Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de...
Transcript of Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de...
![Page 1: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/1.jpg)
Katrijn D’Hondt
Kinesitherapie bij personen met de ziekte van
Parkinson
![Page 2: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/2.jpg)
• Doel van kinesitherapie• Richtpunten en onderzoek• Behandeling• Samenvattende tips
Inhoud
2
![Page 3: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/3.jpg)
• Doel van kinesitherapie• Richtpunten en onderzoek• Behandeling• Samenvattende tips
Inhoud
3
![Page 4: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/4.jpg)
Doel kinesitherapie
• Tegengaan symptomen• Onderhouden en/of verbeteren van
mobiliteit, kracht, evenwicht, uithouding• Preventie van inactiviteit• Valpreventie• Verminderen beperkingen in dagdagelijkse
activiteiten• Verbeteren kwaliteit van leven
4
![Page 5: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/5.jpg)
• Sterk bewijs effect kinesitherapie op:– Houding– Evenwicht– Gang– Fysiek conditie
• Matig bewijs– Transfers
Wetenschappelijk bewijs
5
![Page 6: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/6.jpg)
• Doel van kinesitherapie• Richtpunten en onderzoek• Behandeling• Samenvattende tips
Inhoud
6
![Page 7: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/7.jpg)
• Tremor: 50%, rust -> actie• Rigiditeit: Lodenbuis of tandradfenomeen• Akinesie: blokkeren, startmoeilijkheden,
kleinere en tragere bewegingen, 80%• Posturale instabiliteit: tragere
evenwichtsreacties, retro- en propulsie
TRAP
7
![Page 8: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/8.jpg)
• ICF: International Classification of Functioning– Stoornissen– Activiteiten– Participatie
• Ziektespecifieke schalen– Hoehn & Yahr-schaal– UPDRS: Unified Parkinson Disease Rating Scale– PDQ, FOGQ, PAS,…
Evaluatie
8
![Page 9: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/9.jpg)
Classificatie Hoehn en Yahr
Classificatie volgens Hoehn en Yahr
1 Beginstadium met lichte symptomen aan 1 lichaamszijde
1,5 Eenzijdig met beginnende axiale problemen
2 Tweezijdig. Geen evenwichtsproblemen, intacte houdingsreflexen. Licht kyfotische houding. Traagheid en spraakproblemen.
2,5 Matige ziekteverschijnselen. Herstel op retropulsietest.
3 Matige tot ernstige ziekteverschijnselen. Enkele houdings- en evenwichtsproblemen. Stappen verstoord, nog zonder hulp. Fysiek onafhankelijk.
4 Ernstige ziekteverschijnselen. Gedeeltelijk hulpbehoevendheid. Stappen en staan is aangedaan, nog zonder hulp.
5 Eindstadium. Volledige invaliditeit. Lopen en staan zonder hulp onmogelijk. Continue verpleegkundige zorg noodzakelijk.
9
![Page 10: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/10.jpg)
• Doel van kinesitherapie• Richtpunten en onderzoek• Behandeling• Samenvattende tips
Inhoud
10
![Page 11: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/11.jpg)
Behandeling
Vroege faseMiddenfase
Late fase
Tijd
DiagnoseStart medicatie
Preventie van inactiviteitVerminderen angst om te vallenBevorderen fysieke capaciteit
Behouden of stimuleren van transfers, houding, evenwicht. Trucjes aanleren.
Preventie van complicaties
training - training/cueing/cognitieve strategieën - training/strategieën/compensaties
11
![Page 12: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/12.jpg)
Therapie
Fase I en II Fase III, IV, V
Informeren Gangrevalidatie*
Spierkracht Mobilisatie en stretching
Uithouding Cognitieve strategietraining
Mobiliteit* Functionele training en transfers
Houding* Hulpmiddelen
Evenwicht* Reiken en grijpen
Inoefenen cognitieve strategieën* Relaxatie en ademhaling
Valpreventie Mictietraining
12
![Page 13: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/13.jpg)
• Armen en benen– Mobiliseren gewrichten– Stretchen verkorte spieren– Versterken verzwakte spieren– Functioneel trainen
• Romp– Strekken en draaien romp– Krachtuithouding stabiliserende spieren– Bekkenkanteling
Mobiliteit
13
![Page 14: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/14.jpg)
Voorbeeld 1
14
![Page 15: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/15.jpg)
Voorbeeld 2
15
![Page 16: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/16.jpg)
Voorbeeld 3
16
![Page 17: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/17.jpg)
Voorbeeld 4
17
![Page 18: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/18.jpg)
• Vroege stadia!• Door vermoeidheid, pijn, gedaalde
aandacht, minder gevoel, verstijving gewrichten
• Belangrijk voor evenwicht en preventievallen
• Voorlichting• Stretchen buigers, versterken strekkers• Oefeningen correct bewegen• Kinesitherapie meest effectief
Houding
18
![Page 19: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/19.jpg)
Voorbeeld 5
19
![Page 20: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/20.jpg)
Voorbeeld 6
20
![Page 21: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/21.jpg)
• Statisch evenwicht oefenen• Dynamisch evenwicht oefenen• Onstabiele oppervlakten / ogen toe• Trainen evenwichtsreacties (correctieve
stappen)
Evenwichtstraining
21
![Page 22: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/22.jpg)
Voorbeeld 7
22
![Page 23: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/23.jpg)
Voorbeeld 8
23
![Page 24: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/24.jpg)
• Complexe automatische activiteiten• Verdelen in deelbewegingen: inoefenen,
herhalen• Stapsgewijs trainen in vaste volgorde• Oefenen en toepassen in dagelijkse leven• In gedachten beweging oefenen
Cognitieve strategietraining
24
![Page 25: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/25.jpg)
• Zelf doen
– Vermijden simultane taken of snelle kracht– In stapjes werken– Aandacht belangrijk, bewust inoefenen– Tijd geven– Aanpassen aan de patiënt
Cognitieve strategieën
25
![Page 26: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/26.jpg)
• Rechtstaan vanuit stoel
1. Zet voeten richting de stoel2. Breng zitvlak vooraan op de zitting3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de
knieën)4. Neem steun met armen (eventueel)5. Sta recht vanuit de benen 6. Strek de romp volledig uit
Voorbeeld
26
![Page 27: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/27.jpg)
Gangrevalidatie
Moeilijk starten en stoppen Frequent vallen
Verminderde paslengte Tremor
Verminderde pashoogte Vermoeidheid
Daling snelheid Moeilijk draaien
Minder romprotatie en armzwaai Probleem met dubbeltaken
Freezing Mindere voetafrol
Festinatie
• Moeilijkheden
27
![Page 28: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/28.jpg)
• Evaluatie: 6MWT, TUG, FOGQ, 10m wandeltest• Behandeling
– Oefenen correct gangpatroon– Oefenen draaien, obstakels, starten en stoppen– Cognitieve strategieën: voetenstuur– Hulpmiddelen– Thuis oefenen– Dubbeltaken oefenen– Cueing
Gangrevalidatie
28
![Page 29: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/29.jpg)
• Sturende prikkels die helpen om repetitieve bewegingen (stappen) te initiëren en continueren.
• Activatie intacte functie. Niet automatische drive stimuleren.
• Aandacht• Ritmisch• Auditief, visueel, sensorisch, interne cues
Cueing
29
![Page 30: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/30.jpg)
• Minder freezen of festinatie• Auditieve cues: stapfrequentie stijgt• Visuele cues: staplengte verbeterd
• Meest effect: “zet grote stap op de toon”
Effect cueing
30
![Page 31: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/31.jpg)
• Onmiddellijk effect + oefeneffect• Grootste effect cueing in off-fase• Minder verstoring door dubbeltaken• Geen habituatie
• Dansen!
Effect cueing
31
![Page 32: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/32.jpg)
Voorbeeld 9
32
![Page 33: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/33.jpg)
• Auditief: uitstappen op 3e tel• Visueel: over iets stappen, lijn• Heupstuur (voetenstuur )• 1 stap achterwaarts en dan naar voor
Starten
33
![Page 34: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/34.jpg)
Voorbeeld 10
34
![Page 35: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/35.jpg)
• ‘Fit en actief’• ‘Actief blijven met Parkinson’• Lotgenoten• Bv. in UZ Gent
Groepstherapie
35
![Page 36: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/36.jpg)
• Doel van kinesitherapie• Richtpunten en onderzoek• Behandeling• Samenvattende tips
Inhoud
36
![Page 37: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/37.jpg)
• Op tijd starten met oefeningen/kinesitherapie (nut in elk stadium)
• Ritme, tellen, bewust aandacht• Moeilijke complexe bewegingen onderverdelen
in deelbewegingen• Tijd geven• Aandacht voor de houding• Dé Parkinsonpatiënt bestaat niet
Samenvattend
37
![Page 38: Kinesitherapie bij personen met de ziekte van Parkinson bij... · 2. Breng zitvlak vooraan op de zitting 3. Buig de romp voorover (hoofd voorbij de knieën) 4. Neem steun met armen](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050201/5f54d7d87db7ca025b2e3a9e/html5/thumbnails/38.jpg)
Nog vragen? Bedankt voor jullie aandacht!
38