Baacuteo Caacuteo Giam Thieu Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cau

Khaacutem Phaacute Rui Ro Đinh Hưang Li Phaacutet Trin

Baacuteo Caacuteo Toacutem Tampt vagrave

NhCng Phaacutet Hin Chiacutenh

Bin dich khocircng chiacutenh thuc

UNISDR tracircn trọng cảm ơn caacutec tổ chức coacute biểu tượng dưới đacircy đatilde đoacuteng goacutep tagravei chiacutenh vagrave nội dung cho Baacuteo Caacuteo Giảm Thiểu Rủi Ro Thảm Họa Toagraven Cầu 2011 Danh saacutech đầy đủ được đưa ra trong Baacuteo caacuteo chiacutenh

copy Bản quyền của Liecircn Hợp Quốc 2011

Khocircng thừa nhận

Quan điểm đưa ra trong Baacuteo caacuteo nagravey khocircng phải lagrave quan điểm của Ban Thư Kyacute Liecircn Hợp Quốc Những dẫn chứng được sử dụng hay tagravei liệu đưa ra trong Baacuteo caacuteo khocircng coacute yacute đưa ra nhận định từ Ban Thư Kyacute LHQ về hiện trạng luật phaacutep của bất cứ quốc gia vugraveng latildenh thổ nagraveo thagravenh phố khu vưc hay caacutec cơ quan chức năng cũng như caacutec lĩnh vực vagrave biecircn giới của họ

Hiệu điacutenh thực hiện thiết kế trigravenh bagravey vagrave in ấn Green Ink Devon UK Bản dịch Trung tacircm thiecircn tai Tổng Cục Tagravei Nguyecircn Nước Bộ Nocircng Nghiệp vagrave Phaacutet Triển Nocircng Thocircn Việt Nam Thiết kế Parsons New School for Design New York USA In bởi Information Press Oxford UK

2

Baacuteo Caacuteo Giam ThiJu Rii Ro Tham H9a Toagraven Cdu 2011 đưQc chun bi trong khi tham hoa tip tc cưap đi mng s6ng vagrave sinh k cua hagraveng triMu ngưai Taacutec đong cua tran đong đdt tham kh6c thaacuteng Mot năm 2010 a Haiti vagrave lũ lt a Pakistan thaacuteng Bay năm 2010 đatilde chi ra m6i liecircn hM mat thit gifa tham hoa vagrave đoacutei nghegraveo Đ6ng thai khi Baacuteo caacuteo nagravey đưQc xudt ban lũ lt a Ocircxtracircylia đong đdt a Christchurch New Zealand đong đdt soacuteng thdn vagrave tham hoa ht nhacircn tagraven phaacute Đocircng Bc Nhat Ban lagrave lai canh tinh tagraven kh6c rng caacutec qu6c gia phaacutet trin cũng gp nguy cơ tham hoa Iacutet đưQc bit đn hơn lagrave hagraveng trăm tham hoa nh6 hơn do thay đ6i bdt thưang cua thai tit gacircy ra thiMt hi lan cho Benin Brazil Colombia Philippines vagrave caacutec qu6c gia khaacutec Nhfng tham hoa nagravey cho thdy nhfng khim khuyt trong phaacutet trin tăng trưang kinh t vagrave viMc ngưai dacircn s6ng trong nhfng vugraveng nguy cơ cao tip tc to ra rui ro Thecircm vagraveo đoacute tham hoa a Nhat Ban chi ra nhfng rui ro vagrave t6n thương mai liecircn quan tai sl phuc hQp vagrave ph thuoc ln nhau cua caacutec hM th6ng cocircng nghM magrave xatilde hoi hiMn đi ngagravey cagraveng ph thuoc vagraveo

Baacuteo Caacuteo Giam Thiu Rui Ro Tham Hoa ldn thu hai cua Liecircn HQp Qu6c (LHQ) đưa ra thocircng tin cap nhat giuacutep hiu vagrave phacircn tiacutech rui ro tham hoa trecircn toagraven cdu Su dng mot lưQng lan s6 liMu mai đatilde đưQc cai thiMn Baacuteo caacuteo phacircn tiacutech xu th vagrave mocirc higravenh rui ro tham hoa trecircn toagraven cdu a cdp khu vlc vagrave qu6c gia Đ6ng thai hơn 130 qu6c gia đatilde tl đaacutenh giaacute v tin đo thlc hiMn Khung Hagravenh Đ9ng Hyogo (HFA) goacutep phdn đưa ra mot buc tranh toagraven cdu hoagraven chinh hơn v caacutec n6 llc giam thiu rui ro tham hoa cdp qu6c gia

Caacutec phaacutet hiMn cho thdy lyacute giai đưQc thiMt hi do tham hoa gacircy ra lagrave bưac đdu trong tin tai viMc chiu traacutech nhiMm vagrave đaacutenh giaacute rui ro tham hoa Điu chinh caacutec cocircng c phaacutet trin sn coacute như hM th6ng lap k hoch đdu tư cocircng cong qu6c gia cung cdp ngacircn saacutech coacute điu kiMn vagrave caacutec chương trigravenh to cocircng ăn viMc lagravem tm thai coacute th giuacutep hagraveng triMu ngưai dacircn a caacutec vugraveng nguy cơ cao tip can caacutec n6 llc quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec chin lưQc nagravey cũng quan trong đ6i vai thiacutech ung vai bin đ6i khiacute hau vagrave đt đưQc caacutec Mc Tiecircu Phaacutet Trin Thiecircn Niecircn Ky

Cơ Quan Chin LưQc Giam Thiu Thiecircn Tai Qu6c T cua LHQ (UNISDR) điu ph6i viMc chun bi Baacuteo caacuteo nagravey vai sl hQp taacutec cua rdt nhiu caacutec đ6i taacutec trecircn toagraven cdu Trong s6 đoacute Liecircn Minh Chacircu Acircu chiacutenh phu Nhat Ban Na Uy Thy Sĩ vagrave My đatilde đoacuteng goacutep tagravei chiacutenh cho Baacuteo caacuteo Rdt nhiu caacutec qu6c gia vagrave t6 chuc đatilde cung cdp nhacircn llc vagrave tagravei liMu ky thuat cho viMc nghiecircn cuu hoi thao vagrave thlc hiMn caacutec đ tagravei cdn thit cho Baacuteo caacuteo

Baacuteo caacuteo Giam thiu rii ro tham hQa toagraven cu Khaacutem phaacute rii ro Xaacutec đfnh li phaacutet trin ndash Baacuteo caacuteo toacutem tampt vagrave Caacutec phaacutet hin chiacutenh

Toacutem Tampt Caacutec Phaacutet Hi n Chiacutenh

XU HƯONG RUI RO THIT HII KINH TE TĂNG LEcircN TV L TO VONG GIAM

bull Rui ro thit mltng trong batildeo hay lũ llt hin nay thp hơn so vai 20 năm trưac ngolti trC đ6i vai nhCng ngưai s6ng a caacutec qu6c gia coacute GDP thp vagrave h th6ng quan tri yu

bull Thit hlti kinh t tip tlc tăng a tt ca caacutec khu vlc vagrave đe doa nghiecircm trong nn kinh t cua caacutec qu6c gia coacute thu nhp thp

bull Rui ro tham hoa trecircn din rong phan aacutenh caacutech thlc phaacutet trin

bull Rui ro din rong hin nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai

bull Tham hoa taacutec đong tiecircu clc sacircu scc tai tre em vagrave gacircy ra di dai noi bo

HIN HAacuteN RUI RO CHƯA HIN HLU

bull Hltn haacuten taacutec đong rotilde neacutet nht tai san xut nocircng nghip vagrave thit hlti lan lan sang caacutec lĩnh vlc kinh t khaacutec

bull Trecircn toagraven cdu hltn haacuten van cograven lagrave rui ro chưa hin hCu vagrave a cp đia phương taacutec đong kinh t xatilde hoi cua hltn haacuten phacircn b6 khocircng đu tp trung vagraveo caacutec ho nghegraveo a nocircng thocircn

bull Coacute le rotilde neacutet hơn bt cl mot lolti rui ro tham hoa nagraveo khaacutec rui ro hltn haacuten lagrave do caacutec quyt đinh vagrave lla chon phaacutet trin kinh t xatilde hoi gacircy ra

CAacuteC NO LlC TOAgraveN CAU HIU QUA CUA KHUNG HAgraveNH ĐQNG HYOGO

bull S6 lưQng cũng như cht lưQng baacuteo caacuteo tin đo thlc hin Khung Hagravenh Đong Hyogo (HFA) lagrave bng chlng v sl gia tăng quan tacircm tai giam thiu rui ro tham hoa

bull Thao lun v caacutec chi s6 vagrave tin đo giuacutep xacircy dlng mot sl hiu bit vagrave ting noacutei chung

bull Mc dugrave caacutec qu6c gia đatilde đltt đưQc nhiu tin bo v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute van cograven nhiu thaacutech thlc trong vic giai quyt caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

bull Nhn thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

bull Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đc bit lagrave a cp ngagravenh vagrave đia phương cograven rt hltn ch

KHAacuteM PHAacute RUI RO NHIgraveN THAY CAacuteC Sl ĐAacuteNH ĐOI ĐE RA LlA CHQN SAacuteNG SUOT

bull Mlc đo rotilde rt cua thit hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thit hlti cao nht đu gacircy s6c khin caacutec Chiacutenh phu đưa ra hagravenh đong

bull Caacutec Chiacutenh phu chiu phdn lan thit hlti ndash vagrave him khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra caacutec khoan nagravey

bull Caacutec Chiacutenh phu cdn ra quyt đinh v mlc rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc magrave ho coacute kha năng chuyn giao

bull Mot tp hQp cacircn bng caacutec chin lưQc quan lyacute rui ro trong tương lai khcc phlc rui ro hin thai vagrave đn bugrave lagrave caacutech thlc hiu qua nht nhm giam thiu rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet trin

ĐNH HƯONG LII PHAacuteT TRIEN TĂNG CƯONG QUAN LYacute RUI RO THAM HQA

bull Cdn xaacutec đinh llti phaacutet trin đam bao tiacutenh nhy cam vai rui ro khiacute hu vagrave tham hoa

bull Mlc đo đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa hin nay chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo so vai đdu tư cocircng cong

bull Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hin nay coacute th đưQc điu chinh giuacutep cho hagraveng triu ngưai vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

bull Caacutec chương trigravenh cocircng ăn vic lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vic tlto ra năng llc giam thiu rui ro a cong đ6ng

bull Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang đem llti ty l lQi iacutech - chi phiacute cao hp dan

bull Caacutec caacutech tip cn cũ v lp k hoach vagrave quan lyacute tagravei nguyecircn đt đatilde khocircng thagravenh cocircng

bull Caacutech tip cn coacute sl tham gia mot caacutech tht sl đem llti cơ hoi ma rong caacutec saacuteng kin tC đia phương

CAi TO QUAN LYacute RUI RO

bull Đ đam bao tiacutenh cht che giCa chiacutenh saacutech vagrave k holtch traacutech nhim t6ng th cho quan lyacute rui ro tham hoa cdn đưQc giao tai cp Bo vai thm quyn chiacutenh tri cao

bull a nhCng nơi năng llc đia phương hltn ch caacutech tip cn phi tp trung hoacutea tăng ddn coacute th lagrave caacutech thlc t6t nht

bull Quyn đưQc nhn thocircng tin v rui ro tham hoa đoacuteng vai trograve trung tacircm trong vic tlto ra aacutep llc xatilde hoi vagrave traacutech nhim giai trigravenh

bull Đ đam bao sl tham gia cua ngưai dacircn vagrave caacutec cong đ6ng bi anh hưang cdn coacute sl thay đ6i trong văn hoacutea quan lyacute hagravenh chiacutenh cocircng

4

Caacutec yeu t6 chiacutenh cho thagravenh cocircng trong quan lyacute rui ro tham hlta (DRM) a caacutec cAp quan lyacute nhagrave nưac vagrave caacutec lĩnh vlc phaacutet tri n đưQc xaacutec đinh trong

Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hlta Toagraven CAu 2011

CHU TRAacuteCH NHI M V RUI RO

ĐAu tư vagraveo giam thi u rui ro Chiu traacutech nhi m Lưltng trưac vagrave chia se caacutec rui

Sl dlng phacircn tiacutech lQi iacutech ndash Xacircy dlng h th6ng ki m kecirc ro khocircng th giam thi u đưQc

chi phiacute đ t p trung vagraveo caacutec tham hoa qu6c gia nh m Đdu tư vagrave chuy n giao rui ro rui ro coacute th giam thi u mot giaacutem saacutet mot caacutech h th6ng nh m bao v kh6i caacutec thi t hlti

caacutech hi u qua nh t vagrave đem llti thi t hlti vagrave đaacutenh giaacute rui ro tham kh6c lưang trưac vagrave chu n lQi iacutech kinh t xatilde hoi a caacutec c p sl dlng mocirc bi san sagraveng đ6i vai caacutec rui ro đang

higravenh xaacutec su t gia tăng vagrave chưa mocirc higravenh hoacutea đưQc

LONG GHEacuteP QUAN LYacute RUI RO THAM HQA VAgraveO CAacuteC CƠ CHE VAgrave COcircNG Cl PHAacuteT TRIEN HI N COacute

Đưa ra qui che giaacutem Bao v h sinh thaacutei Cung cAp bao trQ SW dlng caacutec h saacutet phaacutet tri n đocirc thi

vagrave đia phương Aacutep dlng đinh giaacute vagrave quan lyacute caacutec dich vl

xatilde hQi

Aacutep dlng chuy n ti n

th6ng lp ke ho ch vagrave đAu tư cocircng qu6c

Sl dlng quy holtch vagrave mocirci trưang coacute sl m t coacute đi u ki n vagrave gia

l p ngacircn saacutech coacute sl tham gia vagrave l6ng gheacutep caacutec cơ ch cocircng ăn Đưa đaacutenh giaacute rui ro tham gia nh m nacircng caacutech ti p c n dla vi c lagravem tltm thai vagraveo ti n trigravenh l p k c p caacutec khu đinh cư trecircn h sinh thaacutei vagraveo k t hQp bao hi m vagrave holtch phaacutet tri n vagrave khocircng chiacutenh thlc quan lyacute rui ro tham v6n vay vi mocirc cacircn đdu tư qu6c gia vagrave

phacircn b6 đ t vagrave thuacutec hoa nhcc tai n n tang xatilde ngagravenh đ y xacircy dlng an toagraven hoi vagrave ngưcng

XAcircY DlNG NĂNG LlC QUAN LYacute RUI RO

Chiu traacutech nhi m giai Tăng cưltng đ6i taacutec Chia se quyen llc Th hi n cam ket

trigravenh Aacutep dlng mot văn Xacircy dlng caacutec chlc chiacutenh tri

Đam bao traacutech nhi m hoacutea quan lyacute hagravenh năng phi t p trung Giao traacutech nhi m

giai trigravenh xatilde hoi vagrave tiacutenh chiacutenh cocircng mai ho hoacutea chia tdng sl quan lyacute rui ro tham

minh bltch thocircng qua trQ caacutec saacuteng ki n dlng nguyecircn tcc hoa vagrave thiacutech lng vai

tăng cưang thocircng tin cua đia phương vagrave chuy n giao quy n bi n đ6i khiacute h u tai

đlti chuacuteng sl dlng cơ dla trecircn caacutec đ6i taacutec llc cho c p th p nh t tCng Bo vai th m

ch phacircn b6 ngacircn saacutech giCa chiacutenh quy n vagrave vagrave phacircn quy n theo quy n chiacutenh tri nh t

vagrave khen thưang dla xatilde hoi dacircn sl c p phugrave hQp bao g6m đinh đ6i vai vi c l p

trecircn k t qua thlc hi n ca ngacircn saacutech vagrave cho k holtch vagrave đdu tư

xatilde hoi dacircn sl qu6c gia

Xu the rui ro thi t h i ve ngưlti giam nhưng thi t h i kinh te tăng

Ghi nhan nhfng y u t6 cograven chưa ch c ch n vagrave thay đ6i trecircn toagraven cdu Baacuteo caacuteo Đaacutenh Giaacute Giam ThiJu Rii Ro Tham H9a Toagraven Cdu 2011 đưa ra mot s6 tin đaacuteng khiacutech lM Rui ro thiMt m ng đ6i vai caacutec hi m hoa chiacutenh liecircn quan tai thai ti t giam trecircn toagraven cdu k ca a chacircu Aacute nơi nhfng rui ro nagravey tap trung nhi u

nhdt Gdn như trecircn toagraven th giai rui ro thiMt m ng do batildeo nhiMt đai hay lũ hiMn nay đatilde thdp hơn so vai năm 1990

Rui ro thi t mltng trong mot tr n batildeo hay lũ hi n nay đatilde giam so vai 20 năm trưac

Xu th nagravey đ c biMt đaacuteng khiacutech lM khi so saacutenh vai sl gia tăng nhanh choacuteng s6 dacircn

5

s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao Tu năm 1970 tdn xudt batildeo nhiMt đai khocircng tăng nhưng ty lM dacircn s6 ldquod g p rui rordquo đatilde tăng rdt nhanh s6 dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao đ6i vai batildeo đatilde tăng gdn gdp ba ldn trecircn toagraven cdu

trC nhCng ngưai s6ng a caacutec qu6c gia coacute GDP th p hay h th6ng quan tri y u

Rui ro thiMt m ng do tdt ca caacutec hi m hoa liMn quan tai khiacute hau ti p tc tap trung a caacutec qu6c gia coacute GDP thdp hay hM th6ng quan tri y u s6 ngưai thiMt m ng trong tham hoa ti p tc tăng a caacutec qu6c gia coacute năng llc quan lyacute rui ro keacutem Lũ lt vagraveo thaacuteng Taacutem năm 2010 a Pakistan cưap đi 1700 m ng s6ng gacircy ra 97 ty USD thiMt h i v cơ sa h tdng nocircng tr i vagrave nhagrave a cũng như caacutec thiMt h i trlc ti p vagrave giaacuten ti p khaacutec necircu bat lecircn caacutec thaacutech thuc trong giam thi u rui ro lũ lt1 Trong khi đoacute ngay a Nam Aacute rui ro thiMt m ng do lũ đatilde giam tu năm 2000 vagrave thdp hơn so vai năm 1990

N u năm năm sau khi kyacute Khung Hagravenh Đong Hyogo coacute mot lyacute do nagraveo đ ăn mung thigrave đacircy chiacutenh lagrave lyacute do đoacute m c dugrave giam ty lM tu vong chi mot goacutec nh6 đưQc chi u saacuteng trong mot căn phograveng tragraven ngap boacuteng t6i Tăng trưang kinh t nhanh a rdt nhi u nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đatilde cai thiMn phaacutet tri n con ngưai vagrave giam nghegraveo cho hagraveng triMu ngưai Tuy nhiecircn ti n bo nagravey cũng g n li n vai sl

gia tăng nhanh choacuteng viMc ti p xuacutec vai hi m hoa cua nhi u tagravei san kinh t Đ c biMt a caacutec nưac coacute thu nhap cao hơn rui ro mdt tagravei san trong tham hoa tăng nhanh hơn nhi u so vai t6c đo gacircy dlng đưQc tagravei san đoacute M c dugrave caacutec qu6c gia đang tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro vagrave giam thi u tiacutenh d bi t6n thương ti n bo nagravey khocircng đu nhanh hay hiMu qua so vai sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa ndash tăng ti p xuacutec vai hi m hoa coacute nghĩa lagrave gia tăng rui ro

Thi t hlti kinh t ti p tlc gia tăng a t t ca caacutec khu vlc vagrave đe doa nghiecircm trong n n kinh t cua caacutec nưac coacute thu nh p th p

Ưac tiacutenh rui ro thiMt h i kinh t liecircn quan tai lũ lt vagrave batildeo nhiMt đai gia tăng a tdt ca caacutec khu vlc (Higravenh 1) Ty trong GDP cua toagraven th giai coacute nguy cơ bi anh hưang do batildeo đatilde tăng tu 413 vagraveo năm 1970 lecircn 447 trong năm 2010 trong khi giaacute tri tuyMt đ6i đatilde tăng ba ldn tai hơn 15 nghigraven ty USD Sl gia tăng rui ro thiMt h i kinh t liecircn quan tai batildeo lagrave cao nhdt a caacutec nưac thu nhap cao vai ty lM nagravey lecircn đ n 262 Đi u nagravey cho thdy n n kinh t m nh cũng khocircng th giam thi u rui ro thiMt h i v kinh t do tham hoa k ca a caacutec nưac OECD

Caacutec tran lũ năm 2011 a Đuc vagrave Uacutec cho thdy ngay ca caacutec qu6c gia coacute thu nhap cao cũng đang phai vat lon vai sl gia tăng ti p xuacutec

Higravenh 1

Ty l thay đ6i rui ro thi t hlti kinh t sl ti p xuacutec vagrave tiacutenh d bi t6n thương đ6i vai batildeo nhi t đai 1980ndash2010 (so vai 1980)

6

vai hi m hoa m c dugrave nhfng sl gia tăng nagravey cdn đưQc xem xeacutet đ6i chi u mot caacutech than trong V giaacute tri tuyMt đ6i thiMt h i kinh t do lũ a Nam Aacute nh6 hơn rdt nhi u so vai caacutec nưac OECD nhưng so vai GDP cua caacutec qu6c gia Nam Aacute thiMt h i nagravey coacute ty lM cao hơn 15 ldn Vigrave vay m c dugrave rui ro thiMt h i kinh t cua caacutec nưac OECD coacute th tăng nhanh hơn rui ro nagravey đe doa n n kinh t cua caacutec qu6c gia OECD iacutet hơn nhi u so vai đa s6 caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh

Trong t6ng s6 thiMt h i do tham hoa diMn rong gacircy ra (tham hoa diMn rong lagrave caacutec tham hoa gacircy thiMt h i iacutet kh6c liMt liecircn quan tai caacutec sl kiMn coacute tdn sudt cao) gdn 97 coacute liecircn quan tai thai ti t M c dugrave khocircng gacircy ra ty lM tu vong cao caacutec tham hoa nagravey lagrave nguyecircn nhacircn cua phdn lan thiMt h i v h tdng cơ sa đia phương nhagrave a vagrave sinh k cua caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng coacute thu nhap thdp Sl gia tăng lũy thua v thiMt h i do lũ cc bo s t la chaacutey vagrave batildeo a caacutec nưac coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chi ra r ng rui ro đưQc higravenh thagravenh cugraveng vai tăng trưang kinh t Ty lM nhagrave bi tagraven phaacute trecircn gia tăng dacircn s6 a 21 nưac vagrave qu6c gia đatilde tăng gdn 6 ldn so vai nhfng năm 1990 (Higravenh 2) nhanh hơn nhi u so vai sl gia tăng rui ro thiMt h i kinh t do caacutec tham hoa lan2 phan aacutenh viMc rui ro higravenh thagravenh do tăng trưang kinh t nhanh đang đưQc chuy n sang caacutec ho vagrave cong đ6ng coacute thu nhap thdp nhfng ngưai đưQc hưang lQi iacutet nhdt tu tăng trưang kinh t

Rui ro tham hoa trecircn di n rong phan aacutenh caacutech thlc phaacutet tri n kinh t

Higravenh 2 S6 nhagrave bi h6ng trecircn mot tri u dacircn

năm (sl dlng 21 cơ sa dC li u)

Phacircn tiacutech rui ro tham hoa trecircn diMn rong cho thdy mot thaacutech thuc cơ ban trong ti n trigravenh phaacutet tri n hiMn nay lagrave lagravem sao tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro đu nhanh đ giai quy t sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa cua ngưai dacircn vagrave tagravei san gia khi kinh t tăng trưang Rui ro diMn rong xudt hiMn cugraveng vai phaacutet tri n vagrave trlc ti p higravenh thagravenh tu caacutec y u t6 như qui ho ch vagrave quan lyacute đocirc thi hoacutea khocircng t6t suy thoaacutei mocirci trưang vagrave đoacutei nghegraveo ThiMt h i do tham hoa diMn rong gacircy ra vagrave caacutec taacutec đong cua chuacuteng lecircn y t giaacuteo dc nghegraveo đoacutei do cơ cdu vagrave di dacircn hdu như khocircng tiacutenh toaacuten đưQc a tdt ca caacutec qu6c gia vagrave khocircng đưa ra đưQc buc tranh mdt maacutet thlc t Đ6ng thai đong đdt a Haiti cũng chi ra r ng rui ro diMn rong hocircm nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai khi chuacuteng đưQc tiacutech lũy a nhfng khu vlc ti p xuacutec vai caacutec hi m hoa lan như đong đdt hay batildeo

Rui ro di n rong hocircm nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai

Kha năng giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro cua mot qu6c gia lagrave mot chi s6 v năng llc quan lyacute rui ro cua qu6c gia đoacute Nhigraven chung caacutec qu6c gia coacute n n quan tri y u vagrave g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro lagrave caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp ho c trung bigravenh (Higravenh 3) Caacutec qu6c gia coacute năng llc quan lyacute rui ro thdp nhdt như Afghanistan Haiti hay Chad cũng lagrave caacutec qu6c gia đang coacute xung đot khocircng 6n đinh hay coacute nhfng phaacutet tri n lMch l c khi n ho caacutech xa khocircng chi so vai caacutec nưac coacute thu nhap cao magrave ca caacutec nưac coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh nhưng thagravenh cocircng trong lĩnh vlc nagravey Mot s6 caacutec nưac thu nhap trung bigravenh như Costa Rica hay Chile coacute năng llc quan lyacute rui ro tương đ6i cao Nhưng ngay ca a caacutec nưac nagravey trong khi ty lM ngưai ch t do tham hoa giam thiMt h i v nhagrave a ti p tc gia tăng mot ldn nfa chi ra r ng giam thi u tiacutenh d bi t6n thương khocircng bugrave đ p đưQc sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa khi kinh t tăng trưang

7

Higravenh 3 Năng llc quan lyacute rui ro vagrave phacircn lolti qu6c gia theo Ngacircn hagraveng th giai

Higravenh nagravey th hin sl ktt hop giCa năng llc quan lyacute rii ro cia caacutec qu6c gia so vai sl giagraveu sang cia hQ theo phacircn lo i vugraveng thu nhp cia Ngacircn hagraveng Tht giai Gn 90 qu6c gia coacute năng llc m nh nhit lagrave caacutec qu6c gia thu nhp cao Ngưoc l i caacutec qu6c gia thu nhp thip vagrave trung bigravenh chitm gn 95 cia đưwng ngũ phacircn vf vai năng llc thip nhit Sl xtp lo i nagravey dla trecircn mot phacircn tiacutech v caacutec chi s6 rii ro tham hQa xaacutec đfnh trong Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rii Ro Tham HQa năm 2009 (GAR09) nghegraveo đoacutei quan trf đocirc thf vagrave đfa phương ytu keacutem suy giam h sinh thaacutei vagrave tiacutenh hiu qua cia chiacutenh phi vagrave traacutech nhim giai trigravenh Moi mot phn năm đưoc chia ra dla trecircn s6 lưong qu6c gia nim trong h ng phacircn lo i cia Ngacircn hagraveng tht giai

Tham hoa anh hưang sacircu scc tai tre em vagrave gacircy ra di dai noi bo

Tre em đ c biMt d bi t6n thương Ưac tiacutenh hagraveng năm coacute iacutet nhdt 66 triMu tre em bi anh hưang bai ca tham hoa diMn rong vagrave tham hoa cao đo4 Tham hoa diMn rong lagravem giam ty lM tai trưang a Bolivia Indonesia Nepal vagrave ViMt Nam Tre em gaacutei dưang như bi anh hưang nhi u nhdt khoang caacutech v giai trong viMc ph6 cap giaacuteo dc ti u hoc tăng lecircn đaacuteng k sau caacutec tham hoa diMn rong Taacutec đong tai suc kh6e cua tre em cũng cdn đưQc đaacutenh giaacute đdy đu Tham hoa diMn rong lagravem gia tăng caacutec ca tiecircu chay a tre em dưai 5 tu6i a Bolivia suy dinh dưang a tre dưai 3 tu6i a Nepal vagrave gia tăng tu vong sơ sinh a ViMt Nam Đi u nagravey chi ra sl cdn thi t phai quan tacircm hơn tai tiacutenh d bi t6n thương vagrave nhu cdu cua tre em

Tham hoa cũng d n tai viMc nhi u ngưai phai di dai Ưac tiacutenh lũ lt a Pakistan năm 2010 khi n 6 triMu ngưai cdn ch6 cư truacute Lũ năm 2008 a An Đo cũng khi n ngdn dy ngưai dacircn phai dai kh6i nơi sinh s6ng cua migravenh Caacutec tham hoa diMn rong gacircy ra khoang 15 t6ng s6 nhagrave bi thiMt h i lagrave mot nguyecircn nhacircn khocircng hiMn hfu khi n ngưai dacircn phai di dai vai mot thlc t lagrave nhfng ngưai bi anh hưang trong caacutec tham hoa đoacute

thưang iacutet khi nhan đưQc cuu trQ nhacircn đ o

Tuy Baacuteo caacuteo nagravey khocircng đưa ra xu th rui ro thiMt m ng do đong đdt phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi hoacutea nhanh a caacutec vugraveng coacute nguy cơ đong đdt t i caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đatilde d n tai sl gia tăng lũy thua s6 ngưai vagrave tagravei san ti p xuacutec vai hi m hoa Ty lM tu vong cao do đong đdt x y ra năm 2010 a Haiti khocircng phai lagrave trưang hQp caacute biMt Caacutec thagravenh ph6 khaacutec như Dhaka a Bangladesh đ i diMn cho caacutec tham hoa đang cha xay ra trong tương lai

Caacutec qu6c gia cũng đang đ6i diMn vai mot lo t caacutec rui ro mai g n li n vai caacutec hi m hoa coacute tdn s6 xudt hiMn rdt thdp như nuacutei lua phun hay thai ti t clc đoan trong khocircng gian vagrave caacutec higravenh m u mai cua tiacutenh d bi t6n thương liecircn quan tai sl phuc hQp vagrave ph thuoc l n nhau cua caacutec hM th6ng cocircng nghM magrave xatilde hoi hiMn đ i ph thuoc vagraveo năng lưQng vin thocircng tagravei chiacutenh vagrave ngacircn hagraveng giao thocircng tagravei nguyecircn nưac vagrave vM sinh vv Tham hoa h t nhacircn do soacuteng thdn a Fukushima Nhat Ban chi ra r ng tiacutenh d bi t6n thương mai đatilde nhacircn rong rui ro tham hoa vagrave coacute th gacircy ra sl sp đ6 bac thang vagrave moacutec n6i cua hM th6ng a caacutec cdp khaacutec nhau rdt khoacute coacute th tiacutenh toaacuten nhưng coacute th khuy ch đ i taacutec đong a cdp lũy thua

8

H n haacuten rui ro chưa hi n hCu

So vai caacutec hi m hoa khaacutec hi u bi t v rui ro h n haacuten rdt h n ch vagrave viMc quan lyacute rui ro nagravey cograven nhi u bdt cap H n haacuten khiacute hau lagrave mot hiMn tưQng khiacute hau hơn lagrave mot ldquohi m hoardquo HiMn tưQng nagravey chi tra thagravenh hi m hoa khi tra thagravenh h n haacuten nocircng nghiMp hay thuy văn ph thuoc vagraveo caacutec y u t6 khaacutec ngoagravei lưQng mưa

Taacutec đong cua hltn haacuten rotilde neacutet nh t trong san xu t nocircng nghi p vai thi t hlti đaacuteng k lan t6a sang caacutec lĩnh vlc kinh t khaacutec

Do khocircng coacute s6 liMu hM th6ng hay mot mocirc higravenh đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten toagraven cdu đaacuteng tin cay Baacuteo caacuteo nagravey khocircng th đưa ra mot đaacutenh giaacute trecircn toagraven th giai v đ c thugrave vagrave xu th rui ro h n haacuten Tuy vay caacutec b ng chung bi u lo khaacute rotilde muc đo vagrave sl liecircn quan l n nhau gifa anh hưang cua h n haacuten vai ty lM tu vong sl thinh vưQng sinh k nocircng thocircn an ninh lương thlc vagrave san xudt nocircng nghiMp (Higravenh 4) phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi di dacircn xung đot mocirci trưang vagrave chi tiecircu cocircng

Higravenh 4

Thi t hlti mugravea magraveng liecircn quan tai hltn haacuten aMozambique1990ndash

Nha ti n bo trong canh baacuteo sam vagrave s n sagraveng ung phoacute ty lM tu vong cao do h n haacuten a Saharan chacircu Phi nhfng năm 1970s đatilde khocircng l p l i Tuy nhiecircn taacutec đong kinh t xatilde hoi cua h n haacuten v n phacircn b6 khocircng đ u tap trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn s6ng b ng san xudt nocircng nghiMp tl cung dla vagraveo lưQng mưa

Trecircn toagraven th giai hltn haacuten van lagrave rui ro chưa hi n hCu vagrave a đia phương taacutec đong kinh t xatilde hoi cua hltn haacuten phacircn b6 khocircng đ u t p trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn

Trong b6i canh tăng trưang kinh t nhanh quan lyacute tagravei nguyecircn nưac khocircng phugrave hQp đe doa tai sl b n vfng cua kinh t vugraveng vagrave caacutec trung tacircm đocirc thi Tuy vay chi coacute mot vagravei nưac coacute ghi l i mot caacutech hM th6ng thiMt h i do h n haacuten gacircy ra hay coacute chiacutenh saacutech a cdp qu6c gia v đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten Đi u nagravey coacute nghĩa lagrave h n haacuten v n cograven lagrave mot rui ro chưa hiMn hfu bdt chdp anh hưang cua noacute tai san xudt nocircng nghiMp sinh k nocircng thocircn vagrave n n kinh t đocirc thi vagrave nocircng thocircn Viacute d trong caacutec v h n haacuten gdn đacircy san lưQng nocircng nghiMp giam 20ndash40 phdn trăm a Caribbean gacircy thiMt h i 234 ty USD a Uacutec6

vagrave 75 nocircng dacircn bi mdt tr ng mugravea magraveng mot v a Cong Hogravea Rap Syrian7

Coacute le rotilde neacutet hơn b t cl rui ro tham hoa nagraveo rui ro hltn haacuten lagrave do caacutec quy t đinh vagrave lla chon kinh t xatilde hoi

Đi u gigrave khi n lưQng mưa iacutet tra thagravenh tham hoa Rui ro h n haacuten đưQc higravenh thagravenh bai vocirc s6 caacutec y u t6 mocirci trưang kinh t vagrave xatilde hoi tdt ca đ u lagravem gia tăng tiacutenh d t6n thương vagrave nguy cơ đ6i vai ngưai dacircn vagrave n n kinh t Dưai đacircy lagrave caacutec nguyecircn nhacircn chiacutenh gacircy ra rui ro h n haacuten thuy văn vagrave nocircng nghiMp dugrave vay khocircng phai tdt ca caacutec nguyecircn nhacircn nagravey đ u đưQc cacircn nh c trong lap k ho ch phaacutet tri n

9

20095

Giam lưQng mưa bin đQng vagrave bin đAi khiacute hu LưQng mưa trung bigravenh hagraveng năm giam a racirct nhi u vugraveng trong th ky vua quad nhfng nơi suc eacutep v tagravei nguyecircn nưac gia tăng k ca caacutec giai đo n h n khocircng kh c nghiMt cũng tra thagravenh h n haacuten thuy văn hay nocircng nghiMp

Nghegraveo đoacutei vagrave tiacutenh d bi tAn thương 0 nocircng thocircn Caacutec ho nocircng thocircn nghegraveo magrave sinh k ph thuoc vagraveo san xudt nocircng nghiMp tl cdp dla vagraveo mưa coacute nguy cơ cao vagrave rdt d bi t6n thương đ6i vai h n haacuten trong khi coacute iacutet kha năng nhdt trong viMc kh c phc hay thiacutech ung vai taacutec đong Ca caacutec tran h n haacuten nh6 cũng coacute th d n đ n st giam san lưQng vagrave tagraven phaacute sinh k cua ho

Gia tăng nhu cAu nưYc do đocirc thi hoacutea cocircng nghip hoacutea du lich vagrave gia tăng kinh doanh nocircng nghip Tăng trưang kinh t a caacutec lĩnh vlc như du lich vai muc tiecircu th nưac cao hơn 3 đ n 10 ldn so vai tiecircu dugraveng ho gia đigravenh coacute th d n đ n sl gia tăng nhu cdu macircu thu n vai sl suy giam tagravei nguyecircn nưac n u khocircng đưQc quan lyacute mot caacutech than trong

Quan lyacute tagravei nguyecircn đt vagrave nưYc khocircng phugrave hQp Caacutec phương thuc canh taacutec vagrave nuocirci tr6ng nocircng nghiMp khocircng phugrave hQp lagrave caacutec y u t6 goacutep phdn t o ra rui ro h n haacuten coacute th x y ra a ca nhfng vugraveng coacute lưQng mưa cao hơn trung bigravenh hay tham chiacute đang gia tăng

Quan lyacute rii ro yu keacutem hoc khocircng hiu qua Do thiMt h i vagrave taacutec đong cua h n haacuten khocircng đưQc ghi l i mot caacutech hM th6ng vagrave chu y u anh hưang tai sl sinh t6n cua caacutec ho dacircn nocircng thocircn thưang coacute iacutet hay gdn như khocircng coacute m6i quan tacircm chiacutenh tri tai viMc giam thi u rui ro h n haacuten mot caacutech nghiecircm tuacutec

Bdt chdp ti n bo trong dl baacuteo canh baacuteo sam vagrave ung phoacute chi mot s6 iacutet caacutec qu6c gia đatilde xacircy dlng chiacutenh saacutech hay th ch nh m giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro h n haacuten vagrave h n haacuten iacutet khi đưQc đưa vagraveo caacutec chiacutenh saacutech hay th ch giam thi u rui ro tham hoa

Caacutec cơ quan khiacute tưQng coacute th đưQc trang bi đdy đu đ đaacutenh giaacute vagrave canh baacuteo ngagravey cagraveng chiacutenh xaacutec tuy nhiecircn ho khocircng coacute traacutech nhiMm giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy rui ro h n haacuten như su dng đdt quan lyacute tagravei nguyecircn nưac phaacutet tri n đocirc thi vagrave bao trQ xatilde hoi

Caacutec y u t6 nagravey lagravem gia tăng tiacutenh d bi t6n thương vagrave nguy cơ Vigrave vay bi n tăng cưang quan lyacute rui ro h n haacuten thagravenh mot phdn trong quan lyacute rui ro tham hoa coacute tiacutenh n n tang cho viMc duy trigrave chdt lưQng cuoc s6ng a caacutec qu6c gia bi anh hưang Baacuteo caacuteo nagravey chi đưa ra mot s6 nhigraven nhan sacircu ban đdu v sl phuc hQp cua rui ro h n haacuten toagraven cdu hi u bi t vagrave khaacutem phaacute đdy đu toagraven bo vdn đ lagrave thaacutech thuc cdn phai đưQc giai quy t trong nhfng năm tai

Caacutec no llc toagraven cAu taacutec đQng cua Khung Hagravenh ĐQng Hyogo

Baacuteo caacuteo cua caacutec Chiacutenh phu chi ra nhfng bưac ti n cơ ban trong viMc thlc hiMn mc tiecircu vagrave mc điacutech cua HFA đ c biMt trong tăng cưang quan lyacute tham hoa vagrave caacutec chiacutenh saacutech giuacutep thuacutec đ y khiacutea c nh nagravey (Higravenh 5) Đong llc lan cho viMc thlc hiMn HFA cũng đang đưQc gacircy dlng thocircng qua caacutec n6 llc cdp vugraveng vagrave ti u vugraveng

S6 lưQng vagrave ch t lưQng baacuteo caacuteo ti n đo HFA chlng t6 m6i quan tacircm gia tăng đ6i vai giam thi u rui ro tham hoa

S6 lưQng vagrave chdt lưQng baacuteo caacuteo cua caacutec qu6c gia cho thdy sl gia tăng m6i quan tacircm v chiacutenh tri đ6i vai giam thi u rui ro 82 qu6c gia vagrave vugraveng latildenh th6 đatilde chu n bi Baacuteo caacuteo Gifa kỳ cho giai đoan 2009ndash2011 vai t6ng s6 133 baacuteo caacuteo Ti n trigravenh chu n bi baacuteo caacuteo do caacutec chiacutenh phu caacutec cơ quan liecircn chiacutenh phu caacutec chiacutenh quy n đia phương a cdp qu6c gia vugraveng vagrave đia phương thlc hiMn Caacutec cơ quan nagravey đatilde tham vdn vai caacutec ngagravenh chu ch6t bao g6m nocircng nghiMp tagravei nguyecircn nưac giao thocircng y t vagrave giaacuteo dc

10

Higravenh 5

Ti n đo thlc hiMn HFA trecircn toagraven cdu đaacutenh giaacute k t qua trung bigravenh cho đi m tu 1 (khocircng đaacuteng k ) tai 5 (toagraven diMn)

Ki m đi m ti n đo thlc hiMn HFA a nhi u nhfng thiMt h i hay đaacutenh giaacute rui ro Dưai cdp đatilde giuacutep caacutec qu6c gia phan aacutenh đưQc n6 llc cua migravenh nh m tăng cưang năng llc vagrave xaacutec đinh đi m m nh đi m y u a cdp đia phương qu6c gia vagrave vugraveng Vai viMc đưa ra mot khuocircn kh6 giuacutep cho viMc phacircn tiacutech ti n trigravenh nagravey thuacutec đ y lap k ho ch chi n lưQc vagrave hưang tai đưa ra hagravenh đong

Thao lu n v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep xacircy dlng mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung

Khi caacutec chiacutenh phu cugraveng vai caacutec becircn tham gia tu cong đ6ng xatilde hoi dacircn sl vagrave kh6i nghiecircn cuu ki m đi m viMc thlc hiMn HFA truy n thocircng đưQc cai thiMn vagrave sl xacircy dlng đ6ng thuan gia tăng Đ c biMt thao luan v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep đưa ra mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung thuacutec đ y mot đ6i tho i thlc sl gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu vagrave xatilde hoi dacircn sl

Trong khi đatilde coacute ti n bo đaacuteng k v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute caacutec qu6c gia van g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

ViMc l6ng gheacutep giam thi u rui ro vagraveo lap k ho ch đdu tư cocircng phaacutet tri n đocirc thi lap k ho ch vagrave quan lyacute mocirci trưang vagrave bao trQ xatilde hoi ti p tc lagrave mot thaacutenh thuc Chi coacute mot s6 qu6c gia baacuteo caacuteo viMc ghi l i coacute hM th6ng

mot nua caacutec qu6c gia nagravey thlc hiMn đaacutenh giaacute đa rui ro vagrave dưai mot phdn tư thlc hiMn caacutec đaacutenh giaacute nagravey theo mot chu n mlc nhdt đinh M c dugrave caacutec con s6 nagravey đaacuteng quan ng i baacuteo caacuteo cua mot s6 qu6c gia đatilde phan aacutenh sl hi u bi t ngagravey cagraveng sacircu s c v nhfng y u t6 phuc hQp trong lĩnh vlc giam thi u rui ro tham hoa Đatilde nhan thdy caacutec bưac ti n kha quan vai viMc caacutec qu6c gia bưac đdu đi u chinh caacutec cocircng c phaacutet tri n nh m giam thi u rui ro tham hoa

Nh n thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đ ng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

Hai thaacutech thuc cơ ban khaacutec v n t6n t i đoacute lagrave bigravenh đng giai vagrave giaacuteo dc Năm 2009 chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo v nhfng thagravenh tlu cơ ban trong viMc l6ng gheacutep giai vagraveo giam thi u rui ro tham hoa vagrave con s6 nagravey khocircng tăng sau hai năm Nhan thuc cong đ6ng v rui ro vagrave caacutech thuc giam thi u lagrave y u t6 cơ ban trong viMc tăng cưang traacutech nhiMm giai trigravenh vagrave đam bao thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa nhưng chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde coacute ti n bo cơ ban v khiacutea c nh nagravey

Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đ c bi t lagrave trong caacutec ngagravenh vagrave a c p đia phương cograven vocirc cugraveng hltn ch

Khocircng ng c nhiecircn khi viMc thi u đaacutenh giaacute

11

rui ro vagrave tiacutenh toaacuten thiMt h i khi n caacutec qu6c gia g p khoacute khăn cho viMc giai trigravenh đdu tư v quan lyacute rui ro tham hoa Hdu h t caacutec qu6c gia a caacutec vugraveng đia lyacute vagrave muc thu nhap khaacutec nhau baacuteo caacuteo v ti n bo rdt h n ch trong viMc cung cdp ngu6n llc cho tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro Ngu6n llc phacircn b6 cho caacutec ngagravenh vagrave đia phương cho quan lyacute rui ro tham hoa cograven h n hp hơn nfa chi coacute 26 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde phacircn b6 ngacircn saacutech cho đia phương

Rdt nhi u caacutec t6 chuc vugraveng vagrave liecircn qu6c gia đatilde xacircy dlng thagravenh cocircng caacutec khuocircn kh6 vagrave chi n lưQc giam thi u rui ro M c dugrave vay thaacutech thuc trong quan lyacute rui ro xuyecircn biecircn giai v n cograven t6n t i Ti n bo trong hQp taacutec vugraveng v n cograven cham vagrave bi can tra bai cam k t cua caacutec qu6c gia thagravenh viecircn thi u ngu6n llc caacutec ưu tiecircn vagrave traacutech nhiMm macircu thu n nhau gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu Đ6ng thai caacutec khuocircn kh6 vugraveng thưang khocircng ragraveng buoc v phaacutep lyacute hay khocircng coacute biMn phaacutep ch tagravei đ6i vai viMc khocircng tuacircn thu cũng lagrave mot can tra lan cho viMc thlc hiMn mot caacutech hiMu qua M c dugrave coacute nhfng thaacutech thuc nagravey đatilde coacute mot s6 saacuteng ki n xuyecircn biecircn giai thagravenh cocircng như gifa caacutec nưac Rap chi ra nhfng viMc coacute th thlc hiMn đưQc

Khaacutem phaacute rui ro cacircn bng caacutec yeu t6 đ đưa ra lla chltn saacuteng su6t

Sl kh n thi t v kinh t chiacutenh tri cua giam thi u rui ro tham hoa v n bi lang traacutenh Caacutec caacute nhacircn coacute xu hưang tru hao giaacute tri nhfng mdt maacutet trong tương lai vagrave hM qua lagrave khocircng s n lograveng đdu tư hocircm nay cho mot ngagravey mai an toagraven hơn Caacutec chiacutenh tri gia vai tdm nhigraven h n ch xung quanh caacutec kỳ bdu cu ng n h n tham chiacute coacute khuynh hưang iacutet quan tacircm hơn Caacutec tham hoa lan coacute th t o ra đong llc xatilde hoi cho giam thi u rui ro nhưng khocircng phai luacutec nagraveo cũng đưQc chuy n thagravenh cam k t b n vfng Đ6ng thai trong khi đdu tư tăng cưang cho s n sagraveng ung phoacute iacutet khi coacute taacutec

đong tai caacutec m6i quan tacircm kinh t chiacutenh tri bdt di bdt dich giai quy t mot caacutech nghiecircm tuacutec caacutec y u t6 higravenh thagravenh rui ro ch c ch n s lagravem đưQc đi u nagravey

Khi thiMt h i taacutec đong vagrave rui ro tham hoa đưQc tiacutenh đ n mot caacutech đdy đu sl rotilde ragraveng cua kha năng thiMt h i trong tương lai s đu đ gacircy s6c vai caacutec chiacutenh phu vagrave khi n ho hagravenh đong d bdt kỳ hoagraven canh nagraveo tiacutenh toaacuten thiMt h i vagrave caacutec mocirc higravenh xaacutec sudt s thuacutec đ y caacutec quy t đinh coacute cacircn nh c ky lưang hơn dla trecircn đaacutenh giaacute chi phiacute lQi iacutech vagrave tiacutenh toaacuten cacircn b ng caacutec y u t6 trong đdu tư cocircng cong

Mlc đo thi t hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thi t hlti t6i đa se đu đ gacircy s6c vagrave khi n caacutec Chiacutenh phu hagravenh đong

ThiMt h i kinh t do tham hoa s rdt lan d Colombia ưac tiacutenh thiMt h i hagraveng năm do tham hoa lecircn tai gdn 1 GDP M c dugrave con s6 nagravey nh6 hơn so vai mdt maacutet do thdt nghiMp theo chu kỳ thiMt h i do tham hoa cao hơn chi phiacute cho l m phaacutet a muc 5 vagrave tương đương vai chi phiacute cua xung đot coacute vũ trang Thecircm vagraveo đoacute kha năng thiMt h i t6i đa cua tham hoa coacute chu kỳ l p l i 500 hay 1000 năm vagraveo khoang 23 hay 29 GDP tương đương vai thiMt h i cua caacutec cuoc khung hoang tagravei chiacutenh nhfng năm 1980s vagrave 1990s8 Nhfng con s6 nagravey chi ra r ng n u viMc ra quy t đinh dla trecircn đaacutenh giaacute hiMn thlc v chi phiacute vagrave lQi iacutech kinh t -xatilde hoi tdm quan trong cua quan lyacute rui ro tham hoa trong chiacutenh saacutech cocircng cdn đưQc đ t ngang tdm vai ki m soaacutet l m phaacutet hay giai quy t xung đot coacute vũ trang

Gheacutep hai đ6 thi kha năng thiMt h i t6i đa vagrave đaacutenh giaacute thiMt h i thưang xuyecircn do tham hoa diMn rong (Higravenh 6) cho thdy toagraven bo buc tranh v rui ro magrave caacutec chiacutenh phu đang đ6i m t Caacutec tiacutenh toaacuten v Colombia chi ra r ng chiacutenh phu coacute th phai chi tu 100000 USD m6i ldn vai s6 ldn lecircn tai hagraveng trăm m6i năm đ giai quy t thiMt h i tagravei san cocircng cũng như tagravei san caacute nhacircn khocircng đưQc bao hi m

12

Higravenh 6

Đưang k t hQp thi t hlti vưQt mlc cua Colombia Mexico vagrave Nepal9

TT l thit h i vưot m(c 10 coacute nghĩa lagrave kha năng thit h i tương (ng se vưot quaacute 10 lnnăm đ6i vai caacutec sl kitn coacute tn xuit taacutei xuit hin lagrave 01 năm hay 12 thaacuteng

cua caacutec nhoacutem dacircn coacute thu nhap thdp vagrave iacutet nhdt lagrave 30 năm mot ldn vai s6 ti n lecircn tai 1 ty USD

d Mecirc hi cocirc khocircng tiacutenh tai taacutec đong cua h n haacuten vagrave trong lĩnh vlc nocircng nghiMp chiacutenh phu coacute th phai chiu thiMt h i do tham hoa liecircn quan tai thai ti t lecircn tai hơn 1 triMu USD iacutet nhdt lagrave 50 ldn m6i năm vagrave hơn 1 ty USD iacutet nhdt 6 năm mot ldn d Nepal chiacutenh phu chiu traacutech nhiMm hoagraven toagraven đ6i vai thiMt h i 1 triMu USD vai gdn 10 ldn m6i năm vagrave gdn 100 triMu USD hai năm mot ldn10

Đacircy lagrave muc đo kha năng thiMt h i thlc cua caacutec qu6c gia necircu trecircn Caacutec con s6 chi ra muc đo ngacircn saacutech cocircng cdn thi t đ mot chiacutenh phu coacute th sua chfa caacutec tagravei san cocircng vagrave h6 trQ caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng thu nhap thdp phc h6i sau tham hoa Trecircn thlc t đa s6 caacutec chiacutenh phu khocircng đam đương đưQc traacutech nhiMm phc h6i caacutec thiMt h i đaacuteng k do caacutec tham hoa nh6 xay ra thưang xuyecircn vigrave nhfng thiMt h i nagravey thưang đưQc chuy n sang cho caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp gaacutenh chiu Vai mot vagravei ngo i lM đaacuteng k caacutec chiacutenh phu thưang iacutet khi đưQc chu n bi s n sagraveng vai ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng hay bao hi m đ coacute th chi tra cho kha năng bi thiMt h i t6i đa trong mot tham hoa iacutet khi xay ra nhưng tagraven kh6c Bi s6c bai traacutech nhiMm chi tra magrave ho chưa bao gia đaacutenh giaacute ky caacutec

Caacutec Chiacutenh phu phai gaacutenh chiu mot phdn lan trong t6ng thi t hlti vagrave r t hi m khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra cho caacutec thi t hlti nagravey

chiacutenh phu buoc phai dla vagraveo h6 trQ qu6c t magrave thưang lagrave cham vagrave khocircng ch c ch n cho phc h6i vagrave taacutei thi t sau tham hoa

Caacutec Chiacutenh phu cdn phai quy t đinh mlc đo rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc đo ho coacute th chuy n giao

Tu goacutec đo tagravei chiacutenh cho rui ro coacute ba chi n lưQc magrave chiacutenh phu coacute th aacutep dng đ quan lyacute rui ro tham hoa gif l i rui ro bao hi m cho rui ro vagraveho c chuy n giao rui ro đoacute cho caacutec thi trưang v6n (Higravenh 7) Lla chon chi n lưQc nagraveo thlc sl lagrave mot quy t đinh chiacutenh tri dla trecircn caacutec cacircn nh c như giaacute tri thiMt h i hagraveng năm vagrave kha năng thiMt h i cao nhdt kha năng tagravei chiacutenh hay năng llc đdu tư cho

13

Higravenh 7

Chi phiacute cua caacutec chi n lưQc tagravei chiacutenh cho rui ro trong caacutec phacircn tdng khaacutec nhau cua rui ro tham hoa12

giam thi u rui ro sl chdp nhan rui ro v m t Khi muc đo nguy cơ rui ro tăng lecircn chi phiacute xatilde hoi vagrave chiacutenh tri vagrave kha năng ti p can tai caacutec ngu6n tagravei chiacutenh cho rui ro

Caacutec cơ quan ho ch đinh bao hi m a mot qu6c gia thưang yecircu cdu cocircng ty bao hi m đam bao dl trf tai mot giai h n nhdt đinh đ trang trai rui ro Đacircy s lagrave h n ch đ6i vai chuy n giao rui ro n u doanh nghiMp bao hi m quy t đinh thi t lap mot ngưang thiMt h i magrave vưQt quaacute ngưang đoacute thiMt h i s khocircng đưQc bao hi m Mot viacute d lagrave ngưang 76 ty đocirc la My vai thai gian xudt hiMn l i cua rui ro lagrave 1500 năm t i Colombia Phiacute cho bao hi m rui ro dưai muc ngưang nagravey đưQc tiacutenh toaacuten dla vagraveo muc đo lưu gif goi lagrave khdu tru coacute nghĩa lagrave muc rui ro magrave chiacutenh phu quy t đinh gif l i Trong trưang hQp cua Colombia mot khoan khdu tru 1 coacute nghĩa lagrave chiacutenh phu s gif l i t6n thdt trung bigravenh hagraveng năm khoang 200 triMu USD Tugravey thuoc vagraveo muc đo rui ro caacutec chiacutenh phu quy t đinh gif l i vagrave giam thi u nguy cơ chi phiacute chuy n giao rui ro coacute th giam đaacuteng k viacute d coacute th lecircn tai 90 vai 1 khdu tru11

Mot danh mlc cacircn b ng giCa caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng khcc phlc vagrave đ n bugrave rui ro lagrave caacutech hi u qua nh t đ giam thi u rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet tri n

cho giam thi u nguy cơ s tăng theo cdp s6 nhacircn trong khi kha năng nhan bi t nhfng lQi iacutech trong mot thai gian nhdt đinh giam Nhigraven chung hiMu qua lQi iacutech - chi phiacute cao hơn khi caacutec chiacutenh phu đdu tư vagraveo giam thi u rui ro trecircn diMn rong magrave ho cdn gif l i b ng caacutech k t hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng vagrave kh c phc rui ro hơn lagrave kh c phc caacutec thiMt h i dl ki n hagraveng năm HiMu qua chi phiacute cua m6i chi n lưQc cdn đưQc đaacutenh giaacute viacute d như so saacutenh gifa hoagraven thiMn caacutec quy t đinh v xacircy dlng vagrave su dng đdt (chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng) vai viMc gia c6 caacutec togravea nhagrave khocircng an toagraven di dai cư dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao tai nhfng nơi iacutet nguy hi m hơn ho c thlc hiMn caacutec giai phaacutep giam thi u hi m hoa (chi n lưQc kh c phc rui ro)

M c dugrave kh c phc rui ro thưang coacute ty lM lQi iacutech - chi phiacute tiacutech clc lưang trưac vagrave traacutenh t o ra rui ro s coacute hiMu qua chi phiacute cao hơn rdt nhi u Đdu tư cho kh c phc rui ro coacute hiMu qua chi phiacute cao nhdt n u đưQc truacute trong vagraveo cai thiMn caacutec cơ sa h tdng quan trong vagrave d bi hư h i nhdt thay vigrave đdu tư trai rong cho nhi u tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Viacute d t i Mexico ty lM chi phiacute ndash lQi iacutech cho đdu tư vagraveo cung c6 caacutec cocircng trigravenh cocircng cong coacute nguy cơ cao hdp d n hơn nhi u so vai đdu tư vagraveo 20 tagravei san d bi hư h i nhdt

14

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

UNISDR tracircn trọng cảm ơn caacutec tổ chức coacute biểu tượng dưới đacircy đatilde đoacuteng goacutep tagravei chiacutenh vagrave nội dung cho Baacuteo Caacuteo Giảm Thiểu Rủi Ro Thảm Họa Toagraven Cầu 2011 Danh saacutech đầy đủ được đưa ra trong Baacuteo caacuteo chiacutenh

copy Bản quyền của Liecircn Hợp Quốc 2011

Khocircng thừa nhận

Quan điểm đưa ra trong Baacuteo caacuteo nagravey khocircng phải lagrave quan điểm của Ban Thư Kyacute Liecircn Hợp Quốc Những dẫn chứng được sử dụng hay tagravei liệu đưa ra trong Baacuteo caacuteo khocircng coacute yacute đưa ra nhận định từ Ban Thư Kyacute LHQ về hiện trạng luật phaacutep của bất cứ quốc gia vugraveng latildenh thổ nagraveo thagravenh phố khu vưc hay caacutec cơ quan chức năng cũng như caacutec lĩnh vực vagrave biecircn giới của họ

Hiệu điacutenh thực hiện thiết kế trigravenh bagravey vagrave in ấn Green Ink Devon UK Bản dịch Trung tacircm thiecircn tai Tổng Cục Tagravei Nguyecircn Nước Bộ Nocircng Nghiệp vagrave Phaacutet Triển Nocircng Thocircn Việt Nam Thiết kế Parsons New School for Design New York USA In bởi Information Press Oxford UK

2

Baacuteo Caacuteo Giam ThiJu Rii Ro Tham H9a Toagraven Cdu 2011 đưQc chun bi trong khi tham hoa tip tc cưap đi mng s6ng vagrave sinh k cua hagraveng triMu ngưai Taacutec đong cua tran đong đdt tham kh6c thaacuteng Mot năm 2010 a Haiti vagrave lũ lt a Pakistan thaacuteng Bay năm 2010 đatilde chi ra m6i liecircn hM mat thit gifa tham hoa vagrave đoacutei nghegraveo Đ6ng thai khi Baacuteo caacuteo nagravey đưQc xudt ban lũ lt a Ocircxtracircylia đong đdt a Christchurch New Zealand đong đdt soacuteng thdn vagrave tham hoa ht nhacircn tagraven phaacute Đocircng Bc Nhat Ban lagrave lai canh tinh tagraven kh6c rng caacutec qu6c gia phaacutet trin cũng gp nguy cơ tham hoa Iacutet đưQc bit đn hơn lagrave hagraveng trăm tham hoa nh6 hơn do thay đ6i bdt thưang cua thai tit gacircy ra thiMt hi lan cho Benin Brazil Colombia Philippines vagrave caacutec qu6c gia khaacutec Nhfng tham hoa nagravey cho thdy nhfng khim khuyt trong phaacutet trin tăng trưang kinh t vagrave viMc ngưai dacircn s6ng trong nhfng vugraveng nguy cơ cao tip tc to ra rui ro Thecircm vagraveo đoacute tham hoa a Nhat Ban chi ra nhfng rui ro vagrave t6n thương mai liecircn quan tai sl phuc hQp vagrave ph thuoc ln nhau cua caacutec hM th6ng cocircng nghM magrave xatilde hoi hiMn đi ngagravey cagraveng ph thuoc vagraveo

Baacuteo Caacuteo Giam Thiu Rui Ro Tham Hoa ldn thu hai cua Liecircn HQp Qu6c (LHQ) đưa ra thocircng tin cap nhat giuacutep hiu vagrave phacircn tiacutech rui ro tham hoa trecircn toagraven cdu Su dng mot lưQng lan s6 liMu mai đatilde đưQc cai thiMn Baacuteo caacuteo phacircn tiacutech xu th vagrave mocirc higravenh rui ro tham hoa trecircn toagraven cdu a cdp khu vlc vagrave qu6c gia Đ6ng thai hơn 130 qu6c gia đatilde tl đaacutenh giaacute v tin đo thlc hiMn Khung Hagravenh Đ9ng Hyogo (HFA) goacutep phdn đưa ra mot buc tranh toagraven cdu hoagraven chinh hơn v caacutec n6 llc giam thiu rui ro tham hoa cdp qu6c gia

Caacutec phaacutet hiMn cho thdy lyacute giai đưQc thiMt hi do tham hoa gacircy ra lagrave bưac đdu trong tin tai viMc chiu traacutech nhiMm vagrave đaacutenh giaacute rui ro tham hoa Điu chinh caacutec cocircng c phaacutet trin sn coacute như hM th6ng lap k hoch đdu tư cocircng cong qu6c gia cung cdp ngacircn saacutech coacute điu kiMn vagrave caacutec chương trigravenh to cocircng ăn viMc lagravem tm thai coacute th giuacutep hagraveng triMu ngưai dacircn a caacutec vugraveng nguy cơ cao tip can caacutec n6 llc quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec chin lưQc nagravey cũng quan trong đ6i vai thiacutech ung vai bin đ6i khiacute hau vagrave đt đưQc caacutec Mc Tiecircu Phaacutet Trin Thiecircn Niecircn Ky

Cơ Quan Chin LưQc Giam Thiu Thiecircn Tai Qu6c T cua LHQ (UNISDR) điu ph6i viMc chun bi Baacuteo caacuteo nagravey vai sl hQp taacutec cua rdt nhiu caacutec đ6i taacutec trecircn toagraven cdu Trong s6 đoacute Liecircn Minh Chacircu Acircu chiacutenh phu Nhat Ban Na Uy Thy Sĩ vagrave My đatilde đoacuteng goacutep tagravei chiacutenh cho Baacuteo caacuteo Rdt nhiu caacutec qu6c gia vagrave t6 chuc đatilde cung cdp nhacircn llc vagrave tagravei liMu ky thuat cho viMc nghiecircn cuu hoi thao vagrave thlc hiMn caacutec đ tagravei cdn thit cho Baacuteo caacuteo

Baacuteo caacuteo Giam thiu rii ro tham hQa toagraven cu Khaacutem phaacute rii ro Xaacutec đfnh li phaacutet trin ndash Baacuteo caacuteo toacutem tampt vagrave Caacutec phaacutet hin chiacutenh

Toacutem Tampt Caacutec Phaacutet Hi n Chiacutenh

XU HƯONG RUI RO THIT HII KINH TE TĂNG LEcircN TV L TO VONG GIAM

bull Rui ro thit mltng trong batildeo hay lũ llt hin nay thp hơn so vai 20 năm trưac ngolti trC đ6i vai nhCng ngưai s6ng a caacutec qu6c gia coacute GDP thp vagrave h th6ng quan tri yu

bull Thit hlti kinh t tip tlc tăng a tt ca caacutec khu vlc vagrave đe doa nghiecircm trong nn kinh t cua caacutec qu6c gia coacute thu nhp thp

bull Rui ro tham hoa trecircn din rong phan aacutenh caacutech thlc phaacutet trin

bull Rui ro din rong hin nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai

bull Tham hoa taacutec đong tiecircu clc sacircu scc tai tre em vagrave gacircy ra di dai noi bo

HIN HAacuteN RUI RO CHƯA HIN HLU

bull Hltn haacuten taacutec đong rotilde neacutet nht tai san xut nocircng nghip vagrave thit hlti lan lan sang caacutec lĩnh vlc kinh t khaacutec

bull Trecircn toagraven cdu hltn haacuten van cograven lagrave rui ro chưa hin hCu vagrave a cp đia phương taacutec đong kinh t xatilde hoi cua hltn haacuten phacircn b6 khocircng đu tp trung vagraveo caacutec ho nghegraveo a nocircng thocircn

bull Coacute le rotilde neacutet hơn bt cl mot lolti rui ro tham hoa nagraveo khaacutec rui ro hltn haacuten lagrave do caacutec quyt đinh vagrave lla chon phaacutet trin kinh t xatilde hoi gacircy ra

CAacuteC NO LlC TOAgraveN CAU HIU QUA CUA KHUNG HAgraveNH ĐQNG HYOGO

bull S6 lưQng cũng như cht lưQng baacuteo caacuteo tin đo thlc hin Khung Hagravenh Đong Hyogo (HFA) lagrave bng chlng v sl gia tăng quan tacircm tai giam thiu rui ro tham hoa

bull Thao lun v caacutec chi s6 vagrave tin đo giuacutep xacircy dlng mot sl hiu bit vagrave ting noacutei chung

bull Mc dugrave caacutec qu6c gia đatilde đltt đưQc nhiu tin bo v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute van cograven nhiu thaacutech thlc trong vic giai quyt caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

bull Nhn thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

bull Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đc bit lagrave a cp ngagravenh vagrave đia phương cograven rt hltn ch

KHAacuteM PHAacute RUI RO NHIgraveN THAY CAacuteC Sl ĐAacuteNH ĐOI ĐE RA LlA CHQN SAacuteNG SUOT

bull Mlc đo rotilde rt cua thit hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thit hlti cao nht đu gacircy s6c khin caacutec Chiacutenh phu đưa ra hagravenh đong

bull Caacutec Chiacutenh phu chiu phdn lan thit hlti ndash vagrave him khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra caacutec khoan nagravey

bull Caacutec Chiacutenh phu cdn ra quyt đinh v mlc rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc magrave ho coacute kha năng chuyn giao

bull Mot tp hQp cacircn bng caacutec chin lưQc quan lyacute rui ro trong tương lai khcc phlc rui ro hin thai vagrave đn bugrave lagrave caacutech thlc hiu qua nht nhm giam thiu rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet trin

ĐNH HƯONG LII PHAacuteT TRIEN TĂNG CƯONG QUAN LYacute RUI RO THAM HQA

bull Cdn xaacutec đinh llti phaacutet trin đam bao tiacutenh nhy cam vai rui ro khiacute hu vagrave tham hoa

bull Mlc đo đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa hin nay chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo so vai đdu tư cocircng cong

bull Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hin nay coacute th đưQc điu chinh giuacutep cho hagraveng triu ngưai vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

bull Caacutec chương trigravenh cocircng ăn vic lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vic tlto ra năng llc giam thiu rui ro a cong đ6ng

bull Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang đem llti ty l lQi iacutech - chi phiacute cao hp dan

bull Caacutec caacutech tip cn cũ v lp k hoach vagrave quan lyacute tagravei nguyecircn đt đatilde khocircng thagravenh cocircng

bull Caacutech tip cn coacute sl tham gia mot caacutech tht sl đem llti cơ hoi ma rong caacutec saacuteng kin tC đia phương

CAi TO QUAN LYacute RUI RO

bull Đ đam bao tiacutenh cht che giCa chiacutenh saacutech vagrave k holtch traacutech nhim t6ng th cho quan lyacute rui ro tham hoa cdn đưQc giao tai cp Bo vai thm quyn chiacutenh tri cao

bull a nhCng nơi năng llc đia phương hltn ch caacutech tip cn phi tp trung hoacutea tăng ddn coacute th lagrave caacutech thlc t6t nht

bull Quyn đưQc nhn thocircng tin v rui ro tham hoa đoacuteng vai trograve trung tacircm trong vic tlto ra aacutep llc xatilde hoi vagrave traacutech nhim giai trigravenh

bull Đ đam bao sl tham gia cua ngưai dacircn vagrave caacutec cong đ6ng bi anh hưang cdn coacute sl thay đ6i trong văn hoacutea quan lyacute hagravenh chiacutenh cocircng

4

Caacutec yeu t6 chiacutenh cho thagravenh cocircng trong quan lyacute rui ro tham hlta (DRM) a caacutec cAp quan lyacute nhagrave nưac vagrave caacutec lĩnh vlc phaacutet tri n đưQc xaacutec đinh trong

Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hlta Toagraven CAu 2011

CHU TRAacuteCH NHI M V RUI RO

ĐAu tư vagraveo giam thi u rui ro Chiu traacutech nhi m Lưltng trưac vagrave chia se caacutec rui

Sl dlng phacircn tiacutech lQi iacutech ndash Xacircy dlng h th6ng ki m kecirc ro khocircng th giam thi u đưQc

chi phiacute đ t p trung vagraveo caacutec tham hoa qu6c gia nh m Đdu tư vagrave chuy n giao rui ro rui ro coacute th giam thi u mot giaacutem saacutet mot caacutech h th6ng nh m bao v kh6i caacutec thi t hlti

caacutech hi u qua nh t vagrave đem llti thi t hlti vagrave đaacutenh giaacute rui ro tham kh6c lưang trưac vagrave chu n lQi iacutech kinh t xatilde hoi a caacutec c p sl dlng mocirc bi san sagraveng đ6i vai caacutec rui ro đang

higravenh xaacutec su t gia tăng vagrave chưa mocirc higravenh hoacutea đưQc

LONG GHEacuteP QUAN LYacute RUI RO THAM HQA VAgraveO CAacuteC CƠ CHE VAgrave COcircNG Cl PHAacuteT TRIEN HI N COacute

Đưa ra qui che giaacutem Bao v h sinh thaacutei Cung cAp bao trQ SW dlng caacutec h saacutet phaacutet tri n đocirc thi

vagrave đia phương Aacutep dlng đinh giaacute vagrave quan lyacute caacutec dich vl

xatilde hQi

Aacutep dlng chuy n ti n

th6ng lp ke ho ch vagrave đAu tư cocircng qu6c

Sl dlng quy holtch vagrave mocirci trưang coacute sl m t coacute đi u ki n vagrave gia

l p ngacircn saacutech coacute sl tham gia vagrave l6ng gheacutep caacutec cơ ch cocircng ăn Đưa đaacutenh giaacute rui ro tham gia nh m nacircng caacutech ti p c n dla vi c lagravem tltm thai vagraveo ti n trigravenh l p k c p caacutec khu đinh cư trecircn h sinh thaacutei vagraveo k t hQp bao hi m vagrave holtch phaacutet tri n vagrave khocircng chiacutenh thlc quan lyacute rui ro tham v6n vay vi mocirc cacircn đdu tư qu6c gia vagrave

phacircn b6 đ t vagrave thuacutec hoa nhcc tai n n tang xatilde ngagravenh đ y xacircy dlng an toagraven hoi vagrave ngưcng

XAcircY DlNG NĂNG LlC QUAN LYacute RUI RO

Chiu traacutech nhi m giai Tăng cưltng đ6i taacutec Chia se quyen llc Th hi n cam ket

trigravenh Aacutep dlng mot văn Xacircy dlng caacutec chlc chiacutenh tri

Đam bao traacutech nhi m hoacutea quan lyacute hagravenh năng phi t p trung Giao traacutech nhi m

giai trigravenh xatilde hoi vagrave tiacutenh chiacutenh cocircng mai ho hoacutea chia tdng sl quan lyacute rui ro tham

minh bltch thocircng qua trQ caacutec saacuteng ki n dlng nguyecircn tcc hoa vagrave thiacutech lng vai

tăng cưang thocircng tin cua đia phương vagrave chuy n giao quy n bi n đ6i khiacute h u tai

đlti chuacuteng sl dlng cơ dla trecircn caacutec đ6i taacutec llc cho c p th p nh t tCng Bo vai th m

ch phacircn b6 ngacircn saacutech giCa chiacutenh quy n vagrave vagrave phacircn quy n theo quy n chiacutenh tri nh t

vagrave khen thưang dla xatilde hoi dacircn sl c p phugrave hQp bao g6m đinh đ6i vai vi c l p

trecircn k t qua thlc hi n ca ngacircn saacutech vagrave cho k holtch vagrave đdu tư

xatilde hoi dacircn sl qu6c gia

Xu the rui ro thi t h i ve ngưlti giam nhưng thi t h i kinh te tăng

Ghi nhan nhfng y u t6 cograven chưa ch c ch n vagrave thay đ6i trecircn toagraven cdu Baacuteo caacuteo Đaacutenh Giaacute Giam ThiJu Rii Ro Tham H9a Toagraven Cdu 2011 đưa ra mot s6 tin đaacuteng khiacutech lM Rui ro thiMt m ng đ6i vai caacutec hi m hoa chiacutenh liecircn quan tai thai ti t giam trecircn toagraven cdu k ca a chacircu Aacute nơi nhfng rui ro nagravey tap trung nhi u

nhdt Gdn như trecircn toagraven th giai rui ro thiMt m ng do batildeo nhiMt đai hay lũ hiMn nay đatilde thdp hơn so vai năm 1990

Rui ro thi t mltng trong mot tr n batildeo hay lũ hi n nay đatilde giam so vai 20 năm trưac

Xu th nagravey đ c biMt đaacuteng khiacutech lM khi so saacutenh vai sl gia tăng nhanh choacuteng s6 dacircn

5

s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao Tu năm 1970 tdn xudt batildeo nhiMt đai khocircng tăng nhưng ty lM dacircn s6 ldquod g p rui rordquo đatilde tăng rdt nhanh s6 dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao đ6i vai batildeo đatilde tăng gdn gdp ba ldn trecircn toagraven cdu

trC nhCng ngưai s6ng a caacutec qu6c gia coacute GDP th p hay h th6ng quan tri y u

Rui ro thiMt m ng do tdt ca caacutec hi m hoa liMn quan tai khiacute hau ti p tc tap trung a caacutec qu6c gia coacute GDP thdp hay hM th6ng quan tri y u s6 ngưai thiMt m ng trong tham hoa ti p tc tăng a caacutec qu6c gia coacute năng llc quan lyacute rui ro keacutem Lũ lt vagraveo thaacuteng Taacutem năm 2010 a Pakistan cưap đi 1700 m ng s6ng gacircy ra 97 ty USD thiMt h i v cơ sa h tdng nocircng tr i vagrave nhagrave a cũng như caacutec thiMt h i trlc ti p vagrave giaacuten ti p khaacutec necircu bat lecircn caacutec thaacutech thuc trong giam thi u rui ro lũ lt1 Trong khi đoacute ngay a Nam Aacute rui ro thiMt m ng do lũ đatilde giam tu năm 2000 vagrave thdp hơn so vai năm 1990

N u năm năm sau khi kyacute Khung Hagravenh Đong Hyogo coacute mot lyacute do nagraveo đ ăn mung thigrave đacircy chiacutenh lagrave lyacute do đoacute m c dugrave giam ty lM tu vong chi mot goacutec nh6 đưQc chi u saacuteng trong mot căn phograveng tragraven ngap boacuteng t6i Tăng trưang kinh t nhanh a rdt nhi u nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đatilde cai thiMn phaacutet tri n con ngưai vagrave giam nghegraveo cho hagraveng triMu ngưai Tuy nhiecircn ti n bo nagravey cũng g n li n vai sl

gia tăng nhanh choacuteng viMc ti p xuacutec vai hi m hoa cua nhi u tagravei san kinh t Đ c biMt a caacutec nưac coacute thu nhap cao hơn rui ro mdt tagravei san trong tham hoa tăng nhanh hơn nhi u so vai t6c đo gacircy dlng đưQc tagravei san đoacute M c dugrave caacutec qu6c gia đang tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro vagrave giam thi u tiacutenh d bi t6n thương ti n bo nagravey khocircng đu nhanh hay hiMu qua so vai sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa ndash tăng ti p xuacutec vai hi m hoa coacute nghĩa lagrave gia tăng rui ro

Thi t hlti kinh t ti p tlc gia tăng a t t ca caacutec khu vlc vagrave đe doa nghiecircm trong n n kinh t cua caacutec nưac coacute thu nh p th p

Ưac tiacutenh rui ro thiMt h i kinh t liecircn quan tai lũ lt vagrave batildeo nhiMt đai gia tăng a tdt ca caacutec khu vlc (Higravenh 1) Ty trong GDP cua toagraven th giai coacute nguy cơ bi anh hưang do batildeo đatilde tăng tu 413 vagraveo năm 1970 lecircn 447 trong năm 2010 trong khi giaacute tri tuyMt đ6i đatilde tăng ba ldn tai hơn 15 nghigraven ty USD Sl gia tăng rui ro thiMt h i kinh t liecircn quan tai batildeo lagrave cao nhdt a caacutec nưac thu nhap cao vai ty lM nagravey lecircn đ n 262 Đi u nagravey cho thdy n n kinh t m nh cũng khocircng th giam thi u rui ro thiMt h i v kinh t do tham hoa k ca a caacutec nưac OECD

Caacutec tran lũ năm 2011 a Đuc vagrave Uacutec cho thdy ngay ca caacutec qu6c gia coacute thu nhap cao cũng đang phai vat lon vai sl gia tăng ti p xuacutec

Higravenh 1

Ty l thay đ6i rui ro thi t hlti kinh t sl ti p xuacutec vagrave tiacutenh d bi t6n thương đ6i vai batildeo nhi t đai 1980ndash2010 (so vai 1980)

6

vai hi m hoa m c dugrave nhfng sl gia tăng nagravey cdn đưQc xem xeacutet đ6i chi u mot caacutech than trong V giaacute tri tuyMt đ6i thiMt h i kinh t do lũ a Nam Aacute nh6 hơn rdt nhi u so vai caacutec nưac OECD nhưng so vai GDP cua caacutec qu6c gia Nam Aacute thiMt h i nagravey coacute ty lM cao hơn 15 ldn Vigrave vay m c dugrave rui ro thiMt h i kinh t cua caacutec nưac OECD coacute th tăng nhanh hơn rui ro nagravey đe doa n n kinh t cua caacutec qu6c gia OECD iacutet hơn nhi u so vai đa s6 caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh

Trong t6ng s6 thiMt h i do tham hoa diMn rong gacircy ra (tham hoa diMn rong lagrave caacutec tham hoa gacircy thiMt h i iacutet kh6c liMt liecircn quan tai caacutec sl kiMn coacute tdn sudt cao) gdn 97 coacute liecircn quan tai thai ti t M c dugrave khocircng gacircy ra ty lM tu vong cao caacutec tham hoa nagravey lagrave nguyecircn nhacircn cua phdn lan thiMt h i v h tdng cơ sa đia phương nhagrave a vagrave sinh k cua caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng coacute thu nhap thdp Sl gia tăng lũy thua v thiMt h i do lũ cc bo s t la chaacutey vagrave batildeo a caacutec nưac coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chi ra r ng rui ro đưQc higravenh thagravenh cugraveng vai tăng trưang kinh t Ty lM nhagrave bi tagraven phaacute trecircn gia tăng dacircn s6 a 21 nưac vagrave qu6c gia đatilde tăng gdn 6 ldn so vai nhfng năm 1990 (Higravenh 2) nhanh hơn nhi u so vai sl gia tăng rui ro thiMt h i kinh t do caacutec tham hoa lan2 phan aacutenh viMc rui ro higravenh thagravenh do tăng trưang kinh t nhanh đang đưQc chuy n sang caacutec ho vagrave cong đ6ng coacute thu nhap thdp nhfng ngưai đưQc hưang lQi iacutet nhdt tu tăng trưang kinh t

Rui ro tham hoa trecircn di n rong phan aacutenh caacutech thlc phaacutet tri n kinh t

Higravenh 2 S6 nhagrave bi h6ng trecircn mot tri u dacircn

năm (sl dlng 21 cơ sa dC li u)

Phacircn tiacutech rui ro tham hoa trecircn diMn rong cho thdy mot thaacutech thuc cơ ban trong ti n trigravenh phaacutet tri n hiMn nay lagrave lagravem sao tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro đu nhanh đ giai quy t sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa cua ngưai dacircn vagrave tagravei san gia khi kinh t tăng trưang Rui ro diMn rong xudt hiMn cugraveng vai phaacutet tri n vagrave trlc ti p higravenh thagravenh tu caacutec y u t6 như qui ho ch vagrave quan lyacute đocirc thi hoacutea khocircng t6t suy thoaacutei mocirci trưang vagrave đoacutei nghegraveo ThiMt h i do tham hoa diMn rong gacircy ra vagrave caacutec taacutec đong cua chuacuteng lecircn y t giaacuteo dc nghegraveo đoacutei do cơ cdu vagrave di dacircn hdu như khocircng tiacutenh toaacuten đưQc a tdt ca caacutec qu6c gia vagrave khocircng đưa ra đưQc buc tranh mdt maacutet thlc t Đ6ng thai đong đdt a Haiti cũng chi ra r ng rui ro diMn rong hocircm nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai khi chuacuteng đưQc tiacutech lũy a nhfng khu vlc ti p xuacutec vai caacutec hi m hoa lan như đong đdt hay batildeo

Rui ro di n rong hocircm nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai

Kha năng giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro cua mot qu6c gia lagrave mot chi s6 v năng llc quan lyacute rui ro cua qu6c gia đoacute Nhigraven chung caacutec qu6c gia coacute n n quan tri y u vagrave g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro lagrave caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp ho c trung bigravenh (Higravenh 3) Caacutec qu6c gia coacute năng llc quan lyacute rui ro thdp nhdt như Afghanistan Haiti hay Chad cũng lagrave caacutec qu6c gia đang coacute xung đot khocircng 6n đinh hay coacute nhfng phaacutet tri n lMch l c khi n ho caacutech xa khocircng chi so vai caacutec nưac coacute thu nhap cao magrave ca caacutec nưac coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh nhưng thagravenh cocircng trong lĩnh vlc nagravey Mot s6 caacutec nưac thu nhap trung bigravenh như Costa Rica hay Chile coacute năng llc quan lyacute rui ro tương đ6i cao Nhưng ngay ca a caacutec nưac nagravey trong khi ty lM ngưai ch t do tham hoa giam thiMt h i v nhagrave a ti p tc gia tăng mot ldn nfa chi ra r ng giam thi u tiacutenh d bi t6n thương khocircng bugrave đ p đưQc sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa khi kinh t tăng trưang

7

Higravenh 3 Năng llc quan lyacute rui ro vagrave phacircn lolti qu6c gia theo Ngacircn hagraveng th giai

Higravenh nagravey th hin sl ktt hop giCa năng llc quan lyacute rii ro cia caacutec qu6c gia so vai sl giagraveu sang cia hQ theo phacircn lo i vugraveng thu nhp cia Ngacircn hagraveng Tht giai Gn 90 qu6c gia coacute năng llc m nh nhit lagrave caacutec qu6c gia thu nhp cao Ngưoc l i caacutec qu6c gia thu nhp thip vagrave trung bigravenh chitm gn 95 cia đưwng ngũ phacircn vf vai năng llc thip nhit Sl xtp lo i nagravey dla trecircn mot phacircn tiacutech v caacutec chi s6 rii ro tham hQa xaacutec đfnh trong Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rii Ro Tham HQa năm 2009 (GAR09) nghegraveo đoacutei quan trf đocirc thf vagrave đfa phương ytu keacutem suy giam h sinh thaacutei vagrave tiacutenh hiu qua cia chiacutenh phi vagrave traacutech nhim giai trigravenh Moi mot phn năm đưoc chia ra dla trecircn s6 lưong qu6c gia nim trong h ng phacircn lo i cia Ngacircn hagraveng tht giai

Tham hoa anh hưang sacircu scc tai tre em vagrave gacircy ra di dai noi bo

Tre em đ c biMt d bi t6n thương Ưac tiacutenh hagraveng năm coacute iacutet nhdt 66 triMu tre em bi anh hưang bai ca tham hoa diMn rong vagrave tham hoa cao đo4 Tham hoa diMn rong lagravem giam ty lM tai trưang a Bolivia Indonesia Nepal vagrave ViMt Nam Tre em gaacutei dưang như bi anh hưang nhi u nhdt khoang caacutech v giai trong viMc ph6 cap giaacuteo dc ti u hoc tăng lecircn đaacuteng k sau caacutec tham hoa diMn rong Taacutec đong tai suc kh6e cua tre em cũng cdn đưQc đaacutenh giaacute đdy đu Tham hoa diMn rong lagravem gia tăng caacutec ca tiecircu chay a tre em dưai 5 tu6i a Bolivia suy dinh dưang a tre dưai 3 tu6i a Nepal vagrave gia tăng tu vong sơ sinh a ViMt Nam Đi u nagravey chi ra sl cdn thi t phai quan tacircm hơn tai tiacutenh d bi t6n thương vagrave nhu cdu cua tre em

Tham hoa cũng d n tai viMc nhi u ngưai phai di dai Ưac tiacutenh lũ lt a Pakistan năm 2010 khi n 6 triMu ngưai cdn ch6 cư truacute Lũ năm 2008 a An Đo cũng khi n ngdn dy ngưai dacircn phai dai kh6i nơi sinh s6ng cua migravenh Caacutec tham hoa diMn rong gacircy ra khoang 15 t6ng s6 nhagrave bi thiMt h i lagrave mot nguyecircn nhacircn khocircng hiMn hfu khi n ngưai dacircn phai di dai vai mot thlc t lagrave nhfng ngưai bi anh hưang trong caacutec tham hoa đoacute

thưang iacutet khi nhan đưQc cuu trQ nhacircn đ o

Tuy Baacuteo caacuteo nagravey khocircng đưa ra xu th rui ro thiMt m ng do đong đdt phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi hoacutea nhanh a caacutec vugraveng coacute nguy cơ đong đdt t i caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đatilde d n tai sl gia tăng lũy thua s6 ngưai vagrave tagravei san ti p xuacutec vai hi m hoa Ty lM tu vong cao do đong đdt x y ra năm 2010 a Haiti khocircng phai lagrave trưang hQp caacute biMt Caacutec thagravenh ph6 khaacutec như Dhaka a Bangladesh đ i diMn cho caacutec tham hoa đang cha xay ra trong tương lai

Caacutec qu6c gia cũng đang đ6i diMn vai mot lo t caacutec rui ro mai g n li n vai caacutec hi m hoa coacute tdn s6 xudt hiMn rdt thdp như nuacutei lua phun hay thai ti t clc đoan trong khocircng gian vagrave caacutec higravenh m u mai cua tiacutenh d bi t6n thương liecircn quan tai sl phuc hQp vagrave ph thuoc l n nhau cua caacutec hM th6ng cocircng nghM magrave xatilde hoi hiMn đ i ph thuoc vagraveo năng lưQng vin thocircng tagravei chiacutenh vagrave ngacircn hagraveng giao thocircng tagravei nguyecircn nưac vagrave vM sinh vv Tham hoa h t nhacircn do soacuteng thdn a Fukushima Nhat Ban chi ra r ng tiacutenh d bi t6n thương mai đatilde nhacircn rong rui ro tham hoa vagrave coacute th gacircy ra sl sp đ6 bac thang vagrave moacutec n6i cua hM th6ng a caacutec cdp khaacutec nhau rdt khoacute coacute th tiacutenh toaacuten nhưng coacute th khuy ch đ i taacutec đong a cdp lũy thua

8

H n haacuten rui ro chưa hi n hCu

So vai caacutec hi m hoa khaacutec hi u bi t v rui ro h n haacuten rdt h n ch vagrave viMc quan lyacute rui ro nagravey cograven nhi u bdt cap H n haacuten khiacute hau lagrave mot hiMn tưQng khiacute hau hơn lagrave mot ldquohi m hoardquo HiMn tưQng nagravey chi tra thagravenh hi m hoa khi tra thagravenh h n haacuten nocircng nghiMp hay thuy văn ph thuoc vagraveo caacutec y u t6 khaacutec ngoagravei lưQng mưa

Taacutec đong cua hltn haacuten rotilde neacutet nh t trong san xu t nocircng nghi p vai thi t hlti đaacuteng k lan t6a sang caacutec lĩnh vlc kinh t khaacutec

Do khocircng coacute s6 liMu hM th6ng hay mot mocirc higravenh đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten toagraven cdu đaacuteng tin cay Baacuteo caacuteo nagravey khocircng th đưa ra mot đaacutenh giaacute trecircn toagraven th giai v đ c thugrave vagrave xu th rui ro h n haacuten Tuy vay caacutec b ng chung bi u lo khaacute rotilde muc đo vagrave sl liecircn quan l n nhau gifa anh hưang cua h n haacuten vai ty lM tu vong sl thinh vưQng sinh k nocircng thocircn an ninh lương thlc vagrave san xudt nocircng nghiMp (Higravenh 4) phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi di dacircn xung đot mocirci trưang vagrave chi tiecircu cocircng

Higravenh 4

Thi t hlti mugravea magraveng liecircn quan tai hltn haacuten aMozambique1990ndash

Nha ti n bo trong canh baacuteo sam vagrave s n sagraveng ung phoacute ty lM tu vong cao do h n haacuten a Saharan chacircu Phi nhfng năm 1970s đatilde khocircng l p l i Tuy nhiecircn taacutec đong kinh t xatilde hoi cua h n haacuten v n phacircn b6 khocircng đ u tap trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn s6ng b ng san xudt nocircng nghiMp tl cung dla vagraveo lưQng mưa

Trecircn toagraven th giai hltn haacuten van lagrave rui ro chưa hi n hCu vagrave a đia phương taacutec đong kinh t xatilde hoi cua hltn haacuten phacircn b6 khocircng đ u t p trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn

Trong b6i canh tăng trưang kinh t nhanh quan lyacute tagravei nguyecircn nưac khocircng phugrave hQp đe doa tai sl b n vfng cua kinh t vugraveng vagrave caacutec trung tacircm đocirc thi Tuy vay chi coacute mot vagravei nưac coacute ghi l i mot caacutech hM th6ng thiMt h i do h n haacuten gacircy ra hay coacute chiacutenh saacutech a cdp qu6c gia v đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten Đi u nagravey coacute nghĩa lagrave h n haacuten v n cograven lagrave mot rui ro chưa hiMn hfu bdt chdp anh hưang cua noacute tai san xudt nocircng nghiMp sinh k nocircng thocircn vagrave n n kinh t đocirc thi vagrave nocircng thocircn Viacute d trong caacutec v h n haacuten gdn đacircy san lưQng nocircng nghiMp giam 20ndash40 phdn trăm a Caribbean gacircy thiMt h i 234 ty USD a Uacutec6

vagrave 75 nocircng dacircn bi mdt tr ng mugravea magraveng mot v a Cong Hogravea Rap Syrian7

Coacute le rotilde neacutet hơn b t cl rui ro tham hoa nagraveo rui ro hltn haacuten lagrave do caacutec quy t đinh vagrave lla chon kinh t xatilde hoi

Đi u gigrave khi n lưQng mưa iacutet tra thagravenh tham hoa Rui ro h n haacuten đưQc higravenh thagravenh bai vocirc s6 caacutec y u t6 mocirci trưang kinh t vagrave xatilde hoi tdt ca đ u lagravem gia tăng tiacutenh d t6n thương vagrave nguy cơ đ6i vai ngưai dacircn vagrave n n kinh t Dưai đacircy lagrave caacutec nguyecircn nhacircn chiacutenh gacircy ra rui ro h n haacuten thuy văn vagrave nocircng nghiMp dugrave vay khocircng phai tdt ca caacutec nguyecircn nhacircn nagravey đ u đưQc cacircn nh c trong lap k ho ch phaacutet tri n

9

20095

Giam lưQng mưa bin đQng vagrave bin đAi khiacute hu LưQng mưa trung bigravenh hagraveng năm giam a racirct nhi u vugraveng trong th ky vua quad nhfng nơi suc eacutep v tagravei nguyecircn nưac gia tăng k ca caacutec giai đo n h n khocircng kh c nghiMt cũng tra thagravenh h n haacuten thuy văn hay nocircng nghiMp

Nghegraveo đoacutei vagrave tiacutenh d bi tAn thương 0 nocircng thocircn Caacutec ho nocircng thocircn nghegraveo magrave sinh k ph thuoc vagraveo san xudt nocircng nghiMp tl cdp dla vagraveo mưa coacute nguy cơ cao vagrave rdt d bi t6n thương đ6i vai h n haacuten trong khi coacute iacutet kha năng nhdt trong viMc kh c phc hay thiacutech ung vai taacutec đong Ca caacutec tran h n haacuten nh6 cũng coacute th d n đ n st giam san lưQng vagrave tagraven phaacute sinh k cua ho

Gia tăng nhu cAu nưYc do đocirc thi hoacutea cocircng nghip hoacutea du lich vagrave gia tăng kinh doanh nocircng nghip Tăng trưang kinh t a caacutec lĩnh vlc như du lich vai muc tiecircu th nưac cao hơn 3 đ n 10 ldn so vai tiecircu dugraveng ho gia đigravenh coacute th d n đ n sl gia tăng nhu cdu macircu thu n vai sl suy giam tagravei nguyecircn nưac n u khocircng đưQc quan lyacute mot caacutech than trong

Quan lyacute tagravei nguyecircn đt vagrave nưYc khocircng phugrave hQp Caacutec phương thuc canh taacutec vagrave nuocirci tr6ng nocircng nghiMp khocircng phugrave hQp lagrave caacutec y u t6 goacutep phdn t o ra rui ro h n haacuten coacute th x y ra a ca nhfng vugraveng coacute lưQng mưa cao hơn trung bigravenh hay tham chiacute đang gia tăng

Quan lyacute rii ro yu keacutem hoc khocircng hiu qua Do thiMt h i vagrave taacutec đong cua h n haacuten khocircng đưQc ghi l i mot caacutech hM th6ng vagrave chu y u anh hưang tai sl sinh t6n cua caacutec ho dacircn nocircng thocircn thưang coacute iacutet hay gdn như khocircng coacute m6i quan tacircm chiacutenh tri tai viMc giam thi u rui ro h n haacuten mot caacutech nghiecircm tuacutec

Bdt chdp ti n bo trong dl baacuteo canh baacuteo sam vagrave ung phoacute chi mot s6 iacutet caacutec qu6c gia đatilde xacircy dlng chiacutenh saacutech hay th ch nh m giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro h n haacuten vagrave h n haacuten iacutet khi đưQc đưa vagraveo caacutec chiacutenh saacutech hay th ch giam thi u rui ro tham hoa

Caacutec cơ quan khiacute tưQng coacute th đưQc trang bi đdy đu đ đaacutenh giaacute vagrave canh baacuteo ngagravey cagraveng chiacutenh xaacutec tuy nhiecircn ho khocircng coacute traacutech nhiMm giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy rui ro h n haacuten như su dng đdt quan lyacute tagravei nguyecircn nưac phaacutet tri n đocirc thi vagrave bao trQ xatilde hoi

Caacutec y u t6 nagravey lagravem gia tăng tiacutenh d bi t6n thương vagrave nguy cơ Vigrave vay bi n tăng cưang quan lyacute rui ro h n haacuten thagravenh mot phdn trong quan lyacute rui ro tham hoa coacute tiacutenh n n tang cho viMc duy trigrave chdt lưQng cuoc s6ng a caacutec qu6c gia bi anh hưang Baacuteo caacuteo nagravey chi đưa ra mot s6 nhigraven nhan sacircu ban đdu v sl phuc hQp cua rui ro h n haacuten toagraven cdu hi u bi t vagrave khaacutem phaacute đdy đu toagraven bo vdn đ lagrave thaacutech thuc cdn phai đưQc giai quy t trong nhfng năm tai

Caacutec no llc toagraven cAu taacutec đQng cua Khung Hagravenh ĐQng Hyogo

Baacuteo caacuteo cua caacutec Chiacutenh phu chi ra nhfng bưac ti n cơ ban trong viMc thlc hiMn mc tiecircu vagrave mc điacutech cua HFA đ c biMt trong tăng cưang quan lyacute tham hoa vagrave caacutec chiacutenh saacutech giuacutep thuacutec đ y khiacutea c nh nagravey (Higravenh 5) Đong llc lan cho viMc thlc hiMn HFA cũng đang đưQc gacircy dlng thocircng qua caacutec n6 llc cdp vugraveng vagrave ti u vugraveng

S6 lưQng vagrave ch t lưQng baacuteo caacuteo ti n đo HFA chlng t6 m6i quan tacircm gia tăng đ6i vai giam thi u rui ro tham hoa

S6 lưQng vagrave chdt lưQng baacuteo caacuteo cua caacutec qu6c gia cho thdy sl gia tăng m6i quan tacircm v chiacutenh tri đ6i vai giam thi u rui ro 82 qu6c gia vagrave vugraveng latildenh th6 đatilde chu n bi Baacuteo caacuteo Gifa kỳ cho giai đoan 2009ndash2011 vai t6ng s6 133 baacuteo caacuteo Ti n trigravenh chu n bi baacuteo caacuteo do caacutec chiacutenh phu caacutec cơ quan liecircn chiacutenh phu caacutec chiacutenh quy n đia phương a cdp qu6c gia vugraveng vagrave đia phương thlc hiMn Caacutec cơ quan nagravey đatilde tham vdn vai caacutec ngagravenh chu ch6t bao g6m nocircng nghiMp tagravei nguyecircn nưac giao thocircng y t vagrave giaacuteo dc

10

Higravenh 5

Ti n đo thlc hiMn HFA trecircn toagraven cdu đaacutenh giaacute k t qua trung bigravenh cho đi m tu 1 (khocircng đaacuteng k ) tai 5 (toagraven diMn)

Ki m đi m ti n đo thlc hiMn HFA a nhi u nhfng thiMt h i hay đaacutenh giaacute rui ro Dưai cdp đatilde giuacutep caacutec qu6c gia phan aacutenh đưQc n6 llc cua migravenh nh m tăng cưang năng llc vagrave xaacutec đinh đi m m nh đi m y u a cdp đia phương qu6c gia vagrave vugraveng Vai viMc đưa ra mot khuocircn kh6 giuacutep cho viMc phacircn tiacutech ti n trigravenh nagravey thuacutec đ y lap k ho ch chi n lưQc vagrave hưang tai đưa ra hagravenh đong

Thao lu n v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep xacircy dlng mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung

Khi caacutec chiacutenh phu cugraveng vai caacutec becircn tham gia tu cong đ6ng xatilde hoi dacircn sl vagrave kh6i nghiecircn cuu ki m đi m viMc thlc hiMn HFA truy n thocircng đưQc cai thiMn vagrave sl xacircy dlng đ6ng thuan gia tăng Đ c biMt thao luan v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep đưa ra mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung thuacutec đ y mot đ6i tho i thlc sl gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu vagrave xatilde hoi dacircn sl

Trong khi đatilde coacute ti n bo đaacuteng k v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute caacutec qu6c gia van g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

ViMc l6ng gheacutep giam thi u rui ro vagraveo lap k ho ch đdu tư cocircng phaacutet tri n đocirc thi lap k ho ch vagrave quan lyacute mocirci trưang vagrave bao trQ xatilde hoi ti p tc lagrave mot thaacutenh thuc Chi coacute mot s6 qu6c gia baacuteo caacuteo viMc ghi l i coacute hM th6ng

mot nua caacutec qu6c gia nagravey thlc hiMn đaacutenh giaacute đa rui ro vagrave dưai mot phdn tư thlc hiMn caacutec đaacutenh giaacute nagravey theo mot chu n mlc nhdt đinh M c dugrave caacutec con s6 nagravey đaacuteng quan ng i baacuteo caacuteo cua mot s6 qu6c gia đatilde phan aacutenh sl hi u bi t ngagravey cagraveng sacircu s c v nhfng y u t6 phuc hQp trong lĩnh vlc giam thi u rui ro tham hoa Đatilde nhan thdy caacutec bưac ti n kha quan vai viMc caacutec qu6c gia bưac đdu đi u chinh caacutec cocircng c phaacutet tri n nh m giam thi u rui ro tham hoa

Nh n thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đ ng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

Hai thaacutech thuc cơ ban khaacutec v n t6n t i đoacute lagrave bigravenh đng giai vagrave giaacuteo dc Năm 2009 chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo v nhfng thagravenh tlu cơ ban trong viMc l6ng gheacutep giai vagraveo giam thi u rui ro tham hoa vagrave con s6 nagravey khocircng tăng sau hai năm Nhan thuc cong đ6ng v rui ro vagrave caacutech thuc giam thi u lagrave y u t6 cơ ban trong viMc tăng cưang traacutech nhiMm giai trigravenh vagrave đam bao thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa nhưng chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde coacute ti n bo cơ ban v khiacutea c nh nagravey

Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đ c bi t lagrave trong caacutec ngagravenh vagrave a c p đia phương cograven vocirc cugraveng hltn ch

Khocircng ng c nhiecircn khi viMc thi u đaacutenh giaacute

11

rui ro vagrave tiacutenh toaacuten thiMt h i khi n caacutec qu6c gia g p khoacute khăn cho viMc giai trigravenh đdu tư v quan lyacute rui ro tham hoa Hdu h t caacutec qu6c gia a caacutec vugraveng đia lyacute vagrave muc thu nhap khaacutec nhau baacuteo caacuteo v ti n bo rdt h n ch trong viMc cung cdp ngu6n llc cho tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro Ngu6n llc phacircn b6 cho caacutec ngagravenh vagrave đia phương cho quan lyacute rui ro tham hoa cograven h n hp hơn nfa chi coacute 26 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde phacircn b6 ngacircn saacutech cho đia phương

Rdt nhi u caacutec t6 chuc vugraveng vagrave liecircn qu6c gia đatilde xacircy dlng thagravenh cocircng caacutec khuocircn kh6 vagrave chi n lưQc giam thi u rui ro M c dugrave vay thaacutech thuc trong quan lyacute rui ro xuyecircn biecircn giai v n cograven t6n t i Ti n bo trong hQp taacutec vugraveng v n cograven cham vagrave bi can tra bai cam k t cua caacutec qu6c gia thagravenh viecircn thi u ngu6n llc caacutec ưu tiecircn vagrave traacutech nhiMm macircu thu n nhau gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu Đ6ng thai caacutec khuocircn kh6 vugraveng thưang khocircng ragraveng buoc v phaacutep lyacute hay khocircng coacute biMn phaacutep ch tagravei đ6i vai viMc khocircng tuacircn thu cũng lagrave mot can tra lan cho viMc thlc hiMn mot caacutech hiMu qua M c dugrave coacute nhfng thaacutech thuc nagravey đatilde coacute mot s6 saacuteng ki n xuyecircn biecircn giai thagravenh cocircng như gifa caacutec nưac Rap chi ra nhfng viMc coacute th thlc hiMn đưQc

Khaacutem phaacute rui ro cacircn bng caacutec yeu t6 đ đưa ra lla chltn saacuteng su6t

Sl kh n thi t v kinh t chiacutenh tri cua giam thi u rui ro tham hoa v n bi lang traacutenh Caacutec caacute nhacircn coacute xu hưang tru hao giaacute tri nhfng mdt maacutet trong tương lai vagrave hM qua lagrave khocircng s n lograveng đdu tư hocircm nay cho mot ngagravey mai an toagraven hơn Caacutec chiacutenh tri gia vai tdm nhigraven h n ch xung quanh caacutec kỳ bdu cu ng n h n tham chiacute coacute khuynh hưang iacutet quan tacircm hơn Caacutec tham hoa lan coacute th t o ra đong llc xatilde hoi cho giam thi u rui ro nhưng khocircng phai luacutec nagraveo cũng đưQc chuy n thagravenh cam k t b n vfng Đ6ng thai trong khi đdu tư tăng cưang cho s n sagraveng ung phoacute iacutet khi coacute taacutec

đong tai caacutec m6i quan tacircm kinh t chiacutenh tri bdt di bdt dich giai quy t mot caacutech nghiecircm tuacutec caacutec y u t6 higravenh thagravenh rui ro ch c ch n s lagravem đưQc đi u nagravey

Khi thiMt h i taacutec đong vagrave rui ro tham hoa đưQc tiacutenh đ n mot caacutech đdy đu sl rotilde ragraveng cua kha năng thiMt h i trong tương lai s đu đ gacircy s6c vai caacutec chiacutenh phu vagrave khi n ho hagravenh đong d bdt kỳ hoagraven canh nagraveo tiacutenh toaacuten thiMt h i vagrave caacutec mocirc higravenh xaacutec sudt s thuacutec đ y caacutec quy t đinh coacute cacircn nh c ky lưang hơn dla trecircn đaacutenh giaacute chi phiacute lQi iacutech vagrave tiacutenh toaacuten cacircn b ng caacutec y u t6 trong đdu tư cocircng cong

Mlc đo thi t hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thi t hlti t6i đa se đu đ gacircy s6c vagrave khi n caacutec Chiacutenh phu hagravenh đong

ThiMt h i kinh t do tham hoa s rdt lan d Colombia ưac tiacutenh thiMt h i hagraveng năm do tham hoa lecircn tai gdn 1 GDP M c dugrave con s6 nagravey nh6 hơn so vai mdt maacutet do thdt nghiMp theo chu kỳ thiMt h i do tham hoa cao hơn chi phiacute cho l m phaacutet a muc 5 vagrave tương đương vai chi phiacute cua xung đot coacute vũ trang Thecircm vagraveo đoacute kha năng thiMt h i t6i đa cua tham hoa coacute chu kỳ l p l i 500 hay 1000 năm vagraveo khoang 23 hay 29 GDP tương đương vai thiMt h i cua caacutec cuoc khung hoang tagravei chiacutenh nhfng năm 1980s vagrave 1990s8 Nhfng con s6 nagravey chi ra r ng n u viMc ra quy t đinh dla trecircn đaacutenh giaacute hiMn thlc v chi phiacute vagrave lQi iacutech kinh t -xatilde hoi tdm quan trong cua quan lyacute rui ro tham hoa trong chiacutenh saacutech cocircng cdn đưQc đ t ngang tdm vai ki m soaacutet l m phaacutet hay giai quy t xung đot coacute vũ trang

Gheacutep hai đ6 thi kha năng thiMt h i t6i đa vagrave đaacutenh giaacute thiMt h i thưang xuyecircn do tham hoa diMn rong (Higravenh 6) cho thdy toagraven bo buc tranh v rui ro magrave caacutec chiacutenh phu đang đ6i m t Caacutec tiacutenh toaacuten v Colombia chi ra r ng chiacutenh phu coacute th phai chi tu 100000 USD m6i ldn vai s6 ldn lecircn tai hagraveng trăm m6i năm đ giai quy t thiMt h i tagravei san cocircng cũng như tagravei san caacute nhacircn khocircng đưQc bao hi m

12

Higravenh 6

Đưang k t hQp thi t hlti vưQt mlc cua Colombia Mexico vagrave Nepal9

TT l thit h i vưot m(c 10 coacute nghĩa lagrave kha năng thit h i tương (ng se vưot quaacute 10 lnnăm đ6i vai caacutec sl kitn coacute tn xuit taacutei xuit hin lagrave 01 năm hay 12 thaacuteng

cua caacutec nhoacutem dacircn coacute thu nhap thdp vagrave iacutet nhdt lagrave 30 năm mot ldn vai s6 ti n lecircn tai 1 ty USD

d Mecirc hi cocirc khocircng tiacutenh tai taacutec đong cua h n haacuten vagrave trong lĩnh vlc nocircng nghiMp chiacutenh phu coacute th phai chiu thiMt h i do tham hoa liecircn quan tai thai ti t lecircn tai hơn 1 triMu USD iacutet nhdt lagrave 50 ldn m6i năm vagrave hơn 1 ty USD iacutet nhdt 6 năm mot ldn d Nepal chiacutenh phu chiu traacutech nhiMm hoagraven toagraven đ6i vai thiMt h i 1 triMu USD vai gdn 10 ldn m6i năm vagrave gdn 100 triMu USD hai năm mot ldn10

Đacircy lagrave muc đo kha năng thiMt h i thlc cua caacutec qu6c gia necircu trecircn Caacutec con s6 chi ra muc đo ngacircn saacutech cocircng cdn thi t đ mot chiacutenh phu coacute th sua chfa caacutec tagravei san cocircng vagrave h6 trQ caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng thu nhap thdp phc h6i sau tham hoa Trecircn thlc t đa s6 caacutec chiacutenh phu khocircng đam đương đưQc traacutech nhiMm phc h6i caacutec thiMt h i đaacuteng k do caacutec tham hoa nh6 xay ra thưang xuyecircn vigrave nhfng thiMt h i nagravey thưang đưQc chuy n sang cho caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp gaacutenh chiu Vai mot vagravei ngo i lM đaacuteng k caacutec chiacutenh phu thưang iacutet khi đưQc chu n bi s n sagraveng vai ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng hay bao hi m đ coacute th chi tra cho kha năng bi thiMt h i t6i đa trong mot tham hoa iacutet khi xay ra nhưng tagraven kh6c Bi s6c bai traacutech nhiMm chi tra magrave ho chưa bao gia đaacutenh giaacute ky caacutec

Caacutec Chiacutenh phu phai gaacutenh chiu mot phdn lan trong t6ng thi t hlti vagrave r t hi m khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra cho caacutec thi t hlti nagravey

chiacutenh phu buoc phai dla vagraveo h6 trQ qu6c t magrave thưang lagrave cham vagrave khocircng ch c ch n cho phc h6i vagrave taacutei thi t sau tham hoa

Caacutec Chiacutenh phu cdn phai quy t đinh mlc đo rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc đo ho coacute th chuy n giao

Tu goacutec đo tagravei chiacutenh cho rui ro coacute ba chi n lưQc magrave chiacutenh phu coacute th aacutep dng đ quan lyacute rui ro tham hoa gif l i rui ro bao hi m cho rui ro vagraveho c chuy n giao rui ro đoacute cho caacutec thi trưang v6n (Higravenh 7) Lla chon chi n lưQc nagraveo thlc sl lagrave mot quy t đinh chiacutenh tri dla trecircn caacutec cacircn nh c như giaacute tri thiMt h i hagraveng năm vagrave kha năng thiMt h i cao nhdt kha năng tagravei chiacutenh hay năng llc đdu tư cho

13

Higravenh 7

Chi phiacute cua caacutec chi n lưQc tagravei chiacutenh cho rui ro trong caacutec phacircn tdng khaacutec nhau cua rui ro tham hoa12

giam thi u rui ro sl chdp nhan rui ro v m t Khi muc đo nguy cơ rui ro tăng lecircn chi phiacute xatilde hoi vagrave chiacutenh tri vagrave kha năng ti p can tai caacutec ngu6n tagravei chiacutenh cho rui ro

Caacutec cơ quan ho ch đinh bao hi m a mot qu6c gia thưang yecircu cdu cocircng ty bao hi m đam bao dl trf tai mot giai h n nhdt đinh đ trang trai rui ro Đacircy s lagrave h n ch đ6i vai chuy n giao rui ro n u doanh nghiMp bao hi m quy t đinh thi t lap mot ngưang thiMt h i magrave vưQt quaacute ngưang đoacute thiMt h i s khocircng đưQc bao hi m Mot viacute d lagrave ngưang 76 ty đocirc la My vai thai gian xudt hiMn l i cua rui ro lagrave 1500 năm t i Colombia Phiacute cho bao hi m rui ro dưai muc ngưang nagravey đưQc tiacutenh toaacuten dla vagraveo muc đo lưu gif goi lagrave khdu tru coacute nghĩa lagrave muc rui ro magrave chiacutenh phu quy t đinh gif l i Trong trưang hQp cua Colombia mot khoan khdu tru 1 coacute nghĩa lagrave chiacutenh phu s gif l i t6n thdt trung bigravenh hagraveng năm khoang 200 triMu USD Tugravey thuoc vagraveo muc đo rui ro caacutec chiacutenh phu quy t đinh gif l i vagrave giam thi u nguy cơ chi phiacute chuy n giao rui ro coacute th giam đaacuteng k viacute d coacute th lecircn tai 90 vai 1 khdu tru11

Mot danh mlc cacircn b ng giCa caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng khcc phlc vagrave đ n bugrave rui ro lagrave caacutech hi u qua nh t đ giam thi u rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet tri n

cho giam thi u nguy cơ s tăng theo cdp s6 nhacircn trong khi kha năng nhan bi t nhfng lQi iacutech trong mot thai gian nhdt đinh giam Nhigraven chung hiMu qua lQi iacutech - chi phiacute cao hơn khi caacutec chiacutenh phu đdu tư vagraveo giam thi u rui ro trecircn diMn rong magrave ho cdn gif l i b ng caacutech k t hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng vagrave kh c phc rui ro hơn lagrave kh c phc caacutec thiMt h i dl ki n hagraveng năm HiMu qua chi phiacute cua m6i chi n lưQc cdn đưQc đaacutenh giaacute viacute d như so saacutenh gifa hoagraven thiMn caacutec quy t đinh v xacircy dlng vagrave su dng đdt (chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng) vai viMc gia c6 caacutec togravea nhagrave khocircng an toagraven di dai cư dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao tai nhfng nơi iacutet nguy hi m hơn ho c thlc hiMn caacutec giai phaacutep giam thi u hi m hoa (chi n lưQc kh c phc rui ro)

M c dugrave kh c phc rui ro thưang coacute ty lM lQi iacutech - chi phiacute tiacutech clc lưang trưac vagrave traacutenh t o ra rui ro s coacute hiMu qua chi phiacute cao hơn rdt nhi u Đdu tư cho kh c phc rui ro coacute hiMu qua chi phiacute cao nhdt n u đưQc truacute trong vagraveo cai thiMn caacutec cơ sa h tdng quan trong vagrave d bi hư h i nhdt thay vigrave đdu tư trai rong cho nhi u tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Viacute d t i Mexico ty lM chi phiacute ndash lQi iacutech cho đdu tư vagraveo cung c6 caacutec cocircng trigravenh cocircng cong coacute nguy cơ cao hdp d n hơn nhi u so vai đdu tư vagraveo 20 tagravei san d bi hư h i nhdt

14

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

Baacuteo Caacuteo Giam ThiJu Rii Ro Tham H9a Toagraven Cdu 2011 đưQc chun bi trong khi tham hoa tip tc cưap đi mng s6ng vagrave sinh k cua hagraveng triMu ngưai Taacutec đong cua tran đong đdt tham kh6c thaacuteng Mot năm 2010 a Haiti vagrave lũ lt a Pakistan thaacuteng Bay năm 2010 đatilde chi ra m6i liecircn hM mat thit gifa tham hoa vagrave đoacutei nghegraveo Đ6ng thai khi Baacuteo caacuteo nagravey đưQc xudt ban lũ lt a Ocircxtracircylia đong đdt a Christchurch New Zealand đong đdt soacuteng thdn vagrave tham hoa ht nhacircn tagraven phaacute Đocircng Bc Nhat Ban lagrave lai canh tinh tagraven kh6c rng caacutec qu6c gia phaacutet trin cũng gp nguy cơ tham hoa Iacutet đưQc bit đn hơn lagrave hagraveng trăm tham hoa nh6 hơn do thay đ6i bdt thưang cua thai tit gacircy ra thiMt hi lan cho Benin Brazil Colombia Philippines vagrave caacutec qu6c gia khaacutec Nhfng tham hoa nagravey cho thdy nhfng khim khuyt trong phaacutet trin tăng trưang kinh t vagrave viMc ngưai dacircn s6ng trong nhfng vugraveng nguy cơ cao tip tc to ra rui ro Thecircm vagraveo đoacute tham hoa a Nhat Ban chi ra nhfng rui ro vagrave t6n thương mai liecircn quan tai sl phuc hQp vagrave ph thuoc ln nhau cua caacutec hM th6ng cocircng nghM magrave xatilde hoi hiMn đi ngagravey cagraveng ph thuoc vagraveo

Baacuteo Caacuteo Giam Thiu Rui Ro Tham Hoa ldn thu hai cua Liecircn HQp Qu6c (LHQ) đưa ra thocircng tin cap nhat giuacutep hiu vagrave phacircn tiacutech rui ro tham hoa trecircn toagraven cdu Su dng mot lưQng lan s6 liMu mai đatilde đưQc cai thiMn Baacuteo caacuteo phacircn tiacutech xu th vagrave mocirc higravenh rui ro tham hoa trecircn toagraven cdu a cdp khu vlc vagrave qu6c gia Đ6ng thai hơn 130 qu6c gia đatilde tl đaacutenh giaacute v tin đo thlc hiMn Khung Hagravenh Đ9ng Hyogo (HFA) goacutep phdn đưa ra mot buc tranh toagraven cdu hoagraven chinh hơn v caacutec n6 llc giam thiu rui ro tham hoa cdp qu6c gia

Caacutec phaacutet hiMn cho thdy lyacute giai đưQc thiMt hi do tham hoa gacircy ra lagrave bưac đdu trong tin tai viMc chiu traacutech nhiMm vagrave đaacutenh giaacute rui ro tham hoa Điu chinh caacutec cocircng c phaacutet trin sn coacute như hM th6ng lap k hoch đdu tư cocircng cong qu6c gia cung cdp ngacircn saacutech coacute điu kiMn vagrave caacutec chương trigravenh to cocircng ăn viMc lagravem tm thai coacute th giuacutep hagraveng triMu ngưai dacircn a caacutec vugraveng nguy cơ cao tip can caacutec n6 llc quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec chin lưQc nagravey cũng quan trong đ6i vai thiacutech ung vai bin đ6i khiacute hau vagrave đt đưQc caacutec Mc Tiecircu Phaacutet Trin Thiecircn Niecircn Ky

Cơ Quan Chin LưQc Giam Thiu Thiecircn Tai Qu6c T cua LHQ (UNISDR) điu ph6i viMc chun bi Baacuteo caacuteo nagravey vai sl hQp taacutec cua rdt nhiu caacutec đ6i taacutec trecircn toagraven cdu Trong s6 đoacute Liecircn Minh Chacircu Acircu chiacutenh phu Nhat Ban Na Uy Thy Sĩ vagrave My đatilde đoacuteng goacutep tagravei chiacutenh cho Baacuteo caacuteo Rdt nhiu caacutec qu6c gia vagrave t6 chuc đatilde cung cdp nhacircn llc vagrave tagravei liMu ky thuat cho viMc nghiecircn cuu hoi thao vagrave thlc hiMn caacutec đ tagravei cdn thit cho Baacuteo caacuteo

Baacuteo caacuteo Giam thiu rii ro tham hQa toagraven cu Khaacutem phaacute rii ro Xaacutec đfnh li phaacutet trin ndash Baacuteo caacuteo toacutem tampt vagrave Caacutec phaacutet hin chiacutenh

Toacutem Tampt Caacutec Phaacutet Hi n Chiacutenh

XU HƯONG RUI RO THIT HII KINH TE TĂNG LEcircN TV L TO VONG GIAM

bull Rui ro thit mltng trong batildeo hay lũ llt hin nay thp hơn so vai 20 năm trưac ngolti trC đ6i vai nhCng ngưai s6ng a caacutec qu6c gia coacute GDP thp vagrave h th6ng quan tri yu

bull Thit hlti kinh t tip tlc tăng a tt ca caacutec khu vlc vagrave đe doa nghiecircm trong nn kinh t cua caacutec qu6c gia coacute thu nhp thp

bull Rui ro tham hoa trecircn din rong phan aacutenh caacutech thlc phaacutet trin

bull Rui ro din rong hin nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai

bull Tham hoa taacutec đong tiecircu clc sacircu scc tai tre em vagrave gacircy ra di dai noi bo

HIN HAacuteN RUI RO CHƯA HIN HLU

bull Hltn haacuten taacutec đong rotilde neacutet nht tai san xut nocircng nghip vagrave thit hlti lan lan sang caacutec lĩnh vlc kinh t khaacutec

bull Trecircn toagraven cdu hltn haacuten van cograven lagrave rui ro chưa hin hCu vagrave a cp đia phương taacutec đong kinh t xatilde hoi cua hltn haacuten phacircn b6 khocircng đu tp trung vagraveo caacutec ho nghegraveo a nocircng thocircn

bull Coacute le rotilde neacutet hơn bt cl mot lolti rui ro tham hoa nagraveo khaacutec rui ro hltn haacuten lagrave do caacutec quyt đinh vagrave lla chon phaacutet trin kinh t xatilde hoi gacircy ra

CAacuteC NO LlC TOAgraveN CAU HIU QUA CUA KHUNG HAgraveNH ĐQNG HYOGO

bull S6 lưQng cũng như cht lưQng baacuteo caacuteo tin đo thlc hin Khung Hagravenh Đong Hyogo (HFA) lagrave bng chlng v sl gia tăng quan tacircm tai giam thiu rui ro tham hoa

bull Thao lun v caacutec chi s6 vagrave tin đo giuacutep xacircy dlng mot sl hiu bit vagrave ting noacutei chung

bull Mc dugrave caacutec qu6c gia đatilde đltt đưQc nhiu tin bo v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute van cograven nhiu thaacutech thlc trong vic giai quyt caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

bull Nhn thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

bull Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đc bit lagrave a cp ngagravenh vagrave đia phương cograven rt hltn ch

KHAacuteM PHAacute RUI RO NHIgraveN THAY CAacuteC Sl ĐAacuteNH ĐOI ĐE RA LlA CHQN SAacuteNG SUOT

bull Mlc đo rotilde rt cua thit hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thit hlti cao nht đu gacircy s6c khin caacutec Chiacutenh phu đưa ra hagravenh đong

bull Caacutec Chiacutenh phu chiu phdn lan thit hlti ndash vagrave him khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra caacutec khoan nagravey

bull Caacutec Chiacutenh phu cdn ra quyt đinh v mlc rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc magrave ho coacute kha năng chuyn giao

bull Mot tp hQp cacircn bng caacutec chin lưQc quan lyacute rui ro trong tương lai khcc phlc rui ro hin thai vagrave đn bugrave lagrave caacutech thlc hiu qua nht nhm giam thiu rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet trin

ĐNH HƯONG LII PHAacuteT TRIEN TĂNG CƯONG QUAN LYacute RUI RO THAM HQA

bull Cdn xaacutec đinh llti phaacutet trin đam bao tiacutenh nhy cam vai rui ro khiacute hu vagrave tham hoa

bull Mlc đo đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa hin nay chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo so vai đdu tư cocircng cong

bull Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hin nay coacute th đưQc điu chinh giuacutep cho hagraveng triu ngưai vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

bull Caacutec chương trigravenh cocircng ăn vic lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vic tlto ra năng llc giam thiu rui ro a cong đ6ng

bull Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang đem llti ty l lQi iacutech - chi phiacute cao hp dan

bull Caacutec caacutech tip cn cũ v lp k hoach vagrave quan lyacute tagravei nguyecircn đt đatilde khocircng thagravenh cocircng

bull Caacutech tip cn coacute sl tham gia mot caacutech tht sl đem llti cơ hoi ma rong caacutec saacuteng kin tC đia phương

CAi TO QUAN LYacute RUI RO

bull Đ đam bao tiacutenh cht che giCa chiacutenh saacutech vagrave k holtch traacutech nhim t6ng th cho quan lyacute rui ro tham hoa cdn đưQc giao tai cp Bo vai thm quyn chiacutenh tri cao

bull a nhCng nơi năng llc đia phương hltn ch caacutech tip cn phi tp trung hoacutea tăng ddn coacute th lagrave caacutech thlc t6t nht

bull Quyn đưQc nhn thocircng tin v rui ro tham hoa đoacuteng vai trograve trung tacircm trong vic tlto ra aacutep llc xatilde hoi vagrave traacutech nhim giai trigravenh

bull Đ đam bao sl tham gia cua ngưai dacircn vagrave caacutec cong đ6ng bi anh hưang cdn coacute sl thay đ6i trong văn hoacutea quan lyacute hagravenh chiacutenh cocircng

4

Caacutec yeu t6 chiacutenh cho thagravenh cocircng trong quan lyacute rui ro tham hlta (DRM) a caacutec cAp quan lyacute nhagrave nưac vagrave caacutec lĩnh vlc phaacutet tri n đưQc xaacutec đinh trong

Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hlta Toagraven CAu 2011

CHU TRAacuteCH NHI M V RUI RO

ĐAu tư vagraveo giam thi u rui ro Chiu traacutech nhi m Lưltng trưac vagrave chia se caacutec rui

Sl dlng phacircn tiacutech lQi iacutech ndash Xacircy dlng h th6ng ki m kecirc ro khocircng th giam thi u đưQc

chi phiacute đ t p trung vagraveo caacutec tham hoa qu6c gia nh m Đdu tư vagrave chuy n giao rui ro rui ro coacute th giam thi u mot giaacutem saacutet mot caacutech h th6ng nh m bao v kh6i caacutec thi t hlti

caacutech hi u qua nh t vagrave đem llti thi t hlti vagrave đaacutenh giaacute rui ro tham kh6c lưang trưac vagrave chu n lQi iacutech kinh t xatilde hoi a caacutec c p sl dlng mocirc bi san sagraveng đ6i vai caacutec rui ro đang

higravenh xaacutec su t gia tăng vagrave chưa mocirc higravenh hoacutea đưQc

LONG GHEacuteP QUAN LYacute RUI RO THAM HQA VAgraveO CAacuteC CƠ CHE VAgrave COcircNG Cl PHAacuteT TRIEN HI N COacute

Đưa ra qui che giaacutem Bao v h sinh thaacutei Cung cAp bao trQ SW dlng caacutec h saacutet phaacutet tri n đocirc thi

vagrave đia phương Aacutep dlng đinh giaacute vagrave quan lyacute caacutec dich vl

xatilde hQi

Aacutep dlng chuy n ti n

th6ng lp ke ho ch vagrave đAu tư cocircng qu6c

Sl dlng quy holtch vagrave mocirci trưang coacute sl m t coacute đi u ki n vagrave gia

l p ngacircn saacutech coacute sl tham gia vagrave l6ng gheacutep caacutec cơ ch cocircng ăn Đưa đaacutenh giaacute rui ro tham gia nh m nacircng caacutech ti p c n dla vi c lagravem tltm thai vagraveo ti n trigravenh l p k c p caacutec khu đinh cư trecircn h sinh thaacutei vagraveo k t hQp bao hi m vagrave holtch phaacutet tri n vagrave khocircng chiacutenh thlc quan lyacute rui ro tham v6n vay vi mocirc cacircn đdu tư qu6c gia vagrave

phacircn b6 đ t vagrave thuacutec hoa nhcc tai n n tang xatilde ngagravenh đ y xacircy dlng an toagraven hoi vagrave ngưcng

XAcircY DlNG NĂNG LlC QUAN LYacute RUI RO

Chiu traacutech nhi m giai Tăng cưltng đ6i taacutec Chia se quyen llc Th hi n cam ket

trigravenh Aacutep dlng mot văn Xacircy dlng caacutec chlc chiacutenh tri

Đam bao traacutech nhi m hoacutea quan lyacute hagravenh năng phi t p trung Giao traacutech nhi m

giai trigravenh xatilde hoi vagrave tiacutenh chiacutenh cocircng mai ho hoacutea chia tdng sl quan lyacute rui ro tham

minh bltch thocircng qua trQ caacutec saacuteng ki n dlng nguyecircn tcc hoa vagrave thiacutech lng vai

tăng cưang thocircng tin cua đia phương vagrave chuy n giao quy n bi n đ6i khiacute h u tai

đlti chuacuteng sl dlng cơ dla trecircn caacutec đ6i taacutec llc cho c p th p nh t tCng Bo vai th m

ch phacircn b6 ngacircn saacutech giCa chiacutenh quy n vagrave vagrave phacircn quy n theo quy n chiacutenh tri nh t

vagrave khen thưang dla xatilde hoi dacircn sl c p phugrave hQp bao g6m đinh đ6i vai vi c l p

trecircn k t qua thlc hi n ca ngacircn saacutech vagrave cho k holtch vagrave đdu tư

xatilde hoi dacircn sl qu6c gia

Xu the rui ro thi t h i ve ngưlti giam nhưng thi t h i kinh te tăng

Ghi nhan nhfng y u t6 cograven chưa ch c ch n vagrave thay đ6i trecircn toagraven cdu Baacuteo caacuteo Đaacutenh Giaacute Giam ThiJu Rii Ro Tham H9a Toagraven Cdu 2011 đưa ra mot s6 tin đaacuteng khiacutech lM Rui ro thiMt m ng đ6i vai caacutec hi m hoa chiacutenh liecircn quan tai thai ti t giam trecircn toagraven cdu k ca a chacircu Aacute nơi nhfng rui ro nagravey tap trung nhi u

nhdt Gdn như trecircn toagraven th giai rui ro thiMt m ng do batildeo nhiMt đai hay lũ hiMn nay đatilde thdp hơn so vai năm 1990

Rui ro thi t mltng trong mot tr n batildeo hay lũ hi n nay đatilde giam so vai 20 năm trưac

Xu th nagravey đ c biMt đaacuteng khiacutech lM khi so saacutenh vai sl gia tăng nhanh choacuteng s6 dacircn

5

s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao Tu năm 1970 tdn xudt batildeo nhiMt đai khocircng tăng nhưng ty lM dacircn s6 ldquod g p rui rordquo đatilde tăng rdt nhanh s6 dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao đ6i vai batildeo đatilde tăng gdn gdp ba ldn trecircn toagraven cdu

trC nhCng ngưai s6ng a caacutec qu6c gia coacute GDP th p hay h th6ng quan tri y u

Rui ro thiMt m ng do tdt ca caacutec hi m hoa liMn quan tai khiacute hau ti p tc tap trung a caacutec qu6c gia coacute GDP thdp hay hM th6ng quan tri y u s6 ngưai thiMt m ng trong tham hoa ti p tc tăng a caacutec qu6c gia coacute năng llc quan lyacute rui ro keacutem Lũ lt vagraveo thaacuteng Taacutem năm 2010 a Pakistan cưap đi 1700 m ng s6ng gacircy ra 97 ty USD thiMt h i v cơ sa h tdng nocircng tr i vagrave nhagrave a cũng như caacutec thiMt h i trlc ti p vagrave giaacuten ti p khaacutec necircu bat lecircn caacutec thaacutech thuc trong giam thi u rui ro lũ lt1 Trong khi đoacute ngay a Nam Aacute rui ro thiMt m ng do lũ đatilde giam tu năm 2000 vagrave thdp hơn so vai năm 1990

N u năm năm sau khi kyacute Khung Hagravenh Đong Hyogo coacute mot lyacute do nagraveo đ ăn mung thigrave đacircy chiacutenh lagrave lyacute do đoacute m c dugrave giam ty lM tu vong chi mot goacutec nh6 đưQc chi u saacuteng trong mot căn phograveng tragraven ngap boacuteng t6i Tăng trưang kinh t nhanh a rdt nhi u nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đatilde cai thiMn phaacutet tri n con ngưai vagrave giam nghegraveo cho hagraveng triMu ngưai Tuy nhiecircn ti n bo nagravey cũng g n li n vai sl

gia tăng nhanh choacuteng viMc ti p xuacutec vai hi m hoa cua nhi u tagravei san kinh t Đ c biMt a caacutec nưac coacute thu nhap cao hơn rui ro mdt tagravei san trong tham hoa tăng nhanh hơn nhi u so vai t6c đo gacircy dlng đưQc tagravei san đoacute M c dugrave caacutec qu6c gia đang tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro vagrave giam thi u tiacutenh d bi t6n thương ti n bo nagravey khocircng đu nhanh hay hiMu qua so vai sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa ndash tăng ti p xuacutec vai hi m hoa coacute nghĩa lagrave gia tăng rui ro

Thi t hlti kinh t ti p tlc gia tăng a t t ca caacutec khu vlc vagrave đe doa nghiecircm trong n n kinh t cua caacutec nưac coacute thu nh p th p

Ưac tiacutenh rui ro thiMt h i kinh t liecircn quan tai lũ lt vagrave batildeo nhiMt đai gia tăng a tdt ca caacutec khu vlc (Higravenh 1) Ty trong GDP cua toagraven th giai coacute nguy cơ bi anh hưang do batildeo đatilde tăng tu 413 vagraveo năm 1970 lecircn 447 trong năm 2010 trong khi giaacute tri tuyMt đ6i đatilde tăng ba ldn tai hơn 15 nghigraven ty USD Sl gia tăng rui ro thiMt h i kinh t liecircn quan tai batildeo lagrave cao nhdt a caacutec nưac thu nhap cao vai ty lM nagravey lecircn đ n 262 Đi u nagravey cho thdy n n kinh t m nh cũng khocircng th giam thi u rui ro thiMt h i v kinh t do tham hoa k ca a caacutec nưac OECD

Caacutec tran lũ năm 2011 a Đuc vagrave Uacutec cho thdy ngay ca caacutec qu6c gia coacute thu nhap cao cũng đang phai vat lon vai sl gia tăng ti p xuacutec

Higravenh 1

Ty l thay đ6i rui ro thi t hlti kinh t sl ti p xuacutec vagrave tiacutenh d bi t6n thương đ6i vai batildeo nhi t đai 1980ndash2010 (so vai 1980)

6

vai hi m hoa m c dugrave nhfng sl gia tăng nagravey cdn đưQc xem xeacutet đ6i chi u mot caacutech than trong V giaacute tri tuyMt đ6i thiMt h i kinh t do lũ a Nam Aacute nh6 hơn rdt nhi u so vai caacutec nưac OECD nhưng so vai GDP cua caacutec qu6c gia Nam Aacute thiMt h i nagravey coacute ty lM cao hơn 15 ldn Vigrave vay m c dugrave rui ro thiMt h i kinh t cua caacutec nưac OECD coacute th tăng nhanh hơn rui ro nagravey đe doa n n kinh t cua caacutec qu6c gia OECD iacutet hơn nhi u so vai đa s6 caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh

Trong t6ng s6 thiMt h i do tham hoa diMn rong gacircy ra (tham hoa diMn rong lagrave caacutec tham hoa gacircy thiMt h i iacutet kh6c liMt liecircn quan tai caacutec sl kiMn coacute tdn sudt cao) gdn 97 coacute liecircn quan tai thai ti t M c dugrave khocircng gacircy ra ty lM tu vong cao caacutec tham hoa nagravey lagrave nguyecircn nhacircn cua phdn lan thiMt h i v h tdng cơ sa đia phương nhagrave a vagrave sinh k cua caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng coacute thu nhap thdp Sl gia tăng lũy thua v thiMt h i do lũ cc bo s t la chaacutey vagrave batildeo a caacutec nưac coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chi ra r ng rui ro đưQc higravenh thagravenh cugraveng vai tăng trưang kinh t Ty lM nhagrave bi tagraven phaacute trecircn gia tăng dacircn s6 a 21 nưac vagrave qu6c gia đatilde tăng gdn 6 ldn so vai nhfng năm 1990 (Higravenh 2) nhanh hơn nhi u so vai sl gia tăng rui ro thiMt h i kinh t do caacutec tham hoa lan2 phan aacutenh viMc rui ro higravenh thagravenh do tăng trưang kinh t nhanh đang đưQc chuy n sang caacutec ho vagrave cong đ6ng coacute thu nhap thdp nhfng ngưai đưQc hưang lQi iacutet nhdt tu tăng trưang kinh t

Rui ro tham hoa trecircn di n rong phan aacutenh caacutech thlc phaacutet tri n kinh t

Higravenh 2 S6 nhagrave bi h6ng trecircn mot tri u dacircn

năm (sl dlng 21 cơ sa dC li u)

Phacircn tiacutech rui ro tham hoa trecircn diMn rong cho thdy mot thaacutech thuc cơ ban trong ti n trigravenh phaacutet tri n hiMn nay lagrave lagravem sao tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro đu nhanh đ giai quy t sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa cua ngưai dacircn vagrave tagravei san gia khi kinh t tăng trưang Rui ro diMn rong xudt hiMn cugraveng vai phaacutet tri n vagrave trlc ti p higravenh thagravenh tu caacutec y u t6 như qui ho ch vagrave quan lyacute đocirc thi hoacutea khocircng t6t suy thoaacutei mocirci trưang vagrave đoacutei nghegraveo ThiMt h i do tham hoa diMn rong gacircy ra vagrave caacutec taacutec đong cua chuacuteng lecircn y t giaacuteo dc nghegraveo đoacutei do cơ cdu vagrave di dacircn hdu như khocircng tiacutenh toaacuten đưQc a tdt ca caacutec qu6c gia vagrave khocircng đưa ra đưQc buc tranh mdt maacutet thlc t Đ6ng thai đong đdt a Haiti cũng chi ra r ng rui ro diMn rong hocircm nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai khi chuacuteng đưQc tiacutech lũy a nhfng khu vlc ti p xuacutec vai caacutec hi m hoa lan như đong đdt hay batildeo

Rui ro di n rong hocircm nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai

Kha năng giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro cua mot qu6c gia lagrave mot chi s6 v năng llc quan lyacute rui ro cua qu6c gia đoacute Nhigraven chung caacutec qu6c gia coacute n n quan tri y u vagrave g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro lagrave caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp ho c trung bigravenh (Higravenh 3) Caacutec qu6c gia coacute năng llc quan lyacute rui ro thdp nhdt như Afghanistan Haiti hay Chad cũng lagrave caacutec qu6c gia đang coacute xung đot khocircng 6n đinh hay coacute nhfng phaacutet tri n lMch l c khi n ho caacutech xa khocircng chi so vai caacutec nưac coacute thu nhap cao magrave ca caacutec nưac coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh nhưng thagravenh cocircng trong lĩnh vlc nagravey Mot s6 caacutec nưac thu nhap trung bigravenh như Costa Rica hay Chile coacute năng llc quan lyacute rui ro tương đ6i cao Nhưng ngay ca a caacutec nưac nagravey trong khi ty lM ngưai ch t do tham hoa giam thiMt h i v nhagrave a ti p tc gia tăng mot ldn nfa chi ra r ng giam thi u tiacutenh d bi t6n thương khocircng bugrave đ p đưQc sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa khi kinh t tăng trưang

7

Higravenh 3 Năng llc quan lyacute rui ro vagrave phacircn lolti qu6c gia theo Ngacircn hagraveng th giai

Higravenh nagravey th hin sl ktt hop giCa năng llc quan lyacute rii ro cia caacutec qu6c gia so vai sl giagraveu sang cia hQ theo phacircn lo i vugraveng thu nhp cia Ngacircn hagraveng Tht giai Gn 90 qu6c gia coacute năng llc m nh nhit lagrave caacutec qu6c gia thu nhp cao Ngưoc l i caacutec qu6c gia thu nhp thip vagrave trung bigravenh chitm gn 95 cia đưwng ngũ phacircn vf vai năng llc thip nhit Sl xtp lo i nagravey dla trecircn mot phacircn tiacutech v caacutec chi s6 rii ro tham hQa xaacutec đfnh trong Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rii Ro Tham HQa năm 2009 (GAR09) nghegraveo đoacutei quan trf đocirc thf vagrave đfa phương ytu keacutem suy giam h sinh thaacutei vagrave tiacutenh hiu qua cia chiacutenh phi vagrave traacutech nhim giai trigravenh Moi mot phn năm đưoc chia ra dla trecircn s6 lưong qu6c gia nim trong h ng phacircn lo i cia Ngacircn hagraveng tht giai

Tham hoa anh hưang sacircu scc tai tre em vagrave gacircy ra di dai noi bo

Tre em đ c biMt d bi t6n thương Ưac tiacutenh hagraveng năm coacute iacutet nhdt 66 triMu tre em bi anh hưang bai ca tham hoa diMn rong vagrave tham hoa cao đo4 Tham hoa diMn rong lagravem giam ty lM tai trưang a Bolivia Indonesia Nepal vagrave ViMt Nam Tre em gaacutei dưang như bi anh hưang nhi u nhdt khoang caacutech v giai trong viMc ph6 cap giaacuteo dc ti u hoc tăng lecircn đaacuteng k sau caacutec tham hoa diMn rong Taacutec đong tai suc kh6e cua tre em cũng cdn đưQc đaacutenh giaacute đdy đu Tham hoa diMn rong lagravem gia tăng caacutec ca tiecircu chay a tre em dưai 5 tu6i a Bolivia suy dinh dưang a tre dưai 3 tu6i a Nepal vagrave gia tăng tu vong sơ sinh a ViMt Nam Đi u nagravey chi ra sl cdn thi t phai quan tacircm hơn tai tiacutenh d bi t6n thương vagrave nhu cdu cua tre em

Tham hoa cũng d n tai viMc nhi u ngưai phai di dai Ưac tiacutenh lũ lt a Pakistan năm 2010 khi n 6 triMu ngưai cdn ch6 cư truacute Lũ năm 2008 a An Đo cũng khi n ngdn dy ngưai dacircn phai dai kh6i nơi sinh s6ng cua migravenh Caacutec tham hoa diMn rong gacircy ra khoang 15 t6ng s6 nhagrave bi thiMt h i lagrave mot nguyecircn nhacircn khocircng hiMn hfu khi n ngưai dacircn phai di dai vai mot thlc t lagrave nhfng ngưai bi anh hưang trong caacutec tham hoa đoacute

thưang iacutet khi nhan đưQc cuu trQ nhacircn đ o

Tuy Baacuteo caacuteo nagravey khocircng đưa ra xu th rui ro thiMt m ng do đong đdt phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi hoacutea nhanh a caacutec vugraveng coacute nguy cơ đong đdt t i caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đatilde d n tai sl gia tăng lũy thua s6 ngưai vagrave tagravei san ti p xuacutec vai hi m hoa Ty lM tu vong cao do đong đdt x y ra năm 2010 a Haiti khocircng phai lagrave trưang hQp caacute biMt Caacutec thagravenh ph6 khaacutec như Dhaka a Bangladesh đ i diMn cho caacutec tham hoa đang cha xay ra trong tương lai

Caacutec qu6c gia cũng đang đ6i diMn vai mot lo t caacutec rui ro mai g n li n vai caacutec hi m hoa coacute tdn s6 xudt hiMn rdt thdp như nuacutei lua phun hay thai ti t clc đoan trong khocircng gian vagrave caacutec higravenh m u mai cua tiacutenh d bi t6n thương liecircn quan tai sl phuc hQp vagrave ph thuoc l n nhau cua caacutec hM th6ng cocircng nghM magrave xatilde hoi hiMn đ i ph thuoc vagraveo năng lưQng vin thocircng tagravei chiacutenh vagrave ngacircn hagraveng giao thocircng tagravei nguyecircn nưac vagrave vM sinh vv Tham hoa h t nhacircn do soacuteng thdn a Fukushima Nhat Ban chi ra r ng tiacutenh d bi t6n thương mai đatilde nhacircn rong rui ro tham hoa vagrave coacute th gacircy ra sl sp đ6 bac thang vagrave moacutec n6i cua hM th6ng a caacutec cdp khaacutec nhau rdt khoacute coacute th tiacutenh toaacuten nhưng coacute th khuy ch đ i taacutec đong a cdp lũy thua

8

H n haacuten rui ro chưa hi n hCu

So vai caacutec hi m hoa khaacutec hi u bi t v rui ro h n haacuten rdt h n ch vagrave viMc quan lyacute rui ro nagravey cograven nhi u bdt cap H n haacuten khiacute hau lagrave mot hiMn tưQng khiacute hau hơn lagrave mot ldquohi m hoardquo HiMn tưQng nagravey chi tra thagravenh hi m hoa khi tra thagravenh h n haacuten nocircng nghiMp hay thuy văn ph thuoc vagraveo caacutec y u t6 khaacutec ngoagravei lưQng mưa

Taacutec đong cua hltn haacuten rotilde neacutet nh t trong san xu t nocircng nghi p vai thi t hlti đaacuteng k lan t6a sang caacutec lĩnh vlc kinh t khaacutec

Do khocircng coacute s6 liMu hM th6ng hay mot mocirc higravenh đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten toagraven cdu đaacuteng tin cay Baacuteo caacuteo nagravey khocircng th đưa ra mot đaacutenh giaacute trecircn toagraven th giai v đ c thugrave vagrave xu th rui ro h n haacuten Tuy vay caacutec b ng chung bi u lo khaacute rotilde muc đo vagrave sl liecircn quan l n nhau gifa anh hưang cua h n haacuten vai ty lM tu vong sl thinh vưQng sinh k nocircng thocircn an ninh lương thlc vagrave san xudt nocircng nghiMp (Higravenh 4) phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi di dacircn xung đot mocirci trưang vagrave chi tiecircu cocircng

Higravenh 4

Thi t hlti mugravea magraveng liecircn quan tai hltn haacuten aMozambique1990ndash

Nha ti n bo trong canh baacuteo sam vagrave s n sagraveng ung phoacute ty lM tu vong cao do h n haacuten a Saharan chacircu Phi nhfng năm 1970s đatilde khocircng l p l i Tuy nhiecircn taacutec đong kinh t xatilde hoi cua h n haacuten v n phacircn b6 khocircng đ u tap trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn s6ng b ng san xudt nocircng nghiMp tl cung dla vagraveo lưQng mưa

Trecircn toagraven th giai hltn haacuten van lagrave rui ro chưa hi n hCu vagrave a đia phương taacutec đong kinh t xatilde hoi cua hltn haacuten phacircn b6 khocircng đ u t p trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn

Trong b6i canh tăng trưang kinh t nhanh quan lyacute tagravei nguyecircn nưac khocircng phugrave hQp đe doa tai sl b n vfng cua kinh t vugraveng vagrave caacutec trung tacircm đocirc thi Tuy vay chi coacute mot vagravei nưac coacute ghi l i mot caacutech hM th6ng thiMt h i do h n haacuten gacircy ra hay coacute chiacutenh saacutech a cdp qu6c gia v đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten Đi u nagravey coacute nghĩa lagrave h n haacuten v n cograven lagrave mot rui ro chưa hiMn hfu bdt chdp anh hưang cua noacute tai san xudt nocircng nghiMp sinh k nocircng thocircn vagrave n n kinh t đocirc thi vagrave nocircng thocircn Viacute d trong caacutec v h n haacuten gdn đacircy san lưQng nocircng nghiMp giam 20ndash40 phdn trăm a Caribbean gacircy thiMt h i 234 ty USD a Uacutec6

vagrave 75 nocircng dacircn bi mdt tr ng mugravea magraveng mot v a Cong Hogravea Rap Syrian7

Coacute le rotilde neacutet hơn b t cl rui ro tham hoa nagraveo rui ro hltn haacuten lagrave do caacutec quy t đinh vagrave lla chon kinh t xatilde hoi

Đi u gigrave khi n lưQng mưa iacutet tra thagravenh tham hoa Rui ro h n haacuten đưQc higravenh thagravenh bai vocirc s6 caacutec y u t6 mocirci trưang kinh t vagrave xatilde hoi tdt ca đ u lagravem gia tăng tiacutenh d t6n thương vagrave nguy cơ đ6i vai ngưai dacircn vagrave n n kinh t Dưai đacircy lagrave caacutec nguyecircn nhacircn chiacutenh gacircy ra rui ro h n haacuten thuy văn vagrave nocircng nghiMp dugrave vay khocircng phai tdt ca caacutec nguyecircn nhacircn nagravey đ u đưQc cacircn nh c trong lap k ho ch phaacutet tri n

9

20095

Giam lưQng mưa bin đQng vagrave bin đAi khiacute hu LưQng mưa trung bigravenh hagraveng năm giam a racirct nhi u vugraveng trong th ky vua quad nhfng nơi suc eacutep v tagravei nguyecircn nưac gia tăng k ca caacutec giai đo n h n khocircng kh c nghiMt cũng tra thagravenh h n haacuten thuy văn hay nocircng nghiMp

Nghegraveo đoacutei vagrave tiacutenh d bi tAn thương 0 nocircng thocircn Caacutec ho nocircng thocircn nghegraveo magrave sinh k ph thuoc vagraveo san xudt nocircng nghiMp tl cdp dla vagraveo mưa coacute nguy cơ cao vagrave rdt d bi t6n thương đ6i vai h n haacuten trong khi coacute iacutet kha năng nhdt trong viMc kh c phc hay thiacutech ung vai taacutec đong Ca caacutec tran h n haacuten nh6 cũng coacute th d n đ n st giam san lưQng vagrave tagraven phaacute sinh k cua ho

Gia tăng nhu cAu nưYc do đocirc thi hoacutea cocircng nghip hoacutea du lich vagrave gia tăng kinh doanh nocircng nghip Tăng trưang kinh t a caacutec lĩnh vlc như du lich vai muc tiecircu th nưac cao hơn 3 đ n 10 ldn so vai tiecircu dugraveng ho gia đigravenh coacute th d n đ n sl gia tăng nhu cdu macircu thu n vai sl suy giam tagravei nguyecircn nưac n u khocircng đưQc quan lyacute mot caacutech than trong

Quan lyacute tagravei nguyecircn đt vagrave nưYc khocircng phugrave hQp Caacutec phương thuc canh taacutec vagrave nuocirci tr6ng nocircng nghiMp khocircng phugrave hQp lagrave caacutec y u t6 goacutep phdn t o ra rui ro h n haacuten coacute th x y ra a ca nhfng vugraveng coacute lưQng mưa cao hơn trung bigravenh hay tham chiacute đang gia tăng

Quan lyacute rii ro yu keacutem hoc khocircng hiu qua Do thiMt h i vagrave taacutec đong cua h n haacuten khocircng đưQc ghi l i mot caacutech hM th6ng vagrave chu y u anh hưang tai sl sinh t6n cua caacutec ho dacircn nocircng thocircn thưang coacute iacutet hay gdn như khocircng coacute m6i quan tacircm chiacutenh tri tai viMc giam thi u rui ro h n haacuten mot caacutech nghiecircm tuacutec

Bdt chdp ti n bo trong dl baacuteo canh baacuteo sam vagrave ung phoacute chi mot s6 iacutet caacutec qu6c gia đatilde xacircy dlng chiacutenh saacutech hay th ch nh m giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro h n haacuten vagrave h n haacuten iacutet khi đưQc đưa vagraveo caacutec chiacutenh saacutech hay th ch giam thi u rui ro tham hoa

Caacutec cơ quan khiacute tưQng coacute th đưQc trang bi đdy đu đ đaacutenh giaacute vagrave canh baacuteo ngagravey cagraveng chiacutenh xaacutec tuy nhiecircn ho khocircng coacute traacutech nhiMm giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy rui ro h n haacuten như su dng đdt quan lyacute tagravei nguyecircn nưac phaacutet tri n đocirc thi vagrave bao trQ xatilde hoi

Caacutec y u t6 nagravey lagravem gia tăng tiacutenh d bi t6n thương vagrave nguy cơ Vigrave vay bi n tăng cưang quan lyacute rui ro h n haacuten thagravenh mot phdn trong quan lyacute rui ro tham hoa coacute tiacutenh n n tang cho viMc duy trigrave chdt lưQng cuoc s6ng a caacutec qu6c gia bi anh hưang Baacuteo caacuteo nagravey chi đưa ra mot s6 nhigraven nhan sacircu ban đdu v sl phuc hQp cua rui ro h n haacuten toagraven cdu hi u bi t vagrave khaacutem phaacute đdy đu toagraven bo vdn đ lagrave thaacutech thuc cdn phai đưQc giai quy t trong nhfng năm tai

Caacutec no llc toagraven cAu taacutec đQng cua Khung Hagravenh ĐQng Hyogo

Baacuteo caacuteo cua caacutec Chiacutenh phu chi ra nhfng bưac ti n cơ ban trong viMc thlc hiMn mc tiecircu vagrave mc điacutech cua HFA đ c biMt trong tăng cưang quan lyacute tham hoa vagrave caacutec chiacutenh saacutech giuacutep thuacutec đ y khiacutea c nh nagravey (Higravenh 5) Đong llc lan cho viMc thlc hiMn HFA cũng đang đưQc gacircy dlng thocircng qua caacutec n6 llc cdp vugraveng vagrave ti u vugraveng

S6 lưQng vagrave ch t lưQng baacuteo caacuteo ti n đo HFA chlng t6 m6i quan tacircm gia tăng đ6i vai giam thi u rui ro tham hoa

S6 lưQng vagrave chdt lưQng baacuteo caacuteo cua caacutec qu6c gia cho thdy sl gia tăng m6i quan tacircm v chiacutenh tri đ6i vai giam thi u rui ro 82 qu6c gia vagrave vugraveng latildenh th6 đatilde chu n bi Baacuteo caacuteo Gifa kỳ cho giai đoan 2009ndash2011 vai t6ng s6 133 baacuteo caacuteo Ti n trigravenh chu n bi baacuteo caacuteo do caacutec chiacutenh phu caacutec cơ quan liecircn chiacutenh phu caacutec chiacutenh quy n đia phương a cdp qu6c gia vugraveng vagrave đia phương thlc hiMn Caacutec cơ quan nagravey đatilde tham vdn vai caacutec ngagravenh chu ch6t bao g6m nocircng nghiMp tagravei nguyecircn nưac giao thocircng y t vagrave giaacuteo dc

10

Higravenh 5

Ti n đo thlc hiMn HFA trecircn toagraven cdu đaacutenh giaacute k t qua trung bigravenh cho đi m tu 1 (khocircng đaacuteng k ) tai 5 (toagraven diMn)

Ki m đi m ti n đo thlc hiMn HFA a nhi u nhfng thiMt h i hay đaacutenh giaacute rui ro Dưai cdp đatilde giuacutep caacutec qu6c gia phan aacutenh đưQc n6 llc cua migravenh nh m tăng cưang năng llc vagrave xaacutec đinh đi m m nh đi m y u a cdp đia phương qu6c gia vagrave vugraveng Vai viMc đưa ra mot khuocircn kh6 giuacutep cho viMc phacircn tiacutech ti n trigravenh nagravey thuacutec đ y lap k ho ch chi n lưQc vagrave hưang tai đưa ra hagravenh đong

Thao lu n v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep xacircy dlng mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung

Khi caacutec chiacutenh phu cugraveng vai caacutec becircn tham gia tu cong đ6ng xatilde hoi dacircn sl vagrave kh6i nghiecircn cuu ki m đi m viMc thlc hiMn HFA truy n thocircng đưQc cai thiMn vagrave sl xacircy dlng đ6ng thuan gia tăng Đ c biMt thao luan v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep đưa ra mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung thuacutec đ y mot đ6i tho i thlc sl gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu vagrave xatilde hoi dacircn sl

Trong khi đatilde coacute ti n bo đaacuteng k v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute caacutec qu6c gia van g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

ViMc l6ng gheacutep giam thi u rui ro vagraveo lap k ho ch đdu tư cocircng phaacutet tri n đocirc thi lap k ho ch vagrave quan lyacute mocirci trưang vagrave bao trQ xatilde hoi ti p tc lagrave mot thaacutenh thuc Chi coacute mot s6 qu6c gia baacuteo caacuteo viMc ghi l i coacute hM th6ng

mot nua caacutec qu6c gia nagravey thlc hiMn đaacutenh giaacute đa rui ro vagrave dưai mot phdn tư thlc hiMn caacutec đaacutenh giaacute nagravey theo mot chu n mlc nhdt đinh M c dugrave caacutec con s6 nagravey đaacuteng quan ng i baacuteo caacuteo cua mot s6 qu6c gia đatilde phan aacutenh sl hi u bi t ngagravey cagraveng sacircu s c v nhfng y u t6 phuc hQp trong lĩnh vlc giam thi u rui ro tham hoa Đatilde nhan thdy caacutec bưac ti n kha quan vai viMc caacutec qu6c gia bưac đdu đi u chinh caacutec cocircng c phaacutet tri n nh m giam thi u rui ro tham hoa

Nh n thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đ ng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

Hai thaacutech thuc cơ ban khaacutec v n t6n t i đoacute lagrave bigravenh đng giai vagrave giaacuteo dc Năm 2009 chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo v nhfng thagravenh tlu cơ ban trong viMc l6ng gheacutep giai vagraveo giam thi u rui ro tham hoa vagrave con s6 nagravey khocircng tăng sau hai năm Nhan thuc cong đ6ng v rui ro vagrave caacutech thuc giam thi u lagrave y u t6 cơ ban trong viMc tăng cưang traacutech nhiMm giai trigravenh vagrave đam bao thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa nhưng chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde coacute ti n bo cơ ban v khiacutea c nh nagravey

Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đ c bi t lagrave trong caacutec ngagravenh vagrave a c p đia phương cograven vocirc cugraveng hltn ch

Khocircng ng c nhiecircn khi viMc thi u đaacutenh giaacute

11

rui ro vagrave tiacutenh toaacuten thiMt h i khi n caacutec qu6c gia g p khoacute khăn cho viMc giai trigravenh đdu tư v quan lyacute rui ro tham hoa Hdu h t caacutec qu6c gia a caacutec vugraveng đia lyacute vagrave muc thu nhap khaacutec nhau baacuteo caacuteo v ti n bo rdt h n ch trong viMc cung cdp ngu6n llc cho tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro Ngu6n llc phacircn b6 cho caacutec ngagravenh vagrave đia phương cho quan lyacute rui ro tham hoa cograven h n hp hơn nfa chi coacute 26 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde phacircn b6 ngacircn saacutech cho đia phương

Rdt nhi u caacutec t6 chuc vugraveng vagrave liecircn qu6c gia đatilde xacircy dlng thagravenh cocircng caacutec khuocircn kh6 vagrave chi n lưQc giam thi u rui ro M c dugrave vay thaacutech thuc trong quan lyacute rui ro xuyecircn biecircn giai v n cograven t6n t i Ti n bo trong hQp taacutec vugraveng v n cograven cham vagrave bi can tra bai cam k t cua caacutec qu6c gia thagravenh viecircn thi u ngu6n llc caacutec ưu tiecircn vagrave traacutech nhiMm macircu thu n nhau gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu Đ6ng thai caacutec khuocircn kh6 vugraveng thưang khocircng ragraveng buoc v phaacutep lyacute hay khocircng coacute biMn phaacutep ch tagravei đ6i vai viMc khocircng tuacircn thu cũng lagrave mot can tra lan cho viMc thlc hiMn mot caacutech hiMu qua M c dugrave coacute nhfng thaacutech thuc nagravey đatilde coacute mot s6 saacuteng ki n xuyecircn biecircn giai thagravenh cocircng như gifa caacutec nưac Rap chi ra nhfng viMc coacute th thlc hiMn đưQc

Khaacutem phaacute rui ro cacircn bng caacutec yeu t6 đ đưa ra lla chltn saacuteng su6t

Sl kh n thi t v kinh t chiacutenh tri cua giam thi u rui ro tham hoa v n bi lang traacutenh Caacutec caacute nhacircn coacute xu hưang tru hao giaacute tri nhfng mdt maacutet trong tương lai vagrave hM qua lagrave khocircng s n lograveng đdu tư hocircm nay cho mot ngagravey mai an toagraven hơn Caacutec chiacutenh tri gia vai tdm nhigraven h n ch xung quanh caacutec kỳ bdu cu ng n h n tham chiacute coacute khuynh hưang iacutet quan tacircm hơn Caacutec tham hoa lan coacute th t o ra đong llc xatilde hoi cho giam thi u rui ro nhưng khocircng phai luacutec nagraveo cũng đưQc chuy n thagravenh cam k t b n vfng Đ6ng thai trong khi đdu tư tăng cưang cho s n sagraveng ung phoacute iacutet khi coacute taacutec

đong tai caacutec m6i quan tacircm kinh t chiacutenh tri bdt di bdt dich giai quy t mot caacutech nghiecircm tuacutec caacutec y u t6 higravenh thagravenh rui ro ch c ch n s lagravem đưQc đi u nagravey

Khi thiMt h i taacutec đong vagrave rui ro tham hoa đưQc tiacutenh đ n mot caacutech đdy đu sl rotilde ragraveng cua kha năng thiMt h i trong tương lai s đu đ gacircy s6c vai caacutec chiacutenh phu vagrave khi n ho hagravenh đong d bdt kỳ hoagraven canh nagraveo tiacutenh toaacuten thiMt h i vagrave caacutec mocirc higravenh xaacutec sudt s thuacutec đ y caacutec quy t đinh coacute cacircn nh c ky lưang hơn dla trecircn đaacutenh giaacute chi phiacute lQi iacutech vagrave tiacutenh toaacuten cacircn b ng caacutec y u t6 trong đdu tư cocircng cong

Mlc đo thi t hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thi t hlti t6i đa se đu đ gacircy s6c vagrave khi n caacutec Chiacutenh phu hagravenh đong

ThiMt h i kinh t do tham hoa s rdt lan d Colombia ưac tiacutenh thiMt h i hagraveng năm do tham hoa lecircn tai gdn 1 GDP M c dugrave con s6 nagravey nh6 hơn so vai mdt maacutet do thdt nghiMp theo chu kỳ thiMt h i do tham hoa cao hơn chi phiacute cho l m phaacutet a muc 5 vagrave tương đương vai chi phiacute cua xung đot coacute vũ trang Thecircm vagraveo đoacute kha năng thiMt h i t6i đa cua tham hoa coacute chu kỳ l p l i 500 hay 1000 năm vagraveo khoang 23 hay 29 GDP tương đương vai thiMt h i cua caacutec cuoc khung hoang tagravei chiacutenh nhfng năm 1980s vagrave 1990s8 Nhfng con s6 nagravey chi ra r ng n u viMc ra quy t đinh dla trecircn đaacutenh giaacute hiMn thlc v chi phiacute vagrave lQi iacutech kinh t -xatilde hoi tdm quan trong cua quan lyacute rui ro tham hoa trong chiacutenh saacutech cocircng cdn đưQc đ t ngang tdm vai ki m soaacutet l m phaacutet hay giai quy t xung đot coacute vũ trang

Gheacutep hai đ6 thi kha năng thiMt h i t6i đa vagrave đaacutenh giaacute thiMt h i thưang xuyecircn do tham hoa diMn rong (Higravenh 6) cho thdy toagraven bo buc tranh v rui ro magrave caacutec chiacutenh phu đang đ6i m t Caacutec tiacutenh toaacuten v Colombia chi ra r ng chiacutenh phu coacute th phai chi tu 100000 USD m6i ldn vai s6 ldn lecircn tai hagraveng trăm m6i năm đ giai quy t thiMt h i tagravei san cocircng cũng như tagravei san caacute nhacircn khocircng đưQc bao hi m

12

Higravenh 6

Đưang k t hQp thi t hlti vưQt mlc cua Colombia Mexico vagrave Nepal9

TT l thit h i vưot m(c 10 coacute nghĩa lagrave kha năng thit h i tương (ng se vưot quaacute 10 lnnăm đ6i vai caacutec sl kitn coacute tn xuit taacutei xuit hin lagrave 01 năm hay 12 thaacuteng

cua caacutec nhoacutem dacircn coacute thu nhap thdp vagrave iacutet nhdt lagrave 30 năm mot ldn vai s6 ti n lecircn tai 1 ty USD

d Mecirc hi cocirc khocircng tiacutenh tai taacutec đong cua h n haacuten vagrave trong lĩnh vlc nocircng nghiMp chiacutenh phu coacute th phai chiu thiMt h i do tham hoa liecircn quan tai thai ti t lecircn tai hơn 1 triMu USD iacutet nhdt lagrave 50 ldn m6i năm vagrave hơn 1 ty USD iacutet nhdt 6 năm mot ldn d Nepal chiacutenh phu chiu traacutech nhiMm hoagraven toagraven đ6i vai thiMt h i 1 triMu USD vai gdn 10 ldn m6i năm vagrave gdn 100 triMu USD hai năm mot ldn10

Đacircy lagrave muc đo kha năng thiMt h i thlc cua caacutec qu6c gia necircu trecircn Caacutec con s6 chi ra muc đo ngacircn saacutech cocircng cdn thi t đ mot chiacutenh phu coacute th sua chfa caacutec tagravei san cocircng vagrave h6 trQ caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng thu nhap thdp phc h6i sau tham hoa Trecircn thlc t đa s6 caacutec chiacutenh phu khocircng đam đương đưQc traacutech nhiMm phc h6i caacutec thiMt h i đaacuteng k do caacutec tham hoa nh6 xay ra thưang xuyecircn vigrave nhfng thiMt h i nagravey thưang đưQc chuy n sang cho caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp gaacutenh chiu Vai mot vagravei ngo i lM đaacuteng k caacutec chiacutenh phu thưang iacutet khi đưQc chu n bi s n sagraveng vai ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng hay bao hi m đ coacute th chi tra cho kha năng bi thiMt h i t6i đa trong mot tham hoa iacutet khi xay ra nhưng tagraven kh6c Bi s6c bai traacutech nhiMm chi tra magrave ho chưa bao gia đaacutenh giaacute ky caacutec

Caacutec Chiacutenh phu phai gaacutenh chiu mot phdn lan trong t6ng thi t hlti vagrave r t hi m khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra cho caacutec thi t hlti nagravey

chiacutenh phu buoc phai dla vagraveo h6 trQ qu6c t magrave thưang lagrave cham vagrave khocircng ch c ch n cho phc h6i vagrave taacutei thi t sau tham hoa

Caacutec Chiacutenh phu cdn phai quy t đinh mlc đo rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc đo ho coacute th chuy n giao

Tu goacutec đo tagravei chiacutenh cho rui ro coacute ba chi n lưQc magrave chiacutenh phu coacute th aacutep dng đ quan lyacute rui ro tham hoa gif l i rui ro bao hi m cho rui ro vagraveho c chuy n giao rui ro đoacute cho caacutec thi trưang v6n (Higravenh 7) Lla chon chi n lưQc nagraveo thlc sl lagrave mot quy t đinh chiacutenh tri dla trecircn caacutec cacircn nh c như giaacute tri thiMt h i hagraveng năm vagrave kha năng thiMt h i cao nhdt kha năng tagravei chiacutenh hay năng llc đdu tư cho

13

Higravenh 7

Chi phiacute cua caacutec chi n lưQc tagravei chiacutenh cho rui ro trong caacutec phacircn tdng khaacutec nhau cua rui ro tham hoa12

giam thi u rui ro sl chdp nhan rui ro v m t Khi muc đo nguy cơ rui ro tăng lecircn chi phiacute xatilde hoi vagrave chiacutenh tri vagrave kha năng ti p can tai caacutec ngu6n tagravei chiacutenh cho rui ro

Caacutec cơ quan ho ch đinh bao hi m a mot qu6c gia thưang yecircu cdu cocircng ty bao hi m đam bao dl trf tai mot giai h n nhdt đinh đ trang trai rui ro Đacircy s lagrave h n ch đ6i vai chuy n giao rui ro n u doanh nghiMp bao hi m quy t đinh thi t lap mot ngưang thiMt h i magrave vưQt quaacute ngưang đoacute thiMt h i s khocircng đưQc bao hi m Mot viacute d lagrave ngưang 76 ty đocirc la My vai thai gian xudt hiMn l i cua rui ro lagrave 1500 năm t i Colombia Phiacute cho bao hi m rui ro dưai muc ngưang nagravey đưQc tiacutenh toaacuten dla vagraveo muc đo lưu gif goi lagrave khdu tru coacute nghĩa lagrave muc rui ro magrave chiacutenh phu quy t đinh gif l i Trong trưang hQp cua Colombia mot khoan khdu tru 1 coacute nghĩa lagrave chiacutenh phu s gif l i t6n thdt trung bigravenh hagraveng năm khoang 200 triMu USD Tugravey thuoc vagraveo muc đo rui ro caacutec chiacutenh phu quy t đinh gif l i vagrave giam thi u nguy cơ chi phiacute chuy n giao rui ro coacute th giam đaacuteng k viacute d coacute th lecircn tai 90 vai 1 khdu tru11

Mot danh mlc cacircn b ng giCa caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng khcc phlc vagrave đ n bugrave rui ro lagrave caacutech hi u qua nh t đ giam thi u rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet tri n

cho giam thi u nguy cơ s tăng theo cdp s6 nhacircn trong khi kha năng nhan bi t nhfng lQi iacutech trong mot thai gian nhdt đinh giam Nhigraven chung hiMu qua lQi iacutech - chi phiacute cao hơn khi caacutec chiacutenh phu đdu tư vagraveo giam thi u rui ro trecircn diMn rong magrave ho cdn gif l i b ng caacutech k t hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng vagrave kh c phc rui ro hơn lagrave kh c phc caacutec thiMt h i dl ki n hagraveng năm HiMu qua chi phiacute cua m6i chi n lưQc cdn đưQc đaacutenh giaacute viacute d như so saacutenh gifa hoagraven thiMn caacutec quy t đinh v xacircy dlng vagrave su dng đdt (chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng) vai viMc gia c6 caacutec togravea nhagrave khocircng an toagraven di dai cư dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao tai nhfng nơi iacutet nguy hi m hơn ho c thlc hiMn caacutec giai phaacutep giam thi u hi m hoa (chi n lưQc kh c phc rui ro)

M c dugrave kh c phc rui ro thưang coacute ty lM lQi iacutech - chi phiacute tiacutech clc lưang trưac vagrave traacutenh t o ra rui ro s coacute hiMu qua chi phiacute cao hơn rdt nhi u Đdu tư cho kh c phc rui ro coacute hiMu qua chi phiacute cao nhdt n u đưQc truacute trong vagraveo cai thiMn caacutec cơ sa h tdng quan trong vagrave d bi hư h i nhdt thay vigrave đdu tư trai rong cho nhi u tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Viacute d t i Mexico ty lM chi phiacute ndash lQi iacutech cho đdu tư vagraveo cung c6 caacutec cocircng trigravenh cocircng cong coacute nguy cơ cao hdp d n hơn nhi u so vai đdu tư vagraveo 20 tagravei san d bi hư h i nhdt

14

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

Toacutem Tampt Caacutec Phaacutet Hi n Chiacutenh

XU HƯONG RUI RO THIT HII KINH TE TĂNG LEcircN TV L TO VONG GIAM

bull Rui ro thit mltng trong batildeo hay lũ llt hin nay thp hơn so vai 20 năm trưac ngolti trC đ6i vai nhCng ngưai s6ng a caacutec qu6c gia coacute GDP thp vagrave h th6ng quan tri yu

bull Thit hlti kinh t tip tlc tăng a tt ca caacutec khu vlc vagrave đe doa nghiecircm trong nn kinh t cua caacutec qu6c gia coacute thu nhp thp

bull Rui ro tham hoa trecircn din rong phan aacutenh caacutech thlc phaacutet trin

bull Rui ro din rong hin nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai

bull Tham hoa taacutec đong tiecircu clc sacircu scc tai tre em vagrave gacircy ra di dai noi bo

HIN HAacuteN RUI RO CHƯA HIN HLU

bull Hltn haacuten taacutec đong rotilde neacutet nht tai san xut nocircng nghip vagrave thit hlti lan lan sang caacutec lĩnh vlc kinh t khaacutec

bull Trecircn toagraven cdu hltn haacuten van cograven lagrave rui ro chưa hin hCu vagrave a cp đia phương taacutec đong kinh t xatilde hoi cua hltn haacuten phacircn b6 khocircng đu tp trung vagraveo caacutec ho nghegraveo a nocircng thocircn

bull Coacute le rotilde neacutet hơn bt cl mot lolti rui ro tham hoa nagraveo khaacutec rui ro hltn haacuten lagrave do caacutec quyt đinh vagrave lla chon phaacutet trin kinh t xatilde hoi gacircy ra

CAacuteC NO LlC TOAgraveN CAU HIU QUA CUA KHUNG HAgraveNH ĐQNG HYOGO

bull S6 lưQng cũng như cht lưQng baacuteo caacuteo tin đo thlc hin Khung Hagravenh Đong Hyogo (HFA) lagrave bng chlng v sl gia tăng quan tacircm tai giam thiu rui ro tham hoa

bull Thao lun v caacutec chi s6 vagrave tin đo giuacutep xacircy dlng mot sl hiu bit vagrave ting noacutei chung

bull Mc dugrave caacutec qu6c gia đatilde đltt đưQc nhiu tin bo v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute van cograven nhiu thaacutech thlc trong vic giai quyt caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

bull Nhn thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

bull Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đc bit lagrave a cp ngagravenh vagrave đia phương cograven rt hltn ch

KHAacuteM PHAacute RUI RO NHIgraveN THAY CAacuteC Sl ĐAacuteNH ĐOI ĐE RA LlA CHQN SAacuteNG SUOT

bull Mlc đo rotilde rt cua thit hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thit hlti cao nht đu gacircy s6c khin caacutec Chiacutenh phu đưa ra hagravenh đong

bull Caacutec Chiacutenh phu chiu phdn lan thit hlti ndash vagrave him khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra caacutec khoan nagravey

bull Caacutec Chiacutenh phu cdn ra quyt đinh v mlc rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc magrave ho coacute kha năng chuyn giao

bull Mot tp hQp cacircn bng caacutec chin lưQc quan lyacute rui ro trong tương lai khcc phlc rui ro hin thai vagrave đn bugrave lagrave caacutech thlc hiu qua nht nhm giam thiu rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet trin

ĐNH HƯONG LII PHAacuteT TRIEN TĂNG CƯONG QUAN LYacute RUI RO THAM HQA

bull Cdn xaacutec đinh llti phaacutet trin đam bao tiacutenh nhy cam vai rui ro khiacute hu vagrave tham hoa

bull Mlc đo đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa hin nay chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo so vai đdu tư cocircng cong

bull Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hin nay coacute th đưQc điu chinh giuacutep cho hagraveng triu ngưai vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

bull Caacutec chương trigravenh cocircng ăn vic lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vic tlto ra năng llc giam thiu rui ro a cong đ6ng

bull Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang đem llti ty l lQi iacutech - chi phiacute cao hp dan

bull Caacutec caacutech tip cn cũ v lp k hoach vagrave quan lyacute tagravei nguyecircn đt đatilde khocircng thagravenh cocircng

bull Caacutech tip cn coacute sl tham gia mot caacutech tht sl đem llti cơ hoi ma rong caacutec saacuteng kin tC đia phương

CAi TO QUAN LYacute RUI RO

bull Đ đam bao tiacutenh cht che giCa chiacutenh saacutech vagrave k holtch traacutech nhim t6ng th cho quan lyacute rui ro tham hoa cdn đưQc giao tai cp Bo vai thm quyn chiacutenh tri cao

bull a nhCng nơi năng llc đia phương hltn ch caacutech tip cn phi tp trung hoacutea tăng ddn coacute th lagrave caacutech thlc t6t nht

bull Quyn đưQc nhn thocircng tin v rui ro tham hoa đoacuteng vai trograve trung tacircm trong vic tlto ra aacutep llc xatilde hoi vagrave traacutech nhim giai trigravenh

bull Đ đam bao sl tham gia cua ngưai dacircn vagrave caacutec cong đ6ng bi anh hưang cdn coacute sl thay đ6i trong văn hoacutea quan lyacute hagravenh chiacutenh cocircng

4

Caacutec yeu t6 chiacutenh cho thagravenh cocircng trong quan lyacute rui ro tham hlta (DRM) a caacutec cAp quan lyacute nhagrave nưac vagrave caacutec lĩnh vlc phaacutet tri n đưQc xaacutec đinh trong

Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hlta Toagraven CAu 2011

CHU TRAacuteCH NHI M V RUI RO

ĐAu tư vagraveo giam thi u rui ro Chiu traacutech nhi m Lưltng trưac vagrave chia se caacutec rui

Sl dlng phacircn tiacutech lQi iacutech ndash Xacircy dlng h th6ng ki m kecirc ro khocircng th giam thi u đưQc

chi phiacute đ t p trung vagraveo caacutec tham hoa qu6c gia nh m Đdu tư vagrave chuy n giao rui ro rui ro coacute th giam thi u mot giaacutem saacutet mot caacutech h th6ng nh m bao v kh6i caacutec thi t hlti

caacutech hi u qua nh t vagrave đem llti thi t hlti vagrave đaacutenh giaacute rui ro tham kh6c lưang trưac vagrave chu n lQi iacutech kinh t xatilde hoi a caacutec c p sl dlng mocirc bi san sagraveng đ6i vai caacutec rui ro đang

higravenh xaacutec su t gia tăng vagrave chưa mocirc higravenh hoacutea đưQc

LONG GHEacuteP QUAN LYacute RUI RO THAM HQA VAgraveO CAacuteC CƠ CHE VAgrave COcircNG Cl PHAacuteT TRIEN HI N COacute

Đưa ra qui che giaacutem Bao v h sinh thaacutei Cung cAp bao trQ SW dlng caacutec h saacutet phaacutet tri n đocirc thi

vagrave đia phương Aacutep dlng đinh giaacute vagrave quan lyacute caacutec dich vl

xatilde hQi

Aacutep dlng chuy n ti n

th6ng lp ke ho ch vagrave đAu tư cocircng qu6c

Sl dlng quy holtch vagrave mocirci trưang coacute sl m t coacute đi u ki n vagrave gia

l p ngacircn saacutech coacute sl tham gia vagrave l6ng gheacutep caacutec cơ ch cocircng ăn Đưa đaacutenh giaacute rui ro tham gia nh m nacircng caacutech ti p c n dla vi c lagravem tltm thai vagraveo ti n trigravenh l p k c p caacutec khu đinh cư trecircn h sinh thaacutei vagraveo k t hQp bao hi m vagrave holtch phaacutet tri n vagrave khocircng chiacutenh thlc quan lyacute rui ro tham v6n vay vi mocirc cacircn đdu tư qu6c gia vagrave

phacircn b6 đ t vagrave thuacutec hoa nhcc tai n n tang xatilde ngagravenh đ y xacircy dlng an toagraven hoi vagrave ngưcng

XAcircY DlNG NĂNG LlC QUAN LYacute RUI RO

Chiu traacutech nhi m giai Tăng cưltng đ6i taacutec Chia se quyen llc Th hi n cam ket

trigravenh Aacutep dlng mot văn Xacircy dlng caacutec chlc chiacutenh tri

Đam bao traacutech nhi m hoacutea quan lyacute hagravenh năng phi t p trung Giao traacutech nhi m

giai trigravenh xatilde hoi vagrave tiacutenh chiacutenh cocircng mai ho hoacutea chia tdng sl quan lyacute rui ro tham

minh bltch thocircng qua trQ caacutec saacuteng ki n dlng nguyecircn tcc hoa vagrave thiacutech lng vai

tăng cưang thocircng tin cua đia phương vagrave chuy n giao quy n bi n đ6i khiacute h u tai

đlti chuacuteng sl dlng cơ dla trecircn caacutec đ6i taacutec llc cho c p th p nh t tCng Bo vai th m

ch phacircn b6 ngacircn saacutech giCa chiacutenh quy n vagrave vagrave phacircn quy n theo quy n chiacutenh tri nh t

vagrave khen thưang dla xatilde hoi dacircn sl c p phugrave hQp bao g6m đinh đ6i vai vi c l p

trecircn k t qua thlc hi n ca ngacircn saacutech vagrave cho k holtch vagrave đdu tư

xatilde hoi dacircn sl qu6c gia

Xu the rui ro thi t h i ve ngưlti giam nhưng thi t h i kinh te tăng

Ghi nhan nhfng y u t6 cograven chưa ch c ch n vagrave thay đ6i trecircn toagraven cdu Baacuteo caacuteo Đaacutenh Giaacute Giam ThiJu Rii Ro Tham H9a Toagraven Cdu 2011 đưa ra mot s6 tin đaacuteng khiacutech lM Rui ro thiMt m ng đ6i vai caacutec hi m hoa chiacutenh liecircn quan tai thai ti t giam trecircn toagraven cdu k ca a chacircu Aacute nơi nhfng rui ro nagravey tap trung nhi u

nhdt Gdn như trecircn toagraven th giai rui ro thiMt m ng do batildeo nhiMt đai hay lũ hiMn nay đatilde thdp hơn so vai năm 1990

Rui ro thi t mltng trong mot tr n batildeo hay lũ hi n nay đatilde giam so vai 20 năm trưac

Xu th nagravey đ c biMt đaacuteng khiacutech lM khi so saacutenh vai sl gia tăng nhanh choacuteng s6 dacircn

5

s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao Tu năm 1970 tdn xudt batildeo nhiMt đai khocircng tăng nhưng ty lM dacircn s6 ldquod g p rui rordquo đatilde tăng rdt nhanh s6 dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao đ6i vai batildeo đatilde tăng gdn gdp ba ldn trecircn toagraven cdu

trC nhCng ngưai s6ng a caacutec qu6c gia coacute GDP th p hay h th6ng quan tri y u

Rui ro thiMt m ng do tdt ca caacutec hi m hoa liMn quan tai khiacute hau ti p tc tap trung a caacutec qu6c gia coacute GDP thdp hay hM th6ng quan tri y u s6 ngưai thiMt m ng trong tham hoa ti p tc tăng a caacutec qu6c gia coacute năng llc quan lyacute rui ro keacutem Lũ lt vagraveo thaacuteng Taacutem năm 2010 a Pakistan cưap đi 1700 m ng s6ng gacircy ra 97 ty USD thiMt h i v cơ sa h tdng nocircng tr i vagrave nhagrave a cũng như caacutec thiMt h i trlc ti p vagrave giaacuten ti p khaacutec necircu bat lecircn caacutec thaacutech thuc trong giam thi u rui ro lũ lt1 Trong khi đoacute ngay a Nam Aacute rui ro thiMt m ng do lũ đatilde giam tu năm 2000 vagrave thdp hơn so vai năm 1990

N u năm năm sau khi kyacute Khung Hagravenh Đong Hyogo coacute mot lyacute do nagraveo đ ăn mung thigrave đacircy chiacutenh lagrave lyacute do đoacute m c dugrave giam ty lM tu vong chi mot goacutec nh6 đưQc chi u saacuteng trong mot căn phograveng tragraven ngap boacuteng t6i Tăng trưang kinh t nhanh a rdt nhi u nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đatilde cai thiMn phaacutet tri n con ngưai vagrave giam nghegraveo cho hagraveng triMu ngưai Tuy nhiecircn ti n bo nagravey cũng g n li n vai sl

gia tăng nhanh choacuteng viMc ti p xuacutec vai hi m hoa cua nhi u tagravei san kinh t Đ c biMt a caacutec nưac coacute thu nhap cao hơn rui ro mdt tagravei san trong tham hoa tăng nhanh hơn nhi u so vai t6c đo gacircy dlng đưQc tagravei san đoacute M c dugrave caacutec qu6c gia đang tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro vagrave giam thi u tiacutenh d bi t6n thương ti n bo nagravey khocircng đu nhanh hay hiMu qua so vai sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa ndash tăng ti p xuacutec vai hi m hoa coacute nghĩa lagrave gia tăng rui ro

Thi t hlti kinh t ti p tlc gia tăng a t t ca caacutec khu vlc vagrave đe doa nghiecircm trong n n kinh t cua caacutec nưac coacute thu nh p th p

Ưac tiacutenh rui ro thiMt h i kinh t liecircn quan tai lũ lt vagrave batildeo nhiMt đai gia tăng a tdt ca caacutec khu vlc (Higravenh 1) Ty trong GDP cua toagraven th giai coacute nguy cơ bi anh hưang do batildeo đatilde tăng tu 413 vagraveo năm 1970 lecircn 447 trong năm 2010 trong khi giaacute tri tuyMt đ6i đatilde tăng ba ldn tai hơn 15 nghigraven ty USD Sl gia tăng rui ro thiMt h i kinh t liecircn quan tai batildeo lagrave cao nhdt a caacutec nưac thu nhap cao vai ty lM nagravey lecircn đ n 262 Đi u nagravey cho thdy n n kinh t m nh cũng khocircng th giam thi u rui ro thiMt h i v kinh t do tham hoa k ca a caacutec nưac OECD

Caacutec tran lũ năm 2011 a Đuc vagrave Uacutec cho thdy ngay ca caacutec qu6c gia coacute thu nhap cao cũng đang phai vat lon vai sl gia tăng ti p xuacutec

Higravenh 1

Ty l thay đ6i rui ro thi t hlti kinh t sl ti p xuacutec vagrave tiacutenh d bi t6n thương đ6i vai batildeo nhi t đai 1980ndash2010 (so vai 1980)

6

vai hi m hoa m c dugrave nhfng sl gia tăng nagravey cdn đưQc xem xeacutet đ6i chi u mot caacutech than trong V giaacute tri tuyMt đ6i thiMt h i kinh t do lũ a Nam Aacute nh6 hơn rdt nhi u so vai caacutec nưac OECD nhưng so vai GDP cua caacutec qu6c gia Nam Aacute thiMt h i nagravey coacute ty lM cao hơn 15 ldn Vigrave vay m c dugrave rui ro thiMt h i kinh t cua caacutec nưac OECD coacute th tăng nhanh hơn rui ro nagravey đe doa n n kinh t cua caacutec qu6c gia OECD iacutet hơn nhi u so vai đa s6 caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh

Trong t6ng s6 thiMt h i do tham hoa diMn rong gacircy ra (tham hoa diMn rong lagrave caacutec tham hoa gacircy thiMt h i iacutet kh6c liMt liecircn quan tai caacutec sl kiMn coacute tdn sudt cao) gdn 97 coacute liecircn quan tai thai ti t M c dugrave khocircng gacircy ra ty lM tu vong cao caacutec tham hoa nagravey lagrave nguyecircn nhacircn cua phdn lan thiMt h i v h tdng cơ sa đia phương nhagrave a vagrave sinh k cua caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng coacute thu nhap thdp Sl gia tăng lũy thua v thiMt h i do lũ cc bo s t la chaacutey vagrave batildeo a caacutec nưac coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chi ra r ng rui ro đưQc higravenh thagravenh cugraveng vai tăng trưang kinh t Ty lM nhagrave bi tagraven phaacute trecircn gia tăng dacircn s6 a 21 nưac vagrave qu6c gia đatilde tăng gdn 6 ldn so vai nhfng năm 1990 (Higravenh 2) nhanh hơn nhi u so vai sl gia tăng rui ro thiMt h i kinh t do caacutec tham hoa lan2 phan aacutenh viMc rui ro higravenh thagravenh do tăng trưang kinh t nhanh đang đưQc chuy n sang caacutec ho vagrave cong đ6ng coacute thu nhap thdp nhfng ngưai đưQc hưang lQi iacutet nhdt tu tăng trưang kinh t

Rui ro tham hoa trecircn di n rong phan aacutenh caacutech thlc phaacutet tri n kinh t

Higravenh 2 S6 nhagrave bi h6ng trecircn mot tri u dacircn

năm (sl dlng 21 cơ sa dC li u)

Phacircn tiacutech rui ro tham hoa trecircn diMn rong cho thdy mot thaacutech thuc cơ ban trong ti n trigravenh phaacutet tri n hiMn nay lagrave lagravem sao tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro đu nhanh đ giai quy t sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa cua ngưai dacircn vagrave tagravei san gia khi kinh t tăng trưang Rui ro diMn rong xudt hiMn cugraveng vai phaacutet tri n vagrave trlc ti p higravenh thagravenh tu caacutec y u t6 như qui ho ch vagrave quan lyacute đocirc thi hoacutea khocircng t6t suy thoaacutei mocirci trưang vagrave đoacutei nghegraveo ThiMt h i do tham hoa diMn rong gacircy ra vagrave caacutec taacutec đong cua chuacuteng lecircn y t giaacuteo dc nghegraveo đoacutei do cơ cdu vagrave di dacircn hdu như khocircng tiacutenh toaacuten đưQc a tdt ca caacutec qu6c gia vagrave khocircng đưa ra đưQc buc tranh mdt maacutet thlc t Đ6ng thai đong đdt a Haiti cũng chi ra r ng rui ro diMn rong hocircm nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai khi chuacuteng đưQc tiacutech lũy a nhfng khu vlc ti p xuacutec vai caacutec hi m hoa lan như đong đdt hay batildeo

Rui ro di n rong hocircm nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai

Kha năng giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro cua mot qu6c gia lagrave mot chi s6 v năng llc quan lyacute rui ro cua qu6c gia đoacute Nhigraven chung caacutec qu6c gia coacute n n quan tri y u vagrave g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro lagrave caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp ho c trung bigravenh (Higravenh 3) Caacutec qu6c gia coacute năng llc quan lyacute rui ro thdp nhdt như Afghanistan Haiti hay Chad cũng lagrave caacutec qu6c gia đang coacute xung đot khocircng 6n đinh hay coacute nhfng phaacutet tri n lMch l c khi n ho caacutech xa khocircng chi so vai caacutec nưac coacute thu nhap cao magrave ca caacutec nưac coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh nhưng thagravenh cocircng trong lĩnh vlc nagravey Mot s6 caacutec nưac thu nhap trung bigravenh như Costa Rica hay Chile coacute năng llc quan lyacute rui ro tương đ6i cao Nhưng ngay ca a caacutec nưac nagravey trong khi ty lM ngưai ch t do tham hoa giam thiMt h i v nhagrave a ti p tc gia tăng mot ldn nfa chi ra r ng giam thi u tiacutenh d bi t6n thương khocircng bugrave đ p đưQc sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa khi kinh t tăng trưang

7

Higravenh 3 Năng llc quan lyacute rui ro vagrave phacircn lolti qu6c gia theo Ngacircn hagraveng th giai

Higravenh nagravey th hin sl ktt hop giCa năng llc quan lyacute rii ro cia caacutec qu6c gia so vai sl giagraveu sang cia hQ theo phacircn lo i vugraveng thu nhp cia Ngacircn hagraveng Tht giai Gn 90 qu6c gia coacute năng llc m nh nhit lagrave caacutec qu6c gia thu nhp cao Ngưoc l i caacutec qu6c gia thu nhp thip vagrave trung bigravenh chitm gn 95 cia đưwng ngũ phacircn vf vai năng llc thip nhit Sl xtp lo i nagravey dla trecircn mot phacircn tiacutech v caacutec chi s6 rii ro tham hQa xaacutec đfnh trong Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rii Ro Tham HQa năm 2009 (GAR09) nghegraveo đoacutei quan trf đocirc thf vagrave đfa phương ytu keacutem suy giam h sinh thaacutei vagrave tiacutenh hiu qua cia chiacutenh phi vagrave traacutech nhim giai trigravenh Moi mot phn năm đưoc chia ra dla trecircn s6 lưong qu6c gia nim trong h ng phacircn lo i cia Ngacircn hagraveng tht giai

Tham hoa anh hưang sacircu scc tai tre em vagrave gacircy ra di dai noi bo

Tre em đ c biMt d bi t6n thương Ưac tiacutenh hagraveng năm coacute iacutet nhdt 66 triMu tre em bi anh hưang bai ca tham hoa diMn rong vagrave tham hoa cao đo4 Tham hoa diMn rong lagravem giam ty lM tai trưang a Bolivia Indonesia Nepal vagrave ViMt Nam Tre em gaacutei dưang như bi anh hưang nhi u nhdt khoang caacutech v giai trong viMc ph6 cap giaacuteo dc ti u hoc tăng lecircn đaacuteng k sau caacutec tham hoa diMn rong Taacutec đong tai suc kh6e cua tre em cũng cdn đưQc đaacutenh giaacute đdy đu Tham hoa diMn rong lagravem gia tăng caacutec ca tiecircu chay a tre em dưai 5 tu6i a Bolivia suy dinh dưang a tre dưai 3 tu6i a Nepal vagrave gia tăng tu vong sơ sinh a ViMt Nam Đi u nagravey chi ra sl cdn thi t phai quan tacircm hơn tai tiacutenh d bi t6n thương vagrave nhu cdu cua tre em

Tham hoa cũng d n tai viMc nhi u ngưai phai di dai Ưac tiacutenh lũ lt a Pakistan năm 2010 khi n 6 triMu ngưai cdn ch6 cư truacute Lũ năm 2008 a An Đo cũng khi n ngdn dy ngưai dacircn phai dai kh6i nơi sinh s6ng cua migravenh Caacutec tham hoa diMn rong gacircy ra khoang 15 t6ng s6 nhagrave bi thiMt h i lagrave mot nguyecircn nhacircn khocircng hiMn hfu khi n ngưai dacircn phai di dai vai mot thlc t lagrave nhfng ngưai bi anh hưang trong caacutec tham hoa đoacute

thưang iacutet khi nhan đưQc cuu trQ nhacircn đ o

Tuy Baacuteo caacuteo nagravey khocircng đưa ra xu th rui ro thiMt m ng do đong đdt phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi hoacutea nhanh a caacutec vugraveng coacute nguy cơ đong đdt t i caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đatilde d n tai sl gia tăng lũy thua s6 ngưai vagrave tagravei san ti p xuacutec vai hi m hoa Ty lM tu vong cao do đong đdt x y ra năm 2010 a Haiti khocircng phai lagrave trưang hQp caacute biMt Caacutec thagravenh ph6 khaacutec như Dhaka a Bangladesh đ i diMn cho caacutec tham hoa đang cha xay ra trong tương lai

Caacutec qu6c gia cũng đang đ6i diMn vai mot lo t caacutec rui ro mai g n li n vai caacutec hi m hoa coacute tdn s6 xudt hiMn rdt thdp như nuacutei lua phun hay thai ti t clc đoan trong khocircng gian vagrave caacutec higravenh m u mai cua tiacutenh d bi t6n thương liecircn quan tai sl phuc hQp vagrave ph thuoc l n nhau cua caacutec hM th6ng cocircng nghM magrave xatilde hoi hiMn đ i ph thuoc vagraveo năng lưQng vin thocircng tagravei chiacutenh vagrave ngacircn hagraveng giao thocircng tagravei nguyecircn nưac vagrave vM sinh vv Tham hoa h t nhacircn do soacuteng thdn a Fukushima Nhat Ban chi ra r ng tiacutenh d bi t6n thương mai đatilde nhacircn rong rui ro tham hoa vagrave coacute th gacircy ra sl sp đ6 bac thang vagrave moacutec n6i cua hM th6ng a caacutec cdp khaacutec nhau rdt khoacute coacute th tiacutenh toaacuten nhưng coacute th khuy ch đ i taacutec đong a cdp lũy thua

8

H n haacuten rui ro chưa hi n hCu

So vai caacutec hi m hoa khaacutec hi u bi t v rui ro h n haacuten rdt h n ch vagrave viMc quan lyacute rui ro nagravey cograven nhi u bdt cap H n haacuten khiacute hau lagrave mot hiMn tưQng khiacute hau hơn lagrave mot ldquohi m hoardquo HiMn tưQng nagravey chi tra thagravenh hi m hoa khi tra thagravenh h n haacuten nocircng nghiMp hay thuy văn ph thuoc vagraveo caacutec y u t6 khaacutec ngoagravei lưQng mưa

Taacutec đong cua hltn haacuten rotilde neacutet nh t trong san xu t nocircng nghi p vai thi t hlti đaacuteng k lan t6a sang caacutec lĩnh vlc kinh t khaacutec

Do khocircng coacute s6 liMu hM th6ng hay mot mocirc higravenh đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten toagraven cdu đaacuteng tin cay Baacuteo caacuteo nagravey khocircng th đưa ra mot đaacutenh giaacute trecircn toagraven th giai v đ c thugrave vagrave xu th rui ro h n haacuten Tuy vay caacutec b ng chung bi u lo khaacute rotilde muc đo vagrave sl liecircn quan l n nhau gifa anh hưang cua h n haacuten vai ty lM tu vong sl thinh vưQng sinh k nocircng thocircn an ninh lương thlc vagrave san xudt nocircng nghiMp (Higravenh 4) phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi di dacircn xung đot mocirci trưang vagrave chi tiecircu cocircng

Higravenh 4

Thi t hlti mugravea magraveng liecircn quan tai hltn haacuten aMozambique1990ndash

Nha ti n bo trong canh baacuteo sam vagrave s n sagraveng ung phoacute ty lM tu vong cao do h n haacuten a Saharan chacircu Phi nhfng năm 1970s đatilde khocircng l p l i Tuy nhiecircn taacutec đong kinh t xatilde hoi cua h n haacuten v n phacircn b6 khocircng đ u tap trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn s6ng b ng san xudt nocircng nghiMp tl cung dla vagraveo lưQng mưa

Trecircn toagraven th giai hltn haacuten van lagrave rui ro chưa hi n hCu vagrave a đia phương taacutec đong kinh t xatilde hoi cua hltn haacuten phacircn b6 khocircng đ u t p trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn

Trong b6i canh tăng trưang kinh t nhanh quan lyacute tagravei nguyecircn nưac khocircng phugrave hQp đe doa tai sl b n vfng cua kinh t vugraveng vagrave caacutec trung tacircm đocirc thi Tuy vay chi coacute mot vagravei nưac coacute ghi l i mot caacutech hM th6ng thiMt h i do h n haacuten gacircy ra hay coacute chiacutenh saacutech a cdp qu6c gia v đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten Đi u nagravey coacute nghĩa lagrave h n haacuten v n cograven lagrave mot rui ro chưa hiMn hfu bdt chdp anh hưang cua noacute tai san xudt nocircng nghiMp sinh k nocircng thocircn vagrave n n kinh t đocirc thi vagrave nocircng thocircn Viacute d trong caacutec v h n haacuten gdn đacircy san lưQng nocircng nghiMp giam 20ndash40 phdn trăm a Caribbean gacircy thiMt h i 234 ty USD a Uacutec6

vagrave 75 nocircng dacircn bi mdt tr ng mugravea magraveng mot v a Cong Hogravea Rap Syrian7

Coacute le rotilde neacutet hơn b t cl rui ro tham hoa nagraveo rui ro hltn haacuten lagrave do caacutec quy t đinh vagrave lla chon kinh t xatilde hoi

Đi u gigrave khi n lưQng mưa iacutet tra thagravenh tham hoa Rui ro h n haacuten đưQc higravenh thagravenh bai vocirc s6 caacutec y u t6 mocirci trưang kinh t vagrave xatilde hoi tdt ca đ u lagravem gia tăng tiacutenh d t6n thương vagrave nguy cơ đ6i vai ngưai dacircn vagrave n n kinh t Dưai đacircy lagrave caacutec nguyecircn nhacircn chiacutenh gacircy ra rui ro h n haacuten thuy văn vagrave nocircng nghiMp dugrave vay khocircng phai tdt ca caacutec nguyecircn nhacircn nagravey đ u đưQc cacircn nh c trong lap k ho ch phaacutet tri n

9

20095

Giam lưQng mưa bin đQng vagrave bin đAi khiacute hu LưQng mưa trung bigravenh hagraveng năm giam a racirct nhi u vugraveng trong th ky vua quad nhfng nơi suc eacutep v tagravei nguyecircn nưac gia tăng k ca caacutec giai đo n h n khocircng kh c nghiMt cũng tra thagravenh h n haacuten thuy văn hay nocircng nghiMp

Nghegraveo đoacutei vagrave tiacutenh d bi tAn thương 0 nocircng thocircn Caacutec ho nocircng thocircn nghegraveo magrave sinh k ph thuoc vagraveo san xudt nocircng nghiMp tl cdp dla vagraveo mưa coacute nguy cơ cao vagrave rdt d bi t6n thương đ6i vai h n haacuten trong khi coacute iacutet kha năng nhdt trong viMc kh c phc hay thiacutech ung vai taacutec đong Ca caacutec tran h n haacuten nh6 cũng coacute th d n đ n st giam san lưQng vagrave tagraven phaacute sinh k cua ho

Gia tăng nhu cAu nưYc do đocirc thi hoacutea cocircng nghip hoacutea du lich vagrave gia tăng kinh doanh nocircng nghip Tăng trưang kinh t a caacutec lĩnh vlc như du lich vai muc tiecircu th nưac cao hơn 3 đ n 10 ldn so vai tiecircu dugraveng ho gia đigravenh coacute th d n đ n sl gia tăng nhu cdu macircu thu n vai sl suy giam tagravei nguyecircn nưac n u khocircng đưQc quan lyacute mot caacutech than trong

Quan lyacute tagravei nguyecircn đt vagrave nưYc khocircng phugrave hQp Caacutec phương thuc canh taacutec vagrave nuocirci tr6ng nocircng nghiMp khocircng phugrave hQp lagrave caacutec y u t6 goacutep phdn t o ra rui ro h n haacuten coacute th x y ra a ca nhfng vugraveng coacute lưQng mưa cao hơn trung bigravenh hay tham chiacute đang gia tăng

Quan lyacute rii ro yu keacutem hoc khocircng hiu qua Do thiMt h i vagrave taacutec đong cua h n haacuten khocircng đưQc ghi l i mot caacutech hM th6ng vagrave chu y u anh hưang tai sl sinh t6n cua caacutec ho dacircn nocircng thocircn thưang coacute iacutet hay gdn như khocircng coacute m6i quan tacircm chiacutenh tri tai viMc giam thi u rui ro h n haacuten mot caacutech nghiecircm tuacutec

Bdt chdp ti n bo trong dl baacuteo canh baacuteo sam vagrave ung phoacute chi mot s6 iacutet caacutec qu6c gia đatilde xacircy dlng chiacutenh saacutech hay th ch nh m giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro h n haacuten vagrave h n haacuten iacutet khi đưQc đưa vagraveo caacutec chiacutenh saacutech hay th ch giam thi u rui ro tham hoa

Caacutec cơ quan khiacute tưQng coacute th đưQc trang bi đdy đu đ đaacutenh giaacute vagrave canh baacuteo ngagravey cagraveng chiacutenh xaacutec tuy nhiecircn ho khocircng coacute traacutech nhiMm giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy rui ro h n haacuten như su dng đdt quan lyacute tagravei nguyecircn nưac phaacutet tri n đocirc thi vagrave bao trQ xatilde hoi

Caacutec y u t6 nagravey lagravem gia tăng tiacutenh d bi t6n thương vagrave nguy cơ Vigrave vay bi n tăng cưang quan lyacute rui ro h n haacuten thagravenh mot phdn trong quan lyacute rui ro tham hoa coacute tiacutenh n n tang cho viMc duy trigrave chdt lưQng cuoc s6ng a caacutec qu6c gia bi anh hưang Baacuteo caacuteo nagravey chi đưa ra mot s6 nhigraven nhan sacircu ban đdu v sl phuc hQp cua rui ro h n haacuten toagraven cdu hi u bi t vagrave khaacutem phaacute đdy đu toagraven bo vdn đ lagrave thaacutech thuc cdn phai đưQc giai quy t trong nhfng năm tai

Caacutec no llc toagraven cAu taacutec đQng cua Khung Hagravenh ĐQng Hyogo

Baacuteo caacuteo cua caacutec Chiacutenh phu chi ra nhfng bưac ti n cơ ban trong viMc thlc hiMn mc tiecircu vagrave mc điacutech cua HFA đ c biMt trong tăng cưang quan lyacute tham hoa vagrave caacutec chiacutenh saacutech giuacutep thuacutec đ y khiacutea c nh nagravey (Higravenh 5) Đong llc lan cho viMc thlc hiMn HFA cũng đang đưQc gacircy dlng thocircng qua caacutec n6 llc cdp vugraveng vagrave ti u vugraveng

S6 lưQng vagrave ch t lưQng baacuteo caacuteo ti n đo HFA chlng t6 m6i quan tacircm gia tăng đ6i vai giam thi u rui ro tham hoa

S6 lưQng vagrave chdt lưQng baacuteo caacuteo cua caacutec qu6c gia cho thdy sl gia tăng m6i quan tacircm v chiacutenh tri đ6i vai giam thi u rui ro 82 qu6c gia vagrave vugraveng latildenh th6 đatilde chu n bi Baacuteo caacuteo Gifa kỳ cho giai đoan 2009ndash2011 vai t6ng s6 133 baacuteo caacuteo Ti n trigravenh chu n bi baacuteo caacuteo do caacutec chiacutenh phu caacutec cơ quan liecircn chiacutenh phu caacutec chiacutenh quy n đia phương a cdp qu6c gia vugraveng vagrave đia phương thlc hiMn Caacutec cơ quan nagravey đatilde tham vdn vai caacutec ngagravenh chu ch6t bao g6m nocircng nghiMp tagravei nguyecircn nưac giao thocircng y t vagrave giaacuteo dc

10

Higravenh 5

Ti n đo thlc hiMn HFA trecircn toagraven cdu đaacutenh giaacute k t qua trung bigravenh cho đi m tu 1 (khocircng đaacuteng k ) tai 5 (toagraven diMn)

Ki m đi m ti n đo thlc hiMn HFA a nhi u nhfng thiMt h i hay đaacutenh giaacute rui ro Dưai cdp đatilde giuacutep caacutec qu6c gia phan aacutenh đưQc n6 llc cua migravenh nh m tăng cưang năng llc vagrave xaacutec đinh đi m m nh đi m y u a cdp đia phương qu6c gia vagrave vugraveng Vai viMc đưa ra mot khuocircn kh6 giuacutep cho viMc phacircn tiacutech ti n trigravenh nagravey thuacutec đ y lap k ho ch chi n lưQc vagrave hưang tai đưa ra hagravenh đong

Thao lu n v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep xacircy dlng mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung

Khi caacutec chiacutenh phu cugraveng vai caacutec becircn tham gia tu cong đ6ng xatilde hoi dacircn sl vagrave kh6i nghiecircn cuu ki m đi m viMc thlc hiMn HFA truy n thocircng đưQc cai thiMn vagrave sl xacircy dlng đ6ng thuan gia tăng Đ c biMt thao luan v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep đưa ra mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung thuacutec đ y mot đ6i tho i thlc sl gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu vagrave xatilde hoi dacircn sl

Trong khi đatilde coacute ti n bo đaacuteng k v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute caacutec qu6c gia van g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

ViMc l6ng gheacutep giam thi u rui ro vagraveo lap k ho ch đdu tư cocircng phaacutet tri n đocirc thi lap k ho ch vagrave quan lyacute mocirci trưang vagrave bao trQ xatilde hoi ti p tc lagrave mot thaacutenh thuc Chi coacute mot s6 qu6c gia baacuteo caacuteo viMc ghi l i coacute hM th6ng

mot nua caacutec qu6c gia nagravey thlc hiMn đaacutenh giaacute đa rui ro vagrave dưai mot phdn tư thlc hiMn caacutec đaacutenh giaacute nagravey theo mot chu n mlc nhdt đinh M c dugrave caacutec con s6 nagravey đaacuteng quan ng i baacuteo caacuteo cua mot s6 qu6c gia đatilde phan aacutenh sl hi u bi t ngagravey cagraveng sacircu s c v nhfng y u t6 phuc hQp trong lĩnh vlc giam thi u rui ro tham hoa Đatilde nhan thdy caacutec bưac ti n kha quan vai viMc caacutec qu6c gia bưac đdu đi u chinh caacutec cocircng c phaacutet tri n nh m giam thi u rui ro tham hoa

Nh n thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đ ng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

Hai thaacutech thuc cơ ban khaacutec v n t6n t i đoacute lagrave bigravenh đng giai vagrave giaacuteo dc Năm 2009 chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo v nhfng thagravenh tlu cơ ban trong viMc l6ng gheacutep giai vagraveo giam thi u rui ro tham hoa vagrave con s6 nagravey khocircng tăng sau hai năm Nhan thuc cong đ6ng v rui ro vagrave caacutech thuc giam thi u lagrave y u t6 cơ ban trong viMc tăng cưang traacutech nhiMm giai trigravenh vagrave đam bao thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa nhưng chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde coacute ti n bo cơ ban v khiacutea c nh nagravey

Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đ c bi t lagrave trong caacutec ngagravenh vagrave a c p đia phương cograven vocirc cugraveng hltn ch

Khocircng ng c nhiecircn khi viMc thi u đaacutenh giaacute

11

rui ro vagrave tiacutenh toaacuten thiMt h i khi n caacutec qu6c gia g p khoacute khăn cho viMc giai trigravenh đdu tư v quan lyacute rui ro tham hoa Hdu h t caacutec qu6c gia a caacutec vugraveng đia lyacute vagrave muc thu nhap khaacutec nhau baacuteo caacuteo v ti n bo rdt h n ch trong viMc cung cdp ngu6n llc cho tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro Ngu6n llc phacircn b6 cho caacutec ngagravenh vagrave đia phương cho quan lyacute rui ro tham hoa cograven h n hp hơn nfa chi coacute 26 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde phacircn b6 ngacircn saacutech cho đia phương

Rdt nhi u caacutec t6 chuc vugraveng vagrave liecircn qu6c gia đatilde xacircy dlng thagravenh cocircng caacutec khuocircn kh6 vagrave chi n lưQc giam thi u rui ro M c dugrave vay thaacutech thuc trong quan lyacute rui ro xuyecircn biecircn giai v n cograven t6n t i Ti n bo trong hQp taacutec vugraveng v n cograven cham vagrave bi can tra bai cam k t cua caacutec qu6c gia thagravenh viecircn thi u ngu6n llc caacutec ưu tiecircn vagrave traacutech nhiMm macircu thu n nhau gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu Đ6ng thai caacutec khuocircn kh6 vugraveng thưang khocircng ragraveng buoc v phaacutep lyacute hay khocircng coacute biMn phaacutep ch tagravei đ6i vai viMc khocircng tuacircn thu cũng lagrave mot can tra lan cho viMc thlc hiMn mot caacutech hiMu qua M c dugrave coacute nhfng thaacutech thuc nagravey đatilde coacute mot s6 saacuteng ki n xuyecircn biecircn giai thagravenh cocircng như gifa caacutec nưac Rap chi ra nhfng viMc coacute th thlc hiMn đưQc

Khaacutem phaacute rui ro cacircn bng caacutec yeu t6 đ đưa ra lla chltn saacuteng su6t

Sl kh n thi t v kinh t chiacutenh tri cua giam thi u rui ro tham hoa v n bi lang traacutenh Caacutec caacute nhacircn coacute xu hưang tru hao giaacute tri nhfng mdt maacutet trong tương lai vagrave hM qua lagrave khocircng s n lograveng đdu tư hocircm nay cho mot ngagravey mai an toagraven hơn Caacutec chiacutenh tri gia vai tdm nhigraven h n ch xung quanh caacutec kỳ bdu cu ng n h n tham chiacute coacute khuynh hưang iacutet quan tacircm hơn Caacutec tham hoa lan coacute th t o ra đong llc xatilde hoi cho giam thi u rui ro nhưng khocircng phai luacutec nagraveo cũng đưQc chuy n thagravenh cam k t b n vfng Đ6ng thai trong khi đdu tư tăng cưang cho s n sagraveng ung phoacute iacutet khi coacute taacutec

đong tai caacutec m6i quan tacircm kinh t chiacutenh tri bdt di bdt dich giai quy t mot caacutech nghiecircm tuacutec caacutec y u t6 higravenh thagravenh rui ro ch c ch n s lagravem đưQc đi u nagravey

Khi thiMt h i taacutec đong vagrave rui ro tham hoa đưQc tiacutenh đ n mot caacutech đdy đu sl rotilde ragraveng cua kha năng thiMt h i trong tương lai s đu đ gacircy s6c vai caacutec chiacutenh phu vagrave khi n ho hagravenh đong d bdt kỳ hoagraven canh nagraveo tiacutenh toaacuten thiMt h i vagrave caacutec mocirc higravenh xaacutec sudt s thuacutec đ y caacutec quy t đinh coacute cacircn nh c ky lưang hơn dla trecircn đaacutenh giaacute chi phiacute lQi iacutech vagrave tiacutenh toaacuten cacircn b ng caacutec y u t6 trong đdu tư cocircng cong

Mlc đo thi t hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thi t hlti t6i đa se đu đ gacircy s6c vagrave khi n caacutec Chiacutenh phu hagravenh đong

ThiMt h i kinh t do tham hoa s rdt lan d Colombia ưac tiacutenh thiMt h i hagraveng năm do tham hoa lecircn tai gdn 1 GDP M c dugrave con s6 nagravey nh6 hơn so vai mdt maacutet do thdt nghiMp theo chu kỳ thiMt h i do tham hoa cao hơn chi phiacute cho l m phaacutet a muc 5 vagrave tương đương vai chi phiacute cua xung đot coacute vũ trang Thecircm vagraveo đoacute kha năng thiMt h i t6i đa cua tham hoa coacute chu kỳ l p l i 500 hay 1000 năm vagraveo khoang 23 hay 29 GDP tương đương vai thiMt h i cua caacutec cuoc khung hoang tagravei chiacutenh nhfng năm 1980s vagrave 1990s8 Nhfng con s6 nagravey chi ra r ng n u viMc ra quy t đinh dla trecircn đaacutenh giaacute hiMn thlc v chi phiacute vagrave lQi iacutech kinh t -xatilde hoi tdm quan trong cua quan lyacute rui ro tham hoa trong chiacutenh saacutech cocircng cdn đưQc đ t ngang tdm vai ki m soaacutet l m phaacutet hay giai quy t xung đot coacute vũ trang

Gheacutep hai đ6 thi kha năng thiMt h i t6i đa vagrave đaacutenh giaacute thiMt h i thưang xuyecircn do tham hoa diMn rong (Higravenh 6) cho thdy toagraven bo buc tranh v rui ro magrave caacutec chiacutenh phu đang đ6i m t Caacutec tiacutenh toaacuten v Colombia chi ra r ng chiacutenh phu coacute th phai chi tu 100000 USD m6i ldn vai s6 ldn lecircn tai hagraveng trăm m6i năm đ giai quy t thiMt h i tagravei san cocircng cũng như tagravei san caacute nhacircn khocircng đưQc bao hi m

12

Higravenh 6

Đưang k t hQp thi t hlti vưQt mlc cua Colombia Mexico vagrave Nepal9

TT l thit h i vưot m(c 10 coacute nghĩa lagrave kha năng thit h i tương (ng se vưot quaacute 10 lnnăm đ6i vai caacutec sl kitn coacute tn xuit taacutei xuit hin lagrave 01 năm hay 12 thaacuteng

cua caacutec nhoacutem dacircn coacute thu nhap thdp vagrave iacutet nhdt lagrave 30 năm mot ldn vai s6 ti n lecircn tai 1 ty USD

d Mecirc hi cocirc khocircng tiacutenh tai taacutec đong cua h n haacuten vagrave trong lĩnh vlc nocircng nghiMp chiacutenh phu coacute th phai chiu thiMt h i do tham hoa liecircn quan tai thai ti t lecircn tai hơn 1 triMu USD iacutet nhdt lagrave 50 ldn m6i năm vagrave hơn 1 ty USD iacutet nhdt 6 năm mot ldn d Nepal chiacutenh phu chiu traacutech nhiMm hoagraven toagraven đ6i vai thiMt h i 1 triMu USD vai gdn 10 ldn m6i năm vagrave gdn 100 triMu USD hai năm mot ldn10

Đacircy lagrave muc đo kha năng thiMt h i thlc cua caacutec qu6c gia necircu trecircn Caacutec con s6 chi ra muc đo ngacircn saacutech cocircng cdn thi t đ mot chiacutenh phu coacute th sua chfa caacutec tagravei san cocircng vagrave h6 trQ caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng thu nhap thdp phc h6i sau tham hoa Trecircn thlc t đa s6 caacutec chiacutenh phu khocircng đam đương đưQc traacutech nhiMm phc h6i caacutec thiMt h i đaacuteng k do caacutec tham hoa nh6 xay ra thưang xuyecircn vigrave nhfng thiMt h i nagravey thưang đưQc chuy n sang cho caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp gaacutenh chiu Vai mot vagravei ngo i lM đaacuteng k caacutec chiacutenh phu thưang iacutet khi đưQc chu n bi s n sagraveng vai ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng hay bao hi m đ coacute th chi tra cho kha năng bi thiMt h i t6i đa trong mot tham hoa iacutet khi xay ra nhưng tagraven kh6c Bi s6c bai traacutech nhiMm chi tra magrave ho chưa bao gia đaacutenh giaacute ky caacutec

Caacutec Chiacutenh phu phai gaacutenh chiu mot phdn lan trong t6ng thi t hlti vagrave r t hi m khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra cho caacutec thi t hlti nagravey

chiacutenh phu buoc phai dla vagraveo h6 trQ qu6c t magrave thưang lagrave cham vagrave khocircng ch c ch n cho phc h6i vagrave taacutei thi t sau tham hoa

Caacutec Chiacutenh phu cdn phai quy t đinh mlc đo rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc đo ho coacute th chuy n giao

Tu goacutec đo tagravei chiacutenh cho rui ro coacute ba chi n lưQc magrave chiacutenh phu coacute th aacutep dng đ quan lyacute rui ro tham hoa gif l i rui ro bao hi m cho rui ro vagraveho c chuy n giao rui ro đoacute cho caacutec thi trưang v6n (Higravenh 7) Lla chon chi n lưQc nagraveo thlc sl lagrave mot quy t đinh chiacutenh tri dla trecircn caacutec cacircn nh c như giaacute tri thiMt h i hagraveng năm vagrave kha năng thiMt h i cao nhdt kha năng tagravei chiacutenh hay năng llc đdu tư cho

13

Higravenh 7

Chi phiacute cua caacutec chi n lưQc tagravei chiacutenh cho rui ro trong caacutec phacircn tdng khaacutec nhau cua rui ro tham hoa12

giam thi u rui ro sl chdp nhan rui ro v m t Khi muc đo nguy cơ rui ro tăng lecircn chi phiacute xatilde hoi vagrave chiacutenh tri vagrave kha năng ti p can tai caacutec ngu6n tagravei chiacutenh cho rui ro

Caacutec cơ quan ho ch đinh bao hi m a mot qu6c gia thưang yecircu cdu cocircng ty bao hi m đam bao dl trf tai mot giai h n nhdt đinh đ trang trai rui ro Đacircy s lagrave h n ch đ6i vai chuy n giao rui ro n u doanh nghiMp bao hi m quy t đinh thi t lap mot ngưang thiMt h i magrave vưQt quaacute ngưang đoacute thiMt h i s khocircng đưQc bao hi m Mot viacute d lagrave ngưang 76 ty đocirc la My vai thai gian xudt hiMn l i cua rui ro lagrave 1500 năm t i Colombia Phiacute cho bao hi m rui ro dưai muc ngưang nagravey đưQc tiacutenh toaacuten dla vagraveo muc đo lưu gif goi lagrave khdu tru coacute nghĩa lagrave muc rui ro magrave chiacutenh phu quy t đinh gif l i Trong trưang hQp cua Colombia mot khoan khdu tru 1 coacute nghĩa lagrave chiacutenh phu s gif l i t6n thdt trung bigravenh hagraveng năm khoang 200 triMu USD Tugravey thuoc vagraveo muc đo rui ro caacutec chiacutenh phu quy t đinh gif l i vagrave giam thi u nguy cơ chi phiacute chuy n giao rui ro coacute th giam đaacuteng k viacute d coacute th lecircn tai 90 vai 1 khdu tru11

Mot danh mlc cacircn b ng giCa caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng khcc phlc vagrave đ n bugrave rui ro lagrave caacutech hi u qua nh t đ giam thi u rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet tri n

cho giam thi u nguy cơ s tăng theo cdp s6 nhacircn trong khi kha năng nhan bi t nhfng lQi iacutech trong mot thai gian nhdt đinh giam Nhigraven chung hiMu qua lQi iacutech - chi phiacute cao hơn khi caacutec chiacutenh phu đdu tư vagraveo giam thi u rui ro trecircn diMn rong magrave ho cdn gif l i b ng caacutech k t hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng vagrave kh c phc rui ro hơn lagrave kh c phc caacutec thiMt h i dl ki n hagraveng năm HiMu qua chi phiacute cua m6i chi n lưQc cdn đưQc đaacutenh giaacute viacute d như so saacutenh gifa hoagraven thiMn caacutec quy t đinh v xacircy dlng vagrave su dng đdt (chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng) vai viMc gia c6 caacutec togravea nhagrave khocircng an toagraven di dai cư dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao tai nhfng nơi iacutet nguy hi m hơn ho c thlc hiMn caacutec giai phaacutep giam thi u hi m hoa (chi n lưQc kh c phc rui ro)

M c dugrave kh c phc rui ro thưang coacute ty lM lQi iacutech - chi phiacute tiacutech clc lưang trưac vagrave traacutenh t o ra rui ro s coacute hiMu qua chi phiacute cao hơn rdt nhi u Đdu tư cho kh c phc rui ro coacute hiMu qua chi phiacute cao nhdt n u đưQc truacute trong vagraveo cai thiMn caacutec cơ sa h tdng quan trong vagrave d bi hư h i nhdt thay vigrave đdu tư trai rong cho nhi u tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Viacute d t i Mexico ty lM chi phiacute ndash lQi iacutech cho đdu tư vagraveo cung c6 caacutec cocircng trigravenh cocircng cong coacute nguy cơ cao hdp d n hơn nhi u so vai đdu tư vagraveo 20 tagravei san d bi hư h i nhdt

14

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

Caacutec yeu t6 chiacutenh cho thagravenh cocircng trong quan lyacute rui ro tham hlta (DRM) a caacutec cAp quan lyacute nhagrave nưac vagrave caacutec lĩnh vlc phaacutet tri n đưQc xaacutec đinh trong

Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hlta Toagraven CAu 2011

CHU TRAacuteCH NHI M V RUI RO

ĐAu tư vagraveo giam thi u rui ro Chiu traacutech nhi m Lưltng trưac vagrave chia se caacutec rui

Sl dlng phacircn tiacutech lQi iacutech ndash Xacircy dlng h th6ng ki m kecirc ro khocircng th giam thi u đưQc

chi phiacute đ t p trung vagraveo caacutec tham hoa qu6c gia nh m Đdu tư vagrave chuy n giao rui ro rui ro coacute th giam thi u mot giaacutem saacutet mot caacutech h th6ng nh m bao v kh6i caacutec thi t hlti

caacutech hi u qua nh t vagrave đem llti thi t hlti vagrave đaacutenh giaacute rui ro tham kh6c lưang trưac vagrave chu n lQi iacutech kinh t xatilde hoi a caacutec c p sl dlng mocirc bi san sagraveng đ6i vai caacutec rui ro đang

higravenh xaacutec su t gia tăng vagrave chưa mocirc higravenh hoacutea đưQc

LONG GHEacuteP QUAN LYacute RUI RO THAM HQA VAgraveO CAacuteC CƠ CHE VAgrave COcircNG Cl PHAacuteT TRIEN HI N COacute

Đưa ra qui che giaacutem Bao v h sinh thaacutei Cung cAp bao trQ SW dlng caacutec h saacutet phaacutet tri n đocirc thi

vagrave đia phương Aacutep dlng đinh giaacute vagrave quan lyacute caacutec dich vl

xatilde hQi

Aacutep dlng chuy n ti n

th6ng lp ke ho ch vagrave đAu tư cocircng qu6c

Sl dlng quy holtch vagrave mocirci trưang coacute sl m t coacute đi u ki n vagrave gia

l p ngacircn saacutech coacute sl tham gia vagrave l6ng gheacutep caacutec cơ ch cocircng ăn Đưa đaacutenh giaacute rui ro tham gia nh m nacircng caacutech ti p c n dla vi c lagravem tltm thai vagraveo ti n trigravenh l p k c p caacutec khu đinh cư trecircn h sinh thaacutei vagraveo k t hQp bao hi m vagrave holtch phaacutet tri n vagrave khocircng chiacutenh thlc quan lyacute rui ro tham v6n vay vi mocirc cacircn đdu tư qu6c gia vagrave

phacircn b6 đ t vagrave thuacutec hoa nhcc tai n n tang xatilde ngagravenh đ y xacircy dlng an toagraven hoi vagrave ngưcng

XAcircY DlNG NĂNG LlC QUAN LYacute RUI RO

Chiu traacutech nhi m giai Tăng cưltng đ6i taacutec Chia se quyen llc Th hi n cam ket

trigravenh Aacutep dlng mot văn Xacircy dlng caacutec chlc chiacutenh tri

Đam bao traacutech nhi m hoacutea quan lyacute hagravenh năng phi t p trung Giao traacutech nhi m

giai trigravenh xatilde hoi vagrave tiacutenh chiacutenh cocircng mai ho hoacutea chia tdng sl quan lyacute rui ro tham

minh bltch thocircng qua trQ caacutec saacuteng ki n dlng nguyecircn tcc hoa vagrave thiacutech lng vai

tăng cưang thocircng tin cua đia phương vagrave chuy n giao quy n bi n đ6i khiacute h u tai

đlti chuacuteng sl dlng cơ dla trecircn caacutec đ6i taacutec llc cho c p th p nh t tCng Bo vai th m

ch phacircn b6 ngacircn saacutech giCa chiacutenh quy n vagrave vagrave phacircn quy n theo quy n chiacutenh tri nh t

vagrave khen thưang dla xatilde hoi dacircn sl c p phugrave hQp bao g6m đinh đ6i vai vi c l p

trecircn k t qua thlc hi n ca ngacircn saacutech vagrave cho k holtch vagrave đdu tư

xatilde hoi dacircn sl qu6c gia

Xu the rui ro thi t h i ve ngưlti giam nhưng thi t h i kinh te tăng

Ghi nhan nhfng y u t6 cograven chưa ch c ch n vagrave thay đ6i trecircn toagraven cdu Baacuteo caacuteo Đaacutenh Giaacute Giam ThiJu Rii Ro Tham H9a Toagraven Cdu 2011 đưa ra mot s6 tin đaacuteng khiacutech lM Rui ro thiMt m ng đ6i vai caacutec hi m hoa chiacutenh liecircn quan tai thai ti t giam trecircn toagraven cdu k ca a chacircu Aacute nơi nhfng rui ro nagravey tap trung nhi u

nhdt Gdn như trecircn toagraven th giai rui ro thiMt m ng do batildeo nhiMt đai hay lũ hiMn nay đatilde thdp hơn so vai năm 1990

Rui ro thi t mltng trong mot tr n batildeo hay lũ hi n nay đatilde giam so vai 20 năm trưac

Xu th nagravey đ c biMt đaacuteng khiacutech lM khi so saacutenh vai sl gia tăng nhanh choacuteng s6 dacircn

5

s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao Tu năm 1970 tdn xudt batildeo nhiMt đai khocircng tăng nhưng ty lM dacircn s6 ldquod g p rui rordquo đatilde tăng rdt nhanh s6 dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao đ6i vai batildeo đatilde tăng gdn gdp ba ldn trecircn toagraven cdu

trC nhCng ngưai s6ng a caacutec qu6c gia coacute GDP th p hay h th6ng quan tri y u

Rui ro thiMt m ng do tdt ca caacutec hi m hoa liMn quan tai khiacute hau ti p tc tap trung a caacutec qu6c gia coacute GDP thdp hay hM th6ng quan tri y u s6 ngưai thiMt m ng trong tham hoa ti p tc tăng a caacutec qu6c gia coacute năng llc quan lyacute rui ro keacutem Lũ lt vagraveo thaacuteng Taacutem năm 2010 a Pakistan cưap đi 1700 m ng s6ng gacircy ra 97 ty USD thiMt h i v cơ sa h tdng nocircng tr i vagrave nhagrave a cũng như caacutec thiMt h i trlc ti p vagrave giaacuten ti p khaacutec necircu bat lecircn caacutec thaacutech thuc trong giam thi u rui ro lũ lt1 Trong khi đoacute ngay a Nam Aacute rui ro thiMt m ng do lũ đatilde giam tu năm 2000 vagrave thdp hơn so vai năm 1990

N u năm năm sau khi kyacute Khung Hagravenh Đong Hyogo coacute mot lyacute do nagraveo đ ăn mung thigrave đacircy chiacutenh lagrave lyacute do đoacute m c dugrave giam ty lM tu vong chi mot goacutec nh6 đưQc chi u saacuteng trong mot căn phograveng tragraven ngap boacuteng t6i Tăng trưang kinh t nhanh a rdt nhi u nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đatilde cai thiMn phaacutet tri n con ngưai vagrave giam nghegraveo cho hagraveng triMu ngưai Tuy nhiecircn ti n bo nagravey cũng g n li n vai sl

gia tăng nhanh choacuteng viMc ti p xuacutec vai hi m hoa cua nhi u tagravei san kinh t Đ c biMt a caacutec nưac coacute thu nhap cao hơn rui ro mdt tagravei san trong tham hoa tăng nhanh hơn nhi u so vai t6c đo gacircy dlng đưQc tagravei san đoacute M c dugrave caacutec qu6c gia đang tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro vagrave giam thi u tiacutenh d bi t6n thương ti n bo nagravey khocircng đu nhanh hay hiMu qua so vai sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa ndash tăng ti p xuacutec vai hi m hoa coacute nghĩa lagrave gia tăng rui ro

Thi t hlti kinh t ti p tlc gia tăng a t t ca caacutec khu vlc vagrave đe doa nghiecircm trong n n kinh t cua caacutec nưac coacute thu nh p th p

Ưac tiacutenh rui ro thiMt h i kinh t liecircn quan tai lũ lt vagrave batildeo nhiMt đai gia tăng a tdt ca caacutec khu vlc (Higravenh 1) Ty trong GDP cua toagraven th giai coacute nguy cơ bi anh hưang do batildeo đatilde tăng tu 413 vagraveo năm 1970 lecircn 447 trong năm 2010 trong khi giaacute tri tuyMt đ6i đatilde tăng ba ldn tai hơn 15 nghigraven ty USD Sl gia tăng rui ro thiMt h i kinh t liecircn quan tai batildeo lagrave cao nhdt a caacutec nưac thu nhap cao vai ty lM nagravey lecircn đ n 262 Đi u nagravey cho thdy n n kinh t m nh cũng khocircng th giam thi u rui ro thiMt h i v kinh t do tham hoa k ca a caacutec nưac OECD

Caacutec tran lũ năm 2011 a Đuc vagrave Uacutec cho thdy ngay ca caacutec qu6c gia coacute thu nhap cao cũng đang phai vat lon vai sl gia tăng ti p xuacutec

Higravenh 1

Ty l thay đ6i rui ro thi t hlti kinh t sl ti p xuacutec vagrave tiacutenh d bi t6n thương đ6i vai batildeo nhi t đai 1980ndash2010 (so vai 1980)

6

vai hi m hoa m c dugrave nhfng sl gia tăng nagravey cdn đưQc xem xeacutet đ6i chi u mot caacutech than trong V giaacute tri tuyMt đ6i thiMt h i kinh t do lũ a Nam Aacute nh6 hơn rdt nhi u so vai caacutec nưac OECD nhưng so vai GDP cua caacutec qu6c gia Nam Aacute thiMt h i nagravey coacute ty lM cao hơn 15 ldn Vigrave vay m c dugrave rui ro thiMt h i kinh t cua caacutec nưac OECD coacute th tăng nhanh hơn rui ro nagravey đe doa n n kinh t cua caacutec qu6c gia OECD iacutet hơn nhi u so vai đa s6 caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh

Trong t6ng s6 thiMt h i do tham hoa diMn rong gacircy ra (tham hoa diMn rong lagrave caacutec tham hoa gacircy thiMt h i iacutet kh6c liMt liecircn quan tai caacutec sl kiMn coacute tdn sudt cao) gdn 97 coacute liecircn quan tai thai ti t M c dugrave khocircng gacircy ra ty lM tu vong cao caacutec tham hoa nagravey lagrave nguyecircn nhacircn cua phdn lan thiMt h i v h tdng cơ sa đia phương nhagrave a vagrave sinh k cua caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng coacute thu nhap thdp Sl gia tăng lũy thua v thiMt h i do lũ cc bo s t la chaacutey vagrave batildeo a caacutec nưac coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chi ra r ng rui ro đưQc higravenh thagravenh cugraveng vai tăng trưang kinh t Ty lM nhagrave bi tagraven phaacute trecircn gia tăng dacircn s6 a 21 nưac vagrave qu6c gia đatilde tăng gdn 6 ldn so vai nhfng năm 1990 (Higravenh 2) nhanh hơn nhi u so vai sl gia tăng rui ro thiMt h i kinh t do caacutec tham hoa lan2 phan aacutenh viMc rui ro higravenh thagravenh do tăng trưang kinh t nhanh đang đưQc chuy n sang caacutec ho vagrave cong đ6ng coacute thu nhap thdp nhfng ngưai đưQc hưang lQi iacutet nhdt tu tăng trưang kinh t

Rui ro tham hoa trecircn di n rong phan aacutenh caacutech thlc phaacutet tri n kinh t

Higravenh 2 S6 nhagrave bi h6ng trecircn mot tri u dacircn

năm (sl dlng 21 cơ sa dC li u)

Phacircn tiacutech rui ro tham hoa trecircn diMn rong cho thdy mot thaacutech thuc cơ ban trong ti n trigravenh phaacutet tri n hiMn nay lagrave lagravem sao tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro đu nhanh đ giai quy t sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa cua ngưai dacircn vagrave tagravei san gia khi kinh t tăng trưang Rui ro diMn rong xudt hiMn cugraveng vai phaacutet tri n vagrave trlc ti p higravenh thagravenh tu caacutec y u t6 như qui ho ch vagrave quan lyacute đocirc thi hoacutea khocircng t6t suy thoaacutei mocirci trưang vagrave đoacutei nghegraveo ThiMt h i do tham hoa diMn rong gacircy ra vagrave caacutec taacutec đong cua chuacuteng lecircn y t giaacuteo dc nghegraveo đoacutei do cơ cdu vagrave di dacircn hdu như khocircng tiacutenh toaacuten đưQc a tdt ca caacutec qu6c gia vagrave khocircng đưa ra đưQc buc tranh mdt maacutet thlc t Đ6ng thai đong đdt a Haiti cũng chi ra r ng rui ro diMn rong hocircm nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai khi chuacuteng đưQc tiacutech lũy a nhfng khu vlc ti p xuacutec vai caacutec hi m hoa lan như đong đdt hay batildeo

Rui ro di n rong hocircm nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai

Kha năng giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro cua mot qu6c gia lagrave mot chi s6 v năng llc quan lyacute rui ro cua qu6c gia đoacute Nhigraven chung caacutec qu6c gia coacute n n quan tri y u vagrave g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro lagrave caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp ho c trung bigravenh (Higravenh 3) Caacutec qu6c gia coacute năng llc quan lyacute rui ro thdp nhdt như Afghanistan Haiti hay Chad cũng lagrave caacutec qu6c gia đang coacute xung đot khocircng 6n đinh hay coacute nhfng phaacutet tri n lMch l c khi n ho caacutech xa khocircng chi so vai caacutec nưac coacute thu nhap cao magrave ca caacutec nưac coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh nhưng thagravenh cocircng trong lĩnh vlc nagravey Mot s6 caacutec nưac thu nhap trung bigravenh như Costa Rica hay Chile coacute năng llc quan lyacute rui ro tương đ6i cao Nhưng ngay ca a caacutec nưac nagravey trong khi ty lM ngưai ch t do tham hoa giam thiMt h i v nhagrave a ti p tc gia tăng mot ldn nfa chi ra r ng giam thi u tiacutenh d bi t6n thương khocircng bugrave đ p đưQc sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa khi kinh t tăng trưang

7

Higravenh 3 Năng llc quan lyacute rui ro vagrave phacircn lolti qu6c gia theo Ngacircn hagraveng th giai

Higravenh nagravey th hin sl ktt hop giCa năng llc quan lyacute rii ro cia caacutec qu6c gia so vai sl giagraveu sang cia hQ theo phacircn lo i vugraveng thu nhp cia Ngacircn hagraveng Tht giai Gn 90 qu6c gia coacute năng llc m nh nhit lagrave caacutec qu6c gia thu nhp cao Ngưoc l i caacutec qu6c gia thu nhp thip vagrave trung bigravenh chitm gn 95 cia đưwng ngũ phacircn vf vai năng llc thip nhit Sl xtp lo i nagravey dla trecircn mot phacircn tiacutech v caacutec chi s6 rii ro tham hQa xaacutec đfnh trong Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rii Ro Tham HQa năm 2009 (GAR09) nghegraveo đoacutei quan trf đocirc thf vagrave đfa phương ytu keacutem suy giam h sinh thaacutei vagrave tiacutenh hiu qua cia chiacutenh phi vagrave traacutech nhim giai trigravenh Moi mot phn năm đưoc chia ra dla trecircn s6 lưong qu6c gia nim trong h ng phacircn lo i cia Ngacircn hagraveng tht giai

Tham hoa anh hưang sacircu scc tai tre em vagrave gacircy ra di dai noi bo

Tre em đ c biMt d bi t6n thương Ưac tiacutenh hagraveng năm coacute iacutet nhdt 66 triMu tre em bi anh hưang bai ca tham hoa diMn rong vagrave tham hoa cao đo4 Tham hoa diMn rong lagravem giam ty lM tai trưang a Bolivia Indonesia Nepal vagrave ViMt Nam Tre em gaacutei dưang như bi anh hưang nhi u nhdt khoang caacutech v giai trong viMc ph6 cap giaacuteo dc ti u hoc tăng lecircn đaacuteng k sau caacutec tham hoa diMn rong Taacutec đong tai suc kh6e cua tre em cũng cdn đưQc đaacutenh giaacute đdy đu Tham hoa diMn rong lagravem gia tăng caacutec ca tiecircu chay a tre em dưai 5 tu6i a Bolivia suy dinh dưang a tre dưai 3 tu6i a Nepal vagrave gia tăng tu vong sơ sinh a ViMt Nam Đi u nagravey chi ra sl cdn thi t phai quan tacircm hơn tai tiacutenh d bi t6n thương vagrave nhu cdu cua tre em

Tham hoa cũng d n tai viMc nhi u ngưai phai di dai Ưac tiacutenh lũ lt a Pakistan năm 2010 khi n 6 triMu ngưai cdn ch6 cư truacute Lũ năm 2008 a An Đo cũng khi n ngdn dy ngưai dacircn phai dai kh6i nơi sinh s6ng cua migravenh Caacutec tham hoa diMn rong gacircy ra khoang 15 t6ng s6 nhagrave bi thiMt h i lagrave mot nguyecircn nhacircn khocircng hiMn hfu khi n ngưai dacircn phai di dai vai mot thlc t lagrave nhfng ngưai bi anh hưang trong caacutec tham hoa đoacute

thưang iacutet khi nhan đưQc cuu trQ nhacircn đ o

Tuy Baacuteo caacuteo nagravey khocircng đưa ra xu th rui ro thiMt m ng do đong đdt phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi hoacutea nhanh a caacutec vugraveng coacute nguy cơ đong đdt t i caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đatilde d n tai sl gia tăng lũy thua s6 ngưai vagrave tagravei san ti p xuacutec vai hi m hoa Ty lM tu vong cao do đong đdt x y ra năm 2010 a Haiti khocircng phai lagrave trưang hQp caacute biMt Caacutec thagravenh ph6 khaacutec như Dhaka a Bangladesh đ i diMn cho caacutec tham hoa đang cha xay ra trong tương lai

Caacutec qu6c gia cũng đang đ6i diMn vai mot lo t caacutec rui ro mai g n li n vai caacutec hi m hoa coacute tdn s6 xudt hiMn rdt thdp như nuacutei lua phun hay thai ti t clc đoan trong khocircng gian vagrave caacutec higravenh m u mai cua tiacutenh d bi t6n thương liecircn quan tai sl phuc hQp vagrave ph thuoc l n nhau cua caacutec hM th6ng cocircng nghM magrave xatilde hoi hiMn đ i ph thuoc vagraveo năng lưQng vin thocircng tagravei chiacutenh vagrave ngacircn hagraveng giao thocircng tagravei nguyecircn nưac vagrave vM sinh vv Tham hoa h t nhacircn do soacuteng thdn a Fukushima Nhat Ban chi ra r ng tiacutenh d bi t6n thương mai đatilde nhacircn rong rui ro tham hoa vagrave coacute th gacircy ra sl sp đ6 bac thang vagrave moacutec n6i cua hM th6ng a caacutec cdp khaacutec nhau rdt khoacute coacute th tiacutenh toaacuten nhưng coacute th khuy ch đ i taacutec đong a cdp lũy thua

8

H n haacuten rui ro chưa hi n hCu

So vai caacutec hi m hoa khaacutec hi u bi t v rui ro h n haacuten rdt h n ch vagrave viMc quan lyacute rui ro nagravey cograven nhi u bdt cap H n haacuten khiacute hau lagrave mot hiMn tưQng khiacute hau hơn lagrave mot ldquohi m hoardquo HiMn tưQng nagravey chi tra thagravenh hi m hoa khi tra thagravenh h n haacuten nocircng nghiMp hay thuy văn ph thuoc vagraveo caacutec y u t6 khaacutec ngoagravei lưQng mưa

Taacutec đong cua hltn haacuten rotilde neacutet nh t trong san xu t nocircng nghi p vai thi t hlti đaacuteng k lan t6a sang caacutec lĩnh vlc kinh t khaacutec

Do khocircng coacute s6 liMu hM th6ng hay mot mocirc higravenh đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten toagraven cdu đaacuteng tin cay Baacuteo caacuteo nagravey khocircng th đưa ra mot đaacutenh giaacute trecircn toagraven th giai v đ c thugrave vagrave xu th rui ro h n haacuten Tuy vay caacutec b ng chung bi u lo khaacute rotilde muc đo vagrave sl liecircn quan l n nhau gifa anh hưang cua h n haacuten vai ty lM tu vong sl thinh vưQng sinh k nocircng thocircn an ninh lương thlc vagrave san xudt nocircng nghiMp (Higravenh 4) phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi di dacircn xung đot mocirci trưang vagrave chi tiecircu cocircng

Higravenh 4

Thi t hlti mugravea magraveng liecircn quan tai hltn haacuten aMozambique1990ndash

Nha ti n bo trong canh baacuteo sam vagrave s n sagraveng ung phoacute ty lM tu vong cao do h n haacuten a Saharan chacircu Phi nhfng năm 1970s đatilde khocircng l p l i Tuy nhiecircn taacutec đong kinh t xatilde hoi cua h n haacuten v n phacircn b6 khocircng đ u tap trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn s6ng b ng san xudt nocircng nghiMp tl cung dla vagraveo lưQng mưa

Trecircn toagraven th giai hltn haacuten van lagrave rui ro chưa hi n hCu vagrave a đia phương taacutec đong kinh t xatilde hoi cua hltn haacuten phacircn b6 khocircng đ u t p trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn

Trong b6i canh tăng trưang kinh t nhanh quan lyacute tagravei nguyecircn nưac khocircng phugrave hQp đe doa tai sl b n vfng cua kinh t vugraveng vagrave caacutec trung tacircm đocirc thi Tuy vay chi coacute mot vagravei nưac coacute ghi l i mot caacutech hM th6ng thiMt h i do h n haacuten gacircy ra hay coacute chiacutenh saacutech a cdp qu6c gia v đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten Đi u nagravey coacute nghĩa lagrave h n haacuten v n cograven lagrave mot rui ro chưa hiMn hfu bdt chdp anh hưang cua noacute tai san xudt nocircng nghiMp sinh k nocircng thocircn vagrave n n kinh t đocirc thi vagrave nocircng thocircn Viacute d trong caacutec v h n haacuten gdn đacircy san lưQng nocircng nghiMp giam 20ndash40 phdn trăm a Caribbean gacircy thiMt h i 234 ty USD a Uacutec6

vagrave 75 nocircng dacircn bi mdt tr ng mugravea magraveng mot v a Cong Hogravea Rap Syrian7

Coacute le rotilde neacutet hơn b t cl rui ro tham hoa nagraveo rui ro hltn haacuten lagrave do caacutec quy t đinh vagrave lla chon kinh t xatilde hoi

Đi u gigrave khi n lưQng mưa iacutet tra thagravenh tham hoa Rui ro h n haacuten đưQc higravenh thagravenh bai vocirc s6 caacutec y u t6 mocirci trưang kinh t vagrave xatilde hoi tdt ca đ u lagravem gia tăng tiacutenh d t6n thương vagrave nguy cơ đ6i vai ngưai dacircn vagrave n n kinh t Dưai đacircy lagrave caacutec nguyecircn nhacircn chiacutenh gacircy ra rui ro h n haacuten thuy văn vagrave nocircng nghiMp dugrave vay khocircng phai tdt ca caacutec nguyecircn nhacircn nagravey đ u đưQc cacircn nh c trong lap k ho ch phaacutet tri n

9

20095

Giam lưQng mưa bin đQng vagrave bin đAi khiacute hu LưQng mưa trung bigravenh hagraveng năm giam a racirct nhi u vugraveng trong th ky vua quad nhfng nơi suc eacutep v tagravei nguyecircn nưac gia tăng k ca caacutec giai đo n h n khocircng kh c nghiMt cũng tra thagravenh h n haacuten thuy văn hay nocircng nghiMp

Nghegraveo đoacutei vagrave tiacutenh d bi tAn thương 0 nocircng thocircn Caacutec ho nocircng thocircn nghegraveo magrave sinh k ph thuoc vagraveo san xudt nocircng nghiMp tl cdp dla vagraveo mưa coacute nguy cơ cao vagrave rdt d bi t6n thương đ6i vai h n haacuten trong khi coacute iacutet kha năng nhdt trong viMc kh c phc hay thiacutech ung vai taacutec đong Ca caacutec tran h n haacuten nh6 cũng coacute th d n đ n st giam san lưQng vagrave tagraven phaacute sinh k cua ho

Gia tăng nhu cAu nưYc do đocirc thi hoacutea cocircng nghip hoacutea du lich vagrave gia tăng kinh doanh nocircng nghip Tăng trưang kinh t a caacutec lĩnh vlc như du lich vai muc tiecircu th nưac cao hơn 3 đ n 10 ldn so vai tiecircu dugraveng ho gia đigravenh coacute th d n đ n sl gia tăng nhu cdu macircu thu n vai sl suy giam tagravei nguyecircn nưac n u khocircng đưQc quan lyacute mot caacutech than trong

Quan lyacute tagravei nguyecircn đt vagrave nưYc khocircng phugrave hQp Caacutec phương thuc canh taacutec vagrave nuocirci tr6ng nocircng nghiMp khocircng phugrave hQp lagrave caacutec y u t6 goacutep phdn t o ra rui ro h n haacuten coacute th x y ra a ca nhfng vugraveng coacute lưQng mưa cao hơn trung bigravenh hay tham chiacute đang gia tăng

Quan lyacute rii ro yu keacutem hoc khocircng hiu qua Do thiMt h i vagrave taacutec đong cua h n haacuten khocircng đưQc ghi l i mot caacutech hM th6ng vagrave chu y u anh hưang tai sl sinh t6n cua caacutec ho dacircn nocircng thocircn thưang coacute iacutet hay gdn như khocircng coacute m6i quan tacircm chiacutenh tri tai viMc giam thi u rui ro h n haacuten mot caacutech nghiecircm tuacutec

Bdt chdp ti n bo trong dl baacuteo canh baacuteo sam vagrave ung phoacute chi mot s6 iacutet caacutec qu6c gia đatilde xacircy dlng chiacutenh saacutech hay th ch nh m giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro h n haacuten vagrave h n haacuten iacutet khi đưQc đưa vagraveo caacutec chiacutenh saacutech hay th ch giam thi u rui ro tham hoa

Caacutec cơ quan khiacute tưQng coacute th đưQc trang bi đdy đu đ đaacutenh giaacute vagrave canh baacuteo ngagravey cagraveng chiacutenh xaacutec tuy nhiecircn ho khocircng coacute traacutech nhiMm giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy rui ro h n haacuten như su dng đdt quan lyacute tagravei nguyecircn nưac phaacutet tri n đocirc thi vagrave bao trQ xatilde hoi

Caacutec y u t6 nagravey lagravem gia tăng tiacutenh d bi t6n thương vagrave nguy cơ Vigrave vay bi n tăng cưang quan lyacute rui ro h n haacuten thagravenh mot phdn trong quan lyacute rui ro tham hoa coacute tiacutenh n n tang cho viMc duy trigrave chdt lưQng cuoc s6ng a caacutec qu6c gia bi anh hưang Baacuteo caacuteo nagravey chi đưa ra mot s6 nhigraven nhan sacircu ban đdu v sl phuc hQp cua rui ro h n haacuten toagraven cdu hi u bi t vagrave khaacutem phaacute đdy đu toagraven bo vdn đ lagrave thaacutech thuc cdn phai đưQc giai quy t trong nhfng năm tai

Caacutec no llc toagraven cAu taacutec đQng cua Khung Hagravenh ĐQng Hyogo

Baacuteo caacuteo cua caacutec Chiacutenh phu chi ra nhfng bưac ti n cơ ban trong viMc thlc hiMn mc tiecircu vagrave mc điacutech cua HFA đ c biMt trong tăng cưang quan lyacute tham hoa vagrave caacutec chiacutenh saacutech giuacutep thuacutec đ y khiacutea c nh nagravey (Higravenh 5) Đong llc lan cho viMc thlc hiMn HFA cũng đang đưQc gacircy dlng thocircng qua caacutec n6 llc cdp vugraveng vagrave ti u vugraveng

S6 lưQng vagrave ch t lưQng baacuteo caacuteo ti n đo HFA chlng t6 m6i quan tacircm gia tăng đ6i vai giam thi u rui ro tham hoa

S6 lưQng vagrave chdt lưQng baacuteo caacuteo cua caacutec qu6c gia cho thdy sl gia tăng m6i quan tacircm v chiacutenh tri đ6i vai giam thi u rui ro 82 qu6c gia vagrave vugraveng latildenh th6 đatilde chu n bi Baacuteo caacuteo Gifa kỳ cho giai đoan 2009ndash2011 vai t6ng s6 133 baacuteo caacuteo Ti n trigravenh chu n bi baacuteo caacuteo do caacutec chiacutenh phu caacutec cơ quan liecircn chiacutenh phu caacutec chiacutenh quy n đia phương a cdp qu6c gia vugraveng vagrave đia phương thlc hiMn Caacutec cơ quan nagravey đatilde tham vdn vai caacutec ngagravenh chu ch6t bao g6m nocircng nghiMp tagravei nguyecircn nưac giao thocircng y t vagrave giaacuteo dc

10

Higravenh 5

Ti n đo thlc hiMn HFA trecircn toagraven cdu đaacutenh giaacute k t qua trung bigravenh cho đi m tu 1 (khocircng đaacuteng k ) tai 5 (toagraven diMn)

Ki m đi m ti n đo thlc hiMn HFA a nhi u nhfng thiMt h i hay đaacutenh giaacute rui ro Dưai cdp đatilde giuacutep caacutec qu6c gia phan aacutenh đưQc n6 llc cua migravenh nh m tăng cưang năng llc vagrave xaacutec đinh đi m m nh đi m y u a cdp đia phương qu6c gia vagrave vugraveng Vai viMc đưa ra mot khuocircn kh6 giuacutep cho viMc phacircn tiacutech ti n trigravenh nagravey thuacutec đ y lap k ho ch chi n lưQc vagrave hưang tai đưa ra hagravenh đong

Thao lu n v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep xacircy dlng mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung

Khi caacutec chiacutenh phu cugraveng vai caacutec becircn tham gia tu cong đ6ng xatilde hoi dacircn sl vagrave kh6i nghiecircn cuu ki m đi m viMc thlc hiMn HFA truy n thocircng đưQc cai thiMn vagrave sl xacircy dlng đ6ng thuan gia tăng Đ c biMt thao luan v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep đưa ra mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung thuacutec đ y mot đ6i tho i thlc sl gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu vagrave xatilde hoi dacircn sl

Trong khi đatilde coacute ti n bo đaacuteng k v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute caacutec qu6c gia van g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

ViMc l6ng gheacutep giam thi u rui ro vagraveo lap k ho ch đdu tư cocircng phaacutet tri n đocirc thi lap k ho ch vagrave quan lyacute mocirci trưang vagrave bao trQ xatilde hoi ti p tc lagrave mot thaacutenh thuc Chi coacute mot s6 qu6c gia baacuteo caacuteo viMc ghi l i coacute hM th6ng

mot nua caacutec qu6c gia nagravey thlc hiMn đaacutenh giaacute đa rui ro vagrave dưai mot phdn tư thlc hiMn caacutec đaacutenh giaacute nagravey theo mot chu n mlc nhdt đinh M c dugrave caacutec con s6 nagravey đaacuteng quan ng i baacuteo caacuteo cua mot s6 qu6c gia đatilde phan aacutenh sl hi u bi t ngagravey cagraveng sacircu s c v nhfng y u t6 phuc hQp trong lĩnh vlc giam thi u rui ro tham hoa Đatilde nhan thdy caacutec bưac ti n kha quan vai viMc caacutec qu6c gia bưac đdu đi u chinh caacutec cocircng c phaacutet tri n nh m giam thi u rui ro tham hoa

Nh n thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đ ng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

Hai thaacutech thuc cơ ban khaacutec v n t6n t i đoacute lagrave bigravenh đng giai vagrave giaacuteo dc Năm 2009 chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo v nhfng thagravenh tlu cơ ban trong viMc l6ng gheacutep giai vagraveo giam thi u rui ro tham hoa vagrave con s6 nagravey khocircng tăng sau hai năm Nhan thuc cong đ6ng v rui ro vagrave caacutech thuc giam thi u lagrave y u t6 cơ ban trong viMc tăng cưang traacutech nhiMm giai trigravenh vagrave đam bao thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa nhưng chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde coacute ti n bo cơ ban v khiacutea c nh nagravey

Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đ c bi t lagrave trong caacutec ngagravenh vagrave a c p đia phương cograven vocirc cugraveng hltn ch

Khocircng ng c nhiecircn khi viMc thi u đaacutenh giaacute

11

rui ro vagrave tiacutenh toaacuten thiMt h i khi n caacutec qu6c gia g p khoacute khăn cho viMc giai trigravenh đdu tư v quan lyacute rui ro tham hoa Hdu h t caacutec qu6c gia a caacutec vugraveng đia lyacute vagrave muc thu nhap khaacutec nhau baacuteo caacuteo v ti n bo rdt h n ch trong viMc cung cdp ngu6n llc cho tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro Ngu6n llc phacircn b6 cho caacutec ngagravenh vagrave đia phương cho quan lyacute rui ro tham hoa cograven h n hp hơn nfa chi coacute 26 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde phacircn b6 ngacircn saacutech cho đia phương

Rdt nhi u caacutec t6 chuc vugraveng vagrave liecircn qu6c gia đatilde xacircy dlng thagravenh cocircng caacutec khuocircn kh6 vagrave chi n lưQc giam thi u rui ro M c dugrave vay thaacutech thuc trong quan lyacute rui ro xuyecircn biecircn giai v n cograven t6n t i Ti n bo trong hQp taacutec vugraveng v n cograven cham vagrave bi can tra bai cam k t cua caacutec qu6c gia thagravenh viecircn thi u ngu6n llc caacutec ưu tiecircn vagrave traacutech nhiMm macircu thu n nhau gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu Đ6ng thai caacutec khuocircn kh6 vugraveng thưang khocircng ragraveng buoc v phaacutep lyacute hay khocircng coacute biMn phaacutep ch tagravei đ6i vai viMc khocircng tuacircn thu cũng lagrave mot can tra lan cho viMc thlc hiMn mot caacutech hiMu qua M c dugrave coacute nhfng thaacutech thuc nagravey đatilde coacute mot s6 saacuteng ki n xuyecircn biecircn giai thagravenh cocircng như gifa caacutec nưac Rap chi ra nhfng viMc coacute th thlc hiMn đưQc

Khaacutem phaacute rui ro cacircn bng caacutec yeu t6 đ đưa ra lla chltn saacuteng su6t

Sl kh n thi t v kinh t chiacutenh tri cua giam thi u rui ro tham hoa v n bi lang traacutenh Caacutec caacute nhacircn coacute xu hưang tru hao giaacute tri nhfng mdt maacutet trong tương lai vagrave hM qua lagrave khocircng s n lograveng đdu tư hocircm nay cho mot ngagravey mai an toagraven hơn Caacutec chiacutenh tri gia vai tdm nhigraven h n ch xung quanh caacutec kỳ bdu cu ng n h n tham chiacute coacute khuynh hưang iacutet quan tacircm hơn Caacutec tham hoa lan coacute th t o ra đong llc xatilde hoi cho giam thi u rui ro nhưng khocircng phai luacutec nagraveo cũng đưQc chuy n thagravenh cam k t b n vfng Đ6ng thai trong khi đdu tư tăng cưang cho s n sagraveng ung phoacute iacutet khi coacute taacutec

đong tai caacutec m6i quan tacircm kinh t chiacutenh tri bdt di bdt dich giai quy t mot caacutech nghiecircm tuacutec caacutec y u t6 higravenh thagravenh rui ro ch c ch n s lagravem đưQc đi u nagravey

Khi thiMt h i taacutec đong vagrave rui ro tham hoa đưQc tiacutenh đ n mot caacutech đdy đu sl rotilde ragraveng cua kha năng thiMt h i trong tương lai s đu đ gacircy s6c vai caacutec chiacutenh phu vagrave khi n ho hagravenh đong d bdt kỳ hoagraven canh nagraveo tiacutenh toaacuten thiMt h i vagrave caacutec mocirc higravenh xaacutec sudt s thuacutec đ y caacutec quy t đinh coacute cacircn nh c ky lưang hơn dla trecircn đaacutenh giaacute chi phiacute lQi iacutech vagrave tiacutenh toaacuten cacircn b ng caacutec y u t6 trong đdu tư cocircng cong

Mlc đo thi t hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thi t hlti t6i đa se đu đ gacircy s6c vagrave khi n caacutec Chiacutenh phu hagravenh đong

ThiMt h i kinh t do tham hoa s rdt lan d Colombia ưac tiacutenh thiMt h i hagraveng năm do tham hoa lecircn tai gdn 1 GDP M c dugrave con s6 nagravey nh6 hơn so vai mdt maacutet do thdt nghiMp theo chu kỳ thiMt h i do tham hoa cao hơn chi phiacute cho l m phaacutet a muc 5 vagrave tương đương vai chi phiacute cua xung đot coacute vũ trang Thecircm vagraveo đoacute kha năng thiMt h i t6i đa cua tham hoa coacute chu kỳ l p l i 500 hay 1000 năm vagraveo khoang 23 hay 29 GDP tương đương vai thiMt h i cua caacutec cuoc khung hoang tagravei chiacutenh nhfng năm 1980s vagrave 1990s8 Nhfng con s6 nagravey chi ra r ng n u viMc ra quy t đinh dla trecircn đaacutenh giaacute hiMn thlc v chi phiacute vagrave lQi iacutech kinh t -xatilde hoi tdm quan trong cua quan lyacute rui ro tham hoa trong chiacutenh saacutech cocircng cdn đưQc đ t ngang tdm vai ki m soaacutet l m phaacutet hay giai quy t xung đot coacute vũ trang

Gheacutep hai đ6 thi kha năng thiMt h i t6i đa vagrave đaacutenh giaacute thiMt h i thưang xuyecircn do tham hoa diMn rong (Higravenh 6) cho thdy toagraven bo buc tranh v rui ro magrave caacutec chiacutenh phu đang đ6i m t Caacutec tiacutenh toaacuten v Colombia chi ra r ng chiacutenh phu coacute th phai chi tu 100000 USD m6i ldn vai s6 ldn lecircn tai hagraveng trăm m6i năm đ giai quy t thiMt h i tagravei san cocircng cũng như tagravei san caacute nhacircn khocircng đưQc bao hi m

12

Higravenh 6

Đưang k t hQp thi t hlti vưQt mlc cua Colombia Mexico vagrave Nepal9

TT l thit h i vưot m(c 10 coacute nghĩa lagrave kha năng thit h i tương (ng se vưot quaacute 10 lnnăm đ6i vai caacutec sl kitn coacute tn xuit taacutei xuit hin lagrave 01 năm hay 12 thaacuteng

cua caacutec nhoacutem dacircn coacute thu nhap thdp vagrave iacutet nhdt lagrave 30 năm mot ldn vai s6 ti n lecircn tai 1 ty USD

d Mecirc hi cocirc khocircng tiacutenh tai taacutec đong cua h n haacuten vagrave trong lĩnh vlc nocircng nghiMp chiacutenh phu coacute th phai chiu thiMt h i do tham hoa liecircn quan tai thai ti t lecircn tai hơn 1 triMu USD iacutet nhdt lagrave 50 ldn m6i năm vagrave hơn 1 ty USD iacutet nhdt 6 năm mot ldn d Nepal chiacutenh phu chiu traacutech nhiMm hoagraven toagraven đ6i vai thiMt h i 1 triMu USD vai gdn 10 ldn m6i năm vagrave gdn 100 triMu USD hai năm mot ldn10

Đacircy lagrave muc đo kha năng thiMt h i thlc cua caacutec qu6c gia necircu trecircn Caacutec con s6 chi ra muc đo ngacircn saacutech cocircng cdn thi t đ mot chiacutenh phu coacute th sua chfa caacutec tagravei san cocircng vagrave h6 trQ caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng thu nhap thdp phc h6i sau tham hoa Trecircn thlc t đa s6 caacutec chiacutenh phu khocircng đam đương đưQc traacutech nhiMm phc h6i caacutec thiMt h i đaacuteng k do caacutec tham hoa nh6 xay ra thưang xuyecircn vigrave nhfng thiMt h i nagravey thưang đưQc chuy n sang cho caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp gaacutenh chiu Vai mot vagravei ngo i lM đaacuteng k caacutec chiacutenh phu thưang iacutet khi đưQc chu n bi s n sagraveng vai ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng hay bao hi m đ coacute th chi tra cho kha năng bi thiMt h i t6i đa trong mot tham hoa iacutet khi xay ra nhưng tagraven kh6c Bi s6c bai traacutech nhiMm chi tra magrave ho chưa bao gia đaacutenh giaacute ky caacutec

Caacutec Chiacutenh phu phai gaacutenh chiu mot phdn lan trong t6ng thi t hlti vagrave r t hi m khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra cho caacutec thi t hlti nagravey

chiacutenh phu buoc phai dla vagraveo h6 trQ qu6c t magrave thưang lagrave cham vagrave khocircng ch c ch n cho phc h6i vagrave taacutei thi t sau tham hoa

Caacutec Chiacutenh phu cdn phai quy t đinh mlc đo rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc đo ho coacute th chuy n giao

Tu goacutec đo tagravei chiacutenh cho rui ro coacute ba chi n lưQc magrave chiacutenh phu coacute th aacutep dng đ quan lyacute rui ro tham hoa gif l i rui ro bao hi m cho rui ro vagraveho c chuy n giao rui ro đoacute cho caacutec thi trưang v6n (Higravenh 7) Lla chon chi n lưQc nagraveo thlc sl lagrave mot quy t đinh chiacutenh tri dla trecircn caacutec cacircn nh c như giaacute tri thiMt h i hagraveng năm vagrave kha năng thiMt h i cao nhdt kha năng tagravei chiacutenh hay năng llc đdu tư cho

13

Higravenh 7

Chi phiacute cua caacutec chi n lưQc tagravei chiacutenh cho rui ro trong caacutec phacircn tdng khaacutec nhau cua rui ro tham hoa12

giam thi u rui ro sl chdp nhan rui ro v m t Khi muc đo nguy cơ rui ro tăng lecircn chi phiacute xatilde hoi vagrave chiacutenh tri vagrave kha năng ti p can tai caacutec ngu6n tagravei chiacutenh cho rui ro

Caacutec cơ quan ho ch đinh bao hi m a mot qu6c gia thưang yecircu cdu cocircng ty bao hi m đam bao dl trf tai mot giai h n nhdt đinh đ trang trai rui ro Đacircy s lagrave h n ch đ6i vai chuy n giao rui ro n u doanh nghiMp bao hi m quy t đinh thi t lap mot ngưang thiMt h i magrave vưQt quaacute ngưang đoacute thiMt h i s khocircng đưQc bao hi m Mot viacute d lagrave ngưang 76 ty đocirc la My vai thai gian xudt hiMn l i cua rui ro lagrave 1500 năm t i Colombia Phiacute cho bao hi m rui ro dưai muc ngưang nagravey đưQc tiacutenh toaacuten dla vagraveo muc đo lưu gif goi lagrave khdu tru coacute nghĩa lagrave muc rui ro magrave chiacutenh phu quy t đinh gif l i Trong trưang hQp cua Colombia mot khoan khdu tru 1 coacute nghĩa lagrave chiacutenh phu s gif l i t6n thdt trung bigravenh hagraveng năm khoang 200 triMu USD Tugravey thuoc vagraveo muc đo rui ro caacutec chiacutenh phu quy t đinh gif l i vagrave giam thi u nguy cơ chi phiacute chuy n giao rui ro coacute th giam đaacuteng k viacute d coacute th lecircn tai 90 vai 1 khdu tru11

Mot danh mlc cacircn b ng giCa caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng khcc phlc vagrave đ n bugrave rui ro lagrave caacutech hi u qua nh t đ giam thi u rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet tri n

cho giam thi u nguy cơ s tăng theo cdp s6 nhacircn trong khi kha năng nhan bi t nhfng lQi iacutech trong mot thai gian nhdt đinh giam Nhigraven chung hiMu qua lQi iacutech - chi phiacute cao hơn khi caacutec chiacutenh phu đdu tư vagraveo giam thi u rui ro trecircn diMn rong magrave ho cdn gif l i b ng caacutech k t hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng vagrave kh c phc rui ro hơn lagrave kh c phc caacutec thiMt h i dl ki n hagraveng năm HiMu qua chi phiacute cua m6i chi n lưQc cdn đưQc đaacutenh giaacute viacute d như so saacutenh gifa hoagraven thiMn caacutec quy t đinh v xacircy dlng vagrave su dng đdt (chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng) vai viMc gia c6 caacutec togravea nhagrave khocircng an toagraven di dai cư dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao tai nhfng nơi iacutet nguy hi m hơn ho c thlc hiMn caacutec giai phaacutep giam thi u hi m hoa (chi n lưQc kh c phc rui ro)

M c dugrave kh c phc rui ro thưang coacute ty lM lQi iacutech - chi phiacute tiacutech clc lưang trưac vagrave traacutenh t o ra rui ro s coacute hiMu qua chi phiacute cao hơn rdt nhi u Đdu tư cho kh c phc rui ro coacute hiMu qua chi phiacute cao nhdt n u đưQc truacute trong vagraveo cai thiMn caacutec cơ sa h tdng quan trong vagrave d bi hư h i nhdt thay vigrave đdu tư trai rong cho nhi u tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Viacute d t i Mexico ty lM chi phiacute ndash lQi iacutech cho đdu tư vagraveo cung c6 caacutec cocircng trigravenh cocircng cong coacute nguy cơ cao hdp d n hơn nhi u so vai đdu tư vagraveo 20 tagravei san d bi hư h i nhdt

14

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao Tu năm 1970 tdn xudt batildeo nhiMt đai khocircng tăng nhưng ty lM dacircn s6 ldquod g p rui rordquo đatilde tăng rdt nhanh s6 dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao đ6i vai batildeo đatilde tăng gdn gdp ba ldn trecircn toagraven cdu

trC nhCng ngưai s6ng a caacutec qu6c gia coacute GDP th p hay h th6ng quan tri y u

Rui ro thiMt m ng do tdt ca caacutec hi m hoa liMn quan tai khiacute hau ti p tc tap trung a caacutec qu6c gia coacute GDP thdp hay hM th6ng quan tri y u s6 ngưai thiMt m ng trong tham hoa ti p tc tăng a caacutec qu6c gia coacute năng llc quan lyacute rui ro keacutem Lũ lt vagraveo thaacuteng Taacutem năm 2010 a Pakistan cưap đi 1700 m ng s6ng gacircy ra 97 ty USD thiMt h i v cơ sa h tdng nocircng tr i vagrave nhagrave a cũng như caacutec thiMt h i trlc ti p vagrave giaacuten ti p khaacutec necircu bat lecircn caacutec thaacutech thuc trong giam thi u rui ro lũ lt1 Trong khi đoacute ngay a Nam Aacute rui ro thiMt m ng do lũ đatilde giam tu năm 2000 vagrave thdp hơn so vai năm 1990

N u năm năm sau khi kyacute Khung Hagravenh Đong Hyogo coacute mot lyacute do nagraveo đ ăn mung thigrave đacircy chiacutenh lagrave lyacute do đoacute m c dugrave giam ty lM tu vong chi mot goacutec nh6 đưQc chi u saacuteng trong mot căn phograveng tragraven ngap boacuteng t6i Tăng trưang kinh t nhanh a rdt nhi u nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đatilde cai thiMn phaacutet tri n con ngưai vagrave giam nghegraveo cho hagraveng triMu ngưai Tuy nhiecircn ti n bo nagravey cũng g n li n vai sl

gia tăng nhanh choacuteng viMc ti p xuacutec vai hi m hoa cua nhi u tagravei san kinh t Đ c biMt a caacutec nưac coacute thu nhap cao hơn rui ro mdt tagravei san trong tham hoa tăng nhanh hơn nhi u so vai t6c đo gacircy dlng đưQc tagravei san đoacute M c dugrave caacutec qu6c gia đang tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro vagrave giam thi u tiacutenh d bi t6n thương ti n bo nagravey khocircng đu nhanh hay hiMu qua so vai sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa ndash tăng ti p xuacutec vai hi m hoa coacute nghĩa lagrave gia tăng rui ro

Thi t hlti kinh t ti p tlc gia tăng a t t ca caacutec khu vlc vagrave đe doa nghiecircm trong n n kinh t cua caacutec nưac coacute thu nh p th p

Ưac tiacutenh rui ro thiMt h i kinh t liecircn quan tai lũ lt vagrave batildeo nhiMt đai gia tăng a tdt ca caacutec khu vlc (Higravenh 1) Ty trong GDP cua toagraven th giai coacute nguy cơ bi anh hưang do batildeo đatilde tăng tu 413 vagraveo năm 1970 lecircn 447 trong năm 2010 trong khi giaacute tri tuyMt đ6i đatilde tăng ba ldn tai hơn 15 nghigraven ty USD Sl gia tăng rui ro thiMt h i kinh t liecircn quan tai batildeo lagrave cao nhdt a caacutec nưac thu nhap cao vai ty lM nagravey lecircn đ n 262 Đi u nagravey cho thdy n n kinh t m nh cũng khocircng th giam thi u rui ro thiMt h i v kinh t do tham hoa k ca a caacutec nưac OECD

Caacutec tran lũ năm 2011 a Đuc vagrave Uacutec cho thdy ngay ca caacutec qu6c gia coacute thu nhap cao cũng đang phai vat lon vai sl gia tăng ti p xuacutec

Higravenh 1

Ty l thay đ6i rui ro thi t hlti kinh t sl ti p xuacutec vagrave tiacutenh d bi t6n thương đ6i vai batildeo nhi t đai 1980ndash2010 (so vai 1980)

6

vai hi m hoa m c dugrave nhfng sl gia tăng nagravey cdn đưQc xem xeacutet đ6i chi u mot caacutech than trong V giaacute tri tuyMt đ6i thiMt h i kinh t do lũ a Nam Aacute nh6 hơn rdt nhi u so vai caacutec nưac OECD nhưng so vai GDP cua caacutec qu6c gia Nam Aacute thiMt h i nagravey coacute ty lM cao hơn 15 ldn Vigrave vay m c dugrave rui ro thiMt h i kinh t cua caacutec nưac OECD coacute th tăng nhanh hơn rui ro nagravey đe doa n n kinh t cua caacutec qu6c gia OECD iacutet hơn nhi u so vai đa s6 caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh

Trong t6ng s6 thiMt h i do tham hoa diMn rong gacircy ra (tham hoa diMn rong lagrave caacutec tham hoa gacircy thiMt h i iacutet kh6c liMt liecircn quan tai caacutec sl kiMn coacute tdn sudt cao) gdn 97 coacute liecircn quan tai thai ti t M c dugrave khocircng gacircy ra ty lM tu vong cao caacutec tham hoa nagravey lagrave nguyecircn nhacircn cua phdn lan thiMt h i v h tdng cơ sa đia phương nhagrave a vagrave sinh k cua caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng coacute thu nhap thdp Sl gia tăng lũy thua v thiMt h i do lũ cc bo s t la chaacutey vagrave batildeo a caacutec nưac coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chi ra r ng rui ro đưQc higravenh thagravenh cugraveng vai tăng trưang kinh t Ty lM nhagrave bi tagraven phaacute trecircn gia tăng dacircn s6 a 21 nưac vagrave qu6c gia đatilde tăng gdn 6 ldn so vai nhfng năm 1990 (Higravenh 2) nhanh hơn nhi u so vai sl gia tăng rui ro thiMt h i kinh t do caacutec tham hoa lan2 phan aacutenh viMc rui ro higravenh thagravenh do tăng trưang kinh t nhanh đang đưQc chuy n sang caacutec ho vagrave cong đ6ng coacute thu nhap thdp nhfng ngưai đưQc hưang lQi iacutet nhdt tu tăng trưang kinh t

Rui ro tham hoa trecircn di n rong phan aacutenh caacutech thlc phaacutet tri n kinh t

Higravenh 2 S6 nhagrave bi h6ng trecircn mot tri u dacircn

năm (sl dlng 21 cơ sa dC li u)

Phacircn tiacutech rui ro tham hoa trecircn diMn rong cho thdy mot thaacutech thuc cơ ban trong ti n trigravenh phaacutet tri n hiMn nay lagrave lagravem sao tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro đu nhanh đ giai quy t sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa cua ngưai dacircn vagrave tagravei san gia khi kinh t tăng trưang Rui ro diMn rong xudt hiMn cugraveng vai phaacutet tri n vagrave trlc ti p higravenh thagravenh tu caacutec y u t6 như qui ho ch vagrave quan lyacute đocirc thi hoacutea khocircng t6t suy thoaacutei mocirci trưang vagrave đoacutei nghegraveo ThiMt h i do tham hoa diMn rong gacircy ra vagrave caacutec taacutec đong cua chuacuteng lecircn y t giaacuteo dc nghegraveo đoacutei do cơ cdu vagrave di dacircn hdu như khocircng tiacutenh toaacuten đưQc a tdt ca caacutec qu6c gia vagrave khocircng đưa ra đưQc buc tranh mdt maacutet thlc t Đ6ng thai đong đdt a Haiti cũng chi ra r ng rui ro diMn rong hocircm nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai khi chuacuteng đưQc tiacutech lũy a nhfng khu vlc ti p xuacutec vai caacutec hi m hoa lan như đong đdt hay batildeo

Rui ro di n rong hocircm nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai

Kha năng giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro cua mot qu6c gia lagrave mot chi s6 v năng llc quan lyacute rui ro cua qu6c gia đoacute Nhigraven chung caacutec qu6c gia coacute n n quan tri y u vagrave g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro lagrave caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp ho c trung bigravenh (Higravenh 3) Caacutec qu6c gia coacute năng llc quan lyacute rui ro thdp nhdt như Afghanistan Haiti hay Chad cũng lagrave caacutec qu6c gia đang coacute xung đot khocircng 6n đinh hay coacute nhfng phaacutet tri n lMch l c khi n ho caacutech xa khocircng chi so vai caacutec nưac coacute thu nhap cao magrave ca caacutec nưac coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh nhưng thagravenh cocircng trong lĩnh vlc nagravey Mot s6 caacutec nưac thu nhap trung bigravenh như Costa Rica hay Chile coacute năng llc quan lyacute rui ro tương đ6i cao Nhưng ngay ca a caacutec nưac nagravey trong khi ty lM ngưai ch t do tham hoa giam thiMt h i v nhagrave a ti p tc gia tăng mot ldn nfa chi ra r ng giam thi u tiacutenh d bi t6n thương khocircng bugrave đ p đưQc sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa khi kinh t tăng trưang

7

Higravenh 3 Năng llc quan lyacute rui ro vagrave phacircn lolti qu6c gia theo Ngacircn hagraveng th giai

Higravenh nagravey th hin sl ktt hop giCa năng llc quan lyacute rii ro cia caacutec qu6c gia so vai sl giagraveu sang cia hQ theo phacircn lo i vugraveng thu nhp cia Ngacircn hagraveng Tht giai Gn 90 qu6c gia coacute năng llc m nh nhit lagrave caacutec qu6c gia thu nhp cao Ngưoc l i caacutec qu6c gia thu nhp thip vagrave trung bigravenh chitm gn 95 cia đưwng ngũ phacircn vf vai năng llc thip nhit Sl xtp lo i nagravey dla trecircn mot phacircn tiacutech v caacutec chi s6 rii ro tham hQa xaacutec đfnh trong Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rii Ro Tham HQa năm 2009 (GAR09) nghegraveo đoacutei quan trf đocirc thf vagrave đfa phương ytu keacutem suy giam h sinh thaacutei vagrave tiacutenh hiu qua cia chiacutenh phi vagrave traacutech nhim giai trigravenh Moi mot phn năm đưoc chia ra dla trecircn s6 lưong qu6c gia nim trong h ng phacircn lo i cia Ngacircn hagraveng tht giai

Tham hoa anh hưang sacircu scc tai tre em vagrave gacircy ra di dai noi bo

Tre em đ c biMt d bi t6n thương Ưac tiacutenh hagraveng năm coacute iacutet nhdt 66 triMu tre em bi anh hưang bai ca tham hoa diMn rong vagrave tham hoa cao đo4 Tham hoa diMn rong lagravem giam ty lM tai trưang a Bolivia Indonesia Nepal vagrave ViMt Nam Tre em gaacutei dưang như bi anh hưang nhi u nhdt khoang caacutech v giai trong viMc ph6 cap giaacuteo dc ti u hoc tăng lecircn đaacuteng k sau caacutec tham hoa diMn rong Taacutec đong tai suc kh6e cua tre em cũng cdn đưQc đaacutenh giaacute đdy đu Tham hoa diMn rong lagravem gia tăng caacutec ca tiecircu chay a tre em dưai 5 tu6i a Bolivia suy dinh dưang a tre dưai 3 tu6i a Nepal vagrave gia tăng tu vong sơ sinh a ViMt Nam Đi u nagravey chi ra sl cdn thi t phai quan tacircm hơn tai tiacutenh d bi t6n thương vagrave nhu cdu cua tre em

Tham hoa cũng d n tai viMc nhi u ngưai phai di dai Ưac tiacutenh lũ lt a Pakistan năm 2010 khi n 6 triMu ngưai cdn ch6 cư truacute Lũ năm 2008 a An Đo cũng khi n ngdn dy ngưai dacircn phai dai kh6i nơi sinh s6ng cua migravenh Caacutec tham hoa diMn rong gacircy ra khoang 15 t6ng s6 nhagrave bi thiMt h i lagrave mot nguyecircn nhacircn khocircng hiMn hfu khi n ngưai dacircn phai di dai vai mot thlc t lagrave nhfng ngưai bi anh hưang trong caacutec tham hoa đoacute

thưang iacutet khi nhan đưQc cuu trQ nhacircn đ o

Tuy Baacuteo caacuteo nagravey khocircng đưa ra xu th rui ro thiMt m ng do đong đdt phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi hoacutea nhanh a caacutec vugraveng coacute nguy cơ đong đdt t i caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đatilde d n tai sl gia tăng lũy thua s6 ngưai vagrave tagravei san ti p xuacutec vai hi m hoa Ty lM tu vong cao do đong đdt x y ra năm 2010 a Haiti khocircng phai lagrave trưang hQp caacute biMt Caacutec thagravenh ph6 khaacutec như Dhaka a Bangladesh đ i diMn cho caacutec tham hoa đang cha xay ra trong tương lai

Caacutec qu6c gia cũng đang đ6i diMn vai mot lo t caacutec rui ro mai g n li n vai caacutec hi m hoa coacute tdn s6 xudt hiMn rdt thdp như nuacutei lua phun hay thai ti t clc đoan trong khocircng gian vagrave caacutec higravenh m u mai cua tiacutenh d bi t6n thương liecircn quan tai sl phuc hQp vagrave ph thuoc l n nhau cua caacutec hM th6ng cocircng nghM magrave xatilde hoi hiMn đ i ph thuoc vagraveo năng lưQng vin thocircng tagravei chiacutenh vagrave ngacircn hagraveng giao thocircng tagravei nguyecircn nưac vagrave vM sinh vv Tham hoa h t nhacircn do soacuteng thdn a Fukushima Nhat Ban chi ra r ng tiacutenh d bi t6n thương mai đatilde nhacircn rong rui ro tham hoa vagrave coacute th gacircy ra sl sp đ6 bac thang vagrave moacutec n6i cua hM th6ng a caacutec cdp khaacutec nhau rdt khoacute coacute th tiacutenh toaacuten nhưng coacute th khuy ch đ i taacutec đong a cdp lũy thua

8

H n haacuten rui ro chưa hi n hCu

So vai caacutec hi m hoa khaacutec hi u bi t v rui ro h n haacuten rdt h n ch vagrave viMc quan lyacute rui ro nagravey cograven nhi u bdt cap H n haacuten khiacute hau lagrave mot hiMn tưQng khiacute hau hơn lagrave mot ldquohi m hoardquo HiMn tưQng nagravey chi tra thagravenh hi m hoa khi tra thagravenh h n haacuten nocircng nghiMp hay thuy văn ph thuoc vagraveo caacutec y u t6 khaacutec ngoagravei lưQng mưa

Taacutec đong cua hltn haacuten rotilde neacutet nh t trong san xu t nocircng nghi p vai thi t hlti đaacuteng k lan t6a sang caacutec lĩnh vlc kinh t khaacutec

Do khocircng coacute s6 liMu hM th6ng hay mot mocirc higravenh đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten toagraven cdu đaacuteng tin cay Baacuteo caacuteo nagravey khocircng th đưa ra mot đaacutenh giaacute trecircn toagraven th giai v đ c thugrave vagrave xu th rui ro h n haacuten Tuy vay caacutec b ng chung bi u lo khaacute rotilde muc đo vagrave sl liecircn quan l n nhau gifa anh hưang cua h n haacuten vai ty lM tu vong sl thinh vưQng sinh k nocircng thocircn an ninh lương thlc vagrave san xudt nocircng nghiMp (Higravenh 4) phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi di dacircn xung đot mocirci trưang vagrave chi tiecircu cocircng

Higravenh 4

Thi t hlti mugravea magraveng liecircn quan tai hltn haacuten aMozambique1990ndash

Nha ti n bo trong canh baacuteo sam vagrave s n sagraveng ung phoacute ty lM tu vong cao do h n haacuten a Saharan chacircu Phi nhfng năm 1970s đatilde khocircng l p l i Tuy nhiecircn taacutec đong kinh t xatilde hoi cua h n haacuten v n phacircn b6 khocircng đ u tap trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn s6ng b ng san xudt nocircng nghiMp tl cung dla vagraveo lưQng mưa

Trecircn toagraven th giai hltn haacuten van lagrave rui ro chưa hi n hCu vagrave a đia phương taacutec đong kinh t xatilde hoi cua hltn haacuten phacircn b6 khocircng đ u t p trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn

Trong b6i canh tăng trưang kinh t nhanh quan lyacute tagravei nguyecircn nưac khocircng phugrave hQp đe doa tai sl b n vfng cua kinh t vugraveng vagrave caacutec trung tacircm đocirc thi Tuy vay chi coacute mot vagravei nưac coacute ghi l i mot caacutech hM th6ng thiMt h i do h n haacuten gacircy ra hay coacute chiacutenh saacutech a cdp qu6c gia v đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten Đi u nagravey coacute nghĩa lagrave h n haacuten v n cograven lagrave mot rui ro chưa hiMn hfu bdt chdp anh hưang cua noacute tai san xudt nocircng nghiMp sinh k nocircng thocircn vagrave n n kinh t đocirc thi vagrave nocircng thocircn Viacute d trong caacutec v h n haacuten gdn đacircy san lưQng nocircng nghiMp giam 20ndash40 phdn trăm a Caribbean gacircy thiMt h i 234 ty USD a Uacutec6

vagrave 75 nocircng dacircn bi mdt tr ng mugravea magraveng mot v a Cong Hogravea Rap Syrian7

Coacute le rotilde neacutet hơn b t cl rui ro tham hoa nagraveo rui ro hltn haacuten lagrave do caacutec quy t đinh vagrave lla chon kinh t xatilde hoi

Đi u gigrave khi n lưQng mưa iacutet tra thagravenh tham hoa Rui ro h n haacuten đưQc higravenh thagravenh bai vocirc s6 caacutec y u t6 mocirci trưang kinh t vagrave xatilde hoi tdt ca đ u lagravem gia tăng tiacutenh d t6n thương vagrave nguy cơ đ6i vai ngưai dacircn vagrave n n kinh t Dưai đacircy lagrave caacutec nguyecircn nhacircn chiacutenh gacircy ra rui ro h n haacuten thuy văn vagrave nocircng nghiMp dugrave vay khocircng phai tdt ca caacutec nguyecircn nhacircn nagravey đ u đưQc cacircn nh c trong lap k ho ch phaacutet tri n

9

20095

Giam lưQng mưa bin đQng vagrave bin đAi khiacute hu LưQng mưa trung bigravenh hagraveng năm giam a racirct nhi u vugraveng trong th ky vua quad nhfng nơi suc eacutep v tagravei nguyecircn nưac gia tăng k ca caacutec giai đo n h n khocircng kh c nghiMt cũng tra thagravenh h n haacuten thuy văn hay nocircng nghiMp

Nghegraveo đoacutei vagrave tiacutenh d bi tAn thương 0 nocircng thocircn Caacutec ho nocircng thocircn nghegraveo magrave sinh k ph thuoc vagraveo san xudt nocircng nghiMp tl cdp dla vagraveo mưa coacute nguy cơ cao vagrave rdt d bi t6n thương đ6i vai h n haacuten trong khi coacute iacutet kha năng nhdt trong viMc kh c phc hay thiacutech ung vai taacutec đong Ca caacutec tran h n haacuten nh6 cũng coacute th d n đ n st giam san lưQng vagrave tagraven phaacute sinh k cua ho

Gia tăng nhu cAu nưYc do đocirc thi hoacutea cocircng nghip hoacutea du lich vagrave gia tăng kinh doanh nocircng nghip Tăng trưang kinh t a caacutec lĩnh vlc như du lich vai muc tiecircu th nưac cao hơn 3 đ n 10 ldn so vai tiecircu dugraveng ho gia đigravenh coacute th d n đ n sl gia tăng nhu cdu macircu thu n vai sl suy giam tagravei nguyecircn nưac n u khocircng đưQc quan lyacute mot caacutech than trong

Quan lyacute tagravei nguyecircn đt vagrave nưYc khocircng phugrave hQp Caacutec phương thuc canh taacutec vagrave nuocirci tr6ng nocircng nghiMp khocircng phugrave hQp lagrave caacutec y u t6 goacutep phdn t o ra rui ro h n haacuten coacute th x y ra a ca nhfng vugraveng coacute lưQng mưa cao hơn trung bigravenh hay tham chiacute đang gia tăng

Quan lyacute rii ro yu keacutem hoc khocircng hiu qua Do thiMt h i vagrave taacutec đong cua h n haacuten khocircng đưQc ghi l i mot caacutech hM th6ng vagrave chu y u anh hưang tai sl sinh t6n cua caacutec ho dacircn nocircng thocircn thưang coacute iacutet hay gdn như khocircng coacute m6i quan tacircm chiacutenh tri tai viMc giam thi u rui ro h n haacuten mot caacutech nghiecircm tuacutec

Bdt chdp ti n bo trong dl baacuteo canh baacuteo sam vagrave ung phoacute chi mot s6 iacutet caacutec qu6c gia đatilde xacircy dlng chiacutenh saacutech hay th ch nh m giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro h n haacuten vagrave h n haacuten iacutet khi đưQc đưa vagraveo caacutec chiacutenh saacutech hay th ch giam thi u rui ro tham hoa

Caacutec cơ quan khiacute tưQng coacute th đưQc trang bi đdy đu đ đaacutenh giaacute vagrave canh baacuteo ngagravey cagraveng chiacutenh xaacutec tuy nhiecircn ho khocircng coacute traacutech nhiMm giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy rui ro h n haacuten như su dng đdt quan lyacute tagravei nguyecircn nưac phaacutet tri n đocirc thi vagrave bao trQ xatilde hoi

Caacutec y u t6 nagravey lagravem gia tăng tiacutenh d bi t6n thương vagrave nguy cơ Vigrave vay bi n tăng cưang quan lyacute rui ro h n haacuten thagravenh mot phdn trong quan lyacute rui ro tham hoa coacute tiacutenh n n tang cho viMc duy trigrave chdt lưQng cuoc s6ng a caacutec qu6c gia bi anh hưang Baacuteo caacuteo nagravey chi đưa ra mot s6 nhigraven nhan sacircu ban đdu v sl phuc hQp cua rui ro h n haacuten toagraven cdu hi u bi t vagrave khaacutem phaacute đdy đu toagraven bo vdn đ lagrave thaacutech thuc cdn phai đưQc giai quy t trong nhfng năm tai

Caacutec no llc toagraven cAu taacutec đQng cua Khung Hagravenh ĐQng Hyogo

Baacuteo caacuteo cua caacutec Chiacutenh phu chi ra nhfng bưac ti n cơ ban trong viMc thlc hiMn mc tiecircu vagrave mc điacutech cua HFA đ c biMt trong tăng cưang quan lyacute tham hoa vagrave caacutec chiacutenh saacutech giuacutep thuacutec đ y khiacutea c nh nagravey (Higravenh 5) Đong llc lan cho viMc thlc hiMn HFA cũng đang đưQc gacircy dlng thocircng qua caacutec n6 llc cdp vugraveng vagrave ti u vugraveng

S6 lưQng vagrave ch t lưQng baacuteo caacuteo ti n đo HFA chlng t6 m6i quan tacircm gia tăng đ6i vai giam thi u rui ro tham hoa

S6 lưQng vagrave chdt lưQng baacuteo caacuteo cua caacutec qu6c gia cho thdy sl gia tăng m6i quan tacircm v chiacutenh tri đ6i vai giam thi u rui ro 82 qu6c gia vagrave vugraveng latildenh th6 đatilde chu n bi Baacuteo caacuteo Gifa kỳ cho giai đoan 2009ndash2011 vai t6ng s6 133 baacuteo caacuteo Ti n trigravenh chu n bi baacuteo caacuteo do caacutec chiacutenh phu caacutec cơ quan liecircn chiacutenh phu caacutec chiacutenh quy n đia phương a cdp qu6c gia vugraveng vagrave đia phương thlc hiMn Caacutec cơ quan nagravey đatilde tham vdn vai caacutec ngagravenh chu ch6t bao g6m nocircng nghiMp tagravei nguyecircn nưac giao thocircng y t vagrave giaacuteo dc

10

Higravenh 5

Ti n đo thlc hiMn HFA trecircn toagraven cdu đaacutenh giaacute k t qua trung bigravenh cho đi m tu 1 (khocircng đaacuteng k ) tai 5 (toagraven diMn)

Ki m đi m ti n đo thlc hiMn HFA a nhi u nhfng thiMt h i hay đaacutenh giaacute rui ro Dưai cdp đatilde giuacutep caacutec qu6c gia phan aacutenh đưQc n6 llc cua migravenh nh m tăng cưang năng llc vagrave xaacutec đinh đi m m nh đi m y u a cdp đia phương qu6c gia vagrave vugraveng Vai viMc đưa ra mot khuocircn kh6 giuacutep cho viMc phacircn tiacutech ti n trigravenh nagravey thuacutec đ y lap k ho ch chi n lưQc vagrave hưang tai đưa ra hagravenh đong

Thao lu n v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep xacircy dlng mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung

Khi caacutec chiacutenh phu cugraveng vai caacutec becircn tham gia tu cong đ6ng xatilde hoi dacircn sl vagrave kh6i nghiecircn cuu ki m đi m viMc thlc hiMn HFA truy n thocircng đưQc cai thiMn vagrave sl xacircy dlng đ6ng thuan gia tăng Đ c biMt thao luan v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep đưa ra mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung thuacutec đ y mot đ6i tho i thlc sl gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu vagrave xatilde hoi dacircn sl

Trong khi đatilde coacute ti n bo đaacuteng k v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute caacutec qu6c gia van g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

ViMc l6ng gheacutep giam thi u rui ro vagraveo lap k ho ch đdu tư cocircng phaacutet tri n đocirc thi lap k ho ch vagrave quan lyacute mocirci trưang vagrave bao trQ xatilde hoi ti p tc lagrave mot thaacutenh thuc Chi coacute mot s6 qu6c gia baacuteo caacuteo viMc ghi l i coacute hM th6ng

mot nua caacutec qu6c gia nagravey thlc hiMn đaacutenh giaacute đa rui ro vagrave dưai mot phdn tư thlc hiMn caacutec đaacutenh giaacute nagravey theo mot chu n mlc nhdt đinh M c dugrave caacutec con s6 nagravey đaacuteng quan ng i baacuteo caacuteo cua mot s6 qu6c gia đatilde phan aacutenh sl hi u bi t ngagravey cagraveng sacircu s c v nhfng y u t6 phuc hQp trong lĩnh vlc giam thi u rui ro tham hoa Đatilde nhan thdy caacutec bưac ti n kha quan vai viMc caacutec qu6c gia bưac đdu đi u chinh caacutec cocircng c phaacutet tri n nh m giam thi u rui ro tham hoa

Nh n thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đ ng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

Hai thaacutech thuc cơ ban khaacutec v n t6n t i đoacute lagrave bigravenh đng giai vagrave giaacuteo dc Năm 2009 chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo v nhfng thagravenh tlu cơ ban trong viMc l6ng gheacutep giai vagraveo giam thi u rui ro tham hoa vagrave con s6 nagravey khocircng tăng sau hai năm Nhan thuc cong đ6ng v rui ro vagrave caacutech thuc giam thi u lagrave y u t6 cơ ban trong viMc tăng cưang traacutech nhiMm giai trigravenh vagrave đam bao thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa nhưng chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde coacute ti n bo cơ ban v khiacutea c nh nagravey

Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đ c bi t lagrave trong caacutec ngagravenh vagrave a c p đia phương cograven vocirc cugraveng hltn ch

Khocircng ng c nhiecircn khi viMc thi u đaacutenh giaacute

11

rui ro vagrave tiacutenh toaacuten thiMt h i khi n caacutec qu6c gia g p khoacute khăn cho viMc giai trigravenh đdu tư v quan lyacute rui ro tham hoa Hdu h t caacutec qu6c gia a caacutec vugraveng đia lyacute vagrave muc thu nhap khaacutec nhau baacuteo caacuteo v ti n bo rdt h n ch trong viMc cung cdp ngu6n llc cho tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro Ngu6n llc phacircn b6 cho caacutec ngagravenh vagrave đia phương cho quan lyacute rui ro tham hoa cograven h n hp hơn nfa chi coacute 26 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde phacircn b6 ngacircn saacutech cho đia phương

Rdt nhi u caacutec t6 chuc vugraveng vagrave liecircn qu6c gia đatilde xacircy dlng thagravenh cocircng caacutec khuocircn kh6 vagrave chi n lưQc giam thi u rui ro M c dugrave vay thaacutech thuc trong quan lyacute rui ro xuyecircn biecircn giai v n cograven t6n t i Ti n bo trong hQp taacutec vugraveng v n cograven cham vagrave bi can tra bai cam k t cua caacutec qu6c gia thagravenh viecircn thi u ngu6n llc caacutec ưu tiecircn vagrave traacutech nhiMm macircu thu n nhau gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu Đ6ng thai caacutec khuocircn kh6 vugraveng thưang khocircng ragraveng buoc v phaacutep lyacute hay khocircng coacute biMn phaacutep ch tagravei đ6i vai viMc khocircng tuacircn thu cũng lagrave mot can tra lan cho viMc thlc hiMn mot caacutech hiMu qua M c dugrave coacute nhfng thaacutech thuc nagravey đatilde coacute mot s6 saacuteng ki n xuyecircn biecircn giai thagravenh cocircng như gifa caacutec nưac Rap chi ra nhfng viMc coacute th thlc hiMn đưQc

Khaacutem phaacute rui ro cacircn bng caacutec yeu t6 đ đưa ra lla chltn saacuteng su6t

Sl kh n thi t v kinh t chiacutenh tri cua giam thi u rui ro tham hoa v n bi lang traacutenh Caacutec caacute nhacircn coacute xu hưang tru hao giaacute tri nhfng mdt maacutet trong tương lai vagrave hM qua lagrave khocircng s n lograveng đdu tư hocircm nay cho mot ngagravey mai an toagraven hơn Caacutec chiacutenh tri gia vai tdm nhigraven h n ch xung quanh caacutec kỳ bdu cu ng n h n tham chiacute coacute khuynh hưang iacutet quan tacircm hơn Caacutec tham hoa lan coacute th t o ra đong llc xatilde hoi cho giam thi u rui ro nhưng khocircng phai luacutec nagraveo cũng đưQc chuy n thagravenh cam k t b n vfng Đ6ng thai trong khi đdu tư tăng cưang cho s n sagraveng ung phoacute iacutet khi coacute taacutec

đong tai caacutec m6i quan tacircm kinh t chiacutenh tri bdt di bdt dich giai quy t mot caacutech nghiecircm tuacutec caacutec y u t6 higravenh thagravenh rui ro ch c ch n s lagravem đưQc đi u nagravey

Khi thiMt h i taacutec đong vagrave rui ro tham hoa đưQc tiacutenh đ n mot caacutech đdy đu sl rotilde ragraveng cua kha năng thiMt h i trong tương lai s đu đ gacircy s6c vai caacutec chiacutenh phu vagrave khi n ho hagravenh đong d bdt kỳ hoagraven canh nagraveo tiacutenh toaacuten thiMt h i vagrave caacutec mocirc higravenh xaacutec sudt s thuacutec đ y caacutec quy t đinh coacute cacircn nh c ky lưang hơn dla trecircn đaacutenh giaacute chi phiacute lQi iacutech vagrave tiacutenh toaacuten cacircn b ng caacutec y u t6 trong đdu tư cocircng cong

Mlc đo thi t hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thi t hlti t6i đa se đu đ gacircy s6c vagrave khi n caacutec Chiacutenh phu hagravenh đong

ThiMt h i kinh t do tham hoa s rdt lan d Colombia ưac tiacutenh thiMt h i hagraveng năm do tham hoa lecircn tai gdn 1 GDP M c dugrave con s6 nagravey nh6 hơn so vai mdt maacutet do thdt nghiMp theo chu kỳ thiMt h i do tham hoa cao hơn chi phiacute cho l m phaacutet a muc 5 vagrave tương đương vai chi phiacute cua xung đot coacute vũ trang Thecircm vagraveo đoacute kha năng thiMt h i t6i đa cua tham hoa coacute chu kỳ l p l i 500 hay 1000 năm vagraveo khoang 23 hay 29 GDP tương đương vai thiMt h i cua caacutec cuoc khung hoang tagravei chiacutenh nhfng năm 1980s vagrave 1990s8 Nhfng con s6 nagravey chi ra r ng n u viMc ra quy t đinh dla trecircn đaacutenh giaacute hiMn thlc v chi phiacute vagrave lQi iacutech kinh t -xatilde hoi tdm quan trong cua quan lyacute rui ro tham hoa trong chiacutenh saacutech cocircng cdn đưQc đ t ngang tdm vai ki m soaacutet l m phaacutet hay giai quy t xung đot coacute vũ trang

Gheacutep hai đ6 thi kha năng thiMt h i t6i đa vagrave đaacutenh giaacute thiMt h i thưang xuyecircn do tham hoa diMn rong (Higravenh 6) cho thdy toagraven bo buc tranh v rui ro magrave caacutec chiacutenh phu đang đ6i m t Caacutec tiacutenh toaacuten v Colombia chi ra r ng chiacutenh phu coacute th phai chi tu 100000 USD m6i ldn vai s6 ldn lecircn tai hagraveng trăm m6i năm đ giai quy t thiMt h i tagravei san cocircng cũng như tagravei san caacute nhacircn khocircng đưQc bao hi m

12

Higravenh 6

Đưang k t hQp thi t hlti vưQt mlc cua Colombia Mexico vagrave Nepal9

TT l thit h i vưot m(c 10 coacute nghĩa lagrave kha năng thit h i tương (ng se vưot quaacute 10 lnnăm đ6i vai caacutec sl kitn coacute tn xuit taacutei xuit hin lagrave 01 năm hay 12 thaacuteng

cua caacutec nhoacutem dacircn coacute thu nhap thdp vagrave iacutet nhdt lagrave 30 năm mot ldn vai s6 ti n lecircn tai 1 ty USD

d Mecirc hi cocirc khocircng tiacutenh tai taacutec đong cua h n haacuten vagrave trong lĩnh vlc nocircng nghiMp chiacutenh phu coacute th phai chiu thiMt h i do tham hoa liecircn quan tai thai ti t lecircn tai hơn 1 triMu USD iacutet nhdt lagrave 50 ldn m6i năm vagrave hơn 1 ty USD iacutet nhdt 6 năm mot ldn d Nepal chiacutenh phu chiu traacutech nhiMm hoagraven toagraven đ6i vai thiMt h i 1 triMu USD vai gdn 10 ldn m6i năm vagrave gdn 100 triMu USD hai năm mot ldn10

Đacircy lagrave muc đo kha năng thiMt h i thlc cua caacutec qu6c gia necircu trecircn Caacutec con s6 chi ra muc đo ngacircn saacutech cocircng cdn thi t đ mot chiacutenh phu coacute th sua chfa caacutec tagravei san cocircng vagrave h6 trQ caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng thu nhap thdp phc h6i sau tham hoa Trecircn thlc t đa s6 caacutec chiacutenh phu khocircng đam đương đưQc traacutech nhiMm phc h6i caacutec thiMt h i đaacuteng k do caacutec tham hoa nh6 xay ra thưang xuyecircn vigrave nhfng thiMt h i nagravey thưang đưQc chuy n sang cho caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp gaacutenh chiu Vai mot vagravei ngo i lM đaacuteng k caacutec chiacutenh phu thưang iacutet khi đưQc chu n bi s n sagraveng vai ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng hay bao hi m đ coacute th chi tra cho kha năng bi thiMt h i t6i đa trong mot tham hoa iacutet khi xay ra nhưng tagraven kh6c Bi s6c bai traacutech nhiMm chi tra magrave ho chưa bao gia đaacutenh giaacute ky caacutec

Caacutec Chiacutenh phu phai gaacutenh chiu mot phdn lan trong t6ng thi t hlti vagrave r t hi m khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra cho caacutec thi t hlti nagravey

chiacutenh phu buoc phai dla vagraveo h6 trQ qu6c t magrave thưang lagrave cham vagrave khocircng ch c ch n cho phc h6i vagrave taacutei thi t sau tham hoa

Caacutec Chiacutenh phu cdn phai quy t đinh mlc đo rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc đo ho coacute th chuy n giao

Tu goacutec đo tagravei chiacutenh cho rui ro coacute ba chi n lưQc magrave chiacutenh phu coacute th aacutep dng đ quan lyacute rui ro tham hoa gif l i rui ro bao hi m cho rui ro vagraveho c chuy n giao rui ro đoacute cho caacutec thi trưang v6n (Higravenh 7) Lla chon chi n lưQc nagraveo thlc sl lagrave mot quy t đinh chiacutenh tri dla trecircn caacutec cacircn nh c như giaacute tri thiMt h i hagraveng năm vagrave kha năng thiMt h i cao nhdt kha năng tagravei chiacutenh hay năng llc đdu tư cho

13

Higravenh 7

Chi phiacute cua caacutec chi n lưQc tagravei chiacutenh cho rui ro trong caacutec phacircn tdng khaacutec nhau cua rui ro tham hoa12

giam thi u rui ro sl chdp nhan rui ro v m t Khi muc đo nguy cơ rui ro tăng lecircn chi phiacute xatilde hoi vagrave chiacutenh tri vagrave kha năng ti p can tai caacutec ngu6n tagravei chiacutenh cho rui ro

Caacutec cơ quan ho ch đinh bao hi m a mot qu6c gia thưang yecircu cdu cocircng ty bao hi m đam bao dl trf tai mot giai h n nhdt đinh đ trang trai rui ro Đacircy s lagrave h n ch đ6i vai chuy n giao rui ro n u doanh nghiMp bao hi m quy t đinh thi t lap mot ngưang thiMt h i magrave vưQt quaacute ngưang đoacute thiMt h i s khocircng đưQc bao hi m Mot viacute d lagrave ngưang 76 ty đocirc la My vai thai gian xudt hiMn l i cua rui ro lagrave 1500 năm t i Colombia Phiacute cho bao hi m rui ro dưai muc ngưang nagravey đưQc tiacutenh toaacuten dla vagraveo muc đo lưu gif goi lagrave khdu tru coacute nghĩa lagrave muc rui ro magrave chiacutenh phu quy t đinh gif l i Trong trưang hQp cua Colombia mot khoan khdu tru 1 coacute nghĩa lagrave chiacutenh phu s gif l i t6n thdt trung bigravenh hagraveng năm khoang 200 triMu USD Tugravey thuoc vagraveo muc đo rui ro caacutec chiacutenh phu quy t đinh gif l i vagrave giam thi u nguy cơ chi phiacute chuy n giao rui ro coacute th giam đaacuteng k viacute d coacute th lecircn tai 90 vai 1 khdu tru11

Mot danh mlc cacircn b ng giCa caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng khcc phlc vagrave đ n bugrave rui ro lagrave caacutech hi u qua nh t đ giam thi u rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet tri n

cho giam thi u nguy cơ s tăng theo cdp s6 nhacircn trong khi kha năng nhan bi t nhfng lQi iacutech trong mot thai gian nhdt đinh giam Nhigraven chung hiMu qua lQi iacutech - chi phiacute cao hơn khi caacutec chiacutenh phu đdu tư vagraveo giam thi u rui ro trecircn diMn rong magrave ho cdn gif l i b ng caacutech k t hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng vagrave kh c phc rui ro hơn lagrave kh c phc caacutec thiMt h i dl ki n hagraveng năm HiMu qua chi phiacute cua m6i chi n lưQc cdn đưQc đaacutenh giaacute viacute d như so saacutenh gifa hoagraven thiMn caacutec quy t đinh v xacircy dlng vagrave su dng đdt (chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng) vai viMc gia c6 caacutec togravea nhagrave khocircng an toagraven di dai cư dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao tai nhfng nơi iacutet nguy hi m hơn ho c thlc hiMn caacutec giai phaacutep giam thi u hi m hoa (chi n lưQc kh c phc rui ro)

M c dugrave kh c phc rui ro thưang coacute ty lM lQi iacutech - chi phiacute tiacutech clc lưang trưac vagrave traacutenh t o ra rui ro s coacute hiMu qua chi phiacute cao hơn rdt nhi u Đdu tư cho kh c phc rui ro coacute hiMu qua chi phiacute cao nhdt n u đưQc truacute trong vagraveo cai thiMn caacutec cơ sa h tdng quan trong vagrave d bi hư h i nhdt thay vigrave đdu tư trai rong cho nhi u tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Viacute d t i Mexico ty lM chi phiacute ndash lQi iacutech cho đdu tư vagraveo cung c6 caacutec cocircng trigravenh cocircng cong coacute nguy cơ cao hdp d n hơn nhi u so vai đdu tư vagraveo 20 tagravei san d bi hư h i nhdt

14

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

vai hi m hoa m c dugrave nhfng sl gia tăng nagravey cdn đưQc xem xeacutet đ6i chi u mot caacutech than trong V giaacute tri tuyMt đ6i thiMt h i kinh t do lũ a Nam Aacute nh6 hơn rdt nhi u so vai caacutec nưac OECD nhưng so vai GDP cua caacutec qu6c gia Nam Aacute thiMt h i nagravey coacute ty lM cao hơn 15 ldn Vigrave vay m c dugrave rui ro thiMt h i kinh t cua caacutec nưac OECD coacute th tăng nhanh hơn rui ro nagravey đe doa n n kinh t cua caacutec qu6c gia OECD iacutet hơn nhi u so vai đa s6 caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh

Trong t6ng s6 thiMt h i do tham hoa diMn rong gacircy ra (tham hoa diMn rong lagrave caacutec tham hoa gacircy thiMt h i iacutet kh6c liMt liecircn quan tai caacutec sl kiMn coacute tdn sudt cao) gdn 97 coacute liecircn quan tai thai ti t M c dugrave khocircng gacircy ra ty lM tu vong cao caacutec tham hoa nagravey lagrave nguyecircn nhacircn cua phdn lan thiMt h i v h tdng cơ sa đia phương nhagrave a vagrave sinh k cua caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng coacute thu nhap thdp Sl gia tăng lũy thua v thiMt h i do lũ cc bo s t la chaacutey vagrave batildeo a caacutec nưac coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chi ra r ng rui ro đưQc higravenh thagravenh cugraveng vai tăng trưang kinh t Ty lM nhagrave bi tagraven phaacute trecircn gia tăng dacircn s6 a 21 nưac vagrave qu6c gia đatilde tăng gdn 6 ldn so vai nhfng năm 1990 (Higravenh 2) nhanh hơn nhi u so vai sl gia tăng rui ro thiMt h i kinh t do caacutec tham hoa lan2 phan aacutenh viMc rui ro higravenh thagravenh do tăng trưang kinh t nhanh đang đưQc chuy n sang caacutec ho vagrave cong đ6ng coacute thu nhap thdp nhfng ngưai đưQc hưang lQi iacutet nhdt tu tăng trưang kinh t

Rui ro tham hoa trecircn di n rong phan aacutenh caacutech thlc phaacutet tri n kinh t

Higravenh 2 S6 nhagrave bi h6ng trecircn mot tri u dacircn

năm (sl dlng 21 cơ sa dC li u)

Phacircn tiacutech rui ro tham hoa trecircn diMn rong cho thdy mot thaacutech thuc cơ ban trong ti n trigravenh phaacutet tri n hiMn nay lagrave lagravem sao tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro đu nhanh đ giai quy t sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa cua ngưai dacircn vagrave tagravei san gia khi kinh t tăng trưang Rui ro diMn rong xudt hiMn cugraveng vai phaacutet tri n vagrave trlc ti p higravenh thagravenh tu caacutec y u t6 như qui ho ch vagrave quan lyacute đocirc thi hoacutea khocircng t6t suy thoaacutei mocirci trưang vagrave đoacutei nghegraveo ThiMt h i do tham hoa diMn rong gacircy ra vagrave caacutec taacutec đong cua chuacuteng lecircn y t giaacuteo dc nghegraveo đoacutei do cơ cdu vagrave di dacircn hdu như khocircng tiacutenh toaacuten đưQc a tdt ca caacutec qu6c gia vagrave khocircng đưa ra đưQc buc tranh mdt maacutet thlc t Đ6ng thai đong đdt a Haiti cũng chi ra r ng rui ro diMn rong hocircm nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai khi chuacuteng đưQc tiacutech lũy a nhfng khu vlc ti p xuacutec vai caacutec hi m hoa lan như đong đdt hay batildeo

Rui ro di n rong hocircm nay coacute th tra thagravenh rui ro cao đo trong tương lai

Kha năng giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro cua mot qu6c gia lagrave mot chi s6 v năng llc quan lyacute rui ro cua qu6c gia đoacute Nhigraven chung caacutec qu6c gia coacute n n quan tri y u vagrave g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro lagrave caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp ho c trung bigravenh (Higravenh 3) Caacutec qu6c gia coacute năng llc quan lyacute rui ro thdp nhdt như Afghanistan Haiti hay Chad cũng lagrave caacutec qu6c gia đang coacute xung đot khocircng 6n đinh hay coacute nhfng phaacutet tri n lMch l c khi n ho caacutech xa khocircng chi so vai caacutec nưac coacute thu nhap cao magrave ca caacutec nưac coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh nhưng thagravenh cocircng trong lĩnh vlc nagravey Mot s6 caacutec nưac thu nhap trung bigravenh như Costa Rica hay Chile coacute năng llc quan lyacute rui ro tương đ6i cao Nhưng ngay ca a caacutec nưac nagravey trong khi ty lM ngưai ch t do tham hoa giam thiMt h i v nhagrave a ti p tc gia tăng mot ldn nfa chi ra r ng giam thi u tiacutenh d bi t6n thương khocircng bugrave đ p đưQc sl gia tăng ti p xuacutec vai hi m hoa khi kinh t tăng trưang

7

Higravenh 3 Năng llc quan lyacute rui ro vagrave phacircn lolti qu6c gia theo Ngacircn hagraveng th giai

Higravenh nagravey th hin sl ktt hop giCa năng llc quan lyacute rii ro cia caacutec qu6c gia so vai sl giagraveu sang cia hQ theo phacircn lo i vugraveng thu nhp cia Ngacircn hagraveng Tht giai Gn 90 qu6c gia coacute năng llc m nh nhit lagrave caacutec qu6c gia thu nhp cao Ngưoc l i caacutec qu6c gia thu nhp thip vagrave trung bigravenh chitm gn 95 cia đưwng ngũ phacircn vf vai năng llc thip nhit Sl xtp lo i nagravey dla trecircn mot phacircn tiacutech v caacutec chi s6 rii ro tham hQa xaacutec đfnh trong Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rii Ro Tham HQa năm 2009 (GAR09) nghegraveo đoacutei quan trf đocirc thf vagrave đfa phương ytu keacutem suy giam h sinh thaacutei vagrave tiacutenh hiu qua cia chiacutenh phi vagrave traacutech nhim giai trigravenh Moi mot phn năm đưoc chia ra dla trecircn s6 lưong qu6c gia nim trong h ng phacircn lo i cia Ngacircn hagraveng tht giai

Tham hoa anh hưang sacircu scc tai tre em vagrave gacircy ra di dai noi bo

Tre em đ c biMt d bi t6n thương Ưac tiacutenh hagraveng năm coacute iacutet nhdt 66 triMu tre em bi anh hưang bai ca tham hoa diMn rong vagrave tham hoa cao đo4 Tham hoa diMn rong lagravem giam ty lM tai trưang a Bolivia Indonesia Nepal vagrave ViMt Nam Tre em gaacutei dưang như bi anh hưang nhi u nhdt khoang caacutech v giai trong viMc ph6 cap giaacuteo dc ti u hoc tăng lecircn đaacuteng k sau caacutec tham hoa diMn rong Taacutec đong tai suc kh6e cua tre em cũng cdn đưQc đaacutenh giaacute đdy đu Tham hoa diMn rong lagravem gia tăng caacutec ca tiecircu chay a tre em dưai 5 tu6i a Bolivia suy dinh dưang a tre dưai 3 tu6i a Nepal vagrave gia tăng tu vong sơ sinh a ViMt Nam Đi u nagravey chi ra sl cdn thi t phai quan tacircm hơn tai tiacutenh d bi t6n thương vagrave nhu cdu cua tre em

Tham hoa cũng d n tai viMc nhi u ngưai phai di dai Ưac tiacutenh lũ lt a Pakistan năm 2010 khi n 6 triMu ngưai cdn ch6 cư truacute Lũ năm 2008 a An Đo cũng khi n ngdn dy ngưai dacircn phai dai kh6i nơi sinh s6ng cua migravenh Caacutec tham hoa diMn rong gacircy ra khoang 15 t6ng s6 nhagrave bi thiMt h i lagrave mot nguyecircn nhacircn khocircng hiMn hfu khi n ngưai dacircn phai di dai vai mot thlc t lagrave nhfng ngưai bi anh hưang trong caacutec tham hoa đoacute

thưang iacutet khi nhan đưQc cuu trQ nhacircn đ o

Tuy Baacuteo caacuteo nagravey khocircng đưa ra xu th rui ro thiMt m ng do đong đdt phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi hoacutea nhanh a caacutec vugraveng coacute nguy cơ đong đdt t i caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đatilde d n tai sl gia tăng lũy thua s6 ngưai vagrave tagravei san ti p xuacutec vai hi m hoa Ty lM tu vong cao do đong đdt x y ra năm 2010 a Haiti khocircng phai lagrave trưang hQp caacute biMt Caacutec thagravenh ph6 khaacutec như Dhaka a Bangladesh đ i diMn cho caacutec tham hoa đang cha xay ra trong tương lai

Caacutec qu6c gia cũng đang đ6i diMn vai mot lo t caacutec rui ro mai g n li n vai caacutec hi m hoa coacute tdn s6 xudt hiMn rdt thdp như nuacutei lua phun hay thai ti t clc đoan trong khocircng gian vagrave caacutec higravenh m u mai cua tiacutenh d bi t6n thương liecircn quan tai sl phuc hQp vagrave ph thuoc l n nhau cua caacutec hM th6ng cocircng nghM magrave xatilde hoi hiMn đ i ph thuoc vagraveo năng lưQng vin thocircng tagravei chiacutenh vagrave ngacircn hagraveng giao thocircng tagravei nguyecircn nưac vagrave vM sinh vv Tham hoa h t nhacircn do soacuteng thdn a Fukushima Nhat Ban chi ra r ng tiacutenh d bi t6n thương mai đatilde nhacircn rong rui ro tham hoa vagrave coacute th gacircy ra sl sp đ6 bac thang vagrave moacutec n6i cua hM th6ng a caacutec cdp khaacutec nhau rdt khoacute coacute th tiacutenh toaacuten nhưng coacute th khuy ch đ i taacutec đong a cdp lũy thua

8

H n haacuten rui ro chưa hi n hCu

So vai caacutec hi m hoa khaacutec hi u bi t v rui ro h n haacuten rdt h n ch vagrave viMc quan lyacute rui ro nagravey cograven nhi u bdt cap H n haacuten khiacute hau lagrave mot hiMn tưQng khiacute hau hơn lagrave mot ldquohi m hoardquo HiMn tưQng nagravey chi tra thagravenh hi m hoa khi tra thagravenh h n haacuten nocircng nghiMp hay thuy văn ph thuoc vagraveo caacutec y u t6 khaacutec ngoagravei lưQng mưa

Taacutec đong cua hltn haacuten rotilde neacutet nh t trong san xu t nocircng nghi p vai thi t hlti đaacuteng k lan t6a sang caacutec lĩnh vlc kinh t khaacutec

Do khocircng coacute s6 liMu hM th6ng hay mot mocirc higravenh đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten toagraven cdu đaacuteng tin cay Baacuteo caacuteo nagravey khocircng th đưa ra mot đaacutenh giaacute trecircn toagraven th giai v đ c thugrave vagrave xu th rui ro h n haacuten Tuy vay caacutec b ng chung bi u lo khaacute rotilde muc đo vagrave sl liecircn quan l n nhau gifa anh hưang cua h n haacuten vai ty lM tu vong sl thinh vưQng sinh k nocircng thocircn an ninh lương thlc vagrave san xudt nocircng nghiMp (Higravenh 4) phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi di dacircn xung đot mocirci trưang vagrave chi tiecircu cocircng

Higravenh 4

Thi t hlti mugravea magraveng liecircn quan tai hltn haacuten aMozambique1990ndash

Nha ti n bo trong canh baacuteo sam vagrave s n sagraveng ung phoacute ty lM tu vong cao do h n haacuten a Saharan chacircu Phi nhfng năm 1970s đatilde khocircng l p l i Tuy nhiecircn taacutec đong kinh t xatilde hoi cua h n haacuten v n phacircn b6 khocircng đ u tap trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn s6ng b ng san xudt nocircng nghiMp tl cung dla vagraveo lưQng mưa

Trecircn toagraven th giai hltn haacuten van lagrave rui ro chưa hi n hCu vagrave a đia phương taacutec đong kinh t xatilde hoi cua hltn haacuten phacircn b6 khocircng đ u t p trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn

Trong b6i canh tăng trưang kinh t nhanh quan lyacute tagravei nguyecircn nưac khocircng phugrave hQp đe doa tai sl b n vfng cua kinh t vugraveng vagrave caacutec trung tacircm đocirc thi Tuy vay chi coacute mot vagravei nưac coacute ghi l i mot caacutech hM th6ng thiMt h i do h n haacuten gacircy ra hay coacute chiacutenh saacutech a cdp qu6c gia v đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten Đi u nagravey coacute nghĩa lagrave h n haacuten v n cograven lagrave mot rui ro chưa hiMn hfu bdt chdp anh hưang cua noacute tai san xudt nocircng nghiMp sinh k nocircng thocircn vagrave n n kinh t đocirc thi vagrave nocircng thocircn Viacute d trong caacutec v h n haacuten gdn đacircy san lưQng nocircng nghiMp giam 20ndash40 phdn trăm a Caribbean gacircy thiMt h i 234 ty USD a Uacutec6

vagrave 75 nocircng dacircn bi mdt tr ng mugravea magraveng mot v a Cong Hogravea Rap Syrian7

Coacute le rotilde neacutet hơn b t cl rui ro tham hoa nagraveo rui ro hltn haacuten lagrave do caacutec quy t đinh vagrave lla chon kinh t xatilde hoi

Đi u gigrave khi n lưQng mưa iacutet tra thagravenh tham hoa Rui ro h n haacuten đưQc higravenh thagravenh bai vocirc s6 caacutec y u t6 mocirci trưang kinh t vagrave xatilde hoi tdt ca đ u lagravem gia tăng tiacutenh d t6n thương vagrave nguy cơ đ6i vai ngưai dacircn vagrave n n kinh t Dưai đacircy lagrave caacutec nguyecircn nhacircn chiacutenh gacircy ra rui ro h n haacuten thuy văn vagrave nocircng nghiMp dugrave vay khocircng phai tdt ca caacutec nguyecircn nhacircn nagravey đ u đưQc cacircn nh c trong lap k ho ch phaacutet tri n

9

20095

Giam lưQng mưa bin đQng vagrave bin đAi khiacute hu LưQng mưa trung bigravenh hagraveng năm giam a racirct nhi u vugraveng trong th ky vua quad nhfng nơi suc eacutep v tagravei nguyecircn nưac gia tăng k ca caacutec giai đo n h n khocircng kh c nghiMt cũng tra thagravenh h n haacuten thuy văn hay nocircng nghiMp

Nghegraveo đoacutei vagrave tiacutenh d bi tAn thương 0 nocircng thocircn Caacutec ho nocircng thocircn nghegraveo magrave sinh k ph thuoc vagraveo san xudt nocircng nghiMp tl cdp dla vagraveo mưa coacute nguy cơ cao vagrave rdt d bi t6n thương đ6i vai h n haacuten trong khi coacute iacutet kha năng nhdt trong viMc kh c phc hay thiacutech ung vai taacutec đong Ca caacutec tran h n haacuten nh6 cũng coacute th d n đ n st giam san lưQng vagrave tagraven phaacute sinh k cua ho

Gia tăng nhu cAu nưYc do đocirc thi hoacutea cocircng nghip hoacutea du lich vagrave gia tăng kinh doanh nocircng nghip Tăng trưang kinh t a caacutec lĩnh vlc như du lich vai muc tiecircu th nưac cao hơn 3 đ n 10 ldn so vai tiecircu dugraveng ho gia đigravenh coacute th d n đ n sl gia tăng nhu cdu macircu thu n vai sl suy giam tagravei nguyecircn nưac n u khocircng đưQc quan lyacute mot caacutech than trong

Quan lyacute tagravei nguyecircn đt vagrave nưYc khocircng phugrave hQp Caacutec phương thuc canh taacutec vagrave nuocirci tr6ng nocircng nghiMp khocircng phugrave hQp lagrave caacutec y u t6 goacutep phdn t o ra rui ro h n haacuten coacute th x y ra a ca nhfng vugraveng coacute lưQng mưa cao hơn trung bigravenh hay tham chiacute đang gia tăng

Quan lyacute rii ro yu keacutem hoc khocircng hiu qua Do thiMt h i vagrave taacutec đong cua h n haacuten khocircng đưQc ghi l i mot caacutech hM th6ng vagrave chu y u anh hưang tai sl sinh t6n cua caacutec ho dacircn nocircng thocircn thưang coacute iacutet hay gdn như khocircng coacute m6i quan tacircm chiacutenh tri tai viMc giam thi u rui ro h n haacuten mot caacutech nghiecircm tuacutec

Bdt chdp ti n bo trong dl baacuteo canh baacuteo sam vagrave ung phoacute chi mot s6 iacutet caacutec qu6c gia đatilde xacircy dlng chiacutenh saacutech hay th ch nh m giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro h n haacuten vagrave h n haacuten iacutet khi đưQc đưa vagraveo caacutec chiacutenh saacutech hay th ch giam thi u rui ro tham hoa

Caacutec cơ quan khiacute tưQng coacute th đưQc trang bi đdy đu đ đaacutenh giaacute vagrave canh baacuteo ngagravey cagraveng chiacutenh xaacutec tuy nhiecircn ho khocircng coacute traacutech nhiMm giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy rui ro h n haacuten như su dng đdt quan lyacute tagravei nguyecircn nưac phaacutet tri n đocirc thi vagrave bao trQ xatilde hoi

Caacutec y u t6 nagravey lagravem gia tăng tiacutenh d bi t6n thương vagrave nguy cơ Vigrave vay bi n tăng cưang quan lyacute rui ro h n haacuten thagravenh mot phdn trong quan lyacute rui ro tham hoa coacute tiacutenh n n tang cho viMc duy trigrave chdt lưQng cuoc s6ng a caacutec qu6c gia bi anh hưang Baacuteo caacuteo nagravey chi đưa ra mot s6 nhigraven nhan sacircu ban đdu v sl phuc hQp cua rui ro h n haacuten toagraven cdu hi u bi t vagrave khaacutem phaacute đdy đu toagraven bo vdn đ lagrave thaacutech thuc cdn phai đưQc giai quy t trong nhfng năm tai

Caacutec no llc toagraven cAu taacutec đQng cua Khung Hagravenh ĐQng Hyogo

Baacuteo caacuteo cua caacutec Chiacutenh phu chi ra nhfng bưac ti n cơ ban trong viMc thlc hiMn mc tiecircu vagrave mc điacutech cua HFA đ c biMt trong tăng cưang quan lyacute tham hoa vagrave caacutec chiacutenh saacutech giuacutep thuacutec đ y khiacutea c nh nagravey (Higravenh 5) Đong llc lan cho viMc thlc hiMn HFA cũng đang đưQc gacircy dlng thocircng qua caacutec n6 llc cdp vugraveng vagrave ti u vugraveng

S6 lưQng vagrave ch t lưQng baacuteo caacuteo ti n đo HFA chlng t6 m6i quan tacircm gia tăng đ6i vai giam thi u rui ro tham hoa

S6 lưQng vagrave chdt lưQng baacuteo caacuteo cua caacutec qu6c gia cho thdy sl gia tăng m6i quan tacircm v chiacutenh tri đ6i vai giam thi u rui ro 82 qu6c gia vagrave vugraveng latildenh th6 đatilde chu n bi Baacuteo caacuteo Gifa kỳ cho giai đoan 2009ndash2011 vai t6ng s6 133 baacuteo caacuteo Ti n trigravenh chu n bi baacuteo caacuteo do caacutec chiacutenh phu caacutec cơ quan liecircn chiacutenh phu caacutec chiacutenh quy n đia phương a cdp qu6c gia vugraveng vagrave đia phương thlc hiMn Caacutec cơ quan nagravey đatilde tham vdn vai caacutec ngagravenh chu ch6t bao g6m nocircng nghiMp tagravei nguyecircn nưac giao thocircng y t vagrave giaacuteo dc

10

Higravenh 5

Ti n đo thlc hiMn HFA trecircn toagraven cdu đaacutenh giaacute k t qua trung bigravenh cho đi m tu 1 (khocircng đaacuteng k ) tai 5 (toagraven diMn)

Ki m đi m ti n đo thlc hiMn HFA a nhi u nhfng thiMt h i hay đaacutenh giaacute rui ro Dưai cdp đatilde giuacutep caacutec qu6c gia phan aacutenh đưQc n6 llc cua migravenh nh m tăng cưang năng llc vagrave xaacutec đinh đi m m nh đi m y u a cdp đia phương qu6c gia vagrave vugraveng Vai viMc đưa ra mot khuocircn kh6 giuacutep cho viMc phacircn tiacutech ti n trigravenh nagravey thuacutec đ y lap k ho ch chi n lưQc vagrave hưang tai đưa ra hagravenh đong

Thao lu n v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep xacircy dlng mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung

Khi caacutec chiacutenh phu cugraveng vai caacutec becircn tham gia tu cong đ6ng xatilde hoi dacircn sl vagrave kh6i nghiecircn cuu ki m đi m viMc thlc hiMn HFA truy n thocircng đưQc cai thiMn vagrave sl xacircy dlng đ6ng thuan gia tăng Đ c biMt thao luan v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep đưa ra mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung thuacutec đ y mot đ6i tho i thlc sl gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu vagrave xatilde hoi dacircn sl

Trong khi đatilde coacute ti n bo đaacuteng k v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute caacutec qu6c gia van g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

ViMc l6ng gheacutep giam thi u rui ro vagraveo lap k ho ch đdu tư cocircng phaacutet tri n đocirc thi lap k ho ch vagrave quan lyacute mocirci trưang vagrave bao trQ xatilde hoi ti p tc lagrave mot thaacutenh thuc Chi coacute mot s6 qu6c gia baacuteo caacuteo viMc ghi l i coacute hM th6ng

mot nua caacutec qu6c gia nagravey thlc hiMn đaacutenh giaacute đa rui ro vagrave dưai mot phdn tư thlc hiMn caacutec đaacutenh giaacute nagravey theo mot chu n mlc nhdt đinh M c dugrave caacutec con s6 nagravey đaacuteng quan ng i baacuteo caacuteo cua mot s6 qu6c gia đatilde phan aacutenh sl hi u bi t ngagravey cagraveng sacircu s c v nhfng y u t6 phuc hQp trong lĩnh vlc giam thi u rui ro tham hoa Đatilde nhan thdy caacutec bưac ti n kha quan vai viMc caacutec qu6c gia bưac đdu đi u chinh caacutec cocircng c phaacutet tri n nh m giam thi u rui ro tham hoa

Nh n thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đ ng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

Hai thaacutech thuc cơ ban khaacutec v n t6n t i đoacute lagrave bigravenh đng giai vagrave giaacuteo dc Năm 2009 chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo v nhfng thagravenh tlu cơ ban trong viMc l6ng gheacutep giai vagraveo giam thi u rui ro tham hoa vagrave con s6 nagravey khocircng tăng sau hai năm Nhan thuc cong đ6ng v rui ro vagrave caacutech thuc giam thi u lagrave y u t6 cơ ban trong viMc tăng cưang traacutech nhiMm giai trigravenh vagrave đam bao thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa nhưng chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde coacute ti n bo cơ ban v khiacutea c nh nagravey

Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đ c bi t lagrave trong caacutec ngagravenh vagrave a c p đia phương cograven vocirc cugraveng hltn ch

Khocircng ng c nhiecircn khi viMc thi u đaacutenh giaacute

11

rui ro vagrave tiacutenh toaacuten thiMt h i khi n caacutec qu6c gia g p khoacute khăn cho viMc giai trigravenh đdu tư v quan lyacute rui ro tham hoa Hdu h t caacutec qu6c gia a caacutec vugraveng đia lyacute vagrave muc thu nhap khaacutec nhau baacuteo caacuteo v ti n bo rdt h n ch trong viMc cung cdp ngu6n llc cho tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro Ngu6n llc phacircn b6 cho caacutec ngagravenh vagrave đia phương cho quan lyacute rui ro tham hoa cograven h n hp hơn nfa chi coacute 26 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde phacircn b6 ngacircn saacutech cho đia phương

Rdt nhi u caacutec t6 chuc vugraveng vagrave liecircn qu6c gia đatilde xacircy dlng thagravenh cocircng caacutec khuocircn kh6 vagrave chi n lưQc giam thi u rui ro M c dugrave vay thaacutech thuc trong quan lyacute rui ro xuyecircn biecircn giai v n cograven t6n t i Ti n bo trong hQp taacutec vugraveng v n cograven cham vagrave bi can tra bai cam k t cua caacutec qu6c gia thagravenh viecircn thi u ngu6n llc caacutec ưu tiecircn vagrave traacutech nhiMm macircu thu n nhau gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu Đ6ng thai caacutec khuocircn kh6 vugraveng thưang khocircng ragraveng buoc v phaacutep lyacute hay khocircng coacute biMn phaacutep ch tagravei đ6i vai viMc khocircng tuacircn thu cũng lagrave mot can tra lan cho viMc thlc hiMn mot caacutech hiMu qua M c dugrave coacute nhfng thaacutech thuc nagravey đatilde coacute mot s6 saacuteng ki n xuyecircn biecircn giai thagravenh cocircng như gifa caacutec nưac Rap chi ra nhfng viMc coacute th thlc hiMn đưQc

Khaacutem phaacute rui ro cacircn bng caacutec yeu t6 đ đưa ra lla chltn saacuteng su6t

Sl kh n thi t v kinh t chiacutenh tri cua giam thi u rui ro tham hoa v n bi lang traacutenh Caacutec caacute nhacircn coacute xu hưang tru hao giaacute tri nhfng mdt maacutet trong tương lai vagrave hM qua lagrave khocircng s n lograveng đdu tư hocircm nay cho mot ngagravey mai an toagraven hơn Caacutec chiacutenh tri gia vai tdm nhigraven h n ch xung quanh caacutec kỳ bdu cu ng n h n tham chiacute coacute khuynh hưang iacutet quan tacircm hơn Caacutec tham hoa lan coacute th t o ra đong llc xatilde hoi cho giam thi u rui ro nhưng khocircng phai luacutec nagraveo cũng đưQc chuy n thagravenh cam k t b n vfng Đ6ng thai trong khi đdu tư tăng cưang cho s n sagraveng ung phoacute iacutet khi coacute taacutec

đong tai caacutec m6i quan tacircm kinh t chiacutenh tri bdt di bdt dich giai quy t mot caacutech nghiecircm tuacutec caacutec y u t6 higravenh thagravenh rui ro ch c ch n s lagravem đưQc đi u nagravey

Khi thiMt h i taacutec đong vagrave rui ro tham hoa đưQc tiacutenh đ n mot caacutech đdy đu sl rotilde ragraveng cua kha năng thiMt h i trong tương lai s đu đ gacircy s6c vai caacutec chiacutenh phu vagrave khi n ho hagravenh đong d bdt kỳ hoagraven canh nagraveo tiacutenh toaacuten thiMt h i vagrave caacutec mocirc higravenh xaacutec sudt s thuacutec đ y caacutec quy t đinh coacute cacircn nh c ky lưang hơn dla trecircn đaacutenh giaacute chi phiacute lQi iacutech vagrave tiacutenh toaacuten cacircn b ng caacutec y u t6 trong đdu tư cocircng cong

Mlc đo thi t hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thi t hlti t6i đa se đu đ gacircy s6c vagrave khi n caacutec Chiacutenh phu hagravenh đong

ThiMt h i kinh t do tham hoa s rdt lan d Colombia ưac tiacutenh thiMt h i hagraveng năm do tham hoa lecircn tai gdn 1 GDP M c dugrave con s6 nagravey nh6 hơn so vai mdt maacutet do thdt nghiMp theo chu kỳ thiMt h i do tham hoa cao hơn chi phiacute cho l m phaacutet a muc 5 vagrave tương đương vai chi phiacute cua xung đot coacute vũ trang Thecircm vagraveo đoacute kha năng thiMt h i t6i đa cua tham hoa coacute chu kỳ l p l i 500 hay 1000 năm vagraveo khoang 23 hay 29 GDP tương đương vai thiMt h i cua caacutec cuoc khung hoang tagravei chiacutenh nhfng năm 1980s vagrave 1990s8 Nhfng con s6 nagravey chi ra r ng n u viMc ra quy t đinh dla trecircn đaacutenh giaacute hiMn thlc v chi phiacute vagrave lQi iacutech kinh t -xatilde hoi tdm quan trong cua quan lyacute rui ro tham hoa trong chiacutenh saacutech cocircng cdn đưQc đ t ngang tdm vai ki m soaacutet l m phaacutet hay giai quy t xung đot coacute vũ trang

Gheacutep hai đ6 thi kha năng thiMt h i t6i đa vagrave đaacutenh giaacute thiMt h i thưang xuyecircn do tham hoa diMn rong (Higravenh 6) cho thdy toagraven bo buc tranh v rui ro magrave caacutec chiacutenh phu đang đ6i m t Caacutec tiacutenh toaacuten v Colombia chi ra r ng chiacutenh phu coacute th phai chi tu 100000 USD m6i ldn vai s6 ldn lecircn tai hagraveng trăm m6i năm đ giai quy t thiMt h i tagravei san cocircng cũng như tagravei san caacute nhacircn khocircng đưQc bao hi m

12

Higravenh 6

Đưang k t hQp thi t hlti vưQt mlc cua Colombia Mexico vagrave Nepal9

TT l thit h i vưot m(c 10 coacute nghĩa lagrave kha năng thit h i tương (ng se vưot quaacute 10 lnnăm đ6i vai caacutec sl kitn coacute tn xuit taacutei xuit hin lagrave 01 năm hay 12 thaacuteng

cua caacutec nhoacutem dacircn coacute thu nhap thdp vagrave iacutet nhdt lagrave 30 năm mot ldn vai s6 ti n lecircn tai 1 ty USD

d Mecirc hi cocirc khocircng tiacutenh tai taacutec đong cua h n haacuten vagrave trong lĩnh vlc nocircng nghiMp chiacutenh phu coacute th phai chiu thiMt h i do tham hoa liecircn quan tai thai ti t lecircn tai hơn 1 triMu USD iacutet nhdt lagrave 50 ldn m6i năm vagrave hơn 1 ty USD iacutet nhdt 6 năm mot ldn d Nepal chiacutenh phu chiu traacutech nhiMm hoagraven toagraven đ6i vai thiMt h i 1 triMu USD vai gdn 10 ldn m6i năm vagrave gdn 100 triMu USD hai năm mot ldn10

Đacircy lagrave muc đo kha năng thiMt h i thlc cua caacutec qu6c gia necircu trecircn Caacutec con s6 chi ra muc đo ngacircn saacutech cocircng cdn thi t đ mot chiacutenh phu coacute th sua chfa caacutec tagravei san cocircng vagrave h6 trQ caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng thu nhap thdp phc h6i sau tham hoa Trecircn thlc t đa s6 caacutec chiacutenh phu khocircng đam đương đưQc traacutech nhiMm phc h6i caacutec thiMt h i đaacuteng k do caacutec tham hoa nh6 xay ra thưang xuyecircn vigrave nhfng thiMt h i nagravey thưang đưQc chuy n sang cho caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp gaacutenh chiu Vai mot vagravei ngo i lM đaacuteng k caacutec chiacutenh phu thưang iacutet khi đưQc chu n bi s n sagraveng vai ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng hay bao hi m đ coacute th chi tra cho kha năng bi thiMt h i t6i đa trong mot tham hoa iacutet khi xay ra nhưng tagraven kh6c Bi s6c bai traacutech nhiMm chi tra magrave ho chưa bao gia đaacutenh giaacute ky caacutec

Caacutec Chiacutenh phu phai gaacutenh chiu mot phdn lan trong t6ng thi t hlti vagrave r t hi m khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra cho caacutec thi t hlti nagravey

chiacutenh phu buoc phai dla vagraveo h6 trQ qu6c t magrave thưang lagrave cham vagrave khocircng ch c ch n cho phc h6i vagrave taacutei thi t sau tham hoa

Caacutec Chiacutenh phu cdn phai quy t đinh mlc đo rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc đo ho coacute th chuy n giao

Tu goacutec đo tagravei chiacutenh cho rui ro coacute ba chi n lưQc magrave chiacutenh phu coacute th aacutep dng đ quan lyacute rui ro tham hoa gif l i rui ro bao hi m cho rui ro vagraveho c chuy n giao rui ro đoacute cho caacutec thi trưang v6n (Higravenh 7) Lla chon chi n lưQc nagraveo thlc sl lagrave mot quy t đinh chiacutenh tri dla trecircn caacutec cacircn nh c như giaacute tri thiMt h i hagraveng năm vagrave kha năng thiMt h i cao nhdt kha năng tagravei chiacutenh hay năng llc đdu tư cho

13

Higravenh 7

Chi phiacute cua caacutec chi n lưQc tagravei chiacutenh cho rui ro trong caacutec phacircn tdng khaacutec nhau cua rui ro tham hoa12

giam thi u rui ro sl chdp nhan rui ro v m t Khi muc đo nguy cơ rui ro tăng lecircn chi phiacute xatilde hoi vagrave chiacutenh tri vagrave kha năng ti p can tai caacutec ngu6n tagravei chiacutenh cho rui ro

Caacutec cơ quan ho ch đinh bao hi m a mot qu6c gia thưang yecircu cdu cocircng ty bao hi m đam bao dl trf tai mot giai h n nhdt đinh đ trang trai rui ro Đacircy s lagrave h n ch đ6i vai chuy n giao rui ro n u doanh nghiMp bao hi m quy t đinh thi t lap mot ngưang thiMt h i magrave vưQt quaacute ngưang đoacute thiMt h i s khocircng đưQc bao hi m Mot viacute d lagrave ngưang 76 ty đocirc la My vai thai gian xudt hiMn l i cua rui ro lagrave 1500 năm t i Colombia Phiacute cho bao hi m rui ro dưai muc ngưang nagravey đưQc tiacutenh toaacuten dla vagraveo muc đo lưu gif goi lagrave khdu tru coacute nghĩa lagrave muc rui ro magrave chiacutenh phu quy t đinh gif l i Trong trưang hQp cua Colombia mot khoan khdu tru 1 coacute nghĩa lagrave chiacutenh phu s gif l i t6n thdt trung bigravenh hagraveng năm khoang 200 triMu USD Tugravey thuoc vagraveo muc đo rui ro caacutec chiacutenh phu quy t đinh gif l i vagrave giam thi u nguy cơ chi phiacute chuy n giao rui ro coacute th giam đaacuteng k viacute d coacute th lecircn tai 90 vai 1 khdu tru11

Mot danh mlc cacircn b ng giCa caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng khcc phlc vagrave đ n bugrave rui ro lagrave caacutech hi u qua nh t đ giam thi u rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet tri n

cho giam thi u nguy cơ s tăng theo cdp s6 nhacircn trong khi kha năng nhan bi t nhfng lQi iacutech trong mot thai gian nhdt đinh giam Nhigraven chung hiMu qua lQi iacutech - chi phiacute cao hơn khi caacutec chiacutenh phu đdu tư vagraveo giam thi u rui ro trecircn diMn rong magrave ho cdn gif l i b ng caacutech k t hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng vagrave kh c phc rui ro hơn lagrave kh c phc caacutec thiMt h i dl ki n hagraveng năm HiMu qua chi phiacute cua m6i chi n lưQc cdn đưQc đaacutenh giaacute viacute d như so saacutenh gifa hoagraven thiMn caacutec quy t đinh v xacircy dlng vagrave su dng đdt (chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng) vai viMc gia c6 caacutec togravea nhagrave khocircng an toagraven di dai cư dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao tai nhfng nơi iacutet nguy hi m hơn ho c thlc hiMn caacutec giai phaacutep giam thi u hi m hoa (chi n lưQc kh c phc rui ro)

M c dugrave kh c phc rui ro thưang coacute ty lM lQi iacutech - chi phiacute tiacutech clc lưang trưac vagrave traacutenh t o ra rui ro s coacute hiMu qua chi phiacute cao hơn rdt nhi u Đdu tư cho kh c phc rui ro coacute hiMu qua chi phiacute cao nhdt n u đưQc truacute trong vagraveo cai thiMn caacutec cơ sa h tdng quan trong vagrave d bi hư h i nhdt thay vigrave đdu tư trai rong cho nhi u tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Viacute d t i Mexico ty lM chi phiacute ndash lQi iacutech cho đdu tư vagraveo cung c6 caacutec cocircng trigravenh cocircng cong coacute nguy cơ cao hdp d n hơn nhi u so vai đdu tư vagraveo 20 tagravei san d bi hư h i nhdt

14

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

Higravenh 3 Năng llc quan lyacute rui ro vagrave phacircn lolti qu6c gia theo Ngacircn hagraveng th giai

Higravenh nagravey th hin sl ktt hop giCa năng llc quan lyacute rii ro cia caacutec qu6c gia so vai sl giagraveu sang cia hQ theo phacircn lo i vugraveng thu nhp cia Ngacircn hagraveng Tht giai Gn 90 qu6c gia coacute năng llc m nh nhit lagrave caacutec qu6c gia thu nhp cao Ngưoc l i caacutec qu6c gia thu nhp thip vagrave trung bigravenh chitm gn 95 cia đưwng ngũ phacircn vf vai năng llc thip nhit Sl xtp lo i nagravey dla trecircn mot phacircn tiacutech v caacutec chi s6 rii ro tham hQa xaacutec đfnh trong Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rii Ro Tham HQa năm 2009 (GAR09) nghegraveo đoacutei quan trf đocirc thf vagrave đfa phương ytu keacutem suy giam h sinh thaacutei vagrave tiacutenh hiu qua cia chiacutenh phi vagrave traacutech nhim giai trigravenh Moi mot phn năm đưoc chia ra dla trecircn s6 lưong qu6c gia nim trong h ng phacircn lo i cia Ngacircn hagraveng tht giai

Tham hoa anh hưang sacircu scc tai tre em vagrave gacircy ra di dai noi bo

Tre em đ c biMt d bi t6n thương Ưac tiacutenh hagraveng năm coacute iacutet nhdt 66 triMu tre em bi anh hưang bai ca tham hoa diMn rong vagrave tham hoa cao đo4 Tham hoa diMn rong lagravem giam ty lM tai trưang a Bolivia Indonesia Nepal vagrave ViMt Nam Tre em gaacutei dưang như bi anh hưang nhi u nhdt khoang caacutech v giai trong viMc ph6 cap giaacuteo dc ti u hoc tăng lecircn đaacuteng k sau caacutec tham hoa diMn rong Taacutec đong tai suc kh6e cua tre em cũng cdn đưQc đaacutenh giaacute đdy đu Tham hoa diMn rong lagravem gia tăng caacutec ca tiecircu chay a tre em dưai 5 tu6i a Bolivia suy dinh dưang a tre dưai 3 tu6i a Nepal vagrave gia tăng tu vong sơ sinh a ViMt Nam Đi u nagravey chi ra sl cdn thi t phai quan tacircm hơn tai tiacutenh d bi t6n thương vagrave nhu cdu cua tre em

Tham hoa cũng d n tai viMc nhi u ngưai phai di dai Ưac tiacutenh lũ lt a Pakistan năm 2010 khi n 6 triMu ngưai cdn ch6 cư truacute Lũ năm 2008 a An Đo cũng khi n ngdn dy ngưai dacircn phai dai kh6i nơi sinh s6ng cua migravenh Caacutec tham hoa diMn rong gacircy ra khoang 15 t6ng s6 nhagrave bi thiMt h i lagrave mot nguyecircn nhacircn khocircng hiMn hfu khi n ngưai dacircn phai di dai vai mot thlc t lagrave nhfng ngưai bi anh hưang trong caacutec tham hoa đoacute

thưang iacutet khi nhan đưQc cuu trQ nhacircn đ o

Tuy Baacuteo caacuteo nagravey khocircng đưa ra xu th rui ro thiMt m ng do đong đdt phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi hoacutea nhanh a caacutec vugraveng coacute nguy cơ đong đdt t i caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đatilde d n tai sl gia tăng lũy thua s6 ngưai vagrave tagravei san ti p xuacutec vai hi m hoa Ty lM tu vong cao do đong đdt x y ra năm 2010 a Haiti khocircng phai lagrave trưang hQp caacute biMt Caacutec thagravenh ph6 khaacutec như Dhaka a Bangladesh đ i diMn cho caacutec tham hoa đang cha xay ra trong tương lai

Caacutec qu6c gia cũng đang đ6i diMn vai mot lo t caacutec rui ro mai g n li n vai caacutec hi m hoa coacute tdn s6 xudt hiMn rdt thdp như nuacutei lua phun hay thai ti t clc đoan trong khocircng gian vagrave caacutec higravenh m u mai cua tiacutenh d bi t6n thương liecircn quan tai sl phuc hQp vagrave ph thuoc l n nhau cua caacutec hM th6ng cocircng nghM magrave xatilde hoi hiMn đ i ph thuoc vagraveo năng lưQng vin thocircng tagravei chiacutenh vagrave ngacircn hagraveng giao thocircng tagravei nguyecircn nưac vagrave vM sinh vv Tham hoa h t nhacircn do soacuteng thdn a Fukushima Nhat Ban chi ra r ng tiacutenh d bi t6n thương mai đatilde nhacircn rong rui ro tham hoa vagrave coacute th gacircy ra sl sp đ6 bac thang vagrave moacutec n6i cua hM th6ng a caacutec cdp khaacutec nhau rdt khoacute coacute th tiacutenh toaacuten nhưng coacute th khuy ch đ i taacutec đong a cdp lũy thua

8

H n haacuten rui ro chưa hi n hCu

So vai caacutec hi m hoa khaacutec hi u bi t v rui ro h n haacuten rdt h n ch vagrave viMc quan lyacute rui ro nagravey cograven nhi u bdt cap H n haacuten khiacute hau lagrave mot hiMn tưQng khiacute hau hơn lagrave mot ldquohi m hoardquo HiMn tưQng nagravey chi tra thagravenh hi m hoa khi tra thagravenh h n haacuten nocircng nghiMp hay thuy văn ph thuoc vagraveo caacutec y u t6 khaacutec ngoagravei lưQng mưa

Taacutec đong cua hltn haacuten rotilde neacutet nh t trong san xu t nocircng nghi p vai thi t hlti đaacuteng k lan t6a sang caacutec lĩnh vlc kinh t khaacutec

Do khocircng coacute s6 liMu hM th6ng hay mot mocirc higravenh đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten toagraven cdu đaacuteng tin cay Baacuteo caacuteo nagravey khocircng th đưa ra mot đaacutenh giaacute trecircn toagraven th giai v đ c thugrave vagrave xu th rui ro h n haacuten Tuy vay caacutec b ng chung bi u lo khaacute rotilde muc đo vagrave sl liecircn quan l n nhau gifa anh hưang cua h n haacuten vai ty lM tu vong sl thinh vưQng sinh k nocircng thocircn an ninh lương thlc vagrave san xudt nocircng nghiMp (Higravenh 4) phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi di dacircn xung đot mocirci trưang vagrave chi tiecircu cocircng

Higravenh 4

Thi t hlti mugravea magraveng liecircn quan tai hltn haacuten aMozambique1990ndash

Nha ti n bo trong canh baacuteo sam vagrave s n sagraveng ung phoacute ty lM tu vong cao do h n haacuten a Saharan chacircu Phi nhfng năm 1970s đatilde khocircng l p l i Tuy nhiecircn taacutec đong kinh t xatilde hoi cua h n haacuten v n phacircn b6 khocircng đ u tap trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn s6ng b ng san xudt nocircng nghiMp tl cung dla vagraveo lưQng mưa

Trecircn toagraven th giai hltn haacuten van lagrave rui ro chưa hi n hCu vagrave a đia phương taacutec đong kinh t xatilde hoi cua hltn haacuten phacircn b6 khocircng đ u t p trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn

Trong b6i canh tăng trưang kinh t nhanh quan lyacute tagravei nguyecircn nưac khocircng phugrave hQp đe doa tai sl b n vfng cua kinh t vugraveng vagrave caacutec trung tacircm đocirc thi Tuy vay chi coacute mot vagravei nưac coacute ghi l i mot caacutech hM th6ng thiMt h i do h n haacuten gacircy ra hay coacute chiacutenh saacutech a cdp qu6c gia v đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten Đi u nagravey coacute nghĩa lagrave h n haacuten v n cograven lagrave mot rui ro chưa hiMn hfu bdt chdp anh hưang cua noacute tai san xudt nocircng nghiMp sinh k nocircng thocircn vagrave n n kinh t đocirc thi vagrave nocircng thocircn Viacute d trong caacutec v h n haacuten gdn đacircy san lưQng nocircng nghiMp giam 20ndash40 phdn trăm a Caribbean gacircy thiMt h i 234 ty USD a Uacutec6

vagrave 75 nocircng dacircn bi mdt tr ng mugravea magraveng mot v a Cong Hogravea Rap Syrian7

Coacute le rotilde neacutet hơn b t cl rui ro tham hoa nagraveo rui ro hltn haacuten lagrave do caacutec quy t đinh vagrave lla chon kinh t xatilde hoi

Đi u gigrave khi n lưQng mưa iacutet tra thagravenh tham hoa Rui ro h n haacuten đưQc higravenh thagravenh bai vocirc s6 caacutec y u t6 mocirci trưang kinh t vagrave xatilde hoi tdt ca đ u lagravem gia tăng tiacutenh d t6n thương vagrave nguy cơ đ6i vai ngưai dacircn vagrave n n kinh t Dưai đacircy lagrave caacutec nguyecircn nhacircn chiacutenh gacircy ra rui ro h n haacuten thuy văn vagrave nocircng nghiMp dugrave vay khocircng phai tdt ca caacutec nguyecircn nhacircn nagravey đ u đưQc cacircn nh c trong lap k ho ch phaacutet tri n

9

20095

Giam lưQng mưa bin đQng vagrave bin đAi khiacute hu LưQng mưa trung bigravenh hagraveng năm giam a racirct nhi u vugraveng trong th ky vua quad nhfng nơi suc eacutep v tagravei nguyecircn nưac gia tăng k ca caacutec giai đo n h n khocircng kh c nghiMt cũng tra thagravenh h n haacuten thuy văn hay nocircng nghiMp

Nghegraveo đoacutei vagrave tiacutenh d bi tAn thương 0 nocircng thocircn Caacutec ho nocircng thocircn nghegraveo magrave sinh k ph thuoc vagraveo san xudt nocircng nghiMp tl cdp dla vagraveo mưa coacute nguy cơ cao vagrave rdt d bi t6n thương đ6i vai h n haacuten trong khi coacute iacutet kha năng nhdt trong viMc kh c phc hay thiacutech ung vai taacutec đong Ca caacutec tran h n haacuten nh6 cũng coacute th d n đ n st giam san lưQng vagrave tagraven phaacute sinh k cua ho

Gia tăng nhu cAu nưYc do đocirc thi hoacutea cocircng nghip hoacutea du lich vagrave gia tăng kinh doanh nocircng nghip Tăng trưang kinh t a caacutec lĩnh vlc như du lich vai muc tiecircu th nưac cao hơn 3 đ n 10 ldn so vai tiecircu dugraveng ho gia đigravenh coacute th d n đ n sl gia tăng nhu cdu macircu thu n vai sl suy giam tagravei nguyecircn nưac n u khocircng đưQc quan lyacute mot caacutech than trong

Quan lyacute tagravei nguyecircn đt vagrave nưYc khocircng phugrave hQp Caacutec phương thuc canh taacutec vagrave nuocirci tr6ng nocircng nghiMp khocircng phugrave hQp lagrave caacutec y u t6 goacutep phdn t o ra rui ro h n haacuten coacute th x y ra a ca nhfng vugraveng coacute lưQng mưa cao hơn trung bigravenh hay tham chiacute đang gia tăng

Quan lyacute rii ro yu keacutem hoc khocircng hiu qua Do thiMt h i vagrave taacutec đong cua h n haacuten khocircng đưQc ghi l i mot caacutech hM th6ng vagrave chu y u anh hưang tai sl sinh t6n cua caacutec ho dacircn nocircng thocircn thưang coacute iacutet hay gdn như khocircng coacute m6i quan tacircm chiacutenh tri tai viMc giam thi u rui ro h n haacuten mot caacutech nghiecircm tuacutec

Bdt chdp ti n bo trong dl baacuteo canh baacuteo sam vagrave ung phoacute chi mot s6 iacutet caacutec qu6c gia đatilde xacircy dlng chiacutenh saacutech hay th ch nh m giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro h n haacuten vagrave h n haacuten iacutet khi đưQc đưa vagraveo caacutec chiacutenh saacutech hay th ch giam thi u rui ro tham hoa

Caacutec cơ quan khiacute tưQng coacute th đưQc trang bi đdy đu đ đaacutenh giaacute vagrave canh baacuteo ngagravey cagraveng chiacutenh xaacutec tuy nhiecircn ho khocircng coacute traacutech nhiMm giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy rui ro h n haacuten như su dng đdt quan lyacute tagravei nguyecircn nưac phaacutet tri n đocirc thi vagrave bao trQ xatilde hoi

Caacutec y u t6 nagravey lagravem gia tăng tiacutenh d bi t6n thương vagrave nguy cơ Vigrave vay bi n tăng cưang quan lyacute rui ro h n haacuten thagravenh mot phdn trong quan lyacute rui ro tham hoa coacute tiacutenh n n tang cho viMc duy trigrave chdt lưQng cuoc s6ng a caacutec qu6c gia bi anh hưang Baacuteo caacuteo nagravey chi đưa ra mot s6 nhigraven nhan sacircu ban đdu v sl phuc hQp cua rui ro h n haacuten toagraven cdu hi u bi t vagrave khaacutem phaacute đdy đu toagraven bo vdn đ lagrave thaacutech thuc cdn phai đưQc giai quy t trong nhfng năm tai

Caacutec no llc toagraven cAu taacutec đQng cua Khung Hagravenh ĐQng Hyogo

Baacuteo caacuteo cua caacutec Chiacutenh phu chi ra nhfng bưac ti n cơ ban trong viMc thlc hiMn mc tiecircu vagrave mc điacutech cua HFA đ c biMt trong tăng cưang quan lyacute tham hoa vagrave caacutec chiacutenh saacutech giuacutep thuacutec đ y khiacutea c nh nagravey (Higravenh 5) Đong llc lan cho viMc thlc hiMn HFA cũng đang đưQc gacircy dlng thocircng qua caacutec n6 llc cdp vugraveng vagrave ti u vugraveng

S6 lưQng vagrave ch t lưQng baacuteo caacuteo ti n đo HFA chlng t6 m6i quan tacircm gia tăng đ6i vai giam thi u rui ro tham hoa

S6 lưQng vagrave chdt lưQng baacuteo caacuteo cua caacutec qu6c gia cho thdy sl gia tăng m6i quan tacircm v chiacutenh tri đ6i vai giam thi u rui ro 82 qu6c gia vagrave vugraveng latildenh th6 đatilde chu n bi Baacuteo caacuteo Gifa kỳ cho giai đoan 2009ndash2011 vai t6ng s6 133 baacuteo caacuteo Ti n trigravenh chu n bi baacuteo caacuteo do caacutec chiacutenh phu caacutec cơ quan liecircn chiacutenh phu caacutec chiacutenh quy n đia phương a cdp qu6c gia vugraveng vagrave đia phương thlc hiMn Caacutec cơ quan nagravey đatilde tham vdn vai caacutec ngagravenh chu ch6t bao g6m nocircng nghiMp tagravei nguyecircn nưac giao thocircng y t vagrave giaacuteo dc

10

Higravenh 5

Ti n đo thlc hiMn HFA trecircn toagraven cdu đaacutenh giaacute k t qua trung bigravenh cho đi m tu 1 (khocircng đaacuteng k ) tai 5 (toagraven diMn)

Ki m đi m ti n đo thlc hiMn HFA a nhi u nhfng thiMt h i hay đaacutenh giaacute rui ro Dưai cdp đatilde giuacutep caacutec qu6c gia phan aacutenh đưQc n6 llc cua migravenh nh m tăng cưang năng llc vagrave xaacutec đinh đi m m nh đi m y u a cdp đia phương qu6c gia vagrave vugraveng Vai viMc đưa ra mot khuocircn kh6 giuacutep cho viMc phacircn tiacutech ti n trigravenh nagravey thuacutec đ y lap k ho ch chi n lưQc vagrave hưang tai đưa ra hagravenh đong

Thao lu n v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep xacircy dlng mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung

Khi caacutec chiacutenh phu cugraveng vai caacutec becircn tham gia tu cong đ6ng xatilde hoi dacircn sl vagrave kh6i nghiecircn cuu ki m đi m viMc thlc hiMn HFA truy n thocircng đưQc cai thiMn vagrave sl xacircy dlng đ6ng thuan gia tăng Đ c biMt thao luan v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep đưa ra mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung thuacutec đ y mot đ6i tho i thlc sl gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu vagrave xatilde hoi dacircn sl

Trong khi đatilde coacute ti n bo đaacuteng k v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute caacutec qu6c gia van g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

ViMc l6ng gheacutep giam thi u rui ro vagraveo lap k ho ch đdu tư cocircng phaacutet tri n đocirc thi lap k ho ch vagrave quan lyacute mocirci trưang vagrave bao trQ xatilde hoi ti p tc lagrave mot thaacutenh thuc Chi coacute mot s6 qu6c gia baacuteo caacuteo viMc ghi l i coacute hM th6ng

mot nua caacutec qu6c gia nagravey thlc hiMn đaacutenh giaacute đa rui ro vagrave dưai mot phdn tư thlc hiMn caacutec đaacutenh giaacute nagravey theo mot chu n mlc nhdt đinh M c dugrave caacutec con s6 nagravey đaacuteng quan ng i baacuteo caacuteo cua mot s6 qu6c gia đatilde phan aacutenh sl hi u bi t ngagravey cagraveng sacircu s c v nhfng y u t6 phuc hQp trong lĩnh vlc giam thi u rui ro tham hoa Đatilde nhan thdy caacutec bưac ti n kha quan vai viMc caacutec qu6c gia bưac đdu đi u chinh caacutec cocircng c phaacutet tri n nh m giam thi u rui ro tham hoa

Nh n thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đ ng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

Hai thaacutech thuc cơ ban khaacutec v n t6n t i đoacute lagrave bigravenh đng giai vagrave giaacuteo dc Năm 2009 chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo v nhfng thagravenh tlu cơ ban trong viMc l6ng gheacutep giai vagraveo giam thi u rui ro tham hoa vagrave con s6 nagravey khocircng tăng sau hai năm Nhan thuc cong đ6ng v rui ro vagrave caacutech thuc giam thi u lagrave y u t6 cơ ban trong viMc tăng cưang traacutech nhiMm giai trigravenh vagrave đam bao thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa nhưng chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde coacute ti n bo cơ ban v khiacutea c nh nagravey

Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đ c bi t lagrave trong caacutec ngagravenh vagrave a c p đia phương cograven vocirc cugraveng hltn ch

Khocircng ng c nhiecircn khi viMc thi u đaacutenh giaacute

11

rui ro vagrave tiacutenh toaacuten thiMt h i khi n caacutec qu6c gia g p khoacute khăn cho viMc giai trigravenh đdu tư v quan lyacute rui ro tham hoa Hdu h t caacutec qu6c gia a caacutec vugraveng đia lyacute vagrave muc thu nhap khaacutec nhau baacuteo caacuteo v ti n bo rdt h n ch trong viMc cung cdp ngu6n llc cho tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro Ngu6n llc phacircn b6 cho caacutec ngagravenh vagrave đia phương cho quan lyacute rui ro tham hoa cograven h n hp hơn nfa chi coacute 26 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde phacircn b6 ngacircn saacutech cho đia phương

Rdt nhi u caacutec t6 chuc vugraveng vagrave liecircn qu6c gia đatilde xacircy dlng thagravenh cocircng caacutec khuocircn kh6 vagrave chi n lưQc giam thi u rui ro M c dugrave vay thaacutech thuc trong quan lyacute rui ro xuyecircn biecircn giai v n cograven t6n t i Ti n bo trong hQp taacutec vugraveng v n cograven cham vagrave bi can tra bai cam k t cua caacutec qu6c gia thagravenh viecircn thi u ngu6n llc caacutec ưu tiecircn vagrave traacutech nhiMm macircu thu n nhau gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu Đ6ng thai caacutec khuocircn kh6 vugraveng thưang khocircng ragraveng buoc v phaacutep lyacute hay khocircng coacute biMn phaacutep ch tagravei đ6i vai viMc khocircng tuacircn thu cũng lagrave mot can tra lan cho viMc thlc hiMn mot caacutech hiMu qua M c dugrave coacute nhfng thaacutech thuc nagravey đatilde coacute mot s6 saacuteng ki n xuyecircn biecircn giai thagravenh cocircng như gifa caacutec nưac Rap chi ra nhfng viMc coacute th thlc hiMn đưQc

Khaacutem phaacute rui ro cacircn bng caacutec yeu t6 đ đưa ra lla chltn saacuteng su6t

Sl kh n thi t v kinh t chiacutenh tri cua giam thi u rui ro tham hoa v n bi lang traacutenh Caacutec caacute nhacircn coacute xu hưang tru hao giaacute tri nhfng mdt maacutet trong tương lai vagrave hM qua lagrave khocircng s n lograveng đdu tư hocircm nay cho mot ngagravey mai an toagraven hơn Caacutec chiacutenh tri gia vai tdm nhigraven h n ch xung quanh caacutec kỳ bdu cu ng n h n tham chiacute coacute khuynh hưang iacutet quan tacircm hơn Caacutec tham hoa lan coacute th t o ra đong llc xatilde hoi cho giam thi u rui ro nhưng khocircng phai luacutec nagraveo cũng đưQc chuy n thagravenh cam k t b n vfng Đ6ng thai trong khi đdu tư tăng cưang cho s n sagraveng ung phoacute iacutet khi coacute taacutec

đong tai caacutec m6i quan tacircm kinh t chiacutenh tri bdt di bdt dich giai quy t mot caacutech nghiecircm tuacutec caacutec y u t6 higravenh thagravenh rui ro ch c ch n s lagravem đưQc đi u nagravey

Khi thiMt h i taacutec đong vagrave rui ro tham hoa đưQc tiacutenh đ n mot caacutech đdy đu sl rotilde ragraveng cua kha năng thiMt h i trong tương lai s đu đ gacircy s6c vai caacutec chiacutenh phu vagrave khi n ho hagravenh đong d bdt kỳ hoagraven canh nagraveo tiacutenh toaacuten thiMt h i vagrave caacutec mocirc higravenh xaacutec sudt s thuacutec đ y caacutec quy t đinh coacute cacircn nh c ky lưang hơn dla trecircn đaacutenh giaacute chi phiacute lQi iacutech vagrave tiacutenh toaacuten cacircn b ng caacutec y u t6 trong đdu tư cocircng cong

Mlc đo thi t hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thi t hlti t6i đa se đu đ gacircy s6c vagrave khi n caacutec Chiacutenh phu hagravenh đong

ThiMt h i kinh t do tham hoa s rdt lan d Colombia ưac tiacutenh thiMt h i hagraveng năm do tham hoa lecircn tai gdn 1 GDP M c dugrave con s6 nagravey nh6 hơn so vai mdt maacutet do thdt nghiMp theo chu kỳ thiMt h i do tham hoa cao hơn chi phiacute cho l m phaacutet a muc 5 vagrave tương đương vai chi phiacute cua xung đot coacute vũ trang Thecircm vagraveo đoacute kha năng thiMt h i t6i đa cua tham hoa coacute chu kỳ l p l i 500 hay 1000 năm vagraveo khoang 23 hay 29 GDP tương đương vai thiMt h i cua caacutec cuoc khung hoang tagravei chiacutenh nhfng năm 1980s vagrave 1990s8 Nhfng con s6 nagravey chi ra r ng n u viMc ra quy t đinh dla trecircn đaacutenh giaacute hiMn thlc v chi phiacute vagrave lQi iacutech kinh t -xatilde hoi tdm quan trong cua quan lyacute rui ro tham hoa trong chiacutenh saacutech cocircng cdn đưQc đ t ngang tdm vai ki m soaacutet l m phaacutet hay giai quy t xung đot coacute vũ trang

Gheacutep hai đ6 thi kha năng thiMt h i t6i đa vagrave đaacutenh giaacute thiMt h i thưang xuyecircn do tham hoa diMn rong (Higravenh 6) cho thdy toagraven bo buc tranh v rui ro magrave caacutec chiacutenh phu đang đ6i m t Caacutec tiacutenh toaacuten v Colombia chi ra r ng chiacutenh phu coacute th phai chi tu 100000 USD m6i ldn vai s6 ldn lecircn tai hagraveng trăm m6i năm đ giai quy t thiMt h i tagravei san cocircng cũng như tagravei san caacute nhacircn khocircng đưQc bao hi m

12

Higravenh 6

Đưang k t hQp thi t hlti vưQt mlc cua Colombia Mexico vagrave Nepal9

TT l thit h i vưot m(c 10 coacute nghĩa lagrave kha năng thit h i tương (ng se vưot quaacute 10 lnnăm đ6i vai caacutec sl kitn coacute tn xuit taacutei xuit hin lagrave 01 năm hay 12 thaacuteng

cua caacutec nhoacutem dacircn coacute thu nhap thdp vagrave iacutet nhdt lagrave 30 năm mot ldn vai s6 ti n lecircn tai 1 ty USD

d Mecirc hi cocirc khocircng tiacutenh tai taacutec đong cua h n haacuten vagrave trong lĩnh vlc nocircng nghiMp chiacutenh phu coacute th phai chiu thiMt h i do tham hoa liecircn quan tai thai ti t lecircn tai hơn 1 triMu USD iacutet nhdt lagrave 50 ldn m6i năm vagrave hơn 1 ty USD iacutet nhdt 6 năm mot ldn d Nepal chiacutenh phu chiu traacutech nhiMm hoagraven toagraven đ6i vai thiMt h i 1 triMu USD vai gdn 10 ldn m6i năm vagrave gdn 100 triMu USD hai năm mot ldn10

Đacircy lagrave muc đo kha năng thiMt h i thlc cua caacutec qu6c gia necircu trecircn Caacutec con s6 chi ra muc đo ngacircn saacutech cocircng cdn thi t đ mot chiacutenh phu coacute th sua chfa caacutec tagravei san cocircng vagrave h6 trQ caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng thu nhap thdp phc h6i sau tham hoa Trecircn thlc t đa s6 caacutec chiacutenh phu khocircng đam đương đưQc traacutech nhiMm phc h6i caacutec thiMt h i đaacuteng k do caacutec tham hoa nh6 xay ra thưang xuyecircn vigrave nhfng thiMt h i nagravey thưang đưQc chuy n sang cho caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp gaacutenh chiu Vai mot vagravei ngo i lM đaacuteng k caacutec chiacutenh phu thưang iacutet khi đưQc chu n bi s n sagraveng vai ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng hay bao hi m đ coacute th chi tra cho kha năng bi thiMt h i t6i đa trong mot tham hoa iacutet khi xay ra nhưng tagraven kh6c Bi s6c bai traacutech nhiMm chi tra magrave ho chưa bao gia đaacutenh giaacute ky caacutec

Caacutec Chiacutenh phu phai gaacutenh chiu mot phdn lan trong t6ng thi t hlti vagrave r t hi m khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra cho caacutec thi t hlti nagravey

chiacutenh phu buoc phai dla vagraveo h6 trQ qu6c t magrave thưang lagrave cham vagrave khocircng ch c ch n cho phc h6i vagrave taacutei thi t sau tham hoa

Caacutec Chiacutenh phu cdn phai quy t đinh mlc đo rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc đo ho coacute th chuy n giao

Tu goacutec đo tagravei chiacutenh cho rui ro coacute ba chi n lưQc magrave chiacutenh phu coacute th aacutep dng đ quan lyacute rui ro tham hoa gif l i rui ro bao hi m cho rui ro vagraveho c chuy n giao rui ro đoacute cho caacutec thi trưang v6n (Higravenh 7) Lla chon chi n lưQc nagraveo thlc sl lagrave mot quy t đinh chiacutenh tri dla trecircn caacutec cacircn nh c như giaacute tri thiMt h i hagraveng năm vagrave kha năng thiMt h i cao nhdt kha năng tagravei chiacutenh hay năng llc đdu tư cho

13

Higravenh 7

Chi phiacute cua caacutec chi n lưQc tagravei chiacutenh cho rui ro trong caacutec phacircn tdng khaacutec nhau cua rui ro tham hoa12

giam thi u rui ro sl chdp nhan rui ro v m t Khi muc đo nguy cơ rui ro tăng lecircn chi phiacute xatilde hoi vagrave chiacutenh tri vagrave kha năng ti p can tai caacutec ngu6n tagravei chiacutenh cho rui ro

Caacutec cơ quan ho ch đinh bao hi m a mot qu6c gia thưang yecircu cdu cocircng ty bao hi m đam bao dl trf tai mot giai h n nhdt đinh đ trang trai rui ro Đacircy s lagrave h n ch đ6i vai chuy n giao rui ro n u doanh nghiMp bao hi m quy t đinh thi t lap mot ngưang thiMt h i magrave vưQt quaacute ngưang đoacute thiMt h i s khocircng đưQc bao hi m Mot viacute d lagrave ngưang 76 ty đocirc la My vai thai gian xudt hiMn l i cua rui ro lagrave 1500 năm t i Colombia Phiacute cho bao hi m rui ro dưai muc ngưang nagravey đưQc tiacutenh toaacuten dla vagraveo muc đo lưu gif goi lagrave khdu tru coacute nghĩa lagrave muc rui ro magrave chiacutenh phu quy t đinh gif l i Trong trưang hQp cua Colombia mot khoan khdu tru 1 coacute nghĩa lagrave chiacutenh phu s gif l i t6n thdt trung bigravenh hagraveng năm khoang 200 triMu USD Tugravey thuoc vagraveo muc đo rui ro caacutec chiacutenh phu quy t đinh gif l i vagrave giam thi u nguy cơ chi phiacute chuy n giao rui ro coacute th giam đaacuteng k viacute d coacute th lecircn tai 90 vai 1 khdu tru11

Mot danh mlc cacircn b ng giCa caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng khcc phlc vagrave đ n bugrave rui ro lagrave caacutech hi u qua nh t đ giam thi u rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet tri n

cho giam thi u nguy cơ s tăng theo cdp s6 nhacircn trong khi kha năng nhan bi t nhfng lQi iacutech trong mot thai gian nhdt đinh giam Nhigraven chung hiMu qua lQi iacutech - chi phiacute cao hơn khi caacutec chiacutenh phu đdu tư vagraveo giam thi u rui ro trecircn diMn rong magrave ho cdn gif l i b ng caacutech k t hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng vagrave kh c phc rui ro hơn lagrave kh c phc caacutec thiMt h i dl ki n hagraveng năm HiMu qua chi phiacute cua m6i chi n lưQc cdn đưQc đaacutenh giaacute viacute d như so saacutenh gifa hoagraven thiMn caacutec quy t đinh v xacircy dlng vagrave su dng đdt (chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng) vai viMc gia c6 caacutec togravea nhagrave khocircng an toagraven di dai cư dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao tai nhfng nơi iacutet nguy hi m hơn ho c thlc hiMn caacutec giai phaacutep giam thi u hi m hoa (chi n lưQc kh c phc rui ro)

M c dugrave kh c phc rui ro thưang coacute ty lM lQi iacutech - chi phiacute tiacutech clc lưang trưac vagrave traacutenh t o ra rui ro s coacute hiMu qua chi phiacute cao hơn rdt nhi u Đdu tư cho kh c phc rui ro coacute hiMu qua chi phiacute cao nhdt n u đưQc truacute trong vagraveo cai thiMn caacutec cơ sa h tdng quan trong vagrave d bi hư h i nhdt thay vigrave đdu tư trai rong cho nhi u tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Viacute d t i Mexico ty lM chi phiacute ndash lQi iacutech cho đdu tư vagraveo cung c6 caacutec cocircng trigravenh cocircng cong coacute nguy cơ cao hdp d n hơn nhi u so vai đdu tư vagraveo 20 tagravei san d bi hư h i nhdt

14

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

H n haacuten rui ro chưa hi n hCu

So vai caacutec hi m hoa khaacutec hi u bi t v rui ro h n haacuten rdt h n ch vagrave viMc quan lyacute rui ro nagravey cograven nhi u bdt cap H n haacuten khiacute hau lagrave mot hiMn tưQng khiacute hau hơn lagrave mot ldquohi m hoardquo HiMn tưQng nagravey chi tra thagravenh hi m hoa khi tra thagravenh h n haacuten nocircng nghiMp hay thuy văn ph thuoc vagraveo caacutec y u t6 khaacutec ngoagravei lưQng mưa

Taacutec đong cua hltn haacuten rotilde neacutet nh t trong san xu t nocircng nghi p vai thi t hlti đaacuteng k lan t6a sang caacutec lĩnh vlc kinh t khaacutec

Do khocircng coacute s6 liMu hM th6ng hay mot mocirc higravenh đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten toagraven cdu đaacuteng tin cay Baacuteo caacuteo nagravey khocircng th đưa ra mot đaacutenh giaacute trecircn toagraven th giai v đ c thugrave vagrave xu th rui ro h n haacuten Tuy vay caacutec b ng chung bi u lo khaacute rotilde muc đo vagrave sl liecircn quan l n nhau gifa anh hưang cua h n haacuten vai ty lM tu vong sl thinh vưQng sinh k nocircng thocircn an ninh lương thlc vagrave san xudt nocircng nghiMp (Higravenh 4) phaacutet tri n kinh t vagrave đocirc thi di dacircn xung đot mocirci trưang vagrave chi tiecircu cocircng

Higravenh 4

Thi t hlti mugravea magraveng liecircn quan tai hltn haacuten aMozambique1990ndash

Nha ti n bo trong canh baacuteo sam vagrave s n sagraveng ung phoacute ty lM tu vong cao do h n haacuten a Saharan chacircu Phi nhfng năm 1970s đatilde khocircng l p l i Tuy nhiecircn taacutec đong kinh t xatilde hoi cua h n haacuten v n phacircn b6 khocircng đ u tap trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn s6ng b ng san xudt nocircng nghiMp tl cung dla vagraveo lưQng mưa

Trecircn toagraven th giai hltn haacuten van lagrave rui ro chưa hi n hCu vagrave a đia phương taacutec đong kinh t xatilde hoi cua hltn haacuten phacircn b6 khocircng đ u t p trung chu y u vagraveo caacutec ho nghegraveo nocircng thocircn

Trong b6i canh tăng trưang kinh t nhanh quan lyacute tagravei nguyecircn nưac khocircng phugrave hQp đe doa tai sl b n vfng cua kinh t vugraveng vagrave caacutec trung tacircm đocirc thi Tuy vay chi coacute mot vagravei nưac coacute ghi l i mot caacutech hM th6ng thiMt h i do h n haacuten gacircy ra hay coacute chiacutenh saacutech a cdp qu6c gia v đaacutenh giaacute rui ro h n haacuten Đi u nagravey coacute nghĩa lagrave h n haacuten v n cograven lagrave mot rui ro chưa hiMn hfu bdt chdp anh hưang cua noacute tai san xudt nocircng nghiMp sinh k nocircng thocircn vagrave n n kinh t đocirc thi vagrave nocircng thocircn Viacute d trong caacutec v h n haacuten gdn đacircy san lưQng nocircng nghiMp giam 20ndash40 phdn trăm a Caribbean gacircy thiMt h i 234 ty USD a Uacutec6

vagrave 75 nocircng dacircn bi mdt tr ng mugravea magraveng mot v a Cong Hogravea Rap Syrian7

Coacute le rotilde neacutet hơn b t cl rui ro tham hoa nagraveo rui ro hltn haacuten lagrave do caacutec quy t đinh vagrave lla chon kinh t xatilde hoi

Đi u gigrave khi n lưQng mưa iacutet tra thagravenh tham hoa Rui ro h n haacuten đưQc higravenh thagravenh bai vocirc s6 caacutec y u t6 mocirci trưang kinh t vagrave xatilde hoi tdt ca đ u lagravem gia tăng tiacutenh d t6n thương vagrave nguy cơ đ6i vai ngưai dacircn vagrave n n kinh t Dưai đacircy lagrave caacutec nguyecircn nhacircn chiacutenh gacircy ra rui ro h n haacuten thuy văn vagrave nocircng nghiMp dugrave vay khocircng phai tdt ca caacutec nguyecircn nhacircn nagravey đ u đưQc cacircn nh c trong lap k ho ch phaacutet tri n

9

20095

Giam lưQng mưa bin đQng vagrave bin đAi khiacute hu LưQng mưa trung bigravenh hagraveng năm giam a racirct nhi u vugraveng trong th ky vua quad nhfng nơi suc eacutep v tagravei nguyecircn nưac gia tăng k ca caacutec giai đo n h n khocircng kh c nghiMt cũng tra thagravenh h n haacuten thuy văn hay nocircng nghiMp

Nghegraveo đoacutei vagrave tiacutenh d bi tAn thương 0 nocircng thocircn Caacutec ho nocircng thocircn nghegraveo magrave sinh k ph thuoc vagraveo san xudt nocircng nghiMp tl cdp dla vagraveo mưa coacute nguy cơ cao vagrave rdt d bi t6n thương đ6i vai h n haacuten trong khi coacute iacutet kha năng nhdt trong viMc kh c phc hay thiacutech ung vai taacutec đong Ca caacutec tran h n haacuten nh6 cũng coacute th d n đ n st giam san lưQng vagrave tagraven phaacute sinh k cua ho

Gia tăng nhu cAu nưYc do đocirc thi hoacutea cocircng nghip hoacutea du lich vagrave gia tăng kinh doanh nocircng nghip Tăng trưang kinh t a caacutec lĩnh vlc như du lich vai muc tiecircu th nưac cao hơn 3 đ n 10 ldn so vai tiecircu dugraveng ho gia đigravenh coacute th d n đ n sl gia tăng nhu cdu macircu thu n vai sl suy giam tagravei nguyecircn nưac n u khocircng đưQc quan lyacute mot caacutech than trong

Quan lyacute tagravei nguyecircn đt vagrave nưYc khocircng phugrave hQp Caacutec phương thuc canh taacutec vagrave nuocirci tr6ng nocircng nghiMp khocircng phugrave hQp lagrave caacutec y u t6 goacutep phdn t o ra rui ro h n haacuten coacute th x y ra a ca nhfng vugraveng coacute lưQng mưa cao hơn trung bigravenh hay tham chiacute đang gia tăng

Quan lyacute rii ro yu keacutem hoc khocircng hiu qua Do thiMt h i vagrave taacutec đong cua h n haacuten khocircng đưQc ghi l i mot caacutech hM th6ng vagrave chu y u anh hưang tai sl sinh t6n cua caacutec ho dacircn nocircng thocircn thưang coacute iacutet hay gdn như khocircng coacute m6i quan tacircm chiacutenh tri tai viMc giam thi u rui ro h n haacuten mot caacutech nghiecircm tuacutec

Bdt chdp ti n bo trong dl baacuteo canh baacuteo sam vagrave ung phoacute chi mot s6 iacutet caacutec qu6c gia đatilde xacircy dlng chiacutenh saacutech hay th ch nh m giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro h n haacuten vagrave h n haacuten iacutet khi đưQc đưa vagraveo caacutec chiacutenh saacutech hay th ch giam thi u rui ro tham hoa

Caacutec cơ quan khiacute tưQng coacute th đưQc trang bi đdy đu đ đaacutenh giaacute vagrave canh baacuteo ngagravey cagraveng chiacutenh xaacutec tuy nhiecircn ho khocircng coacute traacutech nhiMm giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy rui ro h n haacuten như su dng đdt quan lyacute tagravei nguyecircn nưac phaacutet tri n đocirc thi vagrave bao trQ xatilde hoi

Caacutec y u t6 nagravey lagravem gia tăng tiacutenh d bi t6n thương vagrave nguy cơ Vigrave vay bi n tăng cưang quan lyacute rui ro h n haacuten thagravenh mot phdn trong quan lyacute rui ro tham hoa coacute tiacutenh n n tang cho viMc duy trigrave chdt lưQng cuoc s6ng a caacutec qu6c gia bi anh hưang Baacuteo caacuteo nagravey chi đưa ra mot s6 nhigraven nhan sacircu ban đdu v sl phuc hQp cua rui ro h n haacuten toagraven cdu hi u bi t vagrave khaacutem phaacute đdy đu toagraven bo vdn đ lagrave thaacutech thuc cdn phai đưQc giai quy t trong nhfng năm tai

Caacutec no llc toagraven cAu taacutec đQng cua Khung Hagravenh ĐQng Hyogo

Baacuteo caacuteo cua caacutec Chiacutenh phu chi ra nhfng bưac ti n cơ ban trong viMc thlc hiMn mc tiecircu vagrave mc điacutech cua HFA đ c biMt trong tăng cưang quan lyacute tham hoa vagrave caacutec chiacutenh saacutech giuacutep thuacutec đ y khiacutea c nh nagravey (Higravenh 5) Đong llc lan cho viMc thlc hiMn HFA cũng đang đưQc gacircy dlng thocircng qua caacutec n6 llc cdp vugraveng vagrave ti u vugraveng

S6 lưQng vagrave ch t lưQng baacuteo caacuteo ti n đo HFA chlng t6 m6i quan tacircm gia tăng đ6i vai giam thi u rui ro tham hoa

S6 lưQng vagrave chdt lưQng baacuteo caacuteo cua caacutec qu6c gia cho thdy sl gia tăng m6i quan tacircm v chiacutenh tri đ6i vai giam thi u rui ro 82 qu6c gia vagrave vugraveng latildenh th6 đatilde chu n bi Baacuteo caacuteo Gifa kỳ cho giai đoan 2009ndash2011 vai t6ng s6 133 baacuteo caacuteo Ti n trigravenh chu n bi baacuteo caacuteo do caacutec chiacutenh phu caacutec cơ quan liecircn chiacutenh phu caacutec chiacutenh quy n đia phương a cdp qu6c gia vugraveng vagrave đia phương thlc hiMn Caacutec cơ quan nagravey đatilde tham vdn vai caacutec ngagravenh chu ch6t bao g6m nocircng nghiMp tagravei nguyecircn nưac giao thocircng y t vagrave giaacuteo dc

10

Higravenh 5

Ti n đo thlc hiMn HFA trecircn toagraven cdu đaacutenh giaacute k t qua trung bigravenh cho đi m tu 1 (khocircng đaacuteng k ) tai 5 (toagraven diMn)

Ki m đi m ti n đo thlc hiMn HFA a nhi u nhfng thiMt h i hay đaacutenh giaacute rui ro Dưai cdp đatilde giuacutep caacutec qu6c gia phan aacutenh đưQc n6 llc cua migravenh nh m tăng cưang năng llc vagrave xaacutec đinh đi m m nh đi m y u a cdp đia phương qu6c gia vagrave vugraveng Vai viMc đưa ra mot khuocircn kh6 giuacutep cho viMc phacircn tiacutech ti n trigravenh nagravey thuacutec đ y lap k ho ch chi n lưQc vagrave hưang tai đưa ra hagravenh đong

Thao lu n v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep xacircy dlng mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung

Khi caacutec chiacutenh phu cugraveng vai caacutec becircn tham gia tu cong đ6ng xatilde hoi dacircn sl vagrave kh6i nghiecircn cuu ki m đi m viMc thlc hiMn HFA truy n thocircng đưQc cai thiMn vagrave sl xacircy dlng đ6ng thuan gia tăng Đ c biMt thao luan v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep đưa ra mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung thuacutec đ y mot đ6i tho i thlc sl gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu vagrave xatilde hoi dacircn sl

Trong khi đatilde coacute ti n bo đaacuteng k v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute caacutec qu6c gia van g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

ViMc l6ng gheacutep giam thi u rui ro vagraveo lap k ho ch đdu tư cocircng phaacutet tri n đocirc thi lap k ho ch vagrave quan lyacute mocirci trưang vagrave bao trQ xatilde hoi ti p tc lagrave mot thaacutenh thuc Chi coacute mot s6 qu6c gia baacuteo caacuteo viMc ghi l i coacute hM th6ng

mot nua caacutec qu6c gia nagravey thlc hiMn đaacutenh giaacute đa rui ro vagrave dưai mot phdn tư thlc hiMn caacutec đaacutenh giaacute nagravey theo mot chu n mlc nhdt đinh M c dugrave caacutec con s6 nagravey đaacuteng quan ng i baacuteo caacuteo cua mot s6 qu6c gia đatilde phan aacutenh sl hi u bi t ngagravey cagraveng sacircu s c v nhfng y u t6 phuc hQp trong lĩnh vlc giam thi u rui ro tham hoa Đatilde nhan thdy caacutec bưac ti n kha quan vai viMc caacutec qu6c gia bưac đdu đi u chinh caacutec cocircng c phaacutet tri n nh m giam thi u rui ro tham hoa

Nh n thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đ ng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

Hai thaacutech thuc cơ ban khaacutec v n t6n t i đoacute lagrave bigravenh đng giai vagrave giaacuteo dc Năm 2009 chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo v nhfng thagravenh tlu cơ ban trong viMc l6ng gheacutep giai vagraveo giam thi u rui ro tham hoa vagrave con s6 nagravey khocircng tăng sau hai năm Nhan thuc cong đ6ng v rui ro vagrave caacutech thuc giam thi u lagrave y u t6 cơ ban trong viMc tăng cưang traacutech nhiMm giai trigravenh vagrave đam bao thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa nhưng chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde coacute ti n bo cơ ban v khiacutea c nh nagravey

Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đ c bi t lagrave trong caacutec ngagravenh vagrave a c p đia phương cograven vocirc cugraveng hltn ch

Khocircng ng c nhiecircn khi viMc thi u đaacutenh giaacute

11

rui ro vagrave tiacutenh toaacuten thiMt h i khi n caacutec qu6c gia g p khoacute khăn cho viMc giai trigravenh đdu tư v quan lyacute rui ro tham hoa Hdu h t caacutec qu6c gia a caacutec vugraveng đia lyacute vagrave muc thu nhap khaacutec nhau baacuteo caacuteo v ti n bo rdt h n ch trong viMc cung cdp ngu6n llc cho tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro Ngu6n llc phacircn b6 cho caacutec ngagravenh vagrave đia phương cho quan lyacute rui ro tham hoa cograven h n hp hơn nfa chi coacute 26 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde phacircn b6 ngacircn saacutech cho đia phương

Rdt nhi u caacutec t6 chuc vugraveng vagrave liecircn qu6c gia đatilde xacircy dlng thagravenh cocircng caacutec khuocircn kh6 vagrave chi n lưQc giam thi u rui ro M c dugrave vay thaacutech thuc trong quan lyacute rui ro xuyecircn biecircn giai v n cograven t6n t i Ti n bo trong hQp taacutec vugraveng v n cograven cham vagrave bi can tra bai cam k t cua caacutec qu6c gia thagravenh viecircn thi u ngu6n llc caacutec ưu tiecircn vagrave traacutech nhiMm macircu thu n nhau gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu Đ6ng thai caacutec khuocircn kh6 vugraveng thưang khocircng ragraveng buoc v phaacutep lyacute hay khocircng coacute biMn phaacutep ch tagravei đ6i vai viMc khocircng tuacircn thu cũng lagrave mot can tra lan cho viMc thlc hiMn mot caacutech hiMu qua M c dugrave coacute nhfng thaacutech thuc nagravey đatilde coacute mot s6 saacuteng ki n xuyecircn biecircn giai thagravenh cocircng như gifa caacutec nưac Rap chi ra nhfng viMc coacute th thlc hiMn đưQc

Khaacutem phaacute rui ro cacircn bng caacutec yeu t6 đ đưa ra lla chltn saacuteng su6t

Sl kh n thi t v kinh t chiacutenh tri cua giam thi u rui ro tham hoa v n bi lang traacutenh Caacutec caacute nhacircn coacute xu hưang tru hao giaacute tri nhfng mdt maacutet trong tương lai vagrave hM qua lagrave khocircng s n lograveng đdu tư hocircm nay cho mot ngagravey mai an toagraven hơn Caacutec chiacutenh tri gia vai tdm nhigraven h n ch xung quanh caacutec kỳ bdu cu ng n h n tham chiacute coacute khuynh hưang iacutet quan tacircm hơn Caacutec tham hoa lan coacute th t o ra đong llc xatilde hoi cho giam thi u rui ro nhưng khocircng phai luacutec nagraveo cũng đưQc chuy n thagravenh cam k t b n vfng Đ6ng thai trong khi đdu tư tăng cưang cho s n sagraveng ung phoacute iacutet khi coacute taacutec

đong tai caacutec m6i quan tacircm kinh t chiacutenh tri bdt di bdt dich giai quy t mot caacutech nghiecircm tuacutec caacutec y u t6 higravenh thagravenh rui ro ch c ch n s lagravem đưQc đi u nagravey

Khi thiMt h i taacutec đong vagrave rui ro tham hoa đưQc tiacutenh đ n mot caacutech đdy đu sl rotilde ragraveng cua kha năng thiMt h i trong tương lai s đu đ gacircy s6c vai caacutec chiacutenh phu vagrave khi n ho hagravenh đong d bdt kỳ hoagraven canh nagraveo tiacutenh toaacuten thiMt h i vagrave caacutec mocirc higravenh xaacutec sudt s thuacutec đ y caacutec quy t đinh coacute cacircn nh c ky lưang hơn dla trecircn đaacutenh giaacute chi phiacute lQi iacutech vagrave tiacutenh toaacuten cacircn b ng caacutec y u t6 trong đdu tư cocircng cong

Mlc đo thi t hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thi t hlti t6i đa se đu đ gacircy s6c vagrave khi n caacutec Chiacutenh phu hagravenh đong

ThiMt h i kinh t do tham hoa s rdt lan d Colombia ưac tiacutenh thiMt h i hagraveng năm do tham hoa lecircn tai gdn 1 GDP M c dugrave con s6 nagravey nh6 hơn so vai mdt maacutet do thdt nghiMp theo chu kỳ thiMt h i do tham hoa cao hơn chi phiacute cho l m phaacutet a muc 5 vagrave tương đương vai chi phiacute cua xung đot coacute vũ trang Thecircm vagraveo đoacute kha năng thiMt h i t6i đa cua tham hoa coacute chu kỳ l p l i 500 hay 1000 năm vagraveo khoang 23 hay 29 GDP tương đương vai thiMt h i cua caacutec cuoc khung hoang tagravei chiacutenh nhfng năm 1980s vagrave 1990s8 Nhfng con s6 nagravey chi ra r ng n u viMc ra quy t đinh dla trecircn đaacutenh giaacute hiMn thlc v chi phiacute vagrave lQi iacutech kinh t -xatilde hoi tdm quan trong cua quan lyacute rui ro tham hoa trong chiacutenh saacutech cocircng cdn đưQc đ t ngang tdm vai ki m soaacutet l m phaacutet hay giai quy t xung đot coacute vũ trang

Gheacutep hai đ6 thi kha năng thiMt h i t6i đa vagrave đaacutenh giaacute thiMt h i thưang xuyecircn do tham hoa diMn rong (Higravenh 6) cho thdy toagraven bo buc tranh v rui ro magrave caacutec chiacutenh phu đang đ6i m t Caacutec tiacutenh toaacuten v Colombia chi ra r ng chiacutenh phu coacute th phai chi tu 100000 USD m6i ldn vai s6 ldn lecircn tai hagraveng trăm m6i năm đ giai quy t thiMt h i tagravei san cocircng cũng như tagravei san caacute nhacircn khocircng đưQc bao hi m

12

Higravenh 6

Đưang k t hQp thi t hlti vưQt mlc cua Colombia Mexico vagrave Nepal9

TT l thit h i vưot m(c 10 coacute nghĩa lagrave kha năng thit h i tương (ng se vưot quaacute 10 lnnăm đ6i vai caacutec sl kitn coacute tn xuit taacutei xuit hin lagrave 01 năm hay 12 thaacuteng

cua caacutec nhoacutem dacircn coacute thu nhap thdp vagrave iacutet nhdt lagrave 30 năm mot ldn vai s6 ti n lecircn tai 1 ty USD

d Mecirc hi cocirc khocircng tiacutenh tai taacutec đong cua h n haacuten vagrave trong lĩnh vlc nocircng nghiMp chiacutenh phu coacute th phai chiu thiMt h i do tham hoa liecircn quan tai thai ti t lecircn tai hơn 1 triMu USD iacutet nhdt lagrave 50 ldn m6i năm vagrave hơn 1 ty USD iacutet nhdt 6 năm mot ldn d Nepal chiacutenh phu chiu traacutech nhiMm hoagraven toagraven đ6i vai thiMt h i 1 triMu USD vai gdn 10 ldn m6i năm vagrave gdn 100 triMu USD hai năm mot ldn10

Đacircy lagrave muc đo kha năng thiMt h i thlc cua caacutec qu6c gia necircu trecircn Caacutec con s6 chi ra muc đo ngacircn saacutech cocircng cdn thi t đ mot chiacutenh phu coacute th sua chfa caacutec tagravei san cocircng vagrave h6 trQ caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng thu nhap thdp phc h6i sau tham hoa Trecircn thlc t đa s6 caacutec chiacutenh phu khocircng đam đương đưQc traacutech nhiMm phc h6i caacutec thiMt h i đaacuteng k do caacutec tham hoa nh6 xay ra thưang xuyecircn vigrave nhfng thiMt h i nagravey thưang đưQc chuy n sang cho caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp gaacutenh chiu Vai mot vagravei ngo i lM đaacuteng k caacutec chiacutenh phu thưang iacutet khi đưQc chu n bi s n sagraveng vai ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng hay bao hi m đ coacute th chi tra cho kha năng bi thiMt h i t6i đa trong mot tham hoa iacutet khi xay ra nhưng tagraven kh6c Bi s6c bai traacutech nhiMm chi tra magrave ho chưa bao gia đaacutenh giaacute ky caacutec

Caacutec Chiacutenh phu phai gaacutenh chiu mot phdn lan trong t6ng thi t hlti vagrave r t hi m khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra cho caacutec thi t hlti nagravey

chiacutenh phu buoc phai dla vagraveo h6 trQ qu6c t magrave thưang lagrave cham vagrave khocircng ch c ch n cho phc h6i vagrave taacutei thi t sau tham hoa

Caacutec Chiacutenh phu cdn phai quy t đinh mlc đo rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc đo ho coacute th chuy n giao

Tu goacutec đo tagravei chiacutenh cho rui ro coacute ba chi n lưQc magrave chiacutenh phu coacute th aacutep dng đ quan lyacute rui ro tham hoa gif l i rui ro bao hi m cho rui ro vagraveho c chuy n giao rui ro đoacute cho caacutec thi trưang v6n (Higravenh 7) Lla chon chi n lưQc nagraveo thlc sl lagrave mot quy t đinh chiacutenh tri dla trecircn caacutec cacircn nh c như giaacute tri thiMt h i hagraveng năm vagrave kha năng thiMt h i cao nhdt kha năng tagravei chiacutenh hay năng llc đdu tư cho

13

Higravenh 7

Chi phiacute cua caacutec chi n lưQc tagravei chiacutenh cho rui ro trong caacutec phacircn tdng khaacutec nhau cua rui ro tham hoa12

giam thi u rui ro sl chdp nhan rui ro v m t Khi muc đo nguy cơ rui ro tăng lecircn chi phiacute xatilde hoi vagrave chiacutenh tri vagrave kha năng ti p can tai caacutec ngu6n tagravei chiacutenh cho rui ro

Caacutec cơ quan ho ch đinh bao hi m a mot qu6c gia thưang yecircu cdu cocircng ty bao hi m đam bao dl trf tai mot giai h n nhdt đinh đ trang trai rui ro Đacircy s lagrave h n ch đ6i vai chuy n giao rui ro n u doanh nghiMp bao hi m quy t đinh thi t lap mot ngưang thiMt h i magrave vưQt quaacute ngưang đoacute thiMt h i s khocircng đưQc bao hi m Mot viacute d lagrave ngưang 76 ty đocirc la My vai thai gian xudt hiMn l i cua rui ro lagrave 1500 năm t i Colombia Phiacute cho bao hi m rui ro dưai muc ngưang nagravey đưQc tiacutenh toaacuten dla vagraveo muc đo lưu gif goi lagrave khdu tru coacute nghĩa lagrave muc rui ro magrave chiacutenh phu quy t đinh gif l i Trong trưang hQp cua Colombia mot khoan khdu tru 1 coacute nghĩa lagrave chiacutenh phu s gif l i t6n thdt trung bigravenh hagraveng năm khoang 200 triMu USD Tugravey thuoc vagraveo muc đo rui ro caacutec chiacutenh phu quy t đinh gif l i vagrave giam thi u nguy cơ chi phiacute chuy n giao rui ro coacute th giam đaacuteng k viacute d coacute th lecircn tai 90 vai 1 khdu tru11

Mot danh mlc cacircn b ng giCa caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng khcc phlc vagrave đ n bugrave rui ro lagrave caacutech hi u qua nh t đ giam thi u rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet tri n

cho giam thi u nguy cơ s tăng theo cdp s6 nhacircn trong khi kha năng nhan bi t nhfng lQi iacutech trong mot thai gian nhdt đinh giam Nhigraven chung hiMu qua lQi iacutech - chi phiacute cao hơn khi caacutec chiacutenh phu đdu tư vagraveo giam thi u rui ro trecircn diMn rong magrave ho cdn gif l i b ng caacutech k t hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng vagrave kh c phc rui ro hơn lagrave kh c phc caacutec thiMt h i dl ki n hagraveng năm HiMu qua chi phiacute cua m6i chi n lưQc cdn đưQc đaacutenh giaacute viacute d như so saacutenh gifa hoagraven thiMn caacutec quy t đinh v xacircy dlng vagrave su dng đdt (chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng) vai viMc gia c6 caacutec togravea nhagrave khocircng an toagraven di dai cư dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao tai nhfng nơi iacutet nguy hi m hơn ho c thlc hiMn caacutec giai phaacutep giam thi u hi m hoa (chi n lưQc kh c phc rui ro)

M c dugrave kh c phc rui ro thưang coacute ty lM lQi iacutech - chi phiacute tiacutech clc lưang trưac vagrave traacutenh t o ra rui ro s coacute hiMu qua chi phiacute cao hơn rdt nhi u Đdu tư cho kh c phc rui ro coacute hiMu qua chi phiacute cao nhdt n u đưQc truacute trong vagraveo cai thiMn caacutec cơ sa h tdng quan trong vagrave d bi hư h i nhdt thay vigrave đdu tư trai rong cho nhi u tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Viacute d t i Mexico ty lM chi phiacute ndash lQi iacutech cho đdu tư vagraveo cung c6 caacutec cocircng trigravenh cocircng cong coacute nguy cơ cao hdp d n hơn nhi u so vai đdu tư vagraveo 20 tagravei san d bi hư h i nhdt

14

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

Giam lưQng mưa bin đQng vagrave bin đAi khiacute hu LưQng mưa trung bigravenh hagraveng năm giam a racirct nhi u vugraveng trong th ky vua quad nhfng nơi suc eacutep v tagravei nguyecircn nưac gia tăng k ca caacutec giai đo n h n khocircng kh c nghiMt cũng tra thagravenh h n haacuten thuy văn hay nocircng nghiMp

Nghegraveo đoacutei vagrave tiacutenh d bi tAn thương 0 nocircng thocircn Caacutec ho nocircng thocircn nghegraveo magrave sinh k ph thuoc vagraveo san xudt nocircng nghiMp tl cdp dla vagraveo mưa coacute nguy cơ cao vagrave rdt d bi t6n thương đ6i vai h n haacuten trong khi coacute iacutet kha năng nhdt trong viMc kh c phc hay thiacutech ung vai taacutec đong Ca caacutec tran h n haacuten nh6 cũng coacute th d n đ n st giam san lưQng vagrave tagraven phaacute sinh k cua ho

Gia tăng nhu cAu nưYc do đocirc thi hoacutea cocircng nghip hoacutea du lich vagrave gia tăng kinh doanh nocircng nghip Tăng trưang kinh t a caacutec lĩnh vlc như du lich vai muc tiecircu th nưac cao hơn 3 đ n 10 ldn so vai tiecircu dugraveng ho gia đigravenh coacute th d n đ n sl gia tăng nhu cdu macircu thu n vai sl suy giam tagravei nguyecircn nưac n u khocircng đưQc quan lyacute mot caacutech than trong

Quan lyacute tagravei nguyecircn đt vagrave nưYc khocircng phugrave hQp Caacutec phương thuc canh taacutec vagrave nuocirci tr6ng nocircng nghiMp khocircng phugrave hQp lagrave caacutec y u t6 goacutep phdn t o ra rui ro h n haacuten coacute th x y ra a ca nhfng vugraveng coacute lưQng mưa cao hơn trung bigravenh hay tham chiacute đang gia tăng

Quan lyacute rii ro yu keacutem hoc khocircng hiu qua Do thiMt h i vagrave taacutec đong cua h n haacuten khocircng đưQc ghi l i mot caacutech hM th6ng vagrave chu y u anh hưang tai sl sinh t6n cua caacutec ho dacircn nocircng thocircn thưang coacute iacutet hay gdn như khocircng coacute m6i quan tacircm chiacutenh tri tai viMc giam thi u rui ro h n haacuten mot caacutech nghiecircm tuacutec

Bdt chdp ti n bo trong dl baacuteo canh baacuteo sam vagrave ung phoacute chi mot s6 iacutet caacutec qu6c gia đatilde xacircy dlng chiacutenh saacutech hay th ch nh m giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy ra rui ro h n haacuten vagrave h n haacuten iacutet khi đưQc đưa vagraveo caacutec chiacutenh saacutech hay th ch giam thi u rui ro tham hoa

Caacutec cơ quan khiacute tưQng coacute th đưQc trang bi đdy đu đ đaacutenh giaacute vagrave canh baacuteo ngagravey cagraveng chiacutenh xaacutec tuy nhiecircn ho khocircng coacute traacutech nhiMm giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn gacircy rui ro h n haacuten như su dng đdt quan lyacute tagravei nguyecircn nưac phaacutet tri n đocirc thi vagrave bao trQ xatilde hoi

Caacutec y u t6 nagravey lagravem gia tăng tiacutenh d bi t6n thương vagrave nguy cơ Vigrave vay bi n tăng cưang quan lyacute rui ro h n haacuten thagravenh mot phdn trong quan lyacute rui ro tham hoa coacute tiacutenh n n tang cho viMc duy trigrave chdt lưQng cuoc s6ng a caacutec qu6c gia bi anh hưang Baacuteo caacuteo nagravey chi đưa ra mot s6 nhigraven nhan sacircu ban đdu v sl phuc hQp cua rui ro h n haacuten toagraven cdu hi u bi t vagrave khaacutem phaacute đdy đu toagraven bo vdn đ lagrave thaacutech thuc cdn phai đưQc giai quy t trong nhfng năm tai

Caacutec no llc toagraven cAu taacutec đQng cua Khung Hagravenh ĐQng Hyogo

Baacuteo caacuteo cua caacutec Chiacutenh phu chi ra nhfng bưac ti n cơ ban trong viMc thlc hiMn mc tiecircu vagrave mc điacutech cua HFA đ c biMt trong tăng cưang quan lyacute tham hoa vagrave caacutec chiacutenh saacutech giuacutep thuacutec đ y khiacutea c nh nagravey (Higravenh 5) Đong llc lan cho viMc thlc hiMn HFA cũng đang đưQc gacircy dlng thocircng qua caacutec n6 llc cdp vugraveng vagrave ti u vugraveng

S6 lưQng vagrave ch t lưQng baacuteo caacuteo ti n đo HFA chlng t6 m6i quan tacircm gia tăng đ6i vai giam thi u rui ro tham hoa

S6 lưQng vagrave chdt lưQng baacuteo caacuteo cua caacutec qu6c gia cho thdy sl gia tăng m6i quan tacircm v chiacutenh tri đ6i vai giam thi u rui ro 82 qu6c gia vagrave vugraveng latildenh th6 đatilde chu n bi Baacuteo caacuteo Gifa kỳ cho giai đoan 2009ndash2011 vai t6ng s6 133 baacuteo caacuteo Ti n trigravenh chu n bi baacuteo caacuteo do caacutec chiacutenh phu caacutec cơ quan liecircn chiacutenh phu caacutec chiacutenh quy n đia phương a cdp qu6c gia vugraveng vagrave đia phương thlc hiMn Caacutec cơ quan nagravey đatilde tham vdn vai caacutec ngagravenh chu ch6t bao g6m nocircng nghiMp tagravei nguyecircn nưac giao thocircng y t vagrave giaacuteo dc

10

Higravenh 5

Ti n đo thlc hiMn HFA trecircn toagraven cdu đaacutenh giaacute k t qua trung bigravenh cho đi m tu 1 (khocircng đaacuteng k ) tai 5 (toagraven diMn)

Ki m đi m ti n đo thlc hiMn HFA a nhi u nhfng thiMt h i hay đaacutenh giaacute rui ro Dưai cdp đatilde giuacutep caacutec qu6c gia phan aacutenh đưQc n6 llc cua migravenh nh m tăng cưang năng llc vagrave xaacutec đinh đi m m nh đi m y u a cdp đia phương qu6c gia vagrave vugraveng Vai viMc đưa ra mot khuocircn kh6 giuacutep cho viMc phacircn tiacutech ti n trigravenh nagravey thuacutec đ y lap k ho ch chi n lưQc vagrave hưang tai đưa ra hagravenh đong

Thao lu n v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep xacircy dlng mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung

Khi caacutec chiacutenh phu cugraveng vai caacutec becircn tham gia tu cong đ6ng xatilde hoi dacircn sl vagrave kh6i nghiecircn cuu ki m đi m viMc thlc hiMn HFA truy n thocircng đưQc cai thiMn vagrave sl xacircy dlng đ6ng thuan gia tăng Đ c biMt thao luan v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep đưa ra mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung thuacutec đ y mot đ6i tho i thlc sl gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu vagrave xatilde hoi dacircn sl

Trong khi đatilde coacute ti n bo đaacuteng k v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute caacutec qu6c gia van g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

ViMc l6ng gheacutep giam thi u rui ro vagraveo lap k ho ch đdu tư cocircng phaacutet tri n đocirc thi lap k ho ch vagrave quan lyacute mocirci trưang vagrave bao trQ xatilde hoi ti p tc lagrave mot thaacutenh thuc Chi coacute mot s6 qu6c gia baacuteo caacuteo viMc ghi l i coacute hM th6ng

mot nua caacutec qu6c gia nagravey thlc hiMn đaacutenh giaacute đa rui ro vagrave dưai mot phdn tư thlc hiMn caacutec đaacutenh giaacute nagravey theo mot chu n mlc nhdt đinh M c dugrave caacutec con s6 nagravey đaacuteng quan ng i baacuteo caacuteo cua mot s6 qu6c gia đatilde phan aacutenh sl hi u bi t ngagravey cagraveng sacircu s c v nhfng y u t6 phuc hQp trong lĩnh vlc giam thi u rui ro tham hoa Đatilde nhan thdy caacutec bưac ti n kha quan vai viMc caacutec qu6c gia bưac đdu đi u chinh caacutec cocircng c phaacutet tri n nh m giam thi u rui ro tham hoa

Nh n thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đ ng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

Hai thaacutech thuc cơ ban khaacutec v n t6n t i đoacute lagrave bigravenh đng giai vagrave giaacuteo dc Năm 2009 chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo v nhfng thagravenh tlu cơ ban trong viMc l6ng gheacutep giai vagraveo giam thi u rui ro tham hoa vagrave con s6 nagravey khocircng tăng sau hai năm Nhan thuc cong đ6ng v rui ro vagrave caacutech thuc giam thi u lagrave y u t6 cơ ban trong viMc tăng cưang traacutech nhiMm giai trigravenh vagrave đam bao thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa nhưng chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde coacute ti n bo cơ ban v khiacutea c nh nagravey

Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đ c bi t lagrave trong caacutec ngagravenh vagrave a c p đia phương cograven vocirc cugraveng hltn ch

Khocircng ng c nhiecircn khi viMc thi u đaacutenh giaacute

11

rui ro vagrave tiacutenh toaacuten thiMt h i khi n caacutec qu6c gia g p khoacute khăn cho viMc giai trigravenh đdu tư v quan lyacute rui ro tham hoa Hdu h t caacutec qu6c gia a caacutec vugraveng đia lyacute vagrave muc thu nhap khaacutec nhau baacuteo caacuteo v ti n bo rdt h n ch trong viMc cung cdp ngu6n llc cho tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro Ngu6n llc phacircn b6 cho caacutec ngagravenh vagrave đia phương cho quan lyacute rui ro tham hoa cograven h n hp hơn nfa chi coacute 26 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde phacircn b6 ngacircn saacutech cho đia phương

Rdt nhi u caacutec t6 chuc vugraveng vagrave liecircn qu6c gia đatilde xacircy dlng thagravenh cocircng caacutec khuocircn kh6 vagrave chi n lưQc giam thi u rui ro M c dugrave vay thaacutech thuc trong quan lyacute rui ro xuyecircn biecircn giai v n cograven t6n t i Ti n bo trong hQp taacutec vugraveng v n cograven cham vagrave bi can tra bai cam k t cua caacutec qu6c gia thagravenh viecircn thi u ngu6n llc caacutec ưu tiecircn vagrave traacutech nhiMm macircu thu n nhau gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu Đ6ng thai caacutec khuocircn kh6 vugraveng thưang khocircng ragraveng buoc v phaacutep lyacute hay khocircng coacute biMn phaacutep ch tagravei đ6i vai viMc khocircng tuacircn thu cũng lagrave mot can tra lan cho viMc thlc hiMn mot caacutech hiMu qua M c dugrave coacute nhfng thaacutech thuc nagravey đatilde coacute mot s6 saacuteng ki n xuyecircn biecircn giai thagravenh cocircng như gifa caacutec nưac Rap chi ra nhfng viMc coacute th thlc hiMn đưQc

Khaacutem phaacute rui ro cacircn bng caacutec yeu t6 đ đưa ra lla chltn saacuteng su6t

Sl kh n thi t v kinh t chiacutenh tri cua giam thi u rui ro tham hoa v n bi lang traacutenh Caacutec caacute nhacircn coacute xu hưang tru hao giaacute tri nhfng mdt maacutet trong tương lai vagrave hM qua lagrave khocircng s n lograveng đdu tư hocircm nay cho mot ngagravey mai an toagraven hơn Caacutec chiacutenh tri gia vai tdm nhigraven h n ch xung quanh caacutec kỳ bdu cu ng n h n tham chiacute coacute khuynh hưang iacutet quan tacircm hơn Caacutec tham hoa lan coacute th t o ra đong llc xatilde hoi cho giam thi u rui ro nhưng khocircng phai luacutec nagraveo cũng đưQc chuy n thagravenh cam k t b n vfng Đ6ng thai trong khi đdu tư tăng cưang cho s n sagraveng ung phoacute iacutet khi coacute taacutec

đong tai caacutec m6i quan tacircm kinh t chiacutenh tri bdt di bdt dich giai quy t mot caacutech nghiecircm tuacutec caacutec y u t6 higravenh thagravenh rui ro ch c ch n s lagravem đưQc đi u nagravey

Khi thiMt h i taacutec đong vagrave rui ro tham hoa đưQc tiacutenh đ n mot caacutech đdy đu sl rotilde ragraveng cua kha năng thiMt h i trong tương lai s đu đ gacircy s6c vai caacutec chiacutenh phu vagrave khi n ho hagravenh đong d bdt kỳ hoagraven canh nagraveo tiacutenh toaacuten thiMt h i vagrave caacutec mocirc higravenh xaacutec sudt s thuacutec đ y caacutec quy t đinh coacute cacircn nh c ky lưang hơn dla trecircn đaacutenh giaacute chi phiacute lQi iacutech vagrave tiacutenh toaacuten cacircn b ng caacutec y u t6 trong đdu tư cocircng cong

Mlc đo thi t hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thi t hlti t6i đa se đu đ gacircy s6c vagrave khi n caacutec Chiacutenh phu hagravenh đong

ThiMt h i kinh t do tham hoa s rdt lan d Colombia ưac tiacutenh thiMt h i hagraveng năm do tham hoa lecircn tai gdn 1 GDP M c dugrave con s6 nagravey nh6 hơn so vai mdt maacutet do thdt nghiMp theo chu kỳ thiMt h i do tham hoa cao hơn chi phiacute cho l m phaacutet a muc 5 vagrave tương đương vai chi phiacute cua xung đot coacute vũ trang Thecircm vagraveo đoacute kha năng thiMt h i t6i đa cua tham hoa coacute chu kỳ l p l i 500 hay 1000 năm vagraveo khoang 23 hay 29 GDP tương đương vai thiMt h i cua caacutec cuoc khung hoang tagravei chiacutenh nhfng năm 1980s vagrave 1990s8 Nhfng con s6 nagravey chi ra r ng n u viMc ra quy t đinh dla trecircn đaacutenh giaacute hiMn thlc v chi phiacute vagrave lQi iacutech kinh t -xatilde hoi tdm quan trong cua quan lyacute rui ro tham hoa trong chiacutenh saacutech cocircng cdn đưQc đ t ngang tdm vai ki m soaacutet l m phaacutet hay giai quy t xung đot coacute vũ trang

Gheacutep hai đ6 thi kha năng thiMt h i t6i đa vagrave đaacutenh giaacute thiMt h i thưang xuyecircn do tham hoa diMn rong (Higravenh 6) cho thdy toagraven bo buc tranh v rui ro magrave caacutec chiacutenh phu đang đ6i m t Caacutec tiacutenh toaacuten v Colombia chi ra r ng chiacutenh phu coacute th phai chi tu 100000 USD m6i ldn vai s6 ldn lecircn tai hagraveng trăm m6i năm đ giai quy t thiMt h i tagravei san cocircng cũng như tagravei san caacute nhacircn khocircng đưQc bao hi m

12

Higravenh 6

Đưang k t hQp thi t hlti vưQt mlc cua Colombia Mexico vagrave Nepal9

TT l thit h i vưot m(c 10 coacute nghĩa lagrave kha năng thit h i tương (ng se vưot quaacute 10 lnnăm đ6i vai caacutec sl kitn coacute tn xuit taacutei xuit hin lagrave 01 năm hay 12 thaacuteng

cua caacutec nhoacutem dacircn coacute thu nhap thdp vagrave iacutet nhdt lagrave 30 năm mot ldn vai s6 ti n lecircn tai 1 ty USD

d Mecirc hi cocirc khocircng tiacutenh tai taacutec đong cua h n haacuten vagrave trong lĩnh vlc nocircng nghiMp chiacutenh phu coacute th phai chiu thiMt h i do tham hoa liecircn quan tai thai ti t lecircn tai hơn 1 triMu USD iacutet nhdt lagrave 50 ldn m6i năm vagrave hơn 1 ty USD iacutet nhdt 6 năm mot ldn d Nepal chiacutenh phu chiu traacutech nhiMm hoagraven toagraven đ6i vai thiMt h i 1 triMu USD vai gdn 10 ldn m6i năm vagrave gdn 100 triMu USD hai năm mot ldn10

Đacircy lagrave muc đo kha năng thiMt h i thlc cua caacutec qu6c gia necircu trecircn Caacutec con s6 chi ra muc đo ngacircn saacutech cocircng cdn thi t đ mot chiacutenh phu coacute th sua chfa caacutec tagravei san cocircng vagrave h6 trQ caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng thu nhap thdp phc h6i sau tham hoa Trecircn thlc t đa s6 caacutec chiacutenh phu khocircng đam đương đưQc traacutech nhiMm phc h6i caacutec thiMt h i đaacuteng k do caacutec tham hoa nh6 xay ra thưang xuyecircn vigrave nhfng thiMt h i nagravey thưang đưQc chuy n sang cho caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp gaacutenh chiu Vai mot vagravei ngo i lM đaacuteng k caacutec chiacutenh phu thưang iacutet khi đưQc chu n bi s n sagraveng vai ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng hay bao hi m đ coacute th chi tra cho kha năng bi thiMt h i t6i đa trong mot tham hoa iacutet khi xay ra nhưng tagraven kh6c Bi s6c bai traacutech nhiMm chi tra magrave ho chưa bao gia đaacutenh giaacute ky caacutec

Caacutec Chiacutenh phu phai gaacutenh chiu mot phdn lan trong t6ng thi t hlti vagrave r t hi m khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra cho caacutec thi t hlti nagravey

chiacutenh phu buoc phai dla vagraveo h6 trQ qu6c t magrave thưang lagrave cham vagrave khocircng ch c ch n cho phc h6i vagrave taacutei thi t sau tham hoa

Caacutec Chiacutenh phu cdn phai quy t đinh mlc đo rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc đo ho coacute th chuy n giao

Tu goacutec đo tagravei chiacutenh cho rui ro coacute ba chi n lưQc magrave chiacutenh phu coacute th aacutep dng đ quan lyacute rui ro tham hoa gif l i rui ro bao hi m cho rui ro vagraveho c chuy n giao rui ro đoacute cho caacutec thi trưang v6n (Higravenh 7) Lla chon chi n lưQc nagraveo thlc sl lagrave mot quy t đinh chiacutenh tri dla trecircn caacutec cacircn nh c như giaacute tri thiMt h i hagraveng năm vagrave kha năng thiMt h i cao nhdt kha năng tagravei chiacutenh hay năng llc đdu tư cho

13

Higravenh 7

Chi phiacute cua caacutec chi n lưQc tagravei chiacutenh cho rui ro trong caacutec phacircn tdng khaacutec nhau cua rui ro tham hoa12

giam thi u rui ro sl chdp nhan rui ro v m t Khi muc đo nguy cơ rui ro tăng lecircn chi phiacute xatilde hoi vagrave chiacutenh tri vagrave kha năng ti p can tai caacutec ngu6n tagravei chiacutenh cho rui ro

Caacutec cơ quan ho ch đinh bao hi m a mot qu6c gia thưang yecircu cdu cocircng ty bao hi m đam bao dl trf tai mot giai h n nhdt đinh đ trang trai rui ro Đacircy s lagrave h n ch đ6i vai chuy n giao rui ro n u doanh nghiMp bao hi m quy t đinh thi t lap mot ngưang thiMt h i magrave vưQt quaacute ngưang đoacute thiMt h i s khocircng đưQc bao hi m Mot viacute d lagrave ngưang 76 ty đocirc la My vai thai gian xudt hiMn l i cua rui ro lagrave 1500 năm t i Colombia Phiacute cho bao hi m rui ro dưai muc ngưang nagravey đưQc tiacutenh toaacuten dla vagraveo muc đo lưu gif goi lagrave khdu tru coacute nghĩa lagrave muc rui ro magrave chiacutenh phu quy t đinh gif l i Trong trưang hQp cua Colombia mot khoan khdu tru 1 coacute nghĩa lagrave chiacutenh phu s gif l i t6n thdt trung bigravenh hagraveng năm khoang 200 triMu USD Tugravey thuoc vagraveo muc đo rui ro caacutec chiacutenh phu quy t đinh gif l i vagrave giam thi u nguy cơ chi phiacute chuy n giao rui ro coacute th giam đaacuteng k viacute d coacute th lecircn tai 90 vai 1 khdu tru11

Mot danh mlc cacircn b ng giCa caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng khcc phlc vagrave đ n bugrave rui ro lagrave caacutech hi u qua nh t đ giam thi u rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet tri n

cho giam thi u nguy cơ s tăng theo cdp s6 nhacircn trong khi kha năng nhan bi t nhfng lQi iacutech trong mot thai gian nhdt đinh giam Nhigraven chung hiMu qua lQi iacutech - chi phiacute cao hơn khi caacutec chiacutenh phu đdu tư vagraveo giam thi u rui ro trecircn diMn rong magrave ho cdn gif l i b ng caacutech k t hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng vagrave kh c phc rui ro hơn lagrave kh c phc caacutec thiMt h i dl ki n hagraveng năm HiMu qua chi phiacute cua m6i chi n lưQc cdn đưQc đaacutenh giaacute viacute d như so saacutenh gifa hoagraven thiMn caacutec quy t đinh v xacircy dlng vagrave su dng đdt (chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng) vai viMc gia c6 caacutec togravea nhagrave khocircng an toagraven di dai cư dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao tai nhfng nơi iacutet nguy hi m hơn ho c thlc hiMn caacutec giai phaacutep giam thi u hi m hoa (chi n lưQc kh c phc rui ro)

M c dugrave kh c phc rui ro thưang coacute ty lM lQi iacutech - chi phiacute tiacutech clc lưang trưac vagrave traacutenh t o ra rui ro s coacute hiMu qua chi phiacute cao hơn rdt nhi u Đdu tư cho kh c phc rui ro coacute hiMu qua chi phiacute cao nhdt n u đưQc truacute trong vagraveo cai thiMn caacutec cơ sa h tdng quan trong vagrave d bi hư h i nhdt thay vigrave đdu tư trai rong cho nhi u tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Viacute d t i Mexico ty lM chi phiacute ndash lQi iacutech cho đdu tư vagraveo cung c6 caacutec cocircng trigravenh cocircng cong coacute nguy cơ cao hdp d n hơn nhi u so vai đdu tư vagraveo 20 tagravei san d bi hư h i nhdt

14

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

Higravenh 5

Ti n đo thlc hiMn HFA trecircn toagraven cdu đaacutenh giaacute k t qua trung bigravenh cho đi m tu 1 (khocircng đaacuteng k ) tai 5 (toagraven diMn)

Ki m đi m ti n đo thlc hiMn HFA a nhi u nhfng thiMt h i hay đaacutenh giaacute rui ro Dưai cdp đatilde giuacutep caacutec qu6c gia phan aacutenh đưQc n6 llc cua migravenh nh m tăng cưang năng llc vagrave xaacutec đinh đi m m nh đi m y u a cdp đia phương qu6c gia vagrave vugraveng Vai viMc đưa ra mot khuocircn kh6 giuacutep cho viMc phacircn tiacutech ti n trigravenh nagravey thuacutec đ y lap k ho ch chi n lưQc vagrave hưang tai đưa ra hagravenh đong

Thao lu n v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep xacircy dlng mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung

Khi caacutec chiacutenh phu cugraveng vai caacutec becircn tham gia tu cong đ6ng xatilde hoi dacircn sl vagrave kh6i nghiecircn cuu ki m đi m viMc thlc hiMn HFA truy n thocircng đưQc cai thiMn vagrave sl xacircy dlng đ6ng thuan gia tăng Đ c biMt thao luan v caacutec chi s6 vagrave ti n đo đatilde giuacutep đưa ra mot ti ng noacutei vagrave hi u bi t chung thuacutec đ y mot đ6i tho i thlc sl gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu vagrave xatilde hoi dacircn sl

Trong khi đatilde coacute ti n bo đaacuteng k v canh baacuteo sam vagrave san sagraveng lng phoacute caacutec qu6c gia van g p nhi u khoacute khăn trong giai quy t caacutec nguyecircn nhacircn sacircu xa gacircy ra rui ro

ViMc l6ng gheacutep giam thi u rui ro vagraveo lap k ho ch đdu tư cocircng phaacutet tri n đocirc thi lap k ho ch vagrave quan lyacute mocirci trưang vagrave bao trQ xatilde hoi ti p tc lagrave mot thaacutenh thuc Chi coacute mot s6 qu6c gia baacuteo caacuteo viMc ghi l i coacute hM th6ng

mot nua caacutec qu6c gia nagravey thlc hiMn đaacutenh giaacute đa rui ro vagrave dưai mot phdn tư thlc hiMn caacutec đaacutenh giaacute nagravey theo mot chu n mlc nhdt đinh M c dugrave caacutec con s6 nagravey đaacuteng quan ng i baacuteo caacuteo cua mot s6 qu6c gia đatilde phan aacutenh sl hi u bi t ngagravey cagraveng sacircu s c v nhfng y u t6 phuc hQp trong lĩnh vlc giam thi u rui ro tham hoa Đatilde nhan thdy caacutec bưac ti n kha quan vai viMc caacutec qu6c gia bưac đdu đi u chinh caacutec cocircng c phaacutet tri n nh m giam thi u rui ro tham hoa

Nh n thlc cong đ6ng vagrave v bigravenh đ ng giai chưa đưQc quan tacircm đdy đu

Hai thaacutech thuc cơ ban khaacutec v n t6n t i đoacute lagrave bigravenh đng giai vagrave giaacuteo dc Năm 2009 chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo v nhfng thagravenh tlu cơ ban trong viMc l6ng gheacutep giai vagraveo giam thi u rui ro tham hoa vagrave con s6 nagravey khocircng tăng sau hai năm Nhan thuc cong đ6ng v rui ro vagrave caacutech thuc giam thi u lagrave y u t6 cơ ban trong viMc tăng cưang traacutech nhiMm giai trigravenh vagrave đam bao thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa nhưng chi coacute 20 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde coacute ti n bo cơ ban v khiacutea c nh nagravey

Đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa đ c bi t lagrave trong caacutec ngagravenh vagrave a c p đia phương cograven vocirc cugraveng hltn ch

Khocircng ng c nhiecircn khi viMc thi u đaacutenh giaacute

11

rui ro vagrave tiacutenh toaacuten thiMt h i khi n caacutec qu6c gia g p khoacute khăn cho viMc giai trigravenh đdu tư v quan lyacute rui ro tham hoa Hdu h t caacutec qu6c gia a caacutec vugraveng đia lyacute vagrave muc thu nhap khaacutec nhau baacuteo caacuteo v ti n bo rdt h n ch trong viMc cung cdp ngu6n llc cho tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro Ngu6n llc phacircn b6 cho caacutec ngagravenh vagrave đia phương cho quan lyacute rui ro tham hoa cograven h n hp hơn nfa chi coacute 26 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde phacircn b6 ngacircn saacutech cho đia phương

Rdt nhi u caacutec t6 chuc vugraveng vagrave liecircn qu6c gia đatilde xacircy dlng thagravenh cocircng caacutec khuocircn kh6 vagrave chi n lưQc giam thi u rui ro M c dugrave vay thaacutech thuc trong quan lyacute rui ro xuyecircn biecircn giai v n cograven t6n t i Ti n bo trong hQp taacutec vugraveng v n cograven cham vagrave bi can tra bai cam k t cua caacutec qu6c gia thagravenh viecircn thi u ngu6n llc caacutec ưu tiecircn vagrave traacutech nhiMm macircu thu n nhau gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu Đ6ng thai caacutec khuocircn kh6 vugraveng thưang khocircng ragraveng buoc v phaacutep lyacute hay khocircng coacute biMn phaacutep ch tagravei đ6i vai viMc khocircng tuacircn thu cũng lagrave mot can tra lan cho viMc thlc hiMn mot caacutech hiMu qua M c dugrave coacute nhfng thaacutech thuc nagravey đatilde coacute mot s6 saacuteng ki n xuyecircn biecircn giai thagravenh cocircng như gifa caacutec nưac Rap chi ra nhfng viMc coacute th thlc hiMn đưQc

Khaacutem phaacute rui ro cacircn bng caacutec yeu t6 đ đưa ra lla chltn saacuteng su6t

Sl kh n thi t v kinh t chiacutenh tri cua giam thi u rui ro tham hoa v n bi lang traacutenh Caacutec caacute nhacircn coacute xu hưang tru hao giaacute tri nhfng mdt maacutet trong tương lai vagrave hM qua lagrave khocircng s n lograveng đdu tư hocircm nay cho mot ngagravey mai an toagraven hơn Caacutec chiacutenh tri gia vai tdm nhigraven h n ch xung quanh caacutec kỳ bdu cu ng n h n tham chiacute coacute khuynh hưang iacutet quan tacircm hơn Caacutec tham hoa lan coacute th t o ra đong llc xatilde hoi cho giam thi u rui ro nhưng khocircng phai luacutec nagraveo cũng đưQc chuy n thagravenh cam k t b n vfng Đ6ng thai trong khi đdu tư tăng cưang cho s n sagraveng ung phoacute iacutet khi coacute taacutec

đong tai caacutec m6i quan tacircm kinh t chiacutenh tri bdt di bdt dich giai quy t mot caacutech nghiecircm tuacutec caacutec y u t6 higravenh thagravenh rui ro ch c ch n s lagravem đưQc đi u nagravey

Khi thiMt h i taacutec đong vagrave rui ro tham hoa đưQc tiacutenh đ n mot caacutech đdy đu sl rotilde ragraveng cua kha năng thiMt h i trong tương lai s đu đ gacircy s6c vai caacutec chiacutenh phu vagrave khi n ho hagravenh đong d bdt kỳ hoagraven canh nagraveo tiacutenh toaacuten thiMt h i vagrave caacutec mocirc higravenh xaacutec sudt s thuacutec đ y caacutec quy t đinh coacute cacircn nh c ky lưang hơn dla trecircn đaacutenh giaacute chi phiacute lQi iacutech vagrave tiacutenh toaacuten cacircn b ng caacutec y u t6 trong đdu tư cocircng cong

Mlc đo thi t hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thi t hlti t6i đa se đu đ gacircy s6c vagrave khi n caacutec Chiacutenh phu hagravenh đong

ThiMt h i kinh t do tham hoa s rdt lan d Colombia ưac tiacutenh thiMt h i hagraveng năm do tham hoa lecircn tai gdn 1 GDP M c dugrave con s6 nagravey nh6 hơn so vai mdt maacutet do thdt nghiMp theo chu kỳ thiMt h i do tham hoa cao hơn chi phiacute cho l m phaacutet a muc 5 vagrave tương đương vai chi phiacute cua xung đot coacute vũ trang Thecircm vagraveo đoacute kha năng thiMt h i t6i đa cua tham hoa coacute chu kỳ l p l i 500 hay 1000 năm vagraveo khoang 23 hay 29 GDP tương đương vai thiMt h i cua caacutec cuoc khung hoang tagravei chiacutenh nhfng năm 1980s vagrave 1990s8 Nhfng con s6 nagravey chi ra r ng n u viMc ra quy t đinh dla trecircn đaacutenh giaacute hiMn thlc v chi phiacute vagrave lQi iacutech kinh t -xatilde hoi tdm quan trong cua quan lyacute rui ro tham hoa trong chiacutenh saacutech cocircng cdn đưQc đ t ngang tdm vai ki m soaacutet l m phaacutet hay giai quy t xung đot coacute vũ trang

Gheacutep hai đ6 thi kha năng thiMt h i t6i đa vagrave đaacutenh giaacute thiMt h i thưang xuyecircn do tham hoa diMn rong (Higravenh 6) cho thdy toagraven bo buc tranh v rui ro magrave caacutec chiacutenh phu đang đ6i m t Caacutec tiacutenh toaacuten v Colombia chi ra r ng chiacutenh phu coacute th phai chi tu 100000 USD m6i ldn vai s6 ldn lecircn tai hagraveng trăm m6i năm đ giai quy t thiMt h i tagravei san cocircng cũng như tagravei san caacute nhacircn khocircng đưQc bao hi m

12

Higravenh 6

Đưang k t hQp thi t hlti vưQt mlc cua Colombia Mexico vagrave Nepal9

TT l thit h i vưot m(c 10 coacute nghĩa lagrave kha năng thit h i tương (ng se vưot quaacute 10 lnnăm đ6i vai caacutec sl kitn coacute tn xuit taacutei xuit hin lagrave 01 năm hay 12 thaacuteng

cua caacutec nhoacutem dacircn coacute thu nhap thdp vagrave iacutet nhdt lagrave 30 năm mot ldn vai s6 ti n lecircn tai 1 ty USD

d Mecirc hi cocirc khocircng tiacutenh tai taacutec đong cua h n haacuten vagrave trong lĩnh vlc nocircng nghiMp chiacutenh phu coacute th phai chiu thiMt h i do tham hoa liecircn quan tai thai ti t lecircn tai hơn 1 triMu USD iacutet nhdt lagrave 50 ldn m6i năm vagrave hơn 1 ty USD iacutet nhdt 6 năm mot ldn d Nepal chiacutenh phu chiu traacutech nhiMm hoagraven toagraven đ6i vai thiMt h i 1 triMu USD vai gdn 10 ldn m6i năm vagrave gdn 100 triMu USD hai năm mot ldn10

Đacircy lagrave muc đo kha năng thiMt h i thlc cua caacutec qu6c gia necircu trecircn Caacutec con s6 chi ra muc đo ngacircn saacutech cocircng cdn thi t đ mot chiacutenh phu coacute th sua chfa caacutec tagravei san cocircng vagrave h6 trQ caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng thu nhap thdp phc h6i sau tham hoa Trecircn thlc t đa s6 caacutec chiacutenh phu khocircng đam đương đưQc traacutech nhiMm phc h6i caacutec thiMt h i đaacuteng k do caacutec tham hoa nh6 xay ra thưang xuyecircn vigrave nhfng thiMt h i nagravey thưang đưQc chuy n sang cho caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp gaacutenh chiu Vai mot vagravei ngo i lM đaacuteng k caacutec chiacutenh phu thưang iacutet khi đưQc chu n bi s n sagraveng vai ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng hay bao hi m đ coacute th chi tra cho kha năng bi thiMt h i t6i đa trong mot tham hoa iacutet khi xay ra nhưng tagraven kh6c Bi s6c bai traacutech nhiMm chi tra magrave ho chưa bao gia đaacutenh giaacute ky caacutec

Caacutec Chiacutenh phu phai gaacutenh chiu mot phdn lan trong t6ng thi t hlti vagrave r t hi m khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra cho caacutec thi t hlti nagravey

chiacutenh phu buoc phai dla vagraveo h6 trQ qu6c t magrave thưang lagrave cham vagrave khocircng ch c ch n cho phc h6i vagrave taacutei thi t sau tham hoa

Caacutec Chiacutenh phu cdn phai quy t đinh mlc đo rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc đo ho coacute th chuy n giao

Tu goacutec đo tagravei chiacutenh cho rui ro coacute ba chi n lưQc magrave chiacutenh phu coacute th aacutep dng đ quan lyacute rui ro tham hoa gif l i rui ro bao hi m cho rui ro vagraveho c chuy n giao rui ro đoacute cho caacutec thi trưang v6n (Higravenh 7) Lla chon chi n lưQc nagraveo thlc sl lagrave mot quy t đinh chiacutenh tri dla trecircn caacutec cacircn nh c như giaacute tri thiMt h i hagraveng năm vagrave kha năng thiMt h i cao nhdt kha năng tagravei chiacutenh hay năng llc đdu tư cho

13

Higravenh 7

Chi phiacute cua caacutec chi n lưQc tagravei chiacutenh cho rui ro trong caacutec phacircn tdng khaacutec nhau cua rui ro tham hoa12

giam thi u rui ro sl chdp nhan rui ro v m t Khi muc đo nguy cơ rui ro tăng lecircn chi phiacute xatilde hoi vagrave chiacutenh tri vagrave kha năng ti p can tai caacutec ngu6n tagravei chiacutenh cho rui ro

Caacutec cơ quan ho ch đinh bao hi m a mot qu6c gia thưang yecircu cdu cocircng ty bao hi m đam bao dl trf tai mot giai h n nhdt đinh đ trang trai rui ro Đacircy s lagrave h n ch đ6i vai chuy n giao rui ro n u doanh nghiMp bao hi m quy t đinh thi t lap mot ngưang thiMt h i magrave vưQt quaacute ngưang đoacute thiMt h i s khocircng đưQc bao hi m Mot viacute d lagrave ngưang 76 ty đocirc la My vai thai gian xudt hiMn l i cua rui ro lagrave 1500 năm t i Colombia Phiacute cho bao hi m rui ro dưai muc ngưang nagravey đưQc tiacutenh toaacuten dla vagraveo muc đo lưu gif goi lagrave khdu tru coacute nghĩa lagrave muc rui ro magrave chiacutenh phu quy t đinh gif l i Trong trưang hQp cua Colombia mot khoan khdu tru 1 coacute nghĩa lagrave chiacutenh phu s gif l i t6n thdt trung bigravenh hagraveng năm khoang 200 triMu USD Tugravey thuoc vagraveo muc đo rui ro caacutec chiacutenh phu quy t đinh gif l i vagrave giam thi u nguy cơ chi phiacute chuy n giao rui ro coacute th giam đaacuteng k viacute d coacute th lecircn tai 90 vai 1 khdu tru11

Mot danh mlc cacircn b ng giCa caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng khcc phlc vagrave đ n bugrave rui ro lagrave caacutech hi u qua nh t đ giam thi u rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet tri n

cho giam thi u nguy cơ s tăng theo cdp s6 nhacircn trong khi kha năng nhan bi t nhfng lQi iacutech trong mot thai gian nhdt đinh giam Nhigraven chung hiMu qua lQi iacutech - chi phiacute cao hơn khi caacutec chiacutenh phu đdu tư vagraveo giam thi u rui ro trecircn diMn rong magrave ho cdn gif l i b ng caacutech k t hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng vagrave kh c phc rui ro hơn lagrave kh c phc caacutec thiMt h i dl ki n hagraveng năm HiMu qua chi phiacute cua m6i chi n lưQc cdn đưQc đaacutenh giaacute viacute d như so saacutenh gifa hoagraven thiMn caacutec quy t đinh v xacircy dlng vagrave su dng đdt (chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng) vai viMc gia c6 caacutec togravea nhagrave khocircng an toagraven di dai cư dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao tai nhfng nơi iacutet nguy hi m hơn ho c thlc hiMn caacutec giai phaacutep giam thi u hi m hoa (chi n lưQc kh c phc rui ro)

M c dugrave kh c phc rui ro thưang coacute ty lM lQi iacutech - chi phiacute tiacutech clc lưang trưac vagrave traacutenh t o ra rui ro s coacute hiMu qua chi phiacute cao hơn rdt nhi u Đdu tư cho kh c phc rui ro coacute hiMu qua chi phiacute cao nhdt n u đưQc truacute trong vagraveo cai thiMn caacutec cơ sa h tdng quan trong vagrave d bi hư h i nhdt thay vigrave đdu tư trai rong cho nhi u tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Viacute d t i Mexico ty lM chi phiacute ndash lQi iacutech cho đdu tư vagraveo cung c6 caacutec cocircng trigravenh cocircng cong coacute nguy cơ cao hdp d n hơn nhi u so vai đdu tư vagraveo 20 tagravei san d bi hư h i nhdt

14

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

rui ro vagrave tiacutenh toaacuten thiMt h i khi n caacutec qu6c gia g p khoacute khăn cho viMc giai trigravenh đdu tư v quan lyacute rui ro tham hoa Hdu h t caacutec qu6c gia a caacutec vugraveng đia lyacute vagrave muc thu nhap khaacutec nhau baacuteo caacuteo v ti n bo rdt h n ch trong viMc cung cdp ngu6n llc cho tăng cưang năng llc quan lyacute rui ro Ngu6n llc phacircn b6 cho caacutec ngagravenh vagrave đia phương cho quan lyacute rui ro tham hoa cograven h n hp hơn nfa chi coacute 26 qu6c gia baacuteo caacuteo đatilde phacircn b6 ngacircn saacutech cho đia phương

Rdt nhi u caacutec t6 chuc vugraveng vagrave liecircn qu6c gia đatilde xacircy dlng thagravenh cocircng caacutec khuocircn kh6 vagrave chi n lưQc giam thi u rui ro M c dugrave vay thaacutech thuc trong quan lyacute rui ro xuyecircn biecircn giai v n cograven t6n t i Ti n bo trong hQp taacutec vugraveng v n cograven cham vagrave bi can tra bai cam k t cua caacutec qu6c gia thagravenh viecircn thi u ngu6n llc caacutec ưu tiecircn vagrave traacutech nhiMm macircu thu n nhau gifa caacutec cơ quan chiacutenh phu Đ6ng thai caacutec khuocircn kh6 vugraveng thưang khocircng ragraveng buoc v phaacutep lyacute hay khocircng coacute biMn phaacutep ch tagravei đ6i vai viMc khocircng tuacircn thu cũng lagrave mot can tra lan cho viMc thlc hiMn mot caacutech hiMu qua M c dugrave coacute nhfng thaacutech thuc nagravey đatilde coacute mot s6 saacuteng ki n xuyecircn biecircn giai thagravenh cocircng như gifa caacutec nưac Rap chi ra nhfng viMc coacute th thlc hiMn đưQc

Khaacutem phaacute rui ro cacircn bng caacutec yeu t6 đ đưa ra lla chltn saacuteng su6t

Sl kh n thi t v kinh t chiacutenh tri cua giam thi u rui ro tham hoa v n bi lang traacutenh Caacutec caacute nhacircn coacute xu hưang tru hao giaacute tri nhfng mdt maacutet trong tương lai vagrave hM qua lagrave khocircng s n lograveng đdu tư hocircm nay cho mot ngagravey mai an toagraven hơn Caacutec chiacutenh tri gia vai tdm nhigraven h n ch xung quanh caacutec kỳ bdu cu ng n h n tham chiacute coacute khuynh hưang iacutet quan tacircm hơn Caacutec tham hoa lan coacute th t o ra đong llc xatilde hoi cho giam thi u rui ro nhưng khocircng phai luacutec nagraveo cũng đưQc chuy n thagravenh cam k t b n vfng Đ6ng thai trong khi đdu tư tăng cưang cho s n sagraveng ung phoacute iacutet khi coacute taacutec

đong tai caacutec m6i quan tacircm kinh t chiacutenh tri bdt di bdt dich giai quy t mot caacutech nghiecircm tuacutec caacutec y u t6 higravenh thagravenh rui ro ch c ch n s lagravem đưQc đi u nagravey

Khi thiMt h i taacutec đong vagrave rui ro tham hoa đưQc tiacutenh đ n mot caacutech đdy đu sl rotilde ragraveng cua kha năng thiMt h i trong tương lai s đu đ gacircy s6c vai caacutec chiacutenh phu vagrave khi n ho hagravenh đong d bdt kỳ hoagraven canh nagraveo tiacutenh toaacuten thiMt h i vagrave caacutec mocirc higravenh xaacutec sudt s thuacutec đ y caacutec quy t đinh coacute cacircn nh c ky lưang hơn dla trecircn đaacutenh giaacute chi phiacute lQi iacutech vagrave tiacutenh toaacuten cacircn b ng caacutec y u t6 trong đdu tư cocircng cong

Mlc đo thi t hlti thưang xuyecircn vagrave kha năng thi t hlti t6i đa se đu đ gacircy s6c vagrave khi n caacutec Chiacutenh phu hagravenh đong

ThiMt h i kinh t do tham hoa s rdt lan d Colombia ưac tiacutenh thiMt h i hagraveng năm do tham hoa lecircn tai gdn 1 GDP M c dugrave con s6 nagravey nh6 hơn so vai mdt maacutet do thdt nghiMp theo chu kỳ thiMt h i do tham hoa cao hơn chi phiacute cho l m phaacutet a muc 5 vagrave tương đương vai chi phiacute cua xung đot coacute vũ trang Thecircm vagraveo đoacute kha năng thiMt h i t6i đa cua tham hoa coacute chu kỳ l p l i 500 hay 1000 năm vagraveo khoang 23 hay 29 GDP tương đương vai thiMt h i cua caacutec cuoc khung hoang tagravei chiacutenh nhfng năm 1980s vagrave 1990s8 Nhfng con s6 nagravey chi ra r ng n u viMc ra quy t đinh dla trecircn đaacutenh giaacute hiMn thlc v chi phiacute vagrave lQi iacutech kinh t -xatilde hoi tdm quan trong cua quan lyacute rui ro tham hoa trong chiacutenh saacutech cocircng cdn đưQc đ t ngang tdm vai ki m soaacutet l m phaacutet hay giai quy t xung đot coacute vũ trang

Gheacutep hai đ6 thi kha năng thiMt h i t6i đa vagrave đaacutenh giaacute thiMt h i thưang xuyecircn do tham hoa diMn rong (Higravenh 6) cho thdy toagraven bo buc tranh v rui ro magrave caacutec chiacutenh phu đang đ6i m t Caacutec tiacutenh toaacuten v Colombia chi ra r ng chiacutenh phu coacute th phai chi tu 100000 USD m6i ldn vai s6 ldn lecircn tai hagraveng trăm m6i năm đ giai quy t thiMt h i tagravei san cocircng cũng như tagravei san caacute nhacircn khocircng đưQc bao hi m

12

Higravenh 6

Đưang k t hQp thi t hlti vưQt mlc cua Colombia Mexico vagrave Nepal9

TT l thit h i vưot m(c 10 coacute nghĩa lagrave kha năng thit h i tương (ng se vưot quaacute 10 lnnăm đ6i vai caacutec sl kitn coacute tn xuit taacutei xuit hin lagrave 01 năm hay 12 thaacuteng

cua caacutec nhoacutem dacircn coacute thu nhap thdp vagrave iacutet nhdt lagrave 30 năm mot ldn vai s6 ti n lecircn tai 1 ty USD

d Mecirc hi cocirc khocircng tiacutenh tai taacutec đong cua h n haacuten vagrave trong lĩnh vlc nocircng nghiMp chiacutenh phu coacute th phai chiu thiMt h i do tham hoa liecircn quan tai thai ti t lecircn tai hơn 1 triMu USD iacutet nhdt lagrave 50 ldn m6i năm vagrave hơn 1 ty USD iacutet nhdt 6 năm mot ldn d Nepal chiacutenh phu chiu traacutech nhiMm hoagraven toagraven đ6i vai thiMt h i 1 triMu USD vai gdn 10 ldn m6i năm vagrave gdn 100 triMu USD hai năm mot ldn10

Đacircy lagrave muc đo kha năng thiMt h i thlc cua caacutec qu6c gia necircu trecircn Caacutec con s6 chi ra muc đo ngacircn saacutech cocircng cdn thi t đ mot chiacutenh phu coacute th sua chfa caacutec tagravei san cocircng vagrave h6 trQ caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng thu nhap thdp phc h6i sau tham hoa Trecircn thlc t đa s6 caacutec chiacutenh phu khocircng đam đương đưQc traacutech nhiMm phc h6i caacutec thiMt h i đaacuteng k do caacutec tham hoa nh6 xay ra thưang xuyecircn vigrave nhfng thiMt h i nagravey thưang đưQc chuy n sang cho caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp gaacutenh chiu Vai mot vagravei ngo i lM đaacuteng k caacutec chiacutenh phu thưang iacutet khi đưQc chu n bi s n sagraveng vai ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng hay bao hi m đ coacute th chi tra cho kha năng bi thiMt h i t6i đa trong mot tham hoa iacutet khi xay ra nhưng tagraven kh6c Bi s6c bai traacutech nhiMm chi tra magrave ho chưa bao gia đaacutenh giaacute ky caacutec

Caacutec Chiacutenh phu phai gaacutenh chiu mot phdn lan trong t6ng thi t hlti vagrave r t hi m khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra cho caacutec thi t hlti nagravey

chiacutenh phu buoc phai dla vagraveo h6 trQ qu6c t magrave thưang lagrave cham vagrave khocircng ch c ch n cho phc h6i vagrave taacutei thi t sau tham hoa

Caacutec Chiacutenh phu cdn phai quy t đinh mlc đo rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc đo ho coacute th chuy n giao

Tu goacutec đo tagravei chiacutenh cho rui ro coacute ba chi n lưQc magrave chiacutenh phu coacute th aacutep dng đ quan lyacute rui ro tham hoa gif l i rui ro bao hi m cho rui ro vagraveho c chuy n giao rui ro đoacute cho caacutec thi trưang v6n (Higravenh 7) Lla chon chi n lưQc nagraveo thlc sl lagrave mot quy t đinh chiacutenh tri dla trecircn caacutec cacircn nh c như giaacute tri thiMt h i hagraveng năm vagrave kha năng thiMt h i cao nhdt kha năng tagravei chiacutenh hay năng llc đdu tư cho

13

Higravenh 7

Chi phiacute cua caacutec chi n lưQc tagravei chiacutenh cho rui ro trong caacutec phacircn tdng khaacutec nhau cua rui ro tham hoa12

giam thi u rui ro sl chdp nhan rui ro v m t Khi muc đo nguy cơ rui ro tăng lecircn chi phiacute xatilde hoi vagrave chiacutenh tri vagrave kha năng ti p can tai caacutec ngu6n tagravei chiacutenh cho rui ro

Caacutec cơ quan ho ch đinh bao hi m a mot qu6c gia thưang yecircu cdu cocircng ty bao hi m đam bao dl trf tai mot giai h n nhdt đinh đ trang trai rui ro Đacircy s lagrave h n ch đ6i vai chuy n giao rui ro n u doanh nghiMp bao hi m quy t đinh thi t lap mot ngưang thiMt h i magrave vưQt quaacute ngưang đoacute thiMt h i s khocircng đưQc bao hi m Mot viacute d lagrave ngưang 76 ty đocirc la My vai thai gian xudt hiMn l i cua rui ro lagrave 1500 năm t i Colombia Phiacute cho bao hi m rui ro dưai muc ngưang nagravey đưQc tiacutenh toaacuten dla vagraveo muc đo lưu gif goi lagrave khdu tru coacute nghĩa lagrave muc rui ro magrave chiacutenh phu quy t đinh gif l i Trong trưang hQp cua Colombia mot khoan khdu tru 1 coacute nghĩa lagrave chiacutenh phu s gif l i t6n thdt trung bigravenh hagraveng năm khoang 200 triMu USD Tugravey thuoc vagraveo muc đo rui ro caacutec chiacutenh phu quy t đinh gif l i vagrave giam thi u nguy cơ chi phiacute chuy n giao rui ro coacute th giam đaacuteng k viacute d coacute th lecircn tai 90 vai 1 khdu tru11

Mot danh mlc cacircn b ng giCa caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng khcc phlc vagrave đ n bugrave rui ro lagrave caacutech hi u qua nh t đ giam thi u rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet tri n

cho giam thi u nguy cơ s tăng theo cdp s6 nhacircn trong khi kha năng nhan bi t nhfng lQi iacutech trong mot thai gian nhdt đinh giam Nhigraven chung hiMu qua lQi iacutech - chi phiacute cao hơn khi caacutec chiacutenh phu đdu tư vagraveo giam thi u rui ro trecircn diMn rong magrave ho cdn gif l i b ng caacutech k t hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng vagrave kh c phc rui ro hơn lagrave kh c phc caacutec thiMt h i dl ki n hagraveng năm HiMu qua chi phiacute cua m6i chi n lưQc cdn đưQc đaacutenh giaacute viacute d như so saacutenh gifa hoagraven thiMn caacutec quy t đinh v xacircy dlng vagrave su dng đdt (chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng) vai viMc gia c6 caacutec togravea nhagrave khocircng an toagraven di dai cư dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao tai nhfng nơi iacutet nguy hi m hơn ho c thlc hiMn caacutec giai phaacutep giam thi u hi m hoa (chi n lưQc kh c phc rui ro)

M c dugrave kh c phc rui ro thưang coacute ty lM lQi iacutech - chi phiacute tiacutech clc lưang trưac vagrave traacutenh t o ra rui ro s coacute hiMu qua chi phiacute cao hơn rdt nhi u Đdu tư cho kh c phc rui ro coacute hiMu qua chi phiacute cao nhdt n u đưQc truacute trong vagraveo cai thiMn caacutec cơ sa h tdng quan trong vagrave d bi hư h i nhdt thay vigrave đdu tư trai rong cho nhi u tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Viacute d t i Mexico ty lM chi phiacute ndash lQi iacutech cho đdu tư vagraveo cung c6 caacutec cocircng trigravenh cocircng cong coacute nguy cơ cao hdp d n hơn nhi u so vai đdu tư vagraveo 20 tagravei san d bi hư h i nhdt

14

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

Higravenh 6

Đưang k t hQp thi t hlti vưQt mlc cua Colombia Mexico vagrave Nepal9

TT l thit h i vưot m(c 10 coacute nghĩa lagrave kha năng thit h i tương (ng se vưot quaacute 10 lnnăm đ6i vai caacutec sl kitn coacute tn xuit taacutei xuit hin lagrave 01 năm hay 12 thaacuteng

cua caacutec nhoacutem dacircn coacute thu nhap thdp vagrave iacutet nhdt lagrave 30 năm mot ldn vai s6 ti n lecircn tai 1 ty USD

d Mecirc hi cocirc khocircng tiacutenh tai taacutec đong cua h n haacuten vagrave trong lĩnh vlc nocircng nghiMp chiacutenh phu coacute th phai chiu thiMt h i do tham hoa liecircn quan tai thai ti t lecircn tai hơn 1 triMu USD iacutet nhdt lagrave 50 ldn m6i năm vagrave hơn 1 ty USD iacutet nhdt 6 năm mot ldn d Nepal chiacutenh phu chiu traacutech nhiMm hoagraven toagraven đ6i vai thiMt h i 1 triMu USD vai gdn 10 ldn m6i năm vagrave gdn 100 triMu USD hai năm mot ldn10

Đacircy lagrave muc đo kha năng thiMt h i thlc cua caacutec qu6c gia necircu trecircn Caacutec con s6 chi ra muc đo ngacircn saacutech cocircng cdn thi t đ mot chiacutenh phu coacute th sua chfa caacutec tagravei san cocircng vagrave h6 trQ caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng thu nhap thdp phc h6i sau tham hoa Trecircn thlc t đa s6 caacutec chiacutenh phu khocircng đam đương đưQc traacutech nhiMm phc h6i caacutec thiMt h i đaacuteng k do caacutec tham hoa nh6 xay ra thưang xuyecircn vigrave nhfng thiMt h i nagravey thưang đưQc chuy n sang cho caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp gaacutenh chiu Vai mot vagravei ngo i lM đaacuteng k caacutec chiacutenh phu thưang iacutet khi đưQc chu n bi s n sagraveng vai ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng hay bao hi m đ coacute th chi tra cho kha năng bi thiMt h i t6i đa trong mot tham hoa iacutet khi xay ra nhưng tagraven kh6c Bi s6c bai traacutech nhiMm chi tra magrave ho chưa bao gia đaacutenh giaacute ky caacutec

Caacutec Chiacutenh phu phai gaacutenh chiu mot phdn lan trong t6ng thi t hlti vagrave r t hi m khi coacute ngu6n tagravei chiacutenh dl phograveng đ chi tra cho caacutec thi t hlti nagravey

chiacutenh phu buoc phai dla vagraveo h6 trQ qu6c t magrave thưang lagrave cham vagrave khocircng ch c ch n cho phc h6i vagrave taacutei thi t sau tham hoa

Caacutec Chiacutenh phu cdn phai quy t đinh mlc đo rui ro ho san sagraveng chiu vagrave mlc đo ho coacute th chuy n giao

Tu goacutec đo tagravei chiacutenh cho rui ro coacute ba chi n lưQc magrave chiacutenh phu coacute th aacutep dng đ quan lyacute rui ro tham hoa gif l i rui ro bao hi m cho rui ro vagraveho c chuy n giao rui ro đoacute cho caacutec thi trưang v6n (Higravenh 7) Lla chon chi n lưQc nagraveo thlc sl lagrave mot quy t đinh chiacutenh tri dla trecircn caacutec cacircn nh c như giaacute tri thiMt h i hagraveng năm vagrave kha năng thiMt h i cao nhdt kha năng tagravei chiacutenh hay năng llc đdu tư cho

13

Higravenh 7

Chi phiacute cua caacutec chi n lưQc tagravei chiacutenh cho rui ro trong caacutec phacircn tdng khaacutec nhau cua rui ro tham hoa12

giam thi u rui ro sl chdp nhan rui ro v m t Khi muc đo nguy cơ rui ro tăng lecircn chi phiacute xatilde hoi vagrave chiacutenh tri vagrave kha năng ti p can tai caacutec ngu6n tagravei chiacutenh cho rui ro

Caacutec cơ quan ho ch đinh bao hi m a mot qu6c gia thưang yecircu cdu cocircng ty bao hi m đam bao dl trf tai mot giai h n nhdt đinh đ trang trai rui ro Đacircy s lagrave h n ch đ6i vai chuy n giao rui ro n u doanh nghiMp bao hi m quy t đinh thi t lap mot ngưang thiMt h i magrave vưQt quaacute ngưang đoacute thiMt h i s khocircng đưQc bao hi m Mot viacute d lagrave ngưang 76 ty đocirc la My vai thai gian xudt hiMn l i cua rui ro lagrave 1500 năm t i Colombia Phiacute cho bao hi m rui ro dưai muc ngưang nagravey đưQc tiacutenh toaacuten dla vagraveo muc đo lưu gif goi lagrave khdu tru coacute nghĩa lagrave muc rui ro magrave chiacutenh phu quy t đinh gif l i Trong trưang hQp cua Colombia mot khoan khdu tru 1 coacute nghĩa lagrave chiacutenh phu s gif l i t6n thdt trung bigravenh hagraveng năm khoang 200 triMu USD Tugravey thuoc vagraveo muc đo rui ro caacutec chiacutenh phu quy t đinh gif l i vagrave giam thi u nguy cơ chi phiacute chuy n giao rui ro coacute th giam đaacuteng k viacute d coacute th lecircn tai 90 vai 1 khdu tru11

Mot danh mlc cacircn b ng giCa caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng khcc phlc vagrave đ n bugrave rui ro lagrave caacutech hi u qua nh t đ giam thi u rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet tri n

cho giam thi u nguy cơ s tăng theo cdp s6 nhacircn trong khi kha năng nhan bi t nhfng lQi iacutech trong mot thai gian nhdt đinh giam Nhigraven chung hiMu qua lQi iacutech - chi phiacute cao hơn khi caacutec chiacutenh phu đdu tư vagraveo giam thi u rui ro trecircn diMn rong magrave ho cdn gif l i b ng caacutech k t hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng vagrave kh c phc rui ro hơn lagrave kh c phc caacutec thiMt h i dl ki n hagraveng năm HiMu qua chi phiacute cua m6i chi n lưQc cdn đưQc đaacutenh giaacute viacute d như so saacutenh gifa hoagraven thiMn caacutec quy t đinh v xacircy dlng vagrave su dng đdt (chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng) vai viMc gia c6 caacutec togravea nhagrave khocircng an toagraven di dai cư dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao tai nhfng nơi iacutet nguy hi m hơn ho c thlc hiMn caacutec giai phaacutep giam thi u hi m hoa (chi n lưQc kh c phc rui ro)

M c dugrave kh c phc rui ro thưang coacute ty lM lQi iacutech - chi phiacute tiacutech clc lưang trưac vagrave traacutenh t o ra rui ro s coacute hiMu qua chi phiacute cao hơn rdt nhi u Đdu tư cho kh c phc rui ro coacute hiMu qua chi phiacute cao nhdt n u đưQc truacute trong vagraveo cai thiMn caacutec cơ sa h tdng quan trong vagrave d bi hư h i nhdt thay vigrave đdu tư trai rong cho nhi u tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Viacute d t i Mexico ty lM chi phiacute ndash lQi iacutech cho đdu tư vagraveo cung c6 caacutec cocircng trigravenh cocircng cong coacute nguy cơ cao hdp d n hơn nhi u so vai đdu tư vagraveo 20 tagravei san d bi hư h i nhdt

14

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

Higravenh 7

Chi phiacute cua caacutec chi n lưQc tagravei chiacutenh cho rui ro trong caacutec phacircn tdng khaacutec nhau cua rui ro tham hoa12

giam thi u rui ro sl chdp nhan rui ro v m t Khi muc đo nguy cơ rui ro tăng lecircn chi phiacute xatilde hoi vagrave chiacutenh tri vagrave kha năng ti p can tai caacutec ngu6n tagravei chiacutenh cho rui ro

Caacutec cơ quan ho ch đinh bao hi m a mot qu6c gia thưang yecircu cdu cocircng ty bao hi m đam bao dl trf tai mot giai h n nhdt đinh đ trang trai rui ro Đacircy s lagrave h n ch đ6i vai chuy n giao rui ro n u doanh nghiMp bao hi m quy t đinh thi t lap mot ngưang thiMt h i magrave vưQt quaacute ngưang đoacute thiMt h i s khocircng đưQc bao hi m Mot viacute d lagrave ngưang 76 ty đocirc la My vai thai gian xudt hiMn l i cua rui ro lagrave 1500 năm t i Colombia Phiacute cho bao hi m rui ro dưai muc ngưang nagravey đưQc tiacutenh toaacuten dla vagraveo muc đo lưu gif goi lagrave khdu tru coacute nghĩa lagrave muc rui ro magrave chiacutenh phu quy t đinh gif l i Trong trưang hQp cua Colombia mot khoan khdu tru 1 coacute nghĩa lagrave chiacutenh phu s gif l i t6n thdt trung bigravenh hagraveng năm khoang 200 triMu USD Tugravey thuoc vagraveo muc đo rui ro caacutec chiacutenh phu quy t đinh gif l i vagrave giam thi u nguy cơ chi phiacute chuy n giao rui ro coacute th giam đaacuteng k viacute d coacute th lecircn tai 90 vai 1 khdu tru11

Mot danh mlc cacircn b ng giCa caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng khcc phlc vagrave đ n bugrave rui ro lagrave caacutech hi u qua nh t đ giam thi u rui ro tham hoa vagrave ho trQ phaacutet tri n

cho giam thi u nguy cơ s tăng theo cdp s6 nhacircn trong khi kha năng nhan bi t nhfng lQi iacutech trong mot thai gian nhdt đinh giam Nhigraven chung hiMu qua lQi iacutech - chi phiacute cao hơn khi caacutec chiacutenh phu đdu tư vagraveo giam thi u rui ro trecircn diMn rong magrave ho cdn gif l i b ng caacutech k t hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng vagrave kh c phc rui ro hơn lagrave kh c phc caacutec thiMt h i dl ki n hagraveng năm HiMu qua chi phiacute cua m6i chi n lưQc cdn đưQc đaacutenh giaacute viacute d như so saacutenh gifa hoagraven thiMn caacutec quy t đinh v xacircy dlng vagrave su dng đdt (chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng) vai viMc gia c6 caacutec togravea nhagrave khocircng an toagraven di dai cư dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ cao tai nhfng nơi iacutet nguy hi m hơn ho c thlc hiMn caacutec giai phaacutep giam thi u hi m hoa (chi n lưQc kh c phc rui ro)

M c dugrave kh c phc rui ro thưang coacute ty lM lQi iacutech - chi phiacute tiacutech clc lưang trưac vagrave traacutenh t o ra rui ro s coacute hiMu qua chi phiacute cao hơn rdt nhi u Đdu tư cho kh c phc rui ro coacute hiMu qua chi phiacute cao nhdt n u đưQc truacute trong vagraveo cai thiMn caacutec cơ sa h tdng quan trong vagrave d bi hư h i nhdt thay vigrave đdu tư trai rong cho nhi u tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Viacute d t i Mexico ty lM chi phiacute ndash lQi iacutech cho đdu tư vagraveo cung c6 caacutec cocircng trigravenh cocircng cong coacute nguy cơ cao hdp d n hơn nhi u so vai đdu tư vagraveo 20 tagravei san d bi hư h i nhdt

14

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

Đdu tư cho kh c phc rui ro vai mc tiecircu đưQc xem xeacutet đdy đu tiacutenh tai lQi iacutech v chiacutenh tri kinh t cua viMc traacutenh thiMt h i v con ngưai vagrave tagravei san giam nghegraveo vagrave tăng cưang phaacutet tri n con ngưai s tra necircn hdp d n hơn nhi u Bao đam an toagraven m ng s6ng coacute th lagrave mot đong llc m nh m hơn nhi u trong quan lyacute rui ro tham hoa so vai hiMu qua đơn thudn v m t kinh t

Caacutec b6i canh qu6c gia khaacutec nhau t o necircn caacutec phacircn b6 phacircn tdng rui ro khaacutec nhau vagrave tương ung lagrave caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro ti m năng kh c phc vagrave đ n bugrave t6i ưu khaacutec nhau ViMc tiacutenh toaacuten caacutec mdt maacutet do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute toagraven diMn caacutec rui ro mot caacutech coacute hM th6ng khocircng đam bao r ng caacutec chiacutenh phu s đdu tư nhi u hơn nfa Tuy nhiecircn caacutec thocircng tin nagravey coacute th taacutec đong khi n caacutec chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm đ6i vai phdn rui ro migravenh sa hfu xaacutec đinh sl cacircn b ng gifa caacutec y u t6 coacute tiacutenh chi n lưQc khi đưa ra caacutec quy t saacutech đ6i vai viMc coacute hay khocircng đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa

Đinh hưang l i phaacutet tri n Ma rQng quy mocirc quan lyacute rui ro tham hlta

Gia tăng ti p xuacutec vai nguy cơ vagrave rui ro mot caacutech nhanh choacuteng vagrave d dagraveng đang đ y chi phiacute do tham hoa lecircn rdt cao trong khi caacutec qu6c gia vagrave cong đ6ng đang n6 llc giam thi u tiacutenh d bi t6n thương cua migravenh M6i liecircn hM gifa gia tăng chi phiacute vagrave chiacutenh saacutech phaacutet tri n chưa đưQc nghiecircn cuu mot caacutech đdy đu Nhưng rotilde ragraveng lagrave becircn c nh viMc giam ty lM tu vong do tham hoa năng llc vagrave t6 chuc quan tri rui ro hiMn nay nhigraven chung lagrave chưa phugrave hQp Cdn phai coacute mot caacutech ti p can mai b t buoc phai giai quy t rui ro tham hoa ti m n becircn trong vagrave đocirci khi đưQc t o ra bai quaacute trigravenh phaacutet tri n

Thiacutech ng vai bien đi khiacute h u

Đong llc cho hagravenh đong thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau a cdp qu6c gia coacute th do cam nhan v cơ hoi ti p can tai caacutec ngu6n tagravei

chiacutenh cho bi n đ6i khiacute hau nhi u hơn lagrave do nhu cdu xatilde hoi Tuy nhiecircn do hdu h t caacutec biMn phaacutep thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cũng đ6ng thai giam rui ro caacutec biMn phaacutep nagravey cung cdp thecircm phương tiMn đ thlc hiMn quan lyacute rui ro tham hoa Đi u đaacuteng ti c lagrave cũng như vai quan lyacute rui ro tham hoa đa s6 caacutec saacuteng ki n cho đ n nay đưQc thlc hiMn như caacutec dl aacuten vagrave chương trigravenh đơn le mai đ cap tai mot s6 rdt iacutet caacutec nguyecircn nhacircn higravenh thagravenh rui ro vagrave chưa hoagraven toagraven l6ng gheacutep vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n

Cdn phai xaacutec đinh llti phaacutet tri n đ nhlty cam hơn vai rui ro do tham hoa vagrave khiacute h u

Đ caacutec qu6c gia coacute th giam thi u tiacutenh d bi t6n thương mot caacutech đaacuteng k cdn phai coacute mot caacutech ti p can khaacutec đi u chinh caacutec cơ ch phaacutet tri n hiMn nay hưang tai giam thi u rui ro vagrave tăng cưang kha năng thiacutech ung vai khiacute hau May m n lagrave caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh coacute tiacutenh saacuteng t o cao đatilde b t đdu su dng caacutec cocircng c viacute d như cho viMc đaacutenh giaacute caacutec quy t đinh đdu tư cocircng cong hay giam nghegraveo do cdu truacutec B ng caacutech tra necircn nh y cam vai rui ro caacutec chiacutenh phu coacute th giai quy t caacutec rui ro đoacute trecircn quy mocirc lan hơn nhi u vagrave thlc hiMn đưQc ca hai khiacutea c nh thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau vagrave quan lyacute rui ro tham hoa vai năng llc quan lyacute hagravenh chiacutenh hiMn coacute Đi u nagravey coacute th traacutenh higravenh thagravenh caacutec nguy cơ rui ro mai vagrave t o ra caacutec đ6ng lQi iacutech quan trong cho xatilde hoi

ĐAu tư cocircng cQng

d caacutec qu6c gia coacute thu nhap thdp vagrave trung bigravenh đdu tư cocircng thưang vagraveo khoang 3-15 GDP HM th6ng Đdu tư Cocircng cong Qu6c gia cua Peru đatilde phecirc duyMt khoan đdu tư khoang 10 ty USD trong năm 2008 trong đoacute mot nua s do chiacutenh quy n đia phương đi u hagravenh Trong khi đoacute viMn trQ phaacutet tri n cua cugraveng năm đoacute chi lagrave 266 triMu USD Quy mocirc đdu tư cocircng cong hiMn nay cua caacutec nưac nghegraveo khi n cho ca đdu tư vagraveo quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung bi n đ6i khiacute hau chi

15

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

lagrave nhfng ldquochuacute lugravenrdquo Vigrave vay đưa đaacutenh giaacute rui ro tham hoa vagrave đdu tư cocircng cong vagrave đam bao viMc đưa ra caacutec biMn phaacutep giam thi u rui ro hiMu qua v chi phiacute coacute yacute nghĩa rdt lan đ6i vai muc rui ro mot qu6c gia phai gaacutenh vagrave coacute th giuacutep giam rui ro nhanh choacuteng vagrave b n vfng

Quy mocirc đdu tư cocircng cong hi n tlti cua caacutec nưac nghegraveo khi n đdu tư cho quan lyacute rui ro tham hoa chi lagrave ldquochuacute lugravenrdquo

Coacute mot s6 thaacutech thuc cdn phai vưQt qua đ phaacutet huy đưQc nhfng ti m năng to lan trecircn Thu nhdt m c dugrave rui ro tham hoa đưQc đaacutenh giaacute trong caacutec thi t k dl aacuten đdu tư cocircng cong khocircng coacute mot quaacute trigravenh tương tl trong ti n trigravenh lap k ho ch trưac đoacute Vigrave vay caacutec quy t đinh quy ho ch cdp cao ho c thacircm chiacute coacute th khocircng coacute caacutec quy t đinh nagravey coacute th t o ra nhfng rui ro khocircng đưQc đaacutenh giaacute vagrave giai quy t trưac giai đo n dl aacuten Thu hai viMc đaacutenh giaacute chi phiacute vagrave lQi iacutech cua giam thi u rui ro đogravei h6i phai đaacutenh giaacute rui ro xaacutec sudt mot caacutech toagraven diMn magrave hiMn nay đa s6 caacutec qu6c gia v n chưa coacute Cu6i cugraveng cơ ch mai đ lap k ho ch vagrave ngacircn saacutech a cdp đia phương vagrave quan hM đ6i taacutec m nh m hơn vai xatilde hoi dacircn sl vagrave chiacutenh quy n đia phương lagrave rdt cdn thi t cho đdu tư cocircng cong hiMu qua b n vfng vagrave phugrave hQp vai nhu cdu đia phương

Bao trQ xatilde hQi

Bao trQ xatilde hoi bao g6m ca caacutec khoan h6 trQ thanh toaacuten vagrave bao hi m rui ro khocircng tl giam thi u rui ro tham hoa cũng khocircng thay th đưQc cho đdu tư phaacutet tri n cơ sa h tdng vagrave dich v cocircng cong Tuy nhiecircn coacute hai lyacute do thuy t phc giai thiacutech t i sao bao trQ xatilde hoi cdn phai tra thagravenh mot phdn cua mot chi n lưQc quan lyacute rui ro toagraven diMn

Caacutec cocircng cl bao trQ xatilde hoi hi n nay coacute th đưQc đi u chinh đ ti p c n hagraveng tri u ngưai vai chi phiacute b6 sung tương đ6i th p

Caacutec cocircng c bao trQ xatilde hoi coacute th tăng cưang kha năng phc h6i sau tham hoa giam nghegraveo vagrave thuacutec đ y phaacutet tri n ngu6n v6n con ngưai13 Chuacuteng cung cdp caacutec vugraveng đMm t i nhfng thai đi m cdn thi t vagrave traacutenh viMc thiMt h i do tham hoa gacircy ra caacutec taacutec đong bac thang khaacutec cho ho gia đigravenh như khi n tre em phai b6 hoc ho c phai baacuten caacutec tagravei san giagravenh cho san xudt14 vigrave đacircy thưang lagrave caacutec chi n lưQc ho gia đigravenh dugraveng đ đ6i phoacute vai hau qua tiecircu clc lacircu dagravei15 M c dugrave nhfng cocircng c bao trQ xatilde hoi nagravey khocircng đưQc thi t k đ đ6i phoacute vai taacutec đong cua tham hoa chuacuteng coacute th đưQc đi u chinh đ giuacutep ngưai dacircn g p nguy cơ cao ngăn ngua đaacuteng k viMc gia tăng s6 ngưai bi anh hưang sau thiecircn tai trong trung vagrave dagravei h n16 Viacute d chiacutenh phu Chile đatilde ma rong caacutec khoan thanh toaacuten tu caacutec chương trigravenh trQ giuacutep xatilde hoi qu6c gia tai caacutec ho gia đigravenh bi anh hưang bai tran đong đdt thaacuteng Hai năm 2010

Thu hai rdt nhi u trong s6 nhfng cocircng c nagravey đatilde đưQc cung cdp trecircn quy mocirc lan Hdu h t 114 triMu ngưai dacircn a chacircu My Latinh vagrave vugraveng Caribecirc đatilde nhan đưQc ti n chuy n coacute đi u kiMn như lagrave mot phương tiMn đ giam nghegraveo đoacutei cơ cdu trong vograveng hai thap ky qua Chương trigravenh Đam bao ViMc lagravem Qu6c gia Mahatma Gandhi t i An Đo tai đưQc khoang 68 triMu ngưai chi riecircng trong hai năm 2009-2010 vagrave Chương trigravenh Ma rong caacutec ViMc lagravem Cocircng cong cua Nam Phi b t đdu ho t đong tu năm 2004 đatilde cung cdp viMc lagravem cho hơn 10 s6 ngưai thdt nghiMp a qu6c gia nagravey17 Đi u chinh caacutec tiecircu chiacute xaacutec đinh mc tiecircu vagrave khung thai gian cua caacutec cocircng c nagravey coacute th đem l i lQi iacutech cho nhi u nhoacutem dacircn s6ng trong caacutec vugraveng nguy cơ tham hoa cao vagrave d bi t6n thương vai chi phiacute gia tăng khocircng đaacuteng k

Caacutec chương trigravenh viMc lagravem t m thai đưQc xacircy dlng đ giuacutep caacutec caacute nhacircn vagrave cong đ6ng trong nhfng giai đo n khoacute khăn thưang đưQc thlc hiMn thocircng qua caacutec dich v cocircng cong cdn nhi u lao đong vagrave xacircy dlng cơ sa h tdng như đưang giao thocircng nocircng thocircn don dp đưang ph6 ho c tr6ng rung Caacutec chương trigravenh ldquoviMc lagravem ldy ti n m trdquo coacute th

16

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

goacutep phdn giam thi u rui ro khi tap trung xacircy dlng năng llc giam nguy cơ rui ro cua cong đ6ng Caacutec viacute d t i Bangladesh Ethiopia An Đo vagrave Malawi đatilde cai thiMn đaacuteng k viMc ki m soaacutet lũ bao t6n nưac vagrave cơ sa h tdng thuy lQi vagrave giuacutep cai thiMn tigravenh tr ng suy thoaacutei đdt18

Caacutec chương trigravenh vi c lagravem tltm thai coacute th đoacuteng goacutep vagraveo vi c xacircy dlng năng llc giam thi u rui ro cua cong đ6ng

Caacutec chương trigravenh bao trQ xatilde hoi cua chiacutenh phu đang ti n tai hQp taacutec vai bao hi m vagrave tiacuten dng nh6 theo cơ ch thi trưang Cung cdp ngu6n v6n kip thai sau tham hoa caacutec chương trigravenh nagravey giuacutep bao vM ho gia đigravenh kh6i thiMt h i vagrave đ y nhanh ti n trigravenh phc h6i Bao hi m vi mocirc hiMn chi ti p can đưQc tai mot bo phan rdt nh6 caacutec ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave h6 trQ nhưng khocircng th thay th đưQc caacutec phương thuc bao trQ xatilde hoi khaacutec Tuy vay caacutec saacuteng ki n nagravey đang ngagravey cagraveng phugrave hQp hơn cho quan lyacute rui ro tham hoa vai caacutec san ph m bao hi m mai dla trecircn chi s6 g n chi tra vai caacutec sl kiMn coacute th đaacutenh giaacute đưQc nguy cơ vagrave tham chiacute ca dl baacuteo vagrave bao hi m g n li n vai v6n vay nh m thuacutec đ y đdu tư cho giam thi u rui ro19

Quan lyacute rui ro tham hlta dla trecircn h sinh thaacutei

Bao vM phc h6i vagrave tăng cưang hM sinh thaacutei bao g6m ca rung đdt ngap nưac vagrave rung ngap m n coacute hai lQi iacutech quan trong cho quan lyacute rui ro tham hoa Caacutec hM sinh thaacutei lagravenh m nh coacute vai trograve như hagraveng ragraveo bao vM tl nhiecircn vagrave vugraveng đMm ch6ng l i nhi u hi m hoa thocircng qua tăng cưang kha năng tl phc h6i b ng cai thiMn sinh k sl s n coacute vagrave chdt lưQng thuc ăn vagrave tagravei nguyecircn M c dugrave giaacute tri cua caacutec hM sinh thaacutei rdt khoacute xaacutec đinh v m t kinh t ưac tiacutenh cho thdy caacutec biMn phaacutep coacute tiacutenh phaacutep lyacute lagravem giam nguy cơ coacute th đem l i ty trong lan nhdt trong t6ng giaacute tri kinh t cua caacutec dich v mocirci trưang Viacute d a My caacutec vugraveng đdt ngap nưac a vugraveng duyecircn hai hdp thu năng lưQng tu soacuteng vagrave coacute vai trograve như

ldquomot con đecirc n m ngangrdquo đem l i lQi iacutech lagrave 232 ty $ hagraveng năm trong viMc bao vM ch6ng l i batildeo20

Quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn h sinh thaacutei thưang coacute ty l lQi iacutech ndash chi phiacute h p dan

Vai nhfng đ6ng lQi iacutech quan trong trecircn quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei thưang đem l i ty lM lQi iacutech ndash chi phiacute rdt hdp d n so vai caacutec giai phaacutep cocircng trigravenh truy n th6ng Kinh nghiMm trecircn toagraven th giai cho thdy quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei lagrave mot lla chon ngagravey cagraveng hdp d n nh m giai quy t caacutec vdn đ đa d ng như quan lyacute lưu vlc socircng vagrave ngap lt đocirc thi h n haacuten vagrave chaacutey rung Viacute d thagravenh ph6 New York đatilde quy t đinh đdu tư 53 ty đocirc la vagraveo cocircng trigravenh xanh đ6i vai maacutei nhagrave đưang ph6 via hegrave nh m giam thi u lũ lt thay cho 68 ty đocirc la cho biMn phaacutep xacircy đưang 6ng vagrave cung c6 h6 chua truy n th6ng21 Caacutech ti p can nagravey hua hn đem l i đa lQi iacutech Khocircng gian xanh s hdp th nhi u nưac mưa vagrave giam suc eacutep lecircn hM th6ng thoaacutet nưac đocirc thi chdt lưQng khocircng khiacute coacute kha năng đưQc cai thiMn vagrave chi phiacute cho nưac vagrave năng lưQng coacute th giam

Tuy nhiecircn viMc đaacutenh giaacute thdp giaacute tri ti n tM cua dich v mocirci trưang lagrave mot ragraveo can quan trong cho aacutep dng quan lyacute rui ro tham hoa dla trecircn hM sinh thaacutei HM qua lagrave coacute rdt iacutet qu6c gia tan dng đưQc lQi th cua caacutec cocircng c như ldquochi tra cho dich v mocirci trưangrdquo

Qui ho ch sW dlng đAt vagrave xacircy dlng

Caacutec quy t đinh su dng đdt vagrave xacircy dlng coacute th lagravem gia tăng rui ro mot caacutech đaacuteng k đ c biMt lagrave a caacutec thagravenh ph6 coacute nhi u khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave chiacutenh quy n đia phương khocircng s n sagraveng hay thi u năng llc quan lyacute viMc ma rong thagravenh ph6 vigrave quy n lQi cua ngưai dacircn

Khocircng may lagrave đa s6 caacutec chiacutenh quy n đia phương a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh chưa coacute hM th6ng qui ho ch hay quan lyacute

17

su dng đacirct hiMu qua ho c lagrave mdt kha năng giaacutem saacutet quan lyacute nhfng bi n đong trong su dng đdt HM qua lagrave qui ho ch vagrave quan lyacute su dng đdt a caacutec nưac thu nhap thdp vagrave trung bigravenh khocircng tiacutenh đ n mot s6 lưQng lan dacircn cư đocirc thi cho caacutec thi trưang đdt vagrave nhagrave a hQp phaacutep vagrave vigrave vay lagravem gia tăng rui ro đocirc thi Vai tigravenh tr ng khocircng hQp thuc vagrave thi u 6n đinh caacutec ho dacircn a caacutec khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc thưang khocircng đưQc tiacutenh tai trong caacutec dl aacuten đdu tư cocircng cong xacircy dlng cơ sa h tdng vagrave dich v thi t y u giam thi u rui ro

Đ c biMt qui ho ch thưang khocircng g n li n vai thlc ti n Caacutec chu kỳ qui ho ch ba năm hay dagravei h n hơn coacute nghĩa lagrave khi đưQc phecirc duyMt thigrave phaacutet tri n đatilde di n ra b6 qua qui ho ch đ c biMt lagrave đ6i vai caacutec thagravenh ph6 phaacutet tri n nhanh a caacutec qu6c gia thu nhap thdp vagrave trung bigravenh Thecircm vagraveo đoacute thi u cung c6 thlc thi khi n ca nhfng qui ho ch t6t nhdt cũng khocircng th thay đ6i đưQc tap quaacuten su dng đdt Hagravei hogravea gifa nhu cdu su dng đdt cua caacutec nhoacutem dacircn cư thu nhap thdp t i caacutec khu vlc coacute vi triacute t6t vagrave caacutec mc tiecircu giam thi u rui ro tham hoa v n lagrave mot nhiMm v khoacute khăn đ c biMt lagrave khi caacutec cong đ6ng bi anh hưang khocircng đưQc pheacutep tham gia vagraveo ti n trigravenh ra quy t đinh

Caacutec caacutech ti p c n truy n th6ng v qui holtch vagrave thlc thi sl dlng đ t đatilde khocircng thagravenh cocircng

Xacircy dlng vagrave thlc thi caacutec luat qui đinh qui chu n vagrave tiecircu chu n cũng g p caacutec thaacutech thuc tương tl do yecircu cdu thưang khocircng hQp lyacute đ6i vai đi u kiMn trong nưac vagrave đia phương22 Đ c biMt sau tham hoa caacutec qui chu n vagrave tiecircu chu n phuc t p thưang đưQc đưa ra nhưng khocircng th duy trigrave ViMc nagravey coacute th tra necircn quaacute t6n keacutem đ6i vai caacutec ho thu nhap thdp đ c biMt a caacutec khu đinh cư khocircng chiacutenh thuc vagrave vigrave vay ti p tc lagravem gia tăng tigravenh tr ng xacircy dlng traacutei pheacutep Caacutec cơ quan chuc năng cograven coacute th su dng viMc aacutep dng caacutec qui chu n rdt ng t nghegraveo nagravey như lagrave ca đ đu6i ngưai dacircn ra kh6i caacutec khu đinh cư

khocircng chiacutenh thuc

Phương thlc coacute sl tham gia th t sl đem llti cơ hoi ma rong caacutec saacuteng ki n a đia phương

Caacutec saacuteng ki n v quan lyacute cdp đia phương trecircn th giai chi ra r ng caacutec caacutech ti p can mai trong qui ho ch vagrave phaacutet tri n đocirc thi lagrave kha thi khi mot th hM mai thi trưang vagrave giai cocircng chuc ung ho sl tham gia cua xatilde hoi dacircn sl Ngagravey cagraveng nhi u caacutec viacute d v caacutec cong đ6ng thu nhap thdp tham gia thương thuy t đ coacute đưQc đdt a caacutec khu vlc an toagraven vagrave coacute vi triacute t6t hơn aacutep dng phacircn vugraveng vagrave caacutec tiecircu chu n xacircy dlng mot caacutech ch t ch đaacutep ung nhu cdu đia phương nacircng cdp caacutec khu đinh cư d bi t6n thương nh m giam thi u rui ro vagrave tham gia vagraveo qui ho ch vagrave lap ngacircn saacutech23 Caacutec hoat đong nagravey đoacuteng goacutep vagraveo giam thi u rui ro nhưng coacute lQi iacutech rong lan hơn nhi u tu cung c6 quy n cocircng dacircn vagrave tăng cưang liecircn k t xatilde hoi tai viMc phaacutet tri n đocirc thi mot caacutech coacute qui ho ch vagrave nacircng cao đdu tư B ng caacutech nagravey qui ho ch vagrave caacutec qui đinh v xacircy dlng coacute th d n tai giam thi u rui ro tham hoa thay cho viMc can tra cocircng taacutec nagravey

Cai t quan lyacute rui ro

Tan dng đưQc caacutec cơ hoi phaacutet tri n trecircn đogravei h6i phai cai t6 quan lyacute rui ro mot caacutech triMt đ hưang tai mc tiecircu tăng cưang cam k t chiacutenh tri vagrave tiacutenh nhdt quaacuten trong chiacutenh saacutech cdp trung ương xacircy dlng caacutec chiacutenh quy n đia phương coacute năng llc vagrave coacute traacutech nhiMm vagrave mot sl cai ma trong xacircy dlng đ6i taacutec vai xatilde hoi dacircn sl đ c biMt lagrave caacutec ho gia đigravenh vagrave cong đ6ng thu nhap thdp

Traacutech nhi m chiacutenh tri

Khi traacutech nhiMm v chiacutenh saacutech quan lyacute giam thi u rui ro tham hoa đưQc giao cho caacutec cơ quan chiu traacutech nhiMm v ung phoacute kh n cdp hay caacutec bo khocircng coacute vai trograve trung tacircm rdt

18

khoacute coacute th can thiMp đưQc đdu tư phaacutet tri n NgưQc l i cũng coacute xu hưang tap trung lMch vagraveo quan lyacute tham hoa vagrave caacutec đdu tư đơn le cho quan lyacute rui ro tham hoa Traacutech nhiMm t6ng th cho quan lyacute rui ro tham hoa cdn đưQc giao cho mot bo hay cơ quan coacute th m quy n chiacutenh tri coacute th đam bao sl nhdt quaacuten v chiacutenh saacutech a tdt ca caacutec lĩnh vlc phaacutet tri n vagrave l6ng gheacutep quan lyacute rui ro tham hoa vagraveo lap k ho ch phaacutet tri n qu6c gia

Đ đam bao tiacutenh nh t quaacuten v m t chiacutenh saacutech vagrave l p k holtch traacutech nhi m t6ng th v quan lyacute rui ro tham hoa cdn đưQc giao cho mot Bo quan trong vai th m quy n chiacutenh tri cao

Phacircn traacutech nhiMm v quan lyacute rui ro tham hoa vagrave thiacutech ung vai bi n đ6i khiacute hau cua chiacutenh phu cho caacutec cơ quan lap k ho ch qu6c gia hay caacutec bo chiu traacutech nhiMm v kinh t vagrave tagravei chiacutenh coacute th coacute anh hưang tiacutech clc tai tiacutenh hiMu qua cua chiacutenh saacutech vagrave caacutec phaacutep ch song hagravenh Vai vai trograve ra quy t đinh phacircn b6 ngacircn saacutech qu6c gia caacutec bo nagravey coacute taacutec đong chiacutenh tri cao hơn trong viMc lap k ho ch vagrave đdu tư Đi u nagravey coacute th đuacuteng vai lĩnh vlc quan lyacute rui ro tham hoa n u caacutec bo nagravey đưQc giao traacutech nhiMm chiacutenh tri

Traacutech nhi m thlc thi

Hơn 20 năm qua rdt nhi u qu6c gia đatilde aacutep dng phi tap trung hoacutea trong quan lyacute rui ro tham hoa Caacutech ti p can nagravey ti p tc coacute vai trograve quan trong trong thlc thi nhưng trecircn thlc t chuy n giao traacutech nhiMm cho caacutec chiacutenh quy n đia phương y u keacutem coacute th lagravem cham l i thay b ng viMc thuacutec đ y ti n bo24 d Chacircu My La tinh mot vagravei qu6c gia đatilde đdu tư vagraveo phi tap trung hoacutea trong quan lyacute rui ro tham hoa hơn mot thap ky vagrave ti p tc g p khoacute khăn vai viMc chiacutenh quy n đia phương khocircng coacute năng llc vagrave ngu6n llc phugrave hQp25

T i Colombia 82 chiacutenh quy n thagravenh ph6 giao traacutech nhiMm giam rui ro tham hoa cho caacutec hoi đ6ng đia phương nhưng chi 14 thlc hiMn caacutec k ho ch ung phoacute kh n cdp vagrave dl phograveng Nam Phi cũng coacute bagravei hoc kinh

nghiMm tương tl vai viMc thi u mot caacutech trdm trong năng llc a chiacutenh quy n đia phương lagravem h n ch rdt nhi u viMc l6ng gheacutep giam thi u rui ro tham hoa26

a nhCng nơi năng llc đia phương cograven hltn ch caacutech ti p c n phi t p trung hoacutea ddn ddn coacute th lagrave caacutech thlc t6t nh t

Vigrave vay cdn chuacute yacute thecircm v viMc phacircn tdng vagrave t6 chuc quan lyacute rui ro tham hoa cho phugrave hQp vai đi u kiMn đia phương M c dugrave caacutec ho t đong quan lyacute rui ro tham hoa cdn đưQc tap trung a đia phương khocircng nhdt thi t lagrave tdt ca caacutec chuc năng phai phi tap trung hoacutea hoagraven toagraven Caacutec chiacutenh phu coacute th h6 trQ ky thuat tagravei chiacutenh vagrave chiacutenh saacutech vagrave đam nhan traacutech nhiMm v quan lyacute rui ro tham hoa khi traacutech nhiMm vưQt quaacute năng llc đia phương hay coacute th tăng cưang hQp taacutec theo chi u ngang hay k t hQp gifa hai chiacutenh quy n đia phương Mot caacutech ti p can gia tăng trong phi tap trung hoacutea coacute th giuacutep đam bao k t qua t6t hơn khi đi kegravem vai traacutech nhiMm rotilde ragraveng ngacircn saacutech vagrave hM th6ng giao quy n tai cdp thdp nhdt nh m đam bao sl chu đong vagrave năng llc quan lyacute rui ro a tdt ca caacutec cdp27

Traacutech nhi m giai trigravenh vagrave yecircu cAu xatilde hQi

Chdt lưQng quan tri cdp trung ương vagrave đia phương noacutei chung vagrave caacutec y u t6 như ti ng noacutei vagrave traacutech nhiMm giai trigravenh noacutei riecircng coacute anh hưang tai muc đo thiMt h i v ngưai vagrave tagravei san kinh t 28 Mot trong nhfng y u t6 quan trong nhdt lagrave sl ti p can tai thocircng tin đ c biMt lagrave thocircng tin v rui ro tham hoa29

Tuy vay sl ti p can tai thocircng tin chi coacute hiMu qua khi caacutec chiacutenh phu tiacutech clc h6 trQ quy n ti p can thocircng tin vagrave khi ngưai dacircn nhan thuc đưQc v quy n hQp phaacutep cua migravenh vagrave s n sagraveng thlc hiMn quy n đoacute Tap quaacuten đam bao traacutech nhiMm giai trigravenh xatilde hoi trlc ti p tăng cưang tiacutenh hiMu qua cua quan lyacute vagrave cung cdp dich v30 Trong quan lyacute rui ro tham hoa cũng như trong nhi u lĩnh vlc phaacutet tri n khaacutec thi t lap tap quaacuten nagravey khocircng

19

d dagraveng m c dugrave đatilde coacute nhi u viacute d v thlc hiMn giaacutem saacutet traacutech nhiMm mot caacutech trlc ti p Viacute d như a Indonesia luat phaacutep thocircng qua gdn đacircy buoc caacutec nhagrave latildenh đ o phai chiu traacutech nhiMm caacute nhacircn đ6i vai thiMt h i do tham hoa

Quy n nh n thocircng tin coacute vai trograve trung tacircm trong vi c tlto ra nhu cdu đ6i vai traacutech nhi m giai trigravenh xatilde hoi

Mot xatilde hoi dacircn sl vagrave truy n thocircng m nh coacute vai trograve quan trong trong viMc xacircy dlng nhan thuc v quy n vagrave nhu cdu xatilde hoi đ6i vai quan lyacute rui ro tham hoa31 Ngagravey nay hdu h t tham hoa đ u đưQc thocircng tin trlc ti p tai toagraven th giai thocircng qua truy n higravenh phaacutet thanh baacuteo chiacute m ng lưai xatilde hoi di đong vagrave Internet Truy n thocircng coacute th khi n caacutec chiacutenh phu caacutec t6 chuc phi chiacutenh phu caacutec t6 chuc qu6c t vagrave caacutec becircn tham gia khaacutec coacute traacutech nhiMm giai trigravenh32 đ c biMt lagrave liecircn quan tai giam thi u rui ro xem xeacutet sacircu hơn vagraveo becircn trong higravenh anh tham hoa s6 ngưai ch t đ baacuteo caacuteo v caacutec nguyecircn nhacircn taacutec đong dagravei h n cua tham hoa33

MQt t p quaacuten mai xacircy dlng đ6i taacutec

Khocircng coacute caacutec đ6i taacutec coacute tiacutenh saacuteng t o a đia phương gifa xatilde hoi dacircn sl chiacutenh quy n đia phương vagrave trung ương vagrave caacutec becircn tham gia khaacutec caacutec cocircng c như lap k t ho ch đdu tư cocircng cong hay chuy n ti n m t coacute đi u kiMn coacute rdt nhi u kha năng s khocircng hiMu qua Thi u đ6i taacutec caacutec chiacutenh saacutech quan lyacute su dng đdt vagrave qui ch xacircy dlng tham chiacute coacute th t o ra rui ro thay b ng giam thi u Caacutec t6 chuc xatilde hoi dacircn dl khi coacute kha năng vagrave đi u kiMn t6 chuc nh m necircu lecircn quan đi m cua migravenh coacute th giam thi u rui ro a đia phương vagrave đ6ng thai xacircy dlng caacutec y u t6 thi t y u v m t chiacutenh tri vagrave kinh t cho quan lyacute rui ro tham hoa

Sl tham gia cua ngưai dacircn vagrave cong đ6ng bi anh hưang đogravei h6i mot sl thay đ6i trong t p quaacuten quan lyacute hagravenh chiacutenh cocircng

Tuy nhiecircn h n ch cho caacutec hoat đong magrave ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave t6 chuc cua ho coacute th tl lagrave rdt rotilde ragraveng34 Ho gdn như khocircng giaacutem saacutet tagravei nguyecircn hay coacute anh hưang tai caacutec ti n trigravenh ra quy t đinh đ coacute th giuacutep ho ti p can tai caacutec khu vlc an toagraven quan lyacute caacutec lưu vlc phuc hQp hay thlc thi caacutec cocircng trigravenh cocircng cong lan cdn thi t cho giam thi u rui ro Vigrave vay quan lyacute rui ro tham hoa hiMu qua ph thuoc vagraveo viMc caacutec cong đ6ng nguy cơ cao tham gia ngagravey cagraveng nhi u thu huacutet chiacutenh phu vagraveo viMc h6 trQ caacutec ho t đong cua ho vagrave yecircu cdu chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm giai trigravenh35

Thlc hiMn thagravenh cocircng vagrave nhacircn rong caacutec saacuteng ki n đia phương đogravei h6i chiacutenh quy n đia phương vagrave trung ương coacute năng llc vagrave ky năng mai Đi u nagravey cũng đogravei h6i mot sl thay đ6i trong văn hoacutea vagrave thaacutei thaacutei đo cua caacutec chiacutenh quy n thagravenh ph6 caacutec nhagrave thdu vagrave caacutec t6 chuc phi chiacutenh phu trong lagravem viMc trecircn tinh thdn đ6i taacutec vai caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp M c dugrave đi u nagravey hiMn nay mai chi lagrave ngo i lM magrave chưa thagravenh luat caacutec đ6i taacutec trung gian mai coacute sl tham gia cua caacutec t6 chuc cong đ6ng đang t o ra sl bi n chuy n cdn thi t nagravey mot caacutech tu tu nhưng vfng ch c

Ket lu n Sl thiet yeu cua giam thi u rui ro tham hlta

M6i qu6c gia coacute cơ cdu vagrave đ c trưng riecircng vai caacutec lo i higravenh rui ro khaacutec nhau vagrave ty trong gifa rui ro diMn rong rui ro tagraven kh6c vagrave rui ro gia tăng khaacutec nhau Vigrave vay đ giam thi u rui ro cua migravenh caacutec chiacutenh phu cdn phai ph6i hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro trong tương lai kh c phc vagrave đ n bugrave rui ro cugraveng vai caacutec chi n lưQc quan lyacute tham hoa vagrave dl đoaacuten trưac caacutec rui ro đang gia tăng

20

d dagraveng m c dugrave đatilde coacute nhi u viacute d v thlc hiMn giaacutem saacutet traacutech nhiMm mot caacutech trlc ti p Viacute d như a Indonesia luat phaacutep thocircng qua gdn đacircy buoc caacutec nhagrave latildenh đ o phai chiu traacutech nhiMm caacute nhacircn đ6i vai thiMt h i do tham hoa

Quy n nh n thocircng tin coacute vai trograve trung tacircm trong vi c tlto ra nhu cdu đ6i vai traacutech nhi m giai trigravenh xatilde hoi

Mot xatilde hoi dacircn sl vagrave truy n thocircng m nh coacute vai trograve quan trong trong viMc xacircy dlng nhan thuc v quy n vagrave nhu cdu xatilde hoi đ6i vai quan lyacute rui ro tham hoa31 Ngagravey nay hdu h t tham hoa đ u đưQc thocircng tin trlc ti p tai toagraven th giai thocircng qua truy n higravenh phaacutet thanh baacuteo chiacute m ng lưai xatilde hoi di đong vagrave Internet Truy n thocircng coacute th khi n caacutec chiacutenh phu caacutec t6 chuc phi chiacutenh phu caacutec t6 chuc qu6c t vagrave caacutec becircn tham gia khaacutec coacute traacutech nhiMm giai trigravenh32 đ c biMt lagrave liecircn quan tai giam thi u rui ro xem xeacutet sacircu hơn vagraveo becircn trong higravenh anh tham hoa s6 ngưai ch t đ baacuteo caacuteo v caacutec nguyecircn nhacircn taacutec đong dagravei h n cua tham hoa33

MQt t p quaacuten mai xacircy dlng đ6i taacutec

Khocircng coacute caacutec đ6i taacutec coacute tiacutenh saacuteng t o a đia phương gifa xatilde hoi dacircn sl chiacutenh quy n đia phương vagrave trung ương vagrave caacutec becircn tham gia khaacutec caacutec cocircng c như lap k t ho ch đdu tư cocircng cong hay chuy n ti n m t coacute đi u kiMn coacute rdt nhi u kha năng s khocircng hiMu qua Thi u đ6i taacutec caacutec chiacutenh saacutech quan lyacute su dng đdt vagrave qui ch xacircy dlng tham chiacute coacute th t o ra rui ro thay b ng giam thi u Caacutec t6 chuc xatilde hoi dacircn dl khi coacute kha năng vagrave đi u kiMn t6 chuc nh m necircu lecircn quan đi m cua migravenh coacute th giam thi u rui ro a đia phương vagrave đ6ng thai xacircy dlng caacutec y u t6 thi t y u v m t chiacutenh tri vagrave kinh t cho quan lyacute rui ro tham hoa

Sl tham gia cua ngưai dacircn vagrave cong đ6ng bi anh hưang đogravei h6i mot sl thay đ6i trong t p quaacuten quan lyacute hagravenh chiacutenh cocircng

Tuy nhiecircn h n ch cho caacutec hoat đong magrave ho gia đigravenh coacute nguy cơ cao vagrave t6 chuc cua ho coacute th tl lagrave rdt rotilde ragraveng34 Ho gdn như khocircng giaacutem saacutet tagravei nguyecircn hay coacute anh hưang tai caacutec ti n trigravenh ra quy t đinh đ coacute th giuacutep ho ti p can tai caacutec khu vlc an toagraven quan lyacute caacutec lưu vlc phuc hQp hay thlc thi caacutec cocircng trigravenh cocircng cong lan cdn thi t cho giam thi u rui ro Vigrave vay quan lyacute rui ro tham hoa hiMu qua ph thuoc vagraveo viMc caacutec cong đ6ng nguy cơ cao tham gia ngagravey cagraveng nhi u thu huacutet chiacutenh phu vagraveo viMc h6 trQ caacutec ho t đong cua ho vagrave yecircu cdu chiacutenh phu coacute traacutech nhiMm giai trigravenh35

Thlc hiMn thagravenh cocircng vagrave nhacircn rong caacutec saacuteng ki n đia phương đogravei h6i chiacutenh quy n đia phương vagrave trung ương coacute năng llc vagrave ky năng mai Đi u nagravey cũng đogravei h6i mot sl thay đ6i trong văn hoacutea vagrave thaacutei thaacutei đo cua caacutec chiacutenh quy n thagravenh ph6 caacutec nhagrave thdu vagrave caacutec t6 chuc phi chiacutenh phu trong lagravem viMc trecircn tinh thdn đ6i taacutec vai caacutec ho gia đigravenh thu nhap thdp M c dugrave đi u nagravey hiMn nay mai chi lagrave ngo i lM magrave chưa thagravenh luat caacutec đ6i taacutec trung gian mai coacute sl tham gia cua caacutec t6 chuc cong đ6ng đang t o ra sl bi n chuy n cdn thi t nagravey mot caacutech tu tu nhưng vfng ch c

Ket lu n Sl thiet yeu cua giam thi u rui ro tham hlta

M6i qu6c gia coacute cơ cdu vagrave đ c trưng riecircng vai caacutec lo i higravenh rui ro khaacutec nhau vagrave ty trong gifa rui ro diMn rong rui ro tagraven kh6c vagrave rui ro gia tăng khaacutec nhau Vigrave vay đ giam thi u rui ro cua migravenh caacutec chiacutenh phu cdn phai ph6i hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro trong tương lai kh c phc vagrave đ n bugrave rui ro cugraveng vai caacutec chi n lưQc quan lyacute tham hoa vagrave dl đoaacuten trưac caacutec rui ro đang gia tăng

20

Caacutec qu6c gia đatilde đdu tư vagraveo tăng cưang năng llc quan lyacute tham hoa đatilde nhigraven thdy sl giam vfng ch c thiMt h i v ngưai iacutet nhdt lagrave đ6i vai caacutec hi m hoa liecircn quan tai thai ti t Tuy nhiecircn cograven nhi u viMc cdn phai lagravem đ giam thiMt h i v kinh t do sl gia tăng nhanh choacuteng tagravei san a caacutec vugraveng nguy cơ cao Đ đ t đưQc mc tiecircu cua Khung Hagravenh Đong Hyogo ndash giam đaacuteng k thiMt h i do tham hoa vagrave đ t đưQc ti n bo đ6i vai caacutec Mc Tiecircu Thiecircn Niecircn Ky mot xu hưang mai trong giam thi u rui ro tham hoa lagrave cdn thi t

Giam thi u rui ro tham hoa cơ ban lagrave xaacutec đinh đưQc caacutec đong llc v chiacutenh tri vagrave kinh t vagrave thương thuy t caacutec cacircn nh c khaacutec nhau Khocircng may viMc khocircng lyacute giai đưQc taacutec đong cua tham hoa mot caacutech hM th6ng vagrave đaacutenh giaacute mot caacutech t6ng hQp caacutec lo i rui ro g p phai khi n rdt iacutet caacutec qu6c gia coacute kha

năng tigravem ra caacutec đong llc nagravey chưa noacutei tai viMc xaacutec đinh đưQc caacutec chi phiacute lQi iacutech vagrave caacutec cacircn nh c khaacutec nhau nh m đưa ra mot tap hQp caacutec chi n lưQc quan lyacute rui ro mot caacutech cacircn b ng vagrave hiMu qua vai đdy đu thocircng tin

Tin vui lagrave xu hưang mai noacutei trecircn thlc sl đatilde b t đdu n6i lecircn Xu hưang nagravey anh hưang bai sl saacuteng t o trong viMc tiacutenh toaacuten thiMt h i do tham hoa vagrave đaacutenh giaacute rui ro trong viMc đi u chinh lap k ho ch phaacutet tri n vagrave đdu tư cocircng cong vagrave trong caacutec n6 llc tăng cưang quan lyacute rui ro cua caacutec chiacutenh phu đatilde nhan thuc đưQc tdm quan trong cua viMc đdu tư hocircm nay cho mot ngagravey mai an toagraven hơn Mot cơ hoi cho giam thi u rui ro đang xudt hiMn đoacute lagrave hoc h6i ti p tc xacircy dlng vagrave ma rong caacutec saacuteng ki n nagravey khaacutem phaacute rui ro vagrave xaacutec đinh l i phaacutet tri n

21

Ghi chuacute 1 ADBWorld Bank 2010 Đaacutenh giaacute thit h i vagrave

nhu cu ban đu cia lũ Islamabad PakistanNgacircn hagraveng Phaacutet tri n Chacircu Aacute vagrave Ngacircn hagraveng Th Giai

2 Phacircn tiacutech thi t hlti dla trecircn cơ sa dC li u qu6c gia cua 21 qu6c gia vagrave nhagrave nưac Xem thecircm thocircng tin a wwwgar-isdrdesinventarnet

3 Sl dlng tC DARA 2011 Indice de reduccion del riesgo AnDaggerlasis de capacidades y condiciones para la reduccimdashn del riesgo de desastres Madrid Spain DARA Lavell A Canteli C Rudiger J and Ruegenberg D 2010 Caacutec ban s6 liu đưoc xacircy dlng vai sl ho tro cia DARA ldquoTiecircu chiacute giam thi u rii ro Đi u kin vagrave năng llc cho giam thi u rii ro tham hQardquo Geneva Thly sĩ UNISDR

4 Penrose A and Takaki M 2006 Quy n tre em trong tigravenh trltng kh n c p vagrave tham hoa Lancet 367(9511) 698ndash699 Bartlett S 2008 Anh hưang cua bi n đ6i khiacute h u tai tre em a caacutec nưac thu nh p th p Tre em Tu6i tre vagrave Caacutec mocirci trưwng 18(1) 71ndash98 Costello A 2009 Quan lyacute taacutec đong tai slc kh6a cua bi n đ6i khiacute h u Lancet 373 1693

5 INGC (Instituto Nacional de Gestatildeo de Catastrofes) 2010 Thit h i mugravea magraveng liecircn quan tai h n haacuten 1990ndash2009 theo huyn Maputo Mozambique Instituto Nacional de Gestatildeo de Catastrofes

6 Horridge M Madden J and Wittwer G 2005 Taacutec đong cua hltn haacuten 2002ndash2003 đ6i vai Australia T p chiacute Mocirc higravenh Chiacutenh saacutech 27 (3) 285ndash308

7 Erian W Katlan B and Babah O 2010 Tiacutenh de t6n thương đ6i vai h n haacuten a vugraveng A Rp Nghiecircn c(u đi n higravenh đac bit Syria Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 Geneva Thly sĩ UNISDR

8 Moreno A and Cardona OD 2011 Efectos de los desastres naturales sobre el crecimiento el desempleo la inflacimdashn y la distribucimdashn del ingreso Una Evaluacimdashn de los casos deColombia y MŽxico Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 UNISDR

9 ERN-AL 2011 Mocirc higravenh xaacutec suit giam thi u rii ro tham hQa toagraven cu xacircy dlng mot phương phaacutep lun vagrave thlc hin caacutec nghiecircn c(u đi n higravenh Pha 1A Colombia Mexico Nepal Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 UNISDR

10 ERN-AL 2011 ndash xem ghi chuacute s6 9

11 ERN-AL 2011 ndash xem ghi chuacute s6 9

12 L y tC ERN-AL 2011 ndash xem ghi chuacute s6 9

13 de Janvry A Sadoulet E and Vakis R 2010 Bao v tre em d bi t6n thương đ6i vai caacutec rui ro khocircng đưQc bao hi m Aacutep dlng chương trigravenh chuy n ti n m t coacute đi u ki n nh m cung c p mltng lưai an sinh rong lan hơn Thfnh vưong vagrave Chiacutenh saacutech Xatilde Hoi 6(1) 161ndash183 Siegel P and de la Fuente A 2010 L6ng gheacutep quan lyacute rui ro thiecircn tai vagraveo chiacutenh saacutech bao trQ xatilde hoi (vagrave ngưQc llti) a Chacircu My La Tinh vagrave Carecircbi Thfnh

vưong vagrave Chiacutenh saacutech Xatilde Hoi 6(1) 131ndash159

14 de Janvry A Sadoulet E Vakis R and Finan F 2006 Rui ro khocircng đưQc bao hi m vagrave bao v tagravei san chương trigravenh chuy n ti n m t coacute đi u ki n coacute th đaacutep lng như mltng lưai an sinh giuacutep tre em đi hoc vagrave khocircng phai lagravem vi c khi g p s6c Journal of Development Economics 79 (2) 349ndash 373 ERD 2010 Bao tro xatilde hoi cho phaacutet tri n toagraven din ndash Mot caacutech nhigraven nhn mai v hop taacutec cia EU vai Chacircu Phi Baacuteo caacuteo phaacutet tri n 2010 cua Chacircu Acircu Florence Italy Robert Schuman Centre for Advanced Studies European University Institute Draft Guarcello L Mealli F and Rosati F 2010 Tiacutenh d bi t6n thương cua ho gia đigravenh vagrave lao đong tre em Taacutec đong cua s6c lyacute giai cho tiacuten dlng vagrave bao hi m Journal of Population Economics 23(1) 169ndash 198

15 Loacutepez-Calva LP and Ortiz-Juaacuterez E 2009 Bing ch(ng vagrave bagravei hQc chiacutenh saacutech v m6i liecircn h giCa rii ro tham hQa vagrave đoacutei nghegraveo a Chacircu My La Tinh Phương phaacutep lun vagrave toacutem tampt caacutec nghiecircn c(u qu6c gia New York USA UNDP Fernandez A Jadotte E and Jahnsen J 2011 Giai quytt rii ro tham hQa bing chuy n ti n coacute đi u kin vagrave caacutec chương trigravenh vic lagravem t m thwi a Chacircu My La Tinh vagrave Caribecirc Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 cua UNDP Geneva Thly Sĩ UNISDR

16 Siegel P and de la Fuente A 2010 L6ng gheacutep quan lyacute rui ro thiecircn tai vagraveo caacutec chiacutenh saacutech bao trQ xatilde hoi (vagrave ngưQc llti) a Chacircu My La Tinh vagrave Carecircbi Thfnh vưong vagrave Chiacutenh saacutech xatilde hoi 6 (1) 131ndash159 Fernandez et al 2011 ndash xem ghi chuacute 15

17 Krishnamurty J 2011 Chiacutenh saacutech vic lagravem vagrave giam thi u rii ro tham hQa Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 cua UNDP Geneva Thly Sĩ UNISDR Fernandez et al 2011

18 del Ninno C Subbaro K and Milazzo A 2009 Lagravem tht nagraveo đ caacutec dfch vl cocircng ho t đong Xem xeacutet l i caacutec kinh nghim SP Tagravei li u thao lu n 0905 Ngacircn hagraveng Th Giai Washington Pelham L Clay E and Braunholz T 2011 Thiecircn tai ndash Vai trograve cia m ng lưai an sinh xatilde hoi SP Tagravei li u thao lu n 1102 Washington DC USA Ngacircn hagraveng th giai

19 Suarez P and Linnerooth-Bayer J 2011 Caacutec cocircng cl liecircn quan tai bao hi m cho giam thi u rii ro tham hQa Trigravenh lecircn Chi n lưQc giam nh thiecircn tai cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011

20 Costanza R Perez-Maqueo O Martinez M L Sutton P Anderson SJ and Mulder K 2011 Giaacute tri cua đ t ng p nưac ven bi n cho phograveng ch6ng batildeo AMBIO A Journal of the Human Environment 37 (4) 241-248

21 New York City 2010 Kt ho ch cơ sa h tng xanh cia NYC Chitn lưoc b n vCng cho caacutec lu6ng nưac s ch New York USA City of New York

22 Johnson C 2011 Xacircy dlng mocirci trưwng cho

22

Ghi chuacute 1 ADBWorld Bank 2010 Đaacutenh giaacute thit h i vagrave

nhu cu ban đu cia lũ Islamabad PakistanNgacircn hagraveng Phaacutet tri n Chacircu Aacute vagrave Ngacircn hagraveng Th Giai

2 Phacircn tiacutech thi t hlti dla trecircn cơ sa dC li u qu6c gia cua 21 qu6c gia vagrave nhagrave nưac Xem thecircm thocircng tin a wwwgar-isdrdesinventarnet

3 Sl dlng tC DARA 2011 Indice de reduccion del riesgo AnDaggerlasis de capacidades y condiciones para la reduccimdashn del riesgo de desastres Madrid Spain DARA Lavell A Canteli C Rudiger J and Ruegenberg D 2010 Caacutec ban s6 liu đưoc xacircy dlng vai sl ho tro cia DARA ldquoTiecircu chiacute giam thi u rii ro Đi u kin vagrave năng llc cho giam thi u rii ro tham hQardquo Geneva Thly sĩ UNISDR

4 Penrose A and Takaki M 2006 Quy n tre em trong tigravenh trltng kh n c p vagrave tham hoa Lancet 367(9511) 698ndash699 Bartlett S 2008 Anh hưang cua bi n đ6i khiacute h u tai tre em a caacutec nưac thu nh p th p Tre em Tu6i tre vagrave Caacutec mocirci trưwng 18(1) 71ndash98 Costello A 2009 Quan lyacute taacutec đong tai slc kh6a cua bi n đ6i khiacute h u Lancet 373 1693

5 INGC (Instituto Nacional de Gestatildeo de Catastrofes) 2010 Thit h i mugravea magraveng liecircn quan tai h n haacuten 1990ndash2009 theo huyn Maputo Mozambique Instituto Nacional de Gestatildeo de Catastrofes

6 Horridge M Madden J and Wittwer G 2005 Taacutec đong cua hltn haacuten 2002ndash2003 đ6i vai Australia T p chiacute Mocirc higravenh Chiacutenh saacutech 27 (3) 285ndash308

7 Erian W Katlan B and Babah O 2010 Tiacutenh de t6n thương đ6i vai h n haacuten a vugraveng A Rp Nghiecircn c(u đi n higravenh đac bit Syria Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 Geneva Thly sĩ UNISDR

8 Moreno A and Cardona OD 2011 Efectos de los desastres naturales sobre el crecimiento el desempleo la inflacimdashn y la distribucimdashn del ingreso Una Evaluacimdashn de los casos deColombia y MŽxico Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 UNISDR

9 ERN-AL 2011 Mocirc higravenh xaacutec suit giam thi u rii ro tham hQa toagraven cu xacircy dlng mot phương phaacutep lun vagrave thlc hin caacutec nghiecircn c(u đi n higravenh Pha 1A Colombia Mexico Nepal Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 UNISDR

10 ERN-AL 2011 ndash xem ghi chuacute s6 9

11 ERN-AL 2011 ndash xem ghi chuacute s6 9

12 L y tC ERN-AL 2011 ndash xem ghi chuacute s6 9

13 de Janvry A Sadoulet E and Vakis R 2010 Bao v tre em d bi t6n thương đ6i vai caacutec rui ro khocircng đưQc bao hi m Aacutep dlng chương trigravenh chuy n ti n m t coacute đi u ki n nh m cung c p mltng lưai an sinh rong lan hơn Thfnh vưong vagrave Chiacutenh saacutech Xatilde Hoi 6(1) 161ndash183 Siegel P and de la Fuente A 2010 L6ng gheacutep quan lyacute rui ro thiecircn tai vagraveo chiacutenh saacutech bao trQ xatilde hoi (vagrave ngưQc llti) a Chacircu My La Tinh vagrave Carecircbi Thfnh

vưong vagrave Chiacutenh saacutech Xatilde Hoi 6(1) 131ndash159

14 de Janvry A Sadoulet E Vakis R and Finan F 2006 Rui ro khocircng đưQc bao hi m vagrave bao v tagravei san chương trigravenh chuy n ti n m t coacute đi u ki n coacute th đaacutep lng như mltng lưai an sinh giuacutep tre em đi hoc vagrave khocircng phai lagravem vi c khi g p s6c Journal of Development Economics 79 (2) 349ndash 373 ERD 2010 Bao tro xatilde hoi cho phaacutet tri n toagraven din ndash Mot caacutech nhigraven nhn mai v hop taacutec cia EU vai Chacircu Phi Baacuteo caacuteo phaacutet tri n 2010 cua Chacircu Acircu Florence Italy Robert Schuman Centre for Advanced Studies European University Institute Draft Guarcello L Mealli F and Rosati F 2010 Tiacutenh d bi t6n thương cua ho gia đigravenh vagrave lao đong tre em Taacutec đong cua s6c lyacute giai cho tiacuten dlng vagrave bao hi m Journal of Population Economics 23(1) 169ndash 198

15 Loacutepez-Calva LP and Ortiz-Juaacuterez E 2009 Bing ch(ng vagrave bagravei hQc chiacutenh saacutech v m6i liecircn h giCa rii ro tham hQa vagrave đoacutei nghegraveo a Chacircu My La Tinh Phương phaacutep lun vagrave toacutem tampt caacutec nghiecircn c(u qu6c gia New York USA UNDP Fernandez A Jadotte E and Jahnsen J 2011 Giai quytt rii ro tham hQa bing chuy n ti n coacute đi u kin vagrave caacutec chương trigravenh vic lagravem t m thwi a Chacircu My La Tinh vagrave Caribecirc Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 cua UNDP Geneva Thly Sĩ UNISDR

16 Siegel P and de la Fuente A 2010 L6ng gheacutep quan lyacute rui ro thiecircn tai vagraveo caacutec chiacutenh saacutech bao trQ xatilde hoi (vagrave ngưQc llti) a Chacircu My La Tinh vagrave Carecircbi Thfnh vưong vagrave Chiacutenh saacutech xatilde hoi 6 (1) 131ndash159 Fernandez et al 2011 ndash xem ghi chuacute 15

17 Krishnamurty J 2011 Chiacutenh saacutech vic lagravem vagrave giam thi u rii ro tham hQa Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 cua UNDP Geneva Thly Sĩ UNISDR Fernandez et al 2011

18 del Ninno C Subbaro K and Milazzo A 2009 Lagravem tht nagraveo đ caacutec dfch vl cocircng ho t đong Xem xeacutet l i caacutec kinh nghim SP Tagravei li u thao lu n 0905 Ngacircn hagraveng Th Giai Washington Pelham L Clay E and Braunholz T 2011 Thiecircn tai ndash Vai trograve cia m ng lưai an sinh xatilde hoi SP Tagravei li u thao lu n 1102 Washington DC USA Ngacircn hagraveng th giai

19 Suarez P and Linnerooth-Bayer J 2011 Caacutec cocircng cl liecircn quan tai bao hi m cho giam thi u rii ro tham hQa Trigravenh lecircn Chi n lưQc giam nh thiecircn tai cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011

20 Costanza R Perez-Maqueo O Martinez M L Sutton P Anderson SJ and Mulder K 2011 Giaacute tri cua đ t ng p nưac ven bi n cho phograveng ch6ng batildeo AMBIO A Journal of the Human Environment 37 (4) 241-248

21 New York City 2010 Kt ho ch cơ sa h tng xanh cia NYC Chitn lưoc b n vCng cho caacutec lu6ng nưac s ch New York USA City of New York

22 Johnson C 2011 Xacircy dlng mocirci trưwng cho

22

pheacutep giam thi u rii ro tham hQa Kinh nghim t caacutec khuocircn kh6 lut phaacutep cho tagravei nguyecircn đit qui ho ch vagrave xacircy dlng Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 cua UNDP Geneva Thly Sĩ UNISDR

23 Bicknell J Dodman D and Satterthwaite D eds 2009 Thiacutech (ng caacutec thagravenh ph6 vai bitn đ6i khiacute hu Hi u vagrave giai quytt caacutec thaacutech th(c phaacutet tri n London UK Earthscan Satterthwaite D 2011 Vai trograve cia caacutec cong đ6ng thu nhp thip trong giam thi u rii ro tham hQa a khu vlc đocirc thf Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 cua UNDP Geneva Thly Sĩ UNISDR

24 Pelling M 2007 Hoc tC ngưai khaacutec Phltm vi vagrave thaacutech thlc đ6i vai đaacutenh giaacute rui ro tham hoa coacute sl tham gia Tham hQc 31(4) 373ndash385 ECHO (European Commission Humanitarian Aid department) 2008 Vulnerabilidades capacidades y gestimdashn de riesgo en la repœblica del Perœ Brussels Belgium European Comamission Humanitarian Aid department

25 von Hesse M Kamiche J and de la Torre C 2008 Contribucimdashn temDaggertica de America Latina al informe bienal y evaluacimdashn mundial sobre la reduccimdashn de riesgo 2009 Tagravei li u đoacuteng goacutep cua GTZ-UNDP cho Baacuteo caacuteo đaacutenh giaacute giam thi u rui ro toagraven cdu 2009 Geneva Thly sĩ UNISDR Scott Z and Tarazona M 2011 Phi tp trung hoacutea vagrave giam thi u rii ro tham hQa Nghiecircn clu v Giam thi u rui ro tham hoa Phi t p trung hoacutea vagrave Phacircn tiacutech v Kinh t chiacutenh tri đoacuteng goacutep cua UNDP cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 cua UNDP Geneva Thly Sĩ UNISDR

26 Scott Z and Tarazona M 2011 ndash xem ghi chuacute 25

27 Scott and Tarazona 2011 ndash xem ghi chuacute 25

28 Kahn ME 2005 Ty l ngưai ch t do thiecircn tai vai trograve cua thu nh p đia lyacute vagrave th ch Phacircn tiacutech Kinh tt vagrave S6 liu th6ng kecirc 87 (2) 271ndash284 Stromberg D 2007 Thiecircn tai phaacutet tri n kinh t vagrave clu trQ nhacircn đlto Journal of Economic Perspectives 21 (3) 199ndash222 UNISDR 2009 Baacuteo caacuteo toagraven cu v giam thi u rii ro tham hQa Rii ro vagrave Đoacutei nghegraveo trong b6i canh khiacute hu bitn đ6i Geneva Thly sĩ UNISDR

29 Ngacircn hagraveng th giai 2010 Hi m hQa thiecircn nhiecircn tham hQa khocircng tl nhiecircn Ytu t6 kinh tt cia

phograveng ch6ng hiu qua Washington World Bank and United Nations Gupta M 2011 Tagravei liu necircu vin đ v traacutech nhim giai trigravenh vagrave đ6i taacutec trong giam thi u rii ro tham hQa giai quytt caacutec khitm khuytt v ldquoquan trf giam thi u rii ro tham hQardquo Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 cua UNDP Geneva Thly Sĩ UNISDR

30 Acharya B 2010 Traacutech nhim giai trigravenh xatilde hoi trong quan lyacute rii ro tham hQa ndash bagravei hQc t ki m toaacuten xatilde hoi cia MGNREGS Nghiecircn clu đi n higravenh cho Gupta 2011 Nghiecircn clu đi n higravenh cho Gupta 2011 Daikoku 2010 Ngưwi dacircn cho bu khocircng khiacute trong s ch New York Nghiecircn clu đi n higravenh cho Gupta 2011

31 UNISDR 2010 Chiacutenh quy n đfa phương vagrave giam thi u rii ro tham hQa phương th(c t6t vagrave bagravei hQc thu đưoc Geneva Switzerland UNISDR Gupta 2011 ndash xem ghi chuacute 30 Satterthwaite 2011 ndash xem ghi chuacute 23

32 Olson R Sarmiento Prieto J and Hoberman G 2011 Giam thi u rii ro tham hQa traacutech nhim giai trigravenh vai cocircng chuacuteng vagrave vai trograve cia baacuteo chiacute khaacutei nim caacutec viacute dl vagrave ktt lun Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 cua UNDP Geneva Thly Sĩ UNISDR

33 Radford T and Wisner B 2011 Baacuteo chiacute truy n thocircng vagrave tham hoa Trong S6 tay v hi m hQa vagrave tham hQa vagrave giam thi u rii ro tham hQa B Wisner JC Gaillard and I Kelman eds London UK Routledge (in press) Wisner B Kent G Carmalt J Cook B Gaillard JC Lavell A Oxley M Gibson T Kelman I van Niekerk D Lassa J Delica Willison Z Bhatt M Cardona O-D Benouar D and Narvaez L 2011 Yacute chiacute chiacutenh trf cho giam thi u tham hQa Đocircng llc nagraveo vagrave vigrave sao khoacute đ t đưoc Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 cua UNDP Geneva Thly Sĩ UNISDR

34 Satterthwaite D 2011 Vai trograve cia cocircng đ6ng thu nhp thip trong giam thi u rii ro tham hQa a đocirc thf Tagravei li u chu n bi cho Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hoa Toagraven Cdu 2011 cua UNDP Geneva Thly Sĩ UNISDR

35 Maskrey A 2011 Xem llti quan lyacute rui ro tham hoa dla vagraveo cong đ6ng Environmental Hazards 10 1ndash11

23

Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hlta Toagraven CAu 2011 Khaacutem Phaacute Rui Ro Xaacutec Đinh L i Phaacutet Tri n

Phiecircn ban trecircn Internet

Baacuteo Caacuteo Đaacutenh Giaacute Toagraven Cdu 2009 lagrave mot thagravenh cocircng rlc rc trecircn Internet ndash đ n nay đatilde coacute hơn 500000 lưQt tai caacutec chương cua Baacuteo caacuteo a ca b6n thl ti ng Đacircy lagrave s6 lưQng them vagraveo vai vi c ti p c n tai toagraven bo noi dung Baacuteo caacuteo a dltng CD đatilde đưQc phacircn phaacutet rong ratildei cugraveng vai Baacuteo caacuteo chiacutenh

Phiecircn ban 2011 trecircn mltng coacute mot loltt caacutec y u t6 đatilde đưQc cai thi n vagrave b6 xung bao g6m ban ti ng Baacuteo caacuteo chiacutenh b ng ti ng Anh coacute th tương taacutec vai caacutec chlc năng tigravem ki m ma rong di chuy n vagrave đagraveo sacircu

Phiecircn ban 2011 trecircn mltng bao g6m

bull Baacuteo caacuteo chiacutenh tương taacutec b ng ti ng Anh

bull Baacuteo caacuteo chiacutenh dltng PDF b ng ti ng Phaacutep Tacircy Ban Nha vagrave A r p

bull Toacutem tct ndash a t t ca caacutec ngocircn ngC cua LHQ

bull Aacutep phiacutech ndash a t t ca caacutec ngocircn ngC cua LHQ

bull Bo tagravei li u ndash a t t ca caacutec ngocircn ngC cua LHQ

bull Caacutec phl llc

bull Caacutec nghiecircn clu n n

bull Baacuteo caacuteo giCa kỳ thlc hi n Khung Hagravenh Đong Hyogo cua caacutec qu6c gia

bull Ti p c n tai cơ sa dC li u thi t hlti do tham hoa vagrave dC li u rui ro

Phiecircn ban trecircn mltng coacute th tigravem th y a

wwwpreventionwebnetgar

Đu tư Hocircm Nay cho Ngagravey Mai an toagraven hơn Tăng cưwng đu tư cho Hagravenh Đong Cip Đfa Phương

24

Baacuteo Caacuteo Giam Thi u Rui Ro Tham Hlta Toagraven CAu 2011 Khaacutem Phaacute Rui Ro Xaacutec Đinh L i Phaacutet Tri n

Phiecircn ban trecircn Internet

Baacuteo Caacuteo Đaacutenh Giaacute Toagraven Cdu 2009 lagrave mot thagravenh cocircng rlc rc trecircn Internet ndash đ n nay đatilde coacute hơn 500000 lưQt tai caacutec chương cua Baacuteo caacuteo a ca b6n thl ti ng Đacircy lagrave s6 lưQng them vagraveo vai vi c ti p c n tai toagraven bo noi dung Baacuteo caacuteo a dltng CD đatilde đưQc phacircn phaacutet rong ratildei cugraveng vai Baacuteo caacuteo chiacutenh

Phiecircn ban 2011 trecircn mltng coacute mot loltt caacutec y u t6 đatilde đưQc cai thi n vagrave b6 xung bao g6m ban ti ng Baacuteo caacuteo chiacutenh b ng ti ng Anh coacute th tương taacutec vai caacutec chlc năng tigravem ki m ma rong di chuy n vagrave đagraveo sacircu

Phiecircn ban 2011 trecircn mltng bao g6m

bull Baacuteo caacuteo chiacutenh tương taacutec b ng ti ng Anh

bull Baacuteo caacuteo chiacutenh dltng PDF b ng ti ng Phaacutep Tacircy Ban Nha vagrave A r p

bull Toacutem tct ndash a t t ca caacutec ngocircn ngC cua LHQ

bull Aacutep phiacutech ndash a t t ca caacutec ngocircn ngC cua LHQ

bull Bo tagravei li u ndash a t t ca caacutec ngocircn ngC cua LHQ

bull Caacutec phl llc

bull Caacutec nghiecircn clu n n

bull Baacuteo caacuteo giCa kỳ thlc hi n Khung Hagravenh Đong Hyogo cua caacutec qu6c gia

bull Ti p c n tai cơ sa dC li u thi t hlti do tham hoa vagrave dC li u rui ro

Phiecircn ban trecircn mltng coacute th tigravem th y a

wwwpreventionwebnetgar

Đu tư Hocircm Nay cho Ngagravey Mai an toagraven hơn Tăng cưwng đu tư cho Hagravenh Đong Cip Đfa Phương

24