Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki...

31
May 31, 2019 Kılavuz Belge 3.0 Türk Tedarik Zincirlerinde Çalışan Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler

Transcript of Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki...

Page 1: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

May 31, 2019

Kılavuz Belge 3.0 Türk Tedarik Zincirlerinde Çalışan Geçici

Koruma Altındaki Suriyeliler

Page 2: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 2

Kılavuz Belge 3.0 Türk Tedarik Zincirlerinde Çalışan Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler

Amfori BSCI katılımcıları veya üreticiler olarak neler yapabiliriz?

İçindekiler

1. Hedef 3

2. Rakamlarla Gerçekler 3

3. Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 5

4. Bugüne Kadarki Gelişmeler 6

6. Bir üretici, geçici koruma altındaki Suriyelilere gelebilecek zararları önlemek ve verilen zararları gidermek için hangi adımları

atabilir? 14

Ek 1: Göçmenler, Mülteciler ve Geçici Koruma Altındaki Kişiler için Önerilen Politika 21

Ek 2: Göçmen, Mülteci ve Geçici Koruma Altındaki Kişiler için Sivil Toplum Örgütleri ve Destek Hizmeti Örgütleri (alfabetik

sıraya göre) 23

Page 3: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 3

1. Hedef

Bu kılavuz amfori BSCI katılımcıları ve Türk üreticilerine,

Türkiye’deki tedarik zincirlerinde çalışan Suriyeli işçilere

yönelik suistimal ve sömürü vakalarını daha iyi anlamaları

ve önlemeleri için rehberlik etmek üzere hazırlanmıştır.

Kılavuz aynı zamanda böyle vakalar meydana geldiğinde

vakayı tespit etmek ve sorunu gidermek konusunda da

yardımcı olacaktır.

Bu belgede ana odak noktası Türkiye’de çalışmakta olan

geçici koruma altındaki Suriyelilerdir. Ancak diğer

ülkelerden kaçarak Türkiye’ye gelen göçmen ve

mültecilerin olduğunu ve yardıma ihtiyaç duyduklarını

akılda bulundurmak çok önemlidir. Dahası, Suriyeliler daha

iyi bir hayat sürmek için Lübnan, Ürdün ve aralarında bazı

Avrupa ülkelerinin de bulunduğu “güvenli limanlara” göç

etmeye devam ediyor. Türkiye’den ve diğer ülkelerden mal

tedarik eden amfori BSCI katılımcılarının bu kılavuz

ışığında kendi Durum Tespiti ve Özen (Due

Diligence)süreçlerini gerçekleştirirken ve üreticileriyle yakın

bir şekilde çalışırken bunu göz önünde bulundurması

önemlidir.

Ana odak noktası, geçici koruma altındaki Suriyelilerin

mevcut çalışma koşulları olacak ve kılavuzda şu başlıklara

yer verilecektir:

Rakamlarla gerçekler

Türk Hükümeti tarafından bugüne kadar katedilen

gelişmeler

Çalışma izinleri

Üreticiler ve katılımcılar için iyileştirmeler

Politika önerileri

Durumu iyileştirmek için ne yapılabilir?

2. Rakamlarla Gerçekler

Şekil 1: Yıllara göre geçici koruma altındaki Suriyelilerin

sayısı

Veri kaynağı: Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (25 Nisan 2019 verileri)

Şekil 2: Cinsiyet dağılımı

Page 4: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 4

Türkiye, dünyanın en büyük mülteci nüfusuna sahip ülkesi. Türkiye’de Geçici Koruma Altında yaklaşık 4 milyon Suriyeli

bulunuyor.

Şekil 3: Ana bölgeler ve genç mülteciler

Veri Kaynağı: UNHCR

Şekil 4: Türkiye’deki sığınmacıların anavatanlarına göre

dağılımı

Suriyelilerin çalıştığı sektörler:

Suriyeliler çoğunlukla tekstil, inşaat ve imalat sektörlerinde çalışıyor. Bu nedenle de kayıt dışı istihdam edilme ve sömürü

tehlikesine açık durumda bulunuyor.

Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin Şehirlere Göre Dağılımı

Şekil 5 :Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler - Suriyeli nüfusunun en yoğun olduğu ilk 10 şehirdeki dağılım

Veri Kaynağı: Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, 25 Nisan 2019 verileri

Page 5: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 5

Kamplar

10 şehirde 26 kamp bölgesi bulunuyor.

Şubat 2019 itibarıyla kamplarda 136.880 kişi yaşıyor. Bu sayı, Türkiye’deki kayıtlı Suriyelilerin yaklaşık %4’ünü teşkil ediyor.

Şekil 6: Bu kamplarda başbakanlık finansmanıyla sağlanan okullar, camiler; ticaret, polis, sağlık ve basın bilgi merkezleri; oyun

alanları, televizyon odaları, içme suyu sistemleri, kanalizasyon sistemleri; trafo ve jeneratör gibi ekipmanlar bulunuyor.

Çalışma İzni Verilen Yabancıların Sayısı

Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü’nün istatistiklerine göre 2011 ve 2017 yılları arasında çalışma izni verilen yabancı ülke

vatandaşlarının sayısı 87.182. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nın beyanına göre Ocak 2016 ile Kasım 2018 arasında

çalışma izni alan Suriyeli sayısı toplamda 32.199.

Suriyelilerin ardından 7.317 çalışma izni ile Gürcüler, 6.360 çalışma izni ile Kırgızlar, 5.761 çalışma izni ile Ukraynalılar ve 4.288

çalışma izni ile Çinliler geliyor. (Kaynak: Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü istatistikleri)

3. Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye,

yalnızca Avrupa’dan gelen kişileri “mülteci”, diğer

yerlerden gelenleri “şartlı” mülteci olarak kabul ederek

coğrafi bir sınıflandırma yapmıştır. 28 Nisan 2011

tarihinden itibaren Suriye’de yaşanan olaylar nedeniyle

Türkiye’ye gelen Suriye vatandaşları ve Suriye çıkışlı

vatansız kişiler ve göçmenler Türk Hükümeti tarafından

geçici koruma (TP) altına alınmıştır. Göç İdaresi Genel

Müdürlüğü, geçici koruma rejimi de dâhil olmak üzere

Türkiye’deki tüm iltica prosedürlerinden sorumlu kamu

kurumudur. Geçici koruma rejiminin bir parçası olarak

Türk makamlarından koruma isteyen Suriyeliler normal

koşullarda Türkiye’ye kabul ediliyor. Ülkeye giren

Suriyeliler, Türk Hükümeti’nden geçici koruma hakkı

talep edip bu hakkı kazanabiliyor. Bu kişiler normal

koşullarda kendileri talep etmedikleri müddetçe

Suriye’ye geri gönderilmiyor.

2. Çalışma İzni Başvuru Koşulları: Suriyelilere geçici

koruma, İçişleri Bakanlığı çatısı altındaki Göç İdaresi

Genel Müdürlüğü tarafından sağlanıyor. Geçici koruma

altındaki bu kişiler geçici koruma statüsünün geçerli

olduğu ilk 6 ayın ardından çalışma izni başvurusunda

bulunmaya hak kazanıyor. Çalışma izni başvurusu; Aile,

Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na yalnızca

işveren tarafından şu bağlantı üzerinden yapılabiliyor:

link.

3. İşyeri Kotaları: Bir şirkette istihdam edilen geçici

koruma altındaki işçi sayısı aynı şirketteki Türk

vatandaşı işçilerin sayısının en fazla %10’u kadar

Page 6: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 6

olabiliyor. Ancak fabrika son 4 hafta içerisinde Türkiye

İş Kurumu (İŞKUR) aracılığıyla Türk işçi istihdam

edememişse bu kural esnetilebiliyor. Dahası, bu

%10’luk kota Türkiye’de iş kuran Suriyeli işverenler için

de uygulanıyor.

4. İşveren Belli Şartlara Uyulduğundan Emin olmalıdır.

Çalışma izni verilebilmesi için işverenin, iş tanımının

belirtildiği ve işçiye asgari ücret (2019 yılı için aylık

2020.91 TL) sağlayan “belirli süreli iş sözleşmesi”

sunması gerekir. İşveren aynı zamanda işçiler için

sigorta primi (işveren için %22,5 sigorta primi)

yatırmakla yükümlüdür. Aynı zamanda tüm işçilere aynı

haklar sağlanıp eşit muamele yapılması beklenir.

İşverenlerin yıllık olarak başvuru ücreti ödemesi gerekir.

(283,20 TL başvuru ücreti + 89 TL resmi

dokümantasyon ücreti)

5. Çalışma izinleri coğrafi olarak sınırlıdır. Geçici

koruma altındaki bir kişi yalnızca geçici koruma

belgesinde belirtilen ikamet bölgesinde çalışabilir.

Başka bir yerde çalışmak için bu kişinin ikamet yeri

değiştirme başvurusunda bulunması gerekir. İkamet

şehrinin değiştirilmesine aile birleşimi (belli yakınlık

derecelerindeki aile üyeleriyle), sağlık ve istihdam gibi

nedenlerle izin verilebilir. Göç İdaresinin onayı alınırsa

başka sebeplerle de değişiklik yapılması mümkün

olabilir. Ancak Şekil 5’te de görüldüğü gibi İstanbul’daki

kayıtlı mültecilerin sayısı neredeyse 600.000

olduğundan dolayı ikameti İstanbul’a aldırmak kolay

değildir. Bu nedenle de sömürü riski artmaktadır.

6. Çalışma izinleri bir iş ile sınırlıdır: Geçici Koruma

altındaki Suriyeliler sadece tek bir işte çalışmak için

başvuru yapabilir. Aynı firmanın başka bir şubesine

transfer işleminde yeni bir çalışma izni alınması gerekir.

Eğer geçici koruma altındaki Suriyeli iş için başka bir

şehre gitmesi gerekiyorsa İl Göç İdaresi

Müdürlüğü’nden yol izin belgesi almalıdır.

7. Çalışma izinlerinin zaman kısıtlaması vardır.

Çalışma izni başlangıçta bir yıllık süreli olarak verilir.

Çalışma iznini yenilemek için yeni bir başvuru yapılması

gerekir. Yenileme süreci, çalışma izninin geçerlilik

süresinin bitişinden 60 gün önce başlatılmalı ve geçerli

iznin bitişinden önce başvuru süreci tamamlanmalıdır.

8. Kurallara İstisnalar: Tarım sektörü ve hayvan besiciliği

kapsamındaki mevsimlik işler için çalışma izni muafiyeti

vardır. Geçici koruma altında bulunan kişilerin çalışma

izni muafiyeti için yaptıkları başvurular aşağıdaki

koşulları sağlamaları halinde kabul edilir:

a) Yabancı kişinin, geçici koruma altında olduğunu

belirten geçici bir kimlik belgesi/yabancı belgesi ve

bir yabancı kimlik numarası bulunması.

b) Çalışma izni muafiyet başvurusu tarihi itibarıyla

geçici koruma statüsünde en az 6 aylık bir süreyi

doldurmuş olması

c) Başvurunun yabancının ikametine izin verildiği

bölgeden, geçici koruma kayıtlarına uygun olarak

ve yalnızca tarım ve hayvan besiciliği alanlarındaki

mevsimlik işler için yapılmış olması.

4. Bugüne Kadarki GelişmelerAile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın bugüne kadar yaptığı yayımlar:

Page 7: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 7

Önemli belgeler ve kılavuzlar:

Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma

İzinlerine Dair Yönetmelik (Ocak 2016): İşverenlerin

çalışma izni almak için yapması gereken şeyler konusunda

kılavuz niteliğinde olan Türkçe bir belge.

Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma

İzinlerine Dair Uygulama Rehberi: Uluslararası İşgücü

Genel Müdürlüğü, çalışma izni başvurusu konusunda

geçerli kuralları ve prosedürleri içeren Türkçe bir rehber

yayımlamıştır.

Web Tabanlı Başvuru Sistemi Kılavuzu: Uluslararası

İşgücü Genel Müdürlüğü, işçilerin internet üzerinden

kaydını yapmak ve çalışma iznini almak konusunda

işverenlere yol göstermesi amacıyla Türkçe bir görsel

kılavuz yayımlamıştır.

Yabancıların Çalışma İzni Başvurusu için güncel

“E-İzin Otomasyon Sistemi”: Yayım tarihi: 26.02.2018

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından

işverenlere işçileri internet üzerinden kayıt ettirmek ve

çalışma izinlerini almak konusunda rehberlik etmek

amacıyla Türkçe hazırlanan görsel bir belge.

Geçici koruma sağlanan işçiler için sözleşme örneği:

Aynı belge içinde Türkçe ve Arapça dillerinde hazırlanmış

belirli süreli iş sözleşmesi örneği.

Page 8: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 8

5. Bir amfori BSCI katılımcısı, Türkiye’deki tedarik zincirinde çalışan geçici

koruma statüsündeki Suriyeli işçilerin istismar edilmesini ve sömürülmesini

önlemek için hangi adımları atabilir?

Adım 1 – Risk tespiti ve yönetimi

Türk tedarik zincirlerinde çalışmakta olan, geçici koruma

statüsündeki Suriyelilerin karşı karşıya olduğu sömürü

riskini bilen amfori BSCI katılımcıları, bu riski azaltmak için

özel bir çaba göstermelidir. Bu amaçla amfori BSCI

katılımcıları:

Üreticileri önemli iş ortakları olarak

sınıflandırmalı ve denetleme stratejisini buna

göre tanımlamalı,

İlgili iş ortaklarıyla ilişkileri en etkin şekilde

yürütmek için şirket içi prosedürler tanımlamalı,

amfori BSCI sistemini uygulama vizyonlarına en

iyi şekilde uyan risk yönetimi yaklaşımı üzerinde

karar kılmalıdır.

amfori BSCI katılımcıları, kendi tedarik zincirlerinde

çalışmakta olan bu hassas durumdaki işçilerin sömürüye

maruz kalma riskini yönetebilmek için mevcut olan şu farklı

risk seviyeleri hakkında bilgi sahibi olmalıdır:

Üretici seviyesi

Üreticilerinin önemli iş ortakları; yani işgücü aracıları,

çiftlikler ve üretim taşeronlarının faaliyetleri.

ki risk seviyesi de tipik olarak aşağıdaki risk unsurlarından

bir veya daha fazlasını içerir:

Etik olmayan işe alım pratikleri (Örneğin pasaportun

alıkonması, işe alım ücreti alınması, anadilde/yerel

dilde sözleşme yapılmaması)

Zorla çalıştırma (Örneğin zorla fazla mesai yaptırma,

ödemenin yapılmaması)

Çocuk işçiliği

Ayrımcılık (Örneğin eşit olmayan ödemeler veya

muamele)

Ücretlendirme (Örneğin asgari ücretten az ödeme

yapma, fazla mesai ücreti ödememe)

Sosyal güvenlik veya yasalarca öngörülen yan hakların

(tatillerin) sağlanmaması

Çalışma izni olmadan çalıştırma

Page 9: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 9

Risk alanlarını tespit etmek için amfori BSCI katılımcıları aşağıdaki aracı kullanabilir:

Geçici koruma altındaki Suriyeliler Pasaportu veya Kimliği

olmayan Suriyeliler Tedarik zinciri aktörü

işgücündeki yüzdesi

Toplam Kadınlar Genç işçiler Diğer hassas

durumdaki işçiler

% % % % %

Üreticinin kendi

işletmesi

İşgücü aracısı

İşgücü taşeronu

Çiftlik

Üretim taşeronu

Diğer iş ortağı

Adım 2 – Strateji

amfori BSCI katılımcısı 1. adımdan yola çıkarak geçici

koruma altındaki Suriyelilerin karşı karşıya gelebileceği

riskleri azaltmak için bir strateji geliştirmelidir. Bu strateji

kendi şirketi içerisindeki risklere ve iş ortaklarının

şirketlerindeki risklere yönelik olmalıdır.

Şirket içinden bir yönetici stratejiyi onaylayıp şirket içinde

dağıtmalı ve aynı zamanda önemli iş ortaklarına iletmelidir.

Bu, stratejinin uygulanmasını kolaylaştıracak ve güven

sağlayacaktır.

Adım 2.1 – Şirket içi riskler için önlemler

Türkiye’den kaynak sağlayan ve iş ortakları muhtemelen

mültecileri, göçmenleri ve geçici koruma statüsünde

bulunan kişileri istihdam eden amfori BSCI katılımcıları

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın

yayımladığı yeni yönetmelikleri öğrenmeli ve mevcut

sistemlerini gözden geçirip düzeltmek için politika ve

prosedürler geliştirmelidir.

amfori BSCI katılımcıları, şirketlerinin iş ortaklarının işe

alım ve istihdam pratiklerinin şeffaflığını artırmak için

aşağıdaki adımları uygulayarak bir strateji geliştirmelidir:

Bir iç politika geliştirme – Sorumlu işe alım ve

makul istihdam pratikleri benimsemek; özellikle

mülteciler ve göçmenler gibi en hassas durumdaki

grupları belirlemek ve yerli çalışanlarla eşit istihdam

hakları (örneğin asgari ücret, eşit çalışma saatleri,

eşitlikçi davranışlar) sağlanması ihtiyacını

vurgulamak

Somut hedefler belirleme – Aşağıdaki gibi somut

hedefler belirleyerek potansiyel riskleri daha iyi

yönetin ve ihlalleri önlemek:

Kullandıkları iş bulma kurumlarını ve/veya işgücü

taşeronlarını haritalayan üreticilerin sayısı (amfori

BSCI Platformu’ndaki Tedarik Zinciri Haritalama

bölümünü inceleyin.)

Önemli iş ortaklarından amfori BSCI Davranış

Kuralları’nı imzalamalarını ve denetimden

geçmelerini talep eden üreticilerin sayısı.

Sorumlu işe alım pratikleri konusunda eğitim gören

üreticilerin sayısı (amfori Akademi’yi inceleyin.)

Hedefler konusunda bilgilendirme – Suriyeli

işçilerin haklarının korunmasını ve temel insan

haklarına riayet edilmesini sağlamak için sorumlu işe

alım ve makul istihdam pratikleri benimsemek

konusundaki kararlılığı önemli iş ortaklarına bildirmek

İç prosedürler geliştirmek – İlgili departmanların

işe alım ve istihdam süreçlerinde tespit edilen

olumsuz etki ve ihlal vakalarıyla nasıl başa

çıkacağını belirlemek.

Adım 2.2 – İş ortaklarının risklerini azaltmak için önlemler

amfori BSCI katılımcıları, iş ortaklarının işçilere zarar veren

işe alım ve istihdam pratikleri uygulama riskini azaltmak ve

bu riski ortadan kaldırmak için çeşitli önlemler almalıdır. Bu

amaçla amfori BSCI katılımcısı istihdam kararlarıyla ilgili

tüm politika ve prosedürlere özellikle dikkat etmeli ve

üreticilerinden aşağıdaki konulara odaklanıp bu alanlarda

gelişim sağlamalarını istemelidir:

İşe alım politikası – Göçmen işçiler ve geçici

koruma altındaki işçiler için ayrımcılık yapılmaması

ve sorumlu işe alım pratikleri ilkelerini benimsemek.

(Ayrıntılı bilgi için amfori BSCI Sistem Kitapçığı

Page 10: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 10

kapsamındaki Ek 17 ’yi inceleyin.) Buna doğrudan

şirket tarafından ya da işgücü aracıları veya iş bulma

kurumları tarafından dolaylı olarak yapılan işe alımla

ilgili beklentiler ve ücretlendirme pratikleri dahildir:

İşe alım masraflarının işçiler tarafından değil, üretici

tarafından karşılanması

İşçilere genel hizmetler için (örneğin çocuk bakımı)

yüklenen masrafların şeffaf bir şekilde bildirilmesi

İşçilere sözleşmelerin yazılı olarak sunulması

Sözleşme düzenlemeleri ve ücret seviyeleri

konusunda yasal gerekliliklere uyulması

İş ortağının işe alım prosedürlerini kontrol etme

hakkı

İşlerin şeffaf bir şekilde yürütülmemesi halinde

sözleşmenin tek taraflı olarak feshi

İşe alım prosedürü – İşçilere herhangi bir

masraf yansıtmadan yasal çalışma yaşını,

çalışma izninin geçerliliğini kontrol etme, yeni

çalışma izni başvurusunda bulunma ve tüm bu

işe alım süreçlerinin İnsan Kaynakları departmanı

tarafından yürütülmesini sağlama.

İş sözleşmeleri – Hak ve sorumlulukların net bir

şekilde, işçinin anladığı bir dilde açıklandığı

sözleşmeler kullanma

Sözleşmeyi feshetme – Sözleşmeleri ayrımcılık

yapmama prensibine uyarak ve işçilerin finansal

kazanımlarını netleştirerek feshetme.

Ek 1: Türkiye’de Çalışan Geçici Koruma Altındaki Kişiler

için Önerilen Politika

Adım 3 – Denetleme

amfori BSCI katılımcıları, geçici koruma altındaki Suriyelilerin işe alım ve idaresiyle ilgili politika ve prosedürleri uygulayıp

uygulamadıklarını görmek için önemli iş ortaklarını düzenli olarak denetlemelidir.

Bir amfori BSCI katılımcısının karşılaşabileceği en ciddi riskler şunlardır:

Çocuk İşçiliği Zorla Çalıştırma Yasa dışı göçmen istihdamı

Şu an Türkiye’de kayıtlı işgücü kapsamında

100.000 çocuk bulunuyor. Kayıt dışı istihdam

edilen çocuk sayısının ise çok daha yüksek

olduğu tahmin ediliyor. Geçici koruma

statüsünde birçok Suriyeli çocuk ailesinden

ayrılmış ve refakatsiz bir halde Türkiye’de

bulunuyor ve korumaya ihtiyaç duyuyor.

amfori BSCI katılımcıları reşit olmayan

mülteci ve göçmenler de dâhil olmak üzere

çocukların hiçbir koşulda çalıştırılmaması için

tetikte olmalı ve tedarikçileriyle yapıcı bir

işbirliği içerisinde bulunmalıdır. Türk İş

Kanunu 15 yaşını doldurmamış çocukların

istihdam edilmesini yasaklamıştır.

Yasal olmayan ücretler ödemeye,

fazla mesai yapmaya ve kişisel

belgelerini ve eşyalarını işverene

teslim etmeye zorlanan geçici

koruma altındaki Suriyeliler “zorla

çalıştırma” riski altında demektir.

amfori BSCI katılımcıları iş

ortaklarına amfori BSCI Davranış

Kuralları’nı iletip tedarikçilere

kapasite geliştirme konusunda

destek sağlayarak onların amfori

BSCI Davranış Kuralları’na ne

derece uyduklarını kontrol

etmelidir.

Yasa dışı göçmenlerin istihdam edilmesi

durumunda idari para cezası ödenmesi

gerekir. 2019 itibarıyla işverenlerin

çalışma izni bulunmayan her bir göçmen

işçi için 8.821 TL, bu işçilerin her birinin de

3.527 TL ceza ödemesi gerekir.

Suriyelilerin Türkiye’ye girdikten sonra

öncelikle oturma iznini alması gerekir.

Oturum iznini aldıktan 6 ay sonra

Türkiye’de çalışabilirler.

bir fabrikada çalışmak isterlerse, işveren

onlar için çalışma izni başvurusu

yapmalıdır. İşverenler işçiler adına çalışma

izni başvurusunda bulunmalıdır.

İşçilerin yalnızca oturma izni aldıkları

bölgede çalışmalarına izin verilir.

Çocuk işçiliği ve zorla çalıştırma durumları bir amfori BSCI denetimi sırasında tespit edilirse Sıfır Tolerans vakası teşkil eder.

Böyle bir durumda acil bir uyarı verilmesi ve iyileştirme prosedürü başlatılması gerekir.

Page 11: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 11

Adım 3.1 – Denetleme stratejisi ve yaklaşımı

amfori BSCI katılımcıları, tedarik zincirlerinde çalışmakta

olan geçici koruma altındaki Suriyelilerin haklarını korumak

için gerekli politika ve prosedürlerin uygulanıp

uygulanmadığını düzenli olarak kontrol etmelidir.

Denetleme stratejisi genel sürdürülebilirlik stratejisiyle

uyumlu olmalıdır. Bu amaçla amfori BSCI katılımcıları:

Stratejik iş ortakları için sorumluluk almalıdır

– Denetleme stratejisini tanımlayabilmeyi sağlar.

Denetimin kapsamını artırmalıdır – Özellikle

mevsimlik göçmen işgücünün daha yoğun olarak

kullanıldığı dönemlerde Suriyeli işçilerin haklarını

korumak için önemli iş ortaklarının davranışlarına

dikkat edilmelidir.

Durum tespiti ve özen (due diligence)

süreçlerini yoğunlaştırmalıdır – Üreticilerin özel

bir inceleme gerektiren işe alım ve istihdam

pratiklerini yakın olarak takip edilmelidir. (Örneğin

denetim raporundaki işgücünün kimlerden

oluştuğuna ve uygulanan dolaylı işe alım

pratiklerine ilişkin mevcut bilgileri incelemeli; yaş

doğrulama mekanizmalarına, iş sözleşmelerine,

işçi konutlarına, yasal asgari ücrete göre ödeme

yapılıp yapılmadığına ve maaşlardan

yapılabilecek kesintilere dikkat edilmelidir.)

Adım 3.2 – İş ortaklarını denetleme

Politika ve prosedürlerinin uygulanıp uygulanmadığını

kontrol etmek için amfori BSCI katılımcıları, etkin bir

denetim gerçekleştirmek üzere aşağıdaki seçenekleri

kullanabilir:

Gönüllü hazırlık araçları – amfori BSCI

Davranış Kuralları kapsamındaki prensiplere göre

bilgi toplamak için ve denetimlere destek olmak

için bu araçlar kullanılabilir. Mevcut araçlar:

Öz değerlendirme anketi: Sosyal uyum konuları

hakkında farkındalığı artırmaya ve üreticileri amfori

BSCI 2.0 denetimine hazırlamaya yardımcı olur.

(amfori BSCI Sistem Kitapçığı Şablon 11)

Yetkinlik öndeğerlendirmesi anketi (YÖD): Yeni

bir iş ortağıyla işbirliği yapmaya başlamanın

getirebileceği potansiyel riskleri anlamaya yardımcı

olur. (amfori BSCI Sistem Kitapçığı Şablon 10 )

Alıcılar için kontrol listesi: Potansiyel veya

mevcut iş ortaklarına yapılan ziyaretlerde sosyal

performansa ilişkin gözlemlenebilir yetersizlikleri

tespit etmek için kullanılır. (amfori BSCI Sistem

Kitapçığı Şablon 7)

Şikayet mekanizması –– Gizlilik prensibi temel

alınarak oluşturulmalı ve tüm işçilere,

anlayabilecekleri bir dilde açıklanmalıdır. (amfori

BSCI Sistem Kitapçığı Ek 4’ü inceleyin.)

Üçüncü taraf amfori denetimi – Tam denetim

olması gereken bir şekilde gerçekleştirildikten

sonra takip denetimleri zamanlıca yapılmalı ve

istismarcı işe alım ve istihdam pratiklerini tespit

etmek için yalnızca yetkin denetçilerin

kullanılması talep edilmelidir. Yetkin denetçiler

için geçerli kriterler:

Kültür: Göçmen işçilerin dilleri ve kültürleri

hakkında bilgi sahibi olunmalıdır.

Kanunlar: İlgili ülkedeki göç politikaları ve bu

politikaların komşu ülkelerdeki politikalarla farkları

ve benzerlikleri hakkında yeterli bilgi sahibi

olunmalıdır.

Cinsiyet: Kadın işgücüyle kadın denetçiler

tarafından görüşme yapılmalıdır.

Dil: Denetçiler Arap dilini konuşup kullanabilecek

derecede biliyor olmalı veya denetime bir

çevirmenle gitmelidir.

denetime bir çevirmenle gitmelidir.

İç denetim ve (ticari amaçlı) fabrika ziyaretleri

– Bu ziyaretler, alıcılar, satın alma ekibi, iç

denetçiler, acenteler ve benzer aktörler

aracılığıyla bilgi toplamak için kullanılabilir.

Adım 4 – Sürekli iyileştirme

amfori BSCI katılımcıları kendi işletmelerinde tespit edilen ve işçiler için riskleri artırıp kötü etkiler yaratan yetersizlikleri gidermek

için sürekli olarak çaba göstermelidir. İşletme organizasyonu içerisinde bu çaba gösterilirken iş ortaklarının da kendi

yetersizliklerini gidermelerine ve iyileştirme çabası göstermelerine destek olunmalıdır:

Adım 4.1 – Şirket içi sürekli iyileştirmeyi kolaylaştıracak tedbirler

amfori BSCI katılımcıları kendi performanslarını sürekli

iyileştirmek için çabalamalıdır. Bunun için:

Page 12: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 12

Kötü etki ve risklere yaptıkları katkıları görüp

kabul etmeli ve bu durumu düzeltmelidir –

Bunun için düzenli olarak kök neden analizi,

inceleme, iç süreçler ve pratikler üzerinde

düzeltmeler yapmalıdır. Bu şekilde zamanlıca

destek sağlanabilir ve öğrenilenle

Kendi performansını ve üreticilerin performansını

takip etmek için bir iç planlama sistemi

oluşturulmalıdır.

amfori BSCI sistemi içindeki ve dışındaki

meslektaşlarla deneyimlerini paylaşıp çabalarını

güçlendirerek sektör içindeki işbirliğini teşvik

etmelidir.

Ulusal, bölgesel ve uluslararası paydaşlar ile

bağlantı kurmalıdır. Kaynak sağlanan, mülteci

ve göçmen çalışan sayısının yüksek olduğu

ülkelerde destek sağlayabilecek olan tüm

kaynaklardan destek alınmalıdır. sivil toplum

örgütleri, uluslararası sivil toplum örgütleri, işçi

sendikaları, hükümet, sivil toplum ve topluluk

temsilcileri ve amfori Ülke Temsilcisi gibi tüm

ulusal, bölgesel ve uluslararası paydaşlar ile

bağlantı kurulmalıdır. Katılımcılar, sorumlu iş

pratikleri uyguladıklarını; şeffaflık ve anlamlı

değişimler yaratma yolunda istekli olduklarını

göstererek paydaşlara güven vermeye ve

sorunlarının farkında olup durumu kontrol altında

tuttuklarını göstermeye çabalamalıdır. Proaktif bir

yaklaşım yerine savunmacı bir yaklaşım

benimsemek önemli ve uzun vadeli itibar kaybına

neden olabilir.

Adım 4.2 – İş ortaklarının (üreticilerin) sürekli iyileştirme

süreçlerini kolaylaştırabilmek için alınacak önlemler

amfori BSCI katılımcıları üretici seviyesinde; yüzeysel

değişiklikleri aşan bir sürekli iyileştirme kültürünü

desteklemelidir. Ortaya çıkabilecek zor vakalar arasındaki

bağlantıları da hesaba katarak sürdürülebilir pozitif

değişiklikler yaratmak için çabalamalıdır. Bu kapsamda:

Denetleme – Katılımcı, denetimler veya diğer

kontrol tedbirleriyle göçmenlerin çalışma

koşullarını yakından incelemelidir.

İyileştirme Planı – Üreticilerin performansındaki

ilerlemeyi sistematik bir şekilde takip etmeyi

sağlar. Etkin bir şekilde kullanıldığında üretici ile

katılımcı arasında kilit bir iletişim kanalı

niteliğinde işlev göstererek üretici tarafında

şeffaflığı artırır. amfori BSCI katılımcıları

iyileştirme planını uygulama konusunda

üreticilerini aktif olarak desteklemelidir.

Üreticiyle yapıcı bir diyalog içinde bulunma –

Üreticinin katettiği ilerlemeyi proaktif bir şekilde

takip etmek ve amfori Akademi’deki ilgili eğitimi

almasını sağlayıp iyileştirme süreçlerini teşvik

etmek için.

Üreticilerden aşağıdakileri yapmalarını talep

etmek:

Vakaların ciddiyetine göre düzenli olarak

güncellenen bir iç yönetim sistemi kurmak. Bu

kapsamda politikalar, prosedürler oluşturarak; iç

denetim, risk değerlendirmesi ve adım adım

gerçekleştirilen bir iyileştirme süreci belirleyerek

önemli iyileştirmeler sağlanabilmelidir.

Suriyeli işçileri Türk vatandaşları ve toplumuyla

iletişim kurmaya teşvik edip onları bu konuda

destekleyerek (örneğin onları dil kurslarına

yönlendirerek veya mesleki eğitim imkânları

sunarak) onların Türk toplumuna entegre olmasına

destek olmak. Bu, işçileri çıkarlarını korumak

konusunda güçlendirecek, hakları hakkında bilgi

sahibi olmalarını sağlayacak ve gerektiğinde yardım

isteme imkânını onlara sunacaktır.

Yönetmeliklerde yapılan değişikliklere hakim olmak,

ortak bir eleştirel konum veya fikir gösterme imkânı

yakalamak ve Türkiye’deki geçici koruma altındaki

işçilere yönelik benimsenen yaklaşımın haklara

odaklı bir yaklaşım olduğunu vurgulamak için

paydaşlar ve toplumla anlamlı bir işbirliği yürütmek.

Adım 5 – Düzeltme

Tüm amfori BSCI katılımcıları, geçici koruma altındaki Suriyeli işçiler de dâhil olmak üzere tüm işçilerin karşı karşıya olduğu

riskleri vakit kaybetmeden azaltmalıdır.

Page 13: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 13

Adım 5.1 – İç risklerin azaltılması

amfori BSCI katılımcıları işletmenin insan hakları ihlali veya

olumsuz etki risklerine katkıda bulunup bulunmadığını, eğer

bulunduysa bunun ne şekilde gerçekleştiğini

değerlendirmelidir. Bu amaçla amfori BSCI katılımcısı:

Vakaların kök nedenlerini değerlendirmeli,

Satın alım pratiklerinin (örneğin kısa sürede

hazırlanması gereken siparişler verme veya

satın alınan mal hacimlerindeki değişiklikler

yapma) insan hakları ihlali veya olumsuz etki

risklerini artırmaya katkıda bulunup

bulunmadığını tespit etmeli,

Düzeltici adımları tanımlamalı ve bu adımları

uygulamak için bir sorumlu kişi görevlendirmeli,

İnsan hakları ihlali vakalarında gerekli

iyileştirmeleri yapmak için iç prosedürler

geliştirmeli,

Sistematik bir takip süreci gerçekleştirmeli ve

alınan tedbirleri gözden geçirmelidir.

Adım 5.2 – İş ortaklarıyla (üreticilerle) iyileştirme

Üreticilerin faaliyetlerinde insan hakları ihlali, istismarcı işe

alım veya istihdam pratikleri uygulama gibi riskler tespit

edilirse amfori BSCI katılımcısı bu durumların düzeltilmesi

için destek sağlamalıdır. Bu kapsamda:

Düzeltmeler yapmak için iş ortağıyla işbirliği

halinde çalışmalı,

Risklerin tespit edildiği üreticilere ilgili amfori

Akademi derslerini (örneğin sorumlu işe alım

pratikleri ve şikâyet mekanizması dersleri)

atamalı,

Üreticilerden şunları yapmalarını talep etmeli:

react promptly and show collaboration.

Hızlıca reaksiyon gösterme ve işbirliği yapma,

Diğer ilgili katılımcılarla birlikte amfori

Sekreterliği’nin sağladığı

Mağdurları (örneğin çocuk işçiler veya çalışma izni

olmayan işçiler) derhal uygun koruma altına alma,

Gerekiyorsa adli makamlarla işbirliği yapma ve

mağdurların hukuki desteğe erişimini güvence altına

alma,

Vakanın kök nedenlerini bütüncül bir yaklaşımla

değerlendirme,

Suriyeli işçilere karşı ayrımcılık yapılmasını veya bu

işçilerin işten çıkarılmasını önlemek için önleyici

tedbirler alma,

Net bir zaman çizelgesi ve düzeltici adımlar

tanımlama,

Gerekli (finansal) kaynakları ayırma ve iyileştirme

faaliyetlerini takip etmek için bir sistem oluşturma,

Mümkün olduğu kadar doğrudan istihdam yapma,

Ruhsatlı işe alım acenteleriyle iş yapma ve onların

pratiklerini denetleme,

Göçmen işçilerin gerekli kayıt süreçlerini ulusal

mevzuata uygun bir şekilde gerçekleştirmesine

yardımcı olma,

Mağdurlar için uzun vadeli iyileştirme (örneğin

tazminat) sağlamaya çalışma,

Düzeltici adımlar tanımlayıp bu adımların

uygulanması için bir sorumlu görevlendirme.

İş bağlantılarını, mağdurları güvenceye aldıktan

sonra (örneğin işçi çocuğun ailesine iade

edilmesi, kayıtlı olmayan işçi için çalışma izni

alınması) yalnızca son çare olarak kesmelidir.

amfori BSCI Davranış Kuralları’nın ciddi bir şekilde ihlal

edilmesi halinde amfori BSCI denetimi sırasında Sıfır

Tolerans uyarısı yapılır. Bu uyarı, üretici ile amfori BSCI

katılımcıları arasında işbirliğini sağlayarak vakaya derhal

müdahale edilmesini sağlar. (Ayrıntılı bilgi için amfori BSCI

Sistem Kitapçığı Ek 4’ü inceleyin.) Bir amfori BSCI

katılımcısı böyle bir durumla karşılaşması halinde:

amfori Sekreterliği’nin başlattığı, diğer bağlantılı

katılımcılarla duruma özel bir iyileştirme grubu

yaratan konferans görüşmesine katılmalı,

Konferans görüşmesinin ardından duruma özel

iyileştirme grubunca aksine karar verilmemesi

halinde Sıfır Tolerans uyarısı bilgilerini ilgili

üreticiyle paylaşmaktan imtina ederek

mağdurların korunmasını öncelik haline

getirmeli,

Üreticiyle iletişim kurarken duruma özel

iyileştirme grubuyla işbirliği yaparak bu grupla

birlikte davranmalı,

İyileştirme planının başarılı bir şekilde

uygulandığını doğrulamalı (Sıfır Tolerans

soruşturması veya bir amfori BSCI denetimi

yaparak),

Üreticinin performansında yaptığı iyileştirmeleri

yakından takip etmeli ve İyileştirme Planı’nın

uygulanması hakkında geribildirim vermelidir.

Page 14: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 14

amfori BSCI kaynakları

İşçi İstismarını Sona Erdirmek için Sorumlu İşe Alım

Pratikleri

amfori BSCI Katılımcıları için Sorumlu İşe Alım

Kılavuzu

amfori Dış Şikayet Mekanizması

Zorla Çalıştırma ve Modern Kölelik - Video Serisi

Şirketinizde ve Tedarik Zincirinizdeki Modern Kölelik

Vakalarına Müdahale Etme - Atölye

Birleşik Krallık Modern Kölelik Yasası Kapsamında

Başarılı Raporlama

6. Bir üretici, geçici koruma altındaki Suriyelilere gelebilecek zararları önlemek ve

verilen zararları gidermek için hangi adımları atabilir?

Kılavuz belgenin bu bölümü, geçici koruma altındaki Suriyelilere zarar gelmesini önlemek ve verilen zararları gidermek için

üreticilerin kendi işletmeleri kapsamında çeşitli pratikler uygulamalarına yardımcı olmak üzere hazırlanmıştır. Bu bölüm aynı

zamanda üreticinin kendi iş ortaklarını denetlemek için çeşitli pratikler tanımlamasına yardımcı olacaktır.

Adım 1 – Risk tespiti

amfori BSCI katılımcılarıyla bağlantılı olan üreticiler, geçici koruma altında olup kendileri için çalışan Suriyelilerin istismara

maruz kalma riskini değerlendirmelidir. Üreticiler:

Kendi işletmelerindeki,

Önemli iş ortaklarının operasyonları kapsamındaki riskleri değerlendirmelidir. Bu iş ortaklarının kapsamına işgücü aracıları,

işgücü taşeronları, çiftçiler ve üretim taşeronları dâhildir.

Risk alanlarını tespit etmek için üreticiler aşağıdaki aracı kullanabilir:

Geçici koruma altındaki Suriyeliler Pasaportu veya Kimliği

olmayan Suriyeliler Tedarik zinciri

aktörünün

işgücündeki yüzdesi

Toplam Kadınlar Genç işçiler Diğer tehlikeye

açık işçiler

% % % % %

Page 15: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 15

Üreticinin kendi

işletmesi

İşgücü aracısı

İşgücü taşeronu

Çiftlik

Üretim taşeronu

Diğer iş ortağı

Kanunları çiğnemenin

bedeli

Çalışma izni olmayan kişilerin işe alınması 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında

Kanun’a aykırıdır. Bu yasanın ihlal edilmesi, üreticinin 2019 yılı için çalışma izni olmayan birey

başına 8.821 TL ceza ödemesini gerektirebilir.

İşçinin de bu durumda 3.527 TL ceza ödemesi gerekebilir. Bu rakam, bir çalışan için oldukça yüksek

bir rakamdır.

Nasıl yardım

edebilirsiniz?

Kişilerin yasalara uygun belgeleri olup resmi kayıt belgeleri bulunmaması halinde üreticilerin şunları

yapması tavsiye edilir:

- Kişiyi İçişleri Bakanlığı çatısı altında bulunan, geçici koruma statüsü başvurularını alıp işleme

koyan resmi kurum olan Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne yönlendirmek,

- Kişi geçici koruma statüsünde olup geçerli bir çalışma izni yoksa, Aile, Çalışma ve Sosyal

Hizmetler Bakanlığı’na ulaşarak çalışma izni için gerekli belgeleri işçiyle birlikte teslim etmek,

- Kişiyi Sivil Toplum Örgütlerine ve mevcut destek hizmeti örgütlerine yönlendirmek. (Ek 2)

Bu koşullar yalnızca yasal kimlik belgeleri olan mülteciler, göçmenler ve geçici koruma altında

bulunan kişiler için geçerlidir.

Adım 2 – Strateji

Üretici, 1. adımdan yola çıkarak geçici koruma altındaki

Suriyelilerin karşı karşıya gelebileceği riskleri azaltmak için

bir strateji geliştirmelidir. Bu strateji kendi şirketi

içerisindeki risklere ve iş ortaklarının şirketlerindeki risklere

yönelik olmalıdır.

Şirket içinden bir yönetici stratejiyi onaylayıp şirket içinde

dağıtmalı ve aynı zamanda önemli iş ortaklarına iletmelidir.

Bu, stratejinin uygulanmasını kolaylaştıracak ve güven

sağlayacaktır.

Adım 2.1 - İç risklere yönelik tedbirler

amfori BSCI katılımcılarının; mülteci, göçmen ve geçici

koruma altındaki kişileri istihdam eden veya onları istihdam

etmeyi planlayan tüm üreticileri Çalışma Bakanlığı’nın

yayımladığı yeni yönetmelikler hakkında bilgi sahibi olmalı

ve aynı zamanda mevcut sistemlerini gözden geçirip bu

yeni yönetmeliklere uygun olarak güncellemek için politika

ve prosedürler geliştirmelidir.

Aşağıdakiler de dâhil olmak üzere istihdam kararlarıyla ilgili

tüm politika ve prosedürlere dikkat edilmelidir:

İşe alım politikası – Göçmen işçiler ve geçici

koruma altındaki işçiler için ayrımcılık

yapılmaması ve sorumlu işe alım pratikleri

ilkelerine sadık kalınmalıdır. (Ayrıntılı bilgi için

amfori BSCI Sistem Kitapçığı kapsamındaki Ek

17 ’yi inceleyin.)

İşe alım prosedürü – İşçi adayının yasal

çalışma yaş sınırının üzerinde olduğu ve

çalışma izninin geçerliliği doğrulanmalı veya işçi

Page 16: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 16

adayına herhangi bir masraf çıkarmadan yeni

çalışma izni başvurusunda bulunulmalıdır.

İş sözleşmeleri – Hak ve sorumlulukların net bir

şekilde, işçinin anladığı bir dilde açıklandığı

sözleşmeler kullanın.

Sözleşmeyi feshetme – Sözleşme feshi,

ayrımcılık yapmama prensibine uygun olarak

yapılmalı ve işçilerin finansal kazanımları

netleştirilmelidir.

Ek 1: Türkiye’de çalışan Geçici Koruma Altındaki

Kişiler için politika

Adım 2.2 – İş ortaklarının risklerini azaltmak için

önlemler

İş ortaklarının operasyonlarında riskler tespit eden üreticiler

aşağıdaki pratikleri benimseyebilir:

İşgücü aracıları, iş bulma kurumları – the

Üretici ile iş ortakları arasında yapılan

sözleşmede sorumlu işe alım prensiplerine

değinilmeli (amfori BSCI Sistem Kitapçığı Ek

17’yi inceleyin.) ve Suriye vatandaşı olanlar da

dâhil olmak üzere tüm işçilerin işe alım

masraflarının üretici tarafından karşılanacağı

belirtilmelidir.

İşgücü ve üretim aracıları – Üretici ile iş

ortakları arasında yapılan sözleşmede işe alım

ve ücretlendirme pratikleri konusundaki aşağıda

örneklenen beklentiler belirtilmelidir:

İşe alım masraflarının işçiler tarafından değil, iş

ortakları tarafından karşılanması

İşçilere genel hizmetler için (örneğin kantin

hizmetleri, çocuk bakımı) yüklenen masrafların

şeffaf bir şekilde bildirilmesi

İşçilere sözleşmelerin yazılı olarak sunulması

Sözleşme düzenlemeleri ve ücret seviyeleri

konusunda yasal gerekliliklere uyulması

İş ortağının işe alım prosedürlerini kontrol etme

hakkı

İşlerin şeffaf bir şekilde yürütülmemesi halinde

sözleşmenin tek taraflı olarak feshi.

Adım 3 – Denetim

amfori BSCI katılımcılarının tüm üreticileri, denetimlerinin kapsamını artırarak; iş ortaklarının, bünyelerinde çalışan geçici

koruma altındaki Suriyelilerin haklarını korumaya ne derece dikkat ettiğini kontrol etmelidir.

Bir üreticinin karşılaşabileceği en ciddi riskler şunlardır:

Çocuk işçiliği Zorla çalıştırma

Şu an Türkiye’de kayıtlı işgücü kapsamında 100.000

çocuk bulunuyor. Kayıt dışı istihdam edilen çocuk

sayısının ise çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.

Geçici koruma statüsünde birçok Suriyeli çocuk

ailesinden ayrılmış ve refakatsiz bir halde Türkiye’de

bulunuyor ve korumaya ihtiyaç duyuyor. Üreticiler,

reşit olmayan mülteci ve göçmen çocukların hiçbir

koşulda çalıştırılmaması için tetikte olmalı ve gerekli

önlemleri almalıdır. Türk İş Kanunu 15 yaşını

doldurmamış çocukların istihdam edilmesini

yasaklamıştır.

Yasal olmayan ücretler ödemeye, fazla mesai

yapmaya ve kişisel belgelerini ve eşyalarını işverene

teslim etmeye zorlanan geçici koruma altındaki

Suriyeliler “zorla çalıştırma” riski altında demektir.

Tüm üreticiler bu pratiklerden kaçınmalı ve iş

ortaklarının bu konuda uyguladıkları pratiklere dikkat

etmelidir.

Bu risklerden herhangi biri bir amfori BSCI denetimi sırasında tespit edilirse Sıfır Tolerans vakası teşkil eder. Böyle bir durumda

acil bir uyarı verilmesi ve iyileştirme prosedürü başlatılması gerekir.

Page 17: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 17

adayına herhangi bir masraf çıkarmadan yeni

çalışma izni başvurusunda bulunulmalıdır.

İş sözleşmeleri – Hak ve sorumlulukların net bir

şekilde, işçinin anladığı bir dilde açıklandığı

sözleşmeler kullanın.

Sözleşmeyi feshetme – Sözleşme feshi,

ayrımcılık yapmama prensibine uygun olarak

yapılmalı ve işçilerin finansal kazanımları

netleştirilmelidir.

Ek 1: Türkiye’de çalışan Geçici Koruma Altındaki

Kişiler için politika

Adım 2.2 – İş ortaklarının risklerini azaltmak için

önlemler

İş ortaklarının operasyonlarında riskler tespit eden üreticiler

aşağıdaki pratikleri benimseyebilir:

İşgücü aracıları, iş bulma kurumları – the

Üretici ile iş ortakları arasında yapılan

sözleşmede sorumlu işe alım prensiplerine

değinilmeli (amfori BSCI Sistem Kitapçığı Ek

17’yi inceleyin.) ve Suriye vatandaşı olanlar da

dâhil olmak üzere tüm işçilerin işe alım

masraflarının üretici tarafından karşılanacağı

belirtilmelidir.

İşgücü ve üretim aracıları – Üretici ile iş

ortakları arasında yapılan sözleşmede işe alım

ve ücretlendirme pratikleri konusundaki aşağıda

örneklenen beklentiler belirtilmelidir:

İşe alım masraflarının işçiler tarafından değil, iş

ortakları tarafından karşılanması

İşçilere genel hizmetler için (örneğin kantin

hizmetleri, çocuk bakımı) yüklenen masrafların

şeffaf bir şekilde bildirilmesi

İşçilere sözleşmelerin yazılı olarak sunulması

Sözleşme düzenlemeleri ve ücret seviyeleri

konusunda yasal gerekliliklere uyulması

İş ortağının işe alım prosedürlerini kontrol etme

hakkı

İşlerin şeffaf bir şekilde yürütülmemesi halinde

sözleşmenin tek taraflı olarak feshi.

Adım 3 – Denetim

amfori BSCI katılımcılarının tüm üreticileri, denetimlerinin kapsamını artırarak; iş ortaklarının, bünyelerinde çalışan geçici

koruma altındaki Suriyelilerin haklarını korumaya ne derece dikkat ettiğini kontrol etmelidir.

Bir üreticinin karşılaşabileceği en ciddi riskler şunlardır:

Çocuk işçiliği Zorla çalıştırma

Şu an Türkiye’de kayıtlı işgücü kapsamında 100.000

çocuk bulunuyor. Kayıt dışı istihdam edilen çocuk

sayısının ise çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.

Geçici koruma statüsünde birçok Suriyeli çocuk

ailesinden ayrılmış ve refakatsiz bir halde Türkiye’de

bulunuyor ve korumaya ihtiyaç duyuyor. Üreticiler,

reşit olmayan mülteci ve göçmen çocukların hiçbir

koşulda çalıştırılmaması için tetikte olmalı ve gerekli

önlemleri almalıdır. Türk İş Kanunu 15 yaşını

doldurmamış çocukların istihdam edilmesini

yasaklamıştır.

Yasal olmayan ücretler ödemeye, fazla mesai

yapmaya ve kişisel belgelerini ve eşyalarını işverene

teslim etmeye zorlanan geçici koruma altındaki

Suriyeliler “zorla çalıştırma” riski altında demektir.

Tüm üreticiler bu pratiklerden kaçınmalı ve iş

ortaklarının bu konuda uyguladıkları pratiklere dikkat

etmelidir.

Bu risklerden herhangi biri bir amfori BSCI denetimi sırasında tespit edilirse Sıfır Tolerans vakası teşkil eder. Böyle bir durumda

acil bir uyarı verilmesi ve iyileştirme prosedürü başlatılması gerekir.

Page 18: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 18

Adım 3.1 – İç denetim

Üreticiler, geçici koruma altındaki Suriyelilerin işe alınması

ve idaresi ile ilgili politika ve prosedürlerinin uygulanıp

uygulanmadığını düzenli olarak kontrol etmelidir. Bu

kontroller şu yöntemlerle yapılabilir:

Şikayet mekanizması – Bu mekanizma gizlilik

prensibiyle kurulmalı ve tüm işçilere anladıkları

dilde açıklanmalıdır. amfori BSCI Sistem

Kitapçığı Ek 4’ü inceleyin.

Değerlendirme - (görüşmeler yoluyla) - İşçilerin

işe alınmak için ücret ödeyip ödemediği veya iş

bulma hizmetleri için borca girip girmediği

öğrenilmelidir.

Düzeltici tedbirler– Düzeltici faaliyetler, ilgili

politika ve prosedürlerin ihlal edilmesi halinde

uygulanmak üzere herkese açık ve kayıtlı

olmalıdır.

Adım 3.2 – İş ortaklarını denetleme

Üreticiler işgücü ve üretim taşeronlarının, çiftliklerin ve

diğer önemli iş ortaklarının pratiklerini denetlemek için

kontrol noktaları belirlemelidir. Aynı zamanda bu iş

ortaklarının kendi sosyal sorumluluklarını ve işçilerinden

gelen şikâyetleri nasıl yönettiklerine ilişkin kayıtlar

tutmalıdır. Denetim şu yöntemlerle yapılabilir:

Habersiz kontroller – İş ortaklarının kullandığı

belge ve yöntemler özellikle aşağıdakilere dikkat

edilerek kontrol edilmelidir.

Yaş kontrolü

Geçici koruma altındaki Suriyelilerle yapılan

sözleşmelere ilişkin detaylar

Maaş ödemeleri ve muhtemel kesintiler

İç denetim – amfori BSCI Davranış Kuralları

kapsamındaki prensiplerle karşılaştırma

yapılarak gerçekleştirilir.

Üçüncü taraf denetimi

Adım 4: Sürekli İyileştirme

Üreticiler kendi işletmelerinde uzun vadeli değişiklikler yapmak ve Suriyelilerin yerel topluma entegre olmasına yardımcı olmak

için çeşitli adımlar atmalıdır. Örneğin:

İşletmenin sosyal yönetim sistemini iyileştirmek

için amfori eğitimine katılma

Türk toplumuna entegrasyonu destekleme

amfori BSCI katılımcılarıyla bağlantılı olan

üreticilerin Suriyeli işçileri Türkçe kurslarına veya

mesleki eğitim imkânları sunan yerlere

yönlendirerek Türk vatandaşları ve toplumuyla

iletişim kurmaya teşvik edip onları bu konuda

desteklemek için mümkün olduğu kadar çaba

göstermeleri tavsiye edilir. Yerel dili konuşmak

işçileri çıkarlarını korumak konusunda

güçlendirecek, hakları hakkında bilgi sahibi

olmalarını sağlayacak ve gerektiğinde yardım

isteme imkânını onlara sunacaktır. Türkiye’deki

Halk Eğitim Merkezleri ve belediyeler; mülteci,

göçmen ve geçici koruma altındaki kişilere bu

eğitimleri ücretsiz olarak sunmaktadır.

Paydaşlar / Toplumla İşbirliği

Tüm amfori BSCI üreticileri ulusal örgütlerle iyi

ilişkiler geliştirmeye çabalamalı ve Türkiye’de

geçici koruma altında bulunan kişilerin sorunları

için çalışan kişilerle işbirliği yaparak yerel

hükümet çatısı altındaki irtibat kişileriyle iletişim

kurmalıdır. Bu yalnızca yönetmeliklerde yapılan

değişikliklere hakim olmalarına değil, aynı

zamanda ortak bir eleştirel konum veya fikir

gösterme imkânı yakalamalarına yardımcı olur.

Bu tür işbirlikleri üreticilerin sosyal

sorumluluklarını yerine getirdiklerini ve haklara

odaklı yaklaşımlar uyguladıklarını

vurgulamalarına yardımcı olur.

Page 19: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 19

Adım 5 – Düzeltme

amfori BSCI katılımcılarıyla bağlantılı olan tüm üreticiler denetimlerde veya değerlendirmeler sırasında tespit edilen bulguları

aktif olarak takip etmeli ve geçici koruma altındaki Suriyeli işçiler de dâhil olmak üzere tüm işçilerin karşı karşıya olduğu riskler

için zaman kaybetmeden düzeltici tedbirler almalıdır.

Adım 5.1 – İç riskler için düzeltici faaliyetler

Üreticinin işletmesinde riskler tespit edildiyse, üretici:

Suriyeli işçilerin işten çıkarılmasını önlemek için gerekli tedbirleri almalı,

Vakanın kök nedenlerini değerlendirmeli,

Düzeltici adımlar tanımlayıp bu adımların uygulanması için bir kişiyi sorumlu olarak görevlendirmelidir.

amfori BSCI Davranış Kuralları’nın ciddi bir şekilde ihlal edilmesi halinde, amfori BSCI denetimi sırasında bir Sıfır Tolerans

uyarısı verilir. Bu uyarı, vakayla derhal ilgilenebilmek için üretici ile amfori BSCI katılımcıları arasında işbirliği yapılmasını sağlar.

Bir üretici böyle bir durumla karşılaşırsa:

Hızlıca reaksiyon göstermeli ve amfori BSCI katılımcılarıyla işbirliği yapmalı,

Mağdurları (örneğin çocuk işçiler veya çalışma izni olmayan işçiler) derhal uygun koruma altına almalı,

Uygun koruyucu tedbirler (örneğin çocuk işçinin ailesine iade edilmesi, kayıtlı olmayan işçiler için çalışma izni

alınması vb.) alınmadan mağdurlarla bağlarını kesmemeli,

Varsa zararları gidermek ve mağdurların zararlarını telafi etmek için finansal kaynakları hazır bulundurmalı;

gerekiyorsa mağdurun zararının uzun vadeli bir şekilde giderilmesi için çabalamalı,

Gerekiyorsa adli makamlarla işbirliği yapıp mağdurların hukuki desteğe erişimini güvence altına almalı,

Düzeltici faaliyetleri ve inceleme tedbirlerini sistematik olarak takip etmelidir.

Adım 5.2 – İş ortaklarıyla düzeltici faaliyetler

İş ortaklarının faaliyetlerinde riskler tespit edildiyse üretici:

İş ortağını vakadan haberdar edip düzeltici faaliyetler gerçekleştirmek için işbirliği halinde çalışmalı,

İş ilişkilerini yalnızca son çare olarak, mağdurların güvenliğinin sağlandığından emin olduktan sonra kesmelidir.

Page 20: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 20

amfori BSCI kaynakları

İşçi Sömürüsüne Son Vermek için Sorumlu İşe Alım Pratikleri

Sorumlu İşe Alım Pratikleri Eğitimi

Sorumlu İşe Alım Pratikleri Hakkında amfori BSCI Üreticileri için Eğitim Materyali

amfori Dış Şikâyet Mekanizması

Zorla Çalıştırma ve Modern Kölelik - Video Serisi

Page 21: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 21

Ek 1: Göçmenler, Mülteciler ve Geçici Koruma Altındaki Kişiler için Önerilen

Politika

I. amfori BSCI KATILIMCILARI İÇİN

GEÇİCİ KORUMA ALTINDAKİ MÜLTECİ İŞÇİLER İÇİN POLİTİKA

Bu politikayla amfori BSCI katılımcısı [katılımcı adını girin] kaynak elde ettiği tüm ülkelerdeki tedarik

zincirlerinde çalışan mültecilerin; yasal haklarını, işçi haklarını ve insan haklarını koruma altına alacak bir

şekilde istihdam edilmesini sağlamak üzere sorumluluk alacağına söz verir.

Bu kapsamda, [katılımcı adını girin] amfori BSCI Davranış Kuralları’nda da belirtildiği gibi tüm üreticilerin ve

tedarik zincirlerinin faaliyetlerini amfori BSCI Davranış Kuralları’na, yerel kanunlara, yönetmeliklere ve

yayımlanan kılavuz belgelere uygun olarak sürdürüp sürdürmediğini denetleyeceğini taahhüt eder.

Bu politikanın uygulanması, sürecin adım adım açıklandığı ilgili prosedür ve referans belgeleriyle desteklenir.

Prosedür belgesi aşağıdaki adımları içerir:

Tanımlanan politikaya uygun olarak konu hakkında çalışacak organizasyon ekibini ve görevlerini belirleme

Organizasyon ekibinin alması gereken eğitimlerin listesi. Eğitimler en azından şunları içermelidir:

- amfori BSCI Davranış Kuralları, özellikle “Sosyal Yönetim Sistemlerine Giriş”, “Adil Ücretlendirme ve

“Makul Çalışma Saatleri”,

- İlgili yerel kanunlar

- Bakanlığın yayımladığı kılavuz belgeler

- Sorumlu İşe Alım Pratikleri Rehberi gibi amfori BSCI Kılavuz Belgeleri

Politika ve prosedürlerin ilgili taraflara (örneğin üreticiler ve diğer departmanlar) iletilmesi

Politika ve prosedürlerin alınan eğitime uygun olarak adım adım uygulanması,

Sürecin etkinliğini değerlendirmek üzere geribildirim almak için İşçiler, toplum örgütleri ve diğer paydaşlara

danışma ve onlarla sürekli olarak diyalog halinde kalma,

Güncel kalması için süreci düzenli olarak gözden geçirip gerekli değişiklikleri yapma.

Bu faaliyetler [katılımcı adını girin] bünyesinde Kurumsal Sosyal Sorumluluk faaliyetlerini yürütmek üzere

görevlendirilen personel veya ekip tarafından yürütülür.

Page 22: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 22

II. ÜRETİCİLER İÇİN

GEÇİCİ KORUMA ALTINDAKİ MÜLTECİLER İÇİN POLİTİKA

Bu politika vesilesiyle biz [katılımcı adını girin], olarak:

Vatanından ayrılmış olup tedarik zincirimizde çalışan tüm işçileri; onların yasal haklarını, işçi haklarını ve

insan haklarını gözeterek istihdam edeceğimizi,

Bu kapsamdaki taahhütlerimizi amfori BSCI Davranış Kuralları, müşteri beklentileri, yerel yasalar,

yönetmelikler ve yayımlanan kılavuz belgelere uygun olarak uygulayacağımızı,

amfori BSCI Uygulama Koşulları’na uygun olarak denetimden geçeceğimizi beyan ederiz.

İşçilerin işe alımı, idaresi ve işten çıkarılması süreçlerinin yanı sıra varsa iş bulma kurumları ve işgücü

taşeronlarının seçilmesi ve idaresi prosedürleri sırasında da bu politikaya uygun hareket edilecektir.

İlgili prosedürler şu prensiplere bağlı olarak düzenlenecektir:

Şeffaflık:

- Geçici koruma altındaki Suriyeliler de dâhil olmak üzere iş arayan kişilere, bulundukları bölgeden ayrılmadan

önce istihdam koşulları (örneğin ödemeler, görevler ve sorumluluklar) hakkında net ve doğru bilgiler verilir.

- Suriye vatandaşları da dâhil olmak üzere işçilere sözleşme koşulları anladıkları bir dilde verilir.

- İşe alım sürecinde işçileri çalışmaya zorlayacak herhangi bir baskı yapılmaz.

Güvenlik:

- Geçici koruma altındaki Suriyeliler de dâhil olmak üzere işçiler iş ilişkisi içerisinde herhangi bir zorlamaya

tabi tutulmaz.

- Geçici koruma altındaki Suriyeliler de dâhil olmak üzere işçiler herhangi bir alıkonma veya kayıp tehlikesi

olmadan pasaportlarını ve kişisel eşyalarını kendileri muhafaza edebilir.

- Geçici koruma altındaki Suriyeliler de dâhil olmak üzere işçiler yasal ihbar süresine uygun olarak istifa

etmekte özgürdür.

Masrafları işveren öder:

- Geçici koruma altındaki Suriyeliler de dâhil olmak üzere işçilerden işe alım süreciyle bağlantılı masraflar için

ödeme alınmaz.

- Geçici koruma altındaki Suriyeliler de dâhil olmak üzere işçilerin maaşından işe alım süreciyle bağlantılı

masraflar için kesinti yapılmaz.

Bu politikanın uygulanması sürecinde, özel olarak bu iş için görevlendirilmiş bir organizasyon ekibi destek

verecektir. Bu ekip:

- Politika ve prosedürleri ilgili taraflara (örneğin işçilere, diğer aşamalardaki taraflara ve diğer departmanlara)

iletecek,

- Politika ve prosedürleri uygulayıp etkinliklerini denetleyecek,

- Prosedürleri düzenli olarak gözden geçirip gerekli olduğunda güncelleme yapacaktır.

Tarih:

İmza:

Page 23: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 23

Ek 2: Göçmen, Mülteci ve Geçici Koruma Altındaki Kişiler için Sivil Toplum

Örgütleri ve Destek Hizmeti Örgütleri (alfabetik sıraya göre)

HAYATA DESTEK

Hayata Destek, afetlerden etkilenmiş toplulukların temel hak ve ihtiyaçlarına

erişimlerini sağlamayı amaçlayan bağımsız bir insani yardım kuruluşudur.

2005’ten bu yana insanlık, ayrım gözetmeme, tarafsızlık, bağımsızlık ve hesap

verebilirlik ilkeleriyle Acil Yardım, Mülteci Destek, Çocuk Koruma ve Sivil Toplumu

Güçlendirme ve Koordinasyon çalışmaları yürütüyor.

Hayata Destek İstanbul Ofis

Cenap Şahabettin Sok, No. 42

Koşuyolu Mahallesi

34718 Kadıköy İstanbul

Tel: +90 (216) 336 2262

E-posta: [email protected]

Page 24: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 24

ILO

ILO, makul iş imkânları, tüm kesimlerden insanları kapsamına alan sosyo-

ekonomik büyüme, yönetim sistemlerini ve yapılarını sağlamlaştırma yoluyla

işgücü piyasasını ve iş geliştirme ortamını güçlendirme amacı taşıyan kapsamlı,

bütüncül ve entegre bir beş yıllık (2017-2021) destek programı benimsemiştir.

Bu program, ILO’nun 2015 yılından bu yana Türkiye’deki Suriyeli mülteci krizine

yaptığı müdahalelere dayanır. Program 2017 yılından bu yana aynı zamanda

Suriyeli olmayan mültecilere yapılan destek müdahalelerine de rehberlik ederek

Türkiye’nin genel cevabı ve 3RP planı çerçevesinde; kısa ve orta vadeli, kapsamlı,

istihdama dayalı tedbirlerin uygulanmasını teşvik eder. Program şu 3 ana ayaktan

oluşur:

1. Suriyeli mülteciler ve yerli Türk halkının iyi koşullarda çalışabilmesi için beceri,

yetkinlik ve üretkenlik gerektiren iş imkânlarını artırmak

2. Suriyeli mülteciler ve yerli Türk halkı için iş ve girişim imkânları yaratılmasını

sağlamak üzere belli başlı sektörler ve coğrafi alanlarda yerel ekonomik

kalkınmayı desteklemek

3. Türkiye’nin kapsayıcı kalkınma stratejilerini uygulamasına yardımcı olmak için

işgücü piyasası yönetim kuruluşlarını ve mekanizmalarını destekleyip

güçlendirmek

ILO Ankara Uluslararası Çalışma Örgütü

Ferit Recai Ertuğrul Caddesi, No: 4

06450 Oran Ankara

Tel: + 90 312 491 98 90

E-posta: [email protected]

Page 25: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 25

IOM (International Organization for Migration- Uluslararası Göç

Örgütü)

Uluslararası Göç Örgütü - Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü Türkiye’deki

ilk ofislerini 1991’de, Birinci Körfez Savaşı’ndan sonra açmıştır. Türkiye

Misyonu’nun faaliyetleri Iraklı mültecilerin yeniden yerleşimiyle başladı ve göç

yönetimi programlarına genişletildi. Uluslararası Göç Örgütü’nün Türkiye

Cumhuriyeti’yle ortaklığı, Kasım 2004’te, örgütün Türkiye’ye üye statüsü

vermesiyle resmileşti. Uluslararası Göç Örgütü ile Türkiye arasındaki ortaklık o

zamandan bu yana devam ediyor. Örgüt, Yabancılar ve Uluslararası Koruma

Kanunu’nun hazırlanmasına ve 2013’te İçişleri Bakanlığı çatısı altında Göç İdaresi

Genel Müdürlüğü’nün kurulması sürecine destek verdi.

2011 yılında Van’da meydana gelen depremin ardından IOM Türkiye acil durum

müdahale programlarını başlattı. Daha sonra oluşan bölgesel çatışma ve krizlere,

özellikle 2012 Suriye Krizi ve 2015 Akdeniz Krizi’ne müdahale etmek üzere bu

programlar genişletildi.

IOM; gönüllü dönüş, yeniden entegrasyon süreçleri ve insan trafiğini engelleme

faaliyetleri için politika ve teknik rehberlik hizmeti sunarak göçmenlere yardımcı

olur. Aynı zamanda ülkesine geri dönemeyen ve hassas durumdaki göçmenlere,

reşit olmayan refakatsiz kişilere de genel destek sunar.

IOM Türkiye, Türk hükümetine İnsan Trafiği Mağdurları için Ulusal Yönlendirme

Mekanizması’nı güçlendirmesi, Gönüllü Destekli Geri Dönüş ve Yeniden

Bütünleşme projesi için bir Ulusal Yönlendirme Mekanizması kurması için destek

vermeye devam etmektedir. Göçmenlere daha çok destek sağlayabilmek için IOM

Türkiye aşağıdaki hedefleri benimsemiştir:

Hükümet çatısı altındaki paydaşların kurumsal kapasitelerini güçlendirmek

Ulusal ve bölgesel seviyelerde işbirliğini ve koordinasyonu artırmak

Kayıtsız olarak ülkeye giren, hassas durumdaki göçmenlerin korunmasını

sağlamak için ihtiyaç odaklı bir yaklaşım uygulamak.

IOM Türkiye Misyonu

Birlik Mah. Şehit Kurbani Sok. No: 24

Çankaya/Ankara Türkiye

Tel: +90(212) 454 30 00

E-posta: [email protected]

IOM İstanbul Şubesi

Barbaros Bulvarı, Orhan Birman İş Merkezi, Kat: 2, No: 149 Balmumcu / Beşiktaş /

İstanbul Türkiye

Tel: +90 (212) 293 50 00

E-posta: [email protected]

IOM Gaziantep Şubesi

Güvenevler Mah. 29069. Sok. No: 15 Tugay, Şehitkamil / Gaziantep Türkiye

Tel: +90 (342) 220 45 80

Page 26: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 26

MUDEM

Mülteci Destek Derneği sosyal alanda sığınmacıların, mültecilerin, göçmenlerin,

insan ticareti mağdurlarının, uluslararası koruma talep edenlerin ve vatansız

kişilerin sorunlarına yönelik yurt içinde ve yurt dışında faaliyetler yürütmek için

2014 yılında Ankara’da kuruldu. Tarafsız ve kâr amacı gütmeyen bir dernek olan

MUDEM’in amaçları arasında, başta mültecilerin temel sorunları olmak üzere

temel yaşamsal ihtiyaçlarının giderilmesine destek olmak, sosyal haklara

erişimlerinde yasal danışmanlık vererek yardımcı olmak, mülteci ve sığınmacıların

acil ihtiyaçlarına yönelik yardım dağıtımları gerçekleştirmek ve alanda çalışan

diğer sivil toplum kuruluşları ve kamu kurumları arasında iletişimi güçlendirmek yer

almaktadır.

Üsküp Cad. Çevre Sok. 6A/6

Çankaya Ankara

Tel: +90 312 427 2 02

E-posta: [email protected]

Page 27: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 27

MÜLTECİLER VE SIĞINMACILAR YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA

DERNEĞİ

Dernek 2014 yılında ülkesinden ayrılmış ve uluslararası koruma ihtiyacı olan

insanların sorunlarına çözüm aramak amacıyla kurulmuştur.

Farklı milletlerden oluşan personeliyle ihtiyaç sahibi mültecilere destek

vermektedir.

Dil, din, ırk, cinsiyet, yaş, engellilik, politik görüş farklılığı gibi nedenlere dayalı

hiçbir ayrım gözetmeden faaliyetlerini yürütmektedir.

Yaşamsal ihtiyaçları karşılamak ve toplumla uyumu hızlı bir şekilde sağlamak için

özel sektör kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve kamu kurumlarıyla işbirliği

halinde çalışmaktadır.

Mülteciler ve Sığınmacılar Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği

Turgut Reis Mah. Fatih Bulvarı, Postcode: 34930

No: 306 Sultanbeyli/İstanbul

Çağrı merkezi: 0 850 939 76 59

E-posta: [email protected]

Page 28: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 28

TÜRK İŞ KURUMU (İŞKUR)

Türk İş Kurumu Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı çatısı altında

faaliyetlerini sürdürmektedir. Türk İş Kurumu, istihdamı koruma, iyileştirme,

yaygınlaştırma ve işsizliği önleme faaliyetlerine yardımcı olmak amacıyla

kurulmuştur. Kurum işsizlik sigortası hizmetlerini de hizmet portföyüne ekleyerek,

normal hizmeti olan geniş bir misyon alanında iş ve işçi bulma faaliyetlerinin yanı

sıra aktif ve pasif işgücü politikaları uygulamasını da sağlayacak bir yapıya

evrilmiştir.

İnternet Sitesi: https://www.iskur.gov.tr/iletisim

Tel: 444 7587

Page 29: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 29

UNHCR

1960’tan bu yana BM Mülteci Örgütü (UNHCR) sığınma ve mülteci konularında

Türkiye ile yakın işbirliği içerisinde çalışıyor. Türkiye ve UNHCR mevcut işbirliğine

resmiyet kazandıran ve sağlamlaştıran Ev Sahibi Ülke Anlaşması’nı 1 Eylül

2016’da imzalamıştır. UNHCR’nin Türkiye operasyonu Ankara’daki merkez ofisinin

yanı sıra İstanbul, İzmir, Gaziantep, Hatay, Şanlıurfa ve Van’daki saha varlığıyla

dünyadaki en büyük operasyonlarından biridir.

Türkiye Hükümeti Türkiye’deki mültecileri ve sığınmacıları korumak ve onlara

yardımcı olmak için atılacak adımları belirleyip sürece liderlik eder. BM Mülteci

Örgütü (UNHCR) Türk makamlarına doğrudan operasyon desteği, kapasite

geliştirme desteği sunar ve teknik tavsiyelerde bulunur. Mülteci örgütü olan

UNHCR aynı zamanda Türkiye’nin mülteci sorunu karşısında atacağı adımları

desteklemek ve kesintisiz olarak yardım sunulmasını sağlamak için BM kuruluşları

ve ortaklarının çabalarını koordine eder.

UNHCR - Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ANKARA

Adres: Tiflis Cad. 552. Sok. No:3 Sancak Mah.

06550 Ankara

Bireysel destek ve yardım taleplerinize yönelik olarak UNHCR ile irtibat kurmak

için lütfen Türkiye’deki mülteciler ve sığınmacılara yönelik UNHCR-SGDD

Danışma Hattı ile iletişime geçin.

UNHCR-SGDD Danışma Hattı’na 444 48 68 telefon numarasından ulaşabilirsiniz.

Danışma Hattı, Pazartesi ve Perşembe günleri 09:00 - 17:00, Cuma günleri ise

09:00 - 16:00 saatleri arasında açık olup Arapça, Farsça, İngilizce ve Türkçe

dillerinde hizmet sunmaktadır.

Danışma Hattı’na [email protected] e -posta adresinden ve

0 312 491 55 82 faks numarasından da ulaşabilirsiniz.

Page 30: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 30

UNITED WORK

United Work Yeniden Entegrasyon ve İstihdam Hizmetleri, Türkiye’de istihdam

edilen Suriyeli mültecilere destek vermek amacıyla Hollanda Hükümeti tarafından

fonlanan bir sosyal sorumluluk projesi yürütmek üzere kurulan, kâr amacı

gütmeyen bir organizasyondur.

Kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olarak United Work, hem işveren hem de

adaydan herhangi bir ücret talep etmeksizin şirketlerin belirlemiş olduğu iş

tanımlarına göre aday arama ve yerleştirme hizmetleri; mülakat organizasyonu

hizmeti ve bunların yanısıra adaylara işe başlangıç öncesi sosyal becerileri

geliştirmeye odaklı, kültürel öğrenmeyi ve sosyal ve kurumsal hayata adaptasyonu

hızlandıran eğitimler sunar.

United Work; beyaz yakalılar, iş arayan mavi yakalılar ve işe başlayacak olan mavi

yakalılar için farklı programlar sunar. Programların süreleri ve içerikleri farklıdır.

Koçluk programı sınıf formatında; her zaman oyunlar, bireysel çalışma sayfaları,

egzersizler ve anketler kullanılarak etkileşimli bir şekilde gerçekleştirilir. Programın

sonunda adaylardan:

Suriye, Türk ve Avrupa kültürleri arasındaki farklılıkları daha iyi anlamaları,

Yetenekleri, değerleri, hedefleri vb. açısından kendilerini keşfetmeleri,

Günlük iş yaşamında çalışan olarak yetkinliklerin önemini anlamaları,

Kendilerini etkin bir şekilde anlatıp sunmayı öğrenmeleri,

CV’lerini profesyonel bir şekilde yazıp hazırlamayı öğrenmeleri,

İş görüşmesi sürecinin temel prensiplerini tanıyarak görüşme sürecinde

başarılı olmak için gerekli becerileri kazanmaları beklenir.

İstanbul (Genel Merkez)

19 Mayıs Cad. 19 Mayıs Mah. No:35 Kat:1 34360 Fulya – Şişli

Tel: +90 212 274 63 20

İrtibat Kişisi: Hasret Güneş: +90 553 045 7000 - [email protected]

İstanbul Sultanbeyli

Mülteciler Derneği Turgut Reis Mah. Fatih Bulvarı. No: 306 / Kat: 5

Sultanbeyli

+90 553 045 97 29 - [email protected]

İstanbul Fatih

Akşemsettin Mah. Akdeniz Caddesi Öksüzce Hatip Sokak No:10 Umur

Apartmanı K:1 D:6 Fatih - +90 212 621 20 41 - [email protected]

İzmir

Gazi Bulvarı No:114/1 Kat:2 Çankaya, Konak - +90 232 484 43 66 -

[email protected]

Bursa

Doğanbey Mah. Doğanbey Çıkmazı Sok. Berk 2 Plaza No: 3 Kat: 9

Osmangazi

+90 224 222 20 47 - [email protected]

Hollanda

Tongelresestraat 254 5613 DV Eindhoven - +31 40 8200305 -

[email protected]

Page 31: Kılavuz Belge 3...Bilmemiz Gereken Önemli Noktalar 1. Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Statüsü: Türkiye, yalnızca Avrupa’dan gelen kiileri “mülteci”, diğer yerlerden

www.amfori.org 31

amfori

Avenue de Cortenbergh 172

1000 Brussels – Belgium

Fax: +32 2 762 75 06

Phone: +32 2 762 05 51

Email: [email protected]

www.amfori.org