KKeerrkkeenneess - Kerkenes · 4 Kerkenes Haberler 6 - 2003 Figure 4:In spring 2003, the first year...

Publications / Publications / YYayýnlarayýnlarAnglo-Turkish

Society

SupporSupport in Kind / t in Kind / AAyni Destekyni Destek

Collaboration / Collaboration / ÝþbirliðiÝþbirliði

The Malcolm and Carolyn Wiener Laboratory for Aegean andNear Eastern Dendrochronology, Cornell University

The Social Systems GIS Laboratory, SUNY Buffalo

Department of Near Eastern Studies, U.C. Berkeley

MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITYORTA DOÐU TEKNÝK ÜNÝVERSÝTESÝ

Department of Hydrogeology, Hacettepe University

Faculty of ArchitectureFaculty of Engineering

TAÇDAM - ODTÜMETU Center for Research & Assessment of the Historic Environment

Kamar Supermarket Osman Muratdaðý

Kerkenes is an Iron Age city built on a lowmountaintop in Central Anatolia. It is very probably theplace that Herodotus called Pteria, in which case it wouldhave been under Median control before the five-year warbetween Media and Lydia ended at the Battle of the Eclipsein 585 BC. Seven kilometres of strong stone defences,pierced by seven gates, enclose 2.5km2. The entire urbanarea was planned to include public buildings and urbanblocks as well as a sophisticated system of watermanagement. The city was then deliberately torched andthe defences comprehensively slighted. According toHerodotus, the Pterians were enslaved by Croesus, King ofLydia, before the Battle of Pteria, fought between Cyrus theGreat of Persia and the Lydians, in about 547 BC. Work in2003 has revealed the existence of many Phrygian traits inthe architecture and material culture of the Iron Age city.An international team has been working each summer since1993 on the Kerkenes Dað, using new techniques to revealthe secrets of this ancient city.

Kerkenes, Orta Anadolu’da yer alan alçak bir daðýnüzerinde kurulmuþ bir Demir Çaðý kentidir. Büyük ihtimalleHerodot’un Pteria’sý olan bu yerleþim, Medler ileLidyalýlar arasýnda beþ yýl süren mücadele M.Ö. 585yýlýnda Güneþ Tutulmasý Savaþý ile sona ermeden önce Medkontrolü altýnda bulunmuþ olmalýdýr. Üzerinde yedi þehirkapýsýnýn yer aldýðý yedi kilometre uzunluðundaki surlar,2,5 kilometrekarelik bir alaný çevrelemektedir. Yerleþimalanýnýn tamamý kamu yapýlarý ve konut yapý adalarý ilegeliþmiþ bir su idare sistemini içerecek biçimdeplanlanarak düzenlenmiþtir. Yakýlarak yokedilen þehrinsurlarý da bilinçli olarak yýkýlmýþtýr. Yine Herodot’a görePterialýlar, muhtemelen M.Ö. 547 yýlýnda Pers Kralý BüyükKeyhüsrev ile Lidyalýlar arasýnda yapýlan PteriaSavaþý’ndan hemen önce, Lidya Kralý Krezüs tarafýndanesir edilmiþtir. 2003 yýlý çalýþmalarý bu Demir Çaðýkentinin mimarisi ve malzeme kültüründeki Frig etkisinigünýþýðýna çýkarmýþtýr. Kerkenes Dað’da 1993 yýlýndanberi her yaz uluslararasý bir araþtýrma ekibi, çaðdaþyöntemlerden yararlanarak bu eski yerleþimin sýrlarýnýgözler önüne sermek için çalýþmalarýný sürdürmektedir.

KerkenesKerkenes

The Kerkenes ProjectFaculty of ArchitectureMiddle East Technical UniversityAnkara 06531, TurkeyTel/Fax: +90 312 210 6216METU Fax: +90 312 210 1249

C/oBritish Institute of Archaeologyat AnkaraTahran Caddesi 24Ankara 06700, TurkeyFax: +90 312 428 0159

KerkenesKerkenes House and Eco-CenterHouse and Eco-Center / / Evi ve Eko-MerkeziEvi ve Eko-Merkezi

YÝBÝTYÝBÝTAÞ AÞ YOZGAYOZGATT ÇÝMENTÇÝMENTOO

SORGUN BELEDÝYESÝ

YAÐAN TÝCARET

TÝFTÝKLÝOÐLU TÝCARET

YOZGAT KÖY HIZMETLERÝ TEDAÞ VE TELEKOM

AUSTRALIAN EMBASSYAnkara

Dr Þevket Baðcý.

Kerkenes News/Haberler 6 - 2003Preparation and production sponsored by / baskýya hazýrlýk ve baskýyý destekleyen

National Science Foundation and NCGIA at SUNY Buffalo (USA)ARTISistem and ERTEM (Turkey)

Previous sponsors / Önceki sponsorlarhttp://www.metu.edu.tr/home/wwwkerk/14spons/index.html

2 0 0 3 S p o n s o r s / 2 0 0 3 S p o n s o r s / S p o n s o r l a rS p o n s o r l a r

Charlotte Bonham Carter Trust

Friends and visitors / Dostlar ve ziyaretçilerden

Anonymous DonorsStahl Fund, U.C. Berkeley

Dr Norman Solhkhah

Mrs Linda Noe Laine

The Silk Foundation of SaratogaCalifornia

LOEBCLASSICALLIBRARYFOUNDATION

Joukowsky Family Foundation

John Kelly Consulting Inc.

MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITYORTA DOÐU TEKNIK ÜNIVERSITESIFaculty of Architecture

BIAABIAABri t i sh Ins t i tu te ofBri t i sh Ins t i tu te of

Archaeology Archaeology a t a t AnkaraAnkara

Excavation at the megaron in the central area of theKerkenes Dag (front cover) and TEDAÞ lorry from which

photographs were taken (back cover).Kerkenes Dað’da merkezi alanda yer alan megaronda

kazý çalýþmasý (ön kapak) ve fotoðraflarýn çekildiðiTEDAÞ kamyonu (arka kapak).

Cover Design: Fýrat AntGraphic Design: Çetin ALATAÞ - Tel: +90 312 430 5898Colour Separation: ARTISistem - Tel: +90 312 417 0687Printed by:ERTEM MATBAA - Tel: +90 312 425 8225 Copyright © Kerkenes Project - April / Nisan 2004

METU Press ISSN 1302-0749

METU Computer Centre hosts the Kerkenes Web Page and provides technical support.ODTÜ Bilgi Ýþlem Merkezi Kerkenes web sayfasýnýn ev sahipliðini yapmakta ve teknik destek saðlamaktadýr.Donations can be channelled through theMETU DEVELOPMENT FOUNDATIONODTÜ GELÝÞTÝRME VAKFIkanalý ile Proje’ye baðýþ yapýlabilir.Tel:+90 312 210 2157 Fax:+90 312 210 1181Metu Press, METU / ODTÜ, Ankara 06531, TurkeyTel:+90 312 210 3870-73 Fax:+90 312 210 1549

Laboratoire de Géographie Physique, UMR 8591 - CNRS

Institut Français d'Etudes Anatoliennes

Graduate Programmes: Settlement Archaeology, Archaeometry and GGIT

Materials Conservation Lab. & Photogrammetry Center - Faculty of ArchitectureRS - GIS Laboratory - Dept. of Geological Engineering

BRITISHEMBASSYAnkara

GGeeooff ff rreeyy SSuummmmeerrss ,, FFrraannççoo ii ssee SSuummmmeerrss ,, DDaavviidd SSttrroonnaacchhaanndd SSccoott tt BBrraanntt iinngg

hh tt tt pp :: // // ww ww ww.. kk ee rr kk ee nn ee ss .. mm ee tt uu .. ee dd uu .. tt rr

YO

ZGAT - SORGUN

Kerkenes Haberler 6 - 20032

Figure 1: Digital Terrain Model (DTM) of Kerkenes with defences and excavations. Þekil 1: Kerkenes surlarý ile kazýlan açmalarý gösteren sayýsal arazi modeli (DTM).Note: Support for this publication has been provided by a National Science Foundation Grant (No. DGE9870668) for "IntegrativeGraduate Education and Research Training in Geographic Information Science" awarded to the University at Buffalo and theNCGIA (National Center for Geographic Information and Analysis) at the University at Buffalo.

3Kerkenes News 6 - 2003

Figure 2: Mehmet Katkat supervises repairsto the glacis.Þekil 2: Mehmet Katkat denetiminde taþ kaplýeðimli yüzeyin (glacis) onarýmý.

Kerkenes News 2003Geoffrey Summers

Françoise SummersDavid StronachScott Branting

Kerkenes Haberler 2003

Translated by / TercümeNilüfer B. Yöney

Quite unexpected discoveries of considerable importancewere made in 2003: fragments of small-scale relief sculptureinscribed in Old Phrygian at the Palace Complex entrance, a steppedmonument with an aniconic (featureless representation of a deity)stone stele in the Cappadocia Gate, and excavation of a megaron inthe lower area reveal the extent of Phrygian influence. Equallyunexpected architectural elements seem more local in character.

A short spring season, made possible by the kindness ofRepresentative Songül Erbay, allowed considerable extension of theresistivity survey, revealing buildings crowded together before thedestruction. Conservation of the stone glacis at the Cappadocia Gateand the Palace Complex façade, supervised by RepresentativeMehmet Katkat, improved the visual impact of these monuments.Dramatic evidence for the ferocity of the fire was found at the PalaceComplex where large beams were incorporated into wall faces andhuge wooden columns supported a thatched roof. Dating this fire iscrucial to understanding the historical setting. Stylistic analysismight favour the mid sixth century, and thus the identification ofKerkenes with Pteria, but unequivocal evidence remains elusive.While the Central Anatolian character of the urban foundationcomes increasingly into focus, only further work will fully exposethe cultural complexities and the extent of Phrygian influence.

At the expedition base the Depot was fenced and a new welldrilled. Further experiments in appropriate village building usingtraditional and recycled materials have aroused both local and inter-national interest.

Aylin AðarAysun Akkaya

Çetin AlataþFýrat Ant

Nahide AydýnÖmür BakýrerÖzge Baþaðaç

Öner BinbaþScott BrantingClaude Brixhe

Ben Claasz CoocksonAndrew Creekmore

Ýbrahim ÇalýþýrMehmet Çayýrezmez

Nurdan A.ÇayýrezmezAlper Dinçer

Catherine DraycottSongül Erbay

Nevin A. GezerTasha Granger

Bilge Gülsöy

Piraye HacýgüzellerÖzgür Iþýk

Tuna KalaycýTuðrul Karagüzel

Mehmet KatkatFigen Kývýlcým

Ertan ÖzcanN. Pýnar Özgüner

Jennifer RichardsonIsabelle Ruben

Serdar SaygýNoël Siver

David StronachFrançoise SummersGeoffrey Summers

Natalie SummersPamela Summers

Refik ToksözBurhan Süer

Çiðdem UysalNilüfer B. Yöney

Participants / Katýlýmcýlar

2003 yýlý önemli fakat beklenmedik keþifleri beraberindegetirmiþtir. Saray Yapý Grubu giriþinde bulunan Eski Frig dilindeyazýtlý küçük kabartma heykele ait parçalar, Kapadokya Kapýsý’ndabulunan ve sembolik olarak bir tanrýyý betimleyen taþ stellibasamaklý anýt ile þehrin aþaðý kesiminde ortaya çýkarýlan megaronFrig etkisinin derecesini yansýtmaktadýr. Elde edilen diðer mimarielemanlar ise yerel nitelik taþýmaktadýr.

Temsilcimiz Songül Erbay’ýn nazik yardýmlarý sayesindegerçekleþtirilen kýsa bir bahar çalýþmasý, direnç yöntemiyle yüzeyaraþtýrmasý yürütülen alanýn geniþletilmesine ve þehrinyokoluþundan önce yanyana gelen yapýlarýn gözler önüneserilmesine olanak vermiþtir. Kapadokya Kapýsý ve Saray YapýGrubu cephesindeki taþ kaplý eðimli yüzeylerde (glacis)Temsilcimiz Mehmet Katkat tarafýndan yürütülen koruma ve onarýmçalýþmasý, bu anýtlarýn görsel etkisini arttýrmýþtýr. Duvar yüzlerindebüyük ahþap hatýllarýn bulunduðu ve saz örtülü damlarý büyük ahþapdikmelerin taþýdýðý Saray Yapý Grubu içerisinde þehri yok edenyangýnýn þiddetini gösteren etkileyici kanýtlar ortaya çýkarýlmýþtýr.Yerleþimin tarihi konumunu anlamak açýsýndan, yangýnýn yýlýnýbelirlemek büyük önem taþýmaktadýr. Mimari üslup M.Ö. 6. yüzyýlýnortalarýna iþaret etmekte ve Kerkenes’in Pteria ile özleþtirilmesinimümkün kýlmaktaysa da, henüz bu yönde kesin bir kanýta rastlan-mamýþtýr. Yerleþimin Orta Anadolu’ya özgü nitelikler taþýdýðýgittikçe daha fazla anlaþýlmakla birlikte, kültürel karmaþýklýk ve Frigetkisinin derecesinin tam olarak anlaþýlmasý için çalýþmalarýnsürdürülmesi gerekmektedir.

Araþtýrma merkezinde deponun etrafý bir çitle çevrilmiþ veyeni bir kuyu açýlmýþtýr. Geleneksel ve yeniden kullanýlanmalzemelerle köyde yürütülen iklim koþullarýna uygun yapýçalýþmalarý yerel ve uluslararasý alanda ilgi çekmektedir.


Figure 4: In spring 2003, the first year wehave seen young water buffalo grazed atKerkenes, the shepherd erected an animal penand parked his tented tractor-trailer exactlyover the megarons.Þekil 4: Kerkenes’de ilk defa manda vemalak otlatýldýðýný gördüðümüz 2003 ilkba-harýnda, megaronlar üzerine aðýlýný inþaeden çoban, tenteli traktör romörkünü deayný yere parketmiþtir.

Figure 3: Progress map of the ResistivitySurvey.Þekil 3: Direnç yöntemi ile yüzey araþtýr-masýnýn ilerleyiþini gösteren harita.

KENTTE YÜRÜTÜLEN YÜZEY ARAÞTIRMASI

Mayýs ayýnda güzel bir havada iki hafta süren çalýþmalar,þehrin aþaðý ve merkezi kýsmýnda direnç yöntemiyle yüzeyaraþtýrmasý yapýlan alanýn büyük ölçüde geniþletilmesinisaðlamýþtýr (Þekil 3). Böylece þehrin merkezi kýsmýnýn mekânsaldokusunda önemli farklýlýklar bulunduðu anlaþýlmýþtýr. Fakat ýlýk vegüneþli hava, nispeten yüksek kýsýmlarýn çabucak kurumasýnaneden olmuþtur. Mayýs ayýnýn ortasýnda ýslak kalan tek alan,üzerinde kalýntý bulunmadýðý düþünülen, yerleþimin batý ve merkezkýsýmlarý arasýndaki bataklýktý. Bir ay kadar sonra, tüm yerleþimalaný kuruyarak toprak çatlamaya baþlamýþtýr. Kýþ ve baharaylarýndaki kar ve yaðmur miktarýna baðlý olarak çevre koþullarýnýnyýldan yýla büyük farklýlýklar gösterdiði izlenmektedir.

Direnç yöntemiyle yüzey araþtýrmasý yapýlan alanýn dereniniki ana kolu arasýnda kalan güneydoðu kýsmýnda (Þekil 5, saðbölüm), içlerinde hücre benzeri oda dizilerinden oluþan çok sayýdabina yerleþtirilmiþ büyük yapý adalarý bulunduðu gözlemlenmiþtir.Depo olarak kullanýldýðý düþünülen bu tür yapýlara daha öncekiçalýþma dönemlerinde de rastlanýlmýþtýr. Fakat 2003 yýlýnda dahageniþ bir bölgenin taranmasý, daha geç dönemlere ait, kalýn eðriduvarlarý yer yer Demir Çaðý yapý adalarýnýn duvarlarý ile kesiþenve aðýl olarak kullanýldýðý düþünülen diðer tanýmlý alanlarýnayýrdedilmesine olanak vermiþtir.

Baharda bir çobanýn kamp kurduðu þehrin merkezi kýsmýnda(Þekil 4) bulunan adalardan birinin, iki megaron da dahil farklý yapýtürlerine ev sahipliði yaptýðý anlaþýlmýþtýr. 2000 yýlýnda varlýðýbelirlenen bu özel yapýlar, 2003 yýlýnda kazýlarak incelenmiþtir.

Taranan alanýn Þekil 5’in sol tarafýnda görülen batý kýsmýnda,nispeten daha düzensiz ve farklý büyüklüklerde yapý adalarý veduvarla çevrili alanlar bulunmaktadýr. Adalarýn biçim ve oranlarý,kýsmen alanýn topografyasýndan kaynaklanmaktadýr. Dirençyöntemiyle elde edilen görüntüler, her yapý adasýnda bir ya da dahaçok sayýda iki odalý yapý ile farklý biçimlerde baþka binalarbulunmasýna raðmen, yüzey araþtýrmasý yürütülen alanýn doðukýsmýnda izlenen uzun ve paralel hücre dizilerinin varolmadýðýnýgöstermiþtir. Þekil 5’in üst sol tarafýnda görülen batý bölümününkuzeyinde ise, düzensiz bir biçimde biraraya sýkýþtýrýlmýþ küçük iki-odalý yapýlarýn bulunduðu anlaþýlmýþtýr.

ÞEHRÝN AÞAÐI KISMINDA YÜRÜTÜLEN KAZILAR

Yaz geldiðinde çoban, tekerlekli çadýrý ile hayvanlarýnýþehrin güney ucuna naklederek, megaronlardan birinin yarýsý(Kapak, Þekil 6) ile çevresindeki yapýlarýn kýsmen açýlarak incelen-mesine olanak vermiþtir. Megaron, geniþ merkezi kapý açýklýklý,yükseltilmiþ fakat iyi korunmamýþ merkezi bir ocak ve kil tabanlý,yaklaþýk 8.00 x 8.00m boyutlarýnda büyük kare bir salondanibarettir. Arazideki granitten kesilen taþlarla özenle inþa edilentemel duvarlarý, bunlarýn kalýnlýðý göz önüne alýndýðýnda yüksekolduðu anlaþýlan kerpiç duvarlarý desteklemekteydi. Taþ temelduvarlarýnýn iç yüzü boyunca taþýyýcý ahþap dikmeler dizilmiþti. Ýçmekânda ahþap dikmeler ya da bunlarýn bastýðý taþ kaidelerbulunduðuna iþaret eden kesin bir göstergeye rastlanmamýþ olmaklabirlikte, açýklýðý 8 metreye eriþen kýrma bir çatýyý taþýyan büyükkiriþleri desteklemek için bu tür elemanlara ihtiyaç duyulacaðýaçýktýr. Zemindeki yanýk izleri, saz ya da ahþap arduaz çatýkaplamasý ile çift kanatlý ahþap bir kapýnýn varlýðýna iþaretetmektedir. Yapýnýn ön kýsmýnda yükseltilmiþ ahþap döþemesi


Figure 5: The main 360 by 560 metre area of resistivity survey in the lower city.Þekil 5: Þehrin aþaðý kýsmýnda direnç yöntemi ile yüzey araþtýrmasý yürütülen 360x560m büyüklüðündeki alan.

THE URBAN SURVEY

Two weeks of fine May weather permittedsubstantial expansion of the Resistivity Survey in thelower, central portion of the city (Fig. 3). The groundwas moist and soft so that on most days nine grids,each measuring 20 by 20m, could be surveyed. Thisbroader survey area now makes it possible to recognisesignificant differences in spatial patterning across thiscentral portion of the city. As a result of warm andsunny conditions the higher ground soon began to dryout and turn brown. By mid May only the marshy areabetween the western and central zones, which appearsto be devoid of remains, remained wet. A month laterthe entire area was dry and parched with cracksappearing in the ground. It is striking how the environ-mental conditions alter from year to year because ofvariation in the levels of snow and rainfall throughoutthe winter and spring.

Within the south-eastern portion of theResistivity Survey, between the two main branches ofthe stream (Fig. 5 at right), large urban blocks charac-terised by numerous rows of cell-like units can bediscerned. These structures, which were presumablyfor storage, had been discovered in previous seasonsbut extension of the survey area in 2003 made possiblethe identification of later enclosures, perhaps animalpens, their boundary walls appearing as thick sinuouslines some of which transect the Iron Age compounds.

In the central sector, where the shepherd set upcamp in the spring (Fig. 4), one particular complexcontains a variety of structures, including twomegarons. These apparently exceptional buildings,which were first identified in 2000, were examined byexcavation in 2003.

The western portion of the survey, on the left ofFigure 5, revealed somewhat irregular urban blocksand enclosures of varying size. The shapes andproportions of these blocks were to some degreeinfluenced by topography. Resistivity imageryconfirms that each block contains a number ofstructures, including one or more two-roomedbuildings, but not the long parallel rows of cells seen inthe eastern part of the survey area. The northern part ofthe western side, seen at top left on Figure 5 shows aplethora of small two-roomed buildings huddledtogether in a rather unorganised fashion.

EXCAVATIONS IN THE LOWER CITY

By the summer the shepherd had moved hismobile tent and animals to the southern end of the city,thereby allowing us to excavate half of one megaron(Cover and Fig. 6) as well as to examine portions ofrelated structures nearby. The megaron comprises alarge square hall, measuring c. 8.00 by 8.00m with awide central doorway, a raised but poorly preserved,


Figure 6: (a) The central portion of the Resistivity Survey showing how the trenches could be laid out to bisect rooms precisely. (b) Plan of the megaron and Structure C with the excavated portions.Þekil 6: (a) Direnç yöntemiyle yüzey araþtýrmasý yürütülen alanýn merkezi kýsmýnda, açmalarýn odalarý tam ortadan ikiyebölecek biçimde yerleþtiriliþi görülmektedir. (b) Megaron ve Yapý C’nin kazýlan kýsýmlarýný gösteren planý.bulunduðu anlaþýlan açýk bir taraça bulunmaktaydý.Taþ duvarlarýn iç yüzünün çamurla bile sývanmadançýplak býrakýldýðý düþünülmektedir. Yapý içinde hiç birkültürel buluntuya rastlanmamýþtýr. Bu yapý ile Þekil6a’da görülen ikizi Yapý B’nin önemi, yansýttýklarýAnadolu yaylasýnýn batý bölgelerine özgü güçlü Frigetkisindedir. Kazýlan megaronun daha önce var olandýþ mekân taþ kaplamasýný kýsmen kesmesi ise,yerleþimin ilk geliþim döneminden daha sonraki birtarihe ait olduðunu göstermektedir.

Yapý C, ikisi kýsmen incelenen küçük hücrebenzeri odalar dizisidir. Bu yapýda da kerpiç duvarýntaþ temeller üzerine yerleþtirildiði ve çatý örtüsününsaz olduðu anlaþýlmýþtýr. Yapý C ile bu yapýylamegaron arasýnda kalan taþ kaplý alanda yumuþakkumtaþýndan oyulmuþ bir kaç üç ayaklý çanak (Þekil 9)bulunmuþtur. Yapý D’nin kuzeybatý köþesinde kazýlanküçük açma ise (Þekil 7), bezemeli, her iki yaný dakonik biçimli ve kenarlarý yuvarlatýlarak üstyüzlerinde birer dar olukla tamamlanmýþ bir çiftkumtaþý kaideyi de içeren (Þekil 8) taþ dolgusunugözler önüne sermiþtir. Bu parçalarýn hiçbiri özgünyerinde bulunmamýþtýr. Yapý D’de þehrin yokediliþinden sonraya tarihlendirilebilecek ve taþkaidelerin yerinden oynatýlmasýna neden olanmüdahalelere ait izler bulunmaktadýr. Daha sonramegaronun çöken kerpiç duvarlarý erozyon sonucueriyip gitmiþ ve bataklýk koþullarý yumuþak kahverenkli toprak dolgusunun seviyesini yükseltmiþtir.Yapý E’de yürütülen kazýlar, çökmüþ ve kýsmenerozyona uðramýþ kalýn bir kerpiç tabakasý altýndazayýf taþ temel duvarlarý bulunduðunu göstermiþtir.Özgün yerinde bulunmayan bir kumtaþý bloðunun,kýrma saz örtülü çatýyý taþýyan ahþap dikmelerdenbirinin kaidesi olabileceði düþünülmektedir.

Bezekli kumtaþý kaideler ve üç ayaklý çanaklar,megaronlar ile çevrelerindeki yapýlarýn kamusal biriþlevi olabileceði fikrini desteklemektedir. Bu düþünceyapý grubunun yerleþim içindeki merkezi konumunada uygundur. Bu yapýlarýn önem ve iþlevleri, EskiAnadolu XI’de yayýnlanacak bir makalede detaylýbiçimde ele alýnacaktýr. Diðer yandan, þehrin merkezikýsmýnda yürütülen bu kazý çalýþmalarý Kerkenes’detoplanan jeofiziksel veri ve görüntülerin artýk kesinbiçimde yorumlanabildiðini göstermiþtir.

SARAY YAPI GRUBU

Anýtsal GiriþSaray Yapý Grubu’nun anýtsal giriþinin kuzey

yarýsýnda yürütülen kazýlar (Þekil 10), tabaný taþ kaplýgeniþ geçidin sazla örtülü büyük bir kýrma çatýsýbulunduðunu göstermiþtir. Ortaya çýkarýlan 1.00mçapýnda, kare biçiminde kumtaþýndan bir dikme kaidesi(Þekil 10e) büyük olasýlýkla bu üst örtünün kuzeyparçasýný destekliyordu. Kýrma çatýnýn alný KerkenesHaberler 5'in kapaðýnda da yer alan bronz yaban keçisiçifti ve belki de aralarýnda bulunan kutsal bir aðaçbetimi ile süslenmiþ olabilir. Ahþap kapý kanatlarýnýnbüyük küresel baþlý çivilerle sabitlenmiþ uzun demirkuþaklarla güçlendirildiði ve diðer ahþap mimarielemanlarýn da demir kuþaklarla sabitlendiði ya dagüçlendirildiði anlaþýlmaktadýr (Þekil 10f, sol bölüm).

Kuzey Kulesi duvarýnýn alt sýralarý yüzleridüzeltilmiþ ve biçimleri birbirine uydurularak yerleþti-rilmiþ granit bloklarla, üst sýralarý ise ahþap kenetlerletutturulmuþ kumtaþý bloklarla örülmüþtür (Þekil 10f,sað bölüm). Taþ örgüsü büyük kesitli yatay ahþaphatýllarla güçlendirilmiþtir (Þekil 10d). Silindirik yastýk

(a) (b)


central hearth and a clay floor. Stone footings, neatly built fromgranite fieldstones, would have supported mud-brick walling which,if the width of the foundations is any guide, must have stood to aconsiderable height. Load-bearing timber posts were set along theinner face of the footings. No certain indications were found forinternal timber posts or their stone bases, although such wouldsurely have been placed to support a pitched roof across the 8mspan. Patches of burning on the floor point to a roof covering ofthatch or wooden shingles and twin leaved wooden doors. At thefront of the building was an open porch which would seem to havepossessed a raised wooden floor. The interior stone walling appearsto have been left bare without so much as a coating of mud-plaster.The building itself was devoid of finds. External surfaces were stonepaved. The particular importance of this building, together with itstwin, Structure B on Fig. 6a, lies in its demonstration of strongPhrygian influence from western regions of the Anatolian Plateau.That the excavated megaron was partially cut through pre-existingstone paving shows that it was not constructed in the very first phaseof urban development.

Structure C consists of a row of small cell-like rooms two ofwhich were partially investigated. Here too the mud-brick wallsrested on stone footings and there was a thatched roof. A number oftripod bowls (e.g. Fig. 9), carved from soft sandstone, wererecovered from Structure C and the paved area between it and themegaron. Partial investigation of the northwest corner of StructureD (Fig. 7) revealed stone fill containing a pair of ornate, biconical,sandstone bases with recessed tops (Fig. 8). These distinctive pieceswere not in their original position. In Structure D there areindications of post-destruction disturbance in which the stone baseswere displaced. Later, erosion most probably ate away the collapsedmud-brick of the megaron before marshy conditions led to the buildup of peaty brown soil. Excavation in Structure E documentedinsubstantial stone footings beneath a thick layer of collapsed anderoded mud-brick. A displaced sandstone block was perhaps thebase for a wooden column supporting a pitched, thatched roof.

The ornate sandstone bases together with a series ofsandstone tripod bowls add some credence to the idea that themegarons and associated buildings perhaps served some publicfunction. This conclusion is fully in keeping with the centrallocation of this complex. In addition to any special importance thatmay be attached to these particular buildings, on which a full reportwill appear in Anatolia Antiqua XII, these excavations in the centreof the city have confirmed that it is possible to interpret accuratelythe geophysical imagery at Kerkenes.

THE PALACE COMPLEX

The Monumental EntranceExcavation of the northern half of the monumental entrance

to the Palace Complex (Fig. 10) showed that the wide stone-pavedpassage was covered by a substantial pitched roof covered with reedthatch. A square sandstone post base with a circular recess to retaina wooden column 1.00m in diameter (Fig. 10e) might havesupported the northern side of this roof. The pediment may havebeen adorned by the pair of bronze ibex, shown on the cover ofKerkenes News 5, perhaps flanking a sacred tree. There appear tohave been wooden doors strengthened with long iron bands affixedwith big dome-headed nails, while iron brackets strengthened orjoined other architectural timbers (Fig. 10f at right).

Figure 8: The ornate sandstone bases withpost-conservation drawings.Þekil 8: Bezemeli kumtaþý kaideler ile korumaçalýþmasý sonrasý yapýlan çizimleri.

Figure 7: The north corner of Structure Dwith the stone bases.Þekil 7: Yapý D’nin kuzey köþesi ve taþkaideler.

Figure 9: One of the sandstone tripod bowlsfound in Room 2 of Structure C.Þekil 9: Yapý C’de Oda 2 içerisinde bulunanüç ayaklý kumtaþý çanaklardan biri.


Figure 10:(a) The pavement in TR01 (2002) and TR11 (2003) with CT20 (2000) including Structure B plan.(b) Profile X-X, north limit of excavations, made using ERDAS and ArcGIS because of the danger of collapse.(c) Monumental Entrance to the Palace Complex looking west.(d) Careful work at the North Tower revealed loose fill of a timber slot and a granite block below pavement level.(e) Sandstone column base in TR11 with a 1m diameter circular column seating.(f) Sandstone block with clamp cutting (at left) and large iron bracket with dome-headed iron nails (at right).(g) An ornate architectural element, probably from a freestanding monument. (h) Two large sandstone bolster fragments with compass-drawn concentric circles.

Þekil 10:(a) Açma TR01 (2002) ve TR11’de (2003) ortaya çýkarýlan taþ döþeme ile CT 20’de (2000) bulunan Yapý B’nin planý.(b) Kazý alanýnýn kuzey sýnýrýný oluþturan Profil X-X, yýkýlma tehlikesine karþý ERDAS ve ArcGIS kullanýlarak çizilmiþtir. (c) Saray Yapý Grubu’nun Anýtsal Giriþi, batýya doðru.(d) Kuzey Kulesi’nde yürütülen özenli çalýþmalar, döþeme kotu altýnda bir ahþap elemandan kalan oyuktaki gevþek dolgu

ile granit bir bloðu ortaya çýkarmýþtýr. (e) Açma TR11'de ortaya çýkarýlan ve üzerinde 1m çapýnda bir dikme oturtma alaný bulunan kumtaþý dikme kaidesi.(f) Kenet oyuklu bir kumtaþý bloðu (solda) ve küresel baþlý çivili büyük bir demir çubuk (saðda).(g) Duvarlardan baðýmsýz olarak tek baþýna durduðu düþünülen anýta ait bezemeli bir mimari öðe.(h) Uçlarý pergelle çizilmiþ eþ-merkezli dairelerle bezenmiþ iki büyük kumtaþý baþlýk parçasý.

(a)

(b)

(d) (e) (f)

Missing blocks are dashedEksik bloklar kesik çizgilerle gösterilmiþtir.


(c)

(h)

(g)

above sea leveldeniz seviyesinden

yüksekliði


Figure 12: Sandstone fragments of small-scale relief sculpture.(a) Griffin(b) Rosette(c) Frontal view of a fragmentary clothedfigure, perhaps holding a spear butt.Þekil 12: Kumtaþýndan yapýlmýþ küçükölçekli kabartma heykellere ait parçalar.(a) Grifon(b) Rozet(c) Elinde bir mýzrak tuttuðu düþünülengiyimli insan figürünün önden görünüþü..

Figure 11: Figures in human form, toe-to-toe, above an Old Phrygian inscription.Þekil 11: Eski Frig yazýtý üstünde ayakparmaklarý birbirine deðen insan biçimlifigür.

biçiminde ve uçlarý pergelle çizilmiþ eþmerkezli dairelerle bezenmiþkumtaþý parçalarýndan oluþan mimari süslemelerin (Þekil 10h) taþdikme baþlýklarý ile kulenin üst kýsmýndan esinlendiði düþünülebilir.Büyük ahþap elemanlarýn yakýlmasý, granitleri çatlatýp parçalayacakve kumtaþlarýný eritip camlaþtýracak yükseklikte ýsý ortaya çýkmasýnaneden olmuþtur.

Geçidin arka kýsmýnda duvarlardan baðýmsýz olarak tek baþýnaduran bir anýta ait olduðu anlaþýlan benzersiz bir mimari eleman(Þekil 10g), uçlarýnda pergelle çizilmiþ eþ-merkezli daireler bulunandörtte-üçlük silindirik kabartmalý baþlýklar ile bezenmiþtir. Aynýanýtýn diðer elemanlarýna sabitlenmiþ ahþap kazýklar büyük olasýlýkla,bulunan parçalarý aþaðýda betimlenen yazýtlý ve heykelli baþka birelemaný destekliyordu. Yanan çatý çöktüðünde bu anýt parçalanarakdaðýlmýþ ve bazý parçalar yangýna hiç maruz kalmazken, diðerleriyangýn sonucu kýzarmýþ, kararmýþ ya da camlaþmýþtýr. Ortayaçýkarýlan bu küçük parçalarýn birleþtirilmesi, bu renk farklýlaþmalarýnedeniyle daha da güçleþmektedir. Birbirine eklenen yan yüzlerdenen az ikisinin dört kenarý boyunca devam eden yazýt Eski Frigdilindedir. Þekil 13'te yakýn yüzde de görüldüðü gibi yazý ustasý, bazýkýsýmlarda harfleri önce silik olarak kazýyarak yerleþtirmiþ veböylece aralýklarý gerektiði gibi ayarlayabilmiþtir. Ortaya çýkarýlanbaþka küçük parçalardan, giriþ çevresinde birden fazla yazýtlý elemanolduðu anlaþýlmaktadýr. Küçük ölçekli kabartma heykeller (Þekil 11ve 12) insan biçimli figüratif betimlemeler de içermektedir. Birparçada baþparmaklarý birbirine deðen iki farklý kiþiye ait çýplakayaklar görülürken, baþka bir panele ait diðer bir parçada ise elindebir mýzrak sapý tutan giyimli bir figür bulunmaktadýr. Ayrýca kanatlýgrifon, arslan ve rozet betimlemelerine ait parçalara da rastlanmýþtýr.Erken yazý Yunancasýna yakýnlýðý uzun yýllardýr bilinen Eski Frig dilihenüz tam olarak çözülememiþtir. Bulunan parçalar Claude Brixhetarafýndan incelenmektedir. 2004 yýlýnda olasý baþka parçalar ortayaçýkarýlmadan önce, Kýzýlýrmak’ýn (Halys) doðusunda ele geçen enbüyük kolleksiyon olan Kerkenes yazýtý (ya da yazýtlarý) hakkýndasöylenebilecek tek þey bir ithaf metni olduðudur.

Taþ Kaplý AlanKüçük bir bölümü 2000 yýlýnda ortaya çýkarýlan granit kaplý

geniþ alan (Þekil 10a ve b), son çalýþmalarla 30m uzunluða eriþmiþtir.Çalýþma yöntemi ve yapý dönemlerine iþaret ettiði düþünülen birdenfazla taþ yerleþtirme doðrultusu tanýmlanmýþtýr. Taþ kaplamanýnkýsmen Kuzey Kulesi’nin inþasýndan önce gerçekleþtirildiðinidüþündüren kanýtlar bulunmaktadýr; diðer yandan Yapý B'nin bukaplamanýn üzerine inþa edildiði ve kaplamanýn iki farklý döneminikýsmen kestiði anlaþýlmýþtýr. Kaplama taþlarýnýn bir bölümüparlayacak kadar eskimiþtir. Bunun gibi farklý eskime biçimlerininbelgelenmesi, ayný zamanda Kerkenes'deki ulaþým ve trafikmodelleri üzerinde yürütülen çok daha geniþ kapsamlý birCoðrafiBilgilendirme Sistemleri (CBS) çalýþmasýnýn da parçasýný oluþturmaktadýr.

Kesme Taþ YapýKerkenes Haberler 5 ile Eski Anadolu XI (2003) s.111-129'da

da ele alýnan Kesme Taþ Yapý’nýn iç odasýnýn güney yarýsý, DavidStronach tarafýndan kazýlarak tamamen ortaya çýkarýlmýþtýr.Sanýldýðýndan biraz daha uzun olduðu belirlenen bu odayý duvarlarýniçyüzü boyunca çevreleyen ahþap kaplý bir döþeme bulunduðuanlaþýlmaktadýr. Yumuþak döþemeliklerle kaplý böyle bir sedirin, dýþodayý yine duvarlarýn içyüzü boyunca benzer biçimde çevreleyenkumtaþý kaplý döþemeye oranla çok daha fazla konfor saðlayacaðýaçýktýr. Diðer yandan odanýn içinde çatýyý destekleyen dikme vekaidelere ya da ocak gibi sabit bir iç mimari öðeye rastlanmamýþtýr.

(a)

(b)

(c)


The lower courses of the North Tower were builtof smoothed, tightly fitted, granite blocks while theupper courses comprised large sandstone blocks heldtogether with wooden clamps (Fig. 10f at left).Masonry courses were interspersed with large timberbeams (Fig. 10d). Architectural embellishment in theform of sandstone bolster fragments with endsdecorated with compass-drawn concentric circles (Fig.10 h), all carved from sandstone, perhaps derive fromstone capitals and the top of the tower. Conflagration ofthe many large timber elements created an inferno thatthoroughly cracked the granite, sometimes attainingtemperatures sufficient to melt it as well as to vitrifysandstone.

A unique architectural piece (Fig. 10g),apparently an element from a freestanding monumenterected towards the rear of the passage, is ornamentedwith three-quarter bolsters and bolster ends in relief.Wooden pegs attached it to other elements of the samemonument which very probably supported an inscribedand sculpted element from which a number of thepieces described below were recovered. It is likely thatwhen the burning roof collapsed the monument wassmashed and dispersed, some fragments escaping theflames whilst others were burnt red or black, a feweven vitrifying. The task of joining these bits is madeyet more difficult by this sharp contrast in colour. Theinscription, which runs around the four margins of aminimum of two adjacent faces, is in Old Phrygian. Insome parts the scribe lightly roughed out the letters andthen adjusted the spacing as required, as can be seen onthe near face on Figure 13. Additional small fragmentsattest the presence of more than one inscribed piece inthe vicinity of this entrance. Small-scale reliefsculpture (Figs 11 and 12) includes depictions offigures in human form. One fragment has the nakedfeet of two individuals toe-to-toe while a fragmentfrom a different panel depicts a clothed figure holdingwhat is perhaps a spear butt. Parts of winged griffins,

Figure 13: An inscribed corner, probably vertical, from the sculpted monument.Þekil 13: Kabartma bezekli taþ anýtýn yazýtýna ait, büyük olasýlýkla dikey biçimde yerleþtirilmiþ köþe parçasý.

lions, and rosettes were also recovered. Old Phrygian isnot yet fully deciphered, although its affinity to theearliest written Greek has long been apparent. Thesepieces are being studied by Claude Brixhe. All thatneed be said before the likely recovery of furtherfragments in 2004 is that the Kerkenes inscription (orinscriptions), the largest corpus to have been found to-date east of the Kýzýlýrmak (Halys River), contains adedication.

The Stone PavementThe broad granite pavement (Figs 10a and c), a

small part of which was first uncovered in 2000, nowstretches an impressive 30m. Several setting lines canbe identified, which are indicative of workingtechniques and phases of construction. There areindications that portions of the pavement wereprobably laid before the construction of the NorthTower, while it was already known that Structure B hadbeen built over and partially cut through twosuccessive phases of this paved surface. Some of thepaving stones have been worn to a polish.Documenting such differential wear forms part of awider GIS study of transportation and traffic atKerkenes.

The Ashlar BuildingThe southern half of the inner room of the Ashlar

Building, reported in Kerkenes News 5 and AnatoliaAntiqua XI (2003) pp.111-129, was excavated in itsentirety by David Stronach. It can now be understoodthat this room, which proved to be somewhat longerthan anticipated, had a wooden surround. It may beimagined that plush furnishings provided a greaterdegree of comfort than that afforded by the sandstonesurround of the outer room. The room was devoid offixed internal features, lacking both roof supports anda hearth.


KAPADOKYA KAPISI

Duvarlarý taþtan örülmüþ bu büyük ve görsel açýdanetkileyici anýtta yürütülen temizlik çalýþmasý sürdürülerek, kapýnýnyeni bulgulara göre güncellenmiþ bir planý çizilmiþtir (Þekil 14).

Kapý Geçidi ve Kapý Ýç Odasý2003 yýlýnda yapýlan çalýþmalarla kapý geçidinin ön kýsmý

tamamen ortaya çýkarýlmýþ (Þekil 15) ve kumtaþý üst duvar sýrasýnýnkulelerin ön kýsmýna özgü olduðu anlaþýlmýþtýr. Geçitte yapýlankazýyla gözler önüne serilen yeni kesitte küçük odun kömürüparçalarýndan oluþan tabakanýn üzerinin hava koþullarýna baðlýherhangi bir bozulmaya uðramadan gevþek taþ moloz dolgusu ileörtüldüðünün bir kez daha izlenmesi, kapýnýn þehrin yakýlarakyokediliþinden hemen sonra bilinçli olarak yýkýldýðýnýdüþündürmektedir. Geçidin taþ kaplý olmayan ve erozyon sonucuaþýnan tabanýnda yer yer yuvarlanmýþ anakaya ortaya çýkmýþtýr;geçidin güneybatý kenarý boyunca oluþan bir akýntý kanalý ise,kýsmen yan duvarýn altýný oyduktan sonra taþla doldurulmuþ veduvarýn temeli taþ bir basamak örülerek korunmuþtur. Zemindetekerlek oyuðuna rastlanmamýþtýr. Yaklaþýk altý metre geniþliðindekigeçitte hiçbir engelleyici öge izi bulunmamýþtýr. Ahþap kapý kanat-larýnýn yerini gösteren bir iþarete ve geçidin üzerinden geçen birköprü ya da bir üst örtüye ait kanýta rastlanmamýþtýr.

Kapý iç odasýný çevre duvarýnýn strüktürel deformasyonauðramýþ olan kuzeydoðu kanadýnýn iç yüzünün yýkýlmasýnýengellemek amacýyla içinde iri bloklar da bulunan moloz taþdolgunun üst 2.00m derinliðindeki kýsmýnýn temizlenerek korumave onarým çalýþmasý yapýlmasý gerekmektedir. Yanýk izleri ve ahþapelemanlardan kalan oyuklar, odanýn güneydoðu kýsmýnda bir ahþapdöþeme ya da balkon bulunduðuna iþaret etmektedir; bu kýsmýngelecek sezonlarda incelenmesi planlanmaktadýr.

Sembolik Olarak Bir Tanrýyý Betimleyen StelOrtaya çýkarýlan basamaklý platformun oyuklu üst tablasý,

sembolik olarak bir tanrýyý betimleyen bir steli desteklemekteydi(Þekil 16 ve 17). Nitelikli bir iþçilikle çok yumuþak bir kireç-taþýndan oyulan stel ile üst tabla, yangýn sýrasýnda çatlayarakparçalanmýþtýr. Araþtýrma deposuna indirilen steli, zor ve uzun birkonservasyon ve rekonstrüksiyon aþamasý beklemektedir.

Henüz tamamen ortaya çýkarýlmamýþ olan alt basamaklarise, biçimlendirilmemiþ granitten yapýlmýþtýr. Bu basamaklýanýtýn, geçidin geniþ arka bölümünün kuzeybatý kenarýnayerleþtirildiði anlaþýlmaktadýr. Stelin yüzü þehre gelen yolcularadönük olmakla birlikte, geçidin dýþ kýsmýndan görülmeyecek veodanýn yüksek duvarlarý sayesinde doðrudan güneþ ýþýðýna maruzkalmayacak biçimde konumlandýrýlmýþtýr. Bilinen Frigdüzenlerine uygun olan bu basamaklý anýt ve stel, eski YakýnDoðu’da zaman zaman rastlandýðý biçimde tanrý kültleri ile þehirgiriþ kapýlarýnýn iliþkilendirilmesini de hatýrlatmaktadýr. Fakatbilinen benzer basamaklý anýt örnekleri inþa edilmek yerinekayadan oyularak yapýlmýþ olup, stel ve oyuklu son basamak içinbu kadar yumuþak bir taþ kullanýlmasý daha önce benzerinerastlanmamýþ bir durumdur.

Taþ Kaplý Eðimli Yüzeylerde Koruma-Onarým ÇalýþmasýTaþ kaplý eðimli yüzeyin (glacis) üst kýsmýnda bulunan

taþlarýn yerlerinden oynamasýný engellemek için onarým çalýþmasýyapýlmasý zorunlu hale gelmiþtir. Temsilcimiz Mehmet Katkat, buçalýþmalarý büyük bir ustalýk ve saðduyu ile yürütmüþtür (Þekil 2).

Figure 16: 3D model of the aniconic stele, byFýrat Ant.Þekil 16: Stelin üç boyutlu modeli; Fýrat Anttarafýndan hazýrlanmýþtýr.

Figure 14: Revised plan of the CappadociaGate. The stele was located near the Northcorner of TR13.Þekil 14: Kapadokya Kapýsý’nýn gözdengeçirilmiþ planý. Stel, Açma TR13’ün kuzeyköþesinde bulunmuþtur.

Figure 15: The Cappadocia Gate at the endof the 2003 season. Þekil 15: 2003 sezonu sonunda KapadokyaKapýsý.


Figure 17: The stele, reconstructed by Fýrat Ant, and stepped monument in the Cappadocia Gate with, inset, a photoas found. The red and white scale is 50 cm.Þekil 17: Kapadokya Kapýsý’nda bulunan basamaklý anýt ve stelin Fýrat Ant tarafýndan yapýlan rekonstrüksiyonu, üstteki karedestel bulunduðu haliyle görülmektedir. Kýrmýzý-beyaz ölçek 50 cm’dir.

THE CAPPADOCIA GATE

Further clearance at this large and visuallyimpressive monument, the walls of which were builtentirely of stone, made it possible to draw a revisedplan (Fig. 14).

The Gate Passage and Gate ChamberWork in 2003 fully revealed the front portion of

the Gate Passage (Fig. 15) where it was confirmed thatthe crowning course of sandstone blocks was confinedto the front of the towers. In a new section cut acrossthe Gate Passage it was once again seen that the carpetof small charcoal fragments over the surface had beencovered by very loose stone collapse before theoccurrence of any appreciable weathering, confirmingthat the gate was destroyed immediately after theburning of the city. The surface of the gate passage,which was unpaved, had undergone considerableerosion before the fire, so much so that worn androunded bedrock protruded above it in places. Alongthe south-western side an erosion gully, which hadpartially undermined the passage wall, was filled withstone and the base of the wall was further protected bythe addition of a neat line of stones. There were notraces of wheel ruts. The six-meter width of the passagewas found not to have been restricted. No evidence thatmight have indicated the position of wooden doors wasrecovered and no traces of a walkway or roof over thisportion of the passage were found.

In the Gate Chamber it was possible to removethe uppermost 2.00m of stone fill, some of the stonesbeing of very considerable size. Burning and slots fortimbers indicate the former presence of an elevated

wooden floor or balcony on the south-east side of thechamber. These possibilities will be further investi-gated in a future season.

The Aniconic SteleMost unexpected was the discovery of a built

stepped platform that supported an aniconic stele setinto a socketed topmost step (Fig. 16 and 17). The steleand the top step were neatly carved from a very softlimestone, with the result that both had cracked verybadly during the fire. The stele was removed andawaits the difficult task of conservation and recon-struction in the expedition depot.

The lower steps, not yet fully exposed, wereroughly built of unshaped granite. This monument islocated on the north-eastern side of the wide rearpassage. The stele itself would have faced entrants tothe city, although it would not have been seen from theouter Gate Passage and it would have been shieldedfrom the direct rays of the sun by the tall walling of thechamber. Both the stepped monument and the stele areof well-known Phrygian form, and an associationbetween cult and city gates is not uncommon in theAncient Near East. Examples of other steppedmonuments, on the other hand, are rock-cut rather thanbuilt.

Conservation of the GlacisEssential repairs were undertaken to prevent

further stones from slipping down from the upper partof the glacis. Representative Mehmet Katkat revealedremarkable skills while supervising the operations(Fig. 2).


Figure 19: The building will soon houseactivities of the Village Association(Þahmuratlý Village and KerkenesAssociation for Public Relations, Prosperity,Help and Support).Þekil 19: Bu yapý yakýnda Þahmuratlý Köyüve Kerkenes’i Tanýtma, Güzelleþtirme,Yardýmlaþma ve Dayanýþma Derneði’ninfaaliyetlerine ev sahipliði yapacaktýr.

Figure 20: Þahmuratlý village from theKerkenes Dað road in the spring.Þekil 20: Baharda Þahmuratlý Köyü’nünKerkenes Dað yolundan görünümü.

Figure 18: The new experimental unit usinga traditional timber frame and mud-brickwalling on stone foundations with a flat mudroof under construction. Kerkenes Daðdominates the horizon.Þekil 18: Taþ temelli, duvarlarý gelenekselahþap iskeletli ve kerpiç dolgulu, düz toprakdamlý yeni deneysel yapý birimi. UfuktaKerkenes Dað görülmektedir.

KERKENES EKOLOJÝK MERKEZÝ

Kerkenes Ekolojik Merkezi için Avustralya Büyükelçiliðitarafýndan saðlanan desteðin yenilenmesi ile 2003 yazý için program-lanan çalýþma hayata geçirilebilmiþtir. Taþ temelli, kerpiç dolguluahþap iskeletli ve düz toprak damlý bir yapý birimi gelenekselyöntemlerle inþa edilmiþtir. (Þekil 18) Yapýlarýn fiziksel çevre perfor-mansýný deðerlendirmek için, Tinytag veri toplayýcýlarý kullanýlarakfarklý mevsimlerde belli aralýklarla sýcaklýk ve baðýl nem ölçümleriyapýlmýþtýr. Ecotect v.5.20 programýný kullanarak hazýrlananbilgisayar simülasyonlarý çeþitli alternatif yapý malzemelerinin perfor-manslarýnýn karþýlaþtýrmasýna olanak verecektir. Sonbaharda Þili'ninSantiago kentinde yapýlacak olan PLEA (Pasif ve Düþük EnerjiMimarisi) 2003 Konferansý için "Türkiye'deki Geleneksel ve ÇaðdaþYapým Teknikleri Üzerine Karþýlaþtýrmalý Çalýþmalar" baþlýklý birposter bildiri hazýrlanmaktadýr. Sürdürülen çalýþmalar ODTÜMimarlýk Fakültesi ve AA Enerji Çalýþmalarý Programý arasýndakiBritish Council Ýngiltere-Türkiye Ortaklýk Programý kapsamýndadesteklenmektedir. Ayrýca Berlin'de yapýlan "Modern Dünya 2003"Konferansý'nda "Türkiye'deki Kýrsal Yerleþimlerin Geleceði: YenidenTopraða mý Dönüyoruz?" baþlýklý bir bildiri sunulmuþtur. 2002 yýlýndabaþlayan program, atýk sularýn yeniden kullanýmý, basit damla sulamasistemininin kurulmasý, katý atýklarýn ayrýþtýrýlmasý ve geri dönüþümüile yapýlarýn fiziksel çevre performanslarýnýn iyileþtirilmesindealternatif malzemelerin kullanýlmasý baþlýklarýný içermektedir.Kuruluþu tamamlandýktan sonra Kerkenes Ekolojik Merkez Projesi,ekonomik olarak kendi kendine sürdürülebilir hale gelecek ve büyükölçüde kurulacak bir Köy Derneði tarafýndan yerel olarak yönetile-cektir; projenin ortaya koyduðu yeni düþünce ve uygulamalar ise,kýrsal bölgelerde benzer çalýþmalarýn geliþtirilmesi ve yaygýn-laþtýrýlmasý için örnek teþkil edecektir.

TEÞEKKÜRLER

Deðerli iþbirliði ve yardýmlarýndan dolayý, T. C. Kültür veTurizm Bakanlýðý Kültür Varlýklarý ve Müzeler Genel Müdürlüðüne,Yozgat Valisi Gökhan Sözer, Yozgat Kültür ve Turizm MüdürüMustafa Sarýkaya, Yozgat Müze Müdürü Erol Özen, SorgunKaymakamý Mustafa Dündar ve Sorgun Belediye Baþkaný YýlmazKýlýçarslan'a müteþekkiriz. Ayrýca Dr Þevket Baðcý, Yozgat KöyHizmetleri, TEDAÞ ve Telekom’a da verdikleri sürekli destek içinteþekkür ediyoruz. Bize ve dostlarýmýza geleneksel Anadolu misafir-perverliðini gösteren Þahmuratlý Köyü sakinlerine ve muhtar AliErciyes’e teþekkürü borç biliriz. Kerkenes Projesi, destekleriyleprojenin devamlýlýðýný saðlayan kiþi ve kurumlara minnettardýr.

Geoffrey Summers e-mail: [email protected] Assoc. Prof. of Anthropology, State University of New York at BuffaloSettlement Archaeology Graduate Program, METU Institute of Social Sciences, Françoise Summers e-mail: [email protected] of Architecture, METU, Ankara 06531, Turkey. Tel/Fax: (+90 312) 210 1485David StronachProf. of Near Eastern Archaeology, Dept. of Near Eastern Studies, UC Berkeley,Berkeley CA 94720-1940, USA. Tel: (+1 510) 642 7794 Fax: 643 8430Scott A. Branting e-mail: [email protected] IGERT GIScience Fellow, Depts of Anthropology and Geography,State University of New York at Buffalo, Buffalo, USA.Visiting Scholar, Dept. of Archaeology and Magdalene College, Cambridge, UK.http://sahmuratli.com


Directions to Þahmuratlý / Þahmuratlý’ya giden yol

Location Maps / Konum Haritalarý

Kerkenes House,Þahmuratlý KöyüP.O. Box 23Sorgun, YozgatTurkey

Tel/Fax:+90 354 421 5154

KERKENES ECO-CENTER

Renewed support from the Australian Embassypermitted progress of a planned program of activitiesduring the summer of 2003. A timber-framed mud-brick unit with a flat mud roof was built on stonefoundations according to traditional techniques (Fig.18). Tinytag dataloggers are used to record temperatureand relative humidity to sample the environmentalperformance of the building at regular intervalsthroughout the seasons. Computer simulations usingEcotect v.5.20 will permit comparisons to be madebetween the performance of various alternativebuilding materials. In the autumn a poster on‘Comparative Studies of Traditional and ContemporaryConstruction in Turkey’ was prepared for the PLEA(Passive and Low Energy Architecture) 2003conference in Santiago, Chile. The ongoing studies arefunded by the British Council Britain-TurkeyPartnerships Programme between the METUDepartment of Architecture, at Ankara and theEnvironment and Energy Studies Programme of theArchitectural Association, London. In addition, a paperentitled ‘The Future of Rural Housing in Turkey: Backto Earth?’ was presented at the ‘Modern Earth 2003’conference in Berlin. Programs launched in 2002

included reuse of grey-water, installation of a simpledrip irrigation scheme, solid waste separation forcomposting and recycling, and a study of alternativematerials for improved environmental performance ofbuildings. The innovative ideas and practices initiatedby the Kerkenes Eco-Center Project, once firmlyestablished, should become self-supporting and runlargely at a local level, by a Village Association,providing a model for the development of similaractivities in rural areas.

ACKNOWLEDGEMENTS

The General Directorate of Cultural Assets andMuseums and, in Yozgat, Governor Gökhan Sözer, thedirector of Culture and Tourism Mustafa Sarýkaya,Museum Director, Erol Özen, Sorgun DistrictGovernor Mustafa Dündar and Mayor YýlmazKýlýçarslan, gave enthusiastic support. We also thankDr. Þevket Baðci, the Yozgat Köy Hizmetleri, TEDAÞand Telekom and the Sorgun Belediye for continuingassistance. We are deeply indepted to the Muhtar, AliErciyes, and people of Þahmuratlý Village forextending traditional Anatolian hospitality. TheKerkenes Project is dependent on its patrons to all ofwhom we extend our appreciation.

Yozgat Museum / Müzesi Tel/Fax: +90 354 212 2773

Galata Çamlýk Hotel / Otel, Yozgat Tel: +90 354 217 5300Fax: +90 354 212 5318

Karakaya Hotel / Otel, Sorgun Tel: +90 354 415 2393-94

Teachers House / Ögretmen Evi, Sorgun Tel: +90 354 415 2146

Minibüs rental / Kiralýk Minibüs Kerkenes Tur - Osman Muratdaðý Tel: +90 532 798 07 12Þahmuratlý Köyü +90 354 421 51 51

Kerkenes site and house guard / Kerkenes alaný ve evi bekçisi - Memiþ Gençarslan

KKeerrkkeenneess - Kerkenes · 4 Kerkenes Haberler 6 - 2003 Figure 4:In spring 2003, the first year...

Documents

Transcript of KKeerrkkeenneess - Kerkenes · 4 Kerkenes Haberler 6 - 2003 Figure 4:In spring 2003, the first year...