Kingdom Fungiอาณาจักรรา

อ.นลนิ วงศข์ตัตยิะคณะวทิยาศาสตร์มหาวทิยาลยัแมโ่จ ้

Kingdom of lifeProkaryotic members

Monera……………………….Eukaryotic members

ProtistaFungiPlantaeAnimalia

Eukaryotic members in microbial worlds

Algae Fungi ProtozoaCell organization

Single -or multicellular

Single -or multicellular

Single-celled

Source of energy

Sunlight Organic compounds

Organic compounds

Size Microscopic or macroscopic

Microscopic or macroscopic

Microscopic

OutlineลกัษณะของราMold and yeastการจําแนกประเภทของราลกัษณะของราในไฟลมัตา่งๆ และการ

สบืพันธุ์ความสําคญัของรา

Kingdom Fungiเคยอยูใ่นอาณาจักรพชื แตร่าแตกตา่งจากพชื

พชืไดพ้ลงังานจากแสงอาทติย ์ พชืใชค้ารบ์อนไดออกไซดเ์ป็นแหลง่คารบ์อน

1960s ตัง้อาณาจักรราการศกึษาเกีย่วกบัรา Mycologyนักราวทิยา Mycologist

ลกัษณะของรา เป็น eukaryotic cells มเียือ่หุม้นวิเคลยีส ไมม่คีลอโรฟิลลส์งัเคราะหอ์าหารเองไมไ่ด ้กนิอาหารโดยสรา้งนํ้ายอ่ยแลว้

ปลอ่ยออกมายอ่ยสารอนิทรยีจ์นเป็นโมเลกลุเล็กและดดูเขา้เซลล ์(saprobe) ผนังเซลลเ์ป็นไคตนิ (acetylglucosamine subunits) เสน้ผา่ศนูยก์ลางประมาณ 1-30 µm มักเป็นพวก aerobe ตอ้งการ ความชืน้ ≥ 70%, อณุหภมู ิ20 – 35 °C, pH ≤ 5.0 มทีัง้เป็นเสน้ใยหรอืเซลลเ์ดยีว ไดแ้ก ่รา (mold) หรอื ยสีต ์(yeast)

http://www.youtube.com/watch?v=uexpo4OBIo0

Molds and Yeasts

Molds (รา)

•ลกัษณะโคโลนเีป็นปยุๆ•มลีกัษณะเป็นเสน้สาย หลายเซลลร์วมกนั •เสน้ใย เรยีกวา่ hyphae หรอื mycelium (เป็นกลุม่กอ้น)Septate hyphaeNon-septate hyphae (aseptate hyphae, )

•เสน้ใยอาจพัฒนาเป็น fruiting body เชน่ เห็ดตา่งๆ•Haustoria เสน้ใยแทรกในเซลลพ์ชื หรอื สตัว ์เพือ่ดดูซมึสารอาหาร•Rhizoid เสน้ใยทีค่ลา้ยรากพชื ใชด้ดูซมึสารอาหาร (Rhizopus spp.)

Molds and YeastsYeasts (ยสีต)์

•เป็นเซลลเ์ดยีว แตอ่าจตอ่กนัเป็นสาย เรยีกวา่ pseudomycelium •ลกัษณะโคโลนคีลา้ยแบคทเีรยี คอื เรยีบ มันเงา•ลกัษณะ กลม รปูไข ่หรอื ทรงกระบอก•ขนาดเซลล ์3-8 µm (แบคทเีรยีขนาด 1 µm)•มักเพิม่จํานวนแบบไมอ่าศยัเพศ โดยการแตกหน่อ (budding) หรอื แบง่เซลล ์(binary fission)•ตวัอยา่งเชน่ Saccharomyces cerevisiae ใชใ้นการทําขนมปัง หรอื ผลติแอลกอฮอล์

การสบืพนัธุ ์(reproduction) Asexual reproduction

Budding Fragmentation Fission Sporulation

Sporangiospore Conidia Arthrospore Chlamydospore Blastospore Conidia Micro/macroconidium

Sexual reproduction Zygospore Basidiospore Ascospore

Fungi Classification Phylum Chytridiomycota Phylum Zygomycota Phylum Ascomycota Phylum Basidiomycota

Chytridiomycota (the chytrids)

•โบราณทีส่ดุ เซลลเ์ดยีว •ม ีflagellated zoospores (เคยอยูใ่นอาณาจักร Protista)•พบในซากพชื-สตัว,์ เป็นปรสติในพชืและสาหรา่ย หรอื เป็นแอนแอโรบพบในทางเดนิอาหารของสตัว ์เชน่ แกะ วัว ควาย•พบไดท้ัง้แบบ unicellular และ aseptate hyphae•มกีารสบืพันธุท์ัง้แบบอาศยัและไมอ่าศยัเพศ แตไ่มม่ ีdicaryotic stage•พบอยูใ่นนํ้าและบนดนิ•เป็นปรสติของพชื

Synchytrium endobioticum ทําใหเกดิโรค potato wartPhysoderma zeaemaydis ทําใหเกิดโรค brown spot of corn Urophlyctic alfalfae ทําใหเกดิโรค crown wart of alfalfae

Synchytrium endobioticum ทําใหเกิดโรค potato wart

Chytridiomycota

Zygomycota(the black bread molds)

• ม ีzygospore ซึง่ทนตอ่สภาพแวดลอ้มตา่งๆ

• เสน้ใยเป็นแบบ Aseptate hyphae

• มกีารสบืพันธุท์ัง้แบบอาศยัและไมอ่าศยัเพศ

• พบใน ดนิ ซากพชื-สตัว์

• ตวัอยา่งเชน่ Mucor, Rhizopus (bread mold)

• ม ีdicaryotic stage ในวงชวีติ

Ascomycota (the sac fungi)

•มกีารสรา้ง ascospore (haploid) ผา่นชว่ง meiosis ในถงุ (sac) ทีเ่รยีกวา่ ascus จงึอาจเรยีกรากลุม่นี้วา่ sac fungi หรอื cup fungi•Septate hyphae•มกีารสบืพันธุท์ัง้แบบอาศยัและไมอ่าศยัเพศ•ไดแ้ก่ ยสีต ์ราทีท่ําให ้อาหารเน่าเสยี brown fruit rotting fungi, truffles, พบในไลเคน เป็นราโรคพชืหลายชนดิ เชน่ powdery mildew

Rhizopus oligosporus

Sac fungi

Basidiomycota (the club fungi)

•25,000 species•ไดแ้ก ่เห็ดชนดิตา่งๆ•Club fungi•มกีารสบืพันธุท์ัง้แบบอาศยัและไมอ่าศยัเพศแตก่ารสบืพันธุแ์บบไม่อาศยัเพศพบไดไ้มบ่อ่ยนัก

ลกัษณะของราในไฟลมัตา่งๆPhylum Hyphae Sexual

sporeAsexual spore

etc.

ChytridiomycotaZygomycotaAscomycotaBasidiomycota

ตวัอยา่งความสําคญัของราประโยชน์

ใชใ้นอตุสาหกรรมหลายชนดิ เชน่ Saccharomyces การทําขนมปัง การผลติแอลกอฮอล ์(เบยีร,์ ไวน)์ ชสี

ยาปฏชิวีนะ เชน่ penicillin (Penicillium),cyclosporin (Cyclosporium)

ยอ่ยสลายซากพชื สตัว์ เป็นอาหาร เชน่ เห็ด Symbiotic

Lichens รากบัสาหรา่ย Mycorrizae รากบัรากพชื

ตวัอยา่งความสําคญัของราโทษ สิง่ของผพุัง อาหารเน่าเสยี กอ่โรคในคน สตัว ์พชื

โรคภมูแิพ ้เชน่ hay fever, asthma สารพษิจากรา (fungal toxins) เชน่ Alfa

toxins จาก Aspergillus โรคตดิเชือ้จากรา (mycoses) เชน่

histoplasmosis, coccidioidomycosis, candidiasis, กลาก, เกลือ้น

Rust, smut