1

Vónh Long ngaøy 25.10.2017

Kính Göûi: Quyù Cha

Quyù Tu só nam nöõ

Vaø taát caû anh chò em Gp. Vónh Long

V/v LOØNG THÖÔNG XOÙT TRONG MUÏC VUÏ GIA ÑÌNH

Thöa anh chò em, theo Toâng Huaán Nieàm Vui cuûa Tình

Yeâu (Amoris Laetitia) vaø Gôïi yù Muïc vuï cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm

Muïc Vieät Nam, trong Giaùo Phaän Vónh Long, gôïi yù muïc vuï laàn

XI seõ noùi veà: Loøng thöông xoùt trong muïc vuï gia ñình.

Baûn tính con ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa phuù cho thì yeáu ñuoái

moûng doøn, thöôøng hay xuùc phaïm ñeán Chuùa vaø vôùi tha nhaân vaø

ñaëc bieät laø trong ñôøi soáng hoân nhaân, giöõa hai vôï choàng vôùi

nhau. Hai ngöôøi nam nöõ xa laï, sau moät thôøi gian bieát nhau, tìm

hieåu nhau vaø öng thuaän soáng vôùi nhau nhö ñoâi vôï choàng. Cuoäc

soáng vôï choàng khoâng phaûi laø moät ngaøy moät buoåi, nhöng keùo

daøi suoát caû cuoäc ñôøi. Trong suoát thôøi gian soáng chung, do taùnh

tình, giaùo duïc khaùc nhau thì laøm sao traùnh khoûi nhöõng hieåu

laàm, nhöõng tieáng to tieáng nhoû, nhöõng va chaïm tinh thaàn. Cho

neân, caùc ñoâi vôï choàng Kitoâ giaùo ñöôïc giaùo lyù cuûa Giaùo Hoäi

khuyeân nhuû haõy laáy loøng thöông xoùt maø soáng vôùi nhau, nhö

Chuùa ñaõ thöông xoùt con ngöôøi. “Trong moïi hoaøn caûnh, ñöùng

tröôùc nhöõng ngöôøi gaëp khoù khaên ñeå soáng troïn luaät Chuùa, ta

caàn phaûi noùi leân lôøi môøi goïi böôùc theo con ñöôøng cuûa ñöùc aùi

(via caritatis). Baùc aùi huynh ñeä laø luaät ñaàu tieân cuûa Kitoâ höõu

(cf. Ga 15, 12; Gl 5, 14). Chuùng ta ñöøng queân lôøi höùa cuûa

2

Thaùnh Kinh: “Tröôùc heát anh em haõy heát tình yeâu thöông

nhau, vì loøng yeâu thöông che phuû muoân vaøn toäi loãi” (1 Pr

4,8)” (NVTM 306). Laáy tình baùc aùi maø soáng ñeå traùnh söï raïn nöùt

vaø chia tay cuûa hai phoái ngaãu. Raïn nöùt vaø chia tay raát tai haïi

cho yù nghóa vaø cuoäc soáng Hoân Nhaân Kitoâ giaùo. Vaán ñeà naày lieân

quan maät thieát vôùi sinh hoaït muïc vuï cuûa Linh muïc vaø cuûa ñoâi

vôï choàng : “Ngaøy nay, ñieàu quan troïng hôn caû cuûa muïc vuï

daønh cho nhöõng cuoäc hoân nhaân thaát baïi laø noã löïc muïc vuï ñeå

cuûng coá hoân nhaân vaø nhôø ñoù ngaên ngöøa hoân nhaân gaõy ñoå”

(NVTM 307). Duø ñang noùi veà lyù töôûng Tin Möøng, ñang giaûng

daïy giaùo huaán vaø thaàn hoïc luaân lyù cuûa cuûa Hoäi thaùnh, chuùng ta

phaûi löu taâm ñaëc bieät ñeán ñöùc aùi. “Toùm laïi, chuùng ta ñöôïc môøi

goïi ñeå soáng loøng thöông xoùt, bôûi vì loøng thöông xoùt tröôùc heát

ñöôïc aùp duïng cho chuùng ta” (NVTM 310).

YÙ nghóa chung vaø tinh thaàn maø Ñöùc Giaùo Hoaøng muoán in

vaøo muïc vuï cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc toùm taét kyõ löôõng trong nhöõng

lôøi daønh cho caùc tín höõu vaø daønh cho Linh muïc veà “Loøng

thöông xoùt trong muïc vuï gia ñình”.

Daønh cho caùc tín höõu, Ñöùc Giaùo Hoaøng vieát: “Toâi môøi

goïi caùc tín höõu ñang soáng trong nhöõng hoaøn caûnh phöùc taïp

haõy ñeán gaëp gôõ trao ñoåi vôùi caùc muïc töû cuûa mình trong tin

töôûng hoaëc ñeán vôùi nhöõng ngöôøi giaùo daân soáng taän hieán cho

Chuùa. Khoâng phaûi luoân luoân caùc baïn tìm thaáy nôi hoï moät söï

xaùc nhaän veà caùc yù töôûng vaø öôùc muoán cuûa mình, nhöng chaéc

chaén caùc baïn seõ nhaän ñöôïc moät aùnh saùng giuùp hieåu roõ hôn veà

nhöõng gì ñang xaûy ra vaø coù theå khaùm phaù ra moät loä trình cho

söï tröôûng thaønh caù nhaân” (NVTM 312).

3

Daønh cho caùc Linh muïc, Ñöùc Giaùo Hoaøng vieát: “Vaø toâi

keâu môøi caùc muïc töû haõy laéng nghe vôùi tình thöông yeâu vaø söï

bình taâm, vôùi öôùc muoán chaân thaønh ñi vaøo troïng taâm cuûa bi

kòch cuûa con ngöôøi vaø hieåu ñöôïc quan ñieåm cuûa hoï, nhaèm

giuùp hoï soáng toát hôn vaø nhaän ra vò trí cuûa hoï trong Hoäi thaùnh”

(NVTM 312).

Ñoù laø nhöõng gì maø Ñöùc Giaùo Hoaøng khaúng ñònh maïnh

meõ veà “Loøng thöông xoùt trong muïc vuï gia ñình”. Caàn phaûi coù

ñöùc baùc aùi, laáy tình baùc aùi maø soáng: ñoâi vôï choàng vôùi nhau, tín

höõu vôùi Linh muïc vaø Linh muïc vôùi tín höõu.

Treân ñaây laø nhöõng ñieåm chính vaø vaén taét veà “Loøng thöông

xoùt trong muïc vuï gia ñình”. Caàu xin Chuùa ban ôn giuùp söùc cho

taát caû caùc gia ñình Kitoâ giaùo chuùng ta trong vieäc soáng chung vôùi

nhau, cho taát caû caùc tín höõu vaø Linh muïc giuùp nhau ñeå kieän

toaøn ñôøi soáng Kitoâ höõu ôû traàn gian naày, trôû thaønh nhöõng Kitoâ

höõu göông maãu vaø coù theå loan baùo Tin Möøng.

+ Pheâroâ Huyønh Vaên Hai

Giaùm Muïc Gp. Vónh Long

4

Thaùng 11/2017

SUY NIEÄM VEÀ LOØNG THÖÔNG XOÙT CUÛA CHUÙA

Chuùa nhaät Loøng Thöông Xoùt Chuùa ñöôïc tieáp lieàn sau Ñaïi Leã

Phuïc Sinh, Phuïng vuï cuûa Giaùo hoäi môøi goïi chuùng ta caùch ñaëc

bieät, keå töø ngaøy 22 thaùng Tö naêm 2001 laø suøng kính Loøng

Thöông Xoùt Chuùa. Chính thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II,

hoâm nay Giaùo hoäi toân phong leân baäc hieån thaùnh muoán ñaùp laïi

yù muoán cuûa Thieân Chuùa caùch minh nhieân ñöôïc truyeàn laïi cho

thaùnh cho vò thaùnh ñoàng höông cuûa mình laø Faustina Kowalska

söù ñieäp veà loøng thöông xoùt Chuùa ñoái vôùi theá giôùi laø voâ cuøng voâ

haïn. Chuùng ta cuøng nhau thöïc haønh lôøi khuyeân cuûa Chuùa, ñeå

nhaän ñöôïc ôn tha thöù toäi loãi vaø moïi hình phaït, do ñoù, trong lôøi

Ca nhaäp leã hoâm nay : " Nhö nhöõng treû sô sinh, anh em haõy

khao khaùt söõa thieâng lieâng tinh khieát, nhôø ñoù anh em seõ lôùn leân

ñeå höôûng ôn cöùu ñoä. Alleâluia".

Tin Möøng chung cho caû ba naêm Phuïng vuï A,B,C ñöôïc trích töø

Phuùc AÂm theo Thaùnh Gioan (20, 19-31 ), töôøng thuaät laïi söï

kieän Ñöùc Gieâsu phuïc sinh hieän ra gaëp gôõ caùc toâng ñoà thaät laø

caûm ñoäng trong laàn gaëp gôõ Chuùa Kitoâ Phuïc Sinh laøm cho chuùng

ta daâng traøo caûm xuùc. Cöû chæ trao ban bình an cuûa Chuùa cho

caùc moân ñeä, bieán caùc oâng töø nhöõng ngöôøi ñang lo sôï vaø kinh

ngaïc, trôû neân nhöõng taùc vieân cuûa Loøng Chuùa Thöông Xoùt. Chuùa

ñöa ñoâi tay vaø caïnh söôøn coøn in nhöõng daáu tích cuûa cuoäc

thöông khoù vaø noùi vôùi caùc oâng: " Bình an cho caùc con. Nhö Cha

ñaõ sai Thaày, Thaày cuõng sai caùc con". Noùi theá roài, Ngöôøi thoåi hôi

vaø phaùn baûo caùc oâng: "Caùc con haõy nhaän laáy Thaùnh Thaàn, caùc

con tha toäi ai, thì toäi ngöôøi aáy ñöôïc tha. Caùc con caàm toäi ai, thì

5

toäi ngöôøi aáy bò caàm laïi" (Ga 20, 21- 23). Chuùa Gieâsu trao phoù

cho caùc oâng hoàng aân "tha thöù caùc toäi loãi" dieãn taû loøng xoùt

thöông voâ bôø cuûa Thieân Chuùa, hoàng aân naøy phaùt sinh töø nhöõng

veát thöông cuûa ñoâi tay, ñoâi chaân vaø nhaát laø cuûa caïnh söôøn

Chuùa bò ñaâm thaâu qua. Ñoù laø nhöõng veát thöông haèn in treân cô

theå cuûa Ngöôøi luùc coøn soáng, ngay caû sau khi Phuïc Sinh. Nhöõng

veát thöông vinh quang, maø Toâma ñaõ taän maét chöùng kieán taùm

ngaøy sau, thaät khoâng theå naøo tin ñöôïc, loøng thöông xoùt cuûa

Thieân Chuùa : " Thieân Chuùa ñaõ yeâu thöông theá gian ñeán noãi ñaõ

ban Con Moät cuûa Ngaøi" (Ga 3: 16).Töø ñoù, moät laøn soùng tình

thöông nhaân töø ñoå xuoáng treân toaøn theå nhaân loaïi.

Chuùa Kitoâ Phuïc Sinh ñaõ ban taëng cho nhaân loaïi hoàng aân tha

thöù, nhöõng con ngöôøi laàm laïc ñang bò thoáng trò bôûi quyeàn löïc

söï döõ, cuûa ích kyû vaø sôï haõi, tình yeâu cuûa Thieân Chuùa tha thöù

taát caû, hoøa giaûi vaø taùi taïo taâm hoàn, mang laïi cho ta nieàm hy

voïng . Ñoù laø tình yeâu coù söùc bieán ñoåi con tim vaø ban taëng bình

an. Theá giôùi ngaøy nay caàn thieát bieát bao loøng thöông xoùt cuûa

ThieânChuùa!

Chuùa nhaät Loøng Thöông Xoùt Chuùa thoâi thuùc chuùng ta cuøng nhau

laëp laïi caâu Thaùnh Vònh maø suoát caû tuaàn Baùt Nhaät Phuïc Sinh

toaøn theá giôùi ca vang : "Haõy caûm taï Chuùa, vì Chuùa hoûa taâm, vì

ñöùc töø bi cuûa ngöôøi muoân thuûa" (Tv 117, 1). Quaû thaät : "Tình

thöông Chuùa toàn taïi muoân ñôøi! ". Caùi cheát vaø söï soáng laïi cuûa

Chuùa Kitoâ ñaõ thay ñoåi taän caên soá phaän cuûa nhaân loaïi noùi chung

vaø moãi ngöôøi chuùng ta noùi rieâng. Ðaây laø ñieàu kyø dieäu trong ñoù

ñöôïc theå hieän troïn veïn tình thöông cuûa Thieân Chuùa Cha, moät

tình yeâu khoâng ai hieåu thaáu, Ðaáng vì phaàn roãi chuùng ta, vaø ñeå

cöùu chuùng ta, Chuùa ñaõ noäp chính Con yeâu.

6

Chuùa Gieâsu Kitoâ bò haønh haï vaø chòu ñau khoå vì xoùt thöông

chuùng ta, thaät quaù moïi möùc ñoä coù theå töôûng nghó ñöôïc. Caû sau

bieán coá Phuïc Sinh cuûa Con Thieân Chuùa, Thaäp Giaù noùi leân vaø

khoâng ngöøng noùi veà Thieân Chuùa laø Cha, Ðaáng tuyeät ñoái trung

thaønh vôùi tình thöông muoân ñôøi cuûa Ngaøi ñoái vôùi con nguôøi. Tin

vaøo tình thöông naøy coù nghóa laø tin vaøo loøng nhaân töø cuûa Thieân

Chuùa"( Dives in misericordia, soá 7).

Haõy caûm taï Chuùa vì Chuùa haûo taâm, moät tình thöông maïnh hôn

söï cheát vaø toäi loãi. Giôø ñaây, nhaân loaïi vaãn ñang tieáp tuïc ñöôïc

thöøa höôûng tình thöông vaø söï tha thöù cuûa Thieân Chuùa ñoå ra töø

nhöõng veát thöông vinh hieån vaø töø traùi tim cuûa Chuùa, nguoàn

maïch khoâng bao giôø caïn.

Traùi Tim cuûa Chuùa Kitoâ ñaõ trao ban taát caû cho con ngöôøi: söï

cöùu chuoäc, ôn cöùu roãi, söï thaùnh hoùa. Töø Traùi Tim Chuùa tuoân

traøn söï dòu daøng, thaùnh nöõ Faustina Kowalska thaáy xuaát phaùt ra

hai tia saùng chieáu toûa theá gian. Theo lôøi Chuùa giaûi thích cho

thaùnh nöõ, "Hai tia saùng naày töôïng tröng cho maùu vaø nöôùc". Maùu

nhaéc laïi hy teá treân ñoài Golgotha vaø maàu nhieäm Thaùnh Theå; coøn

nöôùc, theo hình aûnh phong phuù cuûa thaùnh söû Gioan, laøm cho ta

nghó ñeán bí tích Röûa Toäi vaø hoàng aân Chuùa Thaùnh Thaàn (x. Ga

3, 5; 4, 14).

Lôøi kinh chuùng ta vaãn ñoïc: "Laïy Chuùa Gieâsu, con tín thaùc vaøo

Chuùa", dieån taû ñuùng thaùi ñoä maø chuùng ta muoán coù, ñeå chuùng ta

ñaët nieàm tin töôûng vaø phoù thaùc tuyeät ñoái vaøo tay Thieân Chuùa,

Ðaáng cöùu roãi duy nhaát cuûa chuùng ta ! Nhöõng tia saùng cuûa loøng

nhaân töø Chuùa ban laïi nieàm hy voïng, moät caùch ñaëc bieät, cho

nhöõng ai caûm thaáy mình bò ñeø beïp döôùi gaùnh naëng cuûa toäi loãi.

Laïy Chuùa, nhôø söï cheát vaø söï soáng laïi cuûa Chuùa, Chuùa ñaõ maïc

khaûi tình yeâu cuûa Thieân Chuùa Cha cho chuùng con, chuùng con

7

tin thaùc vaøo Chuùa, chuùng con laëp laïi ngaøy luùc naøy vôùi xaùc tín

raèng: Laïy Chuùa Gieâsu, con tín thaùc vaøo Chuùa, xin thöông xoùt

chuùng con vaø theá giôùi.

Laïy Meï maria, Meï cuûa loøng nhaân töø hay thöông xoùt, xin giuùp

chuùng con laø con caùi Meï duy trì loøng tin vaøo Con Meï, Ðaáng cöùu

chuoäc chuùng con. Laïy thaùnh Giaùo hoaøng Gioan XXII, thaùnh

Gioan Phaoloâ II vaø thaùnh nöõ Faustina maø hoâm nay chuùng con

nhôù ñeán vôùi heát loøng moä meán, xin cuõng trôï giuùp chuùng con.

Xin cho chuùng con ñöôïc cuøng vôùi caùc thaùnh, höôùng nhìn veà

Ðaáng Cöùu Chuoäc, vaø laëp laïi lôøi nguyeän: Laïy Chuùa Gieâsu, con tín

thaùc vaøo Chuùa". Baây giôø vaø maõi maõi. Amen.

Lm. Antoân Nguyeãn Vaên Ñoä

8

Keâu môøi: Anh chò em thaân meán, khi Hoäi Thaùnh quan taâm

chaêm soùc muïc vuï veà gia ñình, laø Hoäi Thaùnh muoán naâng ñôõ

nhöõng gia ñình ñang gaëp caûnh vaát vaû veà ñôøi soáng vaät chaát vaø

caû veà ñôøi soáng ñöùc tin. Caàn toû loøng thöông xoùt cuûa Chuùa cho

moïi gia ñình. Chuùng ta cuøng hieäp yù caàu nguyeän:

1. Chuùa phaùn: “Cha meï khoâng bieát laø con coù boån phaän ôû nhaø

cuûa Cha con sao?”. Chuùng ta caàu nguyeän cho moïi thaønh

phaàn Hoäi Thaùnh bieát quan taâm chaêm soùc muïc vuï caùc gia

ñình, giuùp caùc gia ñình soáng ñöùc tin Coâng Giaùo, soáng loøng

thöông xoùt Chuùa.

2. “Baø vaøo nhaø oâng Dacaria vaø chaøo hoûi baø EÂlisabeùt”. Chuùng

ta caàu nguyeän cho caùc Kitoâ-höõu vaø giôùi treû, bieát theo göông

Meï Maria maø giuùp ñôõ cho gia ñình mình neân maùi aám cuûa

tình thöông, neân chöùng taù cuûa loøng thöông xoùt Chuùa.

3. Chuùa phaùn: “Ðôøi noï tôùi ñôøi kia,Chuùa haèng thöông xoùt nhöõng ai

kính sôï Ngöôøi.”. Chuùng ta caàu nguyeän cho caùc Kitoâ-höõu bieát

nhaän ra loøng thöông xoùt Chuùa trong gia ñình mình, vaø bieát theå

hieän loøng thöông xoùt Chuùa ñoái vôùi caùc gia ñình.

4. Chuùa phaùn: “Hoâm nay, ôn cöùu ñoä ñaõ ñeán cho nhaø naøy, bôûi

ngöôøi naøy cuõng laø con chaùu toå phuï AÙpraham”. Chuùng ta

caàu nguyeän cho caùc gia ñình trong hoï ñaïo chuùng ta, bieát theå

hieän loøng thöông xoùt Chuùa, ñeå moïi ngöôøi ñöôïc ôn cöùu roãi.

Keát thuùc: Laïy Chuùa, Chuùa ñaõ toû loøng thöông xoùt ñoái vôùi gia

ñình chuùng con. Xin cho chuùng con caûm nhaän ñöôïc loøng

thöông xoùt Chuùa, vaø cuõng giuùp cho moïi ngöôøi neân chöùng taù cuûa

loøng thöông xoùt maø ñöôïc ôn cöùu roãi. Chuùng con caàu xin…Amen

Lm. Pheâroâ Nguyeãân Vaên Hieàn

9

GIA ÑÌNH THEÅ HIEÄN DUNG MAÏO LOØNG THÖÔNG XOÙT

Töø khôûi thuûy saùng taïo, Thieân Chuùa ñaõ döïng neân ngöôøi nam

(Añam), vaø töø Añam Thieân Chuùa döïng neân ngöôøi nöõ (Eva).

Ngöôøi taùc hôïp hoï neân moät (x. St 2,25) vaø ban cho hoï haïnh

phuùc Ñòa Ñaøng. Ñaây laø caëp hoân nhaân ñaàu tieân cuûa lòch söû

nhaân loaïi. Nhö theá, hoân nhaân naèm trong keá hoaïch ñôøi ñôøi cuûa

Thieân Chuùa Tình yeâu vaø laø coâng trình khoân ngoan cuûa Ngöôøi.

Do ñoù, baûn chaát cuûa hoân nhaân chính laø tình yeâu.

Tình yeâu cuûa Thieân Chuùa ñöôïc theå hieän roõ nhaát nôi caùc gia

ñình Kitoâ höõu, Ngaøi mong muoán töø nôi caùc gia ñình, nhaân loaïi

nhaän bieát söï hieän dieän cuûa Ngaøi nôi traàn gian naøy qua ñôøi soáng

göông maãu, yeâu thöông, bieát hy sinh cho nhau. Nhöng vôùi

nhöõng caùm doã veà phöông dieän vaät chaát, nhieàu gia ñình ngaøy

nay ñaõ khoâng coøn giöõ ñöôïc neùt ñeïp yeâu thöông, chuû nghóa caù

nhaân noåi troäi, con ngöôøi ñoøi hoûi phaûi ñöôïc töï do, töø ñoù, daãn

ñeán thieáu toân troïng nhau, khoâng coøn bieát hy sinh cho nhau, gaây

ra nhöõng phieàn toaùi, nhöõng xung khaéc vaø daàn daàn daãn ñeán ñoå

vôõ, gia ñình ly taùn.

Hieán cheá Muïc vuï veà Giaùo Hoäi “Gaudium et Spes”, soá 25. "con

ngöôøi vì nhöõng hoaøn caûnh xaõ hoäi hoï ñang soáng vaø tieâm nhieãm

ngay töø thuôû thieáu thôøi, neân nhieàu khi xa caùch khoâng laøm

ñieàu thieän vaø bò loâi keùo laøm ñieàu aùc."

Nhìn vaøo thöïc traïng nôi caùc gia ñình trong xaõ hoäi hoâm nay,

nhieàu nhaân vò ñaõ bò chaø ñaïp, con tim bò tan naùt, töø chính ngöôøi

10

thaân trong gia ñình cuûa mình, moät hình aûnh phaûn chöùng laïi

tình thöông cuûa Thieân Chuùa.

Giöõa loøng xaõ hoäi gia ñình phaûn chieáu dung maïo Loøng Thöông

Xoùt: Muoán soáng ñöôïc nhö theá, moïi thaønh vieân cuûa gia ñình caàn

soáng ñaïo nhieät thaønh laøm neân truyeàn thoáng ñöùc tin gia ñình.

Nôi ñaây, ñöùc tin ñöôïc truyeàn thuï qua nhöõng lôøi caàu nguyeän, lôøi

khuyeân baûo daïy doã, ñaëc bieät trong nhöõng bieán coá vui buoàn cuûa

cuoäc soáng vaø qua nhöõng maãu göông ñöùc tin.

Tình yeâu laø neàn moùng xaây döïng nhöõng moái töông quan gia

ñình. Ñoái vôùi con caùi, tình yeâu cuûa cha meï trôû thaønh daáu chæ

tình yeâu cuûa Thieân Chuùa. Söù maïng cuûa ñôøi soáng gia ñình laø baûo

toaøn, bieåu loä vaø truyeàn ñaït tình yeâu.

Ngay töø nguyeân thuûy Thieân Chuùa taïo döïng con ngöôøi ñaõ coù

Tình Yeâu. Tình yeâu taïo neân moät moái daây lieân heä maät thieát gaén

boù caùc caù nhaân thaønh moät coäng ñoàng, ñoù laø gia ñình; roài töø gia

ñình phaùt trieån thaønh xaõ hoäi. Cho neân moái töông quan giöõa con

ngöôøi töø trong gia ñình ñeán ngoaøi xaõ hoäi laø quan heä hoã töông

khoâng theå taùch rôøi. Do ñoù, gia ñình coù boån phaän ñem chính

aùnh saùng dung maïo Loøng Thöông Xoùt ñaõ ñoùn nhaän töø Thieân

Chuùa Tình Yeâu chieáu toûa trong moâi tröôøng xaõ hoäi baèng nhöõng

haønh doäng cuï theå:

* Veà theå lyù (thöông xaùc 7 moái):

Cho ngöôøi ñoùi ñöôïc aên.

Cho ngöôøi khaùt ñöôïc uoáng.

Cho ngöôøi raùch röôùi coù ñoà maëc.

Cho ngöôøi voâ gia cö ñöôïc ôû nhôø.

11

An uûi nhöõng tuø nhaân.

Thaêm vieáng caùc beänh nhaân.

Choân xaùc ngöôøi cheát.

* Veà tinh thaàn (thöông linh hoàn 7 moái):

Daïy doã nhöõng ngöôøi doát naùt.

Caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi coøn soáng vaø ñaõ qua ñôøi.

Söûa ñoåi nhöõng ngöôøi toäi loãi.

Tö vaán cho nhöõng ngöôøi nghi ngôø.

An uûi nhöõng ngöôøi saàu khoå.

Khieân nhaãn chòu ñöïng nhöõng ngöôøi sai traùi.

Saün saøng tha thöù cho nhöõng ngöôøi laàm loãi.

Söï “phaûn chieáu dung maïo Loøng Thöông Xoùt giöõa loøng xaõ hoäi”

chính laø söù vuï Truyeàn giaùo maø Thieân Chuùa vaø Giaùo Hoäi ñaõ trao

phoù cho caùc gia ñình. Öôùc gì moãi gia ñình chuùng ta caàn phaûi yù

thöùc ôn goïi gia ñình, söù maïng maø Thieân Chuùa môøi goïi, gia ñình

laø bieåu töôïng cuûa tình yeâu maø Giaùo Hoäi ñang noã löïc phuïc hoài.

Lm. Gioan Leâ Tieán Thieän

12

MUÏC VUÏ HOÂN NHAÂN

KHOÂNG COÙ NHÖÕNG BÖÔÙC CHUAÅN BÒ HOÂN NHAÂN

COÙ ÑÖÔÏC CÖÛ HAØNH KHOÂNG ? (tt)

Caâu hoûi ñöôïc ñaët ra vôùi cuïm töø “khoâng coù nhöõng böôùc chuaån

bò hoân nhaân” thì hoân nhaân ñoù coù ñöôïc cöû haønh khoâng? Neáu

hieåu caâu hoûi naøy theo ñieàu 1063 cuûa Boä Giaùo Luaät veà vieäc

chuaån bò hoân nhaân maø chuùng ta ñaõ baøn trong maáy thaùng qua

nhö laø: chuaån bò xa, chuaån bò gaàn vaø chuaån bò tröïc tieáp ñeå keát

hoân ñeàu khoâng coù, thì ñieàu naøy cuõng ñoàng nghóa vôùi nhöõng

ngöôøi mang danh Kitoâ höõu nhöng khoâng ñöôïc hoïc hoûi giaùo lyù

toâng truyeàn cuûa Hoäi thaùnh Coâng giaùo. Töø ñaây, chuùng ta coù theå

ñöa ra nhöõng giaû thuyeát nhö sau:

1/. Tröôøng hôïp thöù nhaát, khoâng ñöôïc hoïc giaùo lyù, nhöng coù

thöïc haønh ñöùc tin. Nghóa laø nhöõng ngöôøi ñöôïc röûa toäi töø nhoû,

nhöng vì hoaøn caûnh naøo ñoù maø hoï khoâng ñöôïc hoïc giaùo lyù (coù

theå do cha meï lô laø khoâng lo cho con caùi hoïc giaùo lyù, hoaëc do

soáng trong hoaøn caûnh khoâng coù hoï ñaïo, khoâng coù nhaø thôø,

khoâng coù ngöôøi daïy giaùo lyù…) nhöng hoï vaãn coù ñöùc tin, thænh

thoaûng vaãn ñi tham döï thaùnh leã vaø thöïc haønh ñöùc tin.

2/. Tröôøng hôïp thöù hai, hoï ñaõ ñöôïc röûa toäi (dó nhieân laø röûa toäi töø

luùc nhoû), khoâng ñöôïc hoïc giaùo lyù, vaãn bieát mình laø ngöôøi Coâng

giaùo nhöng khoâng thöïc haønh ñaïo vaø choái boû ñöùc tin Coâng giaùo.

3/. Tröôøng hôïp thöù ba, khi ñöôïc röûa toäi (treû nhoû) xong thì gaëp

hoaøn caûnh naøo ñoù maø hoï bò thaát laïc khoâng bieát mình laø ngöôøi

Coâng giaùo cho tôùi khi laäp gia ñình. Tröôøng hôïp naøy hoï cuõng

13

khoâng coù ñöùc tin vaø dó nhieân cuõng khoâng thöïc haønh ñaïo trong

ñôøi soáng.

Vôùi ba giaû thuyeát treân cuûa nhöõng ngöôøi khoâng coù nhöõng böôùc

chuaån bò hoân nhaân, chuùng ta taïm gom laïi thaønh hai loaïi: tröôøng

hôïp thöù nhaát vaø thöù ba vaøo moät loaïi; tröôøng hôïp thöù hai vaøo

moät loaïi.

Tröôøng hôïp thöù nhaát vaø thöù ba: chuùng ta taïm xem nhö thieáu xoùt

trong nhöõng böôùc chuaån bò vì hoaøn caûnh maø loãi khoâng do

ñöông söï. Trong tröôøng hôïp naøy, khi muoán keát hoân theo pheùp

ñaïo, ñöông söï hay caùc muïc töû nhaän ra nhöõng khieám khuyeát

trong thieáu xoùt cuûa ñöông söï neân phaûi boå khuyeát cho nhöõng

thieáu xoùt ñoù. Nghóa laø phaûi tìm hieåu laïi giaùo lyù ñeå hoï hieåu bieát

veà hoân nhaân Coâng giaùo, caùc quyeàn lôïi, boån phaän cuûa vôï choàng

vaø cuûa cha meï ñoái vôùi con caùi, cuõng nhö vieäc sinh saûn vaø giaùo

duïc con caùi (x.ñ. 1063). Ngoaøi ra, trong taøi lieäu höôùng daãn cuûa

UÛy ban Giaùo Hoaøng veà Gia ñình coøn löu yù theâm vieäc chuaån bò

hoân nhaân phaûi höôùng daãn cho ñoâi baïn treû veà nhöõng töông quan

lieân vò giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ trong chöông trình cuûa

Thieân Chuùa nôi baäc soáng gia ñình; yù thöùc veà söï öng thuaän laø

neàn taûng cuûa söï keát hôïp, ñôn hoân vaø baát khaû phaân ly cuûa hoân

nhaân; khía caïnh nhaân baûn cuûa tính duïc hoân nhaân, haønh vi keát

hôïp vôï choàng (x.Chuaån bò hoân nhaân, soá 35). Vieäc boå khuyeát

naøy ñoøi hoûi phaûi coù thôøi gian ñeå chuaån bò. Nhöng chuaån bò

trong bao laâu thì tuøy vaøo hoaøn caûnh cuï theå cuûa moãi tröôøng hôïp

rieâng bieät.

Tröôøng hôïp thöù hai: bieát mình laø ngöôøi Coâng giaùo nhöng choái

boû ñöùc tin (choái boû ñöùc tin ñöôïc hieåu nhö laø coâng khai rôøi boû

ñöùc tin, laø moät haønh vi döùt khoaùt vaø roõ raøng tröôùc maët ngöôøi coù

thaåm quyeàn trong Giaùo hoäi, xin xoùa boû danh Kitoâ höõu, nghóa laø

14

hoaøn toaøn choái boû ñöùc tin vaø ôû beân ngoaøi Giaùo hoäi, duø hoï coù

gia nhaäp vaøo moät giaùo hoäi khaùc hay khoâng (tröôøng hôïp naøy

khoâng aùp duïng vôùi nhöõng ngöôøi beâ treå). Ñaây laø moät tröôøng hôïp

khoù! Chuùng ta laïi ñöa ra hai giaû thuyeát nöõa:

a). neáu giôø hoï keát hoân vôùi moät ngöôøi ngoaøi Giaùo hoäi Coâng giaùo,

maø ngöôøi rôøi boû ñöùc tin khoâng quay laïi vôùi Giaùo hoäi thì chính

baûn thaân cuûa hoï khoâng bò Giaùo luaät chi phoái (x. Töï saéc

Omnium in Mentem cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñictoâ XVI, ban

haønh 15/12/2009). Dó nhieân, veà phaàn cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo

khoâng nhìn nhaän hoân nhaân cuûa hoï laø hôïp luaät; coøn neáu hoï keát

hoân vôùi ngöôøi Coâng giaùo maø ngöôøi Coâng giaùo ñoù coøn hieäp

thoâng vôùi Giaùo hoäi, thì chính ngöôøi Coâng giaùo ñoù bò caám keát

hoân vôùi ngöôøi ñaõ rôøi boû ñöùc tin (x.ñ.1124 vaø ñ.1071§2). Ñeå

hoân nhaân cuûa hoï ñöôïc Giaùo hoäi nhìn nhaän thì phaûi coù pheùp

minh nhieân cuûa Baûn quyeàn sôû taïi vaø hoäi ñuû nhöõng ñieàu kieän

nhö ñieàu 1071§2 noùi: “Ñaáng Baûn quyeàn ñòa phöông khoâng

ñöôïc ban pheùp chöùng hoân cho ngöôøi ñaõ hieån nhieân choái boû

ñöùc tin Coâng giaùo, tröø khi ñaõ giöõ caùc quy taéc ñöôïc noùi ñeán ôû

ñieàu 1125, vôùi nhöõng thích nghi caàn thieát”.

Giöõ nhöõng quy taéc cuûa ñieàu 1125 laø xem hoân nhaân cuûa hoï nhö

moät hoân nhaân hoãn hôïp. Ñieàu 1125 noùi: Ñaáng Baûn Quyeàn ñòa

phöông coù theå ban pheùp treân ñaây, neáu coù moät lyù do chính ñaùng

vaø hôïp lyù, nhöng khoâng ñöôïc ban pheùp aáy, neáu khoâng hoäi ñuû

ñieàu kieän sau ñaây:

§1. beân Coâng giaùo phaûi tuyeân boá mình saün saøng traùnh moïi

nguy cô maát ñöùc tin vaø thaønh thaät cam keát seõ laøm heát söùc ñeå

taát caû con caùi ñöôïc Röûa Toäi vaø ñöôïc giaùo duïc trong Giaùo Hoäi

Coâng giaùo;

15

§2. phaûi kòp thôøi thoâng baùo theá naøo cho beân khoâng Coâng giaùo

bieát nhöõng ñieàu beân Coâng giaùo phaûi cam keát, ñeå hoï yù thöùc thaät

söï veà lôøi cam keát vaø nghóa vuï cuûa beân Coâng giaùo;

§3. caû hai beân phaûi ñöôïc giaùo huaán veà nhöõng muïc ñích vaø ñaëc

tính chính yeáu cuûa hoân nhaân maø khoâng beân naøo ñöôïc pheùp

loaïi boû.

b). coøn neáu ngöôøi rôøi boû ñöùc tin tröôùc ñaây, giôø hoï quay trôû laïi

vôùi Giaùo hoäi, thì phaûi coù pheùp minh nhieân cuûa thaåm quyeàn

Giaùo hoäi môùi ñöôïc keát hoân theo pheùp ñaïo. Ñieàu naøy, chaéc

chaén söï khoân ngoan cuûa caùc muïc töû phaûi traéc nghieäm xem

thieän chí vaø muïc ñích cuûa vieäc hoï trôû laïi ñaïo laø gì, vaø vieäc hoïc

laïi giaùo lyù cuøng vôùi vieäc tuyeân xöng ñöùc tin toâng truyeàn cuûa

Giaùo hoäi laø ñieàu phaûi laøm, ñoàng thôøi phaûi coù pheùp minh nhieân

cuûa thaåm quyeàn. Ñieàu luaät 1124 cuûa Boä giaùo luaät noùi raát maïnh:

“Neáu khoâng coù pheùp minh nhieân cuûa thaåm quyeàn, caám keát

hoân giöõa hai ngöôøi ñaõ ñöôïc Röûa Toäi, maø moät ngöôøi ñaõ ñöôïc

Röûa Toäi trong Giaùo Hoäi Coâng giaùo hoaëc ñaõ ñöôïc nhaän vaøo

Giaùo Hoäi Coâng giaùo sau khi ñöôïc Röûa Toäi, coøn ngöôøi kia ñaõ

gia nhaäp vaøo moät Giaùo Hoäi hoaëc moät coäng ñoaøn Giaùo Hoäi

khoâng thoâng hieäp troïn veïn vôùi Giaùo Hoäi Coâng giaùo”.

Ñeán ñaây chuùng ta coù theå traû lôøi cho vaán naïn ôû treân veà “khoâng

coù nhöõng böôùc chuaån bò hoân nhaân thì hoân nhaân ñoù coù ñöôïc cöû

haønh hay khoâng?”. Caâu traû lôøi cho vaán naïn naøy laø: hoân nhaân

cuûa nhöõng ngöôøi khoâng coù nhöõng böôùc chuaån bò do thieáu xoùt

thì khoâng bò caám, nhöng coù theå bò hoaõn laïi ñeå boå tuùc cho

nhöõng thieáu xoùt ñoù; coøn hoân nhaân cuûa nhöõng ngöôøi khoâng coù

nhöõng böôùc chuaån bò vaø cuõng ñoàng thôøi rôøi boû ñöùc tin thì bò

caám.

16

Cuõng neân noùi roõ hôn vieäc hoaõn keát hoân hay bò caám keát hoân ôû

treân khoâng phaûi do caùc cha sôû laøm khoù, nhöng do chính Giaùo

luaät quy ñònh, nhaèm giuùp cho hoân nhaân cuûa ngöôøi Coâng giaùo

ñöôïc höõu hieäu, hôïp phaùp vaø ñaït ñöôïc ôn ích troïn veïn.

Môùi ñaây, trong kyø hôïp thöông nieân laàn II naêm 2017, Hoäi Ñoàng

Giaùm Muïc Vieät Nam khi baøn veà muïc vuï di daân coù löu yù raèng

“… caùc tín höõu caàn phaûi ñaït tôùi söï hieåu bieát nhaát ñònh ñeå coù

theå chuaån bò böôùc vaøo ñôøi soáng hoân nhaân caùch xöùng ñaùng vaø

gìn giöõ bí tích Hoân Phoái caùch trung thaønh” (HÑGM VN,

Höôùng Daãn Muïc Vuï Di Daân soá 60, thaùng 9/2017).

Daàu vaäy, Giaùo hoäi cuõng löu yù ñeán caùc cha sôû haõy khaùch quan

vaø tuøy hoaøn caûnh cuï theå ñeå giuùp cho con caùi mình, ñöøng ñaët

theâm “nhöõng quy ñònh cuûa hoï ñaïo” nhö: phaûi xong lôùp bao

ñoàng, phaûi hoïc giaùo lyù do cha daïy, phaûi thuoäc bao nhieâu kinh,

phaûi ñaêng kyù keát hoân trong thôøi gian bao laâu… thì môùi ñöôïc

cha giôùi thieäu hay chöùng hoân. Laøm nhö vaäy sinh ra thieät thoøi

cho con caùi cuûa mình vaø ñi ngöôïc laïi quyeàn ñöôïc keát hoân cuûa

con ngöôøi nhö ñieàu 1058 cuûa Boä giaùo luaät noùi: “Taát caû moïi

ngöôøi khoâng bò luaät caám ñieàu coù theå keát hoân”. Vieäc caám hay

thieát laäp ngaên trôû khoâng ñöôïc keát hoân chæ coù Ñöùc Giaùo Hoaøng

môùi ban luaät aáy maø thoâi (x.ñ.1075).

Lm. Pheâroâ Hoà Hoaøng Vuõ

17

ÑÖÙC THAÙNH CHA PHANXICOÂ

KHUOÂN MAËT NGÖÔØI LINH MUÏC HOÂM NAY[1]

Nhaân dòp Chuùa Nhaät veà Loøng Thöông Xoùt cuûa Thieân Chuùa,

xin chia seû moät soá neùt tieâu bieåu trong tính caùch raát deã thöông,

vaø laø khuoân maët ngöôøi linh muïc raát deã meán cuûa Ñöùc Thaùnh

Cha Phanxicoâ. Ñoù laø tính caùch raát haáp daãn cuûa con ngöôøi linh

muïc, vì noù phaùc hoïa laïi dung maïo cuûa Ñöùc Kitoâ, ñem laïi moät

söùc naêng ñoäng môùi cho caùc linh muïc hoâm nay.

Soáng khoù ngheøo

Ñöùc Phanxicoâ khi coøn laø Toång giaùm muïc ôû Buenos Aires, ngaøi

khoâng söû duïng xe hôi rieâng, cuõng khoâng coù taøi xeá rieâng. Ngaøi

söû duïng phöông tieän giao thoâng coâng coäng, meùtro hoaëc xe bus.

Ngaøi töø choái ôû trong ngoâi bieät thöï xinh ñeïp cuûa toøa toång giaùm

muïc, vaø ñeán ôû trong caên hoä hai phoøng nhoû treân laàu 3 cuûa Nhaø

Chung giaùo phaän.

Khi leân ngoâi, ngaøi khoâng ñeán ôû caên phoøng daønh cho giaùo

hoaøng nhöng ôû taïi nhaø khaùch thaùnh Matta, caên phoøng soá 201

daønh cho khaùch troï, phoøng aên chung, cuøng ngoài chung vôùi moïi

ngöôøi.

Sau khi ñaéc cöû giaùo hoaøng, vò chöôûng nghi Guido Marini ñeà

nghò ngaøi maëc aùo choaøng ñoû, töôïng tröng cho quyeàn löïc, ngaøi

traû lôøi: “Khoâng, caùm ôn… Leã hoäi hoùa trang ñaõ keát thuùc roài”.

Hoâm sau, ngaøy ñaêng quang, ngaøi cuõng khoâng mang giaày ñoû coå

18

ñieån vaø vôù tím, nhöng mang ñoâi giaày maøu ñen cuõ kyõ ñaõ bieán

daïng.

Trong vieäc tuyeån choïn caùc giaùm muïc, ngaøi thoâng baùo cho caùc

söù thaàn thay maët cho giaùo trieàu coù traùch nhieäm tieán cöû caùc öùng

vieân raèng: “Ñoù phaûi laø nhöõng muïc töû gaàn daân chuùng, yeâu meán

söï khoù ngheøo, khoâng mang naõo traïng “oâng hoaøng”[2].

Moät buoåi saùng thaùng Chín, trong moät thaùnh leã taïi nhaø nguyeän

thaùnh Matta, ngaøi ñaõ coâng kích vieäc toân thôø tieàn baïc vaø toû ra

raát phieàn muoän. Ngaøi noùi raèng, dính beùn tieàn baïc thì seõ xa

caùch Thieân Chuùa. “Tieàn baïc laøm cho tinh thaàn trôû thaønh beänh

taät, laøm ñöùc tin trôû thaønh taøn taät”. Ngaøi coøn noùi theâm raèng, tình

yeâu tieàn baïc khieán caùc linh muïc vaø giaùm muïc phaïm toäi. Vaø

neáu loøng tham noåi leân, thì “tinh thaàn hö hoûng, coù nguy cô coi

toân giaùo nhö moät nguoàn thu lôïi”.

Soáng cho ngöôøi ngheøo

Khi coøn laø vò toång giaùm muïc, ngaøi ñi ra phoá nhö moät linh muïc,

vaø xaùc tín saâu xa raèng, vieäc gaëp gôõ ngöôøi ngheøo giuùp tìm ñöôïc

söï phong phuù thieâng lieâng, bôûi vì nôi ngöôøi ngheøo, ngöôøi ta

nhaän ra tính thaät thaø vaø ñôn sô caùch ñaëc bieät trong moái töông

quan vôùi Chuùa. Ngaøi bieát caùc khu ngoaïi oâ cuõng laø theá giôùi cuûa

baïo löïc, ôû ñoù söï taøn aùc vaãn treo lô löõng. Vì beânh vöïc ngöôøi

ngheøo choáng laïi nhöõng baát coâng vaø caùc theá löïc ñen toái, ngaøi

cuõng nhaän ñöôïc nhöõng lôøi ñe doïa. Nhöng ngaøi vaãn khaúng khaùi:

“Toâi seõ khoâng rôøi boû ñöôøng phoá”[3].

19

Ngaøi luoân ñeán caùc giaùo xöù, nhaát laø caùc giaùo xöù vuøng ngoaïi oâ ñeå

thaêm vieáng nhöõng gia ñình ngheøo khoå. Ngaøi luoân nhaéc caùc linh

muïc: “Giaùo hoäi khoâng phaûi ñöôïc thaønh laäp ñeå kieåm soaùt ngöôøi

daân, nhöng ñeå ñoàng haønh vôùi hoï baát cöù nôi naøo hoï hieän dieän”.

Sau khi ñöôïc baàu, ngaøi ñaõ choïn danh hieäu laø thaùnh Phanxicoâ

Assidi, vaø giaûi thích nhö sau: “Vì toâi muoán mo ät Giaùo hoäi ngheøo

cho ngöôøi ngheøo”[4].

Trong chuyeán toâng du ñaïi hoäi giôùi treû taïi Rio de Janerio, Ñöùc

Phanxicoâ ñaõ ñeán thaêm khu daân ngheøo Varginha. Ngaøi ñaõ

xuoáng khoûi xe ñeå ñi boä döôùi trôøi möa treân nhöõng con ñöôøng laày

loäi trong khu oå chuoät. Nhö moät oâng cha xöù, ngaøi vaøo thaêm moät

gia ñình trong caên nhaø luïp xuïp, cuøng caàu nguyeän vaø trao ñoåi

vôùi hoï, chuùc laønh vaø oâm hoân taát caû nhöõng ñöùa con trong gia

ñình. Sau ñoù, töø khaùn ñaøi nhoû, ngaøi noùi: “Toâi muoán goõ cöûa töøng

nhaø chaøo thaêm anh chò em…”[5].

Soáng gaàn guõi thaân tình

Ñöùc Phanxicoâ luoân tìm caùch gaëp gôõ con ngöôøi, ñuïng chaïm ñeán

ngöôøi ta vaø ñeå ngöôøi ta ñuïng chaïm ñeán mình. Vieäc tieáp xuùc veà

theå lyù laø moät phaàn trong cung caùch giao tieáp cuûa ngaøi. Ngaøi

khoâng muoán trôû thaønh böùc töôïng. Caùc tín höõu ñeàu coù theå oâm

ngaøi, nhö tröôøng hôïp anh quaân nhaân ngöôøi YÙ sau traän chieán

Afganistan trôû veà ñaõ ôû beân ngaøi thaät laâu.

Trong chuyeán ñi ñeán vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo khoå taïi thaønh phoá

Assidi, ngaøi vaøo thaêm Trung taâm Serafico daønh cho nhöõng

ngöôøi khuyeát taät. ÔÛ ñoù hôn moät tieáng ñoàng hoà, ngaøi vuoát ve, oâm

20

hoân khoaûng moät traêm ngöôøi khuyeát taät. Caùnh tay ngaøi naém laáy

nhöõng caùnh tay ñöa ra, oâm laáy vai hoï, môn trôùn leân maù hoï…

Ngaøi truyeàn ñaït söï gaàn guõi giöõa thaân xaùc vôùi thaân xaùc. Hoàng y

Tauran nhaän xeùt: “Ngöôøi ta ñeán Roâma ñeå xem Gioan Phaoloâ II,

ñeå nghe Beâneâdictoâ XVI, vaø ñeå ñuïng chaïm ñeán Phanxico”[6].

Trong moïi cuoäc leã, Ñöùc Phanxico khoâng ñaët khoaûng caùch vôùi

caùc tín höõu, khoâng giöõ khoaûng caùch nghi leã. Ngaøi ñoùn tieáp hoï,

loâi keùo hoï, ñuïng chaïm tôùi hoï. Ngaøi noùi chuyeän, laéng nghe vaø

nhìn vaøo maét caùc tín höõu. Trôøi möa, ngaøi vaãn ñeå ñaàu traàn nhö

ñaùm ñoâng khaùch haønh höông.

Tröôùc ñaây taïi Buenos Aires, ngaøi khoâng heà nhö theá. Khi leân

giaùo hoaøng, ngaøi ñaõ ñaäp vôõ caùi aùo giaùp nhuùt nhaùt vaø hay xaáu

hoå tröôùc kia. ÔÛ Achentina, oâng Joseù Maria Poirier, giaùm ñoác taïp

chì vaên hoùa Criterio, dieãn taû ngaøi laø ngöôøi “haàu nhö luùc naøo

cuõng buoàn, lo laéng, ít noùi, khoâng bao giôø cöôøi”. Moät soá anh em

ôû truï sôû trung öông doøng Teân taïi Roma cuõng bieát ngaøi tröôùc ñaây

laø con ngöôøi“khoù tính vaø kheùp kín”.

Ñuùng laø Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ tuoân ñoå ôn phuùc xuoáng treân vò

ñöôïc choïn. Thaät vaäy, ngay töø laàn tieáp xuùc ñaàu tieân vôùi ñaùm

ñoâng taïi quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ, nhaát laø sau chuyeán toâng du

ñeán Braxin, Ñöùc Phanxico ñaõ ñöôïc caùc tín höõu ñoùn tieáp vôùi

moät söï cuoàng nhieät ngaøy caøng lôùn. Nhôø ñoù, ngaøi xaùc ñònh roõ

hôn veà söï dòu daøng maø ngaøi khuyeân caùc linh muïc phaûi coù trong

cuoäc tieáp xuùc vôùi ngöôøi khaùc.

Ñöùc Gioan Phaolo II tuy ñöôïc moïi ngöôøi caûm phuïc vaù quyù meán

nhöng ngaøi vaãn giöõ söï khaùc bieät trong vai troø vaø tính caùch nhö

21

moät vò vua trong caùc cuoäc tieáp xuùc caù nhaân. Ñöùc Phanxico thì

xoùa boû moïi ngaên caùch, ngaøi gaàn guõi nhö moät ngöôøi cha meï qua

söï chaân thaønh. Trong phoøng tieáp khaùch, ngaøi ñeå cho treû em

ñeán beân caïnh mình khi phaùt bieåu, vaø bình thaûn khi coù em beù

leo leân gheá giaùo hoaøng.

Ngaøi khoâng muoán bò caét ñöùt khoûi ngöôøi khaùc bôûi maøn hình

trong caùc nghi leã, cuõng khoâng muoán coù caûnh saùt bao quanh:

“Toâi khoâng caàn caän veä, toâi khoâng phaûi laø ngöôøi khoâng bieát baûo

veä mình”. Sau ngaøy ñöôïc baàu, ngaøi vaøo nhaø thôø Ñöùc baø Caû ñeå

kính vieáng, vaø vaãn ñeå cöûa cho tín höõu vaø du khaùch vaøo trong

cuøng vôùi mình. Nhö moät cha xöù nhaø queâ, ngaøi daâng boù hoa

treân baøn thôø cho Ñöùc Meï.

Muïc töû nhaân laønh

Ñöùc Phanxico ñaõ töøng khaúng ñònh, ngöôøi chaên chieân phaûi coù

“muøi chieân”, thì ñoaøn chieân môùi nhaän ra. Ngay töø nhöõng thaùng

ñaàu tieân, ngaøi ñaõ dieãn taû söù vuï cuûa mình: “Toâi thaáy roõ raèng

ñieàu maø Giaùo hoäi caàn nhaát luùc naøy laø khaû naêng chöõa laønh

nhöõng veát thöông vaø söôûi aám taâm hoàn tín höõu, söï gaàn guõi, söï

thaân thieän. Giaùo hoäi gioáng nhö moät beänh vieän daõ chieán sau

moät cuoäc chieán… Chuùng ta phaûi chöõa nhöõng veát thöông ñaõ, sau

ñoù môùi trao ñoåi veà nhöõng gì coøn laïi… ”[7].

Ngaøi muoán moät Giaùo hoäi khoâng ñeå mình bò “ñoùng khung trong

nhöõng luaät leä nhoû moïn”, khoâng baùm víu “moät caùch quaù

ñaùngvaøo söï an toaøn cuûa giaùo lyù”, khoâng bieán toân giaùo thaønh

moät yù thöùc heä, nhöng chæ taäp trung vaøo lôøi loan baùo neàn taûng:

“Ñöùc Gieâsu Kitoâ ñaõ cöùu ñoä baïn!”[8].

22

Töø ñoù, ngaøi gôïi leân hình moät Giaùo hoäi laø meï vaø laø muïc töû: “Toâi

coù moät ñieåm giaùo lyù chaéc chaén, ñoù laø Thieân Chuùa trong cuoäc

soáng cuûa töøng ngöôøi. Ngay caû trong cuoäc soáng cuûa moät con

ngöôøi ñaõ trôû thaønh bi thaûm, bò caùc neát xaáu laøm baêng hoaïi… thì

Thieân Chuùa vaãn ôû trong cuoäc soáng cuûa hoï. Ngöôøi ta coù theå vaø

phaûi tìm kieám Ngaøi trong moïi cuoäc ñôøi con ngöôøi”[9]. Söù ñieäp

naøy ñaõ ñöôïc moïi ngöôøi reo vang vaø ñem loøng caûm meán: caûm

meán caùch ngaøi noùi, caùch ngaøi xuaát hieän, caùch ngaøi soáng.

Coù ngöôøi thuù nhaän: “Toâi ñaõ taùch rôøi khoûi Giaùo hoäi, vaø baây giôø

Ñöùc Phanxicoâ ñaõ ñöa toâi trôû laïi vôùi Giaùo hoäi”. Hoaëc oâng Marco

Tarquinio, toång bieân taäp tôø baùo Avvenir trích lôøi moät ñoäc giaû:

“Ñaõ töø laâu ngöôøi aáy khoâng caàu nguyeän, nhöng baây giôø moãi

ngaøy ñeàu caàu nguyeän cho Ñöùc Phanxico. Giaùo hoaøng ñaõ ñoát

noùng con tim ngöôøi tín höõu, ñuïng chaïm tôùi nhöõn ngöôøi deø daët,

vaø tieáp xuùc ñöôïc vôùi nhöõng ngöôøi ôû xa nhaát”.

Chaân thaønh vaø giaûn dò

Ñieàu giuùp ngaøi gaàn guõi vôùi ñaïi chuùng laø söï chaân thaønh, nhaát laø

khi ngaøi ñeà caäp caû ñeán nhöõng thieáu soùt cuûa giaùo hoaøng: “Ngay

caû giaùo hoaøng cuõng ñi xöng toäi 2 tuaàn 1 laàn, vì giaùo hoaøng cuõng

laø moät toäi nhaân…”. Caùc giaùo hoaøng khaùc cuõng noùi töông töï nhö

theá, nhöng mang kieåu caùch thaùnh thieâng, coøn caùch noùi cuûa

Ñöùc Phanxicoâ laøm phaù vôõ heát moïi beä töôïng.

Moãi ngaøy ngaøi ñeàu rôøi phoøng ôû luùc 10g ñeå ñeán choã laøm vieäc.

Ngöôøi ta coù theå gaëp ngaøi nôi haønh lang, trong thang maùy, coù

khi thaáy ngaøi uoáng cafeù vaø ñang tìm tieàn leû ñeå traû taïi maùy baùn

cafeù…

23

Ngaøi chaân thaønh nhöng cuõng thaúng thaén toá caùo nhöõng tham

nhuõng trong Giaùo hoäi, khoâng ngaïi noùi tôùi nhöõng giaùo só soáng

baát xöùng vôùi söù vuï cuûa mình, vaø chaïy theo nhöõng cuûa caûi traàn

gian. Ngaøi ñaõ than phieàn: “Toâi ñau buoàn khi chöùng kieán moät

linh muïc hay tu só ñi chieác xe hôi ñôøi môùi… Neáu con yeâu thích

chieác xe hôi ñeïp ñeõ thì haõy nghó ñeán taát caû nhöõng ñöùa treû ñang

cheát ñoùi”[10]. Ñoâi khi ngaøi gay gaét: “Ñieàu laøm taát caû chuùng ta

gheâ tôûm laø thaáy giöõa chuùng ta coù nhöõng linh muïc khoâng chaân

chính hay nöõ tu khoâng chaân chính”[11].

Soáng giaûn dò, thanh ñaïm maø vui, chöù khoâng phaûi vôùi khuoân

maët u buoàn. Ngaøi cho thaáy khoâng coù thaùnh thieän trong söï buoàn

thaûm. Buoàn laø coù ñieàu gì ñoù khoâng oån roài. ÔÛ Assidi, ngaøi noùi

vôùi caùc ñan só Clara raèng, ñôøi soáng chieâm nieäm phaûi daãn tôùi

nieàm vui, tôùi con ngöôøi, tôùi nuï cöôøi”[12].

Trong moät laàn tieáp kieán, moät baø meï ngöôøi Taây Ban Nha noùi

nhoû vôùi ngaøi: “Caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ trôû neân moät Ñöùc

Gieâsu môùi treân traàn gian”. Giaùo hoaøng ñoû maët roài baät cöôøi noùi:

“Nhöng toâi laø moät con quæ”.

Khi ñeán tham döï moät nghi leã long troïng, ngaøi cuõng gioáng nhö

caùc giaùm muïc khaùc, töï mang theo muõ vaø caùc vaät duïng khaùc.

Khi giaûng, ngaøi khoâng ngoài treân ngai giaùo hoaøng, nhöng ñöùng

noùi gioáng nhö moät cha xöù. Kieåu soáng bình daân vaø giaûn dò cuûa

ngaøi ñaõ laøm ñaûo loän caû truyeàn thoáng, loaïi boû tính caùch phong

kieán cuûa giaùo trieàu ñaõ keát tuï bao nhieâu theá kyû. Coù laàn ngaøi ñaõ

noùi vôùi Eugenio Scalfari, ngöôøi saùng laäp tôø La Repubblica

raèng:“Caùc ngöôøi ñöùng ñaàu trong Giaùo hoäi nhieàu khi cuõng coù

24

tính töï yeâu mình quaù ñaùng, laïi ñöôïc trieàu thaàn tung hoâ vaø

phænh nònh, trieàu ñình laø beänh phong cuûa giaùo hoaøng”[13].

Lm Thaùi Nguyeân

_______________

[1] Marco Politi, Francesco tra i lupi, Editori Laterza, 2014.

[2] Andkronos 16/11/2013.

[3] E. Hemitian, Francois, un pape surprenant, Press de la Renaissance,

2013.

[4]Francois, Audience aux meùdias, 16, 03, 2013.

[5] G.G. Vecchi, Francessco, La riviluzione della tenerezza, 2013.

[6] S. Le Bars, Le Monde, 06/10/2013.

[7] Francois, A. Spadaro, La Civiltaø Cattolica, 19/09/2013.

[8]Ibid.

[9] Ibid.

[10] Francois,Rencontre avec les seùminaristes, 06/07/2013.

[11]Ibid.

[12] Francois, www.radiovaticana.va, 04/10/2013.

[13] E. Scalfari, La Repubblica, 01/10/2013.

[14] Francois, Homeùlie, 07/07/2013.

[15] Adnkronos, 03/01/2013.

[16] Ñöùc Phanxico, Toân huaán Nieàm vui Tin Möøng, 47.

[17] Ñöùc giaùo hoaøng Phanxico, hoïp baùo 28/07/2013.

[18] Ñöùc Phanxico, baøi giaûng taïi Lampedusa, 08/07/2013.

[19]Nguoàn tin: fr.radiovaticana.va

[20] Francois, A. Spadaro, La Civiltaø Cattolica, 19/09/2013.

[21] J. Bergolio, F. Ambrogetti, S. Rubin, Papa Francesco, Salani, 2013.

[22] Francois, Discours aux eùveâques du Conseil eùpiscopal latino-ameùricain

(CELAM), 28/07/2013.

[23]Ibid.

25

ÑÔØI TU LAØ SÖÏ LY THOAÙT HAY NHAÄP THEÁ?

Ngaøy 20.10 vöøa qua, coù dòp tham döï moät buoåi caàu sieâu cho

moät gia ñình Phaät giaùo nhaân ngaøy gioã cuûa moät ngöôøi oâng, sau

giôø caàu kinh cuûa quyù sö taêng ny, toâi ñöôïc ngoài cuøng baøn vôùi

caùc sö thaày trong böõa côm chay ñaïm baïc. Baàu khí thaân tình vaø

aám aùp qua söï chia seõ, thaêm hoûi veà ñôøi tu cuûa nhau, cuõng nhö

söï lieân ñôùi trong tình thaân gia ñình. Nhaân cô hoäi naøy, mình

muoán bieát qua caùch nghæ vaø soáng ñôøi tu beân Phaät giaùo nhö theá

naøo neân quay sang hoûi sö ngoài beân caïnh:

Thaày ôi, Thaày ñaõ xuaát gia nhieàu naêm roài, Thaày coøn nhôù ñoäng

löïc ban ñaàu ñeå mình ly thoaùt gia ñình maø ñeán vôùi cöûa Phaät

khoâng Thaày?

Sö nheï nhaøng traû lôøi: Ñoù laø kyù öùc khoâng theå queân ñöôïc, luùc ñoù

sö nhaän thaáy cuoäc ñôøi voâ thöôøng quaù, coù ñoù roài maát ñoù neân xin

cha meï cho vaøo Chuøa tu ñeå tìm söï giaûi thoaùt.

Muoán hieåu theâm veà sö, neân mình hoûi tieáp: Daï, cho ñeán hoâm

nay, vôùi bao naêm soáng vôùi Phaät phaùp, Thaày vaãn coøn nuoâi

döôõng taâm tình ñoù hay coù môû theâm cho mình quan nieäm khaùc

veà ñôøi tu khoâng Thaày?.

Sö oân toàn nhöng lôøi noùi raát say söa nhö baøi thuyeát phaùp: Coù

chöù! moãi giai ñoaïn laø moät caûm nghieäm môùi trong haønh trình tu

taäp, chaân nhaän daàn nhöõng giaù trò baûn thaân vaø traàn theá, ñeå

mình loaïi tröø daàn tính tham saân si nôi baûn ngaõ cuûa mình, vaø

26

phaùt huy trí hueä, soáng kyû xaû töø bi ñeå taâm mình luoân an laïc, ruõ

boû moïi phieàn naûo aâu lo…

Toâi caét ngang yù sö: vaø cho ñeán baây giôø, Thaày vaãn giöõ quan

nieäm söï voâ thöôøng cuûa theá gian vaø thaùi ñoä thoaùt ly laø ñuùng?

Sö gaät ñaàu xaùc quyeát: Ñuùng laø vaäy, voâ thöôøng, voâ minh… gaây

neân ñau khoå kieáp ngöôøi, mình phaûi saùng suoát ñeå taâm mình luoân

chaùnh nieäm vaø ñaït caûnh giôùi luoân thanh tònh, khoâng maøn ñeán

nhaân tình theá thaùi…

Cuoäc ñoái thoaïi treân chæ phaûn aùnh phaàn naøo vaøi khía caïnh trong

ñöôøng loái tu trì cuûa Phaät giaùo, nhöng neáu coù caùi nhìn saâu xa

hôn döôùi laêng kính ñôøi tu trì Kitoâ giaùo, thì roõ raøng vaãn coøn khaäp

khieån vaø thieáu raát nhieàu ñieàu maø ngöôøi tu só Kitoâ giaùo phaûi ñaït

ñöôïc. Chaúng haïn, quan nieäm cuûa Phaät giaùo ñôøi laø beå khoå, theá

gian laø voâ thöôøng neân tìm caùch thoaùt ly; coøn vôùi Kitoâ giaùo,

chính Ñöùc Gieâsu ñaõ töø trôøi cao ñeán vôùi theá gian, soáng trong

thaân phaän con ngöôøi, haàu ñem ôn cöùu ñoä vaø söï giaûi thoaùt cho

toaøn theå chuùng sinh. Ñôøi tu Phaät giaùo nhaèm tìm söï thanh tònh,

an laïc taâm hoàn vaø soáng thanh thoaùt, coøn Ñöùc Gieâsu thì laïi soáng

trong thaân phaän hoøa nhaäp vaøo ñôøi, ñi ñeán ñaâu laø thi aân giaùng

phuùc ñeán ñoù, gaùnh laáy bao toäi loãi cuûa nhaân loaïi ñeå roài chaáp

nhaän nhuïc hình vaø cheát nhuïc nhaõ treân thaùnh giaù ñeå giao hoøa

moïi taïo vaät vôùi Thieân Chuùa laø Cha.

Laø tu só ñöôïc Thaày Gieâsu môøi goïi haõy soáng nhöõng gì maø Thaày

ñaõ soáng, haõy laøm nhöõng gì maø Thaày ñaõ laøm vaø chaáp nhaän

nhöõng cheùn ñaéng cuøng vôùi Thaày trong yù ñònh cuûa Chuùa Cha.

27

Theá neân, ñôøi tu khoâng döøng laïi trong vieäc tìm söï giaûi thoaùt, an

nhaøn cho baûn thaân, cuõng khoâng xa laùnh theá traàn, maø phaûi

nhaäp theá trong tinh thaàn cuûa thaùnh Phao loâ: “Vui vôùi ngöôøi vui,

khoùc vôùi ngöôøi khoùc”, vaø saün saøng laáy nhöõng vui möøng vaø hy

voïng, öu saàu vaø lo laéng cuûa nhöõng ngöôøi ñau khoå, ngöôøi ngheøo

laøm cuûa mình nhö lôøi môøi goïi trong phaàn môû ñaàu cuûa hieán cheá

muïc vuï veà Giaùo Hoäi trong theá giôùi ngaøy nay.

Ngoaøi vieäc hieán thaùnh cho Thieân Chuùa vaø ñöôïc soáng trong ôn

goïi tu trì, tu só coøn ñöôïc Chuùa môøi goïi mang söù maïng ñem Tin

Möøng vaø ôn cöùu ñoä ñeán cho tha nhaân, luoân maëc laáy taâm tình

cuûa ngöôøi ñöôïc sai ñi. Trong phaàn môû ñaàu söù ñieäp cuûa Ñöùc

Thaùnh Cha nhaân ngaøy theá giôùi truyeàn giaùo naêm 2017 naøy,

Ngaøi giôùi thieäu “Ñöùc Gieâsu laø Ngöôøi rao giaûng Tin Möøng ñaàu

tieân vaø vó ñaïi nhaát”, ñoàng thôøi keâu goïi con caùi haõy ñaët caâu hoûi,

chaát vaán löông taâm veà traùch nhieäm cuûa mình tröôùc moät theá giôùi

xa ñoïa vôùi bao hoãn loaïn vaø thaát voïng cuûa con ngöôøi; roài Ngaøi

cuõng khaúng ñònh vieäc truyeàn giaùo laø khôi daäy linh ñaïo cuûa söï

leân ñöôøng, löõ haønh vaø ñoïa ñaøy lieân tuïc, bôûi vì phaûi ra khoûi

vuøng ñaát tieän nghi cuûa chính mình ñeå ñeán vôùi nhöõng vuøng

ngoaïi vi caàn ñeán aùnh saùng Tin Möøng, nhaát laø Hoäi Thaùnh cuûa

Chuùa Kitoâ phaûi laø moät Hoäi Thaùnh bò baàm daäp, mang nhieàu

thöông tích thì toát hôn laø moät Hoäi Thaùnh bò giam haõm vaø baùm

víu vaøo söï an toaøn cuûa mình.

Ñôøi tu Kitoâ giaùo khôûi nguoàn töø tieáng goïi cuûa Tình Yeâu, ngöôøi tu

só ñöôïc thuùc baùch, bò loâi cuoáng bôûi maàu nhieäp nhaäp theá vaø ñôøi

soáng cuûa Thaày Gieâsu, khaùt khao ñöôïc ôû beân Ngaøi, soáng thaân

28

tình vôùi Ngaøi trong söï thaùnh hieán cuûa Chuùa Cha vaø ñöôïc Chuùa

Thaùnh Thaàn soi daãn; ñeå roài, cuøng böôùc vôùi Thaày Gieâsu treân

ñöôøng khoå naïn ñeå theå hieän troïn nghóa cuûa chöõ “Yeâu” laø hieán

daâng maïng soáng mình haàu ñem ôn cöùu ñoä cho theá gian. Mong

raèng anh chò em tu só hoâm nay, duø trong linh ñaïo naøo, trong

moâi tröôøng soáng naøo cuõng luoân taâm nieäm vaø soáng troïn veïn vôùi

ôn goïi ñôøi thaùnh hieán, laø ñem Chuùa ñeán cho moïi ngöôøi, taùi laäp

laïi caûnh soáng ñòa ñaøng maø Chuùa ñaõ ban cho oâng baø nguyeân toå,

ñeå cuoäc soáng luoân an vui, haïnh phuùc và con người sẽ không còn

cảm thấy thế gian này là bể khổ nữa.

Doøng Kitoâ Vua - Vónh Long

29

Caùi Thuôû Ban Ñaàu…

Thö göûi cho em …

Giôø ñaây ngoài vieát nhöõng doøng chöõ naøy anh khoâng daùm tin

mình vaãn coøn may maén giöõ laïi ñöôïc gia ñình naøy. Anh ñaõ sai

roài vôï aï, anh thaät xaáu xa vaø heøn nhaùt.

Hôn moät naêm tröôùc, khi phaùt hieän anh coù quan heä vôùi moät nöõ

ñoàng nghieäp, em ñaõ ñau khoå vaø bò soác naëng. Khi ñaáy vì em

sinh ñöùa con thöù hai cuûa chuùng ta neân khoâng coù thôøi gian daønh

cho anh, anh caûm thaáy coâ ñôn, khoâng ñuû baûn lónh neân ñaõ sa

ngaõ. Nhìn nhöõng gioït nöôùc maét cuûa em anh thaät söï raát aân haän

vaø daøy voø baûn thaân. Vì anh vaø coâ gaùi ñoù chöa coù gì saâu saéc neân

ñaõ deã daøng chaám döùt moái quan heä naøy. Em ñaõ tha thöù, coá gaéng

queân ñi taát caû, vôï choàng mình laïi coù nhöõng thaùng ngaøy vui veû

haïnh phuùc.

Theá roài, laïi moät laàn nöõa anh laïc böôùc khi gaëp laïi coâ aáy, ñeå cho

baûn tính traêng hoa cuûa mình ñieàu khieån. Anh vaø coâ aáy noái laïi

tình xöa, laàn naøy saâu saéc hôn vaø ñaõ ñi quaù giôùi haïn…Trong

suoát thôøi gian caëp keø vôùi coâ aáy, anh luoân caûm thaáy coù loãi vôùi

em vaø caùc con, anh ñeán vôùi coâ aáy khoâng phaûi vì tình yeâu

nhöng vì anh khoâng theå vöôït qua ñöôïc nhöõng ham muoán taàm

thöôøng tröôùc moät coâ gaùi quyeán ruõ. Ñaõ bao laàn anh ñònh chia tay

coâ aáy trôû veà laøm ngöôøi choàng, ngöôøi cha toát, vaø vì khoâng theå

soáng maõi trong caûm giaùc giaáu gieám vaø toäi loãi… nhöng anh chöa

kòp döùt khoaùt thì ñaõ bò em phaùt hieän. Nhìn daùng veû cheát laëng

cuûa em, tim anh nhö ngöøng ñaäp. Nhaát laø khi em ñöa tôø giaáy ly

hoân, anh nhö rôi xuoáng vöïc thaåm. Anh bieát mình ñaõ ñi quaù giôùi

haïn söï chòu ñöïng cuûa em roài, khoâng daùm caàu xin em tha thöù,

30

chæ bieát nghó raèng anh seõ nuoâi con vaø chôø ngaøy em suy nghó laïi

maø cho anh cô hoäi ñeå chuoäc loãi. Anh laø ngöôøi ñaøn oâng toài teä,

thaät ñaùng ñôøi anh laém!

Khi em hoûi: “Saép khoâng coøn laø vôï choàng vôùi nhau anh coù ñieàu

gì muoán noùi cuøng em khoâng? Coù ñieàu gì em coù theå laøm cho anh

laàn cuoái ñöôïc khoâng? Anh khoâng phaûi lo laéng cho em, ñoái vôùi

em thì vieäc anh khoâng coøn soáng treân ñôøi naøy môùi laø ñieàu khuûng

khieáp nhaát”. Trôøi aï, anh ñaõ laøm gì theá naøy, anh nhö tænh ra

raèng mình khoâng theå maát ñi ngöôøi vôï nhö em. Tình yeâu noàng

chaùy cuûa coâ gaùi kia coù maõnh lieät ñoù, nhöng khoâng theå naøo so

saùnh ñöôïc vôùi tình yeâu saâu ñaäm em daønh cho anh, noù thaät vó

ñaïi vaø khoâng giôùi haïn, khoâng gì coù theå phaân ly ñöôïc. Quan

troïng hôn laø chuùng ta vaãn vaãn coøn raát yeâu nhau.

Em luïc laïi nhöõng laù thö chuùng ta ñaõ vieát cho nhau khi coøn yeâu,

nhöõng email göûi khi laø vôï choàng, nhöõng böùc aûnh kyû nieäm cuûa

gia ñình vaø gaït ñi noãi ñau em ñaõ tha thöù cho anh. Em noùi: Coù

theå tha thöù laàn cuoái cuøng naøy, mieãn laø vì anh coøn yeâu em, coøn

yeâu gia ñình nhoû cuûa chuùng ta, vaø vì caùc con em seõ khoâng ñeå

gia ñình phaûi tan naùt. Hôn theá nöõa, em khoâng muoán maát ñi ñaët

tính hoân nhaân khi caû anh vaø em ñaõ theà höùa tröôùc Thieân Chuùa

“Em nhaän anh laøm choàng cuûa em, vaø höùa giöõ loøng chung thuûy

vôùi anh, khi thònh vöôïng cuõng nhö luùc gian nan, khi maïnh khoûe

cuõng nhö luùc ñau yeáu, ñeå yeâu thöông vaø toân troïng anh moïi

ngaøy suoát ñôøi em”. Vì theá, em gaùnh chòu heát noãi ñau laàn naøy ñeå

nhöõng ñöùa con cuûa chuùng mình coù ñöôïc moät gia ñình troïn veïn

ñaày ñuû nhö bao gia ñình khaùc.

31

Caùm ôn em vaø caùc con ñaõ cho anh cô hoäi laøm laïi cuoäc ñôøi, anh

traân troïng vaø seõ khoâng bao giôø ñaùnh maát noù nöõa, seõ maõi naém

chaët tay em, ngöôøi phuï nöõ ñaõ cuøng anh traõi qua nhöõng thaùng

ngaøy haïnh phuùc laãn gian nan. Töø nay anh höùa seõ khoâng bao

giôø laøm em phaûi rôi leä theâm moät laàn naøo nöõa. Xin caûm ôn em,

ngöôøi vôï tuyeät vôøi cuûa anh!…

Trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy, ñoâi khi ta queân maát raèng ngöôøi

baïn ñôøi laø moät hoàng aân voâ cuøng quyù giaù. Giaû nhö moät ngaøy kia

ngöôøi choàng hoaëc ngöôøi vôï aáy khoâng coøn nöõa thì chaéc haún

cuoäc soáng gia ñình seõ bò ñaûo ñieân, vì bò laáy maát moät phaàn cuûa

chính mình, nhö thi só Haøn Maëc Töû ñaõ noùi:

“Ngöôøi ñi moät nöûa hoàn toâi maát,

Moät nöûa hoàn kia boãng daïi khôø”

Song, khi nöûa kia ôû beân mình lieäu ngöôøi ta coù nhaän ra ñoù laø

moät hoàng aân voâ giaù maø Thieân Chuùa trao taëng khoâng?

Thaät theá, trong ñôøi soáng hoân nhaân gia ñình, ñeå taïo ñöôïc söï hoøa

hôïp troïn veïn vaø beàn vöõng, ñoøi hoûi vôï choàng caàn hieåu roõ söï

khaùc bieät cuûa nhau, ñeå coù theå caûm thoâng, chia seû vaø nöông töïa

vaøo nhau trong söï kính troïng vaø yeâu thöông chaân thaønh. Nhöng,

cuoäc soáng khoâng phaûi luùc naøo cuõng eâm aû, baèng phaúng, coù

nhöõng luùc trôøi quan maây taïnh, song laïi coù luùc baõo taùp möa sa.

Cuoäc soáng gia ñình cuõng vaäy ñaáy, coù nhöõng luùc treân döôùi thuaän

hoøa, aám eâm haïnh phuùc, nhöng vaãn coù luùc “côm chaúng laønh,

canh chaúng ngoït”. Nhöng cho duø vôï choàng coù yeâu nhau thaém

thieát, thì cuõng coù luùc vaãn xaûy ra nhöõng baát hoøa, baát ñoàng quan

ñieåm vaø coù theå ñöa ñeán söï ñoã vôõ trong gia ñình. Song neáu bieát

caùch giaûi quyeát, chuùng seõ laø cô hoäi ñeå giuùp vôï choàng, con caùi

32

trong gia ñình hieåu nhau hôn vaø tình yeâu ngaøy caøng trieån nôû

phong phuù hôn. Vì moãi thaønh vieân trong gia ñình ñaõ caûm nhaän

ñöôïc “ Caùi vò chua cuûa chanh, vò ngoït cuûa ñöôøng ñeå laøm neân ly

nöôùc maùt, chöù khoâng rieâng coù ñöôøng maø cuõng khoâng haún chæ

coù chanh”.

Nguyeän xin Thieân Chuùa laø Cha giaøu loøng thöông xoùt thöông

ñeán caùc gia ñình hoâm nay. Xin Meï Maria laø meï cuûa moãi ngöôøi,

xin Meï luoân gìn giöõ vaø ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình cuûa chuùng

con.

MTG Caùi Nhum

33

GIAÙO DUÏC CON CAÙI BAÈNG TÌNH THÖÔNG

Thieân ñöôøng tuoåi thô ñaõ kheùp laïi vaø ngöôøi Cha ñaõ ra ngöôøi

thieân coã nhöng caùch giaùo duïc cuûa ngöôøi Cha kính yeâu vaãn coøn

ñaäm neùt trong taâm tö cuûa Tuù. Khi leân 5 tuoåi, Tuù ñöôïc cha ñöa

ñeán chôi nhaø chuù. Ngay laäp töùc Tuù bò thu huùt bôûi moät moâ hình

xe löûa trong phoøng cuûa ngöôøi em hoï. Chôi moät luùc thì Tuù thaáy

thích laém, thaät söï raát muoán coù ñöôïc noù. Theá laø nhaân luùc moïi

ngöôøi khoâng ñeå yù, Tuù beøn len leùn laáy troäm mang veà.

Treân ñöôøng veà nhaø vôùi cha, trong loøng Tuù thaáy raát boái roái, cöïc

kyø khoù chòu, thaät söï khoâng chòu ñöôïc neân ñaõ noùi thaät vôùi cha

raèng mình ñaõ laáy troäm moâ hình xe löûa cuûa em hoï. Cha cuûa caäu

traàm ngaâm im laëng… khoâng noùi lôøi gì… Sau ñoù, Cha nheï

nhaøng noùi vôùi Tuù:“Chuùng ta cuøng quay laïi traû xe löûa cho chuù

nheù, cha seõ mua cho con moät caùi”.

Theá laø Tuù cuøng cha quay laïi traû chieác xe löûa nhoû moät caùch

mieãn cöôõng, trong loøng Tuù vöøa tieác vaø xaáu hoå laém, Tuù sôï ñeán

möùc saép khoùc.

Cha cuûa Tuù bình tónh giaûi thích vôùi ngöôøi chuù: “Thaät ngaïi quaù,

thaèng beù baát caån caàm moùn ñoà chôi naøy ñi neân baây giôø quay

laïi ñeå traû”. Tuù khoâng bò traùch moùc vaø Cha Tuù cuõng khoâng noùi

vieäc naøy vôùi ai khaùc.

Moãi ñöùa treû laø baùu vaät cuoäc ñôøi, laø quaø taëng quyù giaù cuûa Thieân

Chuùa daønh cho caùc baäc cha meï. Vì theá khi treû chaøo ñôøi, cha

meï luoân öôùc mong moät töông lai töôi saùng cho con, nhöng ñeå

bieán kyø voïng cuûa cha meï thaønh söï thaät laø caû moät quaù trình daøi

nuoâi daïy con caùi. Cha oâng ta thöôøng noùi: “Uoán caây töø thuôû coøn

34

non. Daïy con töø thuôû con coøn ñöông thô”. Daïy con thôøi hieän

ñaïi quaû laø moät vieäc raát khoù, vì theá cha meï caàn coù nhöõng ngheä

thuaät vaø kinh nghieäm nhaèm giuùp treû coù ñöôïc böôùc ñi ñuùng ñaén

trong cuoäc ñôøi.

Cha meï neân nhaän thöùc roõ veà thôøi ñaïi vaø xaõ hoäi hieän taïi maø theá

heä con caùi cuûa mình ñang soáng, khaùc nhau ôû ñieåm naøo vôùi thôøi

tröôùc veà moïi maët maø hoï ñaõ traûi qua. Phaûi thaáy roõ nhöõng nhu

caàu caàn thieát cuûa thôøi hieän ñaïi vaø nhöõng gì khoâng phuø hôïp

v.v… Ngöôøi xöa coù caâu: “Thöông con cho roi cho voït. Gheùt

con cho ngoït cho buøi”. Ngaøy nay, khoâng phaûi duøng phöông

phaùp ñaùnh ñaäp maø daïy con toát, cuõng coù luùc caàn roi ñoøn ñeå daïy

con caùi nhöng ñieàu naøy khoâng phaûi laø caùch giaùo duïc toát. Tình

thöông laø caùch giaùo duïc toát vaø coù hieäu quaû nhaát.

Trong giaùo duïc, cha meï phaûi bieát keát hôïp tình thöông hieàn hoøa

vaø söï nghieâm nghò. Cha meï khoâng neân coá chaáp, baûo thuû theo

kieåu xöa laø ñaùnh ñaäp, la maéng khi con sai, tinh thaàn ñoù khoâng

coøn phuø hôïp vôùi thôøi ñaïi hieän nay. Nhö boá cuûa Tuù ñaõ khoâng la

maéng hay ñaùnh ñaäp khi bieát con mình coù loãi, nhöng oâng ñaõ laáy

tình thöông cuûa moät ngöôøi cha maø giuùp con giaûi quyeát vaán ñeà.

Muoán daïy con toát, cha meï phaûi hieåu bieát thôøi ñaïi cuûa con caùi

mình, ñeå coù caùch giaùo duïc toát hôn. Neáu caûm thaáy phuø hôïp vaø

khoâng ñaùnh maát giaù trò con ngöôøi, thì cha meï neân tìm caùch trôï

löïc giuùp ñôõ. Giaùo duïc con toát, seõ cho con moät töông lai töôi

saùng. Söï yeâu thöông vaø ñoäng vieân cuûa cha meï seõ cho con mình

moät söùc maïnh raát to lôùn. Nhö vaäy, con caùi seõ khoâng phaûi deø

35

chöøng trong söï aùp ñaët cuûa ngöôøi lôùn, ngöôïc laïi coøn thoaûi maùi

phaùt huy naêng löïc cuûa chính mình.

Saùch Huaán Ca daïy raèng: “Caû kho taøng cuûa theá giôùi cuõng

khoâng quí baèng coù moät ngöôøi con ñöôïc giaùo duïc toát” (HC

26,28). Con caùi ñöôïc giaùo duïc toát laø nhôø cha meï. Do ñoù, cha

meï luoân laø choã döïa vöõng chaéc cuûa con veà tinh thaàn cuõng nhö

vaät chaát, choã döïa caàn nhaát ñoù laø tình yeâu thöông cuûa cha meï.

Chính baàu khí yeâu thöông seõ laø moâi tröôøng tuyeät haûo ñeå gia

ñình saün saøng ñaûm nhaän vai troø laø tröôøng ñaøo taïo ñaàu tieân, vaø

coù aûnh höôûng suoát ñôøi cuûa moät con ngöôøi. Nhöõng ñöùc tính

nhaân baûn ñöôïc xaây döïng theo thôøi gian giuùp con caùi ñöôïc lôùn

leân, vaø taêng tröôûng theo tuoåi ñôøi.

Tuy soáng trong moät thôøi ñaïi ñaày nhöõng baän roän veà vieäc möu

sinh, cha meï caàn phaûi daønh thôøi gian ñeå gaàn guõi con, ñeå laéng

nghe nhöõng taâm tö tình caûm cuûa con. Töø ñoù, môùi taïo ñöôïc moái

thaâm giao giöõa cha meï vaø con caùi, ñöøng töôûng raèng thöông con

thì chæ caàn cung caáp ñuû ñaày cho con veà vaät chaát, maø caàn phaûi

quan taâm ñeán ñôøi soáng tinh thaàn cuûa con. Coù nhö theá môùi

mong taïo döïng ñöôïc cho con moät töông lai toát ñeïp.

Con caùi khoâng yeâu thöông gia ñình thì khoâng theå yeâu thöông

ñuùng nghóa trong caùc moâi tröôøng xaõ hoäi. Vieäc giaùo duïc tình yeâu

caàn phaûi kieân nhaãn vaø nhaát laø caàn ñeán göông yeâu thöông giöõa

cha meï. Khi nhìn thaáy taám göông yeâu thöông cuûa cha meï, con

caùi seõ caát leân tieáng haùt: “Ba seõ laø caùnh chim ñöa con ñi thaät

xa. Meï seõ laø caønh hoa cho con caøi leân ngöïc.”

36

Baàu khí yeâu thöông trong gia ñình trôû thaønh maùi aám, thaønh

doøng suoái maùt, ñeå con caùi lôùn leân. Con treû Gieâsu may maén

ñöôïc höôûng hoøa khí yeâu thöông cuûa maùi aám Thaùnh gia: “Coøn

haøi nhi ngaøy caøng lôùn leân, theâm vöõng maïnh, ñaày khoân ngoan

vaø haèng ñöôïc ôn nghóa cuøng Thieân Chuùa” (Lc 2,40). Ngaøy nay

ñeå giaùo duïc con caùi toát, baäc laøm cha meï haõy nhìn vaøo gia ñình

Nagiareùt. Meï Maria vaø Thaùnh Giuse laø maãu göông tuyeät haûo

cho caùc gia ñình. Hai Ñaáng ñaõ chu toaøn boån phaän laøm cha meï

trong vieäc nuoâi döôõng, giaùo duïc vaø ñaõ ban taëng cho nhaân loaïi

moät ngöôøi con tuyeät vôøi laø Chuùa Gieâsu.

MTG Caùi Môn

37

MOÄT CHUÙT CAÛM NGHIEÄM VEÀ LOØNG THÖÔNG XOÙT CHUÙA

“Naøy con , con laø Linh Muïc cuûa Cha. Con haõy noùi cho giaùo

daân cuûa con Loøng Thöông Xoùt cuûa Cha maø con caûm nghieäm

ñöôïc”. Vôùi ñoâi tai cuûa ñöùc tin, lôøi môøi goïi naøy laøm ñaùnh ñoäng

loøng toâi. Cuøng vôùi chuû ñeà cuûa Nguyeät San Giaùo Phaän thaùng 11:

“Muïc Vuï Gia Ñình Vôùi Loøng Thöông Xoùt”. Toâi xin daønh moät

chuùt suy tö veà Loøng Thöông Xoùt maø Thieân Chuùa daønh cho Linh

Muïc vaø cho taát caû moïi ngöôøi khi taâm hoàn mình tin töôûng, thao

thöùc. Öôùc mong moät chuùt chia seû naøy seõ giuùp töøng gia ñình Kitoâ

Höõu soáng trong haân hoan vui möøng vaø caûm nhaän saâu hôn veà

Loøng Thöông Xoùt cuûa Thieân Chuùa daønh cho chuùng ta qua Chuùa

Gieâsu Kitoâ laø dung nhan Loøng Thöông Xoùt cuûa Chuùa Cha. Ñoàng

thôøi chuùng ta cuõng ñöôïc môøi goïi soáng söù meänh cuûa loøng

thöông xoùt nhö Thieân Chuùa daønh cho gia ñình mình vaø cho tha

nhaân maø mình gaëp gôõ..

1. Tröôùc heát, Loøng Thöông Xoùt chính laø bieát laø chaïnh

loøng thöông vôùi nhöõng khoå ñau, nhöõng phaän ngöôøi yeáu heøn toäi

loãi: Nhö ngöôøi meï ñaày tình yeâu luoân caûm thoâng, oâm aáp taát caû

nhöõng ñöùa con cuûa mình duø chuùng laønh laën hay thöông tích.

Thieân Chuùa ñaõ theå hieän loøng thöông xoùt ñoái vôùi con ngöôøi khi

Ngaøi luoân “Nhaãn naïi vaø töø bi, giaøu aân nghóa vaø thaønh tín.” (x.

Xh 34,6) .Thieân Chuùa thaät söï kieân nhaãn tröôùc nhöõng baát trung,

yeáu ñuoái cuûa con ngöôøi. Ngaøi ñaõ nhieàu laàn chaïnh loøng thöông,

uûi an, naâng ñôõ, chöõa trò, baêng boù, giaûi thoaùt…(x. Tv

103.146.147) Öôùc mong toâi vaø ACE caûm nhaän ñöôïc ñieàu naøy,

ñeå roài chuùng ta soáng chìm saâu trong loøng thöông xoùt cuûa

38

Chuùa. Loøng Thöông Xoùt cuûa Ngaøi vaãn ñôïi, vaãn chôø, vaãn heïn

ñeå mong con ngöôøi ñaùp traû.

2. Keá ñeán, Loøng Thöông Xoùt chính laø soáng tha thöù ñeå

ñöôïc thöù tha: Qua Chuùa Gieâsu, loøng xoùt thöông tha thöù cuûa

Thieân Chuùa ñaõ coù moät khuoân maët tuyeät ñeïp: “Toâi khoâng ñeán

ñeå keâu goïi ngöôøi coâng chính, maø ñeå keâu goïi ngöôøi toäi loãi saùm

hoái aên naên.”( Lc 5,32). Cuï theå, Loøng thöông xoùt cuûa Chuùa ñaõ

theå hieän cho Giakeâu trong aùnh nhìn vaø lôøi ngoû Chuùa ñeán nhaø

oâng , nhaø cuûa moät ngöôøi, maø ngöôøi Do Thaùi nhìn moät caùch xoùt

xa: “ Giakeâu laø moät ngöôøi toäi loãi (x. Lc 19, 5-7)”. AÙnh maét ñaày

tình yeâu thöông xoùt cuûa Chuùa cuõng ñaõ höôùng veà Mattheâu ñeå

tha thöù vaø choïn oâng theo Chuùa duø oâng laø moät toäi nhaân. AÙnh

maét aáy vaãn nhìn toâi vaø nhìn ACE haøng ngaøy. Chuùa thöông

choïn toâi vaø choïn ACE laøm con yeâu cuûa Ngaøi vaø hôn nöõa

Chuùa thöông tha thöù cho toâi vaø cho ACE vaø Ngaøi cuõng môøi

goïi toâi vaø ACE cuõng haõy tha thöù cho nhau. Dó nhieân cuoäc

soáng giaän hôøn, ghen gheùt laø chuyeän bình thöôøng. Nhöng can

ñaûm ñeå tha thöù môùi laø quan troïng vì chính khi tha thöù laø luùc

chuùng ta ñöôïc thöù tha.

3. Cuoái cuøng, Loøng Thöông Xoùt hieän dieän thaät söï nôi Bí

tích Hoøa Giaûi, Bí tích cuûa söï tha thöù: Buoàn thay ngaøy hoâm nay,

nhieàu ngöôøi ñaõ coi thöôøng vaø boû Bí Tích Hoøa Giaûi, khoâng coøn

coù taâm tình saùm hoái! Hoï khoâng coøn caûm thöùc veà toäi, thieáu tình

yeâu vaø giaûm suùt nieàm tin ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø loøng thöông xoùt

cuûa Ngaøi. Moãi laàn Giaûi toäi laø moãi laàn toâi xeùt mình tröôùc maët

Chuùa: “Con cuõng toäi loãi yeáu heøn, nhöng Ngaøi ñaõ choïn con ñeå

con chæ laø trung gian cuûa Loøng Thöông Xoùt Chuùa. Xin Chuùa

thöông tha thöù cho nhöõng laàm loãi cuûa con vaø nhôø baøn tay ban

39

ôn tha thöù, maø thöù tha cho con vaø cho ACE laõnh nhaän Bí Tích

Hoøa Giaûi naøy” . Toâi thieát nghó, Thieân Chuùa khoâng nhìn chuùng

ta qua nhöõng toäi loãi khi ta xöng thuù, nhöng Ngöôøi nhìn chuùng

ta vôùi tình yeâu. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ noùi raèng: “Bí tích

Hoøa giaûi khoâng phaûi laø moät buoåi tra taán, moät toøa aùn nhöng laø

‘söï gaëp gôõ vôùi Chuùa Gieâsu vaø ôû ñoù ngöôøi ta ñuïng chaïm vaøo

loøng trìu meán cuûa Ngöôøi.” Vaø Ngaøi cuõng nhaén nhuû vôùi caùc

Linh muïc giaûi toäi caàn phaûi trôû thaønh daáu chæ thöïc söï cuûa Loøng

thöông xoùt Chuùa, “Traùi tim moät Linh muïc coù khaû naêng ñöôïc

ñaùnh ñoäng vaø muûi loøng… Laø thaày thuoác vaø quan toøa chöõa

laønh vaø giaûi aùn. Nhieäm vuï cuûa Linh muïc laø ban söï soáng môùi

cuûa Chuùa Phuïc Sinh moät caùch quaûng ñaïi cho anh chò em

trong Bí Tích Hoøa Giaûi”.

Toùm laïi, moät chuùt caûm nghieäm veà Loøng Thöông Xoùt vaø moät

chuùt chia seû cuøng ACE. Öôùc mong sao, toâi vaø ACE chuùng ta haõy

caûm nghieäm ñöôïc Loøng Chuùa Xoùt thöông ñeå soáng cuøng vaø soáng

vôùi moïi ngöôøi. Tröôùc heát laø gia ñình vaø keá ñeán laø tha nhaân. Xin

Chuùa thöông cho chuùng con khi ñaõ laõnh nhaän Loøng Thöông Xoùt

vaø ôn tha thöù cuûa Chuùa, chuùng con cuõng bieát can ñaûm chia seû,

trao taëng loøng xoùt thöông tha thöù cho anh chò em maø chuùng con

gaëp gôõ. Amen.

Lm. Phaoloâ Nguyeãn Duy Taân

40

THIEÁU NHI VAØ VIEÄC HOÏC GIAÙO LYÙ

Vieäc hoïc giaùo lyù cuûa caùc em thieáu nhi haøng tuaàn vaøo Chuùa

nhaät haàu nhö ñöôïc taát caùc Hoï ñaïo trong giaùo phaän Vónh Long

aùp duïng. Ñaây laø chöông trình muïc vuï giaùo lyù daønh cho caùc

thieáu nhi ñaõ sinh nhieàu hieäu quaû trong nhieàu naêm qua. Nhöng

caøng ngaøy vieäc caùc em ñeán tham döï lôùp giaùo lyù caøng coù chieàu

höôùng giaûm suùt moät vaøi naêm trôû laïi ñaây. Vaäy ñaâu laø nguyeân

nhaân daãn ñeán tình traïng naøy?

Thaät ra coù raát nhieàu nguyeân nhaân daãn ñeán tình traïng maø thieáu

nhi cuûa chuùng ta ngaøy caøng ít tham gia caùc lôùp giaùo lyù, nhaát laø

giaùo lyù bao ñoàng vaø giaùo lyù vaøo ñôøi. Vì sau khi caùc em ñöôïc

laõnh nhaän Bí tích theâm söùc thì ña soá caùc em cuõng ít tôùi lui nhaø

thôø tröø ngaøy Chuùa nhaät. Cho neân ñeå coù theå giöõ chaân caùc em,

thì sau khi theâm söùc, haàu heát quyù cha cuõng coù toå chöùc cho caùc

em hoïc lôùp giaùo lyù Bao ñoàng vaø lôùp giaùo lyù vaøo ñôøi ñeå töø töø

naâng cao kieán thöùc giaùo lyù cho caùc em; ñoàng thôøi cuõng chuaån

bò cho caùc em sau naøy khi laäp gia ñình hay ñi tu laøm linh muïc

tu só thì cuõng coù moät voán kieán thöùc veà giaùo lyù khaù vöõng chaéc.

Nhöng nhìn chung, vieäc ñi hoïc giaùo lyù cuûa caùc em caøng ngaøy

caøng giaûm. Coù leõ coù nhieàu nguyeân nhaân. ôû ñaây xin ñöa ra vaøi

nguyeân nhaân theo caûm nhaän cuûa toâi.

1. Do aûnh höôûng thôøi ñaïi kyõ thuaät soá: trong moät xaõ hoäi maø

truyeàn thoâng internet quaù haáp daãn. Haàu nhö moãi thieáu nhi ñeàu

coù moät chieác ñieän thoaïi thoâng minh trong tay thì nhöõng vieäc

hoïc khaùc ngoaøi vieäc hoïc ôû nhaø tröôøng bò xem nheï, nhaát laø hoïc

giaùo lyù ôû nhaø thôø.

41

2. Phöông phaùp giaûng daïy giaùo lyù chöa thaät söï thu huùt, haáp daãn

caùc em ñeå caùc em thaáy raèng ñöôïc hoïc giaùo lyù laø moät nieàm vui

vaø caùc em thích hoïc. Cho neân phöông phaùp giaûng daïy raát quan

troïng ñeå coù theå laøm cho caùc em ham hoïc, chöù khoâng phaûi nghe

noùi tôùi hoïc giaùo lyù laø caùc em ngao ngaùn, chaùn naûn, muoán boû

troán…

3. Chuùng ta chöa quan taâm cho ñuû caùc em thieáu nhi ôû lôùp Khai

taâm. Vì tuoåi naøy, taâm trí caùc em nhö tôø giaáy traéng. Chuùng ta in

vaøo taâm trí caùc ñieàu gì thì khoù phai môø. ÔÛ ñaây chuùng ta in vaøo

taâm trí caùc em söï vui thích, söï ham hoïc hoûi giaùo lyù ñeå bieát veà

Chuùa…vì sau naøy lôùn leân caùc em coù ham hoïc hoûi giaùo lyù hay

khoâng laø tuøy thuoäc ôû giai ñoaïn naøy. Thieát nghó ñaây laø moät trong

soá nhöõng nguyeân nhaân heát söùc quan troïng maø caùc Giao lyù vieân

caàn phaûi quan taâm cho ñuùng vaø cho ñuû.

4. Tình traïng phuï huynh thieáu quan taâm cho con em mình tham

gia lôùp giaùo lyù. Coù theå quan taâm baèng caùch nhaéc nhôû, ñoäng

vieân caùc em. Nhaéc nhôû caùc em ñeå sao cho caùc em thaáy vieäc

hoïc giaùo lyù laø caàn thieát chöù khoâng chæ coù vieäc hoïc chöõ ôû tröôøng

hay ñi hoïc theâm ngoaøi giôø quaù nhieàu maø xem nheï vieäc hoïc

giaùo lyù, vieäc giaùo duïc ñaïo ñöùc kitoâ giaùo cho con em mình.

Ñoù laø moät vaøi nguyeân nhaân, maø theo toâi noù ñaõ aûnh höôûng ñeán

söï giaûm thieåu soá thieáu nhi tham gia caùc lôùp giaùo lyù trong nhieàu

Hoï ñaïo cuûa ñòa phaän Vónh Long chuùng ta hieän nay.

Lm Giacoâbeâ Tröông Minh Phi

42

CAÙCH SOÁNG...

Khi toâi nhìn nhöõng con ñöôøng ñaày nhöõng boâng hoa daïi, toâi lo

ngaïi ñaùm coû aáy seõ phaù ñi maûnh vöôøn cuûa mình.

Nhöng nhieàu ñöùa treû thì laïi tìm haùi nhöõng boâng hoa aáy ñeå taëng

meï, taëng thaày coâ… vaø vui ñuøa vôùi nhöõng boâng hoa daïi aáy.

Khi toâi gaëp moät ngöôøi say röôïu ñang mæm cöôøi, toâi chæ ngöûi thaáy

noàng naëc muøi röôïu vaø gôùm gheâ vaø khieán toâi phaûi quay maët vôùi

nhöõng ngöôøi aáy.

Nhöng nhieàu treû thì nhìn vaø mæm cöôøi laïi vôùi hoï.

Khi toâi nghe nhöõng baûn nhaïc maø mình yeâu thích thì toâi chaúng

ñeå taâm chuùt gì, chæ ngoài lì vaø laéng nghe.

Nhöng nhieàu ñöùa treû laïi nhuùn nhaûy theo nhòp ñieäu, haùt to leân

duø chæ vôùi nhöõng lôøi maø chuùng töï nghó ra.

Khi gioù thoåi maïnh qua maët, toâi thu ngöôøi laïi vaø böïc mình vì gioù

ñaõ laøm roái maùi toùc cuûa mình vaø nhöõng böôùc chaân theâm naëng

neà.

Nhöng nhieàu ñöùa treû thì nhaém maét laïi, dang hai tay nhö bay

leân cuøng vôùi gioù, sau ñoù thì phaù leân cöôøi ñaày thích thuù.

Khi toâi gaëp moät vuõng buøn, toâi coá böôùc qua nhanh, lo sôï chuùng

seõ laøm baån giaøy vaø dô quaàn aùo treân ngöôøi toâi.

Nhöng nhieàu ñöùa treû thì ngoài quanh laïi, chuùng coá xaây caùc ñaäp

nöôùc, caùc doøng soâng vaø noâ ñuøa vôùi nhöõng con giun ñaát.

Khi caàu nguyeän, toâi luoân mong Chuùa seõ ban cho mình nhieàu

thöù.

43

Nhöng nhieàu ñöùa treû thì kheõ noùi: “Chuùa ôi, caùm ôn vì ñaõ cho

con ñoà chôi vaø nhieàu baïn beø… Con cuõng chöa muoán leân Thieân

ñaøng vôùi Ngöôøi vì con nhôù ba vaø meï con laém!”

Phaûi chaêng, chính nhöõng ñöùa treû môùi laø nhöõng nguôøi chæ cho

chuùng ta caùch soáng?!

Vaäy, toâi seõ taän höôûng moïi quaø taëng duø nhoû beù cuûa cuoäc soáng

ñaõ ban taëng vaø toâi luoân taï ôn Chuùa vì moïi ôn suûng cuûa Ngaøi ñaõ

daønh cho toâi.

Moät ngaøy naøo ñoù, khi nhìn laïi, toâi seõ nhaän ra raèng ñoù môùi

chính laø nhöõng khoaûnh khaéc ñích thöïc cuûa mình!

Lm. Phaoloâ Phan Thanh Duy

44

ÖÔÙC MÔ CAO ÑEÏP

Cha meï mong muoán gì nhaát cho con caùi?

Coù cha meï mong con mình laøm xöôùng ngoân vieân truyeàn hình.

Cha meï khaùc laïi mong con laøm moät keá toaùn vieân taøi ba.Moãi

cha meï moät öôùc mô toát ñeïp cho con caùi.

Ngöôøi ta keå caâu chuyeän töôûng töôïng raát hay: laàn kia, coù moät Baø

tieân hieän ra ñeà nghò vôùi quyù oâng quyù baø theá naøy: ta seõ ban cho

caùc ngöôi hai bình nhieäm maàu. Beân trong chöùa ñöïng nhöõng

moùn quaø quyù hieám. Caùc ngöôi ñöôïc choïn ba moùn quaø cho

con mình. Chæ ba moùn thoâi nheù. Tröôùc khi choïn, ta ñöa ra moät

ñieàu kieän duy nhaát laø: caû ba moùn caùc ngöôi choïn phaûi naèm trong

cuøng moät bình ñaáy. Naøo baây giôø caùc ngöôi choïn gì, boû gì?

Tröôùc maét moïi ngöôøi, chieác bình hoàng ngoïc ñoû choùi chöùa ñöïng

naøo laø saéc ñeïp, söùc khoûe, taøi loäc, haïnh phuùc, quyeàn löïc, danh

tieáng, soáng laâu; vaø chieác bình pha leâ xanh bieác, trong ñoù thaáp

thoaùng boùng daùng nhöõng kieân nhaãn, töû teá, ñaïi löôïng, hoøa nhaõ,

töï troïng, caûm thoâng, nhaãn naïi, khoan dung, chòu döïng, löông

thieän, chaân thöïc, trung tín.

Baø tieân hoûi: caùc baïn choïn ba moùn quaø naøo ñaây? Nhôù nheù, caû

ba moùn ñeàu phaûi trong moät bình thoâi ñaáy!

45

Trong khi choïn löïa, nhieàu vò phuï maãu cuõng coù ñaày daãy nhöõng

nghó suy khaùc bieät:

OÂng Baø A töï nhuû:“Chuùng ta neân choïn ba moùn trong bình

ñoû: söùc khoûe doài daøo, tieàn taøi sung tuùc vaø coù nhieàu quyeàn

theá, vì muoán ñöùa con trai mình sau naøy ñi theo con ñöôøng chính

trò. Maø ñoù laø ba thöù thieát töôûng seõ caàn cho töông lai cuûa caäu.”

OÂng Baø B cho raèng: “Chuùng mình phaûi choïn cho con ba moùn

trong bình maøu xanh vì nhöõng thöù trong ñoù xem ra seõ mang laïi

haïnh phuùc cho con ngöôøi hôn laø nhöõng moùn trong bình maøu ñoû.

Neân chuùng mình choïn “Loøng toát neø, töï troïng, vaø trung thöïc.”

OÂng Baø C thì quyeát ñònh: “Chuùng toâi choïn ba moùn trong bình

maøu ñoû: Theå hình Thaåm Myõ (Saéc), An toaøn Taøi Chính (Loäc)

cuøng Söùc Khoûe doài daøo (Thoï). Taïi sao laïi khoâng xin Baø tieân

nhöõng moùn trong bình xanh? Vì laøm cha laøm meï nhö chuùng

mình caàn bieát trao taëng cho con caùi nhöõng moùn quaø aáy. Vaø

cuõng chính vì nhöõng moùn trong bình ñoû vuôït quaù “taàm tay” mình,

neân ñaønh phaûi “nhôø vaû” Baø tieân giuùp cho con caùi mình vaäy.”

Kính thöa quyù Phuï Huynh, chaéc haún vaãn coøn nhieàu nöõa nhöõng

yù kieán cuûa bieát bao ñaáng baäc sinh thaønh treân coõi ñaát naøy, tuy

nhieân, chuùng ta theo quan ñieåm naøo?

Coù leõ chuùng ta cuõng thaáy quan ñieåm cuûa OÂng Baø C laø “toái öu.”

Nhöõng moùn trong bình ñoû vöôït taàm kieåm soaùt cuûa con ngöôøi,

46

coøn nhöõng moùn trong bình xanh thì khoâng. Cha meï coù theå nhôø

vieäc chaêm soùc, aûnh höôûng vaø göông toát cuûa mình ñeå xaây neàn

cho con caùi bieát caùch töï hình thaønh nhöõng baùu vaät chöùa ñöïng

trong chieác bình maøu xanh ñoù.

Ñoù laø lyù do taïi sao Giaùo Hoäi Coâng Giaùo nhaán maïnh nhieàu ñeán

taàm quan troïng cuûa ñôøi soáng gia ñình. Moät gia ñình haïnh phuùc

vaø oån ñònh seõ cung caáp cho con caùi moät baàu khí thuaän lôïi ñeå

hoïc hoûi soáng töông giao vôùi tha nhaân: quan taâm, chia seû, yeâu

thöông vaø tha thöù.

Noùi caùch khaùc, nhöõng haønh trang thaät söï trong ñôøi con caùi

khoâng chæ do nhaø tröôøng hay do nhaø thôø cung caáp, maø laø do gia

ñình chuaån bò thu xeáp ngay töø thuôû ban ñaàu. Chính trong gia

ñình, con caùi bieát mình ñöôïc yeâu thöông vaø ñöôïc ñoùn

nhaän nhö theá naøo. Qua ñoù hình thaønh nhöõng neùt chính yeáu veà

baûn thaân, veà moái töông quan giöõa chuùng vôùi ngöôøi khaùc vaø vôùi

Thieân Chuùa.

Cha meï chính laø ngöôøi thaày ñaàu tieân vaø quan troïng nhaát cuûa

con caùi. Boån phaän naøy khoâng bao giôø chaám döùt. Cha meï khoâng

theå vaø khoâng bao giôø ñöôïc pheùp thoaùi thaùc vai troø traùch nhieäm

naøy. Baát cöù laøm gì, noùi gì cuõng ñeàu “ñaäp” vaøo tai maét con caùi

vaø ñeàu ñeå laïi moät aán töôïng naøo ñoù, toát coù xaáu cuõng coù.

47

Cung caùch boá meï noùi chuyeän hay cö xöû vôùi nhau ñeàu heát söùc

caån troïng. Ngoaøi ra, gia ñình coøn laø nôi daïy doã nhieàu ñieàu cao

caû hôn, ñaëc bieät laø loøng ñaïo ñöùc thaùnh thieän.

Thaät khoâng deã ñeå giaùo duïc con caùi theo tinh thaàn Kitoâ-Giaùo vaø

Phuùc AÂm trong theá giôùi ngaøy nay maõi meâ ñua tranh vaø ñi tìm

danh voïng!

Caùc baäc laøm cha laøm meï Coâng giaùo caàn phaûi noã löïc xaây döïng

gia ñình mình trôû neân moät toå aám haïnh phuùc, yeâu thöông, an

bình vaø traøn ñaày aân suûng Chuùa.

Lm. Ñoâminicoâ Nguyeãn Khaéc Xuyeân

48

NOÃI LOØNG CHA MEÏ

Sinh con ai nôõ sinh loøng. Caâu ca dao cuûa oâng baø ñeå laïi cho

thaáy moät thöïc taïi ñau loøng trong caùc gia ñình maø haàu nhö ít ai

traùnh khoûi.

Quaû thaät, cha meï sinh con, trôøi sinh tính. Trong moät gia ñình,

con caùi cuøng moät meï sinh ra, cuøng ñöôïc höôûng moät truyeàn

gioáng, söï giaùo duïc nhö nhau, theá nhöng khoâng phaûi chuùng ñeàu

ngoan hieàn nhö nhau. Seõ coù ít nhaát moät ñöùa con laøm cho cha

meï phaûi lo nghó, phieàn loøng. Phaûi laøm sao khi khoâng may rôi

vaøo tình caûnh nhö theá. Ñaây laø caû moät vaán ñeà, vì khoâng kheùo,

cha meï seõ coù theå ñaåy con mình ñi xa hôn trong sai laàm cuûa noù

hoaëc coù theá maát ñi ñöùa con maø mình mang naëng ñeû ñau.

Raát may, Thieân Chuùa, Ngöôøi hieåu bieát taát caû, ñaõ trôû neân ngöôøi

phaøm, vaø coøn hôn theá nöõa Ngöôøi khoâng hieän dieän trong thoaùng

giaây maø Ngöôøi ñaõ soáng ôû traàn gian trong gia ñình caû moät thôøi

gian raát daøi ñeå traûi nghieäm vaø daïy chuùng ta caùch giaûi quyeát

vaán ñeà baèng phöông theá ñaày khoân ngoan vaø tình teá.

Trong duï ngoân Ñöùa con hoang ñaøng, hay Ngöôøi cha nhaân haäu,

Ñöùc Chuùa Gieâsu ñaõ cho chuùng ta ñuùng thöù thuoác maø chuùng ta

caàn qua caùch giaûi quyeát cuûa ngöôøi cha ñau khoå vôùi caùc ñöùa con

cuûa mình.

Baèng tình thöông, oâng ñaõ bieán vaán ñeã nan giaûi trôû thaønh ñôn

giaûn. Ñoái vôùi ñöùa con caû, oâng cho thaáy moät tình thöông chôû

49

che ñaày aám aùp: Baáy laâu nay con ôû vôùi cha, nhöõng gì cuûa cha

ñeàu laø cuûa con…Ñoái vôùi ñöûa con uùt, ñöùa con ñaõ gaây cho oâng

nhieàu ñau khoå tình thöông cuûa oâng cuõng khoâng bôùt ñi maø coøn

nhieàu hôn theo ngaøy thaùng ñieàu ñoù ñöôïc minh chöùng baèng con

boø maø oâng voã beùo töøng ngaøy ñeå chôø ñôïi giaây phuùt ñöùa con oâng

quay veà.

Coù moät ñieàu raát tinh teá ôû ñaây laø tình thöông cuûa oâng khoâng

phaûi laø thöù tình thöông nuoâng chìu, dung tuùng khieán caùc conc

oâng trôû neân hö hoûng maø ñoù laø tình thöông coù tính söûa daïy.

Khi ñöùa con hö hoûng oân taøi saûn boû nhaø ra ñi, oâng nhìn thaáy,

ñau loøng bieát laø nhöôøng naøo, chaéc chaén oâng ñaõ ñoaùn tröôùc

ñöôïc töông lai noù seõ ra sao; ngaøy ngaøy moøn moõi ngoùng troâng tin

töùc cuûa noù trong lo laéng vaø ñau khoå. Theá nhöng, oâng khoâng heà

ñi theo ñeå naên næ noù trôû veà. Caùch cö xöû kheùo leùo vaø khoân

ngoan cuûa oâng laø ôû ñoù ! Tình thöông cuûa oâng ñoái vôùi noù bao laø

bieát ngaàn nao, khi noù trôû veà thì töø xa oâng ñaõ troâng thaáy noù, maëc

daàu ñoái vôùi ngöôøi khaùc thì giôø naøy raát khoù nhaän ra, vì caäu aám

ngaøy xöa kieâu haõnh baáy nhieâu thì giôø ñaây taïn taï dung nhan theå

aáy. OÂng ñaõ chaïy ra oâm laáy noù. OÂng khoâng heà queân boû ñöùa con

ngoå nghòch nhöng oâng khoâng dung tuùng cho nhöõng sai laàm cuûa

noù, bôûi vì laøm theá khoâng phaûi laø thöông maø laø laøm cho noù

theâm muø quaùng vaø nhö theá noù seõ caøng ngaøy caøng daán saâu vaøo

sai laàm vaø toäi loãi.

Ñaây laø ñieàu maø nhöõng baäc laøm cha meï thöôøng hay maéc sai

laàm khi phaûi giaûi quyeát vaán ñeà töông töï. Khi moät ñöùa beù voâ yù

va ñaàu vaøo böùc töôøng keâu khoùc söôùt möôùt, ngöôi ta laøm gì ?

thay vì daïy noù ñeå yù ñeå laàn sau khoâng va phaûi nöõa thì ngöôïc laïi,

ñaùnh raày böùc töôøng: cheát chaàm maøy nhe, maøy laøm cho con tao

50

ñau neø, cheát maøy nhe….laøm nhö theå böùc töôøng coù theá traùnh

ñöôïc ñöùa beù vaäy, ñeå roài ñöùa beù khoâng hoïc ñöôïc baøi hoïc ñeå

khoân ngoan hôn : loãi laø taïi mình, böùc töôøng khoâng di chuyeån

ñöôïc, mình phaûi quan saùt ñeå traùnh noù vaø nhö vaäy noù seõ traùnh

ñöôïc nhöõng chöôùng ngaïi khoâng phaûi chæ böùc töôøng maø taát caû

nhöõng vaät coù theå laøm cho noù bò toån thöông.

Tình thöông cuûa cha meï ñoái vôùi con caùi khoâng chæ coù moät maøu,

aám aùp chôû che nhöng laø muoân maøu muoân veû nhieàu khi tình

thöông ñoù phaûi chaáp nhaän pha chuùt chua xoùt trong nhöõng

nghòch caûnh xaûy ra ñoái vôùi con mình. Ñieàu ñoù chaéc chaén khieán

caùc baäc laøm cha meï heát söùc ñau khoå vaø cay ñaéng. Nhöng

nhöõng hy sinh maø cha meï phaûi neám traõi seõ laø lieàu thuoác linh

nghieäm ñeã daõ taät cho con caùi mình.

Lm Antoân Löu Thanh Taâm

51

Taïi Sao Laïi Caàu Nguyeän Cho Caùc Linh Hoàn Nôi Luyeän Hình

Khi Chuùng Ta Bieát Chaéc Chaén Hoï Seõ Leân Thieân Ñaøng?

Chuùng ta bieát raèng Thieân Chuùa giöõ cho con caùi Ngaøi thaân thieát

vôùi Ngaøi, vaø neáu ai choïn Ngaøi thì cuoái cuøng seõ ñöôïc vaøo Thieân

Ñaøng. Giaùo lyù Coâng giaùo daïy: “Nhöõng ngöôøi cheát trong aân

suûng vaø tình thaân nghóa vôùi Thieân Chuùa, nhöng chöa ñöôïc

thanh luyeän hoaøn toaøn, thì tuy hoï chaéc chaén seõ ñöôïc cöùu ñoä

muoân ñôøi, hoï coøn phaûi chòu thanh luyeän sau khi cheát, ñeå ñaït

ñöôïc söï thaùnh thieän caàn thieát haàu tieán vaøo höôûng nieàm vui

thieân ñaøng” (soá 1030).

Luyeän Hình khoâng laø hình phaït nhöng laø söï buø ñaép nhöõng gì

chuùng ta caàn sau khi cheát. Treân trôøi, chuùng ta seõ bieát toû töôøng

vinh quang vaø uy nghi cuûa Thieân Chuùa, nhöng neáu chuùng ta

chöa hoaøn haûo khi cheát, chuùng ta chöa theå bieát ñöôïc vinh

quang ñoù. Luyeän Hình laø quaù trình maø caùc linh hoàn ñöôïc

chuaån bò ñeå ñoùn nhaän troïn veïn taëng phaåm laø soáng vôùi Thieân

Chuùa treân Thieân Ñaøng. Tuy nhieân, neáu caùc linh hoàn ñaõ

ñöôïcchuaån bò leân Thieân Ñaøng, vaäy taïi sao chuùng ta caàn caàu

nguyeän cho hoï?

Chuùng ta caàn töï hoûi moät caâu hoûi khaùc: “Neáu chuùng ta khoâng

caàu nguyeän cho hoï thì ai caàu nguyeän cho hoïl?”. Cca1 linh hoàn

nôi Luyeän Hình khoâng theå caàu nguyeän cho hoï. Hoï hoaøn toaøn

phaûi nhôø vaøo söï hy sinh vaø caàu nguyeän cuûa nhöõng ngöôøi coøn

soáng – töùc laø chuùng ta. Maëc duø vaäy, nhöng chuùng ta laïi deã

queân hoï. Thi thoaûng, khi laàn Chuoãi Maân Coâi, coù theå chuùng ta

52

coù yù ñònh laø “caàu cho caùc linh hoàn nôi Luyeän Hình”, nhöng ít

khi laém, vaäy khi naøo chuùng ta caàu nguyeän cho hoï? Thieân Chuùa

duøng caùc lôøi caàu nguyeän vaø moïi hy sinh cuûa chuùng ta ñeå thanh

luyeän caùc linh hoàn, theá neân chuùng ta phaûi quyeát taâm caàu

nguyeän cho caùc linh hoàn haèng ngaøy.

Chuùng ta caàn bieát raèng caùc linh hoàn nôi Luyeän Hình khoâng laø

nhöõng ngöôøi xa laï, khoâng lieân quan tôùi chuùng ta, maø hoï coù lieân

ñôùi vôùi chuùng ta. Taát caû chuùng ta laø caùc chi theå trong Nhieäm

Theå Ñöùc Gieâsu Kitoâ, vaø chuùng ta cuõng laø caùc thaønh vieân trong

heä luïy “Caùc Thaùnh Thoâng Coâng”. Caùc linh hoàn nôi Luyeän Hình

laø huynh ñeä vôùi chuùng ta trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Hoï laø toå tieân,

oâng baø, cha meï, anh chò em, thaân nhaân, baïn beø, haøng xoùm,…

cuûa chuùng ta, keå caû nhöõng ngöôøi chuùng ta chöa heà gaëp. Caùc

linh hoàn khoâng theå laøm ñöôïc gì nöõa vaø chöa ñöôïc dieän kieán

Thieân Chuùa, hoï raát caàn chuùng ta caàu nguyeän cho hoï. Hoï seõ bô

vô neáu chuùng ta khoâng caàu nguyeän cho hoï. Taát caû chuùng ta ñeàu

laø huynh ñeä trong Gia ñình Yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa, theá

neân chuùng ta phaûi thöôøng xuyeân vaø khoâng ngöøng caàu nguyeän

cho nhöõng ngöôøi ñaõ qua ñôøi.

Ngaøy Leã Caùc Thaùnh naêm 2014, ÑGH Phanxicoâ ñaõ noùi trong

moät buoåi tröa ñoïc Kinh Truyeàn Tin: “Truyeàn thoáng Giaùo hoäi

luoân thöùc giuïc chuùng ta caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi ñaõ qua

ñôøi, ñaëc bieät laø daâng leã caàu cho hoï. Ñoù laø caùc giuùp ñôõ toát nhaát

maø chuùng ta coù theå laøm cho caùc linh hoàn, nhaát laø caùc linh hoàn

bò boû rôi. Neàn taûng cuûa vieäc caàu nguyeän cho caùc linh hoàn laø

tình hieäp thoâng trong Nhieäm Theå Ñöùc Gieâsu Kitoâ”.

53

Coù nhieàu caùch ñeå chuùng ta caàu nguyeän cho caùc linh hoàn nôi

Luyeän Hình. Chuùng ta coù theå caàu nguyeän cho hoï haèng ngaøy,

baát cöù luùc naøo. Chuùng ta coù theå daâng leã, hy sinh, haõm mình, vaø

laøm vieäc baùc aùi ñeå caàu cho hoï. Chuùng ta cuõng coù theå duøng lôøi

caàu nguyeän cuûa Thaùnh Gertrude (*). Chuùng ta coøn coù theå vieáng

nghóa trang töø 1–8 thaùng Möôøi Moät ñeå laõnh aân xaù vaø daønh cho

caùc linh hoàn nôi Luyeän Hình. Haõy nhôù raèng caùc linh hoàn raát

caàn lôøi caàu nguyeän cuûa chuùng ta. Chuùng ta ñoàng yù giuùp hoï chöù?

Trong moät baøi giaûng, Thaùnh Gioan Chrysostom ñaõ noùi: “Chuùng

ta ñöøng löôõng löï giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi ñaõ qua ñôøi, haõy caàu

nguyeän cho hoï”.

TRAÀM THIEÂN THU (Chuyeån ngöõ töø IgnitumToday.com)

---------------------

(*) Thaùnh nöõ Gertrude (1256-1302, Doøng Bieån Ñöùc, nhaø thaàn

bí vaø nhaø thaàn hoïc) ñaõ caàu nguyeän cho caùc linh hoàn nôi Luyeän

Hình vaø caùc toäi nhaân coøn soáng. Chuùa daïy baø lôøi caàu nguyeän coù

theå giaûi thoaùt 1.000 linh hoàn khoûi Luyeän Hình, vaø neân caàu

nguyeän cho caùc toäi nhaân nöõa. Ñ laø lôøi caàu nguyeän: “Laïy Chuùa

Cha haèng höõu, con xin daâng leân Chuùa Cha Maùu Cöïc Thaùnh cuûa

Chuùa Con, laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ, cuøng hieäp thoâng vôùi caùc Thaùnh

Leã treân khaép theá giôùi hoâm nay, ñeå caàu cho caùc linh hoàn nôi

Luyeän Hình, caàu cho caùc toäi nhaân ôû khaép nôi, caàu cho caùc toäi

nhaân trong Giaùo hoäi hoaøn vuõ, trong ñaát nöôùc con vaø trong gia

ñình con. Amen”.

54

ÑAÏO HIEÁU THEO QUAN NIEÄM COÂNG GIAÙO

"Ñaây laø Con yeâu daáu cuûa Ta, Ta haøi loøng veà Ngöôøi" (Mt 3, 17)

“Theo Ñaïo (Coâng giaùo) boû OÂng Baø”, ñoù laø moät trong nhöõng lyù

do maø khaù nhieàu ngöôøi, nhaát laø ngöôøi tröôûng nam trong gia

ñình, thöôøng tröng daãn khi hoï töø choái hoaëc do döï gia nhaäp ñaïo

Coâng giaùo. Xem ra söï ngoä nhaän naøy vaãn coøn toàn taïi trong taâm

thöùc cuûa khoâng ít ngöôøi. Thöïc ra, ñaïo laøm con ñöôïc raên daïy vaø

thöïc haønh bôûi chính Chuùa Gieâsu Kitoâ, ñoàng thôøi laø moät ñoøi hoûi

thieát yeáu cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu.

Neáu khoâng xeùt ñeán khía caïnh nieàm tin cuûa töøng toân giaùo ñaëc

thuø, ta coù theå noùi raèng daân toäc Vieät Nam cuøng döï phaàn vaøo

moät neàn vaên hoùa, nhöõng phong tuïc taäp quaùn vaø nieàm tin daân

gian. Chính vì ñieàu naøy maø ngöôøi ta coù theå deã daøng nhaän ra

moät ngöôøi Vieät ôû baát cöù nôi ñaâu treân theá giôùi.

Duø theo Phaät giaùo, Cao Ñaøi, Islam, Kitoâ giaùo hay baát kyø ñaïo

naøo khaùc taïi Vieät Nam, khoâng ngöôøi Vieät naøo coù theå phuû nhaän

raèng mình ñaõ ñöôïc dìm saâu trong “Ñaïo Hieáu” truyeàn thoáng cuûa

cha oâng, quen ñöôïc goïi laø “Ñaïo OÂng baø” [1].

I. Ñaïo Hieáu trong truyeàn thoáng Vieät Nam

Ngöôøi AÙ chaâu noùi chung vaø ngöôøi Vieät noùi rieâng raát troïng chöõ

hieáu. Duø theo toân giaùo naøo, ngöôøi Vieät cuõng ñöôïc nuoâi döôõng

trong caùch soáng “hieáu nghóa” vôùi nhöõng baäc sinh thaønh, khi

55

caùc ngaøi coøn soáng cuõng nhö khi ñaõ khuaát. Töø taám beù, ngöôøi

Vieät Nam ñöôïc daïy raèng:

Coâng cha nghóa meï cao daøy,

Cöu mang tröùng nöôùc nhöõng ngaøy coøn thô.

Nuoâi con khoù nhoïc ñeán giôø,

Tröôûng thaønh con phaûi bieát thôø song thaân.

Loøng hieáu thaûo coøn ñöôïc coi troïng nhö ñaïo laøm con:

Coâng cha nhö nuùi Thaùi sôn,

Nghóa meï nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra.

Moät loøng thôø meï kính cha,

Cho troøn chöõ hieáu môùi laø ñaïo con.

Nhöõng taâm tình vaø quan nieäm treân ñaõ hình thaønh neân vieäc

“thôø kính oâng baø toå tieân,” maø ta thöôøng goïi laø “Ñaïo OÂng Baø.”

Moät ngöôøi (thuoäc baát kyø toân giaùo naøo) chæ laø ngöôøi con coù hieáu

thöïc söï khi ngöôøi aáy bieát chaêm soùc, toân troïng vaø kính meán oâng

baø, cha meï vaø toå tieân vaø hieán daâng cuoäc soáng cuûa mình cho gia

ñình. [2]

Vieäc “hieáu kính” oâng baø cha meï cuûa ngöôøi Vieät Nam coøn mang

moät yù nghóa saâu hôn nöõa qua vieäc kính nhôù ñeán nhöõng baäc

sinh thaønh ra mình khi ñaõ khuaát. Hoï thöôøng ít toå chöùc möøng

sinh nhaät cuûa caùc ngaøi haèng naêm, nhöng ngaøy caùc ngaøi cheát vaø

dòp leã Teát con chaùu laïi kính nhôù caùc ngaøi caùch ñaëc bieät. Trong

nhöõng ngaøy aáy, caùc thaønh vieân cuûa gia ñình chuaån bò nhöõng leã

vaät nhö hoa traùi vaø nhang ñeøn nôi baøn thôø toå tieân cuûa gia ñình,

ñeå töôûng nhôù vaø toân kính ñaëc bieät caùc baäc toå tieân. Ñoù laø thôøi

56

khaéc thaät linh thieâng giuùp moïi ngöôøi (thuoäc baát kyø toân giaùo

naøo) xoùa boû ñi nhöõng hieåu laàm vaø xung ñoät trong quaù khöù, haàu

coù theå ñöôïc an bình, yeâu thöông, haïnh phuùc vaø hôïp nhaát giöõa

caùc thaønh vieân trong gia ñình hay coäng ñoàng cuûa mình [3].

Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II, trong Toâng huaán Hoäi Thaùnh

taïi AÙ Chaâu, cuõng coâng nhaän ñaëc tính naøy: “Ngöôøi AÙ chaâu raát

quyù troïng caùc giaù trò nhö toân troïng söï soáng, töø bi vôùi moïi loaøi,

gaàn guõi thieân nhieân, hieáu thaûo vôùi cha meï, ngöôøi lôùn vaø toå

tieân…” [4].

Ñaëc bieät, Coâng Ñoàng Vaticanoâ II khaúng ñònh Thieân Chuùa hieän

dieän nôi nhöõng neàn vaên hoùa khaùc nhau, vì “khi töï maïc khaûi

cuøng daân Ngaøi cho tôùi khi toû mình ñaày ñuû trong Chuùa Con

nhaäp theå, Thieân Chuùa ñaõ noùi theo vaên hoùa rieâng cuûa töøng thôøi

ñaïi” [5]. Theo caùc nghò phuï coâng ñoàng, vaên hoùa laø “nhöõng quaø

taëng vaø nhöõng neùt ñaëc bieät thuoäc tinh thaàn cuûa moïi ngöôøi vaø

moïi thôøi ñaïi.” Coù nhieàu ñöôøng noái keát giöõa söù ñieäp cuûa ôn cöùu

ñoä vaø vaên hoùa nhaân loaïi. Coâng Ñoàng thuùc giuïc caùc tín höõu

Coâng giaùo neân soáng thaân thieän vôùi nhöõng truyeàn thoáng toân giaùo

vaø quoác gia cuûa mình vaø kính caån khaùm phaù ra “nhöõng haït

gioáng cuûa Lôøi Chuùa ñang tieàm aån nôi caùc truyeàn thoáng aáy” [6].

“Ñaïo Hieáu” trong neàn vaên hoùa Vieät Nam laø moät neàn taûng raát

quan troïng cho vieäc ñoái thoaïi lieân toân giöõa Hoäi thaùnh Coâng

giaùo vaø caùc toân giaùo khaùc.

57

II. Ñaïo Hieáu trong ñôøi soáng Kitoâ giaùo

“Ñaïo Hieáu” ñöôïc ñoùn nhaän vaø ñi vaøo loái soáng cuûa ngöôøi Vieät

Nam moät caùch töï nhieân, ôû moïi thôøi vaø moïi nôi. Nhö theá, “Ñaïo

Hieáu” ñöôïc xem nhö “haït gioáng cuûa Lôøi” ñöôïc gieo vaøo doøng

maùu vaø con tim cuûa daân Vieät qua muoân vaøn theá heä, ngaøy nay

khi gaëp ñöôïc Tin Möøng soi chieáu, noù ñöôïc ñoùn nhaän nhö moät

thaønh phaàn khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa toaøn boä ñôøi soáng cuûa Kitoâ

höõu. Vaäy Kitoâ giaùo daïy gì veà ñôøi soáng hieáu nghóa?

Kinh Thaùnh daïy roõ veà boån phaän hieáu nghóa cuûa con caùi ñoái vôùi

nhöõng baäc sinh thaønh ra mình. Tröôùc heát, trong Cöïu Öôùc, moät

trong nhöõng giôùi luaät noåi baät quan troïng veà loøng thaûo hieáu ñoái

vôùi meï cha laø “Ngöôi haõy thôø cha kính meï, ñeå ñöôïc soáng laâu

treân ñaát maø ÑÖÙC CHUÙA, Thieân Chuùa cuûa ngöôi, ban cho

ngöôi” (Xh 20, 12).

Taùc giaû saùch Caùch Ngoân ñaõ ñeà nghò nhöõng thöïc haønh cuï theå

ñoái vôùi meï cha:

“Naøy con, giaùo huaán cuûa cha, con haõy nghe, lôøi daïy cuûa meï,

con ñöøng gaït boû. Vì nhöõng lôøi aáy seõ laø voøng hoa xinh con ñoäi

leân ñaàu, laø voøng kieàng con ñeo vaøo coå” (Cn 1,8-9). Hay ngöôøi

con hieáu thaûo laø ngöôøi con bieát tuaân giöõ lôøi cha truyeàn vaø nghe

lôøi meï daïy: “Hôõi con, leänh cha con truyeàn, haõy lo tuaân giöõ, lôøi

meï con daïy, chôù boû ngoaøi tai. Nhöõng lôøi truyeàn daïy ñoù, con

haõy khaéc trong tim, con haõy ñeo vaøo coå, ñeå ghi nhôù ñeâm ngaøy.

Nhöõng lôøi ñoù seõ höôùng daãn con luùc con tôùi lui, seõ giöõ gìn con

khi con naèm xuoáng, seõ cuøng con chuyeän troø khi con thöùc daäy”

(Cn 6,20-22).

58

Chính caùch soáng hieáu nghóa cuûa ngöôøi con seõ laøm cho cha meï

ñöôïc möøng vui haïnh phuùc: “Haõy laéng nghe cha con, ñaáng sinh

thaønh ra con, ñöøng khinh deå meï con khi ngöôøi giaø yeáu. Chaân lyù

vaø khoân ngoan, nghieâm huaán vaø hieåu bieát, con haõy mua laáy

chöù ñöøng baùn ñi. Thaân phuï ngöôøi coâng chính seõ möøng vui,

ñaáng sinh thaønh ngöôøi khoân seõ hoan hyû. Öôùc gì cha meï con ñöôïc

hyû hoan vaø ngöôøi sinh ra con ñöôïc möøng rôõ” (Cn 23,22-25).

Saùch Huaán ca ñeà cao coâng ôn cha meï: “Cha con, con haõy heát

loøng toân kính, vaø ñöøng queân ôn meï ñaõ mang naëng ñeû ñau. Haõy

luoân nhôù coâng ôn döôõng duïc sinh thaønh, coâng ôn aáy, con seõ laáy

chi ñaùp ñeàn cho caân xöùng?” (Hc 7,27-28).

Soáng hieáu thaûo vôùi cha meï laø ñieàu kieän ñeå ñöôïc chuùc phuùc vaø

laøm ñeïp loøng Thieân Chuùa:

"Hôõi caùc con, haõy nghe cha ñaây, vaø laøm theá naøo ñeå caùc con

ñöôïc cöùu ñoä. Ñöùc Chuùa laøm cho ngöôøi cha ñöôïc veû vang vì con

caùi, cho ngöôøi meï theâm uy quyeàn ñoái vôùi caùc con. Ai thôø cha

thì buø ñaép loãi laàm, ai kính meï thì tích tröõ kho baùu. Ai thôø cha

seõ ñöôïc vui möøng vì con caùi, khi caàu nguyeän, hoï seõ ñöôïc laéng

nghe. Ai toân vinh cha seõ ñöôïc tröôøng thoï, ai vaâng leänh Ñöùc

Chuùa seõ laøm cho meï an loøng. Ngöôøi ñoù phuïc vuï caùc baäc sinh

thaønh nhö phuïc vuï chuû nhaân. Haõy thaûo kính cha con baèng lôøi

noùi vieäc laøm, ñeå nhôø ngöôøi maø con ñöôïc chuùc phuùc. Vì phuùc

laønh cuûa ngöôøi cha laøm cho cöûa nhaø con caùi beàn vöõng, lôøi

nguyeàn ruûa cuûa ngöôøi meï laøm cho troác reã baät neàn. Chôù veânh

vang khi cha con phaûi tuûi nhuïc, vì noãi tuûi nhuïc ñoù chaúng vinh

döï gì cho con. Quaû thaät, ngöôøi ta chæ ñöôïc veû vang luùc cha

mình ñöôïc toân kính; vaø con caùi phaûi oâ nhuïc khi meï mình bò

59

khinh cheâ. Con ôi, haõy saên soùc cha con, khi ngöôøi ñeán tuoåi giaø;

bao laâu ngöôøi coøn soáng, chôù laøm ngöôøi buoàn tuûi. Ngöôøi coù luù

laãn, con cuõng phaûi caûm thoâng, chôù caäy mình sung söùc maø

khinh deå ngöôøi. Vì loøng hieáu nghóa ñoái vôùi cha seõ khoâng bò

queân laõng, vaø seõ ñeàn buø toäi loãi cho con. Thieân Chuùa seõ nhôù

ñeán con, ngaøy con gaëp khoán khoù, vaø caùc toäi con seõ bieán tan

nhö söông muoái bieán tan luùc ñeïp trôøi. Ai boû rôi cha mình thì

khaùc naøo keû loäng ngoân, ai choïc giaän meï mình, seõ bò Ñöùc Chuùa

nguyeàn ruûa" (Hc 3,3-16).

Sang thôøi Taân Öôùc, Ñöùc Gieâsu ñaõ yeâu caàu soáng ñaïo hieáu khoâng

chæ trong lôøi noùi maø caû trong haønh ñoäng. Ngaøi nhaéc laïi luaät

hieáu thaûo trong Xh 20, 12 vaø Lv 20, 9: "Baát cöù ngöôøi naøo

nguyeàn ruûa cha meï, thì phaûi bò xöû töû. Noù ñaõ nguyeàn ruûa cha

meï, thì maùu noù ñoå xuoáng ñaàu noù", ñeå noùi vôùi nhöõng keû ñaïo ñöùc

giaû troán traùnh traùch nhieäm phuïng döôõng cha meï mình:

Coøn caùc oâng, caùc oâng laïi baûo: "Ai noùi vôùi cha vôùi meï raèng:

nhöõng gì con coù ñeå giuùp cha meï, ñeàu laø leã phaåm daâng cho

Chuùa roài, thì ngöôøi aáy khoâng phaûi thôø cha kính meï nöõa". Nhö

theá, caùc oâng döïa vaøo truyeàn thoáng cuûa caùc oâng maø huyû boû lôøi

Thieân Chuùa. Nhöõng keû ñaïo ñöùc giaû kia, ngoân söù Isaia thaät ñaõ

noùi tieân tri raát ñuùng veà caùc oâng raèng: "Daân naøy toân kính Ta

baèng moâi baèng mieäng, coøn loøng chuùng thì laïi xa Ta. Chuùng coù

thôø phöôïng Ta thì cuõng voâ ích, vì giaùo lyù chuùng giaûng daïy chæ

laø giôùi luaät phaøm nhaân (Mt 15,5-9).

Vaâng lôøi cha meï laø ñieàu phaûi ñaïo, nhö thaùnh Phaoloâ daïy: “Keû

laøm con haõy vaâng lôøi cha meï trong moïi söï, vì ñoù laø ñieàu ñeïp

loøng Chuùa” (Cl 3, 20). Ñoù laø ñieàu kieän ñeå ñöôïc soáng vaø soáng

60

haïnh phuùc treân traàn gian naøy: “Keû laøm con, haõy vaâng lôøi cha

meï theo tinh thaàn cuûa Chuùa, vì ñoù laø ñieàu phaûi ñaïo. Haõy toân

kính cha meï. Ñoù laø ñieàu raên thöù nhaát coù keøm theo lôøi höùa: ñeå

ngöôi ñöôïc haïnh phuùc vaø höôûng thoï treân maët ñaát naøy” (Ep 6,1-3).

Ñöùc Gieâsu, trong thaân phaän con ngöôøi, ñaõ theå hieän loøng hieáu

thaûo caùch toaøn veïn. Tröôùc tieân Ngaøi luoân hieáu thaûo vôùi Cha

treân trôøi, hoaøn toaøn tuaân theo vaø thöïc hieän yù Chuùa Cha trong

moïi söï: "Löông thöïc cuûa Thaày laø thi haønh yù muoán cuûa Ñaáng ñaõ

sai Thaày, vaø hoaøn taát coâng trình cuûa Ngöôøi” (Ga 4, 34). Thieân

Chuùa Cha ñaõ xaùc nhaän: "Ñaây laø Con yeâu daáu cuûa Ta, Ta haøi

loøng veà Ngöôøi." (Mt 3, 17). Loøng vaâng phuïc hieáu thaûo aáy cuoäc

ñöôïc soáng trieät ñeå vôùi thaùnh Giuse vaø Meï Maria taïi gia ñình

Nadareùt cuõng tuyeät vôøi nhö theá: “Ngöôøi ñi xuoáng cuøng vôùi cha

meï, trôû veà Nadareùt vaø haèng vaâng phuïc caùc ngaøi. Rieâng meï

Ngöôøi thì haèng ghi nhôù taát caû nhöõng ñieàu aáy trong loøng. Coøn

Ñöùc Gieâsu ngaøy caøng theâm khoân ngoan, theâm cao lôùn vaø theâm

aân nghóa ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø ngöôøi ta” (Lc 2,51-52).

Laø daân Thieân Chuùa, Hoäi thaùnh theo göông Ñöùc Gieâsu, soáng

hieáu thaûo vôùi Cha treân trôøi vaø caùc baäc sinh thaønh ra mình. Do

ñoù, Hoäi thaùnh khoâng ngöøng nhaéc nhôû Kitoâ höõu veà boån phaän

cuûa con caùi ñoái vôùi cha meï. “Söï toân kính cuûa con caùi (söï hieáu

thaûo) ñoái vôùi cha meï laø tình caûm tri aân ñoái vôùi nhöõng vò ñaõ ban

söï soáng vaø duøng tình yeâu thöông vaø coâng khoù nhoïc ñeå sinh

thaønh vaø nuoâi döôõng con caùi cho khoân lôùn veà theå xaùc, veà khoân

ngoan vaø veà aân suûng” [8]. Ñaëc bieät, loøng hieáu thaûo tri aân aáy

coøn ñöôïc môû roäng ñeán taát caû nhöõng ai ñaõ sinh thaønh vaø nuoâi

döôõng ngöôøi tín höõu qua vieäc laõnh nhaän vaø soáng ñöùc tin cuûa

mình [9].

61

Loøng kieáu kính cuûa Kitoâ höõu khoâng chæ ñöôïc baøy toû khi caùc vò

coøn soáng maø coøn tieáp tuïc bieåu loä luùc caùc ngaøi ñaõ qua ñôøi (oâng

baø, cha meï, toå tieân …). Hoäi thaùnh daïy caùc tín höõu phaûi chu

toaøn ñaïo hieáu: toân kính bieát ôn vaø vaâng lôøi oâng baø cha meï

trong nhöõng ñieàu chính ñaùng; chaêm lo cho cha meï ñöôïc ñaày ñuû

phaàn xaùc cuõng nhö phaàn hoàn; khi cha meï qua ñôøi phaûi lo vieäc

tang ma, laøm caùc vieäc thieän, caàu nguyeän vaø daâng leã cho caùc

ngaøi, ñaëc bieät trong nhöõng ngaøy caùc ngaøi qua ñôøi cuõng nhö

trong thaùng caàu nguyeän cho caùc tín höõu ñaõ qua ñôøi (thaùng 11

haèng naêm) hay daønh ñaëc bieät ngaøy muøng 2 Teát caàu nguyeän cho

oâng baø, cha meï vaø toå tieân.

Vì vaäy, Hoäi thaùnh Coâng giaùo Vieät Nam coù nhöõng chæ daãn raát cuï

theå veà vieäc toân kính oâng baø toå tieân, ñeà caäp ñeán: Baøn thôø gia

tieân ñeå kính nhôù OÂng Baø Toå Tieân; vieäc ñoát nhang höông, ñeøn

neán vaø vaùi laïy tröôùc baøn thôø Toå Tieân; trong hoân leã, daâu reå ñöôïc

laøm nghi leã Toå vaø Gia Tieân tröôùc baøn thôø; trong tang leã, ñöôïc

vaùi laïy tröôùc thi haøi ngöôøi quaù coá, ñoát höông vaùi theo phong tuïc

ñòa phöông; ñöôïc tham döï nghi leã toân kính vò thaønh hoaøng

quen goïi laø phuùc thaàn taïi ñình laøng.

"Ñeå ñoàng baøo löông daân deã daøng chaáp nhaän Tin Möøng, hoäi

nghò nhaän ñònh: Nhöõng cöû chæ thaùi ñoä, leã nghi (sau naøy) coù tính

caùch theá tuïc lòch söï xaõ giao ñeå toû loøng hieáu thaûo, toân kính vaø

töôûng nieäm caùc Toå Tieân vaø caùc baäc anh huøng lieät só, neân ñöôïc

thi haønh vaø tham döï caùch chuû ñoäng… Trong tröôøng hôïp thi

haønh caùc vieäc treân ñaây sôï coù söï hieåu laàm neân kheùo leùo giaûi

thích qua nhöõng lôøi phaân öu khích leä, thoâng caûm... Ñoái vôùi

giaùo daân, caàn phaûi giaûi thích cho hieåu vieäc toân kính Toå tieân vaø

caùc vò anh huøng lieät só theo phong tuïc ñòa phöông, laø moät nghóa

62

vuï hieáu thaûo cuûa ñaïo laøm con chaùu, chöù khoâng phaûi laø nhöõng

vieäc toân kính lieân quan ñeán tín ngöôõng, vì chính Chuùa cuõng

truyeàn phaûi "thaûo kính cha meï", ñoù laø giôùi raên sau vieäc thôø

phöôïng Thieân Chuùa.” (Quyeát nghò cuûa caùc Giaùm muïc Vieät

Nam veà Leã nghi toân kính OÂng Baø Toå Tieân, 1974)

Lm Pheâroâ Ñinh Ngoïc Laâm

___________

[1] X. Huyønh Truï, Ñaïo Hieáu trong Ñaïo OÂng Baø vaø Ñaïo Coâng Giaùo:

“Ñaïo OÂng Baø laø gì? Ñaïo OÂng Baø laø Ñaïo Hieáu, laø ñaïo truyeàn thoáng

cuûa daân toäc Vieät Nam, daïy con chaùu phaûi hieáu thaûo vôùi cha meï, oâng

baø , toå tieân, khi caùc ngaøi coøn soáng cuõng nhö khi caùc ngaøi ñaõ qua

ñôøi.” (ubmvgiadinh.org ngaøy25.7.2010)

[2] Chöõ “thôø” hieåu theo nghóa cuûa ngöôøi Vieät Nam laø “thôø kính” cha

meï, caùc ñaáng sinh thaønh döôõng duïc mình vôùi taát caû tình yeâu vaø söï

soáng cuûa caùc ngaøi, neân quaû laø ñaùng cho chuùng ta toân kính caùc ngaøi,

chöù khoâng hieåu cuøng moät caáp ñoä nhö “thôø phuïng” Thieân Chuùa, Ñaáng

taïo döïng muoân loaøi muoân vaät.

[3] X. Ñinh Ngoïc Laâm, Ñoái thoaïi Lieân toân, TP. HCM, 2009, tr. 172.

[4] X. Ñinh Ngoïc Laâm, ibid., 173-174.

[5] G.P. II, Toâng huaán Giaùo Hoäi taïi AÙ Chaâu, soá 6.

[6] GS 58.

[7] AG 11.

[8] X. Saùch Giaùo Lyù cuûa Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo, soá 2214 - 2220.

[9] GLHTCG, soá 2215.

63

Caàu Nguyeän vaø An Taùng Trong Nghóa Trang cuûa Xöù Ñaïo

Nhöõng Ai Ñaõ Cheát Vì Töï Töû Ñöôïc Khoâng?

Tröôùc khi traû lôøi caâu hoûi treân, xin ñöôïc noùi qua veà nhöõng thay

ñoåi trong giaùo lyù cuûa Giaùo Hoäi veà vieäc hoûa taùng (cremation) vaø

caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi ñaõ töï töû cheát.

Chaéc moïi tín höõu coøn nhôù laø tröôùc Coâng Ñoàng Vaticanoâ II

(1962-65), Giaùo Hoäi caám vieäc hoûa taùng xaùc ngöôøi cheát vì lyù do

coù beø roái (heresy) kia ñaõ choáng laïi nieàm tin veà söï soáng laïi cuûa

xaùc keû cheát nhö giaùo lyù Giaùo Hoäi daïy. Nhoùm naøy ñaõ hoâ haøo

ñoát xaùc ngöôøi cheát ñeå thaùch ñoá xem Giaùo Hoäi coøn gì nöõa ñeå tin

vaøo söï soáng laïi cuûa xaùc keû cheát ñaõ ra tro buïi.

Vì theá, Giaùo Hoäi ñaõ caám caùc tín höõu khoâng ñöôïc thieâu xaùc

ngöôøi cheát ñeå khoâng laøm côù cho nhöõng keû sai laàm noùi treân

huyeânh hoang quaûng baù taø thuyeát cuûa chuùng.

Maët khaùc, töø tröôùc ñeán nay, Giaùo Hoäi vaãn daïy raèng töï töû cheát

khoâng nhöõng laø toäi nghich ñieàu raên thöù Naêm, maø coøn laø moät

göông xaáu to lôùn phaûi traùnh. Cho neân, ñaõ coù thôøi Giaùo Hoäi, ñaëc

bieät ôû Vieât Nam tröôùc Coâng Ñoàng Vaticano II, ñaõ caám cöû haønh

tang leã cho ngöôøi töï töû cuõng nhö khoâng cho an taùng trong ñaát

thaùnh cuûa hoï Ñaïo vì göông xaáu töï saùt.

Nhöng phaûi noùi ngay laø thôøi ñoù Giaùo Hoäi caám vì göông xaáu cuûa

toäi töï saùt chöù khoâng phaûi vì muoán phaùn ñoaùn raèng ngöôøi töï töû

ñaõ sa hoûa nguïc roài, neân khoâng caàn caàu nguyeän cho hoï nöõa.

64

Roài thôøi gian troâi qua, beø roái kia cuõng tieâu tan, vì khoâng ai tin

theo hoï caû, neân töø sau Coâng Ñoàng ñeán nay, Giaùo lyù môùi cuûa

Giaùo Hoäi, ñöôïc Ñöùc coá Giaùo Hoaøng Gioan-Phaoloâ II (nay laø

Chaân Phöôùc) kyù ban haønh ngaøy 11 thaùng 10 naêm 1992 coù

nhöõng lôøi daïy ñaùng chuù yù nhö sau veà vieäc hoûa taùng vaø an taùng

keû cheát vì töï töï.

1- Veà vieäc hoûa taùng (cremation) xaùc keû cheát:

Giaùo lyù môùi môùi daïy raèng: "Giaùo Hoäi cho pheùp hoûa taùng, neáu

vieäc naøy khoâng ñoäng ñeán nieàm tin vaøo söï soáng laïi cuûa xaùc keû

cheát". (x. SGLGHCG, soá 2301)

Nghóa laø theo Giaùo Hoäi daïy, thì duø ñöôïc choân caát vaø bò tieâu tan

trong loøng ñaát hay ñöôïc hoûa thieâu thaønh tro buïi, xaùc keû cheát

vaãn ñöôïc quyeàn naêng cuûa Thieân Chuùa cho soáng laïi, keát hôïp

cuøng vôùi linh hoàn ñeå hoaëc ñöôïc vaøo an nghæ muoân ñôøi vôùi

Thieân Chuùa trong Nöôùc Haèng Soáng hay bò xa lìa Thieân Chuùa

vónh vieãn trong nôi goïi laø hoûa nguïc.

Do ñoù, ngöôøi tín höõu ngaøy nay ñöôïc pheùp hoûa taùng thaân nhaân

ñaõ qua ñôøi hay ñem choân caát ngoaøi nghóa trang nhö tuïc leä ñaõ

coù töø laâu ñôøi. Nhöng phaûi toân troïng xaùc cheát cuûa thaân nhaân

ñöôïc mai taùng hay ñöôïc thieâu ñoát thaønh tro buïi ñöïng trong caùc

hoäp ñeå caát giöõ trong gia ñình hay ôû nôi nhaø thôø naøo coù nhaän

caát giöõ caùc hoäp tro naøy. Nghóa laø ñöôïc hoûa taùng nhöng phaûi tin

xaùc duø ñaõ ra tro buïi, vaãn seõ ñöôïc soáng laïi nhö Giaùo Hoäi daïy.

Do ñoù, phaûi caát giöõ tro cuûa xaùc ñöôïc hoûa taùng chöù khoâng ñöôïc

ñem ra traûi ngoaøi soâng, hoà hay bieån caû nhö nhöõng ngöôøi ngoaøi

Coâng giaùo ñaõ laøm. Vì nhö vaäy, laø voâ tình chia seû nieàm tin cuûa

65

nhöõng ngöôøi naøy cho raèng con ngöôøi laø hö khoâng neân phaûi trôû

veà vôùi hö voâ, ñeå tan bieán trong thieân nhieân vuõ truï, vaø khoâng

coøn hy voïng naøo veà söï soáng laïi nöõa. Ñaây laø ñieàu nghich vôùi

nieàm tin cuûa Kitoâ Giaùo daïy phaûi "tin xaùc loaøi ngöôøi ngaøy sau

soáng laïi" (duø ñöôïc choân caát hay hoûa thieâu), nhö chuùng ta ñoïc

trong Kinh Tin Kính moãi ngaøy Chuùa Nhaät vaø Leã troïng.

2- Veà nhöõng ngöôøi ñaõ töï töû cheát:

Giaùo lyù môùi cuûa Giaùo Hoäi cuõng daïy raèng: "Töï töû laø nghòch vôùi

tình yeâu cuûa Thieân Chuùa haèng soáng… Nhöng khoâng neân tuyeät

voïng veà ôn cöùu ñoä cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ töï töû.Thieân Chuùa coù theå

daønh cho hoï moät cô hoäi ñeå saùm hoái baèng nhöõng con ñöôøng maø

chæ mình Ngaøi bieát. Giaùo Hoäi caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi ñaõ

tìm caùch huûy hoaïi maïng soáng mình". (x. SGLGHCG, soá 2281,

2283).

Nhö theá roõ reät cho thaáy laø, maëc duø leân aùn haønh vi töï saùt hay trôï

giuùp cho haønh vi naøy, nhöng Giaùo Hoäi khoâng phaùn ñoaùn gì veà

soá phaän ñôøi ñôøi cuûa nhöõng ngöôøi töï töû maø chæ daïy phaûi caàu

nguyeän cho hoï maø thoâi. Coù nghóa laø vaãn phaûi daønh cho hoï moïi

nghi thöùc an taùng nhö Thaùnh leã ôû nhaø thôø hay caàu nguyeän

ngoaøi nhaø quaøn (Funeral Home) vaø ñöôïc choân caát nhö moïi tín

höõu khaùc. (vieäc naøy caùc giaùo xöù ôû Myõ ñang laøm. Khi coù ai cheát

thì cha xöù phaûi laøm leã choï hoï theo lôøi yeâu caàu cuûa thaân nhaân,

nhöng khoâng ñöôïc hoûi lyù do cheát vaø töø choái leã an taùng neáu

ngöôøi cheát ñaõ töï töû). Sôû dó theá, vì khoâng coù khoaûn giaùo lyù, giaùo

luaät naøo caám ñem xaùc ngöôøi töï töû vaøo nhaø thôø ñeå caàu nguyeän

hoaëc caám choân caát xaùc ñoù ôû nghóa trang Coâng giaùo.

66

Do ñoù, nôi naøo caám ñoaùn nhö vaäy laø ñaõ ñi ngöôïc laïi vôùi giaùo lyù

cuûa Giaùo Hoâi daïy phaûi caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi töï saùt nhö

ñaõ trích daãn ôû treân. Caàu nguyeän cho hoï coù nghóa laø mình

khoâng bieát Chuùa ñaõ phaùn ñoaùn hoï ra sao, neân chæ bieát phoù

thaùc hoï cho loøng nhaân töø, khoan dung voâ bieân cuûa Chuùa maø

thoâi. Ñaây laø quan ñieåm thaàn hoïc quaân bình hôn veà phaàn roãi

cuûa keû cheát, vaø caùch rieâng cuûa nhöõng ngöôøi töï saùt, vì chæ moät

mình Thieân Chuùa bieát roõ lyù do ñaõ thöùc ñaåy hoï ñeán choã töï töû.

Chuùng ta tin töôûng loøng nhaân töø vaø phaùn ñoaùn coâng minh cuûa

Thieân Chuùa daønh cho nhöõng ngöôøi chaúng may ñaõ töï choïn hay

bò thöùc ñaåy vaøo con ñöôøng töï huûy hoaïi ñôøi mình, nhaát laø thoâng

caûm vaø naâng ñôõ cho thaân nhaân nhaân coøn soáng cuûa nhöõng

ngöôøi ñaõ töï töû cheát. Trong tang leã, linh muïc cuõng phaûi traùnh

khoâng neân noùi gì veà nguyeân nhaân caùi cheát maø chæ nhaán maïnh

ñeán loøng thöông soùt voâ bieân vaø phaùn ñoaùn coâng minh cuûa Chuùa

ñeå phoù thaùc ngöôøi ñaõ cheát cho loøng thöông xoùt cuûa Chuùa maø

thoâi.

Tuy nhieân, giaùo luaät cuûa Giaùo Hoäi coù caám vieäc cöû haønh tang leã

theo nghi thöùc cuûa Giaùo Hoäi cho nhöõng ai rôi vaøo moät trong

nhöõng tröôøng hôïp sau ñaây:

1- Nhöõng ngöôøi laïc giaùo (heretics) töùc nhöõng ngöôøi coá chaáp

phuû nhaän hay nghi ngôø moät chaân lyù ñöùc tin phaûi tin, sau khi ñaõ

ñöôïc röûa toäi trong Giaùo Hoäi Coâng giaùo

2- Nhöõng ngöôøi boäi giaùo (apostates) laø nhöõng ngöôøi choái boû

toaøn boä ñöùc tin Kitoâ Giaùo vaø ngoan coá khoâng chòu thay ñoåi sai

laàm cuûa mình.

67

3- Nhöõng ngöôøi ly giaùo (schismatics) laø nhöõng ngöôøi khoâng coøn

muoán tuøng phuïc Ñöùc Thaùnh Cha vaø nhöõng vò thay maët ngaøi coi

soùc tín höõu trong toaøn Giaùo Hoäi. Nghóa laø khoâng coøn muoán

hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo do Ñöùc Thaùnh Cha laø Chuû

Chaên duy nhaát coù söù meänh daét chaên "caùc chieân cuûa Thaày" thay

maët cho Chuùa Kitoâ treân traàn theá naøy.

4- Nhöõng ngöôøi choïn hoûa taùng thi haøi cuûa mình vì nhöõng lyù do

nghòch vôùi ñöùc tin Kitoâ Giaùo. (khoâng tin xaùc ngaøy sau soáng laïi)

Neáu nhöõng ngöôøi noùi treân khoâng toû daáu aên naên thoáng hoái naøo

tröôùc khi cheát thì phaûi töø choái an taùng hoï theo nghi thöùc cuûa

Giaùo Hoäi. (x. giaùo luaät soá 1184). Coù nghóa laø khoâng ñöôïc cöû

haønh leõ tang theo nghi thöùc cuûa Giaùo Hoäi.

Ngoaøi nhöõng tröôøng hôïp treân, khoâng coù khoaûn giaùo luaät hay

giaùo lyù naøo caám cöû haønh tang leã cho ngöôøi töï töû cuõng nhö caám

choân xaùc ñoù trong nghóa trang coâng giaùo.

Nhö vaäy, ai caám ñoaùn nhö treân laø ñaõ töï ban haønh luaät rieâng

cuûa mình, traùi ngöôïc vôùi giaùo lyù vaø giaùo luaät cuûa Giaùo Hoäi.

Taïi sao ngöôøi ta laïi töï daønh quyeàn phaùn ñoaùn soá phaän ñôøi ñôøi

cuûa keû cheát ?

Taïi sao khoâng nghó raèng nhöõng ngöôøi töï töû khoâng haún laø ñaõ

hoaøn toaøn choái töø Thieân Chuùa, (maø coù thì cuõng khoâng ai bieát

ñöôïc, tröø moät mình Chuùa). Hoï choïn caùi cheát coù theå vì nhöõng

hoaøn caûnh voâ cuøng khoù khaên gaëp phaûi trong cuoäc soáng, hoaëc

nhöõng ñau khoå vì beânh taät, vì ngheøo ñoùi, vì baát coâng xaõ hoäi hay

68

vì hoaøn caûnh eùo le, tuyeät voïng trong gia ñình... ñaõ thuùc ñaåy hoï

choïn caùi cheát ñeå töï giaûi thoaùt maø khoâng bieát ñoù laø ñieàu traùi

nghòch vôùi tình thöông cuûa Chuùa laø Ñaáng duy nhaát naém quyeàn

sinh töû cuûa moïi ngöôøi.

Hôn theá nöõa, taïi sao laïi muoán giôùi haïn loøng thöông xoùt voâ bieân

cuûa Thieân Chuùa, “Ñaáng muoán cho moïi ngöôøi ñöôïc cöùu ñoä vaø

nhaän bieát chaân lyù” (1Tm 2 :4) ñeå töï yù ban haønh luaät rieâng cuûa

mình caám caàu nguyeän hay cho an taùng ngöôøi töï töû trong nghóa

trang cuûa hoï Ñaïo?

Sau heát, laøm nhö vaäy coù giuùp an uûi, naâng ñôõ thaân nhaân ngöôøi

chaúng may ñaõ töï saùt, hay laø beâu xaáu hoï caùch coâng khai trong

giaùo xöù ñòa phöông, vaø do ñoù, coù theå laøm maát ñöùc tin cuûa hoï

chæ vì chuû chaên khoâng bieát caûm thöông vaø thöïc haønh giaùo lyù

môùi cuûa Giaùo Hoäi daïy phaûi caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi töï töû,

nghóa laø khoâng ñöôïc phaùn ñoaùn gì veà soá phaän ñôøi ñôøi cuûa hoï

nhö ñaõ trích daãn ôû treân.

Lm Phanxicoâ Xavieâ Ngoâ Toân Huaán

69

CN 31 TN A

Mt 23, 1-12

Ñöøng Thaàn Thaùnh Hoaù

Trong moät toå chöùc hay moät ñaát nöôùc naøo phaûi coù ngöôøi ñöùng

ñaàu vaø hieån nhieân tieáng noùi cuûa ngöôøi laõnh ñaïo seõ ñöôïc moïi

ngöôøi toân troïng vaø laém khi noù trôû thaønh tieáng noùi cuûa thaàn

quyeàn. Caùi gì laøm neân tieáng noùi naøy coù giaù trò nhö theá? Thöa

ñoù chính laø chöõ Tín trong cuoäc ñôøi laõnh ñaïo.

Ñoái vôùi hoïc thuyeát Khoång giaùo, cuï theå trong taùc phaåm “Luaän

ngöõ”, ñieàu quan troïng ñoái vôùi Khoång töû laø naêm quy taéc baát

bieán: nhaân, nghóa, leã, trí, tín. Khoång Töû noùi: “Voâ tín nhi baát

laäp”, yù noùi raèng, ngöôøi maø khoâng giöõ chöõ tín thì sao coù choã

sinh toàn, choã ñöùng treân theá gian naøy ñaây? Cuõng coù ngöôøi noùi,

chöõ tín laø sinh meänh thöù hai cuûa con ngöôøi. Caâu noùi naøy kyø

thöïc cuõng raát coù ñaïo lyù. Thaät vaäy ñaõ höùa thì phaûi giöõ, ñaõ noùi thì

phaûi laøm, khoâng nhö con veït, con keùt…

Tin möøng Chuùa Nhaät hoâm nay Chuùa Gieâsu caûnh tænh caùc moân

ñeä vaø nhöõng ngöôøi Do Thaùi baáy giôø tröôùc hieän traïng caùc kinh

sö vaø ngöôøi Phariseâu noùi maø khoâng laøm, töø ñoù Ngöôøi ñöa ra moät

keát luaän ñöøng thaàn thaùnh hoùa moät ai, vaø ngay caû baûn thaân

mình.

Theo truyeàn thoáng Do-thaùi, Luaät goàm 613 ñieàu raên trong ñoù

365 ñieàu caám laøm vaø 248 ñieàu phaûi laøm. Luaät nhieàu ñeán noåi

khoâng nhôù heát, nhö moät ñaùm röøng, vôùi nhieàu sôïi daây luaät

70

chaèng chòt. Ñeán noåi caùc kinh sö phaûi ñeo nhöõng hoäp kinh, maø

nôi nhöõng hoäp kinh naøy phaûi ñöïng caùc lôøi troïng yeáu cuûa luaät,

hoï coät vaøo tay vaø traùn ñeå nhôù. Hay hoï maëc nhöõng tua aùo thaät

daøi, ñeå nhaéc nhôù mình thuoäc ñoaøn daân thaùnh. Taát caû caùc bieän

phaùp ngöôøi Do Thaùi laøm, cuï theå laø caùc kinh sö laøm ñieàu laø toát,

nhöng noù trôû neân giaû hình vaø xaáu khi hoï duøng caùc hình thöùc

naøy nhö chieác bình phong che ñi toäi loãi cuûa hoï.

Bôûi theá Chuùa Gieâ su thaáy ñöôïc moät nghòch lyù ñang dieãn ra, ñoù

laø nhöõng ngöôøi kinh sö vaø Phariseâu coù theå noùi hoï laø nhöõng

ngöôøi chuyeân vieân veà luaät, hoï coù moät choå ñöùng trong ñôøi soáng

chính trò vaø coù uy tín trong daân, theá maø hoï khoâng giöõ luaät, maø

coøn ñöùng ra ñeå xöû luaät. Chuùa Gieâsu raát khoân kheùo khi noùi ñeán

vaán ñeà naøy, Ngaøi khoâng baûo ñöùng leân choáng ñoái vaø huûy boû

luaät, maø Ngaøi baûo haõy laøm theo luaät maø hoï daïy doã, coøn hoï laøm

gì thì ñöøng laøm theo, vì hoï noùi maø khoâng laøm.

Töø ñoù chuùng ta thaáy ñöôïc raèng Chuùa Gieâsu raát toân troïng leà luaät

cuûa tieàn nhaân, vì chính Chuùa cuõng ñaõ noùi: “Ta ñeán khoâng phaûi

ñeán baõi boû maø ñeå kieän toaøn” vaø Ngöôøi ñaõ caûnh giaùc caùc moân

ñeä ñöøng ñeå ai thaàn thaùnh hoùa mình cuõng nhö thaàn thaùnh hoùa

moät ai, ngoaøi tröø Thieân Chuùa. Ngaøi noùi raát roõ ñöøng ñeå ai goïi laø

“Thaày” vaø cuõng ñöøng goïi ai laø “Cha” vì chæ coù moät thaày vaø moät

cha, coøn taát caû chuùng ta ñeàu laø anh chò em vôùi nhau.

Trong ñôøi soáng moãi ngöôøi chuùng ta, laém khi chuùng ta ñaõ thaàn

thaùnh hoùa moät ai ñoù vaø chính baûn thaân mình. Khi chuùng ta

thaàn thaùnh hoùa ai ñoù, chuùng ta xem hoï nhö thaàn nhö thaùnh,

nhöõng gì hoï noùi vaø hoï laøm ñieàu laø ñuùng. Nhöng chuùng ta voâ

tình khoâng ñeå yù, hoï cuõng coù nhöõng thieáu xoùt, nhöõng yeáu ñuoái

71

cuûa baûn thaân. Ñaâu coù phaûi moïi lôøi noùi vaø quyeát ñònh cuûa hoï

luùc naøo cuõng ñuùng. Bôûi theá trong moái töông quan cuûa chuùng ta

haøng ngaøy, chuùng ta phaûi bieát phaân ñònh vaø nhaän ñònh ñaâu laø

ñieàu toát, ñaâu laø ñieàu xaáu, vì chaúng ai chòu traùch nhieäm thay

chuùng ta tröôùc quyeát ñònh cuûa mình. Ñoù laø vieäc chuùng ta khi

nhaän xeùt veà moät ngöôøi, coøn chuùng ta ñaõ bao laàn töï thaàn thaùnh

mình roài, khi moïi lôøi noùi vaø vieäc laøm chuùng ta mang maøu ñoäc

taøi.

Moät ví duï raát cuï theå trong ñôøi soáng hoï ñaïo chuùng ta, ñoù laø vieäc

töông quan giöõa ta vôùi caùc cha sôû. Duø bieát caùc cha laø ñaïi dieän

Chuùa, ñaïi dieän Giaùo hoäi ñeå höôùng daãn chuùng ta, nhöng chuùng

ta phaûi bieát ñieàu naøy ñoù laø caùc ngaøi vaãn laø moät con ngöôøi, caùc

ngaøi cuõng coù nhöõng yeáu ñuoái rieâng mình. Töø ñoù caùc ngaøi cuõng

coù nhöõng khuyeán ñieåm, nhöng khoå noåi giaùo daân chuùng ta xem

cha nhö thaàn nhö thaùnh, ñoøi hoûi caùc cha phaûi theá naøy theá noï.

Khi caùc ngaøi khoâng ñaùp öùng ñöôïc, daãn tôùi thaát voïng. Nhieàu khi

chuùng ta cuõng nghe noùi hay ngay caû thaân chuùng ta, ñoù laø chaéc

toâi “boû ñaïo” quaù, vì lí do oâng cha naøy nhö theá naøy, oâng cha kia

theá noï hay ñuïng chaïm tröïc tieáp ñeán chuùng ta. Thöa vieäc giöõ

ñaïo hay khoâng laø quyeàn töï do cuûa moãi ngöôøi chuùng ta, ñoù laø

quyeàn choïn löïa cuûa chuùng ta. Neáu moãi laàn chuùng ta coù suy

nghó ñoù cuõng chính laø luùc chuùng ta ñaõ thaàn thaùnh hoùa mình,

xem mình laø troïng taâm..

Vaäy chuùng ta phaûi laøm gì? Thöa tröôùc tieân chuùng ta phaûi laøm

troøn boån phaän cuûa mình, luoân bieát phaân ñònh nhaän ñònh tröôùc

moïi lôøi noùi vaø haønh ñoäng, khoâng chæ cuûa ngöôøi khaùc vaø ngay

caû baûn thaân mình.

72

Laïy Chuùa, ngoaøi Chuùa ra khoâng ai laø ñaáng thaùnh. Xin cho

chuùng con luoân bieát khieâm nhöôøng ñeå khoâng thaàn thaùnh hoùa

mình vaø coù caùi nhìn khoa hoïc hôn ñeå khoâng thaàn thaùnh moät ai.

Xin cho chuùng con luoân bieát coäng taùc vôùi nhau trong tinh thaàn

phuïc vuï, ñeå xin nöôùc Chuùa mau trò ñeán.

Lm. Pheâroâ Nguyeãn Thanh Phong

CN 32 TN A

Mt. 25, 1-13

Keû Khôø Daïi Ñaùnh Maát Nöôùc Trôøi

Coù moät nhaø phuù hoä, ñaày quyeàn theá danh voïng ôû ñôøi boãng

nhieân ñoät quî vaø qua ñôøi. Gia nhaân ai naáy ñeàu xuùc ñoäng, bôõ

ngôõ. Ngöôøi ta baøn taùn xoân xao veà caùi cheát ñoät töû cuûa nhaø phuù

hoä. Trong ñoù coù moät lôøi baøn gaây nhieàu tranh caõi töø moät ngöôøi

quaûn gia cuûa nhaø phuù hoä. Ngöôøi quaûn gia noùi raèng:

- Theo caùc anh thì oâng chuû chuùng ta seõ ñi veà ñaâu?

Caùc gia nhaân ñaùp:

- OÂng aáy leân trôøi chöù ñi ñaâu nöõa.

Ngöôøi quaûn gia noùi:

- Khoâng ñaâu. Toâi chaéc chaén oâng ta khoâng leân trôøi.

Taát caû ñeàu ngaïc nhieân hoûi:

- Laøm sao quaûn gia bieát laø oâng chuû khoâng leân trôøi?

Ngöôøi quaûn gia noùi:

- Thöôøng thì ñi ñaâu xa, chuû cuûa chuùng ta thöôøng noùi veà

nöôùc seõ ñi ñeán vaø chuaån bò raát laø caån thaän. Nöôùc trôøi laø

coõi xa xoâi, nhöng toâi khoâng bao giôø thaáy oâng chuû cuûa

73

mình noùi gì veà nöôùc ñoù, cuõng khoâng thaáy oâng ta chuaån

bò gì caû. Laøm theá naøo maø oâng ta vaøo Nöôùc Trôøi ñöôïc!

Vaâng, thaùi ñoä thieáu khoân ngoan cuûa nhaø phuù hoä treân cuõng coù

theå laø thaùi ñoä cuûa chính chuùng ta! Chuùng ta ñaõ thieáu chuaån bò

cho moät cuoäc ra ñi aét phaûi coù cuûa kieáp ngöôøi laø rôøi boû choán

döông gian laém toäi tình. Ai trong chuùng ta cuõng tin raèng beân kia

söï cheát ñoù laø coõi thieân thai, laø thieân ñaøng cöïc laïc, laø Nöôùc Trôøi

vónh cöûu. Ðoù laø nôi maø ai cuõng öôùc mong seõ ñöôïc cö nguï vónh

vieãn sau cuoäc ñôøi ñaày khoå aûi traàn gian. Theá nhöng, nhieàu ngöôøi

laïi thieáu chuaån bò moät caùch caån thaän, kyõ löôõng. Hoï khoâng bao

giôø chuaån bò moät haønh trang caàn thieát naøo cho cuoäc soáng ñôøi

sau. Hoï soáng nhö khoâng bao giôø cheát. Hoï tieâu pha ñôøi mình

trong nhöõng ñam meâ traàn tuïc. Hoï nguïp laën ñôøi mình trong bieån

ñôøi hö danh vaø truî laïc. Hoï queân raèng trôøi cao môùi laø queâ

höông ñích thöïc. Traàn gian laø taïm bôï. Thieân ñaøng môùi laø vónh

cöûu.

Lôøi Chuùa hoâm nay nhaéc nhôû veà thaùi ñoä thieáu chuaån bò cho coõi

ñôøi sau qua duï ngoân 10 trinh nöõ phuï daâu. Trong ñoù coù 5 coâ khôø

daïi. Hoï ñöôïc môøi laøm phuï daâu, ñaùng leõ hoï phaûi chuaån bò thaät

kyõ caøng ñeå giuùp cho tieäc cöôùi ñöôïc chu ñaùo vaø long troïng. Theá

nhöng, hoï laïi löôøi bieáng vaø thieáu traùch nhieäm. Hoï löôøi bieáng

neân laên quay ra nguû. Hoï thieáu traùch nhieäm neân chaúng chuaån bò

chi caû. Daàu töôïng tröng cho söùc soáng töôi treû, ñaày naêng ñoäng,

traøn ñaày nhöïa soáng nhöng ñaõ caïn kieät, khoâng coøn ñuû söùc toûa

saùng chung quanh. Neân khi cô söï tôùi. Hoï muoán thaép leân moät

ngoïn ñeøn cuõng khoâng ñuû khaû naêng. Hoï caàu cöùu ngöôøi khaùc,

nhöng thôøi gian ñaõ khoâng coøn. Cô hoäi ñeå cuøng taân lang vaøo döï

tieäc ñaõ vuoät khoûi taàm tay cuûa hoï. Caùnh cöûa cuoäc ñôøi ñaõ kheùp.

74

Soá phaän cuûa hoï ñaõ ñöôïc ñònh ñoaït. Hoï bò loaïi tröø trong thaát

voïng vaø khoå ñau.

Coù bieát bao laàn vì löôøi bieáng maø ta ñaõ ñaùnh maát nhöõng cô hoäi

toát ñeïp trong cuoäc ñôøi. Coù bieát bao laàn vì thieáu traùch nhieäm maø

ta ñaõ haønh xöû moät caùch caåu thaû, cho qua laàn chieáu löôït vôùi

nhöõng coâng vieäc ñöôïc giao. Cô hoäi vaøo Nöôùc Trôøi seõ khoâng coù

trong taàm tay cuûa nhöõng keû löôøi bieáng vaø thieáu traùch nhieäm vôùi

cuoäc soáng cuûa mình. Vì con ñöôøng vaøo Nöôùc trôøi laø con ñöôøng

heïp ñaày choâng gai, soûi ñaù. Con ñöôøng cuûa hy sinh, cuûa phaán

ñaáu khoâng ngöøng vöôn leân moãi ngaøy, môùi mong ñaït tôùi vinh

quang Nöôùc Trôøi. Vì phöông theá vaøo Nöôùc trôøi laø loái soáng thöïc

thi trieät ñeå giôùi raên meán Chuùa - yeâu ngöôøi, neân keû muoán vaøo

Nöôùc Trôøi phaûi chu toaøn boån phaän ñoái vôùi Chuùa vaø tha nhaân

vôùi ñaày ñuû yù thöùc vaø traùch nhieäm. Löôøi bieáng vaø thieáu traùch

nhieäm thöôøng ñi ñoâi vôùi nhau. Keû löôøi bieáng vaø thieáu traùch

nhieäm khoâng nhöõng bò cha meï, anh em beø baïn loaïi tröø maø caû

caùnh cöûa söï soáng ñôøi sau cuõng kheùp laïi vaø töø choái ñoùn nhaän

hoï.

- Coù nhöõng keû löôøi bieáng vaø thieáu traùch nhieäm vôùi vôï con

neân toái ngaøy röôïu cheø, côø baïc... gaây khoå ñau cho vôï con

- Coù nhöõng ngöôøi vôï bieáng nhaùc vieäc nhaø "ñi vaùc tuø vaø

haøng toång", hoï tham gia raát nhieàu hoäi ñoaøn nhöng laïi

thieáu traùch nhieäm vôùi toå aám cuûa mình.

- Coù nhöõng ngöôøi con löôøi bieáng chæ bieát aên chôi, ñua ñoøi

nhöng laïi thieáu traùch nhieäm vôùi chính baûn thaân cuûa

mình neân sa ñaø toäi loãi.

75

Hoï laø ñaïi dieän cho caùc coâ phuï daâu thieáu chuaån bò daàu neán

böôùc vaøo ñôøi sau. Vì ngaøy taân lang tôùi hay coù theå noùi laø ngaøy

cheát cuûa moãi ngöôøi chuùng ta hoaøn toaøn baát ngôø. Chuùng ta

khoâng ai bieát tröôùc ñöôïc ngaøy ra ñi. Khoâng ai bieát ñöôïc caùch

thöùc ra ñi. Do ñoù, söï khoân ngoan luoân ñoøi hoûi chuùng ta phaûi

tænh thöùc trong moïi söï. Phaûi chu toaøn boån phaän cuûa mình moät

caùch chu ñaùo. Phaûi coù traùch nhieäm vôùi cuoäc soáng ñeå khi ra ñi

chuùng ta luoân mang taâm traïng bình an. Chuùng ta seõ khoâng hoái

tieác vì ñeå lòm taét ngoïn löûa yeâu thöông trong cuoäc ñôøi chuùng ta.

Öôùc gì moãi ngöôøi chuùng ta ñöøng vì löôøi bieáng maø ru nguû ñôøi

mình trong nhöõng ñam meâ yeáu ñuoái, vaø laàm laïc. Öôùc gì bình

daàu yeâu thöông trong taâm hoàn chuùng ta luoân ñaày traøn chan

chöùa haàu coù theå thaép saùng tình yeâu Chuùa treân muoân vaïn neûo

ñöôøng chuùng ta ñi, vaø laøm noùng laïi tình yeâu cuûa Chuùa giöõa

nhaân gian toäi tình hoâm nay. Xin cho chuùng ta luoân ñuû khoân

ngoan ñeå chuaån bò daàu ñeøn luoân chaùy saùng laø nhöõng haønh vi

baùc aùi ñaày yeâu thöông thaám ñöôïm tình Chuùa, tình ngöôøi.

Amen.

Lm. Giuse Taï Duy Tuyeàn

76

CN 33 TN A

Mt 25, 14-20

Moãi Ngöôøi Laø Moät Boâng Hoa

Moät baùc thôï moäc tính tình hieàn laønh chaát phaùt, ñöôïc moïi ngöôøi

trong laøng meán chuoäng.

Moät hoâm baùc vaéng nhaø, caùc duïng cuï laøm moäc cuûa baùc toå chöùc

cuoäc hoïp baát thöôøng raát noùng boûng vaø gaây caán.

Ñeà taøi cuûa cuoäc hoïp laø loaïi boû moät soá duïng cuï cuûa ngheà moäc.

Lôøi phaùt bieåu ñaàu tieân laø loaïi boû chò cöa, vì chò chæ bieát caét xeù

vaø nghieán raêng, nghe naõo ruoät quaù!...

Lôøi phaùt bieåu tieáp theo laø loaïi tröø caây baøo, vì noù saéc beùn quaù,

ñuïng tôùi ñaâu laø loät da tôùi ñoù.

Ngöôøi thöù ba noùi: yeâu caàu boû anh buùa ra ngoaøi vì anh taøn baïo

quaù, anh ñaäp naùt moïi thöù.

Ai cuõng cho mình caàn thieát vaø höõu ích coøn keû khaùc chaúng ra

gì. Boãng moïi ngöôøi ñeàu im laëng vì baùc thôï moäc veà tôùi. Baùc

chaúng hay bieát gì veà söï vieäc vöøa xaûy ra. Baùc thaûn nhieân ngoài

xuoáng laøm vieäc. Baùc laáy cöa caét khuùc daùn, laáy baøo baøo nhaún,

laáy ñuïc khoeùt loå, laáy buùa ñoùng ñinh…

Keát quaû, nhôø söï ñoùng goùp cuûa caùc duïng cuï ñoù, baùc hoaøn thaønh

moät caùi noâi xinh xaén, ñeå ñoùn nhaän moät em beù saép chaøo ñôøi.

77

Trong tin möøng hoâm nay, Chuùa trao cho caùc toâi tôù cuûa Ngöôøi

nhöõng neùn baïc ñeå laøm lôïi cho ngöôøi. Ñoù chính laø nhöõng ôn

laønh Ngöôøi ban cho moãi ngöôøi chuùng ta, ñeå moãi ngöôøi cuøng

coäng taùc vôùi Ngöôøi, taïo neân cuoäc soáng haïnh phuùc cho baûn thaân

vaø tha nhaân.

Caâu chuyeän treân ñaây minh hoïa tuyeät vôøi veà giaùo huaán ñoù cuûa

Chuùa. Khoâng ai coù quyeän töï cho mình laø caàn thieát vaø höõu ích

maø loaïi tröø ngöôøi khaùc. taát caû chuùng ta laø ñaày tôù cuûa Chuùa,

cuøng laõnh nhaän ôn Chuùa ñeå möu ích chung cho nhau. Moãi

ngöôøi chuùng ta ñöôïc Thieân Chuùa taïo döïng vôùi gia saûn theå lyù

cuõng nhö tinh thaàn rieâng, ñeå phuïc vuï cho söù maïng chung, nhö

thaùnh Phaolo noùi: “ Thaùnh thaàn toû mình ra nôi moãi ngöôøi moät

caùch laø vì ích chung”(1cr.12.7)

Maëc daàu 9 ngöôøi 10 yù, khoâng ai gioáng ai. Moãi ngöôøi ñeàu coù öu

ñieåm khuyeát ñieåm rieâng. Moãi ngöôøi ñeàu coù nhöõng ñieåm toát laøm

cho mình haõnh dieän, nhöng cuõng khoâng thieáu nhöõng taät xaáu

laøm cho mình hoå theïn vaø khoâng theå traùch khoûi nhöõng va chaïm

khi phaûi soáng chung, laøm vieäc chung. Ñieàu quan trong laø moãi

ngöôøi phaûi nhaän bieát ñöôïc thöïc taïi cuûa baûn thaân vaø caùi hay caùi

ñeïp cuûa tha nhaân. Noùi caùch khaùc, moãi ngöôøi phaûi bieát nhìn vôùi

caùi nhìn cuûa baùc thôï moäc treân ñaây laø caùi nhìn cuûa Chuùa. Moãi

ngöôøi coù taàm quan troïng rieâng caàn ñöôïc khaùm phaù ñeå phuïc vuï

cho keá hoaïch chung cuûa Chuùa. Ñieàu quan troïng laø moãi ngöôøi

caàn taän duïng neùn baïc Chuùa trao cho keá hoaïch chung ñoù.

Moãi ngöôøi chuùng ta phaûi laøm pheùp laï. pheùp laï chính laø nhöõng

gì con ngöôøi coäng taùc vôùi Chuùa. Noùi ñuùng hôn, pheùp laï chính

laø nhöõng gì Thieân Chuùa taïo neân nhôø söï ñoùng goùp cuûa con

78

ngöôøi. Ñoù cuõng laø caùch maø chuùng ta phaûi tính soå vôùi Chuùa

trong ngaøy Chuùa ñeán. mong sao chuùng ta cuõng ñöôïc Chuùa khen

“khaù laém ! hôõi ñaày tôù taøi gioûi vaø trung thaønh ! ñöôïc giao phoù ít

maø anh ñaõ trung thaønh, thì toâi seõ giao cho anh nhieàu hôn. Haõy

vaøo maø höôûng nieàm vui cuûa chuû anh”.

Lm. Giuse Nguyeãn Phöôùc Leã

CN 34 TN A

Leã Chuùa Gieâsu Kitoâ Vua Vuõ Truï

Mt 25, 31-46

Trong taùc phaåm mang töïa ñeà: “Thò kieán cuûa ngöôøi Kitoâ höõu”

(The Christian Vision) nhaø vaên John Powell coù keå moät caâu

chuyeän thaàn thoaïi cuûa ngöôøi AÙi Nhó Lan. Caâu chuyeän ñöa

chuùng ta trôû laïi thôøi caùc vua cai trò ñaát nöôùc naøy:

Moät hoâm nhaø vua thaáy mình khoâng coù con ñeå keá vò, oâng beøn

sai caùc söù giaû thoâng baùo cho caùc thaønh phoá vaø laøng maïc bieát:

nhaø vua môøi caùc thanh nieân naøo coù ñöùc tính toát ñeán trieàu ñình

ñeå ñöôïc phoûng vaán. Nhö theá nhaø vua hy voïng coù theå choïn

ñöôïc moät ngöôøi xöùng ñaùng leân ngoâi vò mình tröôùc khi baêng haø.

Hai ñöùc tính ñöôïc nhaø vua ñaëc bieät löu yù, ñoù laø ngöôøi thanh

nieân aáy phaûi coù loøng meán Chuùa vaø yeâu ngöôøi.

Chaøng thanh nieân trong caâu chuyeän nghe nhö coù tieáng thaàm

kín beân trong thuùc ñaåy chaøng leân ñöôøng ñeán trieàu ñình ñeå ñöôïc

nhaø vua phoûng vaán, vì chaøng quaû thaät laø moät ngöôøi coù loøng

meán Chuùa vaø yeâu ngöôøi. Nhöng chaøng laïi ngheøo khoù ñeán noãi

79

khoâng coù ñöôïc moät boä quaàn aùo chænh teà ñeå ñeán trieàu ñình.

Chaøng cuõng chaúng coù tieàn ñeå mua löông thöïc döï tröõ cho cuoäc

haønh trình daøi ñeán laâu ñaøi nhaø vua. Cuoái cuøng, chaøng quyeát

ñònh ñi xin quaàn aùo vaø löông thöïc caàn thieát.

Khi moïi söï ñaõ saün saøng, chaøng leân ñöôøng. Sau moät thaùng haønh

trình, chaøng ñaõ nhìn thaáy laâu ñaøi cuûa nhaø vua hieän ra treân ñænh

ñoài ôû ñaøng xa. Cuõng vaøo luùc aáy, chaøng gaëp thaáy moät oâng giaø

ngheøo ñoùi ngoài beân veä ñöôøng. Ngöôøi aên xin ngöûa tay van xin

chaøng giuùp ñôõ: “Anh ôi, toâi ñoùi, toâi reùt, anh laøm ôn cho toâi aùo

maëc, cho toâi baùnh aên”. Chaøng thanh nieân caûm ñoäng nhìn ngöôøi

aên xin. Chaøng côûi aùo khoaùc cuûa chaøng vaø ñoåi laáy chieác aùo raùch

taû tôi cuûa ngöôøi aên xin. Chaøng cuõng chia seû löông thöïc döï tröõ

cuûa chaøng. Roài chaøng ñeán laâu ñaøi nhaø vua trong boä aùo raùch taû

tôi vaø khoâng ñuû löông thöïc cho cuoäc haønh trình trôû veà. Ñeán

tröôùc laâu ñaøi, lính gaùc chaän chaøng laïi ôû coång, baét chaøng vaøo

khu khaùch tham quan. Sau moät thôøi gian daøi chôø ñôïi, chaøng

môùi ñöôïc cho vaøo gaëp nhaø vua. Tröôùc ngai vaøng, chaøng cuùi

mình thaät saâu baùi laïy, ñeán luùc ñöùng thaúng leân, chaøng heát söùc

bôõ ngôõ, vì chaøng thaáy oâng giaø aên xin beân veä ñöôøng maø chaøng

ñaõ gaëp giôø ñaây laïi ngoài treân ngai vaøng. Chaøng leân tieáng hoûi:

- Taâu Ñöùc vua, coù phaûi Ñöùc Vua laø ngöôøi aên xin beân

ñöôøng maø toâi ñaõ gaëp chaêng?

- Ñuùng theá, Ñöùc Vua ñaùp.

Chaøng laïi hoûi:

- Vaäy taïi sao Ñöùc Vua laïi laøm nhö theá ñoái vôùi toâi?

Ñöùc vua ñaùp:

- Ta phaûi caûi trang laøm ngöôøi aên xin ñeå thöû xem ngöôi coù

thaät loøng meán Chuùa vaø yeâu ngöôøi khoâng.

80

Anh chò em thaân meán,

Ñaây laø caâu chuyeän thaàn thoaïi, nhöng ñieåm chuû yeáu raát xaùc

thöïc. Vöông quoác cuûa Chuùa Kitoâ Vua laø vöông quoác cuûa tình

yeâu. Muoán vaøo vöông quoác cuûa Ngaøi, phaûi laø ngöôøi coù loøng yeâu

meán Chuùa vaø yeâu thöông anh em thaät söï. Tin Möøng hoâm nay

cho thaáy: chuùng ta seõ bò xeùt vaøo cuoái ñôøi veà caùch chuùng ta yeâu

meán vaø phuïc vuï Chuùa Kitoâ Vua nhö theá naøo trong nhöõng ngöôøi

anh em ngheøo khoù beù nhoû nhaát cuûa chuùng ta.

Chuùng ta haõy nghe laïi Lôøi Chuùa: “Luùc aáy, Ñöùc Vua seõ phaùn: Ta

ñoùi, caùc ngöôi ñaõ cho ta aên. Ta khaùt, caùc ngöôi ñaõ cho uoáng. Ta

laø khaùch laï, caùc ngöôi ñaõ tieáp röôùc. Ta ñau yeáu, caùc ngöôi ñaõ

chaêm soùc… Baáy giôø, nhöõng ngöôøi coâng chính –ñöùng beân phaûi–

hoûi laïi Chuùa raèng: Laïy Chuùa, coù bao giôø chuùng con thaáy Chuùa

ñoùi hay khaùt ñaâu maø cho aên cho uoáng…? Ñöùc Vua seõ ñaùp laïi:

Ta baûo thaät caùc ngöôi, moãi laàn caùc ngöôi laøm nhö theá cho moät

trong nhöõng anh em beù nhoû nhaát cuûa Ta ñaây, laø caùc ngöôi ñaõ

laøm cho chính Ta vaäy”.

Ñöùc Vua ñaõ laøm cho nhöõng ngöôøi laønh ñöùc beân phaûi, cuõng nhö

nhöõng keû döõ ñöùng beân traùi, ñeàu phaûi chöng höûng. Ngöôøi beân

phaûi raát söûng soát khi thaáy Ñöùc Vua keå nhöõng vieäc toát hoï ñaõ laøm

cho nhöõng ngöôøi baát haïnh trong caûnh ñoùi khaùt, raùch röôùi, tuø

ñaøy, nhö laø nhöõng vieäc giuùp ñôõ hoï daønh cho chính baûn thaân

Ñöùc Vua. Coøn ngöôøi beân traùi cuõng heát söùc ngôõ ngaøng khi thaáy

Ñöùc Vua ñoàng hoùa baûn thaân Ngaøi vôùi nhöõng ngöôøi maø hoï ñaõ

coi thöôøng, neân ñaõ khoâng cho hoï côm aên, aùo maëc, nhaø ôû… Lôøi

giaûi thích cuûa Chuùa ñaõ laøm cho caû hai beân- beân ngöôøi laønh vaø

keû döõ- ñeàu saùng maét kinh ngaïc: Hoï khoâng ngôø raèng moãi laàn hoï

81

tieáp ñoùn hay haát huûi nhöõng ngöôøi caàn ñeán hoï giuùp ñôõ laø hoï ñaõ

tieáp ñoùn hay haát huûi chính Chuùa Gieâsu!

Thieân Chuùa ñaõ aâm thaàm len loûi vaøo giöõa ñaùm ñoâng nhaân loaïi

maø khoâng ai bieát. Chuùng ta thöôøng nhaän dieän ñöôïc Chuùa luùc

chuùng ta khoâng ngôø. Vì thöïc khoù maø nhaän dieän ñöôïc Chuùa, neáu

chuùng ta vaãn quan nieäm Thieân Chuùa nhö moät Ñeá Vöông phong

kieán, cheãm cheä treân ngai vaøng. Nhöng neáu chuùng ta nhaän ñöôïc

raèng Thieân Chuùa khoâng phaûi laø Vua thoáng trò nhöng laø Vua

phuïc vuï, thì chuùng ta khoâng theå khoâng nhaän ra Ngaøi nôi nhöõng

ngöôøi beù moïn nhaát. Chuùng ta seõ khoâng coøn thaéc maéc nhö ngöôøi

laønh hay keû döõ trong ngaøy phaùn xeùt cuoái cuøng: “Thöa Ngaøi, coù

khi naøo chuùng toâi thaáy Ngaøi ñoùi, Ngaøi khaùt, Ngaøi raùch röôùi…

ñaâu?” Bôûi vì thieân Chuùa ñaõ aån daáu boä maët thaàn linh cuûa Ngaøi

trong boä maët nhaân loaïi: Ngöôøi laùng gieàng, baïn ñoàng nghieäp,

nhöng cuõng coù theå laø khuoân maët cuûa haøng trieäu con ngöôøi treân

theá giôùi ñang eâ cheà trong caûnh thieáu aên, ngheøo ñoùi, thaát nghieäp

hay nhöõng coâng vieäc noâ leä, voâ nhaân ñaïo, ñang bò keû maïnh aùp

böùc hay ngöôøi quyeàn theá boùc loät. Chuùa Gieâsu khaúng ñònh vôùi

chuùng ta raèng Thieân Chuùa töï ñoàng hoùa vôùi khuoân maët cuûa haøng

trieäu con ngöôøi ñoù, vì hoï laø anh em beù nhoû cuûa Ngaøi.

Chuùa Kitoâ laø Vua. Vöông quoác cuûa Ngaøi laø vöông quoác cuûa tình

yeâu. Ai soáng trong tình yeâu thì thuoäc veà Chuùa Kitoâ vaø laø coâng

daân cuûa Nöôùc Thieân Chuùa. Tình yeâu, noùi ñöôïc laø nhö “chöùng

minh nhaân daân”, nhö “theû caên cöôùc”cuûa Nöôùc Thieân Chuùa.

Tình yeâu khoâng ñoøi hoûi nhieàu lôøi noùi cho baèng nhieàu haønh

ñoäng thieát thöïc, soáng ñoäng. Cuï theå laø chia seû chính nhöõng lo

laéng, khoù khaên, khoán khoå, cuøng cöïc cuûa ñoàng baøo trong hoaøn

caûnh xaõ hoäi chuùng ta ñang soáng. chuùa Gieâsu ñaõ khaúng ñònh:

82

chuùng ta seõ bò phaùn xeùt trong ngaøy sau heát veà caùch chuùng ta ñaõ

phuïc vuï Ñöùc Kitoâ Vua nhö theá naøo trong nhöõng ngöôøi anh em

ñoùi, khaùt, raùch röôùi, beänh taät, tuø toäi… Haõy phuïc vuï nhöõng Ñöùc

Kitoâ Vua aáy theá naøo ñeå vaøo ngaøy cuoái cuøng, Chuùa Kitoâ Vua seõ

môøi goïi chuùng ta: “Haõy ñeán, hôõi nhöõng ngöôøi Cha Ta chuùc

phuùc. Haõy ñeán thöøa höôûng vöông quoác ñaõ daønh saün cho anh

em töø thuôû ñôøi ñôøi”.

Trích trong ‘Nieàm Vui Chia Seû’

Toång Quan Vaø Nhaän Ñònh Veà Toâng Huaán Amoris Laetitia

(Nieàm Vui Cuûa Tình Yeâu)

Lm. Giuse Phan Taán Thaønh, OP

CHÖÔNG NAÊM: TÌNH YEÂU TRÔÛ NEÂN PHONG PHUÙ

Chöông Boán vöøa roài ñeà caäp ñeán tình yeâu giöõa vôï choàng.

Chöông Naêm naøy môû roäng tình yeâu ñeán söï soáng môùi laø con caùi,

vaø töø ñoù baøn ñeán gia ñình. Neân ghi nhaän moät söï thay ñoåi trong

caùch trình baøy veà “muïc ñích” cuûa hoân nhaân trong caùc vaên kieän

cuûa Giaùo Hoäi. Cho ñeán Coâng Ñoàng Vatican II, “muïc ñích” thöù

nhaát cuûa hoân nhaân laø sinh saûn vaø giaùo duïc con caùi; muïc ñích

thöù hai laø vôï choàng trôï giuùp nhau. Hieán cheá Gaudium et spes

ñaõ thay ñoåi thöù töï: hai ngöôøi nam nöõ laáy nhau vì yeâu nhau vaø

muoán taïo döïng moät coäng ñoàng yeâu thöông; keát quaû cuûa tình

yeâu trao hieán cho nhau laø con caùi. Con caùi chính laø hoa traùi cuûa

tình yeâu giöõa cha meï, vì theá caàn ñöôïc ñoùn nhaän vôùi tình yeâu.

83

A. Ñoùn nhaän ñôøi soáng môùi (AL, soá 166-177)

Tình yeâu vôï choàng daãn ñeán söï sinh saûn con caùi. Nhöng khoâng

neân chæ nhìn con caùi nhö laø“saûn phaåm” hình thaønh do yù muoán

cuûa cha meï laøm ra: chuùng caàn ñöôïc ñoùn nhaän nhö laø hoàng aân

tình yeâu cuûa Thieân Chuùa nöõa.

Toâng huaán theo doõi tieán trình sinh haï con caùi, veà phía ngöôøi

meï cuõng nhö veà phía ngöôøi cha, trong thôøi gian mang thai vôùi

nhöõng phaäp phoàng vaø vui töôi (AL, soá 168-171), cuõng nhö khi

ñöùa treû ñaõ chaøo ñôøi, vaø phaân tích nhöõng ñoøi hoûi cuûa thieân chöùc

laøm meï (AL, soá 173-174) vaø laøm cha (AL, soá 175-177).

B. Môû roäng voøng tay (AL 178-186)

Tình yeâu vôï choàng môû roäng ñeán con caùi. Tuy nhieân, nhöõng ñoâi

vôï choàng khoâng coù con caùi khoâng vì theá maø maát yù nghóa: hoï

haõy nghó ñeán vieäc nhaän con nuoâi, hoaëc giuùp ñôõ nhöõng treû em

khoâng coù cha meï. Duø sao ñi nöõa, gia ñình caàn môû roäng ñeán

nhöõng töông quan xaõ hoäi roäng hôn, quan taâm ñeán caùc gia ñình

tuùng thieáu, chia seû cho hoï nhöõng gì caàn thieát cho nhu caàu vaät

chaát vaø tinh thaàn.

C. Ñôøi soáng trong gia ñình (AL, soá 187-198)

Muïc cuoái cuøng cuûa chöông Naêm laø baøn ñeán nhöõng töông quan

trong gia ñình, hieåu theo nghóa roäng cuûa gia ñình coå truyeàn,

nghóa laø bao goàm nhieàu theá heä. Tröôùc heát laø moái töông quan

giöõa cha meï vaø con caùi (AL, soá 188-190): con caùi phaûi thaûo

hieáu vôùi cha meï, nhöng cha meï cuõng phaûi toân troïng söï töï laäp

84

cuûa con caùi, ñaëc bieät khi chuùng ñaõ keát hoân. Keá ñoù laø töông

quan vôùi caùc oâng baø, nhöõng ngöôøi giaø caû, nôi löu giöõ kyù öùc cuûa

gia ñình (AL, soá 191-193). Sau cuøng, tình huynh ñeä (AL, soá

194-195), tröôøng hoïc ñeå con ngöôøi hoïc bieát soáng vôùi caùc phaàn

töû trong xaõ hoäi. Taïi nhieàu xaõ hoäi coå truyeàn, gia ñình coøn môû

roäng ñeán hoï haøng thaân thích, taïo ra moái lieân ñôùi, chia seû cho

nhau nhöõng vui buoàn, thònh ñaït cuõng nhö tuùng thieáu cuûa caùc

phaàn töû (AL, soá 196-198).

(coøn tieáp)

85

TIN MÖØNG CHO NGÖÔØI NGHEØO

Vieäc rao giaûng Tin möøng raát quan troïng ñoái vôùi Kitoâ höõu. Vaäy

thì theo göông Chuùa Gieâsu, caùc Kitoâ höõu rao giaûng Tin möøng

cho ai? Ñoái töôïng ñeå ta rao giaûng Tin möøng laø nhöõng ngöôøi

naøo?

“Thaùnh Thaàn Chuùa ngöï treân toâi, sai toâi ñi rao giaûng Tin möøng

cho ngöôøi ngheøo khoù” theo göông Chuùa Gieâsu laø rao giaûng Tin

möøng cho ngöôøi ngheøo khoù. Vaäy ai laø ngöôøi ngheøo?

1. Vaät chaát thieáu thoán; phaän ngheøo thì tôùi choã naøo cuõng

ngheøo.

2. Thieáu veà maët naøo ñoù: thieáu hieåu bieát, thieáu vaên hoùa,

thieáu ñaïo ñöùc…

86

Suy nghó thoâng thöôøng trong ñôøi soáng, ta thöôøng hieåu ngheøo

theo nghóa vaät chaát. Nhöõng ngöôøi xin giuùp ñôõ, thöôøng hieåu hoï

thieáu thoán; nhaø cöûa raùch naùt, ñau beänh khoâng coù thuoác men,

khoâng coù xe coä… Giuùp ñôõ cho ngöôøi ngheøo ta thöôøng nhaém tôùi

nhöõng ngöôøi ñoù. Chính vì theá maø ta thöôøng coi ngöôøi coù nhaø

cöûa sang troïng, ñi xe hôi, ôû nhaø laàu, con caùi hoïc haønh ñeán nôi

ñeán choán… laø nhöõng ngöôøi ñaày ñuû, khoâng caàn gì nöõa.

Töông töï vaäy, truyeàn giaùo thöôøng ñöôïc hieåu laø ñeán nhöõng nôi

coøn khoù khaên, vuøng saâu vuøng xa, ñôøi soáng phaûi phaán ñaáu nhieàu

veà kinh teá, neân vieäc ñaïo thöôøng lô laø. Giuùp ñôõ cho vieäc truyeàn

giaùo laø giuùp ñôõ tieàn baïc, vaät chaát… nhôø giuùp ñôõ maø ñôøi soáng

ñaïo, vieäc ñi leã ñoïc kinh cuõng khaù hôn. Vaø ngöôøi ta cuõng noùi:

“Coù thöïc môùi vöïc ñöôïc ñaïo”.

Tuy vaäy, suy nghó treân ñaây khoâng phaûi hoaøn toaøn ñuùng. Kinh

nghieäm cuûa caùc ñoaøn theå cho thaáy giuùp ñôõ vaät chaát khoâng

ñöông nhieân vöïc ñöôïc ñaïo. Vaû laïi, neáu rao giaûng Tin möøng laø

chæ rao giaûng Tin möøng cho nhöõng ngöôøi thieáu thoán vaät chaát thì

nhöõng ngöôøi thöøa tieàn thöøa baïc, thöøa cuûa caûi vaät chaát, hoï

khoâng caàn ñeán Tin möøng cöùu ñoä sao? Vì theá ngheøo theo nghóa

naøy mang tính phoå quaùt hôn; ngheøo laø thieáu veà maët naøo ñoù.

Theo nghóa naøy ai trong chuùng ta cuõng coù theå ngheøo:

- Neáu thieáu veà tieàn baïc thì ñoù laø nhöõng ngöôøi ngheøo tieàn

ngheøo baïc;

- Neáu thieáu veà tình thöông thì ñoù laø nhöõng ngöôøi ngheøo

tình thöông;

- Neáu thieáu vaên hoùa thì ñoù laø nhöõng ngöôøi ngheøo vaên hoùa;

87

- Neáu thieáu veà söï hieåu bieát thì ñoù laø nhöõng ngöôøi ngheøo

veà söï hieåu bieát;

- Neáu thieáu veà chaân lyù thì ñoù laø nhöõng ngöôøi ngheøo khoâng

bieát ñi tìm chaân lyù…

Suy nghó nhö theá, khoâng ai trong chuùng ta coù theå cho mình laø

ñaày ñuû. Ñôøi soáng coù khi dö ñaày cuûa caûi vaät chaát nhöng laïi thieáu

tình yeâu khi chæ bieát yeâu mình, ñoâi khi vì lo cho lôïi ích mình

maø laøm haïi ngöôøi khaùc. Coù nhöõng ngöôøi giaøu khoâng muoán giuùp

cho ngöôøi ngheøo vôùi lyù do: “Khi toâi ngheøo khoâng ai giuùp ñôõ neân

giôø toâi giaøu khoâng giuùp ai caû”. Tuy vaäy, coù nhöõng ngöôøi thaáy

mình luùc ngheøo khoå thì gia ñình eâm aám haïnh phuùc, nhöng khi

giaøu coù gia ñình tan raõ.

Coù nhöõng ngöôøi raát ngheøo, ñôøi soáng thieáu thoán cuûa caûi vaät chaát

nhöng loøng baùc aùi coù thöøa. Hoï luoân soáng tinh thaàn “Laù laønh

ñuøm laù raùch”, thaäm chí “Laù raùch ñuøm laø naùt”. Ñoù laø nhöõng

ngöôøi luùc naøo cuõng saün saøng giuùp ñôõ ngöôøi khaùc, saün saøng chòu

cöïc chòu khoå vôùi nhöõng ngöôøi ñau khoå; tham gia chöông trình

giuùp ngöôøi ngheøo, ngöôøi beänh, ngöôøi khuyeát taät, chöông trình töø

thieän… Neáu rao giaûng Tin möøng laø rao giaûng cho ngöôøi ngheøo

thì ai cuõng caàn ñöôïc rao giaûng Tin möøng, vì ai cuõng laø ngöôøi

ngheøo, ngöôøi thieáu thoán. Coù leõ chuùng ta coøn thieáu tình yeâu,

thieáu söï thaät, thieáu hieåu bieát veà Chuùa neân chöa thaät söï soáng heát

mình.

Ñeå ñaït ñöôïc keát quaû trong vieäc rao giaûng Tin möøng, ta caàn phaûi

ñoåi môùi caùch hieåu bieát veà vieäc rao giaûng Tin möøng.

88

Tröôùc tieân ta caàn phaûi hieåu ngöôøi khaùc, nhöõng ngöôøi caàn ñöôïc

rao giaûng Tin möøng. Töø hieåu bieát ngöôøi khaùc, ta hieåu luoân tình

traïng ngheøo khoù, thieáu thoán cuûa hoï.

Sau ñoù, ta caàn phaûi khôûi ñi töø ñieàu toát nôi ngöôøi khaùc. Vì ñoù laø

nhöõng ñieàu Thieân Chuùa ñaõ soi daãn trong löông taâm cuûa hoï.

Neáu hoï soáng giaû hình, chuùng ta khôi daäy söï thaät nôi con tim

cuûa hoï. Neáu hoï khoâng höôùng veà cöùu caùnh cuûa ñôøi mình, chuùng

ta neân höôùng hoï veà phaåm giaù con ngöôøi: con ngöôøi coù giaù trò

cao caû, vì Thieân Chuùa ñaõ mang thaân phaän con ngöôøi. Neáu hoï

thieáu tình yeâu, ta khôi daäy tình yeâu cuûa Chuùa Gieâsu trong taâm

hoàn hoï.

Vieäc rao giaûng Tin möøng laø giuùp con ngöôøi thoaùt cuoäc soáng toái

raêm ñi vaøo trong aùnh saùng cuûa Chuùa vaø moãi Kitoâ höõu laø aùnh sao

daãn ñöôøng ñöa ngöôøi khaùc ñeán vôùi Chuùa.

Lm. Toâma Nguyeãn Quoác Tuaán

89

ÑAÀU TÖ CHO ÑÔØI SAU

Vaøo moät buoåi saùng, moät phuï huynh daãn con ñeán gaëp Cha sôû

ñeå hoûi yù kieán veà vieäc hoïc cuûa con mình. Soá laø ñöùa con cuûa vò

phuï huynh naøy vöøa hoïc xong chöông trình trung hoïc y teá. Em

chöa muoán döøng laïi ôû ñoù maø laïi muoán hoïc theâm nöõa.

Duø muoán vaäy nhöng khi nghó ñeán hoïc phí cho vieäc hoïc tieáp

theo naøy em raát ngaàn ngaïi. Vì leõ, neáu caøng hoïc leân thì cha meï

em seõ phaûi hy sinh nhieàu hôn nöõa môùi coù theå lo cho vieäc hoïc

cuûa em ñöôïc troïn veïn. Söï lo aâu cuûa con cuõng laøm cho ngöôøi

phuï huynh naøy ñaâm ra phaân vaân.

Naém baét ñöôïc tình hình, Cha sôû nheï nhaøng taâm tình:

“Ñuùng laø hoïc cao hôn seõ phaûi hy sinh cöïc khoå nhieàu hôn nhö

coù caâu: Caøng cao danh voïng caøng daày gian nan. Nhöng ñöøng vì

theá maø chuùng con quaù lo laéng. Vì muoán phaùt trieån duø trong

laõnh vöïc naøo cuõng caàn coù söï ñaàu tö. Ñaàu tö caøng nhieàu thì môùi

thu laïi nhieàu.

Baây giôø, cha meï cöïc khoå nhieàu chính laø ñoäng löïc lôùn nhaát ñeå

con phaûi coá gaéng khoâng phuï loøng cha meï vaø nhöõng ngöôøi quan

taâm lo laéng cho con”.

Hieåu ñöôïc nhöõng lôøi ñoäng vieân cuûa Cha sôû neân caû phuï huynh

vaø ñöùa con toû ra an taâm hôn.

90

Nhöõng söï thuoäc söï soáng ñôøi naøy laø vaäy, coøn vôùi nhöõng söï thuoäc

veà ñôøi sau thì theá naøo. Thaùng 11 haèng naêm nhaéc nhôû ngöôøi tín

höõu Coâng giaùo höôùng ñeán söï soáng ñôøi sau. Söï soáng ñôøi sau cuûa

nhöõng ngöôøi tín höõu ñaõ qua ñôøi cuõng nhö söï soáng ñôøi sau cuûa

chính mình.

Con ngöôøi ñeán töø Thieân Chuùa haèng soáng thì seõ trôû veà chính nôi

mình phaùt xuaát. Con ngöôøi laø thuï taïo duy nhaát ñöôïc ñoùn nhaän

söï soáng tröïc tieáp töø nôi Thieân Chuùa.

Chuùa Gieâsu daïy: “Caùc con ñöøng tích tröõ cho mình kho taøng

döôùi ñaát: laø nôi ten seùt moái moït seõ laøm hö naùt, vaø troäm cöôùp

seõ ñaøo ngaïch laáy maát, nhöng caùc con haõy tích tröõ cho mình

kho taøng treân trôøi: laø nôi khoâng coù ten seùt, moái moït khoâng laøm

hö naùt, troäm cöôùp khoâng ñaøo ngaïch laáy maát” (Mt 6, 19 – 20)

Thaùnh Phaolo caên daën: “Neáu anh em ñaõ soáng laïi vôùi Ðöùc Kitoâ,

anh em haõy tìm nhöõng söï treân trôøi, nôi Ðöùc Kitoâ ngöï beân höõu

Thieân Chuùa.” (Cl 3, 1)

“Tích tröõ kho taøng treân trôøi” hay “tìm nhöõng söï treân trôøi” khoâng

gì khaùc hôn laø ñaàu tö vaøo ñôøi sau. Ñeå coù ñöôïc ñôøi sau ngöôøi tín

höõu caàn tích cöïc chuaån bò ngay ñôøi naøy. Vì ngaøy mai ñöôïc baét

ñaàu töø ngaøy hoâm nay.

Soáng theo lôøi daïy cuûa Chuùa, soáng nhö Chuùa, soáng vì Chuùa vaø vì

ngöôøi khaùc…ñoù laø nhöõng phöông caùch toát ñeå ñaàu tö vaøo ñôøi

sau ngay töø ñôøi naøy. Öôùc gì moïi thaønh phaàn daân Chuùa ñeàu yù

thöùc ñeå lo cho mình vaø giuùp nhau thöïc hieän theo yù muoán cuûa

Chuùa vaø cuûa Giaùo Hoäi trong ñôøi soáng ñöùc tin haèng ngaøy.

Lm. Micae Nguyeãn Haø Thieän Taâm

91

Ngoài buoàn nhôù meï ta xöa...

Baàn thaàn höông hueä thôm ñeâm

khoùi nhang veõ neûo ñöôøng leân nieát baøn

chaân nhang laám laùp tro taøn

xaêm xaêm boùng meï traàn gian thuôû naøo

Meï ta khoâng coù yeám ñaøo

noùn meâ thay noùn quai thao ñoäi ñaàu

roái ren tay bí tay baàu

vaùy nhuoäm buøn aùo nhuoäm naâu boán muøa

Caùi coø... sung chaùt ñaøo chua...

caâu ca meï haùt gioù ñöa veà trôøi

ta ñi troïn kieáp con ngöôøi

cuõng khoâng ñi heát maáy lôøi meï ru

Bao giôø cho tôùi muøa thu

traùi hoàng traùi böôûi ñaùnh ñu giöõa raèm

92

bao giôø cho tôùi thaùng naêm

meï ra traûi chieáu ta naèm ñeám sao

Ngaân haø chaûy ngöôïc leân cao

quaït mo voã khuùc ngheâu ngao thaèng Bôøm...

bôø ao ñom ñoùm chaäp chôøn

trong leo leûo nhöõng vui buoàn xa xoâi

Meï ru caùi leõ ôû ñôøi

söõa nuoâi phaàn xaùc haùt nuoâi phaàn hoàn

baø ru meï... meï ru con

lieäu mai sau caùc con coøn nhôù chaêng

Nhìn veà queâ meï xa xaêm

loøng ta - choã öôùt meï naèm ñeâm xöa

ngoài buoàn nhôù meï ta xöa

mieäng nhai côm buùng löôõi löøa caù xöông...

Nguyeãn Duy, Saøi Goøn 1986