Kiraz ve Vişne Yetiştiriciliği, Hastalık ve Zararlıları ()

8/3/2019 Kiraz ve Vişne Yetiştiriciliği, Hastalık ve Zararlıları (www.etarim.net)

http://slidepdf.com/reader/full/kiraz-ve-visne-yetistiriciligi-hastalik-ve-zararlilari-wwwetarimnet 1/55

K i r a z ve V i$ eYeflst l r ic l l l W iHas ta llk va Zoro rh an



J

rI R A Z V E V I$ N E Y E T I§ T IR IC IL IG I

r IC IN __EKI~LER...- _

KIRAZ-vl$NE YETI$TIRICILIGI.. " " ,." "................. 7

OOLLENME BIYOLOJISi "" ,............................................... 8

IKLIM................................................................................................ 11

YER VE YONEY ,............. 12

TOPRAK ,.................................................................................... 12

ANA~LAR .., ,............................................................................... 1.2

BUDAMA.......................................................................................... 14

CE$ITLER " " " ,... 16

KIRAZ-vl$NE HASTALIK VE ZARARLILARI................................ 24

( 3



r

I' K I R A Z V E V I $ N E Y E T I S T I R 1 C l L I C I

Kifaz ve vi"nenin Avrupa ve

diger knatara yaytlmasl,

KiRAZ - V I~NE YETi~ TiR iC iL iG i

Anadolu bircok meyve turunde oldugu gibi, kiraz ve vlsnenln de ana-

va t a ru smtrlan lcerlsmdedlr. Hazar denlzi He Karadeniz arasmdaki b61ge

kirazrn, Istanbul ile Hazar denizi arasmda uzanan Kuzey Anadolu dagla-

n ise visnenin anavatarn olarak bilinmektedir. Hatta vlsnenln botanikteki

latince adt prunus cerasus, bugunkO Giresun'un eski adl olan Kera-

sus'tan geldigi tahmin edilmektedir.

Kiraz ve vlsnenln Avrupa ve diger kitalara yay r l r nas r , tohumlanrunkuslar, diger hayvanlar ve goc;:menler tarafindan tasmrnalanyla o t rnus tu r ,

Olkemizde hemen hemen her bolgemizdekiraz ve visne yetil?tiriciligi

yaptlmakta olup, Oretilen kirazm hemen hepsi taze halde tUketilmektedir ..

Ozellikle son yillarda dllj Olkelere kiraz ve visne satimmda artrslar gorOI-

mektedir ..Oretilen visne ise, derin dondurma, kurutma, meyve suyu, kon-

serve ve recel yap r r rn sekllnde degerlendirilmekte ve dllj Olkelere czelllk-

Ie dondurulmus haldeihrac;: edilmektedir..

Kiraz uretlml 2002 Y I I I verileri-

neqore 250.000 ton, vlsns ise 125v

000 tondur. Kiraz iJretimi Olkemizin

Orta Anadolu ve Goller B6lgesi, Ig

Ege ve Marmara bolgelerinde yo-

gunIH§ml§tlr. TOrkiye kiraz Oretimi-

nin yaklasik % 57.2'ini 9 il verrnek-

tedlr, En 6nemli Oretim merkezleri

arasmda % 8.6, 8.5 ve 8.5 ile srra-. . rsiyla Kocasll, Manisa ve Izmir gelmektec;Jir. TOrkiye 6zellikle son yrllarda

kiraz l h r a ca t r nm tarnarmna yakm k rs r ru rn AB Olkelerine gerc;:eklel?tirmek-

tedir. DOnyada diger 6nemli kiraz lhracatcrsi Olkelerle rekabet edebilen ve

Avrupa'da "Turk K lr az r" im a jr r u yaratan Olkemiz, 0900 zlraatcesidi ile Av-. "

tohurnlanrun kuslar: diger

hayvanlar ve gOymenler

taraf ndan tSfjl nmalanylaolmustur,

r 7



Turkiye , dOnyada kirazda ikinci

sirada v e vlsnede dorduncu

sirada bulunrnaktadir, Kiraz v evlsne uretlm toplarm olarak

Turk iye , Av rupa . Top lu luguna

dahil 12 Ulken in top lam

klraz-vlsne uretlrnlnln Yillara

gore % 30 ,.35 'ine sahiptir .

91FTC I EG IT IM SER IS I .2 5.~- - ~ - - ~ ~ - - - - - - ~ = = ~ - - - - - - -

i

Bu haliyle TOrkiye, dun-

yada kirazda ikinci s r r ada ve vlsnsde dorduncu s ir ad a bu lu nma kta d rr . Ki-raz ve visne uretim toplarrn olarak TUrkiye, Avrupa topluluquna dahil 12

Olkenin toplam kiraz-vlsne Uretiminin yr l la ra gore %30-35'ine sahiptir.

Kiraz, i hman ikllm meyve tOrleri lcerlslnde meyvelerini en erken 01-

gunla§tlran bir turdur. Bu, k l r az rn dogasmda var clan ustun bir ozelligidir.

Visne ise, cok eesitli degerlendirme ozelliklerine sahiptir. Bu yonleriyle

her iki turde de gerek Oretim gerekse pazarlama yonOnden herhangi bir

trkarukhk dusunumez,

Kirazlar 5-6 yasmda verime qecerter, tam ve ekonomik olarak veri-

me yatmalan 10-12 YII ahr. Her ne kadar yOzY11yasasalar ise de ekono-

mik omurlerl 25-30 yr ld r r , Vlsnenin ekonomik omrU ise 15-20 yr ld r r ,

Uzun vadeti pah ah bir yatmrn alan klraz-vlsne yeti~tiric.iliginde bas-

lanqrctahata yapmamak icin a§agldaki onemll noktalanqoz onunde bu-

lundurmak gerekir.

DOLLENME aiVOLOJiSi

Dollenrne kiraz yetiliitiricil.iginin en onernli konusudur. DOnyada mev-

cut 1.500 civanndaki kiraz casidinde (X) r sm l a n r n a s i yoluyla elde edllmls

birkac tanesi d r s i ndak i hepsi mutlak kendlne k r s ir d rr ..Yani kendi kendini

tozladlgl zaman, bir kiraz cesidlnden alman _meyve oraru geneliikle

rupa pazarlannda ksndisin-

den soz ettirmeyi basarrms-

nr. Taze klraz i h r a c a t r nday a s a n a n en on e r n l i sorun

0900 Ziraat c e s i d i nden iste-

nilen kalite ve miktarda urun

bu la ma ma o la ra k d ile getiril-

mektedir.

8 \



%O'd lr . Do la ys iy la te k c e s lt te n ku ru lrn us k ira z ba h ge le rin de n m eyve a ll-

n am a z ve n a d ir o la ra k % 1-2 a lln abil ir . H a lbuk i, e ko no m ik bir k ira z ye tis -

t ir ic il ig i ic ;:in10 0 c ;:ic ;:e g in n a z 25-40 '1 me y ve y e d o n us rn e lid ir . H a t ta 40 'ta nfa z la o lu rs a da h a iy i o lu r . Bun un icinde bahce pla n la nn da birb ir le r in i iy i

do lle ye bile n k ira z la r ga z o n lin e a lm rn a h drr . Bun un ya nm da c e s lt le rln c l-

ge k le nm e za ma n Ia n da birb ir in e uyrn a lr , b irb ir le r in i do lle ye ce k o la n c e s it-

le r a ra s rn da 2 s ira da n fa z la uza k m es a fe o lrn am ah ve ba h ce de d t il le nm e-

y i ya pa c a k ye te ri s a y ida a n o lrn a lrd r r . 30-40 de ka rh k ba h ce ic in 15.000-

20 .0 00 a n ye te r l id ir .

K i r az ye t i~t ir ic i li gi yapuandige r L ilk e le rde o ldugu gib i,

Tu rk iye 'de de ba h c e p la n la -

rn a sm d a, birb ir le dn i e n , iy i d 61-

le y e n c s s lt le r be l lr le n rn ls t ir .

K ira zla rda , b irb ir i le r in i

d t i l le m e ye n c e s it le r b ir grup

m e yda n a ge t ir ir le r . Bun a

"uyus rn a zh k grubu" de n ir ..

D t il le nm e o la bilm e s i ic in e le a nn an c es it le rin a yru uv us rn az lrk grubun da n

o lm am a s i v e a yn grupta o lm a s i ge re k ir v e bu c e s it le r a v ru za r r ia n da c l-

c ; : ek l enme l i d i r l e r .

Bo yle c e , TO rk iye 'de ye ti9 t ir ic il ig i ta vs iye e dile n 24 k ira z c e s ld ln ln e n

i yi d611ey ic i le r i b e l ir le n m i9t ir . O rn e gin , ye tls tir ic ile r lrn iz in Na po lyo n de dik -le ri 0900 z ira a t c e s lc ln ln e n iy i do lle yic ile ri Lam be rt , S ta rk 's Go ld (s a n k i-

ra z), M e r to n la te v e B iga rre au Ga uc he r c ;:e ~it le rid ir . Fa ka t Ka ra bo dur k i-

ra z irun do lle yic ile ri Va n , M e rto n la te , B iga r re au Gauc h e r , Ed irn e v e Me r-

to n B iga rre a u c e s it le r id ir .

Y e t i~ t ir ic il ig i ta vs iye e d ile n k ira z c e s it le r l lc ln uygun d t il le y ic i c e s it le r l

6n em s ira s rn a gt ire a sa qrda be lir t i lm ls tlr . Bu be lir le m ede , is im le r i te k ra r-

Kiraz yeti,tiriciligi yapllan

diger lilkelerde oldugu gibi,

Turkiye'de de bah~e

planlamasmda, birbirlerini en

iyi dolleyen ~e,itler

belirlenmi,tir.

9



CIFTCI E~ITIM SERISI -25- "'\

: 6,9,11,12,15,18,19,23

: 3, 7, 11

: 2, 7, 11

lamamak lein, cesltlere verilen numaralardan yararlarulrmstrr (Koyu yazi-

Ian cesitler Universal Donor olup, kendileriyle ayru zamanda cicek acan

t u r n ye~itleri d61Ieyebilmektedirler).

10 "\

1. Edirne

2 . Turfanda

3. Early Burlat

4. Starking Hardy Giant : 6, 10, 11

5. Durona di Cesena

6. Vista7. Merton Premier

8. Larian

9. Merton Bigarreau

10. Berryessa

11. Noir de Guben

12. Van13. Bing

: 6, 11, 15

: 1,4,5, 10, 12, 13, 14, 17,24: 2,3,11,12,13,14

: 10, 12, 13

: 1,15, 18, 19,22,23

: 4, 6, 1,2, 13, 14

: 1,2,3,4,5,7,12,13,17,24

: 1,6,7,10,11,13,14,22: 6,7,10,11,12

14. Bigarreau Napoleon : 6, 7, 10, 11, 127

15. Bigarreau Gaucher : 1, 5, 9, 16, 17, 18, 19, 22, 23

16. Noble : 9, 15,19,22,23

17. . Bella di pistoia

18. Karabodur

19. Merton Marvel

20. Karagevrek

21. 0900 Ziraat

22. Lambert

23. Merton late

24. Stella

: 6, 11, 15

: 1, 9,12,15,23: 1,9, 16,23

: 6,15

: 15, 22,23, Stark's Gold

: 9,12,15,21,23

: 1,9,15,18,19,22 '

: Kendine verimlidir



- I

r K IR A Z V E V I $ N E V E T I $ T I R ! C I L I G I

iKLiMIyi b ir urun almak irrin kiraz

v e v i§ne le r 1m ; In .y e te r i kadar'

u§i.imelidir. Bu ihtiyacigideri l l11eyinee temureuk

silkm esi yapar v e dOze nsiz

~i~eklenirler.

Ta v s iye e d ile n 2 v ls n e c e s id l o la n "Mo n tm o re n c y" v e "KU ta h ya "da

d ,o lle nm e s o run u o lrn ay rp ku lla ru la ca k ik in c l b ir c ;:e ~itv e rim i da ha c ok a r-

tinr. .

Ki raz la rda dollenrne, hasat v e pazarlarna ko l a y hk l a n lcin; ba h e e d e

e rk en 'de n ge c ;:'e do gru o la ca k sekllde e n a z 4~5 c ;:e ~ it ,h a t ta e n iy is i de

7-8 c ; : e § i t dik i lme l id i r .

O rn egin a ;;a glda k i b lr k lra z ba hc es l dOze n i yo k uygun dur .

Ea r ly Bur la t : X X X X X X X X X X

Vis ta :.X X X X X X X X X X

Me rto n Prem ie r : X X X X X X X X X X

No ir de G ube n : X X X X X X X X X X

Van :X X X X X X X X X X

Biga r re a u Gauc h e r : X X X X X X X ' X X X

Me rto n Me rv e l : X X X X X X X X X X

0900 Z ira a t : X X X X X X X X X X

Bir c ;:e :;;id inye r i ta vs iye e d i le n d ige r b ir c e s lt le de gi§ t ir i le re k bu ba h cs

o r n e k le r l a r ttm l a bil lr .

lk i irn fa k to r le r in de n e n .o n em l i s i steakhk olup, k l raz la r

ge re k dO§uk ge re k yOks ek o ls un

'a§lrI stcaklara dayanamaz l a r .

K ira zla r ya zla n s e rin ge c ;:e nye r-

le ri s e ve rle r. K ira z v e v ls n e le rin o dun la n c o k d i.l~Ok srcaklrklara dayandr-.

9 1 ha l d e a c ;:m l §c ;:ic ;:e k l e r2DC'de do na rla r.

( 11



ANACLAR

~ I F T C I E G I T I M S ; . : E : . : . ; R . .: . . . : I S : . . : . . I . " . . : . 2 : . . : : 5 ; . . , . '~=- -=_~="'"==~ __

C;;iceklenmeye yakm d6nemdeki yagli?lar d611enmeyeengel olduqun-

dan ve olquntasmaya yakm donerndeki yagl~larda meyve c a t l a r na s t yap-

nklanndan zararhdutar.Iyi bir urOn almak icin kiraz ve visneler kism yeteri kadar usurnelidir.

Bu i h t l yac t giderilmeyince tomurcuk silkmesi yapar ve dOzensiz cigekle-

nirler.

YER VE YONEY

D09al crena] iyi, donlardan ari ve kuzey ruzqarlarma kapah olan yer-ler klraz-visne yeti!itiriciligi igin uygundur. Sulanabildigi taktirde dogal dre-

naja sahip otduqundan, meyilli yerler bu bakirndan daha uygundur. An-

cak boyle yerlerdeki erozyon sorunu toprak lslerne ile, topraqm verimlili-

gi ise gObreleme yoluyla giderilebilir.

TOPRAK

Drenajl iyi yapilrms, cok verimli, havalanmaya elverlsli ve yaz aylan

devarnmca sulanabilen topraklar kiraz ve visne yeti9tiriciligine cok uygun-

duro Boyle topraklarda agaglar zamklanmaz ve saglikll olur, meyveler ka-

liteli ve iri olur. Aglr havalanrnayan topraklarda agaglar zay r t geli9 ir,

zamklanma yaparlar ve meyvelerin yenen k r s r ru azahr,

Kiraz ve vlsnelere anac olarak, ulkernlzde daha gok yabani kiraz (kus

k i raz r ) ile ldnekullanurnaktadrr. Verimli, derin rutubetli ve drena]i iyi yapr l -

rms taban arazuerde yabani kiraz kutlamlmahdrr. Fakir, kirecli ve sulama

irnkaru daha az olan meyilli arazilerde l ens anaci tercih edilmelidir. Zo-

runluluk olrnadikca, kiraz-visne gel?itleri loin daima yabani kiraz anaci ter-

cih edilmelidir.

12



lerde deneme ve Oretimim-kanlan arastrrrnalan devam etmektedir. Bunlardan kirecll topraklar icin

SL 64 ve diger topraklar ic;in ise Gisel A 5 ve GiselA 6, Tabel ile MaxMa

14 urnitvar g6rOlmektedir.

Varl bodur Gisel A-5 ijzerine a!ilh 4 ya~lllnda0900 Ziraat Ife!ildi (Tam Ifilfekte)

Ancak, son Yllirda degi-

!?ik Ollkelerde geli~tirilmi~

alan GiselA 5, GiselA 6,MaXMa 14, Wei root 158,

Tabel, Mahalep SL 64 ve

Mazzard F 12/1 gibi ve yan-

bodur, bo dur o la ra k ta m rn la -

nan klan anaclan da ulkeml-

ze getirtilerek degi§ik b6lge-

Kiraz,ve vifnelere anac;elarak,

i.iIkemizde daha c;okyabani

kiraz (ku, kirazl) ile idris

kullamlrnaktadu' ..Verlmli, derin

rutubetli ve drenajl iyi yap1lm1f

taban arazilerde yabani kiraz

kullamlmahdar.



C I F T C I E ~ I T I M SERlsl · 2 5 · " ' \

BUDAMA

Modifiye lider sistemi kirazlar iCin uygun olup, genel kurallar oteki

meyve tOrlerinde oldugu gibidir. 120-180 em. boyunda ve 2 em. caprnda-

ki bir yash kuvvatli gelil;ien fidanlar ku l l a ru lmahd r r . Klasik olarak da bu fi-

danlann tepesi 80-90 em.'den kasilir. Lider dal drsmda secllen 4 tane yan

can dah ana govde uzerinde birbirlerindan 30 em. araltkli olmahdir. Qatl

olustuktan sonra agac;;larcic;:egeyatlncaya kadar cok az budanmaud r r l a r .

Baslanqrcta 4 tane olan can dah sayrst doruk da tmm uzarnasiyla 6-Te

kadar c r k a r ,

Kiraz cesitlerinde dallarin uzun ve yukan dogru gelil?-meegilimi var- -

dtr, Gene agaclarda gorOlebilecek bu durumda yan dallann geli~melerine

oze: bir ozen gostermek gerekmektedir. Bu ozellik, Bigarreau Napoleon

ce§idinden daha dik geli§me egilimi gosteren Lambert ve Black Tartarian

ce§itleri iCincok daha onernlldir. K r s a c a , kiraz agaclan omrO boyunea ha-

m budama isterler. Verim devresindeki bir agaeln dali hlc kesilmeyinee

surekll uzar gider, cok kuvvetli kesilinee de cok s rk dal olusturur, Bundando l ay i dengeli bir geli§me iCin cok hafif uc a h rn t ya pum a h dr r .

.BugOn blrcok Avrupa ulke-

sinde kiraz uretiml yurnusak ce-

kirdekli (elma,armut vb. gibi)

meyvelerin lehine azalrnakta-

drr. Bunun da nedeni, kirazlann

yuksek boylu agaclar olustur-

Modernkiraz yetiftiriciliginde

bakun ve hasat giderlerini

azaltmada en etkili yol

genetik bodur anac; veya

c;efit kullanmaknr,. masl nedeni ile mekanizasyon

uygulamalanllln gucle9mesi ve derim giderlerinin artmasidir. Govde yuk-

sekligi toprak yuzeylnden 60-70 em. yukanda olacak sekilds yapilan al-

caktan taclandrrrna ($ekil 1) lie agae;:yuksekligi 3.5 m.'de tutulabilmekte

ve dikim aralrklan da 9 m.x 7 m. veya 8 m.x 6 m.'den 5 m.x 5 m.'ye indi-

rilebilmektedir. Kirazlardaki lider dalrn agaclar 7 yasma geldikten sonra



K I R A Z V E V I ~ N E Y E T I $ T I R I C I L IG I

yukandan a~aglya dogru 1/4'i kesilerek, 1 0 yasma kadar gegen 4 V I I ige-

risinde tamamen yok edilmesi v6ntemiy.le, aga{:lann dik geli~meleri yeri-

ne yaygln geli~meleri saglanabilmektedir. Bu yolla hem budama, ilacla-rna, hasat vb. kOltUrel uygulamalar ucuz ve kolay olmakta, hem de a9a{:-

lann erken yasta verime yatmalan saglanmaktadlr.

Modern kiraz yeti~tiriciliginde bakirn ve hasat giderlarini azaltmada

en etkili yol genetik bodur anac veya C;89itkullanmaktrr. Son yillarda de-

g.i~ik ulkelerdeqellstlrllen bazi klan anaclanrunt Gisela 5, Gisela 6, Max-

Ma 14, GM 61/1., gibi) bu konuda urnitvar olduklan bildirilmektedir.

!?ekil-1; Kiraz budarnasmda uygulanan s e k il bu da rn a si



$ekil-2: AI~aktan tactandmlrnrs 4 yasmdald bir kiraz bahcesi

CE$ITLER

Yeti~tiriciligi tavsiye edilen kiraz cssitleri ve ozelllkleri, olqunlasrna SI-

rasma gore asaq rda bellrtllmlstir.

Edirne: Cok erkenci, meyvesi yuvarlak, orta iri ve 3.28 gram aglrll-

glnda, kahverenqirnsi-sarabi renkte, orta sert, az lifli orta kalitededir.

Agac;:lan verimli olup, %10 oranmda meyve c a l l amas r yapar.

Turfanda: Cok erkenci, meyvesi kalp seklinde, orta iri ve 3.72 gram

aglrilgmda, rnorumsu-sarabi renkte, orta sert, orta sulu, lifli, orta kalitede-

dir. Agac;:lan cok verlmli olup %7 orarunda meyve catlamasi yapar.

Early Burlat: Cok erkenci c;:e§itlerinen kalitelisi olup, meyvesi yuvar-lak-yassi, iri ve 6.38 gram aglrilgmda, parlak koyu kurruzi renkte, sert,

cok sulu, ince yapih, cok kalitelidir. Agac;:larcok verimli olup %25 orarun-

da meyve catlamast yapar. Bu bakrrndan olgunluga yakm donernde ya-

gl§- almayan bolqelerde onerilir,

I

16



17

="'==--_...._.... .....__,~_=_ =_-_=_--_~=,,;;K;_:IR=AZ VEVI$NEYETI~TIFllcILII!'!I

$ekil-3: Early Burial kiraz ~e§idi

5tarking Hardy Giant: Erk e nc i, m eyv e s i k a lp s e k l in e ya km , ir i 5 .62

gra m a glr l lgm da , pa rla k k oyu kr r rmz: re n k te , 90k s e rt , s ulu , c o k k a l ite lid ir .

Aga l,(la n 90k v e r im li. o l.up % 9 o ra nm da m e yv e c a t la rn as : ya pa r.

Durona di Cesena: Erk e nc i, m eyv e s i yuva r la kc a -k a lp s e k lln de , ir i

6.1 gram aglr l lgm da , pa r la k k o yu k l r rm z: re nk te , s e rt s u lu v e 90k k a li te li-

d ir . Aga 91a n 90k v e rim li o lup, %9 o ra rn n da m eyv e c at lam as t ya pa r .

Vista.: Erk e nc i, m eyv e s i ge n ii? k a lp s ek lin de , ir i 6.31 gr am a glr llgm -da , pa rla kk o yu krrrnrzt re n k te , s e r t , s u lu , in c e ya p ih v e iy i k a lite l id ir .

Aga c ;la n v e rim l.i o lup, h ie m eyve c at lam as i ya pm az .. Ke nd is iy le a yru za -

m a nda c ;ir ;:e ka ca n buW n k ira zla n do lle r ,

Merton Premier: Orta m ev s im , m eyv e s i k a lp s e k l ln c e , ir i,5 .27 gram

a eW IIQm da , k o yuk r r r ruz r -m o r re nk li, o rta s e r t , s ulu , in ce ya prh v e go k k a -

lite l id ir . Aga e 1a n r;:o k v e rim li o lu p.b ic m e yv e catlarnasi yapmaz .



Merton Bigarrau: Orta mevsim, meyvesi yuvarlakca kalp seklinde,

iri, 6.99 aglrllgmda, parlak koyu krrrrnztrnst-kahverenklt, sert gevrek, su- a9

lu, cok kalitelidir. Agac;lan cok verimli olup % 1 orarunda meyvec;atlama- se

Sl yapar. nl

eekil-4: Merton Bigarrau kiraz ge§idi

Larian: Orta mevsim, yuvarlak-kalp seklinde, iri, 6.68 gram a£llrll-

£lmda, parlak koyu kr r r ruzt renkte, orta sert-sert, orta sulu, ince yapih ve

c o k iyi kalitelidir. Agac;lan o r t a - c o k verimli olup, hil( meyve c a t l a r na s t yap-

maz.

Berryessa: Orta mevsim, meyvesi kalp sekhnde, iri, 6.84 gram ai::w-

lI£lmda, parlak siyaha yakm koyu kr r r ruz i renkli, orta sert, sulu, orta lifli ve

kalitelidir. Agac;lan cok verimli olup, %2 oranmda meyve catlamasi yapar.

d

y

o



$ekil-5: Stella kiraz ge~idi

Noir de Guben: G ey m ev s im , m e yve s i yuva rla k s ek il l l , ir i, 5 .65 gra m

aglr l igm da , k o yu k rr r ruzrya c a la n k a h ve re ngi, h em en h em en s iya h re nk i

s s rt-c c k s e r t , ge vre k v e c o k k a lite lid ir . Aga e ;ia n c o k v e rim li o lup, %6 o ra -run da m eyv e c at lam as i ya pa r ..

Stella: Ge e ;m e v s im , m e yv e s i. f le ;1s e k lln de .c o k ir i, 7.2 gram a ~w llg ln -

da, pa rla k k oyu kurruzt r enk l i , cok sert, ge vre k v e cok k a l it e lid ir . Aga y la n

cok v e r im li v e %9 orarunda rneyvecatlamasi yapar, $u a nda U lk e m izde

ure tirn i o ne ri le n k e nd in e v e r im li o la ra k bil in en te k c es lt t ir .

Van: Ge g me v s im , m e yve s i yuvarlak-kalp seklinde, cok iri, 7.91

gr am a glr llgmd a , olcukca cok pa r l a k krrmrzt r e n k t e , cok s e rt , ge v re k , su-

lu v e ya k k a lite lid ir . Aga gla n cok v e rim li o lu p %9 orarunda mey v e catla-

mas I yapa r .

19



~ekll·6: Van kiraz ge~idi

Bing: Gee mevsim, meyvesi kalp seklinde, cok iri, 7.28 gram aglrli-

glnda, orta parlak, sarabi-koyu kr r r ruz i renkli, sert, gevrek, sulu ve cok ka-

litelidir. AgClelan cok verimli olup, %16 orarunda meyve catlamasi yapar.

Bu bakrrndan olgunluga yakm dbnemde yagl§ olmayan bblgelere bneri.lir.

Bigerreau Napoleon: Gee;:mevsim, meyvesi kalp seklinde, iri, 6.27

gram aglrliglnda, donuk san zerninuzerlne canh karmin kr r r ruzrs i rankte ,

sert, gevrek, sulu ve kalitelidir. Agaclan cok verimli olup, %4 orarnnda

meyve catlarnasi yapar.

Bigerreau Gaucher: Gee mevsim, meyvesi yuvarlak kalp seklinde,

iri, 6.25 gram aglrligmda hemen hemen siyaha yakm, oldukca koyu

kr r r ruz: renkli, sert gevrek, sulu ve cok kalitelidir. Agaci verimli olup, %1

orarnnda meyve catlarnasi yapar.



21

K I R A Z V E V I ~ N E Y E T I ~ T IR I C I L IG I

$ekil·7: Bing kiraz ge~idi

Noble: GeG mevsim, meyvesi kalp seklinde, cok iri, 7.41 gram aglr·

IIgmda, koyu morumsu ve hemen hemen siyaha yakm rsnkll, cok sert,

gevrek, sulu ve cok kalitelidir. Agaylan orta derecede verimli olup, %5

orarunda meyve catlamasi yapar.

Bella di Pistoia: Geg mevsim, meyvesi yuvarlakca, irl, 6.11 gram

aglrilgmda, parlak san zemin uzeri pembemsi k i r r ruz t renkli, cok sert,

gevrek, sulu ve cok kalitelidir. Agaglan cok verimli alup, %3 orarunda

meyve c a t l amas i yapar. Sanayi tte!?idi olarak da kullanllabilir.

Karabodur: Cok gec;:,meyvesi genil?c;:e-kalp seklinde, cok iri 7.46

gram aglrllgmda, parlak san zemin .Ozeri k r rm rz t rn s t pembe renkli, sert,

sulu, az litli ve kalitelldir. Agatt'an orta derecede verimli olup, %8 oranda

meyve c a t l a r n a s t yapar.

Merton Marvel: Cok gett, meyvesi yuvarlakca-kalp seklinde, iri, 6.23

gram aglrllQmda koyu k r r t r uz r -mo rumsu renkli, cok sert,gevrek, sulu ve



CIF TCI EG ITIM SER ISI ·25·

cok iyi kalitelidir. Agaglan cok verimli olup %3 orarunda meyve catlamasi

yapar.

Karagevrek: Cok gey meyvesi flgl §ekilli-hafif konik, cok iri, 7.78

gram aglrligmda, koyu morumsu-k r r r ruz t renkli, sert, gevrek, cok sulu ve

kalitelidir. Agaylan cok verimli olup, % 11 oranmda meyve catlarnas: yapar.

0900 Ziraat: Cok geg, meyvesi geni§ kalp seklinde, cok iri, 8.18

gram aglrllgmda, parlak koyu kr r rmz i renkli, cok sert, gevrek, sulu ve cok

kalitelidir. Agaglan verimli olup hlc meyve catlarnasi yapmaz, ulkamizde

cok yaygm olup "Napolyon" diye de tarnrur.

l;lekit-8: 0900 Ziraat klraz ge~idi

Lambert: Cok geg, meyvesi kalp ssklinde, cok iri, 7.6 gram aglrllgln-

da, parlak koyu k r r r ruz : renkli, cok sert, gevrek ve cok iyi kalitelidir. Agag-

Ian cok verimli ve %18 oramnda meyve catlarnasi yapar. Bu bakrmdan

olgunluga yakm d6nemde yagl§ olmayan b61gelerde 6nerilir.

22



K IRAZ VE VI§NE YETI TIFlICILIG I

Merton Late: Cok geg. meyvesi yuvarlakca, irl, 5.76 gram aglrllgm-

da, donuk san zemin uzeri parlak pernbernsi-krrrruz: renkli, sert, gevreki

sulu ve kalitelidir. Agaglan cok verimli olup, %4 orarunda meyve catlarna-51 yapar..

Bu cesitlsr drsmda yeni c;;:.e~itlerin(Star, Sunburst, Summit, Beige,

Noir de Meched, Fercer-Arclna, Ferboulus, Celeste, Lapins, Sweetheart

vb gibi) s ec lrn l lc ln c ah sm ala r devam etmektedir. Bu konuda daha fazla

bilgi almak lcin bulunduqunuz il ve llce tarim rnudurluklerine ya da Yalo-

va Ataturk Bahce KOlturleri Merkez Arastuma enstltusune basvurulabillr,

Kiraz ic;in sanayi c;e§itleri

Beyaz kiraz, Haciomer Karasr, Beyaz Orneroqlu, Siyah Orneroqlu,

Akgilli

Ureticiye tavsiye edilen vil,ilne c;e§itleri

Montmorency: Gee;;:mevsim, meyvesi yuvarlakca, orta iri, 4.62 gram

aglrligmda, krrrmzi renkli,orta sert, sulu ve kaliteli-

dlr. Agaglarl cok verimli

olup, hie meyve catlamasi

yaprnaz.

Kutahya (Seleksi-

yon No 1408, 1353,

1350): Cok geg, meyvesi

yuvarlak, e;ok iM, 6.79

gram aglrllQmda, koyu

morumsu-sarabi renkte,

cok sert, cok sulu, az lifli

ve cok iyi kalltelldir. Agag-

. Ian cok verimli olup, hie;

meyve catlamasi yapmaz. $ e kU -9 : K i.ita h ya v i!iin e g e !ii id i'

23



IFT91 EGITIM SERls l -2.::.:5-==="...._~=_~_~~_ ~_~-~-====,....-~

II

KIRAZ VE V i~NE HASTALIK VE

ZARARLILARI

leri

Akarlar (KlrmlZI orumcekler)

Akdiken akan (Tetranychus viennensis Zacher)

Ikinoktall knrnmorumcek (Tetranychus urticae Koch.)

Avrupa klrmlzlorUmcegi (Panonychus ulmi Koch.)

Kahverengi orumcek (8ryobia rubriocu/usScheut.)

Zarar eekli:

• Krrrrnzi orumcekler agac;:lann yapraklannda, bitki ozsuyunu eme-

rek ve zehirli madde salqrlayarak zarar yaparlar. $iddetli zarar goren yap- dl

raklar kursun veya gOmO~ rengini

ahrlar. Agac;:lar zayif kahr, meyve

gozleri iyi geli~emez ve ertesi yll

verim azalrr. SOrgOnler piskinles-

mez ve kl~ donlanndan zarar gorur

($ekiI2) .

$ekil-1: Avrupa klrmlzl6rumce~i ergini

$ekil-2: Avrupa klrmlzI6rumcegi zaran

ka

la

• Avrupa ktrrruzi orumcegi ve

Kahverengi orurncek, clceklerin ca-

nak yaprak ve gig:ekbuketindeki ta.-

ze yapraklanru emerek sararrnasr-

na sebep olur. Boyle agac;:lar, yan-ml~ gibi bir g6runOm alrrlar.

Konuk~ularl:

• Kiraz, elma, armut, ayva, ~ef-

tali, visne, erik, kayisr, badem ve di-

ger meyve agaglannda zarar yapar-

l a r ,



• Iki noktall kr r rmzt orurneek, daha cok sebzelerde, diger kOltur bitki-

lerl ve sus bitkilerinde zarar yapar.

MOcadele yontemleri:

• KOitOrel onlemler:

K l f i A Z V E v i N E Y E T I ~ T I R I C I L tG I

KI~m veya erkenilkbaharda, agaylann kokbogazi ve govdelerindeki

kavlarrus alan kabuklar kaldmlarak, altrnda kislayan akarlann olrnesl sag-

lanrnahdrr. Yere dokulen yapraklar toplanarak, bahceden uzaklastmlma-

Ildlr. Bahcenin bak rm i~lemleri uygun olarak yapr l rna l rd r r .

• Kimyasal mOcadele :

Krr r ruz: orumceklers kar!?1kl$ rnucadelesi onerilmemektedir. Ancak

diger zararhlara kars: yap r l an kl9 rnucadelesi, kl!?1yumurta halinde gegi-

ren Avrupa kr r r ruz: 6rOmcegi ve Kahverenqlorurnceqe de etkili olmakta-

drr. Akarlann kimyasal mOcadelede llaclarna zarnarum dogru bir sekilds

belirleyebllrnek icin, bahgedeki kr r r ruzt orurncak yogunlugu ve dogal dU$-

man populasyonunun saptanmasi gerekir .. Bu arnacla, bahceyl temsiledecek sekilde secilen 10 aga9tan kopanlan 100 yaprakta periyodik ola-

rak aayirn yapr l rna l rd r r , Yapilan sayirntarda, yaprak basma ortalama 3-5

adetin uzerlnde kr r r ruzt orumcek bulunrnasi ve dogal dusrnanlann etkin-

liginin 90k dU$Okolrnasi durumunda ilactarna yaprlabilir,

Kullamlacak llactar ruhsath olmah ve llaelarla ilgili tavsiyeler en

yakm Tarim il veya IIc;eMOdOrlOglinden almmalrdir,

Atmut kaplam [Stephanitis pyri (Fabr.) ]

Zarar $ekli:

Armut kaplan min nimf ve erginleri, yapraklarm ozsuyunu emerek klo-

rofili yak eder, yaprakta sanmst beyaz lekelerin meydana gelmesine ne-

den olur ($ekil 4). Yapraqrn alt yuzunde, k09uk noktalar halinde biriken

25



lama 1 adetin uzerindelse mucadeleye karat verilir. Bu d6nemde elma

yaprakbukenlne karst yap r l a c ak ilaclarna, bu zararltyi da kontrol altma

ahr, Sirinci dol nimflerinin yogun oldugu zamanda (haziran ayrnda) ergin

+ nimf yogunlugu, yaprak basrna 2-4 adetin uzermde olursa, 2. llaclarna

yapt lab i l i r . Ancak bu d6nemde Kiraz sinegi mOcadelesi yapilacaksa, bu

zararh icin ayn blr ilaclarnaya gerek yoktur. Temrnuz-aqustos aylannda

ergin + nimf sayisr, yap,rak basina 2-4 adetin uzerinde olursa uc;uncOilaC;-

lama gerekebilir.

Kullamlacak ilac;lar ruhsath olmah ve llaclarla ilgili tavsiyeler en

yakm Tarim il veya IIc;eMudurliigunden almrnahdrr.

I F T C I E G : I T I M SERISI -25-

eekil-3: Armut kaplan I ergini

$ekil-4: Armu! kaplaru zaran

pisl.ikleri ve salqiladrklan tatlirnst maddeler,

yapraqm sol unum yapmasrru engeller ve

yapraklarda yaruklarm meydana gelmesineneden olur. Yogunlugun yOksek olduqu du-

rumlarda; agar;:lar iyi geli1?emez, sOrgOnler

tam olqunlasamaz, meyveler kOr;:ukve kall-

tesiz olur.

Konukc;ularl:

• Armut, elma, ayvada, krraz, visne,

settall, kayrsi, erik, ceviz, kestane, rnusrnu-

la, fmd rk , frenk uzumO, kavak, s6g0t, kara-

agar;:, sus bitkileri ve c r na r

Mucadele yontemleri:

• Kimyasal mucadete :

Kiraz sinegi ve Elma yaprakbOkeninekars: kimyasal rnucadele yaprliyorsa, bu za-

r a r h icin ayn bir llaclamaya gerek kalmaz.

Ancak llkbaharda (nisan aymda) krslaklar-

dan crkan ergin sayrsr, yaprak basrna orta-



8akla Zinni (Epicometis (=Tropinota) hirta)

Zarar ~ekli:

" Ergin b6cekler, meyve aga9lan-

run ve diger bitkilerin ciceklerinln di§i

ve erkek orqanlanm, gen9 yapraklan,

hatta tomurcuk ve meyveleri yiyerek

zarar verirler.

Konuk.;ulan:

"Bakla Zinni' polifag bir zararhdir.

Turuncqiller dahil bOWnmeyve aga9la-

r t, bag, hububat, sOs bltkilerl, bazt seb-

L.- ~ ....I . ze ve yabanci otlarda zarar yapar.

l;iekil-5: Baklazrnrn e rg in i

Mucadeleyonten;eri:,

• KUlturel onlemler:

Agaglann 9igekli olduqu d6hemde yapilacak kimyasal mucadela,

d611enmeyi saglayan balansi ve diger bocektere zararh olduqulcin, Bak-

l az r n ru mOcadelesinde kOltUrel onlemler 90k onernlldlr. Toprak islemssi

ile toprakta bulunan yumurta,. larva veerginlerin zarar gormesi ve 9Qyle-

ce zararh populasyonunun dusmasl s a qla nma h d rr ..

• Mekanik mOcadele:

Baklazmru erginleri, gOnOn gOne§li saatlerinde 90k hareketlidir. Bu

nedenle, erginlerin az hareketli olduklan sabahm erken saatlerinde,

agaglann altma carsaflar serllmeli ve aga91ar kuvvetlice silkelenerek, er-'

gin bcceklerln carsatrn Ozerine dusmesi saqlanrnah ve dusen bocekler

toplanarak oldurfllmetidir ..Aynca aga91ann altma, mavi renkli kaplar veya

legenler yerle§tirilir ve bu kaplar yansma kadar su .ile doldurulur .. Ergin



I f l F T C I E G I T IM S E R I S I . . . ; , . 2 ; . : : 5 : . ; ; , .=",...d~--=-=-~--=:::---...,...~.---...,,~===

~OCekler, rnavt renge yonelerek, kaplarm i9indeki suya duser. DO.en bo-

cekler, her gun toplanarak imha edilir.

• Biyoteknik mucadele:

Ulkemizde henOz ruhsath olmayan mavi renkli cezbedici tuzaklar,

bazi ulketerde bu zararhrnn rnucadelesinde kullamlmaktadrr.

• Kimyasal mOcadele:

Bu zararhrun mOcadelesinde, cok zorunlu olmadikca kimyasal muca-

dele tavsiye edilmemektedir. ki

Populasyonun cok yuksek oldugu bahceterde, bir miktar an kayb: da

goze ailnarak, uygun bir ilaC kultamlarak kimyasal miicadele yaprlabilir.

Mucadeleye karar verebilmek lcln, 8akla Zinni erginlerinin ve zaranrun

gbriilmesi gerekir. Bu nedenle, agac;lann pembe tomurcuklannm gbriildu-

gu zamandan itibaren, erginlerin Clkl~1gozlenmelidir. Ergin b6cekler top-

raktan ClklP, cicsklerle beslenmeye ba~ladlgl zaman bir ilaclama yaprl-

rnalrdrr.Kullamlacak ila~lar ruhsath olmah ve llaetarla ilgili tavsiyeler en

yakln Tanm il veya IIr,:eMOdOrlilgi.inden almmahdrr,

Kiraz Sinegi (Rhago/etis cerasi L.)

Zarar $ekli:

Larvalann meyve lclnds beslenmesi sonucu meyve eti rengi kahve-

renqlleserek cunJ r ve meyve dokumter: meydana gelir (Sekil 8). Aynca

$ekil-6: Kirazsinegi ergini ~ekil·7: Kirazsinegi larvas: .$ekil"8: Kirazsinegizaran

28



K I R A l V E V I l? N E V E T I ~ T IR l c I L tG I

h a s a t ta , m e yve le r k u r t lu o lduqu lo in pa za r de ~e r i dO l?Uka lu r . K ira z s in e -

gin in za ra n e n fa zla a rta v e ge r;:g i ge §it le rde go rU lu r .

Konuk~ularl:

• K ira z ve v i s ne

Mucade le yon tem le ri:

• KUlture l on lem le r:

• H as a tta a gag Oze r in de meyve brra k r lm a rn a h ye re do ku le n kur t lu

kirazlar toplarup d e rin gu ku rla ra gomO lm e lid ir .• Sa nba ha rda to pra k ls le me s i ya pr lrn ah dr r .

• Turtandacrhk

• Da ya rukh c e s it le rin ye tis t ir i lm es i, ya ba ni k ira z ve Lo nic e ra tu r le ri-

n in k ira z u re tirn bo lqe le rin e d ik ilm e me s i.

• B iyo te knik rnucadele:

DO§Okve o rta pa pO la s ya n yagun luk la n nda (h af ta da tuza k ba sm a 1-

10 a de t e rgin ) 4 a de t Re be ll s a n ya pis k a n go rs e l tuza k -a rn o n yurn k a p-

sO IO /a ga g a s ua ra k k it le s e l tu za k lam a yaprlir.

• KimyasaI mueadele :

K ira z s in egi i le m Oe ade le za ma n I s a n ya prs ka n go rs e l tuza k la r la be -

lir le nm e li, tuza kla rla i lk e rgin in ya ka la nrn as mda n s on ra e n ge g 1 h a f ta ig in -

de ila g uyqu l an rnahd r r . Buna go re 'h a fta da tuza k ba sm a 10 ade t e rg in de n

ta zla ya ka la nrya rs a o nc e lik le ze h ir l i ye m kismi da l l la c la me s i (a ga gla nn

gun ey yo nOn de , a ga cm buyOk lOgOn ego re 1-3 da hn ya pra kla n iy ie e ila g-

la ru r), pa pO la sya n c ok yO ks ek is e k apam a ila c la rn a ya pr lm a hd rr .:

Kullamlacak llaetar ruhsatll olm ah v e ila~larla ilg ili tav siye le r e n

yak," Tarim il v eya II~e MOdiir lOgunden ahnrnahd«,

29



Kiraz siyah yaprakbiti Myzus persicae (Sulz.)

Zarar $ekli:

Yaprakbitleri, meyve aqaclanrun taze sur-

gOnlerde, gene;:yapraklar ve yaprak saplan uze-

rinde gruplar halinde beslenmeleri sonueunda,

Diger yaprak bitlerinde oldugu gibi, Kiraz siyah yaprakbitinin de cok

etkili predatorleri ve parazitoitleri bulunrnaktadrr. Bu dogal dusrnanlan,

korumak ve etkinliklerini arnrmak ic;:ingerekli tedbirler ahnrnahdrr. Bu fay-

dahlar, bol bulunan bahc;:elerden, hig bulunmayan veya az bulunan bah-

gelere bulastmlmak suretiyle de biyo lo i l k mucadelede kullamlablllr. Bun-

lann, insektaryumlarda kitle halinde uretilerek bahcelere sahnmasi da du-

~unUiebilir. Aneak bu sekilde yapuacak biyolojik rnucadele daha masraf-

hdrr. Bu nedenle; faydahlara zararsiz veya az zararh ilaclan tereih etmek

ve ilactarna zamaruru, bunlann en az zarar goreeegi sekilde ayarlamak

suretiyle, dogal dusrnanlar korunrnahdrr.

IFTCI EGITIM SERISI ·25-

$ekil-9: yaprakbiti ergini

ve yurnurtast

$ekil-l0: Kiraz sinegi larvasi

surqunlerde kisalrna ve yapraklarda kivnlma go-

rOIOr (Sekil 10). Yagunlugunun yOksek olmasi ya

halinde, meyvelerin kur;:Okkalmasma ve seklinln

bozulrnasma neden olrnaktadtr.


• KilltUrel onlemler:

Cogalmalannl enqellemek iein, kiraz bah-

c;:elerinde Yabanci ot mOeadelerine 6nem veril-

melidir. Bahc;:eninicinde ve yakmmda yaprakbit-

lerine duyarll bitkilerin yeflstirllmernesine ozeng6sterilmelidir .

• Biyolojik mOcadele:



$ekil-14: Dipkurdu ergini l?ekll-12: Dipkurdu ergini $ekil-13: Dipkurdu zaran

MLicadele yontemleri:

• KOltOrel 6nlemler:

Sonbaharda toprak islernesi yaprlarak, kokon icinde bulunan larvala-

nn bir krsrrurun 61mesi s aq l a n r n ahd r r .

• Kimyasal mLicadele:

Kiraz sUlugu, genellikte kimyasal rnucadeleyi 'gerektirecek kadar

ekonomik 6neme sahip bir zararh degildir. Aneak populasyonun yuksek

oldugu yerlerde, daha 6nceden bula~lk olduqu bilinen klraz bahceleri, ni-

san ayl sonundan itibaren kontrol edilir. Yeterli yogunlugun bulunduqu

bahcelerds, larvalar gbrUiur gorOlmez ilaclarna yaprlmahdrr, Gerekirse,

birinci ve ikinei d61un larvalanna karst, 13-15 gun sonra bir llaclama da-

ha vapilabilir. Sadece butasik agaclarda mOcadele yap r l r nahd r r ,

Kullamlacak ila{:lar ruhsatlr olmah ve ila{:larla ilgili tavsiyeler en

yakm Tarim il veya II{:e MOdLirlUgunden almmahdsr.

Meyve agaci dipkurtlan (C apnodis SPP .)

Zarar ~ekli:

Larvalann kok kabuqunun kambiyum tabakasrru kemirmeleri sonu-

eu once agaclarda buyurne durursonra zayrtlayarak kurur ($ekil 16). Er-

ginler fidan ve agaylann geny sOrgOn, a~1 g6zu ve yaprak saplanru ye-

mek suretiyle zarar verirler.



Konuk~ulan:

• An te pf ls tlg l, s s t ta li, e rik , k a yrs i, k ira z, v is ne , ba de m , id r is .


Bu za ra rh la r da h a c o k f ida n la rda , s us uz k a lr rus v e h e rh a n gi b ir s e -

be p le za yit d O~mQ~a ga e ;:la rd a za ra r ya pa r.

• Kulturel onlemler:

• Aga e ;la nn a ltm da ki o t v e c a h la r te m iz le nm e li,

• Su la ma v e gubre le me ye d ik k a t e dile re k a ga e ;:k uwe tl i bu lun du ru l-ma l l ,

J

=.."",...-=""""= _ _ _ _ , , , , , , , , , = , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , = - = , , , , , , , , , , , , , , , , , ,= , , , , , , , , , , , , , , , , , , f f = ~ K : . : . . : ' R : . . : : : A Z : . . . . : V . ; . . . . : E V I $ N E Y E T I $ T l R l c I L l l i l

• Ka buk lubit p ro b lem i yo k s a yumur ta k o yrn a s iru e n ge lle m e k ic ln

a ga e ; g 6v de s in e k ire e ; badanasi yapmak ,

• Bu la l? tk a ga e ;la rda k6k bo qa z: v e a n a k6k le rde bu lun a n la rv a ta r

to pla rup im h a e d ilm e li,

• Sa ba hm e rk e n s a a t le r in de v e a k s a rn uze r l a ga e ;la n n g6vde v e k6k

bo ga zm da bu lun an e rg in le r to pla rup im h a e ditm e lid ir . F ida n la r s a rs ila ra k

ye re d us e n e rg in le r o ld uru lrn e lld lr ,

• Kimyasal mucadele :

Aga e ; a ltm da s ap d ip le r i ye n rn ls ta ze ya pra k la rrn bu lun rn as r, a ~1 g6z-

le r in in v e ta ze s urgQ nte r in k e rn lr l lr n ls o lrn as i bu za ra rh run v arh g in I g6s t e -

r ir . B6y le a qa c ta rda e rg in g6rO IdO gO nde v e ya k 6k bo qa zla n nda za ra rh runl a r vas I v e ya za ra n g6rO IdO gO n de ila e ;lam a ya k a ra r verlllr, MOca de te h a zi-

ra n , te mm uz, a gus to s a yla nn da yu rn ur ta la nru k o yduqu d6n em de 15 gOn -

de bir a ga e ;:ta n n 1 m yOk s e k lige k a da r a la n g6vde le ri v e 1 m c a prn da da -

ire ic in de k a la n k6k bo ga zl c iv a nn da k i to pra k yuze yi l la c ta nm ah dr r ,

Kullarulacakila~lar ruhsath olman ve ila~larla ilgili tavsiyeler en

yakm Tarim iI veya II~e Mudurlugunden ahnmahdrr ..

33

I



lEG ITIM SERIS I ·25-

Meyve agael ve fidanlarda toprakaln zararhlan

(Polyphylla spp.,Me/%ntha spp.,Anoxia spp.)

Zarar ~ekli:

Bu tu run e rg in le r i., b itk ile r in to pra k OsW krs r rn-

Ia nn i, la rv a la ri is e k ok le r in i y iye re k za ra rh o lm ak ta -

drr. An c a k e s a s za ra n , f ida n la n n v e a ga~ la n n k o k -

le r in i ye m e k s ure tiy le , la rv a la r ya pa r ($e k iI19).

.. Konukeulan:

Elm a , a rm ut, e rik , k ira z, a yv a, s e t ta ll

MOcadele yontemleri:$ekil-17: Polyphylla ergini

$ekil-18: Polyphylla larvas:

$ekil-19: Polyphylla zaran

.. KOitOrelonlemler:

• Su la ma , gObre le m e gib i bakim is le r n le r i tam

o l a r a k yapr la rak a ga 9 ve f ida n la r s aqhkh t u tu lma -

hdi r . .

• Bu za ra rlr la rla bu la s ik f lda n lik la rda , k u lla -

m la ca k c if t l lk gObre s i o nc e ila c la mp, to pra qa

ka n s t r n lmah c n r .

• H az lra n v e te mm uz a y la n n da ba h ce ls r -

de ya ba no i o t te m iz lig in e o ze n go s te r i lm e lid ir .

Ba hc e s on ba ha rda 20-30 e m de rin llq ln de s u -

rO le re k la rv a la r, M aY ls ayrnda 1540 e m de rin lig in de s OrO le re k , pupa la r.

Te rn rn uz-a qu sto s s O rO le re k yumur ta la r ta h r ip e d ilm e lid ir .

• Ge re k f ida n llk la r v e ge re ks e m eyv e ba h e e le rin de , ge ee le ri e rg in le r

to p la n a ra k o ld t lru lm e lid ir . .

.. Kimyasal mOcadele :

Bu za ra rh ya k a rs t , s ade ce la rv a za ra n nm bu lun d l..lgu f ida n v e a gaQ-

34



K l R A Z V E V I ~ N E Y E T J ~ T I R I C I L I ( ' j 1

larda kimyasal mucadele yapu r nahd r r . IIkbaharda, 0-20 em toprak derin-

ligindeki toprak sleakllgl 9-1O°C'ye uiasip, larvalar faaliyete ba§ladlgl za-

man ikinei ve u9uneu donern larvalara kars: bir ilaylama yapihr. Sonba-harda ise, y6relere gore degi§mekle birlikte, ilk yagmurlardan sonra, lar-

valar toprak yuzeylne yakm ve oze l l t k l e 90gunun ikinei donem bas l anq r -

cmda oldugu zaman bir ila91ama yaptlablllr. Aneak onemll olan ilkbahar-

da yaprlacak ilaclamadrr. Ilkbahar llactamas: yapilmayan bahcelerde, za-

rar yaygln olarak bulundugu zaman ve ergin ucuslanrun fazla olduqu yll-

larda, sonbahar ila91amalannm da yaprlmasi gereklidir.

Kullarulacak llaelar ruhsatll olmall ve ilac;larla ilgili tavsiyeler en

yakm Tarim iIveya IIc;e MOdOrlLigLinden almmahdsr.

Meyve yazlclbocegi (Scolytus rugulosus Mull)

!?ekil·20: Yazicrbocek ergini $ekil-21: Yaz i c i be cek pupasi $ekll·22: Yazrcibocek zaran

Zarar $ekli:

Meyve yazlelb6eegi, agac;lann dallan, g6vdeleri ve gozlerinde gale-

riier ve delikler acrnak suretiyle zarar yapar. Yazrcibocek zaran gorniu§

bir dal kabugu kaldmldlgmda 2-6.em boyunda kisa bir ana qaleri-vs iC;iodun tozu ile dolu 20-60 mm uzunluqunda bircok egri galerinin varllgl go-

rulOr (Sekil 22). Zarar gorup, beslenme duzenl bozulan dallar kurur. Er-

ginlerin goz diplerinde actiklan delikler nedeniyle gozler kurur, gelecekte-

ki meyve verimi duser. Sonuc olarak zarar goren agaglar 2-3 Y II iC;inde

onernli dOzeyde etkilenir. Onlem ahnrnazsa kuruyabiHr.



------- _ ---- - -- -------------------.. ,..

. . . . . .

e l l FTC;;I EIlITIM SEIiII sl ·25·

Konuk4jiulan:

• K ira z, e lm a , a rm ut, a yva , seftali, e r i k , kayrsr, gibi blre ok m eyv e a ga -

cmda ve o rman

MOcade le yon tem le ri:

• KOltOre l onlemle r:

Y a zic ibo c ek le r in mOe a de le s in de e n e tk il i yo n te rn k ultu rs l te dbir le rd ir .

Agagla r zam amnda v e uygun s e kllde ya pr la n k u ltu re l ba k im is le rn le ri l le

k uwe tl i bu lun du ru lm ah dir , Aga c la nn Oze r.in de k i za ra rh ile bu la s ik da lla r

m ut la k a bud an rn a h dr r . E rgin le r b itk i d ok us un a gir i§- lc ln ya ra la n rn a la n n 0 1 -

dugu kisrrnlan te rc ih e tt ig in de n buda ma la r ge c ik tir i lm em e lid ir . Buda na n

v e za ra r go re n k r s r r n l a r maeun l a kapa t r lmahd r r ,

• Mekanik m licade le :

Budama a r t ik la n , m a r t s o n u -n is a n ba smda ya k r lrn a h dr r , Ayn c a , i lk

e rgin Q 1k l91ba §-la dlQmda (n is an s o nu-m a yis ba s la n ) s ag llk h da lla r k es il ip

tuza k o la ra k a ga c la ra a s t lrn a h dr r . Bu da lla r ya k la §lk 1 a y s o n ra to p la n a -ra k im ha edilmelidir, Bu tuza k la ma h e r do l ig in te k ra rla nm ah dir .

• B iyolojik rnucadele:

D09a l dO§-m an la nn k o run ma s i v e e tk in lik le rin in a r tm lrn a s i ie in ge -

re k ll te dbir le r a lmmah drr . Bunun le ln budam a a r t-k la n , ba h ge de s ira l.a r

a r a s i nda Y I Q I n h a lin de be k le ti le re k , a ra nk -rn a r t a yla n a ra sm da pa ra zito it -

le rin 9 lk l§-m a o la na k s aq la nm a lrd r r . D09a l dO§-m an la n e tk il i o lduqu lc in ,bu za ra rl lya k a r§-l k im ya sa l mOc a de le de n kacmrlmahcu. D ig8 r z ar ar h ta ra

k a rs : ya pila c a k lla c lam ala rda is e ya ra ru la ra za ra rs iz v e ya a z za ra rh a la n

s e c ic i i la gla r te rc ih e dllm e liv e lla c lam a za rn aru , do ga l dusm am arm e n a z

z a ra r go r e e s gi §-e k H d ea y ar la nm a lid rr

Ku llam lacak ila 91ar runsath o lmah ve ila4 jilarla i1 9i1 ita vsiy e le r en

yakm Tarim il v e ya 11geM lidO rlO gOnde n ahnmahdrr,



K I R A Z V E v i N E V E T I ~ T I R I C I L I G I

Tomurcuk Tirtnlan

Yefil tcmurcuknrnn (Hedya nubiferana Haw.), Klrmizi tomurcuk

n r n h (Spilonota ocel/ana (Schiff.), KO~Ok tomurcuk gOvesi (RecUlvaria

nanella Hubn.)

~ekil·23: Ye§iItomurcuk ~ekil·24: Ye§iltomurcuk ~ekil·25: Krr r ruz t tomurcuk

.Mill ergini nrnhIarvasi tlrtll! ergini

~ekll·26: Klrmizi tomurcuk ~ekil·27: Kuyuktomurcuk ~ekil·28:KuguktomurcukMill larvas: guvesiergini gOvesizaran

Zarar ~ekli:

Ye9i1tomurcuknrtrllanrun kislarrus larvalan, tomurcuklan van tarafla-

nndan delip iclne girmek suretiyle ve Qi-;ekleri de yiyerek zarar yapar ..Lar-

valar daha sonra bir yapragl ikiye katlayarak, blrkac yapragl birbirine sa-

rarak, yapraklan meyvelere veya. dallara yap r s t r r a r ak , aralannda besle-·nenir. B6ylece meyve kabuqunu kemirerek, meyvelerin kalitesini ve pa-

zar degerini dO§OrOrler.Yazrn yumurtadan cikan larvalar ise, yapraklann

alt epidermisini delerek, zarara neden olurlar. Kurruzi tomurcuk larvalan

Ilkbaharda, krsladiklan yerleri terk ederek tomurcuk. cicek ve yapraklarla

beslenerek zarar yaparlar. KOcOk tomurcuk gOvesinin, larvalan llkbahar-

da tomurcuklar ve ciceklerde beslendikten soma, salgrladtklan ipegimsi

ipliklerle yapraklan birbirine baglar ve bunlann arasmda beslenirler (l?e~

37



kil 28).Yazm yumurtadan c r k a n larvalar yapraklann epidermisleri a r a sma

girip beslenmek suretiyle zarara neden olurlar. Yapraklarda dar, kCu;:Oke

yrldrz !?eklinde galeriler aca r l a r .

Konuk~ularl:

• Ye~il ve Krmuzi tornurcuktrrtrllan kiraz,elma, armut, ayva, musrnu-

la , eri~, kay i s t ve gO I

KOyOk tomurcukgOvesi kay r s i , erik, bade rn , kiraz, se f t a l i , elma, ay-

v a , rn us rn ula ve gul


• Biyolojik mucadele:

Ankara llinde, Yesil ve Krrrruzi tomurcukttrtrh yumurtalannda yumur-

ta parazitoiti T.embriyophagum sap t an rms t r r . Bu yumurta parazitoitinin

Ankara lIindeki meyve bahc;:elerinde yayqm olarak bulunduqu ve bazi yer-

lerde, adl ge~en zararhlann yurnurtalanru %90'na va ran oranlarda para-

zitledigi sap t an rms t r r , T.embriyophagum'un ve diger dogal dusmanlannkorunmasi ve etkinliqinln arttmlmasi i~in gerekli tedbirler ahn r n a hd r r , Fay-

dahlara za ra r s iz veya az zararh ilaclann tercih edilmesi ve ilaclama za-

marurun, bunlarm en az zarar goreeegi sekilde aya r l a nmas r , dogal du!?-

manlann kcrunmasi acismdan son dereceonemJidir.

• Kimyasal mOcadele :

Diger zararhlar, ozellikle yaprakbukenlere kars: yaptlan mOcadele,

tomurcuk trrtrllanru da kontrol altma aldlgl iein, bu zararhlara ka r s r ayn bir

ilaclarnaya genellikle gerek kalmaz. Ancak yogunlugun, ekonomik zarar

e§liQinin Ozerine ylktlQI yerlerde, bu zararlilara karst, tomurcuklann patla-

ma donerninde bir ilaclarna yaprlabilir. Kimyasal mOcadeleye karar vere-

bilmek icin i1kbaharda, kiraz bahe;:elerinde tomurcuklar patlamadan once,

her 10 dekar icin 5 agae;:secilir. Bu agac;:lann degi§lik yonlerinden 20'§ler



= ,.......""""'~ ................................- - , = " " " " ' ' '' '' '' '' '' '' '' '' '' '' '' '' '' 4 , . ' '' '' '' '' '' " ; ;K ; ; ; I R ; , : ; ;; A Z ; , , V ; , : : :; E ~V I $N E _ V _ E _ T I _ T I _ R I _ C I L I O I

adet tornurcuk veyacicek buketinde (toplarn 100 arganda) inceleme ve

sayrm yapuir. Bu sayrmlarda, 10-15 larva bulunan bahcelerdekrnyasal

rnucadele yapihr,

Kullamlacak Hat;lar ruhsath olmah ve ilat;larla ilgili tavsiyeler en

yakln Tanm il veya IIt;e Mudurlugunden almmahdsr,

Yaprakbilkenler

(Archips rosa nus L.,A.xylosteanus L.)

!;l e k il -2 9: Y a p r a k bLi ke n

e rg in i

!;l e k il-3 0: Y a p r a k bOke n

yumurtasi

!;l e kU-31: Y a p r a k bOke n

zaran

Zarar $ekl i:Yumurtadan cikan larvalar yeni surqunlerin ucunu, gozleri ve 9ir;ek-

lerin erkek ve dil?iorqanlanrn yiyerek.zarar yaparlar. Yapraklan ipeksi a9-

larla birbirine baglaYlp buket haline getirirler ve tek yapragl orta damar

boyunca pure gibi sararlar ($ekil 31).

Konuk-;ulan:

'Elma, armut, kiraz ,ayva, kaytsr, nar, badem, erik, , ceviz, tmdrk,

malta erigi, turuncqll, frenk uzumu, bogurtlen, ahududu


, KGlturel onlemler:

Erken ilkbahar, sonbahar ve kl~ aylannda, g6vde ve kahn dallardaki

yumurta paketleri ezilerek yak edilmeli, parazltlenrnls siyah yumurtalann

ezilmemesine dikkat edilmelidir.

39



-- - -- - - -- - - - -- ----------------

~ekil"32: P. gerasirnowi

zaran

e;ekU-33: L. scilella zaran e;ekil-34: L. clerkella zaran

I E~ITIM SERIS I -25-

• B iyote knik mLicade le :

Agar; basma 5-6 adet yumurta. paketi bulunan bahcelsrde kelebek

Qlkl~mdan 1 hafta sonra her a9aca 1 adet besi tuzagl asilarak kitlesel tu-

zaklama y a pr lma l id rr .

• K im yasal mOcade le :

Agac; basina ortalama 7 adetten fazla yumurta paketi bulunan ve er-

ken ilkbaharda r;ir;ek ve yaprak buketlerinln %6'dan fazlasi larva lie bula-

s r k s a kimyasal mOcadele yaprhr.

Kullam lacak i1a9lar ruhsatll o lmah v e ila lflarla ilg ili tav siye le r e n

. yakm Tarim iI veya Illfe MOdLirlL igLindenalmrnahdrr .

Yaprak gale rigOve le ri

Phyllonorycter gerasimowi (Hg), Stigmella ma/ella (Stt.)

Lyonetia cferkella (L) Leucoptera scitella Zell.

Zarar eekli:

Yaprak galerigOvelerinin larvalan yapraqm iki epidermisi arasmda

parankima dokusunu yemek suretiyle zararh olurlar. Galeri seklllerl her

tOr ioln degi§;ik olup tur aymrruna olanak saglar. P. Gerasimovi ($ekil 32)

L. scltella ($ekil 33) ve L. clerkella ($ekil 34) yaprakta farkh zarar yap-



K IR A Z V E v i N E Y E T I ~ T I R I C I L l G I

rnaktadrr, Bu turler ozellikle fidanlarda ve geng meyve aQar;larmln yap-

raklannda 9aleri acarlar, Populasyonun cok yOksek oldugu yillarda zara-

ra ugraml§ yapraklann ve agaglann geligmesinde bir duraklama olur.Yapraklar zarnamndan once dokulOr, meyve verimi azahr ve kalitesi du-

s e r , TOrkiye'nin elma yetlstirllen her yerinde bulunurlar.

Konuk-;ulan:

• Elma, armut, klraz, erik, fmdlk,

MOcadele y6ntemleri:

• KOltOrel 6nlemler:

Vaprak galerigOveleri, klgl a9ag altlannda d6kOlmu§ yapraklar ara-

smda, toprakta, agar; kabuki an a l t rnda gegirdikl.erinden, bahgelerdeki ku-

rurnus yapraklann toplanarak yok edilmesi, topraqm surulrnesl, agar; ka-

buklarmm soyulmasi zararh popOlasyonunun dusrneslnl saqlar,

• Kimyasal mucadele :

Meyve bahcesi ve fidanliklarda; nisan ortalarmdan itibaren ilk cikan

yapraklar kontrol edilir. Yaprak basma ortalama 4 veya daha fazla zarar-

II canh larvas I dusuyorsa ve parazitlenme cok dO~Okise n i san - r nay r s or-

talan arasmda birinci llaclarna, ternmuz-aqustos ortalan arasmdaki kont-

rollarda sOrgOn ucu altlanndan annan yapraklarda ortalama 4 veya daha

fazla can h larva varsa ikinci llaclarna, eylul baslarmdanltibaren ortalan-

na kadar yapilan kontrollarda tesadUfen annan yapraklarda ortalama 4

veya daha tazla can Ii larva v a r s a ' ugOncO llaclarna yapr l r r .

Kullamlacak ila-;Iar ruhsatll olrnah ve llaelarla ilgili tavsiyeler en

yakm Tarim iI veya II~e Mudurlugunden ahnmahdir.

41



FTCIE~ITIM::.:SE;:.:R.:.:.I.::.:SI:..,-,;2.5;"-==,;"",,,=~=-======_-=====

Sert Cekirdekli Meyve Aga~larmdaMonilya (Mumya)

Hastallgi (Scterotinia taxa Aderh et Ruhl.)

l?e k il-35 : D a l O ze r in dek u ru yu p r n ur n ya la s a n9ic ; :ek le r

!? e ki l-3 6:Y a r a O ze r in d e k i

z amk l a nma

l? e kU -37: Ku ru yup

m u rn ya ta s a n m e yv e le r

Zarar $ekli:

• Qir;ek rnonilyast hastahqrrun sorun olduqu bancelerde, gigek en-

feksiyonlanru meyve enfeksiyonlan takip edebilir. Meyve enfeksiyonlan

genellikle meyve olqunlasrnasma yakrn donernds meydana gelir. Ilk be-

lirtiler, meyve kabuqunda olusan kahverengi bir veya blrkac leke halinde-

dir. Lekelerin etraflannda, 891k kahverengi bir halka bulunur. Meyve etl-nin lcine doqru c;:urOmebaslar: ancak lekeler cukurlasrnaz, Bu lekeler za-

mania meyveyi burusturur ve tamamen kurutur. Kuruyan meyveler mum-

yalasir ve dalda aS11ikahrlar (Sekil 37).

Konukeulari:

• Monilya hastahq: klraz, visne, kayisr, erik, badem ve seftaf agaQ-

lannda zarar yapar. Bu hastahk, genel olarak yurdumuzun hemen herbolqesinde gorOlmektedir. Marmara 'Bolgesinde, 6zellikle Kocaeli cevre-

sinde, epidemi yillannda %80-90 orarunda zarar yapabilmektedir.

Miicadele Yontemleri

• KOltOrel onlernlsr:

• Hastahqrn gorOldOgO bahcelerde: aga91ar Ozerindeki turn kuru

dallar budarup yakrlrnalr, a9a9 Ozerinde kalan ve yere.d6kOlen mumya-



KIRAZ V E VI~NE Y E T l l T I F l I C l l l G I

la~ml~ c;:it:,:eke meyveler, toplanarak yak edilmelidir

"K imyasal mOcad e le

• Agac;:larC;:iyeklenmebaslanqrcmda (%5-10 cicekte) iken 1. llacla-

ma ; tam yiyeklenme d6neminde (%90-100 c;:iyekte) iken 2. llaclarna, uy-

gulanmalldlr.

Ku llamlacak i1aQ la rruhsath olmah v e ilaQ larla ilgm tav siye le r e n

yakm Tarim II veya II(:e MOdOrlOkler inden almmahdrr.

§-ekil-40: Etmenin yaprak

beltrtilsri

Yaprak Lekesi Hastailgl

[Blumeriella jaapH (Rehm.) V. Arx.]

§-ekil-38: Etmenin yapraktaki $ekil-39: Elmenin yaprak

belirtileri belirtileri

varmrs gibi gbrOnOr. Caplan 1-3 mmkadar olan bu lekeler, gayri munta-

zam veya yuvarlaktrr. Bunlar dagJnllk veya yapraqm sadece bir krsrmnda

meydana gelebilirler ($ekil 38, 39). Lekeler birbiriyle blrleserek, geni~

$ekil-40: Etmenin yaprak

belirtileri

Zara r $ ekli:

• Hastahk belirtile-

ri yaprakta, meyve ve

meyve sapmda gorOlur.

Yapragm ust yOzeyin-

de oncelerl bordo renk-

te olan lekeler, sonrala-

n kmruzrmsr-kahveren-

gine donOiiur. Konidis-

por kurnelerlnln etrafa

yayilmas: nedeniyle,

sanki bu lekelerin alt

yuzOnde, klrll beyaz

renkte bir kabuklu bit



alanlar olusturabllir ve 0 klslmdaki dokuyu oldOrebilir. Bu k r s r r n la r genel-

likle kivnhr ve kahverenqiteslr ($ekil 40). As rn derecede hastalanan yap-

raklar dokulebihr.

• Yaprak lekesi yanmda, cok ciddi yaprak d6kOImesine neden olur.

Yaprak d6kOlmesi, bu hastal!~m karakteristik bir belirtisidir. Yaprak d6kOI-

mesi, haziran ayt ortasmda baslar, Bazen agae;larda sadece meyveler

kahr, Bu meyveler de iyi geli§emez ve olgunla§amaz. Bunlann kaliteleri

dO~Okve tatlan da iyi degildir.

• Aynca bu hastahqa yakalanan a~ac;larda, odun dokusu olusurnu

da iyi degildir. Hasta agae;lar, kl§ soquklanndan zarar garOr. Bu durumun,

2-3 YII devam etmesi halinde, agae; elden cikabillr. Ertesi yilda, sOrgOn

geli§imi ve clcek i.iretimi azahr, Aynca bir cok meyve g6z0 61urve dolayi-

siyla meyve tutumu azahr,

• Hastalik tldanhklardatozellikle nem tutan fidanllklarda) cok

yayqmdir. Yapraklarm erken d6kOImesine neden oldugundan, fidanhklar-

da cok ciddi zararlar ortaya eikar.

• Meyve uzerinde, yuvarlak ve 0.5-2 mm capmda lekeler meydana

getirir. Bu leketer, meyve etine az veya cok batrktir. Ye§il meyvelerdeki

lekeler bordo, olgun meyvelerdekiler ise kahverengi-siyah renklidir. Leke-

ler birbiriyle birle§tigi taktirde meyvelerin sekilleri bozulur. Meyve sapm-

daki lekeler ($ekiI41) bazen cok kur;Okoldugu lcln g6rmek zor olabilir. Bu

lekeler yaprak d6kOImesiyle beraber zaman s r z meyve o l qun l a s r nas t ve

kalite dus r ne s i n e sebep olurlar.

Konukeulan:

• Yurdumuzda genellikle nemli alan Karadeniz B61gesinde yaygm-

dr r , Ancak Marmara ve Ege Balgesinde (Kutahya'da visne agar;lannda)

de garOlmektedir. Kiraz, visne ve mahlep agar;:lan, bu hastahqm konuk-

culandir.

44



Mucadeleyontemleri:

.. KUlturelonlemler:

.. H a s ta llg ln C;;:lk l~m a uygun a la n, n em tu ta n ye rle rde ba nc e k uru l-

rn a ma h dir .

I

!

f K I R A Z V E v iiN E V E T l i T I R I C ' I L I ~ 1

.. Kimyasal mucadele:

.. Pe ta l ya pra kla nn '% BO-90'n! do.kOldOgOzaman 1. l l a c l a r na yapr l -

m ail. 2. l la c la ma ve d ige r i la c la rn a la r is e ; l la c la nn e tk i s Ore le ri d ik k a te a ll-

n a ra k, h az ira n s o nun a k a da r uyqutanmahdrr. l la e la m ala r h a sa t do n em in e

ka da r s u re ce q l ic ln , s o n lla e la rn a ile h as a t a ra s i s u re ye uyu lrn a h d r r , H a -s a t ta n s o n ra , ya pra k la rda fa z la le k e m e v c u t is e b ir i la o lam a da h a ya pr l-

r nah c r r ,

.. K ire c ;;:,po ta s yum ,fo s fo r v e h umus yo n un de n fa k ir a la n ba h c e le r -

de fa zla go rO ldO gu ic ln , bu ra la rda uygun gO bre le m e ya pr lrn a lrd tr .

.. Fun gus un k l~1 ge c ;;:ird ig iye re do kO le n h as ta hk h ya pra k la r, i lk ba -

h a rda ilk e n fe ks iyo n ka yn ak la nru o tus tu rm ak ta dir . Bu n ede n le to murc uk -

la r pa tla ma da n o nc e , h as ta lrk l i ya pra k la r s OrO le re k to pra qa ka ns tm lm ah

v e ya to pla na ra k ya kilm ah drr . Bo yle bir uygu lam a h em in ok u lum yo gun lu-

gun un a za lrn a sm a n e de n o la c a k , h em de lla c la rn a n rn ba s a n s iru artttra-

cak t r r ,

.. Bu la s ik a ga c ;;:la rtnlm h as t v e s e rt lt ik ah u re tlrn m a te rya li k ulla ru lm a -

51 e n e tk in te dbird ir .

.. F ida nh k la r s ik te s is e d ilm em e li v a ya gmur lam a s u lam a ya p r l r na -

r n ahd r r ,

Kullamlacak llaclar ruhsatll olmall ve llaelarla ilgili tavsiyeler en

yakln Tanm II veya IIc;:eMudurlOklerinden ahnmahdrr,



---- - ---------------~~~~~~-__. .... __

Zarar $ekli:

• Fungus kl§l, hasta-

hkh tomurcuk pullan ara-

smda miser halinda gecirir.

Burada olusan stromadan,

ilkbaharda konidisporlar

maydana gelir. Bunlar prl-

$ekil-42:Etmeninmeyve $ekil-4D:Etmeninyaprak mer enfeksiyonlan gercek-

belirtileri belirtileri lestlrlr. Bir Yllilk ve daha

ya!}11 clan kanserler ile

hastahkh tomurcuklar, primer enfeksiyonlann kaynaklandir. Sekonder

anfeksiyon kaynaklan ise enfekteli surqunler ve yapraklardir.

• Hastahk, agacin tamurcuk, yaprak, surgOn ve bazen de meyvele-

rinde belirtiler olusturur ($ekil 42). Yapraklardaki ilk lekeler, yuvarlak,

1 mm capmda ve krrmrzimsr-san renktedir. Bu lekaler, giderek koyu kah-

vsrenplleslr ve kuruyarak duser, Boylece yapraklar, sacma He delinmis

gibi bir gorOnOm kaza ru r , Bu belirti, Yaprakdelen h a s ta liq: lc ln t ip ik tl r ($e-

kil 43). Bu hastalrk, yapraktaki delinme ve dokulrne zarartanyla, asimilas-

yon alanlannda kayrp olusturarak, agaclann zayrtlarnasma neden OIUT.

• Enfekteli tomurcirklann, ilkbaharda parlak, zarnkh clmasi ve ko-layca kopmamalan, bunlann saglamlardan aynlrnasrru saqlar. Hastalikla

bulasrk alan tomurcuklann dibinde once lezyonlar, sonra zamanla bQyO-

yen kanser yaralan olusur. SOrgOndeki bu yuvarlak kahverengi kanser

yaralan, zamanla genil?ler ve zamk salglsl 90rOIOr.

KonukQulan:

• Hastahk, yurdumuzda tal} ceklrdekii meyvelerin yeti§tirildigi tOm

CIFTCI E~ITtM SERISI .2~

Yaprak Delen Hastallgl

(Coryneum beijetincki! Dud.) 82

46



===~~-== --- . .. .. ." , , ~ = - -- = . .: . . :K . :. :. .: IR : . . . ;; ; ; A Z E V I ~ N E V E T I ~ T I R 1 C I L I G I

bblgelerde yaygmdlr. Kiraz, visne, seftall, kayisr, erik ve badem agac;:lan, - Ibu hastallgm konukcularidrr.


• KOitu re lo nlem le r:

• Hastahku tomurcuklar ve kanser yarasi bulunan dallar ve sOrgun-

ler budanarak bahceden uzaklastmlrnahdu.

• Sulama, gObreleme, toprak lslerne ve budama, iyi bir havalanma

ve agacrn kuvvetli geli9mesini saqlayacek sekllde uygulanmalidlr.

• K im yasal mucadele:

• Sonbaharda, yapraklar dbkOldOkten hemen sonra 1. ilaclarna ve

ilkbaharda, gigek tomurcuklan acilmadan once de 2. ilaclarna yaptlrnah-

drr ,

• llaclarnalarda, yOksek basinch motorlu pulvertzatorler kullanurna-

lrdrr. llaclarna, ruzqarsiz bir havada yaprlrnali ve agaglann bOtOnyaprak-

lan, sOrgOnleri,ve dallan iyice rslanlmaudrr.

Ku llam lacak ilaQ la r ruhsath olm ah v e ilaQ larla ilgiJi tav siye le r e n

yakm Tarim II v e ya IIQ e Mudurlukle rin de n ahnmahdn.

Meyv e Agac1annda A rm illaria Kok Curuklugu Hastallgl

[Armillaria mellea (Vall.) Que/.}

.~ekil-44: Armillaria k6k

guruklugO hastallgl (A.

mella)'mn olu~turdugu

sapkah mantarlar

~ekil-45: Etmenin .

ktikbogazlnda olu~lurdugu

miselyum

~ekil-46: Etmenin ktikte

olu~lurdugu miselyum



- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

OlrlM SER ls l ·25 · "\

Zarar $ekli:

• O rm an ve m eyve a ga gla n nm kbk le rin de guruk luk ya pa ra k a ga c ;:la ·

n n o lu rn un e n e de n o lu r . Hastaliqa ya ka la na n a ga gla rda s urgun o lus urn ua za h r, ya pra k la r s ara r r r v e dbku lu r , sO rgOn ve da l la r o lm eya v e k u rum a-

ya ba s la r , s o nun da a ga gla r tam am en kuru r la r . Bu be lir t i le rin o lus um u v e

a ga gla n n blum u 4 yrllrk s Ore yi ge re k t ir irs e de s idde tl i e n fe ks iyo n k os ulla -

n n da bu s ure 1-2 yila k ada r in e r .

• H a s ta h qa ya ka la n rn rs a ga gla n n k o kle ri in c e le nd iq in de ik in c i k o k-

le rde n ba s la ya ra k kbk bo qa zm a ka da r k a buk do kus u ile o dun do kus u

a ra srn da be ya z fun ga l ta ba ka run o lus tuqu go rO IO r . H a s ta hqm ba s la nqr -

cm da o dun do kus u acik k a h ve re ngid ir , da h a s o n ra s a nm tra k v e ya be ya z

s On ge rim s i do kuya do nu90r ($e k il 45, 46).

• Aga gla rm ya s am la n run k rs a lm as rn a , a ga c ln v e rim ya s in da a lOm O-

n e n e de n o ldugu ic in e ko no m ik a c ida n o ne m lid ir . To pra q: iy i s e c llm am ls ,

ba h ce ku ru lus u v e kO ltO re l ls le m le ri te kn ig in e uygun ya p ilm arm s ba h ce -

le rde e tm en k o la y ge li§ le bilm e k te dir . Bu fun gus un e n ta ns if ta nm yapilanba hc e le rde k i a ga c ;:la n c o k a z hastalandtrdtqi b i l i nmek ted i r .

Konuk9ularl:

• K o nuk c u la n o rm an ve m eyv e a ga gla n d lr . Y aygm o la ra k go rO ldOgO

m e yv e a ga c ;:la n e lm a , a rm ut, e r ik , s e fta li, k ira z, v is ne , kaytsi, du t, n ar , a s-

m a , ze yt in , k e s ta n e v e c e v iz , o rm a n a ga gla n is e rn e s e v e ign e ya pra k h -

la rd l r .

MOcadele yontemleri:

• KOitOrel onlemler:

• Kuruya n a gagla r ba h ce de n s 6kO Ie re k im ha e dilm e li v e ye rle rin de

k ir e c s bndG rO lme lid ir .

• H a s ta h k ba h c e n ln be l l i k e s im le r in de is e r izom o r f la n n s a glam

48 ~



agac ; l a r a ulasmamasi ic in h a s ta o la n la r 60 cm de rin lik v e 30 cm ge n i~ lik -

te k i h e n de k le r i le izo le e d ilm e lid ir .

• < ;evre ba h ce le rde h as ta n qm bu lun duqu durum la rda s e l s u ta n run

ge tire c e gi h a s ta h k h pa rc a la nn gir i~ in i o n le rn e k ic ;in ba hc en in c ev re s in de

60-70 cm de r in lik te h e n de k le r a C;l lm a lld lr .

• Aga c ;la r s aqla rn v e s aglik ll ye tis tin lrn e li, bun un ic ;in te kn iq in ge re k -

t ir dig i 6 n lem l e r a lmrna i rd t r .

• O rm a n a ga c ;la n nm k e s im iy le e lde e d ile n bo s a ra z iye h em e n me y-

ve ba hc es i te s is e dilm em e li, to pra k 2-3 Y II bo s br rak r l r nahdr r ,• So n ba h a n n ilk ya gm ur la rm da n s o n ra o lus a n fun gus un s a pka la n

v e o lus tuk la n ye rde k i k 6k pa rc a la n im ha e dilm e lid ir .

• Aga c ;:la r de rin d ik i lm e me li, a 91r1s ula nm am ah ve k6k le r in ya ra la n -

rn am asm a d ik ka t e d ilm e lid ir .

• Kimyasal Mucadele:

.' llaclarnalara hastalik goru ldugunde baslarur.

Kullamlacak i 1a~ la r ruhsath olmah ve ilac;larla ilgili tavsiyeler en

yakm Tarim II veya lIc;eMudurluklerinden alrnmahdir.

Meyve Aga91annda Rosellinia Kbk < ;un Jk lugO Hastahq:

(Rosellinia necatrix Prill)

Zarar $ekli:

• Ilk be lir t i ya pra k la r-

da k i s a ra rm a la rd r r . Y ap-

ra k s a ra rm a la r r a ga cm tu-

munds veya k6k l e rdek i

e n fe k s iyo n a ba gl! o la ra k

a ga c ln te k y6n un de o la bi-

lir . -Sa ra rm a v e s o lgun lu -

$ekll-48: Etmenin kok-

$ekil.47: Etmenin k6kteki lerde olu~turdugu misel

bellrtisi Ortusu



(fIFTCI E~JTIM SERISI ·25- "'\

gun yanl, sira yapraklarda kuculme de meydana gelir. Zamanla yaprakla-

nn kuruyup dokOlmesiyle agac;:tayaprak sayrsi azahr.

• Hasta agagJarda buyurnede durgunluk ve geriye doqru 61umg6ru-

lur, meyve verimi ve kalitesi duser, rneyveler irile§meden ve olqunlasrna-

dan dokulurter.

• Hasta aga<;lann ince k6kleri esrnerlesip c;:OrOrve kahn k6kler ile

kok bogazmda once beyaz olup giderek koyulasrp griden siyaha donusen

misel tabakasi olusur, KbkOn kabuk krsmr kaldrnlmca kabuk alunda ag

seklinde beyaz misel 6rtOsu "g6rOIO((Sekil 47,48, ). " Hastahqa yakalan-

ma fidanlarda ve geng agaglarda daha cok gorOIOr. Bu hastahk agaglann

kurumasma neden olduqundan ekonomik kayrp bnemlidir.,

Konukeulan:

• Tas ve yurnusak c;:ekirdekli meyve agac;:lan. orman agac;:lan, incir,

zeytin, bag ve turucqlller konukculandtr,


• KUlturel onlemler:

• Aglr va su tutan topraklarda bahce kurulmarnahdrr.

• Toprakta fazla su tutuimasma engel olunrnah, bunun lcin gerekir-

se bahcenin etratina kurutma engalleri acilarak fazla su akitrlman ve top:

raqm iyi bir sekilde havalanmasi saglanmahdlr.

• Bahc;:elersel sulanndan korunmahdrr; sal sulan ile gelerek tidan veaqaclann kok boqazlannoa Ylgllacak toprak dagltllmah. b6ylece k6klarin

fazla derinde ve havasiz kalmasi 6nlenmelidir.

• Sulama suyu ve gObre agac;:lann k6k bogazma degit teknigine uy-

gun sakllde tac izdisurnune verilmalidir.

• Bulasik bahc;:elerdeilkbaharda agac;:lann kok hoqazlan ana k6kle-

re·kadar acrlarak yaz aylan nda gune§ ve hava almalan saqlanmahdir.

5 ~ "



K l R A Z V E VI~NEVE TI§TIR ICIL IG I

• K6k le ri tam ame n 90ruye n a ga 9'a r , to pra k ta h ie k o k pareasi k a lma -

ya c ak s e k ilde de rh a l s bk Olm e lid ir .

• Kbk yO rOk lOgOnOns a g lam agaQ la ra bu la sm asm i o n le me k a rn a -

c ly la ba h ce ds h as ta h qm bu la s ik o ldugu k rsm m e tra fm a 1 m ds r ln l iq in de

h e n de k a c ilr n a h dr r .

• Kimyasal MOcadele:

• K im ya sa l v e kG ltO re lm Oc ade le ye ge ge bilm e k ic ln has t ahq r n g6rOI-

dO gO b ah c e le rde ilk ba h a rda a ga Qla n n d ip le r i acilarak k o k v e k 6k bo qa z-

Ia n in ce le nm e li, k bk le ri tam am en c OrOm (j~ o la n f ida n v e a ga 91a r 56kO I-m e li, h a s ta k rs nn ta r k en di c uk urun da ya kr lm ah dr r ,

Kullantlacak ila~larruhsath olmah ve ila~larlailgili tavsiyeler en

yakm Tarim II veya II(:e MOdOrlOklerinden almmehdir.

Kiraz Halkah Leke Virus Hastahgl

(Prunus Necrotic Ringspot Jlarvirus, PNRSV)

Zarar ~ekli:

• l lk ba ha rda a ga Qta s OrgOn ba s-

ladiktan h e m e n s o n ra , ya p ra k la rda

be lirg in o lm a ya n ac r k v e k o yu ye s ll

be ne k le nm e v e n ek ro zla r g6rO IO r. Bu

, n e kro zla r ge ne ll ik le s e k ils iz o lup n a -d ir e n yuv a r la k t lr la r, za m an la n e k ro z-

la r d6k OlO nc e ya pra k de lik de s lk o lu r

v e ya pra k ~e k li bo zu lu r (~e k il 49).

Bu de llk le r s a crn a ta n es i s e k lln de d ir .

• Bazi izo la tla n n e kro tik re a k s iyo n la n ta k ibe n s an be n ek le n me le re ,

n e k ro za v e ya pra k e n a s yo nun a yo l a c a r .

§ekil-49: PNRSV

'n in k ir az y ap ra k la n nda o lu§ lu rdugubel i r l i le r

!?ekil-50: PNRSV'n in k ir az y ap ra glnd a k i c a lic o b e llr tl la r i



la k s OrgO n o IU §iU -

m u go rO IO r . Bun u a ga yla rda ge li~m e ge riH gi v e o lum ta kip e de r.

• M e yve ge li§ im in de ge c ikm e (ge k il 51), m e yve le rde yo km e , le k e -

le nm e v e §'e k i l bo zuk lugu rn eyda na ge lir ($e k il 52).

• B irk a y lzo la tt ba zi e rik c e s lt le rln ln ya pra k la n n da k lo ro tik le ke c lz -

g i, ba n t v e m o za ik be llr t i le r o lus tu ru r ,

• V irus '% 50 'ye k ada r v e r im du§ 'Ok lugOn e v e f ida n ilk la rda da % 60'a

k a da r a n a e k a le m uyusm azh qm a s e be p o lm ak ta d ir .

• Ku§ k lra zi 9o g0rOn de % 15 ve P. m ah a le b 90g0rOnde % 53 'eka -

da r to h um la ta smm a s apta n r rn s tr r . F ida n l lk la rda % 60 'a k a da r a na c-k a-

le m uyu~m azh gln a s e be p o lu r .

• Bu v irus Y a pra k Kivnlma v i rOsO ile beraberolduqunda aga c i 5 YI I -

d a o ld urm e k te d ir .

Konuk~u l a n :

• K ira z, v is ne , e rik , § le fta li , k ay is r, P run us m ah a le b, P. c e ra s ife ra , P .

Am ygda lus ,. a yn c a gO I v e s arbe tc i o tu v irus un k o nuk c u la n a ra sm da drr ,

H a s ta tiqm be lir t i le rin e O lk em iz in ba zi b6 lge le rin de , K o nya Ak s eh lr v e A f-

yo n 'd a r as tla nm rs tr r.

I F T C I E C I T IM SEl l l s l -2&-

~ekn-51:PNRSV 'n in k ira z

m e yd an a ge lir di i~ i ge c ik m e

(sa~da )

!i ie k il-5 2: PNRSV 'n in k ir a zme y v e l e ri n de me yd a n a g e tlr d iQ in e k ro lik le k e le nm e le r v e § ek ilbozuklu~u

• Ban stra-

in le ri is e c a lic o is -

m i v e rile n k lo ro tikle k e le n m e le r o lus -

tu ru r ($e k il 50).

• $ idde t l i e n -

f e k s i y on l a r da ylp-



Kirazlarda Pfefflnger (Enasyon) Hastaligl

(Cherry Rasp Leaf Disease)

~ _ " . . . . , . . . _ = " " - " " " " " , ! " " " = = " " " " " , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ~ = ~ K ~ I R A ZV E v l $ N E YETI$TlRlcILltll~~


'. KUltO re l o nlem le r:.

• Yeni kurulan fidanhk ve bahcelerln eski bahcelerden uzakta, vi-

.. t n ari fidanlarla ku ru lmas t gereklidir ..ruse --

• Aynca fidanhklann her vejetasyon d6neminde kontrol edilerek,

_ t Ilk belirtileri g6steren fidanlann hemen sokOI.Opyok edilmesi hasta-nasa. -- aYllma o ra ru ru a za ltr r ,

1I{:jlnY

• Sa~lrkll Oret[m materyali, kalemler ve gen9 bitkiler 3soC'de 24-32

"n tuWlup bunlardan asr materyali almarak temin edilebilir.gu

• Hastallkll agac;lardan Oretim materyali ahnmamahdtr,

Zara r $ ekli:

• Bu hastallkla bulasrk kiraz a9a9

yapraklannrn 90gunda belirti olusur, Ilk

belirtileri san ye~iI lekeler seklinde

basiar. Mevsim basmda yapraklar nor-

mal g6rOIOr. Daha soma darahr ve ha-

fifee dalgall bir gorOnOm alrr, Yapragm

n fe ff in ge r h a sta ll" ln da n do ly l b' t f d h' d db" I! i ' " " , , - 5 3 ~ a O ; n l n a lt yuzunde o lu§an1r ara I aa ar Ir, oyece yaprak-

~~:l~~beJirtiSi.lar bOkOkgorOnOm a t t r , Aym zamanda

. etrik bir geli§lme gasterir. Has t ahq r n tipik ve teshistlk alan en onemli

aSI~rt'Si tse yaprak alt yuzeyinde olusan enasyon belirtisidir. Orta damar-bell I - .' .

lu<:arak bai'ayan bu belirti yan damarlar boyunca yaprak kenarlan-

dEln 0 "5' • .'

. do{Jru geli~ir (SekI153). Bulasrk yapraklar gevrek olup, eabucak kmhr,

n a k a"'aylan n yapraklan ge9 olusur.

l3ula~1 l ::' . .'



Zarar ~ekli:

• Kirazlardaki en onemli belirtisi yaprak sararmalandrr. Ayru zaman-

da yapraklarda daralmalar da g6rulur. Bazen de yapraklarda klorotik le-

ke ve delinmeler olusabilir (~ekil 54 a, b). Enfaksiyonun ileri donernlerin-

de k6r odun ad: verilen yapraksrz surgOn olusurnuna neden olurlar (Sskil55). Meyvelerde ise olqunlasrnada gecikme ve kuC;Oktane olusurnu soz

konusudur. Virus enfeksiyonunun yogun oldugu d6nemlerde verim kaybt

% 50'Iere ulasablllr.

Konuk<,:ularr:

• Virusun kirazdan baska bilinen di~er konukculan arasrnda erikve

seftali yer alrnaktadtr, Has t a hq r n belirtilerine Olkemizin bazi b6lgelerinde,

Konya Aksehir ve Afyon'da r as t lan r rns t r r .

MOcade le y6n tem le r i:

• KOitO re l onlem le r:

• Virusun enfeksiyon kaynaklannrn ortadan kaldtnlrnast en etkin

6nlemdir. Bunun iyin oncelikle fidanhklann kontrol altrna a lmrnas r gerek-

lidir. Hdanlrklarda c;6g0r, fidan ve a§1kalemlerinin allndlgl darruzlrk a9ac;-

Cucelik VirOsu

(Prune Dwarf uetvltus, PDV)

$ekil-54:PDV'nin kiraz yapraklannda olusturduqusarsararmalar ve yaprak daralrnalan

!?ekil-55:PDV'ninkirazsurgQnlerinde olu~turdugu

k6 odun belirtisi



~ I F T C I E G lr l M SERISI-25-

lar her YII kontrol edilmeli ve hastalik belirtisi gosteren agar;:lar derhal im-

ha edilmelidir.

• Hasta ve hasta !?uphesi olan.bitkilerden hicbir sekilde uretirn rna-teryali almrnamalrdrr.

• Bulasik agar;:lann t r n h as i ve sartifikali uretim materyali kullarulrna-

SI en etkin tedbirdir.

Bakteriyel Kanser ve Zamklanma Hastallgl

(Pseudomonas syringae pv. syringa e)

(Pseudomonas syringae pv. morsprunorum)

H astahk e tm e ni v e ya,aY I,' :

Hastahq: olusturan etmen

bakteridir. Bakteriler agar;:larda

olusan kanserlerin kenarlanndakikabuk dokusunda kl§ll ger;:irir. Ilk-

!?ekll-57:Yapraktakibaharda bakteri bu kanserlerde

delinmeler r;:ogalmaya baslar ve yagmurla cl-

cek ve gene; yapraklara yaYIIIr.

Gozlerdekl catlaklardan ve buda-

ma yerlerindeki yaralardan bitkiye

girer.

Hastahk be lirtile r i:

$ekil-58:yaprak !;iekll-59Meyvedeki • Yapraklarda kue;uk,. yag

belirtileri lekeler ye~iIi, sanmtrak haleli, zamanla

morumsu kahverengi renk alan lekeler olusur ($ekil).

• Bu lekeler zamanla kurur ve duse r , Yapraklar sacma ile de f i nm i s

bir gbrunum ahr ($ekil).

!;iekil-56:Yapraktakilekelenme

\

I

\



• Kanserli dallarrn uc krsrmlanndekl yapraklar ilkbahar sonlan ve

yaz aylannda solgunla~lp, olebilir.

• -H a s ta lrk n cicekler solar. kahverengi renk ahr ve dalda asth kahr

• Hastahkh tomurcuklar kahverenqileserek kurur (l?ekil).

• Ince dallar ve sOrgOnlerde yarukhk, kabukta esmer, r;:okOklekeler

gorOIOrve fazla saYldaki lekeler dalln kurumasma yol acar .

.• Ana dallar ve govde Ozerinde kanserler olusur. llkbaharda kanser-

ler hizla ilerler. Kanserli dokularrn yOzeyi islak ve yarnk gorOnOmlOdOr.Bu

bolgelerden zamk r;:lkl~1gozlenir (Sskil).

• Meyvelerde kOeOk, hafifce cokOk kahverengi lekeler olusabilir.

Konukculan :

Kiraz. ve Visne

Aynca erik, kaYlsl, turuncqiller, arrnut, seftali, badem, ceviz gibi

meyve aqac l a n ve gOI. leylak, karakavak, disbudak, mese. sogOt gibi r;:e-~itli bitkiler.

MOcade le yon tem l e ri:

KOiture l on lem le r :

• Fidan uretirninde saghkh 9090r ve gozler kullarnlmahdrr,

• Aglr hasta agac;:lar sokOIOp yakrlmahdtr,

• Agar;:lar Ozerindeki kurumus veya belirti bulunan dallar ve g6vde

Ozerinde bulunan kanserler sonbaharda ilac;:lamadan once kesilerek ya-

k r l r nahd r r .

• Budamada kullarulan aletler her seferinde % 10 'Iuk camasir su-

yuna daldmlarak dezenfekte edilmelidir.

57



I E~ IT IM S ER Isl ·25·

Kimyasal mueadele :

• l la c lama la r sonbaharda yapraklarm % 75'i d6kuldOkten soma 1.

llaclarna ve

• llkbaharda gozler uyanmadan once 2. ilaclama olmak uzere Yllda

iki defa yap rh r .

Kullanllacak ilac;lar ruhsatll olmah ve ilac;larla ilgili tavsiyeler en

yakln Tarim II veya Illre MudurlUklerinden ahnmahdtr,

K6k Kanseri Hastahgl

(Agrobacterium tumeieciens)

.Hastallk etmeni ve ya,aYI,1 :

Kok kanseri hastahqnu olU!.?t~ranetmen bakteridir ve bir yara parazi-

tidir. Bitkiye k6klerdeki yaralardan kolayhkla girer ve ur (tumor) olusturur.

Bu yaralar bocekler, nematodlar tarafmdan ya. da don zaran, mekanik i9-lemler sonucu acilrms olabilir. Bakteri toprakta uzun. sure canilliglni sur-

durebillr ve bulasik fidan ve toprakla yayu rnak t ad r r .

Hastallk belirtileri:

• Hastahk etmeni meyve aga<;lan ile bazi orman ve park agac;lan-

run kok boqaz t annda ur olusturur ($ekil ).

• Hastalik belirtilerininesas gorOldugCt yer agac;lann

kok bogazl olrnasma ka r s r n en-

der olarak kok ve agacln toprak

usta bolumfmde de g6rulur. In-

ce ve derinde yer alan k6klerde

g6rulmez. !?ekil-60:Ba~langl(;;taki $ekil-61.:K6k bogazmda

krem rengi urlar geli§mi§ur

II



K I R A Z V E V I § l N E Y E T I~ T IR I C I L IG I

• K6k bo ga zln da bu lun a n pa ra n k im a h uc re le rin in a sm c ;:o ga lma s IY -la 6n e eUk ie kOc ;:uk ,k re m re ngi u r la r o lus ur , Bu ur la n n yuze yi duzgOn ve

yurnusaknr.

• Ur la r bO yO duk c;:ed l§ yO ze yle r i k uru r , esmerleslr ve purOzlO bir g6-

r u n u r n a llr ($e kil ).

• H a s ta h qa siddetll ya ka la na n f ida nla r iy i ge li~e me zle r. G en e a ga c;:-la r k r sa s Ore de k uru r v e ya §11a ga c;:la r da a z ve ka li te s iz m eyv e v e r ir le r.

Konukculan:

Ki raz , visne, seftall, e r ik , e lm a , a rmut, c e v iz, a yv a , dut, k e s t a n e ,

rn us mula , ze rda li g ib i m eyve a ga c;:la n ve k ava k, s 6g0t , gO l, pa muk , tu tun ,do ma te s , pa ta te s , pa n e ar , s a rdun ya gibi b itk ile r

MOcadele yontemleri :

KOlturelonlemler:

• Aglr v e n em li to pra k la ra f ida n h k ve ya m e yve bahcesi ku ru lmama-l rdr r .

• F ida n llk v e ya m e yve bahcesi ku r a r ken topraqm bu bakteriyle bu-lasrk o lup olrnadiq: k o n tro l e d ilm e l id ir .

• To pra k altt zararlrlanyla m lie a d e le e d ilm e l id ir .

• Ba k te r i ya ra ye r le r in de n bitk iye gir i1?yaptiqmdan a §1 k a lem uyu-

m un a d ik k ate dilm e li v e a §1 ye rle ri m ae un la ka pa tr lrn ah drr .

• Ka ns e r li a ga c;:la rs 6k tJ Ie re k yo k e dilm e li v e e ukur c ;:e v re s in e 40 e m.de rin lik v e 20 e m. ge n i§lig in de te e r it c ukuru a c ilm ah v e ic ;:is on rn e rn ts ki-

r e e le d o ld ur ulr n a h d rr .. . Kimyasal mtleadele :

• M eyv e· a ga c;:la nn da k6k k an se rin e karst yazin bire r h a fta lle yapi-

la ca k o la n ik i uygu la m ayla ur la nn .ya yr lrn as i b ir 61c ;:udee n ge lle n e bile c e k-

Kiraz ve Vişne Yetiştiriciliği, Hastalık ve Zararlıları ()

Documents

Transcript of Kiraz ve Vişne Yetiştiriciliği, Hastalık ve Zararlıları ()