Kinderen en voeding

Wat u als ouder dient te weten over voeding om de juiste keuzes te

maken!

Iedere dag maken we keuzes:

• Bewust: omdat we oprecht denken dat het gezond is

• Onbewust: door onbewuste beïnvloeding van reclameboodschappen en slogans

Goede voeding is juist voor kinderen zo belangrijk:

• Zij nog groeien nog (bv botaanmaak)• Hun hersenen zijn zich nog aan het

ontwikkelen • Hun schoolprestaties bepalen voor een groot

deel hun toekomst • Jong geleerd is oud gedaan• Voorkomen is beter dan genezen

De huidige generatie kinderen kampt veel met overgewicht, voedselallergieen, gedragsstoornissen, leerproblemen en/of

auto-immuunziekten.

Is er een verband met voeding?

Kinderen worden geconfronteerd met een lawine aan:

• suiker, • kunstmatige zoetstoffen, • geraffineerd en bewerkt voedsel, • conserveermiddelen, • smaakversterkers en kleurstoffen, • (keuken-)zout,• (trans)vet

Groot misverstand:

• als het kind “gewoon normaal eet, zal het vanzelf alle voedingsstoffen binnen krijgen dat het nodig heeft”.

• Eigenlijk bedoelt men met ‘gewoon, normaal eten’ het standaardmenu dat de meeste kinderen voorgeschoteld krijgen: ’s morgens brood of ontbijtgranen, ’s middags brood, ’s avonds macaroni, spaghetti, met misschien wel vlees in een paneermeellaagje, en tussendoor koekjes…

De waarheid:

Bij zo’n menu krijgen kinderen minstens 4 maal per dag koolhydraatrijke, glutenbevattende, bespoten, verarmde en bewerkte, en meestal genetisch gemodificeerde, tarwe binnen, die op verschraalde grond gegroeid is en later bestraald, gekookt, of gebakken is, zodat er nog weinig vitaminen en mineralen bewaard zijn gebleven…

Signalen van het lichaam:

• moeheid, • opgeblazen gevoel, • winderigheid, • snel weer trek hebben

• Oplossing: Zie tarwe eerder als een bijproduct in plaats van het hoofdbestanddeel van de voeding.

Wat kiest u?

Voedsel dat:

• Voedt• Geneest• Verlevendigt• Versterkt

Voedsel dat:

• Vult• Verziekt• Verarmt• Verzwakt

Problemen:

• verschraalde grond, • milieuverontreiniging, • toevoeging van chemicaliën • producten met weinig voedingswaarde

Hierdoor kunnen er gemakkelijk tekorten in de voeding ontstaan.

Wist u dat…

Het standaardontbijt voor kinderen,

bijvoorbeeld:sinaasappelsap, cornflakes, drinkontbijt, cruesli, brood met zoet beleg

meestal sterk bloedsuikerverhogend is?

Wist u dat:

• donkerbruin brood vaak bloem bevat en donker gekleurd is door caramelsuiker?

Lees daarom altijd goed de verpakkingen!

Wist u dat:

Ontbijtkoek nauwelijks voedingswaarde heeft?

• bevat veel koolhydraten en is gezoet met glucose-fructosesiroop

• Er is een verband tussen fructose(-siroop) en ontstekingsziekten en een zinktekort

• Het verhoogt de slechte vetten in het bloed• Past dus niet in een verantwoord dieet• Het enige wat we aan fructose moeten eten is fruit

(dus in natuurlijke vorm)

Wat is gezonde voeding?

• Gezonde voeding bevat een uitgekiende samenstelling van koolhydraten, eiwitten en vetten, met voldoende vitaminen, mineralen en sporenelementen, maar ook met essentiële aminozuren, essentiële suikers en essentiële vetzuren.

• Deze laatste twee groepen krijgen kinderen nu net te weinig binnen!

Wat betekent essentieel?

• Essentieel betekent dat het lichaam deze niet zelf kan aanmaken, en dus via de voeding moet binnenkrijgen.

• Er zijn essentiele aminozuren, essentiele suikers en essentiele vetzuren.

De 9 essentiële suikers zijn:• Mannose (bonen, linzen, kool, broccoli, tomaten,

paddenstoelen, shiitake, zwarte, blauwe en rode bessen, kruis- en veenbessen, perziken, appels, sinaasappels)

• Xylose (zwarte bonen, frambozen, aloë vera, berkensap, zaden)

• Fucose (kelp, zeewier, champignons, shiitake, zaden)• N-acetylglucosamine (shiitake, garnalen)• N-acetylgalactosamine (shiitake, runderproducten)• Neuraminezuur (biologische kippeneieren)• Arabinogalactan (kokosnoot, wortel, tomaat, zwarte bonen,

kurkuma).• Van glucose en galactose krijgen we meestal teveel binnen…

Wat betreft essentiele suikers:

• Zoals je ziet behoren veel van bovenstaande voedingsmiddelen niet standaard tot het menu van onze kinderen.

• Daarom is kennis hiervan noodzakelijk om een uitgebalanceerd voedingspatroon te garanderen.

De 8 essentiële aminozuren zijn:• Fenylalanine (kaas, amandelen, pinda’s, sesamzaad,

hazelnoten, rijst)• Isoleucine (zuivelproducten, vlees, kip, vis, schaal- en

schelpdieren)• Leucine (rundvlees, kip, eieren, bladgroenten)• Lysine (vis, melk, limabonen, vlees, kaas, eieren)• Methionine (eieren, melk, lever, vis)• Threonine (zaden, kaas, kalkoen, vis, kip, rijst, graan,

aardappelen)• Tryptofaan (kikkererwten, melk, bananen, chocolade,

zonnebloempitten, sesamzaad, kip, aardappel, ei, zalm)• Valine (zaden, kaas, kalkoen, kip, pistachenoten, vis,

cashewnoten)

Wat betreft essentiele aminozuren:

• Bij een heel gevarieerde voeding krijgen we meestal wel genoeg essentiële aminozuren binnen.

• In producten zoals quinoa zitten ook vele van bovenstaande aminozuren

• Vegetariërs of mensen die geen melk drinken hebben dus niet per definitie een tekort aan deze aminozuren.

De 2 essentiële vetzuren zijn:

• Linolzuur (hiervan krijgen we meestal teveel binnen)• Alfa-linoleenzuur (lijnzaadolie, walnootolie, saffloerolie,

hennepolie)

De ideale verhouding linolzuur:alfa-linoleenzuur is 1:3.

Het lichaam maakt uit alfa-linoleenzuur omega 3- en uit linolzuur omega 6-verzuren.

De meeste Nederlanders hebben een tekort aan omega 3-vetzuren en een overschot aan omega 6-vetzuren.

Soorten vet:

• verzadigde vetten, bv roomboter (met mate gebruiken),

• transvetten (geharde olien), deze zijn heel slecht (zitten ook in koekjes, taart, zoutjes)

• onverzadigde vetten. Deze laatste bestaan uit meervoudig onverzadigde vetten en enkelvoudig verzadigde vetten.

onverzadigde vetten:

• Meervoudig onverzadigde vetten bestaan uit:omega 3- (sardines, makreel, zalm, noten) en omega 6-vetzuren (maisolie, zonnebloemolie).

• Enkelvoudig verzadigde vetten zijn omega 9-vetzuren (olijfolie, avocado's, amandelen).

Omega 6 krijgen we zo’n 25 keer teveel binnen!Omega 3 en omega 9 zijn heel goed, ze helpen tegen kanker en andere degeneratieve ziekten.

Vetten:

Liever minder:• Zonnebloemolie• Maisolie• Margarine• Halvarine• Transvetten in chips, gebak

Maar wel:• Vette vis• Olijfolie• Amandelen• Avocado’s• Lijnzaadolie

Wat kan ik doen?

• Veel belangrijke voedingsstoffen zitten niet standaard tot ons menu. Daarom is kennis hiervan noodzakelijk om een uitgebalanceerd voedingspatroon te garanderen.

• Geef als ouder het goede voorbeeld.• Varieer om voedselintoleranties te

voorkomen.• Voer voedingsveranderingen geleidelijk door.

Welke alternatieven zijn er:

Liever geen:

• Wit brood, taart, gebak, koek• Witte suiker (en dus ook

vruchtenhagel, jam, chocopasta etc.)• Witte spaghetti, macaroni• Worst en varkensvlees• Aspartaam, smaakversterker E621• Schadelijke E-nummers• Snoep• Chips • Frisdrank• Chocomel/Fristi• Voorverpakt ijs• Koemelk

Maar wel:

• (Glutenvrij) bruin brood (met mate)

• Beetje honing (niet als het kind jonger is dan 1 jaar)

• Notenpasta, tahin, pure chocolade• Rijst, quinoa, amaranth, gierst• Wildgevangen zalm, sardines,

tonijn, makreel• (Biologisch) rundvlees, kip, tofu• Vers fruit, plakjes verse groenten• Kruidenthee, water, geitenmelk• Vers gemaakt ijs • Geitenmelk, biogarde, yoghurt

E-nummers

• Niet alle additieven zijn slecht. • Andere kunnen het zenuwstelsel, het zicht,

het gehoor, de vruchtbaarheid en het immuunsysteem aantasten.

• Ook hyperactiviteit, chronische bronchitis, slapeloosheid en agressiviteit kunnen in verband staan met verkeerde E-nummers.

Vervelend feit:

• Onderzoek naar het effect van voedingsadditieven is duur

• Het loont producenten niet; Veel is dus nog niet onderzocht.

• Ten onrechte menen mensen dat autoriteiten geen giftige stoffen toestaan in onze voeding.

verschillende categorieën van additieven:

• Kleurstoffen (E100 t/m E180)• Conserveermiddelen (E200 t/m E252)• Voedingszuren (E260 t/m E337)• Emulgatoren, smaakversterkers, en

synthetische zoetstoffen (bv E621, ofwel smaakversterker MSG)

Veilige E-nummers:

• De kleurstoffen: E100, 101, 140, 160c, 160e, 160f, 161, 162, 163, 170, 172;• De conserveermiddelen: geen • De voedingszuren: E263, 297, 301, 302, 303, 304, 306, 307, 308, 309, 322,

330, 331, 334, 335, 336, 337, 350, 351, 352, 353, 354, 356, 357, 400, 401, 402, 403, 404, 417;

• De verdikkingsmiddelen, emulgatoren en stabilisatoren: E440a, 440b, 445, 470a, 470b, 481, 482, 483;

• De zuurteregelaars, antiklontermiddelen en rijsmiddelen: E500, 501, 503, 504, 551, 558, E570, 574, 575, 578, 579, 585;

• De smaakversterkers: geen• De hulpmiddelen:, 901, 902, 903, 920, 927b, 938, 939, 941, 942, 948,

949, 959, 1103.

Gevaarlijke E-nummers:

• De E-nummers die hiervoor niet vermeld staan, kunt u beter vermijden.

• Ontwikkel de gewoonte om altijd de etiketten te bestuderen, want een andere oplossing is er niet!

• Vermijd altijd aspartaam en smaakversterker E621 (mononatriumglutamaat)

Aspartaam:

• tast het zenuwstelsel aan • is zeer kankerverwekkend • kan maar liefst 92 bijwerkingen veroorzaken,

varierend van hoofdpijn tot hersentumoren• Sainsbury’s, Engelands grootste

supermarktketen, heeft reeds besloten de producten met Aspartaam in de ban te doen

• Haal dit middel definitief uit het eetpatroon van u en uw kind!

Smaakversterker E621:

• Wordt ook wel mononatriumglutamaat (MSG) genoemd

• Is een neurotoxisch additief dat het vermogen heeft om de neuronen in de hersenen aan te tasten

• Wordt desondanks in bijna alle behandelde voedingsmiddelen aangetroffen!

Gevaarlijke combinaties:

• Aspartaam E951 in combinatie met Chinolinegeel E104 is zeven keer zo gevaarlijk als normaal.

• Mononatriumglutamaat E621 in combinatie met Briljantblauw E133 is vier keer zo gevaarlijk als normaal.

• De resultaten van deze studie zijn te zien op www.toxsci.oxfordjournals.org.

Wat kiest u?

Voedsel dat:

• Voedt• Geneest• Verlevendigt• Versterkt

Voedsel dat:

• Vult• Verziekt• Verarmt• Verzwakt

Zuur/base-evenwicht

• Alle biochemische processen in het lichaam vinden met behulp van enzymen plaats

• Een zuurgraad (pH) van het bloed rond de 7,4 is optimaal.

• We nuttigen teveel zuurvormend en te weinig basisch voedsel.

Zuurvormend:• kaas, • vlees(-waren),• vis, • suiker,• (wit)meelproducten (brood, koek, taart), • frisdrank, • pinda(-kaas), • eiwit, • granen en graanproducten,• gewone thee

Basisch:

• Groenten en groentesappen • Fruit (meestal), • aardappelen, • geitenmelk, • biogarde, • yoghurt, • amandelen, • zonnebloempitten• kruidenthee

Wat veroorzaakt verzuring?

• Geen zuur/base-evenwicht in de voeding• Stress en psychische druk• Intensieve landbouw• Bakken, braden, etc. • Overmatige tarweconsumptie• Suiker en geraffineerde koolhydraten • Een zittend leven• Gisting in de darmen

Wat helpt tegen verzuring?

• Stimuleer je kind om te sporten,• om vaak naar buiten te gaan, • om vaker op een dag groenten te eten, • beperk zijn of haar graanproductconsumptie,• vermijd suikers,• vermijd stress, • geef het gezonde, basische voeding.

Vitamine A (retinol) en beta-caroteen (provitamine A)

• Vitamine A zit alleen in dierlijke levensmiddelen, zoals lever en vette vis.

• Beta-caroteen zit uitsluitend in plantaardige levensmiddelen, zoals wortelen, andijvie, broccoli, witlof en veldsla.

Vitamine B1 (thiamine):

• o.a. voor een gezond zenuwstelsel.

• met name in volkorenproducten.

• zeer temperatuurgevoelig: het grootste deel gaat voor verhitting verloren.

Vitamine B2 (riboflavine):

• o.a. voor de energiewinning.

• zit o.a. in melk, vlees en vis.

• wordt sterk aangetast door de invloed van licht.

Vitamine B3 (nicotinamine):

• o.a. voor een goede hersenstofwisseling.

• Wordt gemaakt uit vitamine B7 en dit komt voor in granen, zilvervliesrijst, vlees, vis en gevogelte.

Vitamine B4 (adenine):

• een van de nucleobases in DNA, is eigenlijk geen vitamine…

Vitamine B5 (pantoteenzuur):

• o.a. voor het metabolisme van koolhydraten en vetten.

• zit o.a. in paddenstoelen, volkorenproducten, noten, rijst en gebrande pinda’s.

Vitamine B6 (pyridoxine):

• o.a. voor een goede eiwitstofwisseling (reparatie lichaam).

• zit o.a. in wortelen, bananen en groene kool, maar ook in vette vis.

• is hitte- en lichtgevoelig.

Vitamine B7 (nicotinezuur):

• wordt in het lichaam omgezet in vitamine B3.

• Komt voor in granen, zilvervliesrijst, vlees, vis en gevogelte.

Vitamine B8 (biotine):

• Voor de energievoorziening• Voor gezonde huid en haren• Voor een goed functionerend zenuwstelsel• Zit o.a. in eieren en noten

Vitamine B11 (foliumzuur):

• Vorming rode bloedcellen• Goed functionerend zenuwstelsel• Sterk immuunsysteem• Gezond hart- en vaatstelsel• Zit in groene groenten, fruit en

volkorenproducten

Vitamine B12 (cobalamine):

• voor gezonde rode bloedlichaampjes (en daarmee een goede zuurstofvoorziening).

• zit voornamelijk in lever, nieren, rundvlees, eieren, melkproducten en vis

• ook in algen en zeewierproducten.

Vitamine C:

• Belangrijk voor een goede weerstand• Zorgt voor meer energie• Bevordert de opname van ijzer• Zit in groenten, fruit en aardappels

Vitamine D:

• Voor sterke botten en tanden• Ondersteunt het immuunsysteem• Geeft meer uithoudingsvermogen• Zorgt voor een goed humeur• Wordt in de huid aangemaakt o.i.v. zonlicht en

zit in vette vissoorten

Vitamine E:

• Aanmaak rode bloedcellen• Verhoogt de weerstand• Beschermt de cellen tegen vrije radicalen• Zit in granen, noten, zaden, groenten en fruit

Vitamine K:

• Bloedstolling• Bloedstofwisseling• Zit in groene bladgroenten, kool, ei en kip• Wordt ook in de dikke darm aangemaakt door

gunstige bacterien.

Antinutrienten

• Afweerstoffen van planten ter bescherming tegen ‘vraat’ (door bv insecten),

• moeilijk afbreekbaar voor de menselijke spijsvertering,

• kunnen de darmwand beschadigen en bepaalde auto-immuunziekten en laaggradige ontstekingen veroorzaken.

Voorbeelden antinutriënten:

• fytinezuur (in granen): belemmert de mineralenopname

• tannines (in gewone, ‘zwarte’ thee)• lectines (in soja, peulvruchten, granen, maïs)• saponines (in soja, granen, familie van de

nachtschade, zoals aardappel, onrijpe tomaat en aubergine, en pinda’s)

• oxalaten (oxaalzuren in rabarder, snijbiet, postelein en spinazie). Tip: voeg een beetje zuivel toe om de oxalaten onschadelijk te maken.

Serveer eens wat vaker:

• asperges en ei• artisjok• avocado• ui, knoflook, broccoli, sesamzaadjes en paranoten• brandnetelthee• broccoli sprouts• hazelnoten(-pasta)• gierst

Aanvullende tips:

• stop giftoevoer (bv sigarettenrook)• beperk gefrituurd en gebraden voedsel• vermijd suiker • voldoende rust• beperk tarweproducten• bied verschillende kleuren rauw voedsel aan• kies vetten en oliën van een goede kwaliteit • serveer ook bittere voedingswaar • ontlast de lever • gebruik suppletie (bv goede multi, vitamine D)

Over eten

• Het gaat er niet alleen om wat je eet, maar ook hoe (met aandacht en in rust) je eet, wanneer (op regelmatige tijden) en waarom (bv. niet emotie-eten).

• Dus om het lichaam te voeden i.p.v. te vullen, op daaraan gewijde momenten van rust, terwijl ervan genoten wordt.

Veelvoorkomende klachten bij kinderen:

• Buikpijn• Groeiachterstand• Pukkelige huid• Constipatie• Slapeloosheid• Hyperactiviteit• Piekeren• Chronische oorontsteking• Weinig energie• Gescheurde mondhoeken

Buikpijn

• Dikwijls een gluten- of tarwe-intolerantie • Laat een maand koemelk(-producten) staan. • Laat een tijd antinutriënten uit het

voedselaanbod weg (zie verderop).• Laat het kind onderzoeken op

voedselovergevoeligheden en parasieten, zoals Blastocystis hominis en Giardia lamblia

Groeiachterstand:

• Dit kan te maken hebben met een zinktekort. • Door de overmatige consumptie van

(fytinezuur in) granen wordt zink onvoldoende opgenomen.

• Zorg dus voor een aanvulling van zink.• Wordt vaak ook veroorzaakt door

voedselintoleranties.

Pukkelige huid

• Dit ontstaat vaak uit een (essentiële) vetzurentekort.

• Bied je kind vaker omega 3- (sardines, makreel, zalm, noten) en omega 9-vetzuren (olijfolie, avocado's, amandelen).

• Beperk transvetten (koekjes, taart, zoutjes) en omega 6-vetzuren (bevorderen de ontstekingsprocessen).

Constipatie

Dit kan samenhangen met:

• een Prebiotica- (goede vezels)• Probiotica-(goede darmbacterien-)tekort• Vochttekort• Te hoge suikerconsumptie

Slapeloosheid

• melatonine-tekort• overprikkeling • spanning

Hyperactiviteit

• Vermijd of beperk het suikergebruik, • De meeste synthetische kleurstoffen worden

hiermee in verband gebracht, zoals:

E102, 104, 107, 110, 120, 122, 123, 124, 127, 128, 131, 132, 133, 142, 151, 154, 155 en 180.

Piekeren

• tryptofaantekort • essentiële vetzurentekort

Chronische oorontsteking

Een voedselintolerantie voor:• melk (caseïne), • soja, • tarwe, • eieren, • of een immuundeficientie

Weinig energie

• Een voedselintolerantie, • pesticiden, • vervuiling, • vitaminengebrek, • te weinig lichaamsbeweging• of immuundeficientie

Gescheurde mondhoeken

• Gaat vaak gepaard met een vitamine B2-tekort.

• Vitamine B2 (riboflavine) is o.a. voor de energiewinning belangrijk.

• Deze vitamine zit o.a. in melk, vlees en vis. • Het vitamine B2-gehalte wordt stek aangetast

door de invloed van licht.• Geef een goed vitamine B-complex.

Is biologische voeding beter?

• Chemische besstrijdingsmiddelen zijn xeno-oestrogenen (werken als hormonen) en verstoren de hormoonbalans en de ontgifting.

• Bestraald voedsel is 20 tot 80 procent van zijn vitaminen kwijt.

• Voeding met kunstmest geteeld bevat meer nitraat, wat in het lichaam wordt omgezet in nitriet (giftig).

• Iedere verdere bewerking gaat ten koste van de voedingswaarde.

Wat is gemodificeerde voeding?

• Er is aan het DNA van de plant gesleuteld.• Meestal om ze resistenter te maken tegen

pesticiden.• Tarwe, mais en soja worden vaak genetisch

gemodificeerd.• Kies dus vaker de biologische varianten hiervan,

of liever nog de biologische alternatieven (quinoa, gierst, amaranth, boekweit, etc.)

De nadelen van koemelk

• Bevordert de slijmvorming (bv astma)• Bevat antibiotica en groeihormonen• Bevat veel (melk-)suiker• Bevat caseine, dat de spijsvertering kan

irriteren en klachten veroorzaken• Calcium-fosfor-verhouding is 1:2 (i.p.v. 1:1)

waardoor er calcium aan de botten onttrokken wordt

Alternatieven voor melk:• Geitenmelk (kortere eiwitketens waardoor het beter wordt

verdragen)• Zaden• Groene bladgroenten• Boekweit• Noten• Asperges• Eieren• Zalm• Broccoli• Tahin (sesampasta)• Ander plantaardig calciumbevattende voeding

Waarom met mate soja gebruiken?

• Bevat veel antinutrienten• Heeft een goitrogene werking, d.w.z. hebben

een schadelijke invloed op de schildklier• Hierdoor kan de schildklier in structuur en

werking achteruit gaan• Bindt jodium, terwijl de schildklier dit nodig

heeft om goed te kunnen werken

En nu aan de slag…

• Begin met een kleine stap, bv een keer per week anders ontbijten: meer natuurlijke voeding, minder chemische voeding en minder antinutrienten

• Vermijd of verminder frisdrank, koek, chips en melk

• Bedenk gezonde alternatieven bv smoothies, gemengde noten, olijven, salade, boekweitpap