Knjiga_Sluzbenicki_odnosi

VLADA CRNE GORE UPRAVA ZA KADROVE

Branka Lakoevi

SLUBENIKI ODNOSI

PRIRUNIK ZA POLAGANjE STRUNOG ISPITA

Podgorica, 2008.

SLUB E NIK I O DNO S IPRIRUNIK ZA POLAGANjE STRUNOG ISPITA

Izdava Uprava za kadrove CG Urednik Svetlana Vukovi Autor Branka Lakoevi Lektor Itana Stanii Tehnika obrada Tatjana Vukevi Dizajn Studio KNB, Podgorica Lidija Savkovi-Vukovi tampa Digital Print Centar, Podgorica Tira 1000 primjeraka Uprava za kadrove Jovana Tomaevia bb, 81000 Podgorica tel/fax: 081/201-036, [email protected]

tampanje ove publikacije struno i finansijski je podrao projekat Program za razvoj kapaciteta-zajednika inicijativa Vlade Crne Gore ,Fondacije Institut za otvoreno drutvo i Programa Ujedinjenih nacija za razvoj.

SADRAJ

UVODNA RIJE 1. RADNI ODNOSI 1.1 Pojam i bitni elementi radnog odnosa 1.2 Zasnivanje radnog odnosa 1.2.1 Uslovi za zasnivanje radnog odnosa 1.2.2 Faze zasnivanja radnog odnosa 1.2.3 Vrste radnog odnosa 1.3 Ugovor o radu 1.4 Javno oglaavanje i sluajevi zakljuenja ugovora o radu bez javnog oglaavanja 1.4.1 Prethodna provjera radnih sposobnosti 1.4.2 Probni rad 1.4.3 Pripravnici 1.5 Rasporeivanje zaposlenih 1.5.1 Privremeno rasporeivanje 1.6 Radno vrijeme 1.6.1 Puno i nepuno radno vrijeme 1.6.2 Skraeno radno vrijeme 1.6.3 Rad dui od punog radnog vremena 1.6.4 Raspored radnog vremena 1.7 Odmori 1.7.1 Odmor u toku rada, dnevni i nedjeljni odmor 1.7.2 Godinji odmor 1.8 Odsustvo sa rada 1.8.1 Neplaeno odsustvo 1.9 Mirovanje prava iz radnog odnosa 1.10 Zarade i druga primanja 1.10.1 Naknada zarade i druga primanja 1.11 Zatita zaposlenih 1.11.1 Zatita na radu 1.11.2 Zatita ena, omladine i invalida 1.11.3 Zatita zaposlenih ena za vrijeme trudnoe 1.12 Zatita prava zaposlenih 1.13 Odgovornost zaposlenih 1.13.1 Disciplinski organi i disciplinski postupak

7 11 12 13 13 13 13 14 15 16 16 16 17 17 18 18 18 18 19 19 19 19 20 20 21 21 21 22 22 22 23 24 25 26

1.13.2 Privremeno udaljenje zaposlenog (suspenzija) 1.13.3 Materijalna odgovornost zaposlenog 1.14 Prestanak radnog odnosa 1.14.1 Prestanak radnog odnosa po sili zakona 1.14.2 Prestanak radnog odnosa po volji zaposlenog 1.14.3 Prestanak radnog odnosa nezavisno od volje zaposlenog 1.14.4 Otkazni rok 1.15 Radna knjiica 2. SLUBENIKI ODNOSI 2.1 Dravni slubenici i namjetenici 2.2 Zasnivanje radnog odnosa dravnih slubenika i namjetenika 2.3 Rukovodea lica imenovanje i razrjeenje 2.4 Zvanja dravnih slubenika i namjetenika 2.5 Prava i obaveze dravnih slubenika i namjetenika 2.6 Odgovornost dravnih slubenika i namjetenika 2.6.1 Disciplinska odgovornost 2.6.2 Privremeno udaljenje sa radnog mjesta 2.6.3 Materijalna odgovornost 2.7 Rasporeivanje dravnih slubenika i namjetenika 2.8 Ocjenjivanje, napredovanje i utvrivanje sposobnosti 2.9 Struno usavravanje dravnih slubenika i namjetenika 2.10 Zarade 2.11 Prestanak radnog odnosa 2.12 Ukidanje organa, odnosno poslova i reorganizacija 2.13 Organ za upravljanje kadrovima 2.14 Centralna kadrovska evidencija 2.15 Nadzor nad sprovoenjem propisa o radu dravnih slubenika i namjetenika ETIKI KODEKS 3.1 Primjena etikog kodeksa 3.2 Konflikt interesa ZATITA PRAVA ZAPOSLENIH 4.1 Zatita prava dravnih slubenika, odnosno namjetenika 4.2 Komisija za albe 4.3 Zatita prava pred sudom 4.4 Mirno rjeavanje radnih sporova 4.5 Zatita prava pred arbitraom

26 27 27 27 28 28 29 29 31 32 33 34 34 35 36 36 37 37 38 38 40 40 41 42 43 43 44 47 48 48 51 52 52 53 53 54

3.

4.

5.

KOLEKTIVNI UGOVORI 5.1 Opti kolektivni ugovor 5.2 Sindikat-uslovi za rad 5.3 Savjet zaposlenih PENZIJSKO I INVALIDSKO OSIGURANJE 6.1 Pojam i vrste penzijskog osiguranja 6.2 Obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje na osnovu tekueg finansiranja 6.3 Prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja 6.4 Penzijski sta 6.5 Starosna penzija 6.6 Ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja 6.7 Korienje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja ZDRAVSTVENO OSIGURANJE 7.1 Obavezno i dobrovoljno zdravstveno osiguranje 7.2 Prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja 7.3 Pravo na zdravstvenu zatitu ZAPOLJAVANJE 8.1 Osiguranje za sluaj nezaposlenosti 8.2 Prava nezaposlenih lica 8.3 Zavod za zapoljavanje 8.4 Evidencije u oblasti zapoljavanja 8.5 Zapoljavanje stranaca utvrivanje mjera za zapoljavanje i rad stranaca 8.6 Radna dozvola PITANJA LITERATURA

57 58 59 60 63 64 64 65 65 66 66 67 69 70 70 71 73 74 74 75 75 76 76 79 83

6.

7.

8.

UVODNA RIJE

Prirunik za polaganje strunog ispita za rad u dravnim organima predstavlja rezultat saradnje Programa za razvoj kapaciteta,Ministarstva pravde i Uprave za kadrove. Saradnju sa ovako strunim institucijama Uprava za kadrove vidi kao kljuan elemenat svojih programskih aktivnosti i ovom prilikom zahvaljujem se Programu za razvoj kapaciteta to su prepoznali znaaj i finansirali cjelokupni projekat. Vanost projekta Prirunika za polaganje strunog ispita koji je zapoet u julu mjesecu 2007 godine, je u tenji da omogui svim zainteresovanim licima a prvenstveno pripravnicima i novozaposlenim da to lake savladaju predmetnu materiju s obzirom da je to sada objedinjeno na jednom mjestu. Zbog toga je Uprava za kadrove modul Osposobljavanja pripravnika i novozaposlenih za rad u dravnim organima uvrstila kao temu u Program strunog usavravanja za 2008/9 godinu i time dala mogunost svim zainteresovanim licima da pohaaju obuku prije nego pristupe samom polaganju dravnog ispita. Prirunik je izradila grupa autora,eksperata pravnih i ekonomskih nauka i sam prirunik daje odlinu bazu za dalje struno usavravanje dravnih slubenika i nametenika. Na kraju bih eljela da se zahvalim svima koji su doprinijeli da ovaj prirunik bude uraen i istiem da e Uprava za kadrove i dalje sprovoditi sline projekte i time unaprijediti kvalitet znanja dravnih slubenika i nametenika.

Direktorica Svetlana Vukovi

Demokratske reforme i razvoj procesa evropskih integracija u Crnoj Gori zahtijevaju obrazovane i struno osposobljene dravne slubenike i namjetenike bez kojih nema efikasne dravne uprave i kvalitetnog rada dravnih organa u cjelini. U tom smislu veoma je vano, kako dodatno usavravanje dravnih slubenika, tako i osposobljavanje novozaposlenih u dravnim organima za njihov redovan rad. Garancija posjedovanja neophodnih znanja za rad u dravnim organima obezbjeuje se polaganjem posebnog strunog ispita. Posebna Uredba o Programu i nainu polaganja strunog ispita za rad u dravnim organima donesena je 2005. godine, ali niz razloga ukazuje na potrebu njenog inoviranja i usklaivanja sa novim potrebama i tokovima ukupnih reformi u dravnoj upravi. Prvo, ona je donesena u vrijeme funkcionisanja dravne zajednice i starog Ustava RCG, tako da se sadraj Programa morao uskladiti sa novim ustavno-pravnim poretkom. Drugo, u njemu nije bilo sadraja o evropskom pravnom poretku, pa se zbog daljeg toka procesa evropskih integracija, morao ugraditi poseban i izuzetno vaan segment evropskog pravnog poretka (acquis communautaire) u ovaj Program. Tree, u meuvremenu su uinjene i znaajne daljne reforme u oblasti radnog i privrednog prava koje, takoe, treba da budu unesene u novi Program. Na osnovu toga logino je proizala i potreba za obezbjeivanjem jednog specifinog, namjenski uraenog prirunika za polaganje ispita po novom Programu. Svi koji polau struni ispit do sada su bili prinueni da tragaju za brojnim zakonima, razliitim fakultetskim udbenicima ili skriptama, to je izazivalo dodatne probleme. Prirunik za polaganje strunog ispita za rad u dravnim organima rezultat je saradnje Programa za razvoj kapaciteta sa Ministarstvom pravde i Upravom za kadrove. Radi njegove izrade oformljena je posebna ekspertska grupa koja je analizirala raniji Program i nain polaganja strunog ispita i na temelju aktuelnih potreba i uporednih iskustava pripremila novi program usklaen sa tokovima reformi u drutvu i, posebno, obavezama dravne uprave u procesu evropskih integracija. Novi program i ovaj prirunik su uraeni sa ciljem da doprinesu poveanju kapaciteta svih dravnih organa tako to e unaprijediti kvalitet znanja dravnih slubenika i namjetenika koji su duni da polau struni ispit za rad u dravnim organima. Program razvoja kapaciteta (Capacity Development Programme - CDP) se razvija kao specifian model izgradnje administrativnih i institucionalnih kapaciteta u Crnoj Gori za dalji razvoj procesa evropskih integracija. Kljuna podrka CDP-a usmjerava se na graenje i jaanje struktura za implementaciju Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju, potpisanog 15. oktobra 2007. godine. S obzirom da je cilj Programa za razvoj kapaciteta da pomogne kvalitet rada dravne administracije logina je i podrka CDP stvaranju reformisanog Programa polaganja strunog ispita za rad u dravnim organima i tampanju odgovarajueg prirunika za sve one koji imaju visoku ili viu kolsku spremu. Nadamo se da e Prirunik za polaganje strunog ispita za rad u dravnim organima doprinijeti kvalitetnijem i efikasnijem radu administracije i daljem toku reformisanja dravnih insitucija u sklopu procesa evropskih integracija. Dragan uri Program za razvoj kapacieta

RADNI ODNOSI

1

UPRAVA ZA KADROVE

1

RADNI ODNOSI1.1 POJAM i BITNI ELEMENTI RADNOG ODNOSA

Radni odnos u najirem smislu obuhvata sveukupnost pravnih odnosa izmeu zaposlenog i poslodavca ureenih Ustavom, meunarodnim ugovorima, zakonima i drugim propisima, kolektivnim i drugim ugovorima i predstavlja specifini ugovorni odnos dvije ravnopravne strane u oblasti rada od kojih svaka strana u tom odnosu ostvaruje svoje ciljeve, uvaavajui interese druge strane. Radni odnos je dobrovoljni odnos, po osnovu rada, izmeu zaposlenog i poslodavca koji se zasniva radi obavljanja odreenih poslova i ostvarivanja odreenih prava i obaveza, koja proizilaze iz rada i po osnovu rada, a zasniva se ugovorom o radu. Bitni elementi radnog odnosa su: | dobrovoljnost | da je to odnos koji se uspostavlja izmeu zaposlenog i poslodavca | obavljanje odreenih poslova | ostvarivanje odreenih prava | postojanje odreenih obaveza i odgovornosti | zatita prava Bitno je napomenuti da je radni odnos pravni odnos izmeu zaposlenog i poslodavca iz kojeg proizilaze prava, obaveze i odgovornosti (zasnivanje radnog odnosa, rasporeivanje, radno vrijeme, odmori i odsustva, zatita na radu, zarada, naknada zarada i druga primanja, disciplinska i materijalna odgovornost, prestanak radnog odnosa i zatita prava) i prava i obaveze povodom radnog odnosa (zdravstveno, penzijsko, invalidsko i drugi oblici socijalnog osiguranja). Subjekti radnog odnosa su zaposleni i poslodavac. Zaposleni je lice koje je u zakonom utvrenom postupku primljeno u radni odnos radi obavljanja poslova odreenog radnog mjesta. Poslodavac je privredno drutvo, drugo pravno ili fiziko lice, odnosno dravni organ ili organ lokalne samouprave. U dravnim organima i jedinicama lokalne uprave radni odnos izmeu drave, odnosno jedinice lokalne samouprave i dravnog slubenika, odnosno namjetenika se zasniva na osnovu akta nadlenog organa.

12

SLUBENIKI ODNOSI / Branka Lakoevi

1.2 ZASNIVANJE RADNOG ODNOSA1.2.1. Uslovi za zasnivanje radnog odnosaRadni odnos moe da zasnuje lice koje ispunjava opte uslove utvrene zakonom i posebne uslove za rad na odreenom radnom mjestu utvrene zakonom, odnosno optim aktom poslodavca. Opti uslovi za zasnivanje radnog odnosa su 15 godina ivota i opta zdravstvena sposobnost. Optu zdravstvenu sposobnost imaju i invalidi kod kojih nije nastupila potpuna nesposobnost za rad. Posebni uslovi propisani su zakonom ili optim aktom, a odnose se na stepen strune spreme, radno iskustvo, posebna znanja i sposobnosti, struni ispit, posebne godine ivota, naroita zdravstvena sposobnosti i druge uslove koji su neophodni za uspjeno obavljanje odreenih poslova.

1.2.2. Faze zasnivanja radnog odnosaNain zasnivanja radnog odnosa propisan je zakonom. Ako zaposleni ne stupi na rad na zakonit nain, on ne uspostavlja radni odnos, ve se nalazi posebnoj situaciji koja se oznaava u teoriji kao faktiki rad, odnosno faktiki radni odnos. Osnov zasnivanja ovog radnog odnosa je nezakonit ili nepravilan ili uopte ne postoji, odnosno prestao je da vai, ali u ovom odnosu radnik stvarno obavlja odreene poslove, redovno na propisan nain kao i zaposleni koji se nalazi u radnom odnosu, brz uzurpacije. Znaajno je napomenuti da je u ovoj situaciji zaposleni u posjedu prava iz rada i ima stvarnu, odnosno faktiku mogunost da ih vri sve dok mu nosioci prava to doputaju. Faktiki rad moe prestati u svako doba, faktikom radnjom kao to je i nastao. Postupak zasnivanja radnog odnosa odvija se u nekoliko faza: | prijava slobodnog radnog mjesta; | oglas; | obaveza odluivanja o prijavama; | odluka o zasnivanja radnog odnosa;

1.2.3. Vrste radnog odnosaPo optim propisima o radu radni odnos se moe zasniva na neodreeno vrijeme i na odreeno vrijeme. Po pravilu radni odnos se zasniva na neodreeno vrijeme, odnosno na vrijeme ije trajanje nije unaprijed odreeno. Radni odnos na odreeno vrijeme zasniva se u sluajevima utvrenim zakonom na vrijeme ije je trajanje unaprijed odreeno (zamjena privremeno odsutnog radnika, izrada odreenog projekta, privremeno povean obim rada,

13

UPRAVA ZA KADROVE

sezonski poslovi, obavljanje odreenih poslova u pozoritu, snimanje filmova, izvoenje nastave u koli ili predkolskoj ustanovi i sl.). Osnovna odlika radnog odnosa na neodreeno vrijeme je njegova stalnost, koja se ogleda u kontinuitetu ostvarivanja prava obaveza i odgovornosti iz radnog odnosa. Zaposlenom koji je zasnovao radni odnos na odreeno vrijeme radni odnos prestaje danom zavretka posla, povratkom odsutnog radnika ili istekom odreenog roka. Zaposleni na odreeno vrijeme ima ista prava, obaveze i odgovornosti kao i zaposleni koji je zasnovao radon odnos na neodreeno vrijeme. Zaposleni koji je zasnovao radni odnos na odreeno vrijeme moe zasnovati radni odnos na neodreeno vrijeme, ako ispunjava uslove utvrene zakonom i optim aktom, kada privremeno povean obim posla postane trajan, odnosno danom prestanka radnog odnosa zaposlenog kojeg zamjenjuje ili ako se privremeno odsutni rasporedi na druge poslove.

1.3 UGOVOR O RADUUgovor o radu se zakljuuje u pisanom obliku, a smatra se zakljuenim kada ga potpiu poslodavac i zaposleni. Zakljuuje se prije poetka rada. Ugovorom o radu odreuje se dan stupanja na rad zaposlenog. Lice koje ne stupi na rad na dan koji je odreen ugovorom smatra se da nije zasnovalo radni odnos, osim ukoliko ne postoje opravdani razlozi o kojima je duan, na pogodan nain, obavijestiti poslodavca, u roku od 24 asa. Ukoliko postoje opravdani razlozi (smrt srodnika zakljuno sa treim stepenom, bolniko lijeenje, prekid saobraaja izazvanog viom silom: zemljotres, poplava i sl.), poslodavac e omoguiti zaposlenom da stupi na rad po prestanku razloga zbog kojih nije mogao stupiti na rad. Ugovor o radu sadri: | podatke o poslodavcu (naziv i sjedite); | podatke o zaposlenom (ime, prezime, struna sprema, prebivalite i dr.); | datum stupanja na rad; | radno mjesto i mjesto rada duina i raspored radnog vremena; | podaci o zaradi, novanim nadoknadama i drugim primanjima po osnovu rada; | duina godinjeg odmora; | trajanje ugovora koji je zakljuen na odreeno vrijeme; | rokove za otkaz ugovora; | poslove sa posebnim uslovima rada na radnom mjestu, ako postoje; | obaveze i odgovornosti zaposlenog na radu i u vezi sa radom, kao i druge podatke. Ugovor o radu moe se zakljuiti na odreeno vrijeme radi: | vrenja sezonskih poslova, ali ne due od devet mjeseci neprekidno;

14


| | | | | |

| | |

poveanje obima posla, koji traje odreeno vrijeme, ali ne due od devet mjeseci neprekidno; zamjena privremeno odsutnog zaposlenog; obavljanje odreenih poslova u pozoritu, radio tv, snimanja filmova, muzikih i drugih poslova, do zavretka tih poslova; izrada odreenog projekta do zavretka projekta, ali ne due od 5 godina; izvoenje nastave u javnim ustanovama, ali najdue do zavretka kolske godine obavljanje pripremnih poslova kod poslodavca u osnivanju, uvoenja novih programa, unapreenja procesa rada, osposobljavanja zaposlenih, ali najdue do zavretka tih poslova; obavljanje brodarskih poslova u pomorskom saobraaju, ali najdue do povratka broda u luku; obavljanja specijalizacije, dok specijalizacija traje; obavljanja javnih radova koji se organizuju u skladu sa zakonom.

1.4 JAVNO OGLAAVANJE i SLUAJEVI ZAKLJUENJA UGOVORA O RADU BEZ JAVNOG OGLAAVANJARadni odnos se zasniva na osnovu javnog oglasa, osim u sluajevima odreenim zakonom. Poslodavac slobodno radno mjesto, kad postoji potreba da bude popunjeno, kao i posebne uslove za obavljanje poslova, prijavljuje organizaciji nadlenoj za zapoljavanje, koja je duna da to radno mjesto javno oglasi u medijima i na svojoj oglasnoj tabli. Poslodavac u prijavi, osim posebnih uslova za popunu radnog mjesta, mora da odredi rok za podnoenje prijava, koji ne moe biti krai od 8 dana za oglas, a za konkurs 15 dana, rok za odluivanje po prijavama (koji ne moe biti dui od 30 dana od dana isteka roka za podnoenje prijava). Radni odnos se izuzetno moe zasnovati bez oglaavanja slobodnih radnih mjesta: | sa licem koje je poslodavac stipendirao ili kreditirao; | na osnovu sporazuma poslodavca o preuzimanju, uz saglasnost zaposlenog; | sa licem koje je struno osposobljeno, prekvalifikovano ili dokvalifikovano za rad na odreenom radnom mjestu na osnovu sporazuma izmeu poslodavca i Zavoda za zapoljavanje; | sa zaposlenim kojem je, u smislu propisa o penzijsko-invalidskom osiguranju, utvrena invalidnost, a koji je kod poslodavca kod kojeg zasniva radni odnos struno osposobljen za rad na odreenom radnom mjestu uz posredovanje Zavoda za zapoljavanje; | ako zbog hitnosti obavljanja poslova nije mogue sprovesti postupak javnog oglaavanja,

15

UPRAVA ZA KADROVE

| | | |

ali ne due od 30 dana; radi obavljanja strunih poslova po osnovu ugovora poslovno-tehnike saradnje sa stranim partnerom, proizvodne kooperacije, prenosa tehnologije i stranih ulaganja; sa licem za ijim je radom prestala potreba zbog uvoenja tehnolokih, ekonomskih ili restruktualnih promjena, sporazumom poslodavaca; sa licem kome je prestao rad zbog steaja, reorganizacije ili likvidacije poslodavca i za obavljanje poslova kune pomonice i njegovateljice u domainstvu

1.4.1. Prethodna provjera radnih sposobnostiPrethodna provjera radnih sposobnost predstavlja jedan od posebnih uslova za zasnivanje radnog odnosa na odreenim radnim mjestima i mora biti propisana aktom o sistematizaciji i naznaena u oglasu. Prethodnu provjeru radnih sposobnosti vri posebna komisija sastavljena od zaposlenih koji imaju najmanje isti stepen strune spreme odreene vrste zanimanja kao lice ija se sposobnost provjerava.

1.4.2. Probni radProbni rad moe biti utvren kao poseban uslov za rad na odreenom radnom mjestu aktom o sistematizaciji, ije trajanje ne moe biti due od est mjeseci. Duina probnog rada odreuje se ugovorom o radu, a zavisi od karaktera i slonosti poslova, uslova rad i drugih okolnosti. Tokom probnog rada provjeravaju se praktina znanja i sposobnosti. Probni rad treba da pokae da li zaposleni moe samostalno i uspjeno obavljati odreene poslove. Poslodavac odreuje nain praenja i ocjene probnog rada Komisija (koja je sastavljena od lica koji imaju najmanje isti stepen strune spreme kao i zaposleni na probnom radu) ili drugi organ predvien optim aktom, prati probni rad zaposlenog i daje ocjenu o njegovom radu. Probni rad se obavlja posle zasnivanja radnog odnosa, koji se zasniva pod uslovom koji moe biti odloni ili raskidni. Zaposleni koji zadovolji na probnom radu ostaje u radnom odnosu, ako probni rad bude neuspjean radni odnos prestaje. Zaposleni za vrijeme probnog rada ima sva prava i obaveze iz radnog odnosa u skladu sa poslovima koje obavlja.

1.4.3. PripravniciPripravnici su lica koja imaju odgovarajui stepen kolske spreme i prvi put zasnivaju radni odnos u odgovarajuem stepenu kolske spreme radi osposobljavanja za samostalan rad u struci i polaganja strunog ispita. Osposobljavanje se vri po posebnom programu za svako radno mjesto. Pripravniki sta traje najmanje est mjeseci, a najvie godinu dana, ako posebnim zakonom nije drugaije odreeno (u pravosudnim organima sudskim pripravnicima pripravniki sta traje dvije godine, to je odreeno posebnim zakonima). Pripravniki sta se produava za vrijeme privremene sprijeenosti za rad usled bolest, porodiljskog odsustva

16


i zbog odazivanja na poziv dravnih ili vojnih organa. Za vrijeme pripravnikog staa pripravnici imaju prava, obaveze i odgovornosti iz rad i po osnovu rada kao i ostali zaposleni.

1.5 RASPOREIVANJE ZAPOSLENIHZaposleni se rasporeuje na radon mjesto za koje je zakljuio ugovor o radu. Tokom trajanja radnog odnosa u sluajevima potreba procesa i organizacije rada zaposleni se moe rasporediti na drugo radno mjesto koje odgovara stepenu i vrsti njegove strune spreme, znanju i sposobnostima, u skladu sa ugovorom o radu. Zaposleni moe biti rasporeen iz jednog mjesta rada u drugo mjesto kod istog poslodavca, u skladu sa kolektivnim ugovorom kod poslodavca. U drugo mjesto rada ne moe biti rasporeena ena za vrijeme trudnoe, ena koja ima dijete do pet godina ivota, samohrani roditelj koji ima dijete do 7 godina ivota, roditelj koji ima dijete sa teim smetnjama u razvoju, mlai od osamnest godina i invalid.

1.5.1. Privremeno rasporeivanjeZaposleni moe biti privremeno rasporeen na rad ije obavljanje zahtijeva nii stepen strune spreme, bez njegove saglasnosti u sluajevima kada je to neophodno zbog potrebe procesa rada sluaju vie sile koja je nastala ili neposredno predstoji (elementarne nepogode) ili kada je potrebno zamijeniti odsutnog zaposlenog i u drugim sluajevima kada je neophodno sprijeiti kvarenje sirovina ili materijala, kada treba otkloniti posledice kojima je izazvana nestaica sirovina, u sluaju otklanjanja kvara ili spasavanja sredstava za rad. Zaposleni je duan da radi dok traju izuzetne okolnosti, a u sluaju zamjene odsutnog rada najdue 30 dana. Zaposlenom za vrijeme privremenog rasporeda pripada zarada koju je imao na radnom mjestu na kome je do tada radio ako je to povoljnije za njega. Zaposleni moe uz njegovu saglasnost biti privremeno rasporeen na rad kod drugog poslodavca. Na osnovu sporazuma poslodavaca, na poslove koji odgovaraju njegovoj strunoj spremi i radno iskustvu, kada je utvren prestanak potrebe za radom zaposlenog, kada je smanjen obim rada ili je dolo do privremenog prekida rada ili kada je privremeno dat u zakup poslovni prostor, odnosno sredstva rada drugom poslodavcu. Zaposlenom miruju prava i obaveze kod poslodavca kod kojeg je radio prije rasporeivanja,a ima pravo da se vrati na rad kod ranijeg poslodavca na isto ili drugo radno mjesto koje odgovara njegovoj strunoj spremi ili da mu se obezbijedi jedno od prava utvrenih zakonom. Zaposleni za koga se u postupku propisanom zakonom utvrdi da nema potrebno znanje i sposobnosti za obavljanje poslova na koje je rasporeen ili ako se utvrdi da ne ostvaruje predviene rezultate rada, rasporeuje se na drugo radno mjesto koje odgovara njegovim sposobnostima,a ako takvog radnog mjesta nema prestaje mu radni odnos. Odluku o rasporeivanju donosi poslodavac.

17

UPRAVA ZA KADROVE

1.6 RADNO VRIJEME1.6.1. Puno i nepuno radno vrijemePuno radno vrijeme iznosi 40 asova nedjeljno. Radno vrijeme moe se organizovati tako da se radi jednokratno ili dvokratno u jednoj ili vie smjena ili na drugi nain zavisno od potreba procesa rada. Radno vrijeme ukoliko je organizovano izmeu 22 asa i est asova narednog dana smatra se nonim radom koji predstavlja poseban uslov rada. Zaposleni moe ostvariti puno radno vrijeme kod vie poslodavaca, koji sporazumom odreuju nain ostvarivanja prava i obaveza. Poslodavac moe utvrditi krae radno vrijeme od punog radnog vremena kada je to potrebno zbog organizacije i potreba procesa rada.

1.6.2. Skraeno radno vrijemeZaposlenom koji radi na naroito tekim, napornim, po zdravlje tetnim poslovima, skrauje se radno vrijeme srazmjerno tetnom uticaju na zdravlje zaposlenog. Navedena radna mjesta utvruje poslodavac, a odnose se naroito za rad na poslovima : pod povienim i smanjenim vazdunim pritiskom; pod dejstvom jonizujuih zraenja; pod zemljom i vodom; u sudsko-medicinskim i hirurkim intervencijama u operacionoj sali; letakog osoblja; u atmosferi zagaenoj otrovnim gasovima, prainom i parom; sa nagrizavajuim materijalima. Radno vrijeme na tim poslovima ne moe biti krae od 36 asova sedmino.

1.6.3. Rad dui od punog radnog vremenaZaposleni je duan da radi due od punog radnog vremena kad poslodavca zadesi nesrea ili im neposredno predstoji u sluaju : | elementarne nepogode (zemljotres, poplava, sua, odron zemljita, snijena lavina i sl.); | poara, eksplozije, jonizujueg zraenja; | epidemije ili zaraza koje dovode u opasnost ivot i zdravlje ljudi, ugroavaju stoni ili biljni fond i druga materijalna dobra; | zagaivanja vode, namirnica i drugih predmeta za ljudsku i stonu ishranu u veem obimu; | saobraajnog ili drugog udesa kojim su ugroeni ivot ili zdravlje ljudi ili materijalna dobra veeg obima; | potrebe da se bez odlaganja prui hitna medicinska pomo ili druga neodlona medicinska usluga;

18


| |

potrebe da se izvri neodlona veterinarska intervencija; u drugim sluajevima utvrenim kolektivnim ugovorom.

Poslodavac je duan da obavijesti inspektora rada o uvoenju rada dueg od punog radnog vremena u roku od tri dana od dana donoenja odluke o uvoenju tog rada.

1.6.4. Raspored radnog vremenaNadleni organ poslodavca donosi odluku o rasporedu radnog vremena, preraspodjeli radnog vremena i o skraenom radnom vremenu kao i o prekovremenom radu. Raspored, poetak i zavretak radnog vremena u odreenim djelatnostima utvruje se odlukom nadlenog dravnog organa, odnosno organa lokalne samouprave.

1.7 ODMORI1.7.1. Odmor u toku rada, dnevni i nedjeljni odmorZaposleni ima pravo na odmor u toku dnevnog rada u trajanju od 30 minuta, koji ne moe da koristi na poetku i na kraju radnog vremena. Vrijeme ovog odmora uraunava se u radno vrijeme. Poslodavac je duan da organizuje odmor u toku dana tako da se obezbijedi da se rad ne prekida, ako priroda posla ne dozvoljava prekid, odnosno ako se radi sa strankama. Zaposleni ima pravo na dnevni odmor izmeu dva uzastopna radna dana u trajanju od najmanje 12 asova neprekidno, osim za vrijeme rada na sezonskim poslovima kada ovaj odmor traje najmanje 10 asova neprekidno, s tim to zaposleni mlai od 18 godina i tada ima pravo na odmor u trajanju od 12 asova. Zaposleni ima pravo na nedjeljni odmor u trajanju od najmanje 24 asa neprekidno, ako radi na dan svog nedjeljnog odmora mora mu se obezbijediti jedan dan odmora u toku naredne nedjelje. Zaposlenim se ne moe uskratiti pravo na odmor u toku rada dnevni i nedjeljni odmor.

1.7.2. Godinji odmorZaposleni ima pravo na godinji odmor u trajanju od najmanje 18 radnih dana,a zaposleni mlai od 18 godina u trajanju od najmanje 24 radna dana, dok zaposleni koji radi skraeno radno vrijeme ima pravo na 30 radnih dana. Zaposleni koji nema godinu dana rada u kalendarskoj godini ima pravo na godinji odmor srazmjerno vremenu provedenom na radu.

19

UPRAVA ZA KADROVE

Duinu i vrijeme korienja godinjeg odmora utvruje poslodavac. Duina godinjeg odmora utvruje se na osnovu krterijuma utvreni zakonom i kolektivnim ugovorom, zavisno od uslova rada, doprinosa u radu, sloenosti poslova, radnog iskustva, invalidnosti, zdravstvenog stanja i drugih ulova u kojima zaposleni radi. Pri utvrivanja godinjeg odmora radna nedjelja rauna se kao pet radnih dana. Godinji odmor moe se koristiti u dva dijela. Ako se godinji odmor koristi iz dva dijela prvi dio se mora iskoristiti u trajanju od najmanje 10 dana neprekidno u toku trajanja kalendarske godine,a drugi dio se mora iskoristiti najkasnije do 30 juna naredne godine. Zaposlenom se ne moe uskratiti pravo na godinji odmor niti ga se zaposleni moe odrei. Zaposleni koji zbog potreba procesa rada ne iskoristi ovo pravo ima pravo na naknadu tete u visini zarade koja bi mu bila isplaena da je odmor koristio. Za vrijeme korienja godinjeg odmora zaposleni ima pravo na naknadu zarade.

1.8 ODSUSTVO SA RADAZaposleni ima pravo na plaeno i neplaeno odsustvo sa rada. Pravo na plaeno odsustvo ima zaposleni do sedam radnih dana u toku godine u sluaju stupanja u brak, poroaja lana ue porodice, selidbe, polaganja strunog ispita, teke bolesti lana ue porodice, zatite i otklanjanja posledica u domainstvu prouzrokovanim elementarnim nepogodama i u drugim sluajevima utvrenim kolektivnim ugovorom. Zaposleni ima pravo na plaeno odsustvo u trajanju od sedam dana u sluaju smrti lana ue porodice. Duina trajanja odsustva odreuje se u skladu sa zahtjevom zaposlenog. Odsustvo sa rada zaposlenog u svim sluajevima ne moe trajati due od sedam dana u toku kalendarske godine. Ovo odsustvo se koristi u vrijeme kada se odreeni sluaj dogodi. Zaposleni se radi ostvarivanja ovog prava mora pismeno obratiti poslodavcu i podnijeti dokaz odmah ili najkasnije u roku od 7 dana,osim ukoliko je opte poznat razlog odsustva.

1.8.1. Neplaeno odsustvoNeplaeno odsustvo je odsustvo sa rada bez naknade zarade. Zaposleni ima pravo na neplaeno odsustvo u trajanju od 30 dana u jednoj kalendarskoj godini radi njege lana ue porodice zbog teke bolesti, lijeenja o sopstvenom troku, gradnje ili rekonstrukcije, odnosno adaptacije porodine kue, odnosno stana ili radi uestvovanja kulturnim sportskim ili drugim manifestacijama. Zaposlenom se moe odrediti i odsustvo due od 30 dana u opravdanim sluajevima.

20


1.9 MIROVANJE PRAVA IZ RADNOG ODNOSATokom mirovanja prava iz radnog odnosa zaposleni ne vri prava i obaveze iako njegov radni odnos nije prestao. Mirovanje obuhvata mirovanje prava i obaveza iz rada i po osnovu rada, odnosa kao i mirovanje prava po osnovu zdravstvenog, penzijskog i invalidskog osiguranja. Zaposlenom miruju prava i obaveze iz rada i po osnovu rada ukoliko je upuen na rad u inostranstvo u okviru meunarodno-tehnike ili kulturno-prosvjetne saradnje, u diplomatska konzularna ili druga predstavnitva, struno usavravanje ili obrazovanje, uz saglasnost poslodavca, za vrijeme izdravanja kazne zatvora, mjere bezbjednost, vaspitne ili zatitne mjere, u trajanju do 6 mjeseci; izbora odnosno imenovanja na funkciju u dravnom organu ili drugu javnu funkciju. Pravo na mirovanje radnog odnosa ima i brani drug zaposlenog koji je upuen na rad u inostranstvo. Zaposleni ima pravo da se, u roku od 30 dana od dana prestanka razloga zbog kojih mu je mirovao radni odnos , vrati na rad kod poslodavca na isto ili drugo radno mjesto koje odgovara stepenu i vrsti njegove strune spreme.

1.10 ZARADE i DRUGA PRIMANJASvaki Zaposleni ima pravo na odgovarajuu zaradu koja se utvruje u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom. Zarada se isplauje najmanje jednom mjeseno za protekli mjesec. Zarada se isplauje za obavljeni rad i vrijeme provedeno na radu,a ine je i uveana zarada,naknada zarade i druga primanja .Zarada zaposlenog se uveava za rad dui od punog radnog vremena, noni rad, rad u dane dravnih praznika, minuli rad i u drugim sluajevima utvrenim kolektivnim ugovorom. Zaposleni ima pravo na garantovanu zaradu u visini najnie cijene rada, koja se utvruje u zavisnosti od potreba zaposlenog i njegove porodice, opteeg nivoa zarada u Crnoj Gori, trokova ivota, ekonomskih faktora i nivoa produktivnosti.

1.10.1.

Naknada zarade i druga primanja

Zaposleni ima pravo na naknadu zarade za vrijeme dravnih i vjerskih praznika koji su odreeni kako neradni dani godinjeg odmora, plaenog odsustva, odazivanja na poziv dravnih organa, strunog usavravanja i osposobljavanja po zahtjevu poslodavca, privremene nesposobnosti za rad usled bolesti, prekida rada koji je nastao bez krivice zaposlenog, ukoliko nijesu sprovedene propisane mjere zatite na radu odsustvovanje sa rada po osnovu uea u radu organa kod poslodavca i sindikata, ekanje na raspored na druge poslove, na prekvalifikaciju ili dokvalifikaciju i u drugim sluajevima utvrenim kolektivnim ugovorom. Zaposleni ima pravo i na druga primanja kao to su regres za godinji odmor, topli

21

UPRAVA ZA KADROVE

obrok, naknadu za odvojeni ivot i prevoza za dolazak i odlazak sa posla, dnevnice za slubena putovanja i druga primanja u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom.

1.11 ZATITA ZAPOSLENIH1.11.1. Zatita na radu

Zaposleni ima pravo na zatitu na radu, a potrebne uslove za zatitu na radu duan je da obezbijedi poslodavac u skladu sa zakonom i propisanim mjerama, kojim se osigurava zatita ivota i zdravlja zaposlenog. Poslodavac je duan da zaposlenom omogui da se upozna sa propisima iz oblast zatite na radu i da ga osposobi za rad na nain koji osigurava zatitu ivota i zdravlja zaposlenog te spreava nastanak nesree. Zaposleni je duan da se pridrava mjera zatite na radu radi zatite svog ivota i zdravlja, kao i zatite ivota i zdravlja drugih zaposlenih i graana. Zaposleni ima pravo da odbije da radi na svom radnom mjestu ili da obavlja svoje uobiajene dunosti ako mu direktno prijeti opasnost po ivot i zdravlje zbog toga to nijesu sprovedene propisane mjere zatite na radu i o tome je duan odmah obavijestiti poslodavca. Poslodavac je duan odmah preduzeti mjere za otklanjanje opasnosti po ivot i zdravlje zaposlenog. Mjere zatite predstavljaju primjenu sredstava i metoda kojima se utie na stvaranje bezbjednih uslova za rad. One mogu biti tehnike(naoare, rukavice, odijela, maske uz cirkular isl.), higijenska (smjetaj, istoa vazduha i sl.), zdravstvena (upotreba odreenih napitakamlijeko, mineralna voda i sl.) i pravna sredstva (reim korienja odmora). Mjere zatite dijele se na prethodne, koje je poslodavac duan da obezbijedi prije poetka rad (projektovanje i opremanje radnog prostora, sredstava zatite na radu isl.), opte (ove mjere odnose se na sve zaposlene osim onih koji rade pod oteanim uslovima-propisana osvijetljenost, zatita od zraenja, gasova suzbijanja prekomjerne buke i vibracije, odgovarajue zagrijavanje i provjetravanje i sl.) i posebne mjere zatite koje se odnose na zaposlene koji rade na tekim i napornim poslovima ili pod oteanim uslovima rada (pod vodom, pod zemljom, na otvorenom prostoru na visinama isl.). Zatita na radu predstavlja pravo i obavezu zaposlenog.

1.11.2.

Zatita ena omladine i invalida

Zaposlena ena i mlai od 18 godina ivota ne mogu da rade na radnom mjestu na kojem se preteno obavljaju naroito teki fiziki poslovi, radovi pod zemljom ili vodom, niti na poslovima koji bi mogli tetno i s poveanim rizikom da utiu na njihovo zdravlje i ivot.

22


Zaposlena ena koja radi u industriji ili graevinarstvu ne moe se rasporediti na rad nou, ako joj se ne omogui da ostvari odmor od najmanje 12 asova, osim kada je neophodno da se nastavi rad prekinut elementarnim nepogodama ili sprijei teta na sirovinama ili drugom materijalu. Ova zabrana se ne odnosi na enu koja radi na rukovodeem radnom mjestu ili koja obavlja poslove zdravstvene, socijalne ili druge zatite. Zaposlena ena za vrijeme trudnoe ne moe da obavlja poslove za koje postoji povean rizik po njeno zdravlje i razvoj ploda. Zaposlenim mlaim od 18 godina ne moe s odrediti da rade due od punog radnog vremena,niti nou,ali im se kolektivnim ugovorom kod poslodavca moe utvrditi radno vrijeme krae od punog radnog vremena. Izuzetno, moe biti rasporeen na rad nou kada je neophodno da se nastavi rad prekinut elementarnim nepogodama ili da se sprijei tetana sirovinama ili drugom materijalu.

1.11.3.

Zatita zaposlenih ena za vrijeme trudnoe

Poslodavac ne moe odbiti da zaposli enu zbog njene trudnoe niti joj otkazati ugovor o radu zbog trudnoe ili ako koristi porodiljsko odsustvo. Takoe ne moe otkazati ugovor o radu eni koja radi polovinu radnog vremena zbog njege djeteta s teim smetnjama u razvoju, samohranom roditelju koji ima do sedam godina ivota ili dijete koje je teak invalid, kao ni sa licem koje koristi neko od ovih prava. Zaposlena ena za vrijeme trudnoe ili sa djetetom do tri godine ivota ne moe da radi due od punog radnog vremena,osim na osnovu svog pisanog zahtjeva. Takoe, samo na osnovu pisanog zahtjeva moe da radi nou ili due od punog radnog vremena samohrani roditelj ili roditelj koji ima dijete koje je teak invalid. Za vrijeme trudnoe, poroaja i njege djeteta ena ima pravo na porodiljsko odsustvo u trajanju od 365 dana i moe otpoeti ovo odsustvo 45 dana prije poroaja, na osnovu nalaza ljekara, a mora poeti da ga koristi 28 dana prije. Nakon isteka porodiljskog odsustva jedan od roditelja ima pravo da radi polovinu radnog vremena dok dijete ne navri 3 godine ivota, ako je djetetu potrebna pojaana njega. Ako rodi mrtvo dijete ili ako joj dijete umre prije isteka porodiljskog odsustva ena ima pravo da produi porodiljsko odsustvo za onoliko vremena koliko je prema nalazu nadlenog zdravstvenog organa ,potrebno da se oporavi, a najmanje 45 dana, za koje joj vrijeme pripadaju sva prava po osnovu porodiljskog odsustva. Poslodavac je duan da zaposlenom invalidu obezbijedi radno mjesto prema njegovoj preostaloj radnoj sposobnosti,odnosno radno mjesto za koje je osposobljen. Poslodavac koji u skladu sa programom uvoenja tehnolokih ,ekonomskih ili organizacionih promjena smanjuje broj zaposlenih, duan je da zaposlenom za ijim je radom prestala potreba obezbijedi jedno od sledeih prava iz rada: | raspored na druge poslove kod istog poslodavca u stepenu strune spreme zaposlenog, sa punim ili nepunim radnim vremenom ;23

UPRAVA ZA KADROVE

| | |

raspored kod drugog poslodavca u stepenu strune spreme zaposlenog ,sa punim ili nepunim radnim vremenom; pravo na struno osposobljavanje, prekvalifikaciju ili dokvalifikaciju za rad na poslovima radnog mjesta kod istog ili drugog poslodavca, i druga prava u skladu sa kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu.

Kad poslodavac utvrdi da je prestala potreba za rado zaposlenih (osim ukoliko se radi o vie od pet zaposlenih), zbog tehnolokih, ekonomskih ili organizacionih promjena, duan je da saini program ostvarivanja prava zaposlenih za ijim rado prestaje potreba. Poslodavac je duan da u roku od mjesec dana od dana donoenja programa obavijesti sindikat i Zavod za zapoljavanje o razlozima za prestanak radnog odnosa, odnosno ugovora o radu, broju i kategorijama zaposlenih i o roku u kojem namjerava da raskine radni odnos odnosno ugovor o radu. Poslodavac je duan da blagovremeno, a najmanje prije prestanka radnog odnosa, obavijesti Zavod za zapoljavanje, sindikat i zaposlene za ijim je rado prestala potreba, uz dostavljanje podataka o njihovoj starosnoj strukturi, vrsti i stepenu strune spreme, sa predlogom mjera za ostvarivanje prava.

1.12 ZATITA PRAVA ZAPOSLENIHU ostvarivanju svojih pojedinanih prava iz rada i po osnovu rada zaposleni ima pravo da zahtijeva zatitu tih prava pred nadlenim organima kod poslodavca, pred nadlenim sudom, sindikatom , inspekcijom ili arbitraom, u skladu sa zakonom. O pravima i obavezama zaposlenih iz rada i po osnovu rada odluuje direktor, odnosno izvrni direktor ili drugo ovlaeno lice. Zaposleni, ukoliko smatra da mu je poslodavac povrijedio neko od prava iz rada i po osnovu rada moe podnijeti zahtjev poslodavcu da mu obezbijedi ostvarivanje tog prava, po kojem je poslodavac duan da odlui u roku od 15 dana od dana podnoenja zahtjeva i dostavi je zaposlenom sa obrazloenjem i poukom o pravnom lijeku. Zaposleni se dalje za zatitu svojih prava moe obratiti nadlenom sudu u roku od 15 dana od dana dostavljanja konane odluke poslodavca. Zaposleni ne moe traiti zatitu prava ped nadlenim sudom, ako prethodno nije traio zatitu prava kod poslodavca, osim prava na novano potraivanje. U cilju zatite prav zaposlenog utvrena je obaveza poslodavca da pravosnanu sudsku odluku izvri u roku od 15 dana od dana dostavljanja odluke, ako sudskim odlukom nije odreen drugi rok. Nezavisno od postupka zatite prava koji je zaposleni pokrenuo kod poslodavca, nadlenog suda ili pred arbitraom zaposleni moe traiti zatitu prava kod nadlenog inspektora rada. Inspektor rada moe, ukoliko je u toku sudski postupak obustaviti od izvrenja odluku poslodavca, ako je oigledno povrijeeno pravo zaposlenog, dok sud ne donese konanu odluku.

24


1.13 ODGOVORNOST ZAPOSLENIHZaposleni koji svojom krivicom ne ispunjava radne obaveze ili se ne pridrava odluka koje je donio poslodavac odgovara za povrede radnih obaveza u skladu sa zakonom, kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu. Disciplinska odgovornost ne iskljuuje krivinu, odnosno prekrajnu odgovornost zaposlenog. Tee i lake povrede radne dunosti Za lake povrede radne dunosti moe se izrei novana kazna i to: | ako zaposleni neopravdano ne obavijesti poslodavca u roku od dva dana da je sprijeen za rad; | nedolazak na posao u odreeno vrijeme ili odlazak sa posla prije isteka radnog vremena; | dolazak na posao u napitom stanju, opijanje tokom rada ili upotreba droga | davanje netanih podataka koji su od uticaja na donoenje odluka; | neuredno ili nesavjesno uvanje slubenih podataka; | nenoenje radnog odijela ili sredstava line zatite na radu, odnosno oznake sa linim imenom, kada je to propisano; | zazivanje nereda ili tue kod poslodavca. Novana kazna se moe izrei i za druge povrede radne obaveze utvrene kolektivnim ugovorom. Tee povrede radne dunosti za koje se moe izrei mjera prestanka radnog odnosa su: | odbijanje zaposlenog da izvrava radne obaveze; | neblagovremeno, nesavjesno i nemarno izvravanje radni obaveza; | nezakonito raspolaganje sredstvima rada; | neostvarivanje predvienih rezultata rada iz neopravdanih razloga u peridu od tri mjeseca; | povreda propisa o zatiti od poara, eksplozija, elementarnih nepogoda i tetnog djelovanja otrovnih i drugih opasnih materija, kao ipovreda propisa i nepreduzimanje mjera radi zatite zaposlenih, sredstava rada i ivotne sredine; | zloupotreba poloaja,prekoraenje ovlaenja i odavanje poslovne, slubene ili druge tajne utvrene propisom; | ometanje jednog ili vie zaposlenih u procesu rada kojim se posebno oteava izravanje poslova i | druge povrede utvrene kolektivnim ugovorom. Disciplinske mjere koje se mogu izrei zaposlenom su novana kazna i prestanak radnog odnosa, odnosno raskid ugovora o radu.

25

UPRAVA ZA KADROVE

Novana kazna se moe izrei u visini do 40% mjesene zarade zaposlenog (u mjesecu u kojem je odluka izreena), u trajanju od jednog do est mjeseci

1.13.1.

Disciplinski organi i disciplinski postupak

Disciplinske mjere izrie direktor. On svoje ovlaenje moe prenijeti na drugog zaposlenog. O prigovoru na odluku o izreenoj disciplinskoj mjeri odluuje direktor, odnosno lice na koje je prenio svoje ovlaenje, ako nema upravni odbor, odnosno odbor direktora koji je nadlean za odluivanje po prigovoru zaposlenog na odluku o prestanku radnog odnosa. Prigovor na odluku o izreenoj mjeri podnosi se u roku od 15 dana od dana dostavljanja odluke. Prigovor zadrava izvrenje odluke o prestanku radnog odnosa, odnosno raskidu ugovora o radu. O disciplinskoj odgovornosti direktora odluuje organ koji ga je postavio. Odluka direktora, odnosno upravnog odbora donijeta po prigovoru je konana. Protiv konane odluke zaposleni moe pokrenuti postupak pred nadlenim sudom u roku od 15 dana od dana dostavljanja odluke. Pokretanje disciplinskog postupka zastarijeva u roku od 3 mjeseca od dana saznanja za povredu i uinioca, odnosno u roku od est mjeseci od kada je povreda uinjena ako povreda obaveze sadri obiljeja krivinog djela pokretanje disciplinskog postupka zastarijeva u roku od est mjeseci od dana saznanja za povredu, odnosno protekom roka zastarjelosti za to krivino djelo. Voenje disciplinskog postupka zastarijeva protekom roka od tri mjeseca od dana pokretanja postupka, odnosno protekom roka od est mjeseci od kada je povreda uinjena. Izvrenje disciplinske mjere zastarijeva protekom roka od 30 dana od dana njenog izricanja. O izreenim disciplinskim mjerama poslodavac vodi evidenciju. Ako zaposleni u roku od dvije godine od dana pravosnanosti odluke kojom mu je izreena novana kazna ne uini povedu radne obaveze, izreena mjera se brie iz evidencije.

1.13.2.

Privremeno udaljenje zaposlenog (suspenzija)

Zaposleni moe biti privremeno udaljen sa radnog mjesta ili sa rada. Zaposleni se moe privremeno udaljiti sa radnog mjesta i rasporeen na drugo koje odgovara njegovom stepenu strune spreme znanju i sposobnostima a ako takvog mjesta nema, privremeno se rasporeuje na mjesto za koje se trai neposredno nii stepen strune spreme. Zaposleni e se privremeno udaljiti sa radnog mjesta na drugo ako zloupotrijebi ovlaenja u materijalno finansijskom poslovanju ili ako njegov rad na tom radnom mjestu onemoguava, odnosno oteava rad drugog zaposlenog. Zaposleni se privremeno udaljava sa rada ako je zateen u vrenju povrede radne obaveze za koju se moe izrei mjera prestanka radnog odnosa; ako je zaposlenom odreen

26


pritvor, dok pritvor traje i ako je protiv njega pokenut krivini postupak zbog krivinog djela uinjenog u radu ili u vezi sa radom. Privremeno udaljenje moe trajati najdue do konanosti odluke o utvrivanju disciplinske odgovornosti zaposlenog.

1.13.3.

Materijalna odgovornost zaposlenog

Zaposleni koji je na radu ili u vezi sa radom prouzrokovao tetu poslodavcu namjerno ili krajnjom nepanjom duan je da je naknadi. Ako je vie zaposlenih prouzrokovalo tetu, svaki zaposleni je odgovoran za dio tete koju je prouzrokovao. Ako sene moe utvrditi pojedinana odgovornost, svi zaposleni smatraju se podjednako odgovornim i tetu nadoknauju u jednakim djelovima. Vie zaposlenih koji prouzrokuju tetu izvrenjem krivinog djela sa umiljajem, za tetu odgovaraju solidarno. Postojanje tete, okolnosti pod kojima je nastala, njenu visinu i ko je tetu prouzrokovao utvruje komisija koju obrazuje direktor. Poslodavac je duan da naknadi tetu zaposlenom ako pretrpi povredu ili tetu na radu ili u vezi sa radom. Postojanje tete, njenu visinu ko je prozrokovao i nain naknade tete utvruje komisija koju obrazuje direktor. Ukoliko zaposleni u radu ili u vezi sa radom namjerno ili krajnjom nepanjom priini tetu treem licu, a koju je naknadio poslodavac duan je da poslodavcu nadoknadi iznos isplaene tete.

1.14 PRESTANAK RADNOG ODNOSA1.14.1. Prestanak radnog odnosa po sili zakona

Zaposlenom prestaje radni odnos po sili zakona: | kad navri 65 godina ivota i najmanje 15 godina staa osiguranja-danom dostavljanja konane odluke zaposlenom; | ako je na nain propisan zakonom utvreno da je kod zaposlenog dolo do gubitka radne sposobnosti-danom dostavljanja pravosnanog rjeenja o uvrivanju gubitka radne sposobnosti; | ako mu je ,po odredbama zakona, odnosno pravosnanoj sudskoj odluci ili odluci drugog organa zabranjeno da obavlja odreene poslove, a ne moe se rasporediti na druge poslove-danom dostavljanja pravosnane odluke; | ako je osuen na kaznu zatvora due od est mjeseci-danom stupanja na izdravanje kazne; | ako mu je izreena mjera bezbjednost, vaspitna ili zatitna mjera u trajanju duem od est mjeseci-danom poetka primjene mjere;

27

UPRAVA ZA KADROVE

|

zbog steaja, reorganizacije, line uprave u steaju ili likvidaciji, odnosno u svim drugim sluajevima prestanka rada poslodavca, u skladu sa zakonom.

Zaposleni koji je navrio 65 godina ivota moe da nastavi da radi, ako je to neophodno za obavljanje odreenog posla. Takoe zaposleni koji je navrio 65 godina ivota a nije navrio 15 godina staa osiguranja, moe nastaviti sa radom do ispunjenja tog uslova. Zaposleni koji radi u vaspitno-obrazovnoj djelatnosti ili nastavno naunu, koji je ispunio uslov za prestanak radnog odnosa u pogledu godina ivota, moe nastaviti da radi do isteka tekue kolske godine, na osnovu posebne odluke nadlenog organa.

1.14.2.

Prestanak radnog odnosa po volji zaposlenog

Zaposlenom prestaje radni odnos po njegovoj volji: | ako pismeno izjavi da eli da otkae ugovor o radu; | ako zakljui sporazum sa poslodavcem o prestanku radnog odnosa. Zaposleni izjavu (u pisanoj formi) da eli da raskine radni odnos moe da u svako doba, bez obaveze da navede razloge koji su uticali da zahtijeva raskid radnog odnosa. U sluaju sporazumnog prestanka radnog odnosa, poslodavac i zaposleni zakljuuju sporazum kojim se odreuje dan prestanka radnog odnosa ili ako nije drugaije odreeno radni odnos prestaje danom potpisivanja sporazuma.

1.14.3.

Prestanak radnog odnosa nezavisno od volje zaposlenog

Zaposlenom prestaje radni odnos nezavisno od njegove volje, otkazom ugovora od strane poslodavca u sledeim sluajevima: | ako neopravdano izostane sa posla pet radnih dana uzastopno ili sedam radnih dana sa prekidima u toku tri mjeseca; | istekom roka ako je radni odnos zasnovan na odreeno vrijeme,odnosno istekom ugovora o radu koji je zakljuen na odreeno vrijeme; | ako ne pokae odgovarajue rezultate na probnom radu; | ako odbije da radi na radnom mjestu na kojem je rasporeen u skladu sa ugovorom o radu; | ako se zaposlenom obezbijedi neko od prava po osnovu tehnolokih, ekonmskih ili organizacionih promjena; | ako mu se isplati otpremnina zbog toga to je proglaen tehnolokim vikom; | ako se ne vrati na rad u roku od 30 dana, nakon prestanka razlog za mirovanje prava iz radnog odnosa; | ako je prilikom zasnivanja radnog odnosa dao neistinite podatke koji su znaajni za vrenje poslova;

28


| | |

ako mu je izreena novana kazna za povrede radnih dunosti uzastopno najmanje dva puta; ako radi kod drugog poslodavca bez saglasnosti poslodavca kod kojeg radi puno radno vrijeme, i ako za svoj ili tu raun ugovara poslove iz djelatnosti poslodavca;

Odluka o otkazu ugovora o radu mora biti obrazloena, donosi je direktor i konana je. Radni odnos prestaje danom dostavljanja odluke, odnosno istekom otkaznog roka, ako zakonom nije drukije odreeno. Direktor, odnosno izvrni direktor, istekom vremena na koje je biran, ako ne bude ponovo biran, odnosno koji bude razrijeen prije isteka vremena na koje je biran rasporeuje se na radno mjesto koje odgovara njegovoj strunoj spremi, ako takvog mjesta nema prestaje mu radni odnos.

1.14.4.

Otkazni rok

Zaposleni ima pravo i dunost da ostane na radu najmanje mjesec dana od dana otkazivanja ugovora o radu, odnosno prestanka radnog odnosa u sluajevim utvrenim kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu. Na osnovu sporazuma sa poslodavcem zaposleni moe prestati sa radom i prije isteka otkaznog roka, s tim to mu se za to vrijeme obezbjeuje naknada zarade. Zaposleni koji prestane sa radom prije isteka otkaznog roka na zahtjev poslodavca ima pravo na naknadu zarade i ostala primanja iz rada i po osnovu rada. Za vrijeme otkaznog roka zaposleni ima pravo da odsustvuje sa rada najmanje etiri sata nedjeljno radi traenja novog posla.

1.15 RADNA KNJIICARadna knjiica je javna isprava koju izdaje na zahtjev lica koje eli da se zaposli nadleni organ lokalne samouprave. Zaposleni radnu knjiicu predaje poslodavcu na dan poetka rada,a poslodavac je duan da zaposlenom vrati, uredno popunjenu radnu knjiicu na dan prestanka rada. U radnu knjiicu ne mogu se unositi negativni podaci u vezi sa radom zaposlenog.

29

SLUBENIKI ODNOSI

2

UPRAVA ZA KADROVE

2

SLUBENIKI ODNOSI2.1 DRAVNI SLUBENICI I NAMJETENICI

Pravni poloaj dravnih slubenika i namjetenika ureen je Zakonom o dravnim slubenicima i namjetenicima i drugim propisima i odnosi se na lica zaposlena u dravnim organima i organima lokalne samouprave,kao i pojedinim javnim slubama koje, u ime drave,vre javna ovlaenja. Zaposleni imaju posebne nazive slubenik ili namjetenik. Meutim, posebno treba napomenuti da jedan broj zaposlenih u ovim organima nema status slubenika. Dravnim slubenicima se smatraju: | Zaposleni koji je zasnovao radni odnos u dravnom organu, | Starjeina dravnog organa, | Zaposleni koji je zasnovao radni odnos imenovanjem,odnosno postavljenjem u dravnom organu,ali samo u pogledu ostvarivanja prava,obaveza i odgovornosti Dravnim slubenikom ne smatraju se: | Poslanik u Skuptini Crne Gore | Lica koja bira ili imenuje Skuptina Crne Gore | Odbornik u Skuptini optine i | Lica koje bira ili imenuje Skuptina optine,osim sekretara skuptine optine Dravni slubenik, odnosno namjetenik je lice koje je zasnovalo radni odnos u dravnom organu. Dravni slubenik je lice koje vri upravne, strune i druge poslove kojima se ostvaruju Ustavom, zakonom i drugim propisom utvrene nadlenosti dravnog organa. Dravni namjetenik je lice koje vri administrativne, raunovodstveno-finansijske i pomono-tehnike poslove ije je vrenje potrebno za blagovremeno i kvalitetno vrenje poslova iz djelokruga dravnog organa. Dravni slubenik, odnosno namjetenik vri poslove politiki neutralno i nepristrasno, na osnovu Ustava, zakona, drugih propisa i optih akata uz obavezu da se pridrava Etikog kodeksa u vrenju poslova i odgovoran je za zakonitost, strunost i efikasnost svog rada. U zapoljavanju dravnih slubenika, odnosno namjetenika kandidatima su pod jednakim uslovima dostupna sva radna mjesta na osnovu javnog oglaavanja. Dravni slubenik i namjetenik ima pravo na napredovanje u slubi zavisno od strunih i radnih sposobnosti, kvaliteta rada i ostvarenih rezultata rada. Takoe, dravni slubenici i namjetenici imaju pravo na struno usavravanje i sindikalno organizovanje, kao i pravo na zatitu svojih prava u postupku odluivanja o njihovim pravima i obavezama.

32


2.2 ZASNIVANJE RADNOG ODNOSA DRAVNIH SLUBENIKA I NAMJETENIKADravni slubenik, odnosno namjetenik zasniva zasniva radni odnos na osnovu javnog oglaavanja. Opti uslovi za zasnivanje radnog odnosa u dravnom organu su: dravljanstvo Crne Gore, punoljetstvo, zdravstvena sposobnost, odgovarajua kolska sprema, ne osuivanost za krivina djela koja ine nedostojnim za vrenje slube u dravnom organu. Da bi radno mjesto u dravnom organu bilo oglaeno i da bi se mogla donijeti odluka o zasnivanju radnog odnosa potrebno je da je radno mjesto utvreno aktom o unutranjoj organizaciji i sistematizaciji, da je slobodno i da je dravni organ obezbijedio finansijska sredstva. Radno mjesto u dravnom organu moe se popuniti rasporedom dravnog slubenika, odnosno namjetenika iz istog organa ili preuzimanjem dravnog slubenika odnosno namjetenika iz drugog dravnog organa putem internog oglasa. Ukoliko se popuna radnog mjesta ne izvri iz internih resursa sprovodi se postupak javnog oglasa. Javni oglas sprovodi Uprava za kadrove. Javni oglas obavezno sadri naziv dravnog organa i mjesto vrenja poslova, naziv radnog mjesta, uslove za zasnivanje radnog odnosa, dokaze koje kandidat mora priloiti uz prijavu, rok i adresu za obavjetavanje o prijavi i ime lica koje daje informacije u postupku javnog oglasa. Rok za podnoenje prijava na javni oglas ne moe biti krai od osam ni dui od 15 dana od dana objavljivanja javnog oglasa. Uprava za kadrove na osnovu prijava sainjva listu kandidata koji ispunjavaju uslove oglasa. Kandidati sa liste podlijeu obavjeznoj provjeri sposobnosti za vrenje poslova radnog mjesta. Postupak provjere sposobnosti moe se obaviti u vie faza i to putem pismene provjere, usmenim intervjuom i na drugi odgovarajui nain. Uprava za kadrove sainjava listu za izbor kandidata koji su postigli zadovoljavajue rezultate u postupku provjere sposobnosti. Kada se u postupku provjere sposobnosti ustanovi da nijedan kandidat nije postigao zadovoljavajue rezultate javni oglas se moe ponoviti. Uprava za kadrove listu za izbor dostavlja starjeini dravnog organa koji odluuje o izboru dravnog slubenika, odnosno namjetenika. Ukoliko starjeina dravnog organa ne izvri izbor izmeu kandidata sa liste za izbor duan je da Upravu za kadrove obavijesti o razlozima za takvu odluku i u tom sluaju se javni oglas ponavlja. Ukoliko starjeina dravnog organa izvri izbor donosi rjeenje o zasnivanju radnog odnosa dravnog slubenika, odnosno namjetenika. Kandidati koji su se prijavili na javni oglas imaju pravo uvida u dokumentaciju javnog oglasa. Dravni slubenik, odnosno namjetenik zasniva radni odnos na neodreeno vrijeme. Radni odnos na odreeno vrijeme zasniva se samo radi zamjene privremeno odsutnog dravnog slubenika, odnosno namjetenika, obavljanja projektnih zadataka za odreeno vrijeme, vrenje privremeno poveanog obima posla i obuke pripravnika.

33

UPRAVA ZA KADROVE

2.3 RUKOVODEA LICA IMENOVANJE I RAZRJEENJERukovodea lica u ministarstvu su sekretar ministarstva i pomonik ministra, u organu uprave pomonik starjeine organa, a u slubi koju obrazuje Vlada pomonik starjeine slube. Zakonom je propisano da rukovodee lice mora imati visoku kolsku spremu, najmanje pet godina radnog isklustva i poloen struni ispit, dok se drugi uslovi za rukovodea lica utvruju aktom o unutranjoj organizaciji i sistematizaciji. Rukovodee lice zasniva radni odnos na osnovu javnog konkursa. Uprava za kadrove sainjava listu kandidata koji ispunjavaju uslove konkursa. Provjera sposobnosti vri se putem usmenog intervjua, kojem obavezno prisustvuje starjeina dravnog organa u kojem se zasniva radni odnos. Lista kandidata dostavlja se starjeini organa radi utvrivanja predloga za imenovanje, odnosno postavljenje. Ukoliko starjeina organa ne predloi za imenovanje odnosno postavljenje lice sa liste duan je o razlozima za takvu odluku obavijesiti Upravu za kadrove i u tom sluaju se javni konkurs ponavlja. Starjeina dravnog organa predlae imenovanje odnosno postavljenje rukovodeeg lica Vladi koja donosi rjeenje o imenovanju, odnosno postavljenju rukovodeeg lica. Rukovodee lice imenuje se, odnosno postavlja na period od pet godina i po isteku tok vremena moe biti ponovo imenovano, odnosno postavljeno. Rukovodee lice razjeava se ako to samo zahtijeva, ako dva puta u toku mandata dobije ocjenu rada ne zadovoljava, istekom mandata i prestankom radnog odnosa. Rukovodee lice moe se u svim sluajevima, osim prestanka radnog odnosa, rasporediti na radno mjesto koje odgovara njegovoj strunoj spremi i sposobnostima u istom ili drugom dravnom organu.

2.4 ZVANJA DRAVNIH SLUBENIKA I NAMJETENIKADravni slubenik, odnosno namjetenik vri poslove u odreenom zvanju. Poslove koje vre dravni slubenik, odnosno namjetenik u odreenom zvanju u organima dravne uprave utvuje Vlada. Dravni slubenik, odnosno namjetenik zvanje stie zasnivanjem radnog odnosa ili rasporeivanjem. Zvanja dravnih slubenika rasporeena su u tri razreda. Izuzetno, posebna zvanja dravnih slubenika u pravosudnim organima, organima koji vre poslove diplomatije, policije, obezbjeenja pritvorenih i osuenih lica, carinske poslove i druge poslove sa posebnim ovlaenjima i obavezama mogu se utvrditi zakonom ili drugim propisom kada je to zakonom odreeno. Propisom o osnivanju slube mogu se utvrditi i druga zvanja kada je to zbog prirode posla neophodno. Zvanja namjetenika rasporeena su u pet razreda i zvanje namjetenika moe da sadri i zanimanje namjetenika. Dravni slubenik odnosno namjetenik za vrenje poslova i sticanje zvanja mora da ima poloen struni ispit za rad u dravnim organima, izuzev namjetenika sa osnovnom kolom. Izuzetno, dravni slubenik, odnosno namjetenik moe steci zvanje i bez poloenog strunog ispita pod uslovom da isti poloi u roku od jedne godine od dana zasnivanja radnog

34


odnosa, odnosno od dana rasporeivanja. Dravnom slubeniku, odnosno namjeteniku zvanje prestaje rasporeivanjem u drugo zvanje, prestankom radnog odnosa, u sluaju utvrene nesposobnosti i u drugim sluajevima odreenim zakonom.

2.5 PRAVA I OBAVEZE DRAVNIH SLUBENIKA I NAMJETENIKADravni slubenik, odnosno namjetenik obavezan je da poslove vri savjesno u skladu sa zakonom i pravilima struke. U vrenju poslova dravni slubenik, odnosno namjetenik mora potovati uputstva i naredbe pretpostavljenog. Dravni slubenik, odnosno namjetenik ima pravo da trai pisano uputstvo ili naredbu, ako smatra da sadrina usmenog uputstva ili naredbe nije jasna ili ako smatra da bi izvrenje usmene naredbe ili uputstva bilo suprotno propisu. Na osnovu pisanog uputstva ili naredbe dravni slubenik, odnosno namjetenik duan je da izvri zadatak, osim u sluaju kada bi izvrenje zadatka predstavljalo krivino djelo. U sluaju postupanja po pisanom uputstvu ili naredbi pretpostavljenog dravni slubenik, odnosno namjetenik osloboen je materijalne i disciplinske odgovornosti ako je propuzrokovao tetu ili napravio disciplinski prekraj. Dravni slubenik, odnosno namjetenik obavezan je vriti poslove van opisa radnog mjesta i van radnog vremena ako odgovaraju njegovoj strunoj spremi. U sluaju vie sile, prirodnih i drugih nesrea, privremenog poveanja obima rada i u drugim vanrednim situacijama i okolnostima vriti poslove koji ne odgovaraju njegovoj strunoj spremi, dok to nalau situacija i okolnosti. Za vrijeme vrenja tih poslova dravni slubenik, odnosno namjetenik ima prava kao u vrenju redovnog posla. Dravni slubenik, odnosno namjetenik se smije vriti poslove koji mogu da izazovu sukob javnog interesa i njegovih privatnih interesa, koji su od uticaja na nepristrasnost obavljanja njegovih poslova, kojima je mogua zloupotreba informacija koje nijesu javno dostupne i koji su tetni za ugled dravnog organa. Nauno istraivaki i pedagoki rad, publicistiku djelatnost, kao i poslove u kulturno-umjetnikim, sportskim, humanitarnim organizacijama dravni slubenik, odnosno namjetenik moe obavljati bez posebne dozvole. Dravni slubenik, odnosno namjetenik duan je da se pridrava radnog vremena i da bude prisutan na radnom mjestu za vrijeme radnog vremena. U sluaju sprijeenosti za dolazak na rad duan je da obavijesti pretpostavljenog o razlozima najkasnsije u roku od 24 asa od njihovog nastanka, osim ako iz objektivinih razloga to nije mogue uiniti. U savjesnom obavljanju poslova dravni slubenik, odnosno namjetenik uiva zatitu od prijetnji, napada ili drugih oblika ugroavanja. Starjeina dravnog organa duan je odmah po saznanju za ugroavanje preduzme mjere za zatitu dravnog slubenika odnosno namjetenika i da obavijesti dravnog slubenika odnosno namjetenika o preduzetim mjerama.

35

UPRAVA ZA KADROVE

Dravni slubenik odnosno namjetenik ima pravo na zaradu i pravo na naknade i druga primanja. Takoe ima pravo na odmor i odsustva sa rada u skladu sa optim propisima o radu. Dravni slubenik odnosno namjetenik ima pravo na godinii odmor prema duini radnog staa.

2.6 ODGOVORNOST DRAVNIH SLUBENIKA I NAMJETENIKA2.6.1. Disciplinska odgovornostDravni slubenik odnosno namjetenik za vrenje poslova je odgovoran disciplinski i materijalno. Disciplinski odgovara za disciplinske prekraje, lake i tee. Laki disciplinski prekraji su: | nedolazak na posao u odreeno vrijeme i odlazak sa posla prije isteka radnog vremena, | neuredno uvanje slubenih spisa ili podataka, | neopravdano izostajanje sa posla do dva radna dana u toku jedne kalendarske godine | ne noenje slubenog odijela, odnosno oznake sa linim imenom, | ne obavjetavanje o propustima u vezi sa zatitom na radu | povreda radnih obaveza koje se propisima odnosno Etikim kodeksom utvrene kao laki disciplinski prekraji. Tei disciplinski prekraji su: | neizvravanje ili nesavjesno, neblagovremeno ili nemarno vrenje slubenih obaveza, | odbijanje izvravanja radnih obaveza i dunosti | nezakonito raspolaganje sredstvima | zloupotreba slubenog poloaja | odavanje poslovne, slubene ili druge tajne | izraavanje politikih uvjerenja u vrenju poslova | nasilniko ili uvredljivo ponaanje u odnosu prema strankama ili saradnicima na poslu | dolazak na posao u napitom stanju, opijanje u toku rada ili korienje opojnih droga, | davanje netanih podataka koji su od uticaja za donoenje odluka | ponavljanje lakih disciplinskih prekraja | povreda radnih obaveza koja ima tee posledice za stranke ili dravni organ | povreda propisa o konfliktu interesa | radnje na poslu ili u vezi sa poslom sa obiljejima krivinog djela koje se goni po slubenoj dunosti. Disciplinski postupak pokree starjeina dravnog organa na predlog pretpostavljenog.

36


Disciplinski postupak se pokree zakljukom, koji se uruuje dravnom slubeniku, odnosno namjeteneiku ija se disciplinska odgovornost utvruje. Dravni slubenik, odnosno namjetenik ima pravo da podnese inicijativu za pokretanje disciplinskog postupka i da je obrazloi, odnosno uini vjerovatnim. Disciplinski postupak vodi i predlae odluku disciplinska komisija koju imenuje starjeina dravnog organa. Izuzetno, kada zbog malog broja zaposlenih nije mogue formirati komisiju, starjeina dravnog organa moe ovlastiti pojedinog dravnog slubenika, odnosno namjetenika da vodi disciplinski postupak i da predloi odluku. Disciplinski postupak se mora okonati u roku od 60 dana od dana pokretanja. Disciplinski postupak protiv rukovodeeg lica vodi i disciplinkse mjere izrie komisija koju obrazuje organ nadlean za njegovo imenovanje odnosno postavljenje. U disciplinskom postupku se mora odrati rasprava na kojoj dravni slubenik, odnosno namjetenik ima pravo na odbranu, tako to se moe braniti sam, preko advokata, zastupnika ili predstavnika sindikata. Disciplinsku mjeru protiv dravnog slubenika, odnosno namjetenika na predlog disciplinske komisije izrie starjeina dravnog organa. Disciplinska mjera za laki disciplinski prekraj je novana kazna u iznosu od 15 % zarade isplaena za mjesec u kome je prekraj poinjen. Disciplinske mjere za tei disciplinski prekraj su novana kazna u iznosu od 20 do 30 % zarade isplaane u mjesec u kome je prekraj poinjen i prestanak radnog odnosa. Disciplinksa mjera prestanak radnog odnosa se obavezno izrie ako je nastala teta za dravni organ i ako nijesu utvrene olakavajue okolnosti za dravnog slubenika, odnosno namjetenika. Prilikom izbora i disciplinske mjere uzimaju se u obzir i injenice o ranijoj disciplinskoj odgovornosti dravnog slubenika, odnosno namjetenika. Disciplinska mjera se upisuje u Centralnu kadrovsku evidenciju.

2.6.2. Privremeno udaljenje sa radnog mjestaDraavni slubenik, odnosno namjetenik protiv koga je disciplinski postupak pokrenut zbog teeg disciplinskog prekraja moe se do okonanja disciplinskog postupka udaljiti sa radnog mjesta, ako bi njegovo prisustvo tetilo interesima dravnog organa ili ako bi ometalo tok disciplisnskog postupka. Privremeno udaljenje sa radnog mjesta vri se na nain da se dravnom slubeniku, odnosno namjeteniku ogranie ili oduzmu data ovlaenja, odredi mjera privremenog premjetaja na drugo radno mjesto i zabrani obavljanje poslova u dravnom organu. O privrmenom udaljenju odluuje starjeina dravnog organa. Dravnom slubeniku, odnosno namjeteniku za vrijeme privremenog udaljenja isplauje se naknada u visini od 60% zarade isplaene u prethodnom mjesecu.

2.6.3. Materijalna odgovornostDravni slubenik, odnosno namjetenik materijalno odgovara za tetu koju je na radu ili u vezi sa radom protivpravno, namjerno ili iz krajnje nepanje prouzrokovao dravnom organu. Crna Gora odgovara za tetu koju je dravni slubenik, odnosno namjetenik na radu

37

UPRAVA ZA KADROVE

ili u vezi sa radom prouzrokovao treem licu. Za isplaeni iznos naknade tetu koju je dravni slubenik, odnosno namjetenik na radu ili u vezi sa radom namjerno prouzrokovao Crna Gora ima pravo regresa prema dravnom slubeniku odnosno namjeteniku u visini ukupnog iznosa. Ako je teta priinjena iz krajne nepanje ima pravo regresa u visini ukupnog ili dijela iznosa. Tree lice moe traiti naknadu tete i od onoga ko je prouzrokovao tetu ako je teta nastala namjerno. Postupak utvrivanja materijalne odgovornosti dravnog slubenika, odnosno namjetenika sprovodi se po pravilima disciplinskog postupka. U sluaju da se utvrdi da je dravni slubenik odnosno namjetenik materijalno odgovoran za tetu, i istu ne nadoknadi dravni organ moe ostvariti svoja prava kod nadlenog osnovnog suda. Crna Gora je odgovorna za tetu prouzrokovanu dravnom slubeniku odnosno namjeteniku na radu ili u vezi sa radom po optim pravilima graanskog prava. O visini i nainu naknade tete moe se sklopiti pisani sporazum izmeu starjeine dravnog organa i dravnog slubenika, odnosno namjetenika. Pisani sporazum predstavlja izvrni naslov.

2.7 RASPOREIVANJE DRAVNIH SLUBENIKA I NAMJETENIKADravni slubenik, odnosno namjetenik moe se rasporediti na drugo radno mjesto, koje odgovara njegovoj strunoj spremi, bez njegove saglasnosti ili na njegov zahtjev, ako to potrebe dravnog organa zahtijevaju. Izuzetno, dravni slubenik se moe rasporediti uz njegovu saglasnost na namjeteniko radno mjesto, pri emu zadrava steeno zvanje, a vrijeme vrenja poslova namjetenika uraunava se kao uslov za napredovanje. Rasporeivanje moe biti trajno ili privremeno. Privremeni raspored traje najmanje jedan mjesec, a najvie jednu godinu. Raspored dravnog slubeniuka, odnosno namjetenika se ne moe vriti za vrijeme privremene nesposobnosti za rad zbog bolesti, u vrijeme trudnoe ili porodiljskog odsustva. Radi otklanjanja posledica vie sile ili izvravanja poveanog obima posla, dravni slubenik, odnosno namjetenik moe biti upuen u drugi dravni organ za vrijeme dok traju razlozi za upuivanje, a najdue tri mjeseca, pri emu ostvaruje prava i obaveze u dravnom organu iz koga je upuen.

2.8 OCJENJIVANJE, NAPREDOVANJE I UTVRIVANJE SPOSOBNOSTIOcjenjivanje rada dravnog slubenika, odnosno namjetenika vri se u cilju praenja njegovog rada i pravilnog odluivanja o njegovom napredovanju. Ocjenjivanje rada dravnog slubenika, odnosno namjetenika vri se u odnosu na postignute rezultate rada, samostalnost i kreativnost u vrenju poslova, ostvarenu saradnju sa strankama i saradnicima na poslu,

38


kvalitete organizacije rada u vrenju poslova i druge sposobnosti, vjetine i kvalitet u vrenju poslova. Ocjene rada su odlian, dobar, zadovoljava i ne zadovoljava. Ocjenjivanje se vri jednom godinje, a najkasnije do 31 januara za prethodnu godinu. Ne ocjenjuje se dravni slubenik, odnosno namjetenik koji radi na odreeno vrijeme. Ocjenu rada dravnog slubenika, odnosno namjetenika daje starjeina dravnog organa na predlog pretpostavljenog na obrascu koji utvruje Uprava za kadrove i upisuje se u Centralnu kadrovsku evidenciju. Dravni slubenik odnosno namjetenik mora biti upoznat sa ocjenom rada. Dravni slubenik, odnosno namjetenik koji se ne sloi sa ocjenom rada ima pravo u roku od osam dana od dana upoznavanja da trai preispitivanje date ocjene. Preispitivanje ocjene vri komisija koju formira starjeina dravnog organa i koju obavezno ini pretpostavljeni i dva dravna slubenika, odnosno namjetenika koji imaju isti stepen kolske spreme kao i dravni slubenik, odnosno namjetenik ija se ocjena rada preispituje i koji ima pravo da uestvuje u postupku preispitivanja. Starjeina dravnog organa na predlog komisije daje ocjenu rada. Ocjenu rada rukovodeeg lica daje starjeina dravnog organa i moe biti zadovoljava ili ne zadovoljava. U sluaju da rukovodee lice dva puta u toku mandata dobije ocjenu ne zadovoljava starjeina organa pokree postupak za njegovo razrjeenje pri emu obavezno pribavlja izjanjenje rukovodeeg lica. Dravni slubenik, odnosno namjetenik napreduje u vie zvanje u okviru istog razreda, a samo izuzetno u poetno zvanje u okviru vieg razreda i u vii platni razred, ako ispunjava propisane uslove za vie zvanje i dobije odgovarajuu ocjenu rada. Napredovae u jedan stepen vie zvanje u okviru istog razreda ako u periodu id pet godina pet puta bude ocijenjen sa najmanje dobar ili ako tri puta uzastopno dobije ocjenu odlian, a u poetno zvanje u okviru vieg razreda napreduje ako u periodu od pet godina pet puta dobije ocjenu odlian. U vii platni razred napreduje ako u periodu od tri godine dobije tri puta ocjenu dobar ili dva puta ocjenu odlian.Odluku o napredovanju donosi starjeina dravnog organa na predlog pretpostavljenog. Podaci o napredovanju se upisuju u Centralnu kadrovsku evidenciju. Dravni slubenik, odnosno namjetenik koji dobije ocjenu ne zadovoljava upuuje se na provjeru sposobnosti za vrenje poslova koju vri komisija koju imenuje starjeina dravnog organa. Starjeina dravnog organa na predlog komisije odluuje da li je dravni slubenik, odnosno namjetenik sposoban za vrenje poslova radnog mjesta. Dravnom slubeniku, odnosno namjeteniku za koga je u postupku provjere sposobnosti utvreno da je nesposoban za vrenje poslova prestaje radni odnos ukoliko se ne moe rasporediti na poslovima koji odgovaraju njegovim sposobnostima.

39

UPRAVA ZA KADROVE

2.9 STRUNO USAVRAVANJE DRAVNIH SLUBENIKA I NAMJETENIKADravni slubenik odnosno namjetenik ima pravo i obavezu da se struno usavrava. Starjeina dravnog organa se stara o obezbjeivanju uslova za struno usavravanje. Postoje dva oblika strunog usavravanja redovno i posebno. Redovno struno usavravanje se sprovodi po programu za struno usavravanje koji utvruje Uprava za kadrove. Trokove strunog usavravanja snosi dravni organ. Posebno usavravanje obezbjeuje organ kada je to od znaaja za njegov rad i trokovi posebnog usavravanja padaja na teret tog organa. Dravni slubenik odnosno namjetenik ima pravo da se kandiduje za posebno usavravanje. Prava i obaveze dravnog slubenika, odnosno namjetenika koji je izabran za posebno struno usavravanje ureuju se ugovorom izmeu starjeine dravnog organa i dravnog slubenika, odnosno namjetenika. Dravni slubenik, odnosno namjetenik koji je zakljuio ugovor o posebnom strunom usavravanju ne moe poslije zavrenog usavravanja otkazati radni odnos prije isteka dvostrukog vremena koliko je proveo na posebnom usavravanju. U suprotnom, dravni organ moe traiti naknadu trokova posebnog usavravanja od dravnog slubenika, odnosno namjetenika. Stipendiranje jedan od naina strunog usavravanja kojim se postojei kadrovi usavravaju ili osposobljavaju novi za potrebe dravnog organa. Dravni organ kada ocijeni neophodnim i ima obezbijeena sredstva moe na osnovu javnog oglasa zakljuiti ugovor o stipendiranju. Poseban vid strunog usavravanja jeste i zapoljavanje pripravnika. Pripravnici su lica koja prvi put zasnivaju radni odnos u dravni organ radi osposobljavanja za samostalno vrenje poslova. Pripravniki sta za visoku ili viu kolsku spremu traje najmanje 12 mjeseci a za srednju kolsku spremu est mjeseci. Pripravnik se osbosobljava po programu koji utvruje Uprava za kadrove.

2.10 ZARADEDravni slubenik, odnosno namjetenik ostvaruje pravo na zaradu, naknadu i druga primanja u skladu sa Zakonom o zaradama dravnih slubenika i namjetenika. Zarada dravnog slubenika, odnosno namjetenika utvruje se pojedinanim aktom i sastoji se iz: | fiksnog dijela, | dodatka na zaradu i | varijabilnog dijela.

40


Za utvrivanje fiksnog dijela zarade zvanja dravnih slubenika, odnosno namjetenika razvrstana su u platne razrede koji su izraeni u koeficijente zavisno od sloenosti, odgovornosti, znaaja i uslova rada. Tako se visina fiksnog dijela zarade utvruje mnoenjem koeficijenta predvienog za platni razred prema zvanju dravnog slubenika, odnosno namjetenika sa vrijednou koeficijenta koji za odreeni mjesec-period utvruje Vlada. Dodatak na zaradu pripada po osnovu teih uslova rada, rada nou, rada u dane dravnih i vjerskih praznika, rada dueg od punog radnog vremena i po drugim osnovima utvenim propisima. Varijabilni dio zarade pripada dravnom slubeniku, odnosno namjeteniku na osnovu kvaliteta obavljenog posla. Dravni slubenik, odnosno namjetenik ima pravo na naknadu zarade u sluaju: | korienja godinjeg odmora, | privremene nesposobnosti za rad zbog bolesti | porodiljskog odsustva | korienja plaenog odsustva | strunog usavravanja za potrebe dravnog organa. Dravni slubenik, odnosno namjetenik ima pravo na naknadu trokova nastalih u vezi sa radom za ishranu u toku rada, dnevnice za slubeno putovanje, korienje sopstvenog automobila u slubene svrhe i odvojeni ivot od porodice. Dravni slubenik, odnosno namjetenik ima pravo i na druga primanja i to: otpremninu zbog odlaska u penziju, regres za korienje godinjeg odmora, pomo u sluaju bolesti ili smtri lana porodice. O dodatku na zaradu i naknadama i drugim primanjima dravnog slubenika odnosno namjetenika odluuje starjeina dravnog organa.

2.11 PRESTANAK RADNOG ODNOSARadni odnos dravnog slubenika, odnosno namjetenika moe prestati po pet osnova, i to: | prestanak radnog odnosa na odreeno vrijeme, | prestanak radnog odnosa sporazumom, | prestanak radnog odnosa na osnovu otkaza, | prestanak radnog odnosa zbor strunog ispita, | prestanak radnog odnosa po sili zakona. Prestanak radnog odnosa konstatuje se rjeenjem o prestanku radnog odnosa koje mora se donijeti u roku od sedam dana od dana nastupanja okolnosti koje su razlog, odnosno osnov prestanka radnog odnosa. Radni odnos na odreeno vrijeme prestaje istekom vremena na koje je dravni slubenik,

41

UPRAVA ZA KADROVE

odnosno namjetenik primljen ili zavretkom posla za ije izvrenje je zasnovao radni odnos na odreeno vrijeme. Radni odnos moe prestati na osnovu pisanog sporazuma dravnog slubenika, odnosno namjetenika i starjeine organa i sporazumnom se utvruje dan prestanka radnog odnosa. Radni odnos na osnovu otkaza moe prestati otkazom dravnog slubenika, odnosno namjetenika i otkazom starjeine organa. Otkaz se ne moe dati za vrijeme trajanja udaljenja iz slube i disciplinskog postupka. Radni odnos moe prestati na osnovu otkaza starjeine organa iz razloga propisanih optim propisima o radu. Dravnom slubeniku, odnosno namjeteniku koji je zasnovao radni odnos pod uslovom da poloi struni ispit prestaje radni odnos ako ne poloi struni ispit u odreenom roku. Radni odnos dravnog slubenika, odnosno namjetenika prestaje istekom roka u kome je bio obavezan da poloi struni ispit. Radni odnos po sili zakona prestaje dravnom slubeniku, odnosno namjeteniku iz razloga predvienih optim propisima o radu kao i ako bude imenovan, odnosno postavljen na dunost koja je prema propisima nespojiva sa dravnom slubom

2.12 UKIDANJE ORGANA, ODNOSNO POSLOVA I REORGANIZACIJAU sluaju ukidanja dravnog organa ili dijela poslova, dravni organ u iji djelokrug prelaze poslovi preuzima dravne slubenike, odnosno namjetenike koji su radili na tim poslovima, saglasno potrebama dravnog organa. Dravni slubenik, odnosno namjetenik koji ne bude preuzet ima prava i obaveze kao i zaposleni za ijim je radom prestala potreba zbog tehnolokih, ekonomskih i restruktivnih promjena. Ista prava imaju dravni slubenici, odnosno namjetenici u sluaju ukidanja dravnog organa ili dijela poslova koje ne preuzima drugi dravni organ. U sluaju smanjenja obima poslova dravnog organa ili u sluaju organizacionih, javno-finansijskih i drugih slinih razloga i promjena, odnosno reorganizacije dravnom slubeniku i namjeteniku moe prestati radni odnos ili mogu biti rasporeeni na radno mjesto koje ne odgovara njegovom zvanju, odnosno strunoj spremi. U sluaju sprovoenja reorganizacije starjeina dravnog organa utvruje poseban program reorganizacije koji dostavlja Upravi za kadrove. Uprava za kadrove vodi evidenciju dravnih slubenika, odnosno namjetenika koji su obuhvaeni reorganizacijom za potrebe internog trita rada i utvruje mogunost njihovog odgovarajueg radnog angaovanja. Dravni slubenik, odnosno namjetenik kome je prestao radni odnos zbog ukidanja organa, odnosno poslova i reorganizacije ima prednost u zapoljavanju na radno mjesto za koje ispunjava uslove u dravnim organima, u periodu od dvije godine po prestanku radnog odnosa.

42


2.13 ORGAN ZA UPRAVLJANJE KADROVIMAUprava za kadrove je organ koji je osnovan za upravljanje kadrovima. Uprava za kadrove vri poslove: | praenja sprovoenja zakona i drugih propisa o dravnim slubenicima i namjetenicima | davanja miljenja o organizaciji i sistematizaciji dravnih organa, | sprovoenje javnog i internog oglasa i javnog konkursa za dravne organe i slube | voenja evidencije i druge poslove internog trita rada, | u vezi reorganizacije dravne uprave | pripremanje predloga odgovarajuih programa strunog usavravanja i drugih programa razvoja kadra, | pruanja strune pomoi Vladi u dijelu upravljanja kadrovima, | pomaganja dravnim organima u realizaciji kadrovske politike, obuke i razvoja kadra, | i druge poslove u vezi sa upravljanjem kadrovima. Uprava za kadrove duna je jednom godinje da podnese Vladi izvjetaj o svom radu.

2.14 CENTRALNA KADROVSKA EVIDENCIJAUprava za kadrove vodi Centralnu kadrovsku evidenciju o dravnim slubenicima i namjetenicima i Evidenciju internog trita rada. Centralna kadrovska evidencija sadri podatke o : | linosti - ime i prezime, adresa i jedinstveni matini broj | radnom odnosu - vrsta radnog odnosa i datum njegovog zasnivanja | radnom mjestu i kretanju u slubi, | imenovanju, napredovanju i zvanju, | stepenu strune spreme, funkcionalnom i specijalnim znanjima, strunom usavravanju i ispitima, | radnom , penzijskom i beneficiranom stau, | posebnim funkcijama i ueu u projektnim zadacima i grupama i posebnim poslovima od znaaja za dravni organ, | ocjenama rada, | priznanjima, | disciplinskoj i materijalnoj odgovornosti, | prestanku radnog odnosa, | dozvoli za pristup tajnim podacima, | linim primanjima i naknadama i

43

UPRAVA ZA KADROVE

|

drugim podacima.

Starjeina dravnog organa duan je da Upravi za kadrove dostavi podatke za upis u Centralnu kadrovsku evidenciju najkasnije u roku od osam dana od dana nastanka ili promjena okolnosti o kojima se vodi evidencija. Podatke iz Centrale kadrovske evidencije mogu dobiti starjeina dravnog organa ili dugi organ koji odluuje o pravima i obavezama dravnih slubenika i namjetenika, takoe podatke moe dobiti i sindikat kada uestvuje u postupku zatite prava dravnih slubenika, odnosno namjetenika. Evidencija internog trita rada sadri podatke i: | slobodnim radnim mjestima u dravnim organima, | dravnim slubenicima i namjetenicima koji ele premjetaj na drugo radno mjesto | pripravnicima u dravnim organima.

2.15 NADZOR NAD SPROVOENJEM PROPISA O RADU DRAVNIH SLUBENIKA I NAMJETENIKANadzor nad sprovoenjem Zakona o dravnim slubenicima i namjetenicima i drugih propisa o dravnim slubenicima, odnosno namjetenicima vri ministartstvo nadleno za poslove dravne uprave preko upravnih inspektora. Upravni inspektori u vrenju nadzora imaju pravo uvida u svu dokumentaciju i evidenciju dravnih slubenika i namjetenika u dravnim organima. Upravni inspektor vri nadzor u odnosu na: | pravilnost i blagovremenost dostavljanja podataka u Centralnu kadrovsku evidenciju i voenje zbirke dokumenata u vezi sa kadrovskom evidencijom, | blagovremenost izdavanja pojedinanih akata, | postupak zapoljavanja, | postupak javnog oglaavanja, | postupak ocjenjivanja radnih i strunih kvaliteta i postupak napredovanja, odnosno rasporeivanja, | postupak sprovoenja reorganizacije, | postupak utvrivanja sposobnosti dravnih slubenika i namjetenika | i druga pitanja u vezi sa pravima i obavezama dravnih slubenika i namjetenika Upravni inspektor duan je da uzme u rad svaki podnesak ili inicijativu iz svoje nadlenosti i da o ishodu postupanja obavijesti podnosioca. Ako u vrenju nadzora upravni inspektor utvrdi nezakonitosti i nepravilnosti duan je da preduzme mjere na koje je ovlaen i da upozna Komisiju za albe i Upravu za kadrove sa utvrenim nepravilnostima i nezakonitostima44


45

ETIKI KODEKS

3

UPRAVA ZA KADROVE

3

ETIKI KODEKS3.1 PRIMJENA ETIKOG KODEKSA

Jedno od osnovnih naela slubenikog sistema je naelo slubenike etike. Naelo slubenike etike podrazumijeva obavezu dravnih slubenik i namjetenika da se u vrenju poslova pridravaju Etikog kodeksa dravnih slubenika i namjetenika, obavezu da privatni interes ne smiju stavljati ispred javnog interesa u vrenje poslova i koristiti za sticanje imovinske ili neimovinske koristi i obavezu izbjegavanja konflikta interesa. Etiki kodeks dravnih slubenika i namjetenika utvruje ministarstvo nadleno za poslove uprave po pribavljenom miljenju dravnih slubenika i namjetenika. Etiki kodeks dravnih slubenika i namjetenika je skup standarda i pravila ponaanja kojih se dravni slubenik i namjetenik pridrava u vrenju poslova dravnog organa. Etiki kodek se odnosi i na lica koja su zasnovala radni odnos u dravnom organu imenovanje, ili postavljenjem. Primjena Etikog kodeksa znai potovanje naina i pravila kojima su ureenja etika pitanja koja se odnose na nepristrasnost i neutralnost, lojalnost, profesionalnost, ljubaznost sa strankama i drugim zaposlenim, posveenost standardima, izbjegavanje konflikta interesa, ne vrenje drugih poslova van radnog vremena a koji tete ugledu dravnog organa, pristup informacijama, uvanje slubene tajne, prijavljivanje neetikih zahtjeva, postupanje sa poklonima i ponudama, zloupotreba vrenja poslova, zatita imovine i sredstava, odnosi sa pretpostavljenim i saradnicima, ivotna sredina i pristojno odijevanje. Posebnim etikim kodeksom moe biti ureeno postupanje zaposlenih u nekim posebnim slubama kao to su carina, policija, javni prihodi i sl.

3.2 KONFLIKT INTERESAKonflikt interesa nastaje u sluaju kada dravni slubenik, odnosno namjetenik ima lini interes koji je takav da utie, moe da utie ili se ini da utie na nepristrasno i objektivno vrenje poslova. Dravni slubenik, odnosno namjetenik je obavezan da nastoji da ne dozvoli da njegov lini interes utie na zakonito, objektivno i nepristrasno vrenje poslova, kao i da nee koristiti povoljnosti poslova koje vri za ostvarivanje linih interesa i izbjegavae eventualno mogui ili stvarni konflikt interesa. Lini interes dravnog slubenika odnosno namjetenika podrazumijeva sticanje materijalne ili druge koristi, za njega lino, njegovu porodicu, bliske roake, prijatelje ili druga pravna i fizika lica sa kojima ostvaruje privatni, poslovni ili politiki kontakt i saradnju.

48


U cilju izbjegavanja konflikta interesa u vrenju poslova dravni slubenik, odnosno namjetenik treba da: | se upozna sa eventualno moguim ili stvarnim konfliktom interesa, | preduzme potrebne radnje za izbjegavanje konflikta interesa, | upozna starjeinu dravnog organa, odnosno pretpostavljenog sa eventualno moguim ili stvarnim konfliktom interesa i u pisanoj formi navede prirodu, karakteristike i obim konflikta interesa, | zahtijeva da bude osloboen vrenja poslova iz kojih moe nastati konflikt interesa, kao i odgovornosti, ukoliko nije osloboen vrenja tih poslova, | postupi po odluci starjeine dravnog organa, odnosno pretpostavljenog kojom ga izuzima od vrenja poslova iz kojih moe nastati konflikt interesa. Prilikom zapoljavanja u dravnom organu i u toku slube, na zahtjev starjeine dravnog organa, odnosno pretpostavljenog, dravni slubenik, odnosno namjetenik e se izjasniti o postojanju konflikta interesa i njegovoj prirodi.

49

ZATITA PRAVA ZAPOSLENIH

4

UPRAVA ZA KADROVE

4

ZATITA PRAVA ZAPOSLENIH4.1 ZATITA PRAVA DRAVNIH SLUBENIKA, ODNOSNO NAMJETENIKA

O pravima i obavezama dravnog slubenika, odnosno namjetenika u vezi sa radom i po osnovu rada odluuje starjeina dravnog organa. Starjeina organa moe poslove odluivanja o pravima i obavezma dravnih slubenika, odnosno namjetenika u vezi sa radom i po osnovu rada prenijeti na rukovodee lice bez obzira na prenijeta ovlaenja starjeina organa uvijek ima pravo da odluuje. Ovlaenje moe biti dato samo jednom licu obavezno u pisanoj formi i vremenski i sadrinski ogranieno. Dravni slubenik, odnosno namjetenik ima pravo na etiri oblika zatite njegovih prava i obaveza, i to: upravnu, sudsku, sindikalnu i arbitranu zatitu. Upravna zatita se ostvaruje kroz pravo na albu na odluke koje starjeina dravnog organa odluuje o pravima i obavezama dravnog slubenika, odnosno namjetenika i putem inspekcijskog nadzora. Sudsku zatitu ostvaruje kroz pravo na voenje upravnog spora protiv konanih odluka o pravima i obavezama dravnih slubenika. Sindikalna zatita se ostvaruje kroz mogunost da u postupku ostvarivanja prava iz rada i po osnovu rada dravni slubenik, odnosno namjetenik ima pravo na zatitu od strane sindikata. Tako, sindikat moe da trai od starjeine dravnog organa da se izjasni o nainu ostvarivanja prava za koje se zahtijeva zatita sindikata, koji je obavezan da se izjasni po zahtijevu sindikata.

4.2 KOMISIJA ZA ALBEKomisija za albe je nadlena da odluuje po albama protiv odluka o pravima i obavezama iz rada i po osnovu rada dravnog slubenika, odnosno namjetenika. Komisija ima predsjednika i est lanova, od kojih je jedan lan predstavnik sindikata. Predsjednika i lanove Komisije za albe imenuje i razrjeava Vlada na predlog ministarstva nadlenog za poslove uprave, na period od etiri godine bez mogunosti ponovnog imenovanja. Za predsjednika i lana Komisije moe biti imenovano lice koje je diplomirani pravnik i ima najmanje pet godina radnog iskustva. Predsjednik i lan Komisije moe se razrijeiti prije isteka mandata ako sam zatrai ili ako poslove ne vri uredno i savjesno. Komisija za albe duna je da jednom godinje podnese Vladi izvjetaj o radu. alba se podnosi u roku od osam dana od dana prijema odluke Komisija za albe u postupku odluivanja po albi primjenjuje Zakon o optem upravnom postupku. O albi Komisija za albe mora odluiti najkasnije u roku od 15 dana od dana podnoenja albe. O albi protiv zakljuka o privremenom udaljenju Komisija za albe odluuje u roku od pet dana od dana prijema albe.

52


4.3 ZATITA PRAVA PRED SUDOMSudsku zatitu prava dravni slubenik, odnosno namjetenik ostvaruje kroz pravo na voenje upravnog spora protiv odluka Komisije za albe. Protiv odluke Komisije za albe dravni slubenik, odnosno najetenik moe pokrenuti upravni spor podnoenjem tube Upravnom sudu u roku od 15 dana od dana dostavljanja odluke. Tuba ne odlae izvrenje odluke Komisije za albe, osim u sluaju ka

Knjiga_Sluzbenicki_odnosi

Documents

Transcript of Knjiga_Sluzbenicki_odnosi