การจดการองคความร

(Knowledge Management : KM)

เรอง

วธการสงเสรมธรรมาภบาลในสหกรณ

โดย

ส านกงานสหกรณจงหวดราชบร

ปงบประมาณ พ.ศ. 2559

2

ค าน า

ในการบรหารจดการองคกรหรอสถาบนใดกตาม จ าเปนตองมการน าหลกการบรหารจดการทด ทเปนการสงเสรมระบบประชาธปไตยและพฒนาองคกรใหดขนมาใชเปนหลกในการจดการองคกรใหมลกษณะธรรมาภบาล จะเหนวา องคกรใดมระบบการบรหารจดการทด ยอมสรางความมนคงใหองคกรลดความเสยง หรอเหตผดปกตอนอาจจะเกดขน อกทงจะน ามาซงการพฒนาองคกรใหเตบโตและมสงคมทดขนเปนการพฒนา ทยงยนและการสรางธรรมาภบาลใหเกดขนในองคกร จะเปนโอกาสในการพฒนาระบบการบรหารจดการใหมความซอสตย สจรต มเสถยรภาพ มประสทธภาพ ยกระดบองคกรสความเปนสากล เกดการยอมรบและเชอถอจากสงคมภายนอก ดงนน ส านกงานสหกรณจงหวดราชบร จงด าเนนการจดท าองคความรเรองวธการสงเสรม ธรรมาภบาลในสหกรณ ขน โดยไดก าหนดกรอบการด าเนนการและจดเวทแลกเปลยนความรระหวางจากสมาชก กรรมการ ผจดการ และบคลากรทเกยวของกบการน าธรรมาภบาลไปใชในสหกรณ รวมถงเจาหนาทสงเสรมสหกรณ เพอรวบรวมองคความรดงกลาว ซงหวงวาผลจากการจดองคความรในครงนจะเกดประโยชนตอสมาชกและสหกรณตอไป

คณะผจดท า สงหาคม 2559

3

สารบญ

หนา

ค าน า (1)

บทท 1 ขนตอนของการด าเนนการ 1

บทท 2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของ 3

บทท 3 สรปผลการจดการความร 10

ภาคผนวก

4

บทท 1 บทน า

การจดการความรของส านกงานสหกรณจงหวดราชบร ไดใชวธการจดการความรโดยอาศยหลกวชาการตามกระบวนการจดการความร 7 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 การบงชความร

ประชมขาราชการส านกงานสหกรณจงหวดราชบร เพอใหความรเรองการจดการความร และชแจงวธการประเมนธรรมาภบาลในสหกรณตามเกณฑการประเมน 6 หมวด รวม 42 ประเดน และระดมความคดเหนเพอหาองคความรทจะใชเปนขอมลในการเชญชวนสหกรณใหเหนความส าคญของการใชธรรมาภบาลและแตงตงคณะท างานจดการความรของส านกงานและแตงตงคณะท างานการจดการองคความร ขนมา 1 ชด เพอใหมหนาทรบผดชอบและด าเนนการจดการองคความรของหนวยงานในเบองตน

ขนตอนท 2 การสรางและแสวงหาความร Tacit Knowledge

ประชมเชงปฏบตการโดยนกวชาการสหกรณปฏบตการ กลมสงเสรมและพฒนาการบรหาร การจดการสหกรณ ใหความรดานวชาการและเสนอแนะแนวทางการน าธรรมาภบาลมาใชในสหกรณ รวมกบคณะท างานจดการความร และบคลากรของสหกรณในจงหวดราชบร

ขนตอนท 3 การจดการใหเปนระบบ

รวบรวมความรจากการประชมเชงปฏบตการ และแนวคดทฤษฎทเกยวกบธรรมาภบาล มาจดใหเปนระบบ แลวจดท าเปนฐานความรส าหรบการสงเสรมธรรมาภบาลในสหกรณของจงหวดราชบร

ขนตอนท 4 การประมวลและกลนกรองความร

คณะท างาน KM ประชมเพอประมวลและกลนกรองความรเกยวกบแนวทางการสงเสรมธรรมาภบาล ทไดจากการประชมเชงปฏบตการ และแนวคดทฤษฎการจดการความรและหลกธรรมาภบาล

ขนตอนท 5 การเขาถงความร

จดท าเอกสารสงใหเจาหนาทสงเสรมสหกรณในจงหวดราชบร น าไปแนะน าสงเสรมสหกรณตามทไดรบมอบหมาย และลงเวปไซดของส านกงาน

ขนตอนท 6 การแบงปนแลกเปลยนเรยนร

จดประชม/เสวนา เพอน าเสนอองคความรใหคณะกรรมการด าเนนการและบคลากรของสหกรณในจงหวดราชบร

5

ขนตอนท 7 การเรยนร

เจาหนาทสงเสรมสหกรณ เขารวมประชมประจ าเดอนกบสหกรณ เพอใหความรและค าแนะน าแกคณะกรรมการด าเนนการและบคลากรของสหกรณในจงหวดราชบร

ขนตอนท 8 การยกยองชมเชย

ส านกงานสหกรณจงหวดราชบร ไดเตรยมจดประกวดสหกรณทสามารถรกษาระดบและพฒนาระดบคะแนนไดดทสดในแตละป เพอมอบโลรางวล ยกยองชมเชยสหกรณทสามารถน าหลกธรรมาภบาล มาใชและผานเกณฑการประเมนตามกรอบการประเมนทกหมวด มคาคะแนนสงสดและเกนรอยละ 90 ขนไป ทสามารถรกษาระดบและพฒนาระดบคะแนนใหสงขนเมอเทยบกบปทผานมา ในวนประจ าเดอนหวหนาสวนราชการของจงหวดราชบร

6

บทท 2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของ

ความหมายของการจดการความร

ศ.นพ. วจารณ พานช ไดใหความหมายของการจดการความร ไววา การจดการความร หรอทเรยกยอๆ วา KM คอ เครองมอ เพอใชในการบรรลเปาหมายอยางนอย 3 ประการไปพรอมๆ กน ไดแก บรรลเปาหมายของงาน บรรลเปาหมายการพฒนาคน และบรรลเปาหมายการพฒนาองคกรไปสการเปนองคกรแหงการเรยนร

ดงนน การจดการความรจงไมใชเปาหมายในตวของมนเอง เมอไรกตามทมการเขาใจผด เอาการจดการความรเปนเปาหมาย ความผดพลาดกเรมเดนเขามา อนตรายทจะเกดตามมาคอ การจดการความรเทยม หรอ ปลอม เปนการด าเนนการเพยงเพอใหไดชอวามการจดการความรเทานนเอง

วรต นธกล ไดกลาววา การจดการความร ( Knowledge Management - KM ) คอ การน าเอาความรมาจดเกบอยางเปนระบบ สามารถน ามาเผยแพรหรอน ากลบมาใชไดอยางรวดเรว ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (2548) ไดใหค าจ ากดความของการจดการความร ไวดงน การจดการความรในองคกร หมายถง การรวบรวมองคความรทมอยในองคกร ซงกระจดกระจายอยในตวบคคลหรอเอกสาร มาพฒนาใหเปนระบบเพอใหทกคนในองคกรสามารถเขาถงความร และพฒนาตนเองใหเปนผร รวมทงปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ อนจะสงผลใหองคกรมความสามารถในเชงแขงขนสงสด เพอเปนประโยชนสงสดตอการพฒนาองคการใหมความเจรญกาวหนา ส ร า ว ฒ พ น ธ ช งค ได ให ค ว าม ห ม าย ข อ งค า ว า ก า ร จ ด ก า รค ว าม ร ไว ด ง น ค าวาการจดการความรหรอ (Knowledge Management) นน ถาจะใหเขาใจใหไดดและ ไมเกดความสบสน เราจะตองแยกค าสองค านออกจากกนกอน คอค าวา Knowledge และค าวา Manage ค าแรก Knowledge คอความรทอยรอบตวเราทงหมดทงนรวมถง Tacit knowledge หรอความรทไมมกฎเกณฑทแนนอน ยากจะถายทอดออกมาเปนขอความหรอตวหนงสอหรอสอตางๆ เปนความรทอยกบ ตวบคคล เปนประสบการณสวนบคคล และ Explicit knowledge คอความรทมกฎเกณฑ สามารถเขยนหรอใชสอเขยนแทนได สามารถเรยนรได สอนงานกนได เปนตน อกค าหนงคอค าวา Manage คอ การจดการ เมอน าค าสองค านมผสมกนและแปลความหมาย จะหมายถง เราจะท าอยางไร (How to) ทจะเอาความรดงกลาวขางตนและการสรางองคความร ใหมมารอยเรยงเปนเรองราวผานกระบวนการจดการ เพอใหเกดผลลพธทดตอองคการ และหรอตอคนในองคการ กลาวโดยสรป การจดการความร คอ กระบวนการในการบรหารจดการความรอยางเปนระบบเปนขนตอน ตงแตกระบวนการในการระบความรทมอยในองคการ การจดเกบรวบรวมความรจากบคลากร การจดหมวดหมความร การเผยแพรองคความร การแลกเปลยนเรยนร ตลอดจนการสรางบรรยากาศทเหมาะสมในการเรยนร จนสามารถน าความรทไดไปใชและตอยอดใหเกดประโยชนในการท างาน เพอใหบรรลตามเปาประสงคขององคการ (ฐตกร พลภทรชวน, 2553)

การจดการความร ประกอบดวย กจกรรมและกระบวนการ ตอไปนเปนอยางนอย

1. การขดคนและรวบรวมความร คดเลอกเอาไวเฉพาะความรทจ าเปนส าหรบการใชประโยชน ทงจากภายในองคกรและจากภายนอกองคกร น ามาตรวจสอบความนาเชอถอและความเหมาะสมกบบรบทของสงคมและขององคกร ถาไมเหมาะสมกด าเนนการปรบปรง

7

2. การจดหมวดหมความรใหเหมาะสมตอการใชงาน การจดเกบความรเพอใหคนหาไดงาย การสอสารเพอถายทอดความร การจดกจกรรมและกระบวนการเพอใหเกดการแลกเปลยนเรยนร

3. การวเคราะห สงเคราะห เพอยกระดบความร 4. การสรางความรใหม 5. ความรในการประยกตใช

6. การเรยนรจากการใชความร

องคประกอบของการจดการความร (พล.ท.เฉลมชย สทธสาท ) ไดกลาวไววา การจดการความรเปนกจกรรมทเกยวของกบการแปรขอมล (data) เปนสารสนเทศ (information)

แปรสารสนเทศเปนความร (knowledge) และใชความรเพอปฏบตการ (action) โดยทไมหยดอยแคระดบความร แตจะยกระดบไปถงปญญา (wisdom) คณคา ความด ความงาม

ในระดบของขอมล มการบนทกขอมลจากการท างาน มการคนหาหรอขดคน (mining) รวบรวมขอมล น ามาตรวจสอบ กรองเอาไวเฉพาะขอมลทนาเชอถอและส าคญตองานขององคกร น ามาจดหมวดหมเพอใหประมวลเปนขอมลไดงาย จดเกบขอมลเปนฐานขอมลไดอยางเปนระเบยบ ใหคนหาไดงาย น าไปสการจดบรการขอมล มกจกรรมเพอถายทอดและแลกเปลยนขอมล

กระบวนการแปรหรอประมวลขอมลไปเปนสารสนเทศ ประกอบดวย การกรองเอาไวเฉพาะขอมลทแมนย าและเกยวของกบเรองนน น ามาตความหรอจดรปแบบ (pattern) ภายใตกรอบ บรบท (context) ของเรองนนๆ

ในระดบสารสนเทศ มการเลอกหมวดหม จดหบหอ (ใหเหมาะและยวนใจผใช) จดเกบ ใหบรการ ถายทอด แลกเปลยน และน าไปใชประโยชน

กระบวนการแปรสารสนเทศไปเปนความร เปนกระบวนการภายในคน และกระบวนการระหวางคน โดยน าสารสนเทศมาตความ เปรยบเทยบ ตามบรบทขององคกร เปาหมายขององคกร และสงแวดลอมขององคกร ไดเปนความรโดยทความรนนอาจมพลงในระดบของการท านาย

ในระดบความร มการสงเสรมหรอสรางเงอนไข ใหเกดการแลกเปลยนความร (knowledge sharing) ภายในองคกร ไมมการปดบงความร มการยกระดบความรใหลกซงหรอเชอมโยงยงขน อาจยกระดบถงความเขาใจในกระบวนทศนใหม มการน าความรไปประยกตใช ประกอบการก าหนดนโยบาย ประกอบการตดสนใจเลอกแนวทางใดแนวทางหนงในหลายทางเลอกหรอใชในการท างานใหประสบความส าเรจสมความมงหมาย แลวเกดการเรยนรรวมกนจากการกระท านน (เกดปญญา) และภาคผมสวนรวมในการจดการความรไดรบผลจากความส าเรจ

ประเภทความร ความรอาจแบงใหญๆ ได ๒ ประเภท คอ 1. ความรเดนชด (Explicit Knowledge) เปนความรทอยในรปแบบทเปนเอกสาร หรอ วชาการ อยในต ารา คมอปฏบตงาน 2.ความรซอนเรน/ความรฝงลก (Tacit Knowledge) เปนความรทแฝงอยในตวคน เปนประสบการณทสงสมมายาวนาน เปนภมปญญา

โดยทความรทง ๒ ประเภทนมวธการจดการทแตกตางกน การจดการ “ความรเดนชด” จะเนนไปทการเขาถงแหลงความร ตรวจสอบ และตความได เมอน าไปใชแลวเกดความรใหม กน ามาสรปไว เพอใชอางองหรอใหผอนเขาถงไดตอไป สวนการจดการ “ความรซอนเรน” นนจะเนนไปทการจดเวทเพอ

8

ใหมการแบงปนความรทอยในตวผ ปฏบต ท าใหเกดการเรยนรรวมกน อนน าไปสการสรางความรใหม ทแตละคนสามารถน าไปใชในการปฏบตงานไดตอไป

กระบวนการจดการความร (Knowledge Management) เปนกระบวนการทจะชวยใหเกดพฒนาการของความร หรอการจดการความรทจะเกดขนภายในองคกร มทงหมด 7 ขนตอน คอ 1. การบงชความร เปนการพจารณาวาองคกรมวสยทศน พนธกจ ยทธศาสตร เปาหมายคออะไร และเพอใหบรรลเปาหมาย เราจ าเปนตองใชอะไร ขณะนเรามความรอะไรบาง อยในรปแบบใด อยทใคร 2. การสรางและแสวงหาความร เชน การสรางความรใหม แสวงหาความรจากภายนอก รกษาความรเกา ก าจดความรทใชไมไดแลว 3. การจดความรใหเปนระบบ เปนการวางโครงสรางความร เพอเตรยมพรอมส าหรบการเกบความรอยางเปนระบบในอนาคต 4. การประมวลและกลนกรองความร เชน ปรบปรงรปแบบเอกสารใหเปนมาตรฐาน ใชภาษาเดยวกน ปรบปรงเนอหาใหสมบรณ 5. การเขาถงความร เปนการท าใหผใชความรเขาถงความรทตองการไดงายและสะดวก เชน ระบบเทคโนโลยสารสนเทศ (IT) Web board บอรดประชาสมพนธ เปนตน 6. การแบงปนแลกเปลยนความร ท าไดหลายวธการ โดยกรณเปน Explicit Knowledge อาจจดท าเปนเอกสาร ฐานความร เทคโนโลยสารสนเทศ หรอกรณเปน Tacit Knowledge จดท าเปนระบบ ทมขามสายงาน กจกรรมกลมคณภาพและนวตกรรม ชมชนแหงการเรยนร ระบบพเลยง การสบเปลยนงาน การยมตว เวทแลกเปลยนความร เปนตน 7. การเรยนร ควรท าใหการเรยนรเปนสวนหนงของงาน เชนเกดระบบการเรยนรจากสรางองคความร การน าความรในไปใช เกดการเรยนรและประสบการณใหม และหมนเวยนตอไปอยางตอเนอง

มผรไดกลาวถง KM หลายแงหลายมมทอาจรวบรวมมาชธงค าตอบวา หวใจของ KM อยทไหนได โดยอาจกลาวเปนล าดบขนหวใจของ KM เหมอนกบล าดบขนของความตองการ ( Hierarchy of needs ) ของ Mcgregor ได โดยเรมจากขอสมมตฐานแรกทเปนสากลทยอมรบทวไปวาความรคอพลง (DOPA KM Team) 1. Knowledge is Power : ความรคอพลง 2. Successful knowledge transfer involves neither computers nor documents but rather in interactions between people. (Thomas H Davenport) : ความส าเรจของการถายทอดความรไมใชอยทคอมพวเตอรหรอเอกสาร แตอยทการมปฏสมพนธระหวางคนดวยกน 3. The great end of knowledge is not knowledge but action : จดหมายปลายทางส าคญ ของความรมใชทตวความร แตอยทการน าไปปฏบต

4. Now the definition of a manager is somebody who makes knowledge productive : นยามใหมของผจดการ คอ ผซงท าใหความรผลตดอกออกผล

จะเหนวา จากขอความทกลาวถง ความรดงกลาว พอท าใหมองเหนหวใจของ KM เปนล าดบชนมาเรมแตขอความแรกทวา ความร คอ พลงหรอความร คอ อ านาจ ซงเปนขอความเปนทยอมรบทเปนสากล ทงภาคธรกจ เอกชน และภาคราชการ จากการยอมรบดงกลาวมาสการเนนทปฏสมพนธของคนวา มความส าคญในการถายทอดความรกวาเครองมอหรอเอกสารใดและมกกลาวถงวา แมความรจะถกจดระบบและงายตอการเขาถงของบคคลตาง ๆ ดเพยงใดกตาม ถามความร เกดความรขนแลว หากไมน าไปใชประโยชน กไมใชจดหมายปลายทางของ ความรและทชดเจนกคอ ประโยคสดทายทเนนการน าความรไปใชประโยชน ให เกดมรรคผลมคณคาประโยชน เปนรปธรรมวานนเปนนยามใหมของผท าหนาท เปนผจดการเลยทเดยว ดงนน อาจกลาวไดวาหวใจของ KM อยทการน าความรไปใชใหเกดประโยชนตอสงคม

9

กระบวนการจดการความร ม 6 กจกรรม ดงน 1. การก าหนดความรหลกทจ าเปนตองานหรอกจกรรมขององคกร

2. การเสาะหาความรทตองการ 3. การปรบปรง ดดแปลง หรอสรางความรบางสวน ใหเหมาะตอการใชงาน 4. การประยกตใชความรในกจการงานของตน

5. การน าประสบการณจากการใชความรมาแลกเปลยนเรยนรมาบนทกไว 6. การจดบนทก ขมความร แกนความร ส าหรบไวใชงาน

ความหมายธรรมาภบาลในสหกรณ คมอธรรมาภบาลในสหกรณ กลาวไววาธรรมาภบาลในสหกรณ หมายถง การบรหารกจการของสหกรณใหเปนไปอยางซอสตย โปรงใส มความรบผดชอบ สรางการมสวนรวม และมการใชกระบวนการบรหารจดการ เพอใหการใชทรพยากรเปนไปอยางมประสทธภาพ เกดประสทธผล คมคา และโดยประหยด เปนผลใหเกดประโยชนสงสด แกผมสวนไดสวนเสยทกฝายอยางเปนธรรม เพอใหสหกรณสามารถด าเนนงานประสบความส าเรจบรรลวตถประสงคอยางมนคง สงผลใหสหกรณเปนทเชอถอและยอมรบจากทกฝายทเกยวของ

ตามแผนพฒนาการสหกรณ ฉบบท ๓ (พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๕๙) ประเดนยทธศาสตรท ๑ การสรางความเขมแขงใหแกสหกรณ มต การพฒนาองคกรทมงเนนใหบคลากรสหกรณมความซอสตย สจรต ด าเนนงานอยางมประสทธภาพ มความมนคงและเขมแขงสามารถเปนทพงของสมาชกไดอยางยงยนประกอบกบ กรมสงเสรมสหกรณไดก าหนดแนวทางการสงเสรมธรรมาภบาลเพอการบรหารองคกร โดยก าหนดผลส าเรจของการใชหลกธรรมาภบาลในสหกรณตามเกณฑการประเมน คอ สหกรณตองผานเกณฑการประเมนธรรมาภบาลรวมกนทกหมวด อยในระดบรอยละ ๗๐ คะแนน ขนไป ในสหกรณเปาหมาย ตามหลกธรรมาภบาลทง ๖ หมวด ไดแก

หมวดท ๑ หลกนตธรรม หมวดท ๒ หลกคณธรรม หมวดท ๓ หลกความโปรงใส หมวดท ๔ หลกการมสวนรวม หมวดท ๕ หลกความรบผดชอบ หมวดท ๖ หลกความคมคา

การประเมนธรรมาภบาลในสหกรณประกอบดวย ๔๒ ตวชวด จ าแนก ๖ ประเดนหลก ดงน หมวดท ๑ หลกนตธรรม ไดกลาวถงการทสหกรณไดก าหนด ขอบงคบ ระเบยบตาง ๆ

เปนไปตามพระราชบญญตสหกรณ โดยค านงถง สทธ เสรภาพ และความยตธรรมของทกฝายในสหกรณ และใชเปนแนวทางในการปฏบตดวยความเทยงธรรม เปนทยอมรบของสงคม ม ๗ ตวชวด

หมวดท ๒ หลกคณธรรม เปนการกลาวถง ความถกตองดงาม ทกฝายในสหกรณปฏบตงานในหนาทของตนอยางเตมความสามารถดวยความซอสตย สจรต และเสมอภาค ประพฤตปฏบตงานตามจรรยาบรรณทรวมกนก าหนด และสงเสรมสนบสนน ยกยอง ผกระท าความดรวมถงการสงเสรมใหมการพฒนา ทกฝายในสหกรณอยางเทาเทยมกน ม ๗ ตวชวด

หมวดท ๓ หลกความโปรงใส เปนการกลาวถง สหกรณทมความโปรงใส ในการด าเนนงาน การสรางความไววางใจซงกนและกน โดยพฒนาวธการด าเนนงานของสหกรณทโปรงใส ก าหนดขนตอนการใหบรการทชดเจน มการเปดเผยขอมลขาวสารทเปนประโยชน และ ผมสวนเกยวของสามารถตรวจสอบได

10

ตามพระราชบญญตสหกรณรวมถงการประสานความรวมมอระหวางองคกรท าใหเกดความโปรงใสกบสงคมภายนอก ม ๗ ตวชวด

หมวดท ๔ หลกการมสวนรวม เปนการกลาวถง การทสหกรณเปดโอกาสใหทกฝาย ไดแก สมาชก กรรมการและฝายจดการ มสวนในการรวมรบร รวมแสดงความคดเหน การตดสนใจทงในดาน การบรหารการจดการและการพฒนาสหกรณ เพอสรางสรรคและจรรโลงความผาสกของสวนรวม รวมถง รวมรบผดชอบตอผลการด าเนนงานของสหกรณดวย ม ๗ ตวชวด

หมวดท ๕ หลกความรบผดชอบ เปนการกลาวถง การททกฝายในสหกรณตระหนกในสทธหนาท มความรบผดชอบตอหนาท และผลจากการกระท าของตน ตลอดจนเคารพความคดเหนทแตกตางของผมสวนรวมในสหกรณ รวมถงไมเพกเฉยตอปญหาสาธารณะและการชวยเหลอเอออาทรตอสงคม ม ๗ ตวชวด

หมวดท ๖ หลกความคมคา เปนการกลาวถง การทสหกรณมการบรหารจดการและใชทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนสงสด มระบบการควบคมภายในทด มกจกรรมหรอแผนงานทสงเสรมสนบสนนการประหยด ลดคาใชจาย เพมรายได สงเสรมระบบสวสดการ เพอพฒนาคณภาพชวตของทกฝายในสหกรณ และหรอสงคมภายนอก ม ๗ ตวชวด

วธการประเมน ใชแบบประเมนธรรมาภบาลในสหกรณตามทกรมสงเสรมสหกรณก าหนด โดยแบงคาคะแนนของแตละตวชวด เปน ๓ ระดบ คอ ระดบตองปรบปรง ๑ คะแนน หมายถง สหกรณทมการปฏบตงานไมไดตามหลกเกณฑ , ระดบพอใช ๒ คะแนน หมายถง สหกรณทมการปฏบตงานตามหลกเกณฑ และ ระดบด ๓ คะแนน หมายถง สหกรณทมการปฏบตงานสงกวาหลกเกณฑฯ หรอมการปรบปรงหรอพฒนาอยางสม าเสมอ ดงน

๑) การประเมนหมวดยอย ๖ หมวด ในแตละหมวดตองมคาคะแนนไมนอยกวารอยละ ๗๐ จงจะถอวาผานเกณฑ แลวจงจะไดน ามาคดคะแนนในภาพรวม ทงน ถาหมวดใดคะแนนไมถงรอยละ ๗๐ ใหมการปรบปรงการด าเนนงานใหมคาคะแนนมากกวาหรอเทากบรอยละ ๗๐

๒) การหาคารอยละของแตละหมวด ใหน าคะแนนทไดในแตละตวชวดมารวมกนเปนคะแนนรวมของแตละหมวดแลวคณดวย ๑๐๐ หารดวยคะแนนเตมของแตละหมวด

๓) การหาคารอยละในภาพรวม ใหน าคะแนนรวมของแตละหมวดมารวมกนทง ๖ หมวด คณดวย ๑๐๐ หารดวยคะแนนเตมของทกหมวด ๔) เม อไดคารอยละในภาพรวม ใหน าคาคะแนนมาเปรยบเทยบวาผลการประเมน อยในระดบใด ซงกรมสงเสรมสหกรณไดก าหนดเกณฑระดบธรรมาภบาลในสหกรณ ๔ ระดบ ดงน

ชวงคะแนน ระดบผลการประเมน

ต ากวารอยละ ๖๐ ตองปรบปรง

รอยละ ๖๐ – ๖๙ พอใช

รอยละ ๗๐ – ๗๙ ด

รอยละ ๘๐ ขนไป ดมาก

11

ปจจยความส าเรจของการสงเสรมธรรมาภบาล บนได 7 ขนในการสรางธรรมาภบาล ไดแก (1) ตงปณธานในการสรางธรรมาภบาล สงทส าคญทสดในการสรางธรรมาภบาลในสหกรณ คอคณะกรรมการด าเนนการรวมกบฝายจดการสหกรณ ตองปณธานแนวแนและเปนผมคณธรรมทเปนแบบอยาง การสรางธรรมาภบาล ของสหกรณจะส าเรจได คณะกรรมการด าเนนการตองเขาใจและมความตงใจท าและท าโดยสมครใจ เพราะคณะกรรมการด าเนนการ ตองมบทบาทในการสรางปรชญานโยบาย ตลอดจนก าหนดกจกรรมตาง ๆ ของสหกรณ ดงนน การสรางธรรมาภบาลใหเกดในสหกรณไดตองเกดจากความสมครใจของคณะกรรมการด าเนนการกอน (2) ก าหนดวตถประสงคสหกรณและรวมสรางคณคาของสหกรณ เมอสหกรณมความตงใจจะด าเนนธรกจอยางมธรรมาภบาลแลว อนดบแรก ตองก าหนดวตถประสงคในการจดท าธรรมาภบาลกอน โดยค านงถงการน าธรรมาภบาลมาสรางคณคาของสหกรณเปนหลก และตรงตามเปาหมายของสหกรณ รวมทงตองเปนไปตามขอก าหนดของกฎหมาย และความคาดหวงของผมสวนไดสวนเสย เมอก าหนดวตถประสงคไดอยางชดเจนแลว กจดท าพนธกจ (Mission) และกลยทธในการด าเนนงาน ซงควรเปนกลยทธในระยะยาว ครอบคลมทกสวนในสหกรณ ไมเฉพาะแผนกใดแผนกหนง สวนใหญในทางปฏบตคณะกรรมการด าเนนการของสหกรณจะตองตงอนกรรมการขนมาชดหน ง เพอด าเนนการสรางธรรมาภบาลในสหกรณ (3) ก าหนดผมสวนไดสวนเสยทเกยวของในการสรางธรรมาภบาล สงทส าคญมากตอสหกรณ คอ ผมสวนไดสวนเสย ซงไดแก สมาชก เจาหนาทสหกรณ คคา ชมชน สงคม รฐบาล หรอทกฝายทมสวนเกยวของกบสหกรณ และมโอกาสทจะสราง และ/หรอไดรบผลกระทบจากสหกรณ สหกรณอาจเลอกสรางธรรมาภบาล โดยค านงถงผมสวนไดสวนเสยทเหนวาส าคญทสดกอน (4) ก าหนดนโยบายและแนวทางด าเนนงานธรรมาภบาล ในการก าหนดหลกเกณฑนโยบาย และแนวทางด าเนนงานของสหกรณ เรอง ธรรมาภบาล ตองใชภาษาทสามารถสอสารใหทกคนในองคกรเขาใจไดทวถง และตองชดเจน สามารถเขาใจไดงาย สหกรณตองคดกอนวา เมอมนโยบายจะสรางธรรมาภบาลแลว หลกการด าเนนงานจะเปนอยางไร สหกรณทมเจาหนาทไมกคน อาจก าหนดหลกการด าเนนงานไวคราว ๆ บางสหกรณอาจก าหนด เปนบนทกขอตกลง ทส าคญคณะกรรมการด าเนนการจ าเปนตองมนโยบายทชดเจน เพอสรางความรวมมอในหมเจาหนาทสหกรณ และสหกรณควรก าหนดวตถประสงคในการสรางธรรมาภบาลของสหกรณ ตองปฏบตไดจรงดวยจงจะส าเรจ การก าหนดวตถประสงคทไมสามารถปฏบตได แมผบรหารจะมความมงมน กยากทจะส าเรจ และเพอใหบรรลวตถประสงคทก าหนดไว ควรมผเชยวชาญคอยใหค าปรกษา และมการตรวจสอบภายในเปนระยะทงภายในสหกรณและผมสวนไดสวนเสยทเกยวของ (5) การก าหนดวธบรหารจดการ สหกรณตองสรางความตระหนกใหกบเจาหนาทสหกรณและสมาชกสหกรณ คคา ชมชน สงคม รฐบาล เหนความส าคญของธรรมาภบาล และใหความรวมมอ ตลอดจนตองก าหนดหรอรณรงคใหทกคนในสหกรณสนบสนนและปฏบตตามหลกเกณฑทก าหนดไว มการสอสารทถกตอง ชดเจนและครบถวนดวยภาษาทเขาใจงาย และสามารถปฏบตได

12

(6) จดตงคณะกรรมการก ากบการด าเนนงานเกยวกบธรรมาภบาล สหกรณควรจดตงอนกรรมการตดตามผลการสรางธรรมาภบาลในสหกรณ และรายงานผลความกาวหนาใหคณะกรรมการด าเนนการทราบทกเดอน (7) ตดตามประเมนผล เมอก าหนดวตถประสงค และแนวทางด าเนนการไวอยางชดเจนแลวคณะกรรมการด าเนนการ ควรก าหนดตวชวดหรอ Key Performance Index (KPI) เพอใชในการตดตามวาเราท าไดตามนโยบายหรอยง จากการทส านกงานสหกรณจงหวดราชบร ไดระดมความคดจากบคลากรของสหกรณและส านกงานสหกรณจงหวด รวมทงศกษา คนควาจากแนวคดทฤษฏตาง ๆ ในการจดการความรเกยวกบการสงเสรมธรรมาภบาล สามารถน ามาสรปและรวบรวมเปนชดความร เรอง วธการสงเสรมธรรมาภบาลในสหกรณ เพอน าไปสการปฏบตกบสหกรณในจงหวดราชบร (ตามเอกสารในบทท 3)

13

บทท 3

สรปผลการจดการความร

จากการใชกระบวนการจดการความร 7 ขนตอน มาเปนแนวทางในการด าเนนการจดการความรของส านกงานสหกรณจงหวดราชบร ท าใหสามารถสรปผลการจดการความรเรองการสงเสรมธรรมาภบาล ในสหกรณ ไดดงน

หมวดท 1 หลกนตธรรม เปนการกลาวถง สหกรณไดก าหนด ขอบงคบ ระเบยบตาง ๆ เปนไปตามพระราชบญญตสหกรณ โดยค านงถง สทธ เสรภาพ และความยตธรรมของทกฝายในสหกรณ และใชเปนแนวทางในการปฏบตดวยความเทยงธรรม

ประเดนยอย แนวทาง/วธการ พจารณาจาก หมายเหต

A๑ สหกรณก าหนดขอบงคบ โดย ไมขดตอพระราชบญญตสหกรณ และควบคมการปฏบตใหเปนไปตามขอบงคบ

ขอบงคบของสหกรณควรก าหนดตามประเภทของสหกรณ ก าหนดวตถประสงคทไมขดกบพระราชบญญตสหกรณ ไมขดกบกฏหมาย และสหกรณตองถอปฏบตตามขอบงคบทก าหนดนน

-ตวอยางขอบงคบในแตละประเภททกรมสงเสรมสหกรณจดท าเปนตวอยางไว

-ขอก าหนดของพระราชบญญตสหกรณ

-ขอกฏหมายแพงพาณชยและกฏหมายอน ทเกยวของ

A๒ สหกรณก าหนดระเบยบอยางครอบคลม และใชเปนแนวปฏบตกบ ทกฝายภายในองคกรดวยความเทยงธรรม

1.ระเบยบของสหกรณใหก าหนดตามขอบงคบ ใหครบถวนและตองไมขดกบกฏหมาย ไมขดกบขอบงคบ

2.ถาระเบยบใดทนายทะเบยนสหกรณแนะน าใหสหกรณก าหนด สหกรณตองก าหนดระเบยบนนตามค าสงนายทะเบยนสหกรณ

3.คณะกรรมการด าเนนการตรวจสอบการใชระเบยบตามทก าหนดวาสหกรณไดใชกบทกฝายอยางเสมอภาคเทยงธรรมเพยงใด

-ตวอยางระเบยบทกรมสงเสรมสหกรณจดท าไว

- ขอบงคบของสหกรณ

-ระเบยบทสหกรณถอใช

14

ประเดนยอย แนวทาง/วธการ พจารณาจาก หมายเหต

A๓ สหกรณกอหนผกพนกบบคคลภายนอก และหรอรบฝากเงน จากสหกรณอนภายในวงเงนกยมหรอค าประกนประจ าปทนายทะเบยนสหกรณเหนชอบ

การกอหนผกพนพจารณาจากการขอความเหนชอบวงเงนกยมหรอค าประกนประจ าปตามทนายทะเบยนสหกรณใหความเหนชอบ

-หนงสอนายทะเบยนสหกรณใหความเหนชอบวงเงนกยมฯ ประจ าป ณ ปบญชลาสด

- งบการเงนปบญชลาสด

A๔ สมาชก,คณะกรรมการด าเนนการ และฝายจดการของสหกรณ มคณสมบตตามทก าหนดในขอบงคบ และ/หรอระเบยบของสหกรณนน

สมาชก คณะกรรมการด าเนนการ และฝายจดการ ตองมคณสมบตตามขอบงคบ ระเบยบ ของสหกรณ

-ขอบงคบของสหกรณ

-ระเบยบของสหกรณ

A๕ คณะกรรมการด าเนนการของสหกรณปฏบตหนาทตามกฎหมาย ขอบงคบ ระเบยบ และมตทประชมใหญ ทบงคบใชอยางเทาเทยมกน รวมทงด าเนนงานเพอประโยชนของผเกยวของทกฝายดวยความเปนธรรม

คณะกรรมการด าเนนการตองปฏบตหนาทตามกฎหมาย ขอบงคบ ระเบยบ และมตทประชมใหญ ไมเลอกปฎบต

- อ านาจ หนาท ทก าหนดไวตามกฎหมายทเกยวของ

-อ านาจ หนาท ทก าหนดไวในขอบงคบ ระเบยบ

-การมอบหมายตามมตทประชมใหญตรวจสอบจากรายงานการประชมใหญ

A๖ สหกรณจดท างบการเงนใหผสอบบญชสหกรณตรวจสอบ และเสนออนมตในทประชมใหญไดภายใน ๑๕๐ วน นบแตวนสนปทางบญชของสหกรณ

สหกรณควรปฏบตตามกฎหมาย -รายงานการประชมใหญของสหกรณ

-รายงานผสอบบญช

15

ประเดนยอย แนวทาง/วธการ พจารณาจาก หมายเหต

A๗ สหกรณช าระภาษเปนไปตามขอก าหนดของกฎหมาย เชน ภาษมลคาเพม ภาษโรงเรอน ภาษปาย ภาษสรรพสามต หรอภาษอนทเกยวของ รวมถงคาบ ารงสนนบาตสหกรณแหงประเทศไทย

สหกรณเปนองคกรนตบคคลตามกฎหมายพงตองปฎบตหนาทใหเปนผเสยภาษทดตามกฎหมายแตละประเภท ไมควรหลกเลยง ซงภาษทสหกรณตองช าระตามกฎหมาย เชนภาษมลคาเพม ภาษโรงเรอน ภาษ ธรกจเฉพาะ และคาบ ารงสนนบาตแหงประเทศไทย

-งบการเงน

-เอกสารทางบญชทเกยวของ

-หนวยงานทเกยวของในการจดเกบภาษ

หมวดท 2 หลกคณธรรม ไดกลาวถง ความถกตองดงาม ทกฝายในสหกรณปฏบตงานในหนาทของตนอยางเตมความสามารถดวยความซอสตย สจรต และเสมอภาค ประพฤตปฏบตงานตามจรรยาบรรณ ทรวมกนก าหนด และสงเสรมสนบสนน ยกยอง ผกระท าความดรวมถงการสงเสรมใหมการพฒนาทกฝายในสหกรณอยางเทาเทยมกน

ประเดนยอย แนวทาง/วธการ พจารณาจาก หมายเหต

B๑ สหกรณก าหนดนโยบายการด าเนนงาน ทมงเกดประโยชนกบมวลสมาชก โดยรวม อยางยตธรรม และ เสมอภาค

สหกรณตองมการก าหนดนโยบาย แผนงาน กจกรรมใหสอดคลองกบความตองการของสมาชก

-วตถประสงคของสหกรณตามขอบงคบ, ระเบยบ

-แผนงานประจ าป

-การด าเนนธรกจบรการสมาชก

B๒ สหกรณสงเสรม สนบสนนให ทกฝายในองคกรมคณธรรม ยดมน ในการกระท าความด ความถกตอง และเสยสละเพอสวนรวม

สหกรณตองสงเสรมใหบคลากรทกฝายในสหกรณพฒนาตนเอง สงเสรมคณธรรม เชน ความซอสตย จรงใจ ขยน อดทน มระเบยบวนย

-การซอสตยตอตนเองและหนาท. เชน การเขารวมประชมอยางสม าเสมอ

-มความขยน อดทนตอการประกอบอาชพ เชน ขอมลความกาวหนาในการประกอบอาชพ

-การมวนยในการช าระหน (ขอมลการช าระหนตอสหกรณ)

16

ประเดนยอย แนวทาง/วธการ พจารณาจาก หมายเหต

B๓ สหกรณสงเสรมใหทกฝายในองคกร ไดมโอกาสในการศกษาอบรม พฒนาความร และทกษะ อยางเทาเทยมกน โดยไมกดกนหรอแบงแยก เพศ เชอชาต และศาสนา

ก าหนดแผนพฒนาบคลากรของสหกรณไวในแผนงานประจ าป ครอบคลมทกฝายในองคกร

-ทะเบยนประวตการเขารบความร

-มตทประชมมอบหมายหรอจดบคลากรเขารบการอบรม

-รายการหลกสตรทสหกรณจดสงบคลากรเขารบความร

B๔ สหกรณมการก าหนดจรรยาบรรณของคณะกรรมการ และฝายจดการสหกรณ เปนลายลกษณอกษรซงทกคนรบทราบ และถอปฏบต

สหกรณมการก าหนด ขอควรปฏบตเพอรกษาศกดศรเกยรตคณ ของคณะกรรมการ ฝายจดการและสมาชก

-รายงานการประชมคณะกรรมการใหถอใชจรรยาบรรณทก าหนด -ขอก าหนดจรรยาบรรณของบคลากรของสหกรณทงสามฝาย

-การประชาสมพนธใหบคลากรทราบ

-ผลการตรวจสอบบคลากรทน าจรรยาบรรณไปใช

B๕ สหกรณมการยกยอง ชมเชย ประกาศเกยรตคณ ในการทสมาชกคณะกรรมการ และฝายจดการของสหกรณกระท าความด

จดกจกรรมยกยองชมเชยบคลากรของสหกรณทกระท าความดเปนตวอยางทควรปฏบต

-รปถายการมอบรางวลหรอประกาศนยบตร ในโอกาสตาง ๆ

-รายงานการประชมตาง ๆ ของสหกรณ

B๖ สหกรณสงเสรมการเปนองคกรทซอสตย สจรต ไมกระท าผดวนย และแสวงหาผลประโยชนเพอตนเอง

จดท าระบบการสอบทานการปฏบตงานของบคลากรของสหกรณ

-ขอรองเรยนของสมาชก

-ขอสงเกตของผสอบบญช

B๗ สหกรณมระบบการตรวจสอบ ตดตาม การด าเนนงานขององคกรตามหลกคณธรรม

จดท าระบบการควบคมการด าเนนงานโดยยดหลกคณธรรม ไมเลอกปฏบต

-รายงานผลการเปรยบเทยบปฏบตงานประจ าเดอนและรายงานประจ าป

17

หมวดท 3 หลกความโปรงใส เปนการกลาวถง สหกรณทมความโปรงใส ในการด าเนนงาน การสรางความไววางใจซงกนและกน โดยพฒนาวธการด าเนนงานของสหกรณทโปรงใส ก าหนดขนตอนการใหบรการทชดเจน มการเปดเผยขอมลขาวสารทเปนประโยชน และ ผมสวนเกยวของสามารถตรวจสอบไดตามพระราชบญญตสหกรณรวมถงการประสานความรวมมอระหวางองคกรท าใหเกดความโปรงใสกบสงคมภายนอก

ประเดนยอย แนวทาง/วธการ พจารณาจาก หมายเหต

C๑ สหกรณมการเปดเผยขอมล ขาวสาร ใหแกผมสวนไดสวนเสยและผเกยวของไดรบทราบ

จดท าสรปขอมลของสหกรณเพอตดประกาศใหไดรบทราบโดยทวกนในหลากหลายชองทาง

-บอรดประชาสมพนธ

-จดหมายขาว

-รายงานการประชม

C๒ สหกรณน าเสนอผลการด าเนนงาน งบการเงน ปญหา อปสรรคในการบรหารงาน ตอทประชมคณะกรรมการด าเนนการ

จดท าขอมลสรปผลการด าเนนงานเสนอตอทประชม

-รายงานการประชม

-รายงานงบการเงนประจ าเดอนและประจ าป

C๓ สหกรณไดมการพฒนาระบบการใหบรการแกสมาชกอยางมรปธรรม เชน ก าหนดขนตอน วธการ และ ระยะเวลา การใหบรการ

จดท าผงขนตอนการใหบรการสมาชกในแตละธรกจทสหกรณด าเนนการเพอพฒนาคณภาพการบรการ

-รายงานการประชม

-บอรดผงแสดงขนตอนในการใหบรการธรกจของสหกรณ

C๔ ผตรวจสอบกจการสหกรณ ไดปฏบตหนาทตามภารกจอยางครบถวนถกตอง มการจดท ารายงาน และขอเสนอแนะ ในการพฒนา ปรบปรง การด าเนนงาน ตอทประชมคณะกรรมการด าเนนการ และทประชมใหญของสหกรณ

สหกรณตองแจงอ านาจหนาทใหผตรวจสอบกจการทราบ และขอใหผตรวจสอบกจการเขารวมประชมกบคณะกรรมการด าเนนการ เขารวมประชมใหญ และจดท าผลการตรวจสอบแจงใหทประชมทราบ

-รายงานการตรวจสอบของผตรวจสอบกจการ

-รายงานการประชมประจ าเดอน/ประจ าป

18

ประเดนยอย แนวทาง/วธการ พจารณาจาก หมายเหต

C๕ สหกรณจดวางโครงสรางการบรหารงานอยางชดเจน มการแบงแยกหนาท ความรบผดชอบของฝายจดการหรอผท าการแทน เปนลายลกษณอกษร สามารถสอบทานระหวางกนได

จดท าผงโครงสรางการบรหารงานและพจารณามอบหมายงานตามต าแหนงโดยใชหลกการควบคมภายในเพอใหสามารถสอบทานกนได

-ขอบงคบ

- รายงานการประชม

-ค าสงของสหกรณ

C๖ สหกรณมระบบการตดตามประเมนผลความกาวหนาของการด าเนนกจการ แผนงาน และหรอโครงการตาง ๆ เปนประจ า

สหกรณควรมการพจารณาใหมการจดท าตวชวดการปฏบตงานตามแผนงาน/โครงการ

-การมอบหมายผรบผดชอบตามแผนงาน/โครงการ -รายงานการประชม -ค ารบรองการปฏบตงาน -ตวชวด

C๗ สหกรณใหความรวมมอ และความชวยเหลอหนวยงานอน ๆ เพอใหเกดความโปรงใส เปนธรรม เชน กฎหมายฟอกเงน การกระท าทผดกฎหมาย หรอท าลายทรพยากรและสงแวดลอม เปนตน

สหกรณมการก าหนดกจกรรมเพอรณรงคการกระท าทผดกฏหมาย การตอตานบคลทกระท าความผด สรางกจกรรมเพออนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม

-ประกาศรณรงคตาง ๆ

-บอรดประชาสมพนธ

-รปถายกจกรรมตาง ๆ

-รายงานการประชม

หมวดท 4 หลกการมสวนรวม เปนการกลาวถง การทสหกรณเปดโอกาสใหทกฝาย ไดแก สมาชก กรรมการและ ฝายจดการ มสวนในการรวมรบร รวมแสดงความคดเหน การตดสนใจทงในดานการบรหารการจดการและการพฒนาสหกรณ เพอสรางสรรคและจรรโลงความผาสกของสวนรวม รวมถง รวมรบผดชอบตอผลการด าเนนงานของสหกรณดวย

ประเดนยอย แนวทาง/วธการ พจารณาจาก หมายเหต

D๑ การจดท าแผนงาน หรอแผน กลยทธในการด าเนนงานของสหกรณ เกดจากการมสวนรวมของสมาชก คณะกรรมการ และฝายจดการ

มการก าหนดแผนงานหรอแผนกลยทธเพอใชเปนแนวทางในการด าเนนงานของสหกรณโดยเกดการมสวนรวมของทง 3 ฝายในสหกรณและผลกดนใหเกดการปฏบตงานตามทก าหนด

-รายงานการประชม

-ภาพถายกจกรรม

-แผนงาน/โครงการ

19

ประเดนยอย แนวทาง/วธการ พจารณาจาก หมายเหต

D๒ สหกรณเปดโอกาส หรอมชองทาง ใหสมาชก คณะกรรมการ และฝายจดการ รวมแสดงความคดเหนในเรองตาง ๆ ทเกยวของ และรวมตดสนใจ

จดท าชองทางในการแสดงความคดเหนใหหลายหลายชองทางตามความสามารถของบคลากรของสหกรณ

-กลองแสดงความคดเหน -เวทการประชมกลม,การประชมใหญ -ภาพถายการมสวนรวมแสดงความคดเหน -ชองทาง Facebook, เวปไซดสหกรณ

D๓ สหกรณมการพฒนาเงนทนภายในจนเพยงพอตอการด าเนนงาน เชน ระดมหน ระดมเงนฝาก หรอสะสมทนตาง ๆ

สหกรณควรตองวเคราะหสถานภาพของสหกรณเพอประเมนฐานะของสหกรณและความเพยงพอตอการใหบรการแกสมาชกรวมทงการเสรมสรางความมนคงภายใน

-รายงานการประชม

-งบการเงน

D๔ สมาชกมสวนรวม และสนบสนนกจกรรมทเกยวของกบการด าเนนธรกจของสหกรณ เพอรวมพฒนาองคกร ขยายธรกจใหมความมนคง

ส ารวจความตองการของสมาชก, ขอมลการท า กจกรรมทางธรกจกบสหกรณ

-จ านวนสมาชกทรวมท าธรกจ

D๕ สหกรณพฒนาระบบการมสวนรวม แบบไตรภาค โดยสนบสนน รวมมอ การด าเนนธรกจ หรอนโยบายของ ภาคราชการ ภาคเอกชน และสหกรณ ในการสรางความเขมแขง

ศกษาความเปนไปไดรวมกบสหกรณเกยวกบการด าเนนธรกจกบภาคเอกชนเพอสรางความเขมแขง

-ขอมลของเอกชนทสามารถสนบสนนองคกรสหกรณ

-รายงานการประชม

-ขอมลการรวมด าเนนธรกจ เชน มการซอขายสนคาของสมาชกสหกรณจากภาคเอกชน, ภาคเอกชนสงเสรมสมาชกสหกรณในการประกอบอาชพ

20

ประเดนยอย แนวทาง/วธการ พจารณาจาก หมายเหต

D๖ สหกรณรวมมอกบขบวนการสหกรณ ในการสงเสรม สนบสนนระบบสหกรณ หรอรวมกนพฒนาธรกจ เพอสรางความมนคง และเปนเครอขายความรวมมอ

ศกษาความเปนไปไดรวมกบสหกรณเกยวกบการด าเนนธรกจกบภาคเอกชนเพอสรางความเขมแขง

-รายงานการประชม

-งบการเงน เชน เครอขายทางการเงน, เครอขายดานสนคา

D๗ สหกรณมการจดตงกองทน หรอสะสมทน เพอสาธารณะประโยชน

สหกรณควรจดสรรก าไรสทธประจ าปตามขอบงคบของสหกรณและควรสงเสรมใหมการสนบสนนกจกรรมเพอสาธารณะในแตละป

-รายงานการประชมใหญ

-งบการเงน

-เอกสารทางการเงนทมการเบกจาย

หมวดท 5 หลกความรบผดชอบ เปนการกลาวถง การททกฝายในสหกรณตระหนกในสทธหนาท มความรบผดชอบตอหนาท และผลจากการกระท าของตน ตลอดจนเคารพความคดเหนทแตกตางของผมสวนรวมในสหกรณ รวมถงไมเพกเฉยตอปญหาสาธารณะและการชวยเหลอเอออาทรตอสงคม

ประเดนยอย แนวทาง/วธการ พจารณาจาก หมายเหต

E๑ สมาชกสหกรณมบทบาท หนาท ความรบผดชอบตอตนเองในการปฏบตหนาททก าหนดไวในขอบงคบ ระเบยบ และมตของสหกรณ

ประชาสมพนธบทบาทหนาทความรบผดชอบใหสมาชกทกคนทราบและควรปฏบตในฐานะสมาชกทเปนเจาของสหกรณ

-จ านวนสมาชกทมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ ของสหกรณ

E๒ คณะกรรมการด าเนนการมความรบผดชอบตอบทบาท หนาท ดวยความซอสตย สจรต และมความรบผดชอบ ตอผลการกระท าของตน

แจงบทบาทหนาทความรบ ผดชอบใหคณะกรรมการด าเนนการทราบและควรปฏบต

-จ านวนครงทเขาประชม

-รายงานการประชม

-การมอบหมายใหปฏบตงาน

21

ประเดนยอย แนวทาง/วธการ พจารณาจาก หมายเหต

E๓ ฝายจดการสหกรณปฏบตหนาททรบผดชอบอยางเตมก าลงความสามารถ และมประสทธภาพ ดวยความซอสตย สจรต

จดท าค าสงมอบหมายงาน รายงานผลการปฏบต การลงเวลาปฏบตงาน

-การรกษาวนยดานการตรงเวลา

-ผลการปฏบตงาน

-ขอผดพลาดในการปฏบตงาน

E๔ คณะกรรมการด าเนนการ และหรอฝายจดการสหกรณ ไมมหนผดนดกบสหกรณ ยกเวนเหตสดวสย หรอ ภยธรรมชาตตาง ๆ

คณะกรรมการด าเนนการ/ฝายจดการ ตองปฏบตตนเปนตวอยาง ในดานวนยทางการเงน

-รายงานทางบญช

-สญญาก

-แผนการดรายละเอยดลกหนรายตว

E๕ สหกรณสงเสรม สนบสนน โดย ยดหลกความรบผดชอบในการกระจายอ านาจ มอบอ านาจการตดสนใจ มการแบงงานกนท า

จดท าค าสงมอบหมายงาน

-มตทประชม

-ค าสงมอบหมายงาน

E๖ สหกรณใหการสงเสรม สนบสนน สงคมภายนอกองคกร เชน การอนรกษศลปะ วฒนธรรม ประเพณอนดงาม เพอจรรโลงความผาสกของสงคม

จดท าแผนงาน/โครงการ

จดสรรงบประมาณไวโดยเฉพาะและมการเบกจายประจ าป

แผนงาน/โครงการ

-ภาพถายกจกรรม

-งบการเงน,รายงานประจ าป

-รายละเอยดการเบกจาย

E๗ สหกรณสนบสนนนโยบายของรฐบาล สรางคานยมของความเปนสหกรณ

ก าหนดคานยมของสหกรณ

-มตทประชม

-ประชาสมพนธ คานยม

22

หมวดท 6 หลกความคมคา เปนการกลาวถง การทสหกรณมการบรหารจดการและใชทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนสงสด มระบบการควบคมภายในทด มกจกรรมหรอแผนงานทสงเสรมสนบสนนการประหยด ลดคาใชจาย เพมรายได สงเสรมระบบสวสดการ เพอพฒนาคณภาพชวตของทกฝายในสหกรณ และหรอสงคมภายนอก

ประเดนยอย แนวทาง/วธการ พจารณาจาก หมายเหต

F๑ สหกรณมการใชทรพยสน อปกรณ และหรอใชปจจยการผลตอยางเตมประสทธภาพ สงเสรมหรอมมาตรการ ในการใชทรพยสนใหเกดประโยชนสงสด

ก าหนดนโยบายในการควบคมการใชทรพยสน วสดอปกรณใหเกดประโยชนสงสด

-ค าสงมอบหมายใหมผรบผดชอบดแล

-จ านวนครงทมการซอม บ ารงรกษา

-‘งบการเงนทมการเบกจาย

F๒ สหกรณมกจกรรม แผนงาน หรอนโยบาย ในการสงเสรมใหเกดการประหยดพลงงาน และลดการสญเสย โดยยดหลกการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ

ก าหนดมาตรการประหยดพลงงานโดยประสานงานกบส านกงานพลงงานจงหวดเพอขอขอมลและแนวทางในการด าเนนงาน

-มตทประชม

-การก าหนดมาตรการประหยดพลงงานตามความเหมาะสมกบสหกรณ

F๓ การบรหารและด าเนนธรกจของสหกรณ มผลก าไรอยางตอเนอง สามารถจดสรรประโยชนใหกบสมาชก

ก าหนดแผนงาน/โครงการ ,ตดตามประเมนผลการปฏบตงาน, ก าหนด นโยบายควบคมคาใชจายและพจารณาโอกาสทจะเพมรายได

-แผนงานประจ าป

-งบการเงน

-รายงานประจ าป

F๔ สหกรณจดใหมสวสดการกบสมาชก เปนเอกลกษณทแตกตางจากภาคธรกจในการใหความชวยเหลอซงกนและกน

ก าหนดระเบยบวาดวยการจดสวสดการจดสรรก าไรสทธประจ าปเพอเปนทนสวสดการ

-มตทประชม

-รายงานทางบญชทมการเบกจาย

-รายงานประจ าป

23

ประเดนยอย แนวทาง/วธการ พจารณาจาก หมายเหต

F๕ สหกรณจดใหมสวสดการกบฝายจดการ เพอสรางความมนคงในอาชพ และพฒนาสหกรณใหเขมแขง

ก าหนดระเบยบวาดวยการจดสวสดการ จดสรรก าไรสทธประจ าปเพอเปนทนสวสดการ

-มตทประชม

-รายงานทางบญชทมการเบกจาย

-รายงานประจ าป

F๖ สหกรณมกจกรรม แผนงาน หรอโครงการสงเสรมรายได ลดรายจาย เพอพฒนาคณภาพชวตของสมาชก

ก าหนดกจกรรมสงเสรมรายได ลดรายจาย ก าหนดแผนงาน/โครงการประจ าป

-มตทประชม

-รายงานประจ าป

F๗ สหกรณมการพฒนาระบบการควบคมภายในทด สามารถใชเปนเครองมอในการบรหารจดการไดอยาง มประสทธภาพ สรางความเขมแขงและมนคงใหกบสหกรณ (ถอผลการประเมนควบคมภายในของกรมตรวจบญชสหกรณปลาสด)

ศกษาท าความเขาใจแนวทางและรายละเอยดการควบคมภายในเพอใชเปนเครองมอในการบรหารจดการสหกรณและผลกดนใหสหกรณน าไปสการปฏบต

-ผลการจดชนคณภาพการควบคมภายในของส านกงานตรวจบญชสหกรณ

24

ภาคผนวก

25

ค าสงส านกงานสหกรณจงหวดราชบร ท 82/ ๒๕๕8

เรอง แตงตงคณะท างานระดบจงหวดด าเนนงานสงเสรมธรรมภบาล และการควบคมภายในเพอการบรหารองคกร

-------------------------------------- ดวยกรมสงเสรมสหกรณ ไดก าหนดแผนปฎบตงานเพอสงเสรมสหกรณประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2559 การสงเสรมธรรมาภบาลและการควบคมภายในเพอการบรหารงานองคกร ตามแผนพฒนาสหกรณ ฉบบท 3 (พ.ศ.2555-2559) ประเดนยทธศาสตรท 1 การสรางความเขมแขงใหสหกรณ มต การพฒนาองคกร มงเนนใหบคลากรสหกรณมความซอสตย สจรต ด าเนนงานอยางมประสทธภาพ มความมนคง และเขมแขงสามารถเปนทพงของสมาชกไดอยางยงยน เพอใหการด าเนนการตามภารกจดงกลาว บรรลเปาหมาย เปนไปดวยความเรยบรอย จงแตงตงคณะท างานระดบจงหวด ด าเนนงานสงเสรมธรรมาภบาลและการควบคมภายในเพอการบรหารองคกรดงน ๑. สหกรณจงหวดราชบร ทปรกษาคณะท างาน

๒. ผอ านวยการกลมสงเสรมและพฒนาการบรหารการจดการสหกรณ คณะท างาน ๓. ผอ านวยการกลมสงเสรมสหกรณ 1 – 5 คณะท างาน ๔. นกวชาการสหกรณ, เจาพนกงานสงเสรมสหกรณปฎบตงาน/อาวโส คณะท างาน นกวชาการสหกรณปฏบตการ/ช านาญการ กลมสงเสรมสหกรณ 1–5 ทปฏบตหนาทสงเสรมสหกรณเปาหมาย

5. เจาพนกงานสงเสรมสหกรณ, นกวชาการสหกรณปฏบตการ/ช านาญการ คณะท างาน

กลมสงเสรมและพฒนาการบรหารการจดการสหกรณ คณะท างานมหนาท ดงน ประเมนธรรมาภบาล ประเมนการควบคมภายใน เสนอแนะแนวทางเพอก าหนดแผนการแนะน าสงเสรมใหผานเกณฑการประเมนธรรมาภบาลรวมกนทกหมวด อยในระดบรอยละ 70 คะแนน ขนไป และสงเสรมสหกรณใหผานเกณฑการประเมนการควบคมภายใน ในภาพรวมอยางนอยรอยละ 70 ขนไป รวมถงปฏบตงานอนๆ ทเกยวของ เพอใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมาย

ทงน ตงแตบดนเปนตนไป สง ณ วนท 4 พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๕8

สมบต เมฆทรงกลด (นายสมบต เมฆทรงกลด) สหกรณจงหวดราชบร

26