się wylewami typów 3

i 4.

Zaobserwowano wypał utleniający w przypadku 5 ułamków, a wśród

nich na 3 ślady szkliwienia. Pozostałą część materiału ceramicznego z tego

obiektu (18 fragmentów) przyporządkowano do grupy technologicznej B.


zaś typu 2 na 3 ułamkach.




Ob. 331




ćw. A. Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju nieckowatym tworzyły

warstwy szarożółtego piasku z domieszką szarej próchnicy i soczewkami

żółtego piasku.


nich wyodrębniono 3 fragmenty dzbanów, 2 wylewy pokrywek, 1 część misy i

26 ułamków garnków. Zanotowano występowanie małych i średniej wielkości

77

garnków o wylewach typów 1 i 2, dnach na łagodnie zaznaczonej stopce,

odcinanych. Dzbany odznaczały się wylewami typu 2.

Zaobserwowano wypał utleniający w przypadku 2 ułamków, na

których ponadto znajdowały się ślady szkliwienia. Pozostałą część materiału

ceramicznego z tego obiektu (30 fragmentów) przyporządkowano do grupy

technologicznej B.


zaś typu 2 na 2 ułamkach.




Ob. 342




ćw. A, B, C, D. Wypełnisko jamy o planie prostokątnym i przekroju

trapezowatym tworzyły warstwy szarożółtego piasku z domieszką szarej

próchnicy, soczewkami żółtego piasku i śladami spalenizny.


nich wyodrębniono 1 fragment dzbana, 2 wylewy mis i 16 ułamków garnków.

Zanotowano występowanie wszystkich kategorii wielkościowych garnków o

wylewach typów 1 i 2, dnach na łagodnie zaznaczonej stopce, odcinanych.




zaś typu 2 na 1, a typu 1B również na 1 ułamku.




Ob. 34778




ćw. B. Wypełnisko jamy o planie elipsowatym i przekroju trapezowatym

tworzyła warstwa szarożółtego piasku z domieszką szarej próchnicy i

soczewkami żółtego piasku..


nich wyodrębniono 2 fragmenty dzbanów, 1 uchwyt pokrywki i 19 ułamków

garnków. Zanotowano występowanie średnich i małych garnków o wylewach

typów 1 i 2, dnach prostych, odcinanych.

Całość materiału ceramicznego z tego obiektu (22 fragmenty)



zaś typu 2 na 3.




Ob. 351




ćw. A. Wypełnisko jamy o planie owalnym i przekroju nieckowatym tworzyła

warstwa szarożółtego piasku z soczewkami żółtego piasku..


nich wyodrębniono 1 fragment dzbana i 13 ułamków garnków. Zanotowano

występowanie średnich i małych garnków o wylewach typu 2, dnach

prostych i na łagodnie zaznaczonej stopce, odcinanych.




79




Ar 3 Humus.

Z ara 3 z humusu pozyskano 2 ułamki szklane, 3 przedmioty metalowe

i 40 fragmentów naczyń ceramicznych. Wśród tych ostatnich wyodrębniono 4

ułamki dzbanów, 33 części garnków i 3 wylewy mis. Zanotowano

występowanie garnków średniej wielkości. Dna garnków były na wyraźnie



zanotowano na nich występowanie żółtego szkliwa na wewnętrznej ich części.





Wszystkie naczynia pozyskane z tego ara były toczone, zaś domieszką

była mała ilość drobnoziarnistego piasku. Ich przełomy były jednobarwne o

grubości zazwyczaj 5 mm.

Ar 13 Humus.

Z ara 13 z humusu pozyskano 58 fragmentów naczyń ceramicznych.

Wśród nich wyodrębniono 2 ucha dzbanów, 1 wylew pokrywki, 3 dna

kubków, 1 brzusiec talerza fajansowego, 49 fragmentów garnków i 2 części

mis. Zanotowano występowanie garnków średniej wielkości. Dna garnków

były na wyraźnie zaznaczonej stopce, podważane i na podsypce.

Wśród tego zbioru 2 fragmenty zakwalifikowano do grupy D, 1 do F, 7

do E i 1 do grupy naczyń kamionkowych. Pozostały materiał ceramiczny (47

fragmentów) przyporządkowany został do grupy technologicznej B.


pionowych wyświecanych linii na 17 fragmentach naczyń, typu 2 na 3, zaś

typu 5 na 2 ułamkach.80



grubości zazwyczaj od 4 do 5 mm.

Ar 23 Humus.

Z ara 23 z humusu pozyskano 2 kości i 59 fragmentów naczyń

ceramicznych. Wśród tych ostatnich wyodrębniono 1 brzusiec dzbana, 1

brzusiec talerza fajansowego i 57 fragmentów garnków. Zanotowano

występowanie garnków średniej wielkości. Wylewy garnków

przyporządkowano do typów 1 i 2. Dna garnków były na wyraźnie


Wśród tego zbioru 3 fragmenty zakwalifikowano do grupy E, a 1 do F.




pionowych wyświecanych linii na 28 fragmentach naczyń, na 5 ułamkach

współwystępował z motywem zdobniczym typu 2.




Ar 33 Humus.

Z ara 33 z humusu pozyskano 8 przedmiotów metalowych i 50

fragmentów naczyń ceramicznych. Wśród tych ostatnich wyodrębniono 2

ucha dzbanów, 2 części pokrywek, 1 dno kubka, 42 fragmenty garnków i 3

części mis. Zanotowano występowanie garnków średniej wielkości o

wylewach typu 2. Dna garnków były na łagodnie zaznaczonej stopce,

odcinane.

Wśród tego zbioru 1 fragment zakwalifikowano do grupy E. Pozostały


technologicznej B.


pionowych wyświecanych linii na 17 fragmentach naczyń, typu 2 na 1.81




ZESTAWIENIE OBIEKTÓW

LP. NR OB. NR ARA ĆWIARTKA FUNKCJA

OBIEKTUWYMIARY OBIEKTU (cm) CHARAKTER

WYPEŁNISKAKSZTAŁT RZUTU

KSZTAŁT PRZEKROJU

długość szerokość głębokość

1 1 3 A jama 222 204 76 niejednorodny owalny nieckowaty2 2 2;3 B;D jama 200 160 86 niejednorodny owalny nieckowaty3 3 3 D jama 146 134 78 niejednorodny owalny nieckowaty4 4 3 A jama x 203 207 niejednorodny owalny nieckowaty5 5 3 A jama x 209 192 niejednorodny owalny nieckowaty6 6A 3 A jama 154 87 66 niejednorodny elipsowaty nieckowaty7 6B 3 A jama 267 165 98 niejednorodny elipsowaty nieckowaty8 6C 3 A jama 198 176 76 niejednorodny elipsowaty nieckowaty9 7 3 ABCD jama 543 378 105 niejednorodny prostokątny nieckowaty

10 12 73 A fundament pod filar 110 60 16 niejednorodny elipsowaty nieckowaty

11 13 73 AC fundament pod filar 82 82 38 niejednorodny owalny nieckowaty

12 14 73 C fundament pod filar 60 56 10 niejednorodny owalny nieckowaty

13 17 72;73 C;A jama 120 88 46 niejednorodny owalny nieckowaty14 25 32;33 CD;AB jama 325 234 43 niejednorodny owalny nieckowaty15 26C 45;53 B;A jama 203 189 53 niejednorodny owalny nieckowaty16 27 53 C jama 194 170 48 niejednorodny owalny nieckowaty17 29 53 C jama 196 168 66 niejednorodny prostokątny nieckowaty18 30 53 C jama 242 142 152 niejednorodny nieregularny trapezowaty19 33 63 C jama 106 89 66 niejednorodny owalny nieckowaty20 34 62;63 C;A jama 248 88 80 niejednorodny elipsowaty nieckowaty21 35 53 D jama 68 62 8 niejednorodny owalny nieckowaty22 36 33 B jama 282 274 62 niejednorodny elipsowaty nieckowaty23 37 42;43 D;B jama 180 115 124 niejednorodny prostokątny nieckowaty 40 13;23 D;C jama 336 290 160 niejednorodny owalny nieckowaty

24 44 13 D jama 86 80 98 niejednorodny owalny lejkowaty25 45 13 ABCD jama 292 236 144 niejednorodny owalny nieckowaty26 46 13 B jama 188 140 86 niejednorodny owalny nieckowaty27 47 23 D jama 292 138 130 niejednorodny owalny nieckowaty28 49 72;73 D;B jama 100 70 32 niejednorodny owalny nieckowaty29 53 83 B jama 102 80 30 niejednorodny owalny nieckowaty30 54 83 BD jama 178 150 56 niejednorodny nieregularny nieckowaty31 58 73;74 D;B jama 74 64 60 niejednorodny owalny nieckowaty

82

32 62 13 C jama 170 106 72 niejednorodny owalny nieckowaty33 65 13 C jama 160 134 62 niejednorodny owalny nieckowaty34 66 3;13 D;C jama 198 180 106 niejednorodny owalny nieckowaty35 67 3;13 BD;AC jama 258 224 126 niejednorodny nieregularny nieckowaty36 68 3;13 B;A jama 211 202 106 niejednorodny owalny nieckowaty37 76 75 A jama 150 130 162 niejednorodny owalny nieckowaty38 77 64 D jama 72 54 20 niejednorodny owalny trapezowaty39 78 74 C jama 88 80 22 niejednorodny owalny nieckowaty40 79 74 CD jama 118 100 146 niejednorodny nieregularny nieckowaty

41 80 64 BD dołek posłupowy 68 50 20 niejednorodny owalny nieckowaty

42 81 64 B dołek posłupowy 52 42 20 niejednorodny owalny nieckowaty

43 87 65 A jama 186 111 56 niejednorodny owalny nieckowaty44 88 65 C jama 162 78 40 niejednorodny owalny nieckowaty45 90 65 C jama 116 72 16 niejednorodny owalny nieckowaty46 91 65 C jama 262 200 124 niejednorodny owalny nieckowaty



50 97 73 D dołek posłupowy 28 18 22 niejednorodny owalny nieckowaty

52 99 64 AB jama 122 70 22 niejednorodny nieregularny nieckowaty53 101 64 AC jama 124 110 40 niejednorodny owalny trapezowaty54 102 64 A jama 54 50 28 niejednorodny owalny trapezowaty55 103 64 A jama 60 38 30 niejednorodny owalny nieckowaty56 105 65 B jama 66 58 16 niejednorodny owalny nieckowaty57 107 54 BD jama 160 60 26 niejednorodny nieregularny trapezowaty58 109 55 ABCD jama 312 180 190 niejednorodny prostokątny nieckowaty59 110 55 AC jama 224 190 180 niejednorodny owalny nieckowaty

60 113 45;55 B;A dołek posłupowy 38 36 20 niejednorodny owalny nieckowaty

61 115 55 C jama 119 110 50 niejednorodny owalny nieckowaty62 116 45 C jama 236 116 20 niejednorodny owalny nieckowaty63 118 55 A jama 44 36 18 niejednorodny owalny nieckowaty



66 122 54 C dołek posłupowy 26 24 24 niejednorodny owalny nieckowaty



69 125 44 D dołek posłupowy 30 30 28 niejednorodny nieregularny nieckowaty

70 126 44 D jama 140 82 26 niejednorodny owalny nieckowaty71 127 44 D jama 96 54 18 niejednorodny owalny nieckowaty

72 128 44 D dołek posłupowy 40 32 38 niejednorodny owalny nieckowaty

73 132 54 D jama 118 50 28 niejednorodny owalny nieckowaty74 133 54 D jama 132 122 60 niejednorodny owalny nieckowaty

83


76 141 44 D jama 106 96 48 niejednorodny owalny nieckowaty77 144 44 D jama 38 22 22 niejednorodny nieregularny nieckowaty78 146 34;44 D;C jama 86 64 40 niejednorodny prostokątny trapezowaty81 152 34 B jama 44 42 36 niejednorodny owalny nieckowaty83 154 34 A jama 46 40 24 niejednorodny owalny nieckowaty84 155 34 B jama 280 134 154 niejednorodny owalny nieckowaty85 156 34 A jama 260 210 140 niejednorodny owalny nieckowaty86 157 34 C jama 236 138 130 niejednorodny owalny nieckowaty88 161 24 B jama 234 130 124 niejednorodny owalny nieckowaty89 162 24 B jama 280 220 140 niejednorodny owalny nieckowaty90 163 24 ABCD jama 248 156 102 niejednorodny owalny trapezowaty91 164 24 A jama 170 94 110 niejednorodny owalny nieckowaty94 167 24 A jama 118 88 144 niejednorodny owalny lejkowaty95 169 24 CD jama 276 140 142 niejednorodny prostokątny nieckowaty96 170 24 C jama 144 140 20 niejednorodny owalny prostokątny97 171 24 C jama 140 122 82 niejednorodny owalny nieckowaty98 172 24 C jama 190 113 80 niejednorodny owalny nieckowaty99 173 14 B jama 192 180 122 niejednorodny owalny nieckowaty100 175 14 BD jama 224 154 114 niejednorodny owalny trapezowaty103 182 14 BD jama 168 160 64 niejednorodny owalny nieckowaty104 183 14 C jama 122 120 30 niejednorodny prostokątny prostokątny105 184 14 ABCD jama 260 194 130 niejednorodny owalny trapezowaty106 186 14 C jama 228 172 52 niejednorodny owalny nieckowaty107 187 4;14;5;15 D;C;B;A jama 122 104 34 niejednorodny owalny nieckowaty108 200 4;5 D;B jama 166 156 96 niejednorodny owalny trapezowaty109 202 4 C jama 76 70 42 niejednorodny owalny nieckowaty110 204 5 B jama 186 180 134 niejednorodny nieregularny trapezowaty111 206 4 AB jama 204 190 100 niejednorodny owalny trapezowaty112 208 4 A jama 240 124 72 niejednorodny owalny trapezowaty113 209 4 A jama 180 120 70 niejednorodny owalny nieckowaty114 211 5 D jama 142 112 58 niejednorodny prostokątny nieckowaty115 212 5 BD jama 268 188 82 niejednorodny nieregularny nieckowaty116 214 15 AC jama 194 170 76 niejednorodny owalny trapezowaty117 218 15 D jama 128 126 82 niejednorodny owalny nieckowaty118 219 15 D jama 260 94 44 niejednorodny elipsowaty nieckowaty119 220 15 C jama 230 112 68 niejednorodny owalny nieckowaty120 221 5;15 B;A jama 310 240 82 niejednorodny owalny nieckowaty122 226 25 D jama 82 68 58 niejednorodny owalny nieckowaty123 227 25 BD jama 140 80 32 niejednorodny owalny nieckowaty124 229 25 B jama 80 78 42 niejednorodny owalny nieckowaty125 231 25 D jama 152 76 12 niejednorodny prostokątny nieckowaty126 232 25 D jama 62 34 20 niejednorodny owalny nieckowaty127 239 35 D jama 126 100 88 niejednorodny owalny prostokątny128 243 45 A jama 142 74 20 niejednorodny owalny nieckowaty129 244 45 A jama 212 106 90 niejednorodny owalny trapezowaty

246 45 B jama 80 72 40 niejednorodny owalny nieckowaty130 250 2 C jama 160 134 123 niejednorodny owalny lejkowaty131 256 22 B jama 380 240 129 niejednorodny nieregularny nieckowaty132 263 41;42 CD;AB jama 260 190 54 niejednorodny owalny nieckowaty133 266 41;43 D;B jama 175 140 34 niejednorodny owalny nieckowaty134 269 52 A jama 110 50 28 niejednorodny owalny nieckowaty135 273 62 D jama 76 60 20 niejednorodny owalny trapezowaty136 274 72 C jama 100 84 16 niejednorodny owalny prostokątny

84

137 275 72 D jama 94 90 14 niejednorodny owalny prostokątny138 276 82 A jama 116 108 32 niejednorodny owalny prostokątny139 279 82 B jama 64 60 18 niejednorodny owalny nieckowaty140 280 81 B jama 70 48 10 niejednorodny owalny nieregularny141 283 86 C jama 50 50 28 niejednorodny owalny nieckowaty142 284 86 C jama 110 80 20 niejednorodny nieregularny nieregularny143 285 87 A jama 100 70 34 niejednorodny prostokątny nieregularny145 289 88 B jama 210 190 50 niejednorodny nieregularny trapezowaty

146 291 77;78;87;88 D;B;C;A zabudowania gospodarcze 700 470 120 niejednorodny owalny trapezowaty

147 292A 75;76 CD;AB jama 289 158 157 niejednorodny elipsowaty trapezowaty148 292B 75;77 D;B jama 297 276 145 niejednorodny owalny trapezowaty149 293 76 B jama 260 128 84 niejednorodny prostokątny nieckowaty150 294 76 ABCD jama 289 259 134 niejednorodny owalny nieckowaty151 295 76 C jama 60 42 16 niejednorodny prostokątny nieckowaty152 296 76 C jama 150 126 44 niejednorodny nieregularny nieckowaty153 297 76;77 CD;AB jama 176 160 120 niejednorodny owalny nieckowaty154 298 76;78 CD;AB jama 230 202 110 niejednorodny nieregularny nieregularny155 299 66;76 B;A jama 90 66 16 niejednorodny owalny nieckowaty156 301 76 C jama 184 160 98 niejednorodny prostokątny nieckowaty157 302 76;77 C;A jama 260 184 126 niejednorodny owalny prostokątny158 303 76 A jama 100 70 26 niejednorodny prostokątny nieckowaty159 304 67;77 B;A jama 240 180 106 niejednorodny nieregularny nieckowaty160 307 77 D jama 340 204 96 niejednorodny owalny nieckowaty161 309 77;78 CD;AB jama 260 160 106 niejednorodny owalny trapezowaty162 312 66 AC jama 210 170 96 niejednorodny owalny nieregularny163 313 66 D jama 210 114 120 niejednorodny prostokątny nieregularny164 314 66;67 D;B jama 482 216 100 niejednorodny prostokątny trapezowaty165 315 66;68 C;A jama 180 123 64 niejednorodny prostokątny trapezowaty166 316 66;69 CD;AB jama 190 100 98 niejednorodny prostokątny trapezowaty167 318 56;55;66 B;D;A jama 196 167 126 niejednorodny owalny trapezowaty168 319 55 D jama 150 130 120 niejednorodny prostokątny trapezowaty169 320 56;66 B;A jama 104 104 40 niejednorodny owalny nieckowaty170 322 56 CD jama 386 280 114 niejednorodny owalny nieckowaty173 323 56;57 C;A jama 180 180 60 niejednorodny owalny trapezowaty174 323A 45;46 AC jama 260 262 202 niejednorodny owalny prostokątny175 325 46 ABCD jama 210 180 88 niejednorodny owalny nieckowaty176 326 46 AC jama 144 96 72 niejednorodny nieregularny nieckowaty177 327 46 C jama 222 220 109 niejednorodny owalny prostokątny178 328 46 D jama 352 270 120 niejednorodny prostokątny nieckowaty179 329 47 B jama 124 126 18 niejednorodny owalny nieckowaty180 330 47 A jama 120 100 28 niejednorodny owalny nieckowaty181 332 46;56 B;A jama 186 145 34 niejednorodny owalny nieckowaty182 333 36 AB jama 290 290 70 niejednorodny nieregularny nieckowaty183 334 36 BD jama 290 240 128 niejednorodny owalny prostokątny184 335 36 A jama 150 110 44 niejednorodny nieregularny prostokątny185 336 36 A jama 248 166 80 niejednorodny owalny prostokątny186 337 36 C jama 340 286 114 niejednorodny nieregularny prostokątny187 338 36,37 C;A jama 250 210 119 niejednorodny owalny trapezowaty189 340 25;26 A jama 316 236 98 niejednorodny owalny prostokątny190 341 26 D jama 298 287 112 niejednorodny owalny trapezowaty191 343 26 D jama 154 150 16 niejednorodny owalny nieckowaty192 344 26 C jama 220 170 70 niejednorodny owalny nieckowaty193 345 26 BD;AC jama 246 140 76 niejednorodny prostokątny prostokątny194 346 16;26 D jama 240 168 80 niejednorodny owalny prostokątny

85

195 348 16 D jama 440 288 88 niejednorodny prostokątny prostokątny196 349 16 B jama 136 114 89 niejednorodny nieregularny trapezowaty197 350 16 B jama 192 176 112 niejednorodny nieregularny prostokątny198 352 16 A jama 180 122 58 niejednorodny prostokątny nieckowaty

RODZIAŁ V

Podsumowanie

W wyniku przeprowadzonych prac archeologicznych przebadano

łącznie powierzchnię 5200 m2. Odkryto łącznie 267 obiektów

archeologicznych. Większość (243 obiekty) zidentyfikowano jako jamy

śmietniskowe. Ponadto odkryto 17 dołków posłupowych oraz 6 reliktów

zabudowy zinterpretowanych jako pozostałości po fundamentach zabudowań

gospodarczych. W trakcie przeprowadzonych badań znaleziono łącznie 2093

fragmenty naczyń ceramicznych, 64 kości, 44 przedmioty metalowe, 4

ułamki szklane, 3 części kafli płytowych oraz jeden fragment drewna.

Ponadto w warstwie humusu zidentyfikowano 2 fragmenty ceramiki kultury

łużyckiej.

Wszystkie zabytki nowożytne wiązać należy z funkcjonowaniem

Folwarku Góreckiego i datować na przełom XIX i XX wieku.

Należy zauważyć, iż znaczna większość fragmentów z

omawianego zbioru, bo aż 90%, zostało przyporządkowane do grupy B,

ceramiki wypalanej w atmosferze redukcyjnej. Charakterystyczna jest dla tej

części Polski, niewielka ilość ułamków naczyń wypalanych w atmosferze

utleniającej grupy D, stanowią one 1% całości materiału ceramicznego.

Równie nieliczne są grupy naczyń kamionkowych i fajansowych. Ponadto

również wypalana w atmosferze utleniającej była większość ceramiki

szkliwionej grupy E. Fragmenty polewane wynoszą 8% całości zbioru.

Pojedyncze ułamki zakwalifikowano do grupy C i majoliki.

86

Rozdrobniony charakter materiału nie pozwolił na wykonanie

pełnej i rzetelnej analizy makromorfologicznej. Uzyskano jedynie pośrednie

dane, w postaci zrekonstruowanych wielkości wylewów i den oraz określeniu

ich typów. Jedynie nieliczne fragmenty umożliwiły pełną rekonstrukcję

naczyń. Większość zbioru stanowiły garnki (77%), mniej liczne były

fragmenty mis (9%), dzbanów (9%) i pokrywek (3%). Ponadto zanotowano

występowanie nielicznych fragmentów kubków (1%), talerzy (1%), trójnóżków

i 1 ułamek wazonu.

87

Ceramika ornamentowana stanowi 44% całego zbioru. Naczynia

najczęściej zdobione były ornamentem typu 1 (77% ułamków

ornamentowanych). Były to zazwyczaj fragmenty garnków, dzbanów i mis. Na

zdecydowanie mniejszej ilości ułamków (19%) znajdowało się zdobienie typu

2. Nieliczne fragmenty pokryte były motywami zdobniczymi typów 3, 4, 5, 6 i

7.

Powyżej omawiany materiał ceramiczny można uznać za

charakterystyczny i typowy dla terenu Polski wschodniej, świadczy o tym

zdecydowana przewaga naczyń wypalanych w atmosferze redukcyjnej. Formy

naczyń również są analogiczne do tych jakie rozpoznano na stanowiskach

datowanych na okres nowożytności. 13

13 Osadnictwo pradziejowe, wieś średniowieczna i folwark nowożytny Żerniki, gm. Kórnik, stan. 25. Praca zbiorowa, Poznań 2007.

Kleczanów. Badania rozpoznawcze 1989-1992 pod red. A. Buko, Warszawa 1997, s. 173-217.Czopek Sylwester, Lubelczyk Antoni, Ceramika rzeszowska XIV-XVIII w: "Zeszyty Naukowe

Muzeum Okręgowego w Rzeszowie", z. 3, Rzeszów 1993.

88

http://www.odk.pl/praca-zbiorowa/6835-1.html

BIBLIOGRAFIA

1. Albrycht A. 2004: Strefa marginalna lądolodu zlodowacenia warty w

okolicy Kornicy (Wysoczyzna Siedlecka). [W:] Harasimiuk M., Terpiłowski S.

(red.) 2004: Zlodowacenie warty w Polsce. UMCS, Lublin, 171 s.

2. Buko, Ceramika Wczesnopolska. Wprowadzenie do badań, Wrocław –

Warszawa – Kraków – Gdańsk - Łódź, 1990.

3. Kleczanów. Badania rozpoznawcze 1989-1992 pod red. A. Buko,

Warszawa 1997.

4. Czopek Sylwester, Lubelczyk Antoni, Ceramika rzeszowska XIV-XVIII w:

"Zeszyty Naukowe Muzeum Okręgowego w Rzeszowie", z. 3, Rzeszów 1993.

5. Harasimiuk M., Szwajgier W., Terpiłowski S., 2004: Wpływ

lądolodu zlodowacenia warty na rzeźbę północnego przedpola Wyżyny

Lubelskiej. [W:] Harasimiuk M., Terpiłowski S. (red.) 2004: Zlodowacenie

warty w Polsce. UMCS, Lublin, 171 s.

6. A. Hunicz, Studia z archeologii Średniowiecznego Lublina, Warszawa

1984, Przykład tabeli z zapisem cech morfologicznych i technologicznych.

7. L. Kajzer, Opracowanie zbioru ceramiki naczyniowej z „wieży

Karnkowskiego” zamku w Raciążku, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej,

t. 34, 1986, s. 199-225.

8. L. Kajzer, W sprawie waloryzacji masowych zbiorów ceramiki

późnośredniowiecznej i nowożytnej, „Kwartalnik Historii Kultury

Materialnej”, r. 39, nr 4, 1991, s. 467-483.

9. Kondracki J., 1977: Regiony fizycznogeograficzne Polski, Wyd. UW,

Warszawa

10. Kondracki J., 2000: Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa.

11. J. Kruppe, Studia nad ceramiką XIV wieku ze Starego Miasta w

Warszawie, Wrocław – Warszawa – Kraków 1961.

12. Lindner L., Marks L., 1995: Zarys paleogeomorfologii obszaru Polski

podczas zlodowaceń skandynawskich. Przegląd Geologiczny 47, 7, s. 591-

594.

89

13. Marks L. 2004: Zasięg lądolodu zlodowacenia warty w Polsce. [W:]

Harasimiuk M., Terpiłowski S. (red.) 2004: Zlodowacenie warty w Polsce.

UMCS, Lublin, 171 s.

14. Marks L., Terpiłowski S., 2009: Strefa marginalna zlodowacenia

warty we wschodniej Polsce i na przyległym obszarze zachodniej Białorusi.

[W:] Żarski M., Lisicki S. (red.) Strefa marginalna ladolodu zlodowacenia

warty i pojezierza plejstoceńskie na południowym Podlasiu. XVI Konferencja

Stratygrafia plejstocenu Polski. Zimna Woda k. Łukowa, 31.08-4.09. 2009,

PIG, Warszawa, s. 37-38.

15. H. Mierzwiński, Zarys dziejów Kocka do 1939r., Warszawa 1990.

16. Mojski J. E. 1968: Mapa geologiczna Polski 1: 200 000, ark. Łuków.

17. Mojski J. E. 1971: Objaśnienia do mapy geologicznej Polski, ark.

Łuków.

18. Mojski J. E., 1972: Nizina Podlaska. [W:] R. Galon (red.) Geomorfologia

Polski t. 2, PWN, Warszawa; 318-362.

19. Pożaryski W., 1974: Tektonika. [W:] Budowa geologiczna Polski t. 4,

cz. 1, Niż Polski. Wyd. Geol. Warszawa.

20. Terpiłowski S., 2001: Strefa marginalna lądolodu warciańskiego na

wysoczyźnie siedleckiej w świetle analizy litofacjalnej. UMCS, Lublin, 98 s.

21. S. Turski, Kock i okolice, Lublin 1989.

22. Woronko B., Żarski M., Bujak Ł., 2007: Pozycja stratygraficzna

osadów dolnego plejstocenu w południowej części Niziny

Południowopodlaskiej. Biul. PIG 425, s. 87-104.

23. Żarski M., 2004: Strefa marginalna lądolodu zlodowacenia warty na

Wysoczyźnie Żelechowskiej. [W:] Harasimiuk M., Terpiłowski S. (red.) 2004:

Zlodowacenie warty w Polsce. UMCS, Lublin, 171 s.

24. Żarski M., Małek M., Albrycht A., 2009: Plejstocen południowego

Podlasia. [W:] Żarski M., Lisicki S. (red.) Strefa marginalna ladolodu

zlodowacenia warty i pojezierza plejstoceńskie na południowym Podlasiu. XVI

Konferencja Stratygrafia plejstocenu Polski. Zimna Woda k. Łukowa, 31.08-

09. 2009, PIG, Warszawa, s. 20-36.

25. Żarski M., Małek M., Albrycht A., 2009: Tektonika i podłoże

osadów czwartorzędowych południowego Podlasia. [W:] Żarski M., Lisicki S.

90

(red.) Strefa marginalna ladolodu zlodowacenia warty i pojezierza

plejstoceńskie na południowym Podlasiu. XVI Konferencja Stratygrafia

plejstocenu Polski. Zimna Woda k. Łukowa, 31.08-4.09. 2009, PIG,

Warszawa, s. 13-19.

26. Żelichowski M., 1974: Obszar radomsko-lubelski. [W:] Budowa

geologiczna Polski t. 1, Tektonika cz. 1 Niż Polski. Wyd. Geol. Warszawa.

27. Osadnictwo pradziejowe, wieś średniowieczna i folwark nowożytny

Żerniki, gm. Kórnik, stan. 25. Praca zbiorowa, Poznań 2007.

91

http://www.odk.pl/praca-zbiorowa/6835-1.html

TABLICE I-LXXX

92

TABLICA LIII

97

TABLICA LIV

98

TABLICA LV

TABLICA LVI

TABLICA LVII

TABLICA LVIII

TABLICA LIX

TABLICA LX

TABLICA LXI

99

TABLICA LXII

TABLICA LXIII

100

TABLICA LXIV

101

TABLICA LXV

TABLICA LXVI

TABLICA LXVII

102

TABLICA LXVIII

103

TABLICA LXIX

104

TABLICA LXX

105

TABLICA LXXI

106

Legenda do tablic:

1) W-515- brązowo-żółto-szara próchnica

2) W-55 – szara próchnica



5) W-351 – jasnoszara próchnica

6) W-352 –brązowa i szara próchnica

7) W-353 – pomarańczowy piasek

8) W-519 – brązowo-żółto-szara próchnica

9) W-514- szaro- żółta próchnica

10) W-516- ciemnoszara-brązowa próchnica

11) W-737 – ciemnobrązowo-szara próchnica

12) W-681- szaro-brązowa próchnica

13) W-682 – ciemnoszara- brązowa próchnica


15) W-732 – żółty piasek

16) W-733 – spalenizna z węglami

17) W-734 – ciemnoszara-zółto-pomarańczowa próchnica

18) W-735 – pomarańczowo-szary piasek

19) W-736 – spalenizna z węglami

20) W-658 – szaro-brązowa próchnica

21) W-659 – brązowo-szara próchnica

22) W-660 – ciemnoszara próchnica

23) W-665 – ciemnoszara próchnica

24) W-633 – jasnoszara-jasnobrązowa próchnica


26) W-631 – szaro-żółty piasek

107


28) W-426 – spalenizna z węglami drzewnymi, szary piasek

29) W-680 – szaro-brązowo-żółty piasek

30) W-229 – brązowa i szara próchnica

31) W-359 – jasnoszary i jasnożółty piasek

32) W-430 – brązowa próchnica


34) W-431 – szaro- brązowa próchnica

35) W-432 – brązowo-szara próchnica





40) W-249 – jasnoszara i brązowa próchnica

41) W-254 – szarobrunatna próchnica


43) W-333 – ciemnobrązowa próchnica

44) W-332 – żółty, ciemnobrązowy i szary piasek

45) W-436 – ciemnobrązowa próchnica


47) W-437 - szaro-pomarańczowy piasek

OB. 18

OB.236

TABLICA LXXII

OB.334

OB.165

108

TABLICA LXXIII

OB.151

OB.13

ABLICA LXXIV

OB.15

OB..10A

TABLICA LXXV

OB.13

OB.41

TABLICA LXXVI

OB.163

OB.271

TABLICA LXXVII

OB.291

OB.291

TABLICA LXXVIII

OB.334

OB.342

TABLICA LXXIX

TABLICA LXX

109

KATALOG TABELARYCZNY

OPIS SKRÓTÓW I OZNACZEŃ ZASTOSOWANYCH W KATALOGU

Rodzaj naczynia:G-garnekDZ-dzban M-misaT-trójnóżekTa-talerzK-kubekRodzaj fragmentu naczynia:B-brzusiecD-dnoU-uchoW-wylewUT-uchwytSZ-szyjaPowierzchnia:Z-zewnętrznaW-wewnętrznaTechnika:1-naczynie toczone na kole garncarskim2-naczynie wykonane fabrycznieBarwa przełomu:1-jednobarwny2-dwubarwny3-trójbarwnyRodzaj domieszki:P-piasekIlość domieszki:M-małaŚ-średniaD-duża Barwa szkliwa:B-brązowaJB-jasnobrązowaCB-ciemnobrązowaZ-zielonaBI-białaK-kremowa

110

Ż-żółtaCŻ-ciemnożółtaO-oliwkowa

111

KOCK STAN.7/81 - usui.com.plusui.com.pl/wp-content/uploads/2018/01/kock7.pdf · 7 Henryk...

Documents

Transcript of KOCK STAN.7/81 - usui.com.plusui.com.pl/wp-content/uploads/2018/01/kock7.pdf · 7 Henryk...