KİRAZ YETİŞTİRİCİLİĞİKİRAZ YETİŞTİRİCİLİĞİ

A.Muttalip KARADENİZA.Muttalip KARADENİZZiraat MühendisiZiraat MühendisiTarım İl MüdürlüğüTarım İl Müdürlüğü

Çiftçi Eğitim ve Yayım Şube MüdürlüğüÇiftçi Eğitim ve Yayım Şube MüdürlüğüTel : 212 10 11Tel : 212 10 11

Bahçe Yeri SeçimiBahçe Yeri Seçimi

► İlkbahar geç donlarının yaygın olarak görüldüğü İlkbahar geç donlarının yaygın olarak görüldüğü bölgelerde, güneye bakan  yamaçlarda bahçe tesis bölgelerde, güneye bakan  yamaçlarda bahçe tesis edilmemelidir. edilmemelidir.

► Şiddetli hâkim rüzgârları olan bölgelerde rüzgâr Şiddetli hâkim rüzgârları olan bölgelerde rüzgâr kıranlar dikimle beraber düşünülmelidir ve dikim kıranlar dikimle beraber düşünülmelidir ve dikim sistemi rüzgâra göre ayarlanmalıdır. sistemi rüzgâra göre ayarlanmalıdır.

► Aşırı nemli bölgelerde nem problemini gidermek için Aşırı nemli bölgelerde nem problemini gidermek için dikim sıklığı biraz geniş düşünülmeli ve bahçe dikim sıklığı biraz geniş düşünülmeli ve bahçe içerisinde hava akımı sağlanmalıdır. içerisinde hava akımı sağlanmalıdır.

► Don çukuru olan bölgelerde bahçe kurulması Don çukuru olan bölgelerde bahçe kurulması tavsiye edilmemelidir. Ancak zorunlu olarak tavsiye edilmemelidir. Ancak zorunlu olarak kurulacak bahçelerde; kuvvetli anaçlarla, yüksekten kurulacak bahçelerde; kuvvetli anaçlarla, yüksekten taçlanan terbiye sistemleri önerilmelidir. taçlanan terbiye sistemleri önerilmelidir.

Toprağın Dikime Toprağın Dikime HazırlanmasıHazırlanması► Kurulacak bahçe yeri, dikimden 1 yıl evvel toprakta Kurulacak bahçe yeri, dikimden 1 yıl evvel toprakta

su miktarının en düşük, taban suyunun minimum su miktarının en düşük, taban suyunun minimum olduğu dönemde (Temmuz, Ağustos ayları) taban olduğu dönemde (Temmuz, Ağustos ayları) taban toprağı sub-soiler (dipkazan) ile 80-90 cm derinlikte toprağı sub-soiler (dipkazan) ile 80-90 cm derinlikte parçalanmalıdır. parçalanmalıdır.

► Modern meyvecilikte yoğun ve derin toprak işleme Modern meyvecilikte yoğun ve derin toprak işleme önerilmediğinden, dikimden önceki bu uygulama önerilmediğinden, dikimden önceki bu uygulama önem kazanmaktadır. Aynı işlem bahçe tesisinden önem kazanmaktadır. Aynı işlem bahçe tesisinden sonra,  her 4-5 yılda bir  sıra aralarına, yaz sonra,  her 4-5 yılda bir  sıra aralarına, yaz aylarında uygulanmalıdır.aylarında uygulanmalıdır.

► Taban suyunun yüksek olduğu yerlerde mutlaka Taban suyunun yüksek olduğu yerlerde mutlaka drenaj sistemi kurulmalıdır. Özellikle klonal drenaj sistemi kurulmalıdır. Özellikle klonal anaçlarla tesis edilen bahçelerde drenaj sistemine anaçlarla tesis edilen bahçelerde drenaj sistemine daha fazla önem verilmelidir.daha fazla önem verilmelidir.

► Ham ve yorgun topraklarda dikimden önceki yıl Ham ve yorgun topraklarda dikimden önceki yıl yeşil bitki  ekilip toprağa karıştırılması toprak ıslahı yeşil bitki  ekilip toprağa karıştırılması toprak ıslahı açısından iyi  netice verir. Bu uygulama toprağın açısından iyi  netice verir. Bu uygulama toprağın zenginleştirilmesinde önemli ve ucuz bir metottur.  zenginleştirilmesinde önemli ve ucuz bir metottur. 

Kiraz üretiminde anaçlarKiraz üretiminde anaçlar

►Mahlep (İdris)Mahlep (İdris)►Kuş KirazıKuş Kirazı►Bodur ve yarı bodur anaçlar;Bodur ve yarı bodur anaçlar;

Gissela-5,Gissela-6,Gissela-1,GM-79, Gissela-5,Gissela-6,Gissela-1,GM-79,

Gm-61-1,Tabel(Edabriz),Maxma 14Gm-61-1,Tabel(Edabriz),Maxma 14

Çeşit seçimiÇeşit seçimi

►Çeşit seçimi, pazarlama, döllenme, Çeşit seçimi, pazarlama, döllenme, riskin azaltılması, uzun bir Pazar riskin azaltılması, uzun bir Pazar dönemi, sevk ve idare ile işçiliğin dönemi, sevk ve idare ile işçiliğin sıkışmaması için önemlidir. sıkışmaması için önemlidir.

►Belli başlı çeşitler ise; Early Burlat, Belli başlı çeşitler ise; Early Burlat, Merton Bigarreau, Vista, Stella, Van, Merton Bigarreau, Vista, Stella, Van, Noble, Bigarreau Napoleon, Bigarreau Noble, Bigarreau Napoleon, Bigarreau Gaucher, Merton Late, Starks Gold, Gaucher, Merton Late, Starks Gold, 0900 Ziraat, Lambert, gibi çeşitlerdir.0900 Ziraat, Lambert, gibi çeşitlerdir.

Döllenme biyolojisiDöllenme biyolojisi► Döllenme kiraz bahçesi kurulmasında en önemli Döllenme kiraz bahçesi kurulmasında en önemli

konudur. Kirazlar kendi kendini dölleyemezler. konudur. Kirazlar kendi kendini dölleyemezler. Rasgele her çeşit de diğer çeşidi dölleyemez. Hatta Rasgele her çeşit de diğer çeşidi dölleyemez. Hatta bir gurup kiraz diğer bir gurup kirazı da dölleyemez.bir gurup kiraz diğer bir gurup kirazı da dölleyemez.

► Ekonomik anlamda her 100 çiçeğin 25' inin meyve Ekonomik anlamda her 100 çiçeğin 25' inin meyve bağlaması yeterli kabul edilebilir. % 25-40 arası iyi, bağlaması yeterli kabul edilebilir. % 25-40 arası iyi, %40'tan fazlası çok iyidir.%40'tan fazlası çok iyidir.

► Döllenmede uygun çeşit seçiminin yanı sıra Döllenmede uygun çeşit seçiminin yanı sıra bahçede arı da bulundurulmalıdır.bahçede arı da bulundurulmalıdır.

► Genel bir oran olarak 9 bitkiden 8 tanesinin esas Genel bir oran olarak 9 bitkiden 8 tanesinin esas çeşit birisinin dölleyici olarak dikilmesi yeterlidir. çeşit birisinin dölleyici olarak dikilmesi yeterlidir.

► 0900 çeşidi için Starks Gold, Merton Late, Lambert, 0900 çeşidi için Starks Gold, Merton Late, Lambert, Noble, Jubile, Bigarreau Gaucher çeşitleri dölleyici Noble, Jubile, Bigarreau Gaucher çeşitleri dölleyici çeşitlerdir.çeşitlerdir.

Dikim Öncesi GübrelemeDikim Öncesi Gübreleme

► Kiraz fidanı dikilmeden önce mutlaka toprak Kiraz fidanı dikilmeden önce mutlaka toprak analizleri yardımı ile, bahçe kurulacak alanın analizleri yardımı ile, bahçe kurulacak alanın toprak özellikleri ve içeriği belirlenmeli, toprak özellikleri ve içeriği belirlenmeli, yapılacak uygulamalar analiz sonrası ortaya yapılacak uygulamalar analiz sonrası ortaya çıkan değerler ışığında yapılmalıdır. çıkan değerler ışığında yapılmalıdır.

► Toprağın hazırlanması sırasında genel olarak Toprağın hazırlanması sırasında genel olarak yapılabilecek uygulamalar ; dikim öncesi yapılabilecek uygulamalar ; dikim öncesi dönüme 3-4 ton çiftlik gübresi (2-3 yıl dönüme 3-4 ton çiftlik gübresi (2-3 yıl yanmış), dönüme 25-50 kg TSP yada DAP, yanmış), dönüme 25-50 kg TSP yada DAP, dönüme 20-40 kg potasyum sülfat dönüme 20-40 kg potasyum sülfat uygulanmalıdır.Uygulama sırasında gübreler uygulanmalıdır.Uygulama sırasında gübreler pulluk yardımı ile derin sürüm yapılarak,  pulluk yardımı ile derin sürüm yapılarak,  toprağın 20-25 cm derinliğine ulaştırılırtoprağın 20-25 cm derinliğine ulaştırılır..

Fidan Seçiminde Dikkat edilecek Fidan Seçiminde Dikkat edilecek HususlarHususlar

► *Fidanlar 1-2 yaşlı olmalıdır. 1 yaşlı fidanların çapı *Fidanlar 1-2 yaşlı olmalıdır. 1 yaşlı fidanların çapı ortalama 2 cm, 2 yaşlı fidanlarda bu kalınlık ortalama ortalama 2 cm, 2 yaşlı fidanlarda bu kalınlık ortalama 2,5 cm olmalıdır. 1 yaşlı fidanların boyu en az 135 2,5 cm olmalıdır. 1 yaşlı fidanların boyu en az 135 cm, 2 yaşlı fidanların boyu ise 145 cm   olmalıdır. cm, 2 yaşlı fidanların boyu ise 145 cm   olmalıdır. 

► *Fidanlar sağlıklı ve sertifikalı olmalıdır. Orijini *Fidanlar sağlıklı ve sertifikalı olmalıdır. Orijini yeterince bilinmeyen fidanlara itibar yeterince bilinmeyen fidanlara itibar gösterilmemelidir. gösterilmemelidir.

► *Faturalandırılmış fidanlar kullanılmalıdır.*Faturalandırılmış fidanlar kullanılmalıdır.► *Fidanlar mutlaka ismine doğru olmalıdır.*Fidanlar mutlaka ismine doğru olmalıdır.► *Fidanlar yeterince saçak köke sahip olmalıdır. *Fidanlar yeterince saçak köke sahip olmalıdır. ► *Dallı fidanlarda ilk dallanmanın yeterli ve yeknesak *Dallı fidanlarda ilk dallanmanın yeterli ve yeknesak

olmasına dikkat edilmelidir. olmasına dikkat edilmelidir.

AŞILAMA - Göz aşısıAŞILAMA - Göz aşısı► Durgun Göz aşısı Durgun Göz aşısı

:15 Ağustos-:15 Ağustos-

15 Eylül15 Eylül► Sürgün Göz Sürgün Göz

aşısı :İlkbahar-aşısı :İlkbahar-HaziranHaziran

Aşı kaleminden gözün çıkarılması

AŞILAMA-Kalem AşısıAŞILAMA-Kalem Aşısı

AŞILAMA-Kalem AşısıAŞILAMA-Kalem Aşısı

Dikim MesafesiDikim Mesafesi

Fidanlara uygulanacak sıra aralık ve Fidanlara uygulanacak sıra aralık ve mesafeler, arazinin meyline,toprağın mesafeler, arazinin meyline,toprağın yapısına, kalınlığına, arazinin sulanabilirlik yapısına, kalınlığına, arazinin sulanabilirlik durumuna,anaç olarak kullanılan durumuna,anaç olarak kullanılan çeşide,meyve ağaçlarının ileride alacağı taç çeşide,meyve ağaçlarının ileride alacağı taç şekli ve uygulanacak budama ve terbiye şekli ve uygulanacak budama ve terbiye şekline göre değişmekle birlikte bölgemizde şekline göre değişmekle birlikte bölgemizde standart çeşitlere uygulanacak sıra aralık ve standart çeşitlere uygulanacak sıra aralık ve mesafeleri aşağıya çıkarılmıştır.mesafeleri aşağıya çıkarılmıştır.

► Taban AraziTaban Arazi 7 X 77 X 7► Kıraç arazi Kıraç arazi 6 X 66 X 6

Fidan Çukuru AçılmasıFidan Çukuru Açılması► Çukurlar fidanlara uygulanacak sıra Çukurlar fidanlara uygulanacak sıra

aralık mesafesinin yarısı kadar aralık mesafesinin yarısı kadar mesafede tarla kenarından içerde mesafede tarla kenarından içerde olacak şekilde işaretlenmeli ve 60 olacak şekilde işaretlenmeli ve 60 cm. derinlik 60 cm. genişlikte cm. derinlik 60 cm. genişlikte açılmalıdır.açılmalıdır.

► Fidan çukurları açılırken üstten Fidan çukurları açılırken üstten çıkan toprak bir tarafa,alttan çıkan çıkan toprak bir tarafa,alttan çıkan toprak başka bir tarafa yığılmalıdır.toprak başka bir tarafa yığılmalıdır.

► Dikim yapmadan önce fidanların kök Dikim yapmadan önce fidanların kök ve gövde sistemindeki yara ve gövde sistemindeki yara yerleri,ezik,çürük,kırık yerler yerleri,ezik,çürük,kırık yerler birbirinin üzerine binmiş kökler birbirinin üzerine binmiş kökler düzgün bir şekilde kesilir.düzgün bir şekilde kesilir.

Dikim zamanıDikim zamanı

►Kış soğukları ve don olayının fazla Kış soğukları ve don olayının fazla olmadığı yerlerde sonbahar olmadığı yerlerde sonbahar dikimi ,soğuk ve don olayının fazla dikimi ,soğuk ve don olayının fazla olduğu yerlerde ilkbahar dikimi olduğu yerlerde ilkbahar dikimi uygulanmalıdır. Bilecik ilinde sonbahar uygulanmalıdır. Bilecik ilinde sonbahar dikimi yapılması faydalıdır.dikimi yapılması faydalıdır.

Fidanların yerlerine dikilmesiFidanların yerlerine dikilmesi► Dikim yapmadan önce fidanların kök ve gövde Dikim yapmadan önce fidanların kök ve gövde

sistemindeki yara yerleri, ezik, çürük, kırık yerler sistemindeki yara yerleri, ezik, çürük, kırık yerler birbirinin üzerine binmiş kökler düzgün bir şekilde birbirinin üzerine binmiş kökler düzgün bir şekilde kesilmelidir. kesilmelidir.

► Çukurdan çıkarılan üst toprağa 1/3 oranında yanmış Çukurdan çıkarılan üst toprağa 1/3 oranında yanmış çiftlik gübresi ve 200 gr. TSP gübresi karıştırılarak çiftlik gübresi ve 200 gr. TSP gübresi karıştırılarak çukur tabanına bir tümsek yapılır.Çukur merkezinin 15 çukur tabanına bir tümsek yapılır.Çukur merkezinin 15 cm. uzağına herek dikilir.Fidan çukur merkezine cm. uzağına herek dikilir.Fidan çukur merkezine gelecek şekilde dikim tahtası yardımı ile yerleştirilerek gelecek şekilde dikim tahtası yardımı ile yerleştirilerek üstten çıkan toprak ve gübre karışımı ile köklerin arası üstten çıkan toprak ve gübre karışımı ile köklerin arası boşluk kalmayacak şekilde doldurulur.Çukurun dip boşluk kalmayacak şekilde doldurulur.Çukurun dip kısmından çıkan alt toprakta doldurulup ayakla kısmından çıkan alt toprakta doldurulup ayakla sıkılaştırılarak fidan etrafına sulama çanağı oluşturulur.sıkılaştırılarak fidan etrafına sulama çanağı oluşturulur.

► Dikimi takiben bolca can suyu verilir.Dikimi takiben bolca can suyu verilir.► Dikimde dikkat edilecek en önemli nokta Dikimde dikkat edilecek en önemli nokta AŞI YERİNİN AŞI YERİNİN

TOPRAK HİZASINDAN 4 PARMAK YUKARIDA TOPRAK HİZASINDAN 4 PARMAK YUKARIDA BULUNACAK ŞEKİLDE BULUNACAK ŞEKİLDE dikim yapılmasıdır. dikim yapılmasıdır.

SulamaSulama► Sulama; diğer tarımsal faaliyetlerde olduğu gibi Sulama; diğer tarımsal faaliyetlerde olduğu gibi

etkinliği artıran ve günümüz iklim koşullarında etkinliği artıran ve günümüz iklim koşullarında mutlaka gerekli olan bir uygulamadır. Sulama mutlaka gerekli olan bir uygulamadır. Sulama uygulamasının önemi kadar bir sulamada verilmesi uygulamasının önemi kadar bir sulamada verilmesi gerekli olan su miktarı ve sulama zamanının iyi gerekli olan su miktarı ve sulama zamanının iyi belirlenmesi gerekir. Meyve yetiştiriciliğinde kontrollü belirlenmesi gerekir. Meyve yetiştiriciliğinde kontrollü su uygulanması meyve verim ve kalitesine büyük su uygulanması meyve verim ve kalitesine büyük ölçüde etki eder.ölçüde etki eder.

► İlimizde kiraz yetiştiriciliği genellikle kıraç alanlarda İlimizde kiraz yetiştiriciliği genellikle kıraç alanlarda yapılmaktadır.1-2 yıllarda su ihtiyacı mutlaka yapılmaktadır.1-2 yıllarda su ihtiyacı mutlaka karşılanmalıdır.karşılanmalıdır.

► Sulama zamanları mevsim şartlarına göre değişmekle Sulama zamanları mevsim şartlarına göre değişmekle birlikte meyve bağlama döneminde,meyve irilme birlikte meyve bağlama döneminde,meyve irilme döneminde ve hasat sonrası olarak uygulanmalıdır.döneminde ve hasat sonrası olarak uygulanmalıdır.

GübrelemeGübreleme► Dikimden sonraki yıl (Dekar); 3-5 kg N/da, (Bitki Dikimden sonraki yıl (Dekar); 3-5 kg N/da, (Bitki

gelişim döneminde 2-3 parça olarak verilmelidir.)gelişim döneminde 2-3 parça olarak verilmelidir.) 2-4 kg P2O5/da,(Şubat-2-4 kg P2O5/da,(Şubat-

Mart)Mart) 3-5 kg K2O/da,(Şubat-Mart)3-5 kg K2O/da,(Şubat-Mart)► Normal Verimdeki Bir Bahçe İçin(Dekar); Normal Verimdeki Bir Bahçe İçin(Dekar);

8-10 kg N/da,8-10 kg N/da, 4-8 kg P2O5/da, 4-8 kg P2O5/da, 6-10 kg K2O/da 6-10 kg K2O/da

► En ekonomik ve doğru gübreleme,TOPRAK VE YAPRAK En ekonomik ve doğru gübreleme,TOPRAK VE YAPRAK ANALİZLERİ sonucuna göre yapılan gübrelemedir.ANALİZLERİ sonucuna göre yapılan gübrelemedir.

Toprak işlemeToprak işleme

► Toprak sonbaharda yaprak dökümünden Toprak sonbaharda yaprak dökümünden sonra yüzeysel olarak kültivatör ve bahçe sonra yüzeysel olarak kültivatör ve bahçe pulluğu ile sürülerek yabancı otlar imha pulluğu ile sürülerek yabancı otlar imha edilmelidir.edilmelidir.

► Zamansız toprak işleme zararlıdır. Özellikle Zamansız toprak işleme zararlıdır. Özellikle çiçeklenme döneminde yapılacak toprak çiçeklenme döneminde yapılacak toprak işleme çiçeklerin dökülmesine neden olur.işleme çiçeklerin dökülmesine neden olur.

► Sürüm,ağacın gövdesine ve köklerine zarar Sürüm,ağacın gövdesine ve köklerine zarar vermeyecek şekilde yapılmalıdır. vermeyecek şekilde yapılmalıdır.

► İlkbahar toprak işlemesi mutlaka muhtemel İlkbahar toprak işlemesi mutlaka muhtemel don tehlikesi geçtikten sonra yapılmalıdır. don tehlikesi geçtikten sonra yapılmalıdır. Çünkü toprak işlemesi yapılmış bahçelerde Çünkü toprak işlemesi yapılmış bahçelerde don zararı daha fazla olmaktadır. don zararı daha fazla olmaktadır.

BudamaBudama► Meyve ağaçlarında fizyolojik dengeyi en kısa Meyve ağaçlarında fizyolojik dengeyi en kısa

zamanda oluşturmak ve korumak,zamanda oluşturmak ve korumak,► Gövde üzerinde düzenli ve dengeli bir taç Gövde üzerinde düzenli ve dengeli bir taç

oluşumu sağlamak  oluşumu sağlamak  ► Meyve ağaçlarının bakımını, hasadı, hastalık ve Meyve ağaçlarının bakımını, hasadı, hastalık ve

zararlılarla savaş vb. teknik işleri kolaylaştırmak,zararlılarla savaş vb. teknik işleri kolaylaştırmak,► Kurumuş, hastalıklı, ekolojik ve mekanik etkilerle Kurumuş, hastalıklı, ekolojik ve mekanik etkilerle

zararlanmış, kırılmış dallar ile birbiri üzerine zararlanmış, kırılmış dallar ile birbiri üzerine binmiş yada dar açılı dalları kesmek, binmiş yada dar açılı dalları kesmek,

► Karbon asimilasyonunu arttırmak amacıyla ışığın Karbon asimilasyonunu arttırmak amacıyla ışığın ağacın iç kısımlarına daha iyi girmesini sağlamak ağacın iç kısımlarına daha iyi girmesini sağlamak ve yaprak yüzeylerini arttırmak,ve yaprak yüzeylerini arttırmak,

► Periyodisiteyi önlemek ve her yıl düzenli ürün Periyodisiteyi önlemek ve her yıl düzenli ürün almak,almak,

► Meyve kalitesini iyileştirmek, Meyve kalitesini iyileştirmek, ► Ağaca iyi şekil vermek,Ağaca iyi şekil vermek,

BudamaBudama► Ağaçlar fizyolojik devrelerden hangisinde ise ona göre Ağaçlar fizyolojik devrelerden hangisinde ise ona göre

budanmalıdır.budanmalıdır.► Şekillendirme devresinde budama işlemleri odun Şekillendirme devresinde budama işlemleri odun

dallarına uygulanmalı, zorunlu olmadıkça meyve dallarına uygulanmalı, zorunlu olmadıkça meyve dallarına dokunulmamalıdır. Böylece meyve ağaçlarına dallarına dokunulmamalıdır. Böylece meyve ağaçlarına iyi bir şekil verileceği gibi erken meyveye yatması iyi bir şekil verileceği gibi erken meyveye yatması sağlanır. Aksi işlemlerde ise düzensiz şekillenmelere ve sağlanır. Aksi işlemlerde ise düzensiz şekillenmelere ve geç meyveye yatmalara neden olunur.geç meyveye yatmalara neden olunur.

► Verime yatmamış genç ağaçlarda yapılan sert Verime yatmamış genç ağaçlarda yapılan sert budamalar çiçek gözü teşekkülünü engellediği için budamalar çiçek gözü teşekkülünü engellediği için ağaçların gençlik kısırlığı devresinin uzamasına neden ağaçların gençlik kısırlığı devresinin uzamasına neden olur.olur.

► Budanacak olan ağaç toplu incelenmeli ve daha sonra Budanacak olan ağaç toplu incelenmeli ve daha sonra her dal ayrı ayrı ele alınmalıdır.her dal ayrı ayrı ele alınmalıdır.

► Gövde üzerinde tacı oluşturan ana dallar aynı Gövde üzerinde tacı oluşturan ana dallar aynı yükseklikte ve eşit açılarla dağıtılmalı, eşit kuvvette yükseklikte ve eşit açılarla dağıtılmalı, eşit kuvvette olmalıdır. olmalıdır.

Budama zamanıBudama zamanı

► Meyve ağaçlarını budamak için en uygun Meyve ağaçlarını budamak için en uygun dönem, yaprak dökümünü izleyen günlerle dönem, yaprak dökümünü izleyen günlerle ilkbahar gelişme periyodunun başlaması ilkbahar gelişme periyodunun başlaması arasında geçen dönemdir. Kışı ılık geçen arasında geçen dönemdir. Kışı ılık geçen yerlerde meyve ağaçlarının kış dinlenmesine yerlerde meyve ağaçlarının kış dinlenmesine girmelerinden sonraki süre, budama girmelerinden sonraki süre, budama bakımından, en uygun bir zaman dilimidir. bakımından, en uygun bir zaman dilimidir. Çünkü bu devrede hem işçi temini yaza göre Çünkü bu devrede hem işçi temini yaza göre daha kolay hem de ağaçlarda yapraklar daha kolay hem de ağaçlarda yapraklar olmadığı için çıkarılacak dallar kolaylıkla tespit olmadığı için çıkarılacak dallar kolaylıkla tespit edilebilir. Ancak kışı sert geçen yerlerde edilebilir. Ancak kışı sert geçen yerlerde şiddetli donlardan önce, budamanın yapılması şiddetli donlardan önce, budamanın yapılması doğru olmaz, don tehlikesi geçtikten sonra doğru olmaz, don tehlikesi geçtikten sonra budama yapılmalıdır. budama yapılmalıdır.

Dallar ve gözlerDallar ve gözler

► 1.Dallar:1.Dallar: Kirazda dallar düzgün ve boğum araları uzundur. Kirazda dallar düzgün ve boğum araları uzundur.

Dalcıkların dip tarafında çiçek, uca doğru yaprak Dalcıkların dip tarafında çiçek, uca doğru yaprak gözleri bulunur. Buketler çoğunlukla ikinci yıl gözleri bulunur. Buketler çoğunlukla ikinci yıl teşekkül eder. Sürgün ucu bir odun gözü ile biter. teşekkül eder. Sürgün ucu bir odun gözü ile biter.

► 2.Gözler:2.Gözler: a-Odun Gözleri:a-Odun Gözleri: Meyve gözlerine göre daha ince Meyve gözlerine göre daha ince

ve küçüktür. Sürgün ucunda veya dalcığın uca yakın ve küçüktür. Sürgün ucunda veya dalcığın uca yakın kısmında meydana gelir. kısmında meydana gelir.

b-Meyve Gözleri:b-Meyve Gözleri: Odun gözlerine göre daha iri ve Odun gözlerine göre daha iri ve dolguncadır. Dalcıklarda yan gözler halinde bulunur. dolguncadır. Dalcıklarda yan gözler halinde bulunur. Buket dallarında ise ortada bir sürgün gözü bunun Buket dallarında ise ortada bir sürgün gözü bunun etrafında meyve gözleri sıralanır.  etrafında meyve gözleri sıralanır. 

BudamaBudama

BudamaBudama

BudamaBudama

► İlk dikimden sonra İlk dikimden sonra kamçı halindeki kamçı halindeki fidanın kesim fidanın kesim yapılırken aşı yapılırken aşı yerinden itibaren 70 yerinden itibaren 70 cm'den tepe kesimi cm'den tepe kesimi yapılır.Lider olarak yapılır.Lider olarak bırakılacak gözün bırakılacak gözün hakim rüzgara karşı hakim rüzgara karşı gelmesine dikkat gelmesine dikkat edilmelidir. edilmelidir.

BudamaBudama

► Gözler kabarmaya Gözler kabarmaya başladıktan ve tercihen başladıktan ve tercihen 2-3 cm sürgün 2-3 cm sürgün oluştuktan sonra lidere oluştuktan sonra lidere rakip olabilecek 1,2,3. rakip olabilecek 1,2,3. sıradaki gözler koparılır. sıradaki gözler koparılır. Ayrıca aşı noktasından Ayrıca aşı noktasından 40 cm yüksekliğe kadar 40 cm yüksekliğe kadar bulunan gözler ve bulunan gözler ve sürgünler koparılır. sürgünler koparılır. Böylece dallanma Böylece dallanma şekilde gösterilen (A) şekilde gösterilen (A) yere paralel olarak yere paralel olarak gelişmesi sağlanır. gelişmesi sağlanır.

BudamaBudama

► İlk 40-60 cm'de oluşan İlk 40-60 cm'de oluşan dal grubundaki dal grubundaki sürgünler 10-15 cm sürgünler 10-15 cm boya geldiklerinde boya geldiklerinde değişik istikametlere değişik istikametlere yönelmiş en az 3-4 dal yönelmiş en az 3-4 dal mandal ile geniş açılı mandal ile geniş açılı olacak şekilde yatırılır. olacak şekilde yatırılır. Bu sayede dal üzerinde Bu sayede dal üzerinde erken meyve oluşumu erken meyve oluşumu temin edilmiş olur(Yaz temin edilmiş olur(Yaz budaması)budaması)

BudamaBudama

► İkinci yaşında dalların İkinci yaşında dalların terbiyesine devam edilir. İlk terbiyesine devam edilir. İlk yıl oluşturulan dal grubu en yıl oluşturulan dal grubu en üst dalından itibaren lider üst dalından itibaren lider üstünde 80-90 cm'den tepe üstünde 80-90 cm'den tepe kesimi yapılır. Lider 80 kesimi yapılır. Lider 80 cm'den kısa gelişmiş ise cm'den kısa gelişmiş ise herhangi bir tepe kesimi herhangi bir tepe kesimi yapılmaz. Bu arada ağacın yapılmaz. Bu arada ağacın içine güneş ışınlarının girişimi içine güneş ışınlarının girişimi sağlamak amacıyla gereken sağlamak amacıyla gereken dallar seyredilir. Dallanmanın dallar seyredilir. Dallanmanın değişik istikamette değişik istikamette

oluşturulması esastır.oluşturulması esastır.

BudamaBudama

► Yan dallarda Yan dallarda ertesi yıl gerekli ertesi yıl gerekli olmayanların olmayanların uzaklaştırılması uzaklaştırılması ve kuvvetli ve kuvvetli gelişenlerde ise gelişenlerde ise üzerinde tek üzerinde tek sürgün bırakarak sürgün bırakarak toprağa bakan toprağa bakan göz üzerinden uç göz üzerinden uç kesimi yapılır.kesimi yapılır.

BudamaBudamaYere paralel olarak gelişen dallar üzerinde kuvvetli sürgünler(obur dallar) oluşur. Lider ile dar açılı büyüyen dallar ise kuvvetli gelişir ve geç meyveye yatar. Ancak Düşey ile 45-60o açı ile gelişen dallar üzerinde meyve gözleri oluştuğu için erken meyveye yatar.

BudamaBudama► Ağacı bir çam ağacına Ağacı bir çam ağacına

benzer şekilde benzer şekilde büyütebilmek ve içeri büyütebilmek ve içeri daha fazla güneş girişini daha fazla güneş girişini sağlamak amacıyla sağlamak amacıyla gövdenin yarısı kadar gövdenin yarısı kadar kalınlığa ulaşmış dallar kalınlığa ulaşmış dallar budak şeklinde 2/3 budak şeklinde 2/3 oranında kesilir. Kesimler oranında kesilir. Kesimler toprağa bakan göz toprağa bakan göz üzerinden yapılmalıdır. üzerinden yapılmalıdır. Bu yolla genç meyve Bu yolla genç meyve dalarının gelişimi teşvik dalarının gelişimi teşvik edilmiş olur. İlk edilmiş olur. İlk çıkarılacak olanlar aşağı çıkarılacak olanlar aşağı eğilmişler olmalıdır.eğilmişler olmalıdır.

Budama yaralarına yapılacak Budama yaralarına yapılacak işlemlerişlemler

► Budama işlemlerinin büyük bir kısmını, özellikle Budama işlemlerinin büyük bir kısmını, özellikle de kış budamalarını, kesimler oluşturmaktadır. de kış budamalarını, kesimler oluşturmaktadır. Kesim noktasında oluşturulan yaranın iyileşmesini Kesim noktasında oluşturulan yaranın iyileşmesini ağacın kuvveti, bakım ve besleme şartları, kesilen ağacın kuvveti, bakım ve besleme şartları, kesilen dalın kalınlığı gibi bir çok faktör etkiler. dalın kalınlığı gibi bir çok faktör etkiler.

► Kuvvetli gelişen ağaçlar zayıf gelişenlere göre Kuvvetli gelişen ağaçlar zayıf gelişenlere göre yarayı daha çabuk kapatırlar. Yaralara, macun yarayı daha çabuk kapatırlar. Yaralara, macun veya diğer dezenfektanlardan biri ile muamele veya diğer dezenfektanlardan biri ile muamele edilmelidir. İyi kesilmiş ve çabuk kapanan 5 cm. edilmelidir. İyi kesilmiş ve çabuk kapanan 5 cm. den küçük yaralara macun sürmek den küçük yaralara macun sürmek gerekmeyebilir. gerekmeyebilir.

Budama atıklarına yapılacak Budama atıklarına yapılacak işlemlerişlemler

►Budama artıkları, hastalık ve zararlılar Budama artıkları, hastalık ve zararlılar için uygun kışlama yerleri olduğundan için uygun kışlama yerleri olduğundan gelecek senenin enfeksiyon kaynağını gelecek senenin enfeksiyon kaynağını oluşturmaktadır. Bahçedeki budama oluşturmaktadır. Bahçedeki budama artıklarının ve yaprakların toplanıp artıklarının ve yaprakların toplanıp yakılması gelecek senenin hastalık ve yakılması gelecek senenin hastalık ve zararlı yönünden enfeksiyon zararlı yönünden enfeksiyon kaynağının azalmasına neden kaynağının azalmasına neden olacaktır. olacaktır.

TEŞEKKÜRLER…TEŞEKKÜRLER…