67

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ I 2011 FAALİYET RAPORU

Kentsel Dönüşüm Uygulamalarını etkinleştirmek

Kent Estetiğini Destekleyen uygulamaları Yaygınlaştırmak

Stratejik Hedef 1.3

Stratejik Hedef 1.4

KENTSEL TASARIM VE DÖNÜŞÜM ÇALIŞMALARI

Kentsel Tasarım Uygulamaları

Reklam ve Tanıtım Tabelaları

Kentsel Tasarım uygulamaları kapsamında; büfe tasarımları, çeşitli objeler ve çevrelerinin düzenlenmesi, meydan tasarımları ve rek-lam tabelaları uygulamaları yapılmaktadır.

Kentsel tasarım uygulamaları kapsamında ‘’Reklam, İlan ve Tanıtım Yönetmeliği’’ kapsamında standartlar getirilerek de-ğerlendirmeler yapılmakta, İstanbul reklam ve tanıtım pano-larının oluşturduğu çirkin görüntülerden arındırılmaya çalışıl-maktadır.2011 yılında 4.209 adet reklam ve tanıtım uygulamasının tasarım konumu değerlendirilerek, bunlardan 2.077 adet tanıtım uygulaması, 2.132 adet reklam uygulaması ile ilgili uygunluk veya red kararı verilmiştir. Ayrıca İstanbul İmar Yö-netmeliği kapsamında 176 adet kış bahçesi için estetik görüş bildirilmiştir.

Reklam ve Tanıtım Uygulamalarına Örnekler

ESKİ HALİ

YENİ HALİ

Cephe ve Zemin Rehabilitasyonu Kentsel Tasarım Uygulama Projeleri

Büyükşehir Belediyesinin yetki alanındaki meydan, bulvar, cadde ve ana yollar üzerinde cephesi bulunan yapılara iliş-kin yükümlülükler koymak ve ilan ve reklâm asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebatlarını belirtilmesi kapsamında Cephe ve Zemin Rehabilitasyonu Kentsel Tasarım Uygulama Projeleri yapılmakta olup, uygulanması için ilçe belediyelerine teslim edilmektedir.

68İmar Yönetimi

Tablo 11 Tamamlanmış Cephe ve Zemin Rehabilitasyonu Kentsel Tasarım Uygulama Projeleri

Eyüp Sultan Bulvarı ve Yakın Çevresi Cephe Rehabilitasyonu Kentsel Tasarım Uygulama Projesi

Esenler İstanbul,İnönü Caddeleri ve Atışalanı Caddeleri Cephe Rehabilitasyonu Kentsel Tasarım Uygulama Projesi

Arnavutköy, Mehmet Akif, Fatih Caddeleri Cephe Rehabilitasyonu Kentsel Tasarım Uygulama Projesi

İstanbul Geneli Muhtelif 4 Caddede Ölçekli, Üç Boyutlu, CBS Entegrasyonlu Video Çekimi

Üsküdar Çengelköy Köyiçi ve Yakın Çevresi Zemin Düzenlemesi Kentsel Tasarım Projesi

İstanbul İçin Ticari Taksi Model Tasarımı Proje Yarışması

Aksaray Metro İstasyonu İle Valide Sultan Cami Arası Cephe ve Zemin Rehabilitasyonu Kentsel Tasarım Projesi tamamlandı.

Üsküdar Çengelköy Caddesi Cephe Rehabilitasyonu Kentsel Tasarım Projesi

Tanıtım Kitabının Hazırlanması

Sultanbeyli- Fatih Bulvarı Kentsel Tasarım Projesi

İstanbul İçin Taksi Sistemi Fikir Projesi Yarışması Reklam Görsellerinin Hazırlanması

İstanbul İçin Taksi Sistemi Fikir Projesi Yarışması Halk Oylaması TanıtımGörsellerinin Hazırlanması İşi

Proje Adı

Eyüp

Esenler

Beyoğlu, Kadıköy

Türkiye Geneli

Arnavutköy

Üsküdar

Fatih

İstanbul Geneli

İstanbul Geneli

Üsküdar

Sultanbeyli

İstanbul Geneli

2010

2010

2010

2010

2011

2010

2011

2011

2011

2010

2011

2011

2011

2011

2011

2011

2011

2011

2011

2011

2011

2011

2011

2011

İhale Tarihiİlçe İşin Bitiş Tarihi

Kaynak. Etüd ve Projeler Daire Başkanlığı, 2011

Kaynak. Etüd ve Projeler Daire Başkanlığı, 2011

Tablo 12 Devam Eden Cephe ve Zemin Rehabilitasyonu Kentsel Tasarım Uygulama Projeleri

Mihenk Taşları Kentsel Tasarım Projesi

Beyazıt Meydanı Kentsel Tasarım Projesi

D-100 Karayolu Güzergahı, Boğaziçi Köprüsü-Havaalanı Kavşağı Arası Cephe Rehabilitasyonu Kentsel Tasarım Uygulama Projesi

Fatih İlçesi Yerebatan Caddesi, Şeftali, İnciliçavuş, Ticarethane Ve Çatalçeşme Sokakları Cephe Rehabilitasyonu Kentsel Tasarım Uygulama Projesi

Esenler İlçesi Tem-E5 Bağlantı Yolu(Esenler Kavşağı-Gazi Cad. Güzergahı) Zemin Rehabilitasyonu Kentsel Tasarım Uygulama Projesi

Proje Adı İhale Tarihiİlçe İşin Bitiş Tarihi

İstanbul Geneli

Fatih

Fatih

Esenler

İstanbul Geneli

2011

2011

2011

2011

-

2012

2012

2012

2012

-

69

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ I 2011 FAALİYET RAPORU

Mihenk Taşları Kentsel Tasarım Projesi

Mihenk Taşları Kentsel Tasarım ProjesiAksaray Metro İstasyonu İle Valide Sultan Cami Arası Cephe ve

Zemin Rehabilitasyonu Kentsel Tasarım Projesi

İstanbul Geneli Muhtelif 4 Caddede Ölçekli, Üç Boyutlu, CBS Entegrasyonlu Video Çekimi

70İmar Yönetimi

Üsküdar Çengelköy Köyiçi ve Yakın Çevresi Zemin Düzenlemesi Kentsel Tasarım Projesi Bayrampaşa İlçesi İsmet Paşa Mahallesi

Şişli İlçesi-Feriköy Mevkii

Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Amaçlı Çalışmalar

Kentsel Dönüşüm Amaçlı Proje Ve Uygulama Çalışmaları

İBB Mülkiyet Veya Tasarrufundaki Alanlarda Kentsel Dönüşüm Çalışmaları

Bu kapsamda özel mülkiyete konu yapılaşmış alanların dönü-şümünde kullanılmak üzere İBB mülkiyet veya tasarrufundaki alanlarda takasa uygun özellikte yapı stoku üreterek bunların öncelikli olarak proje alanının yakın çevresindeki dönüşüme muhtaç yapı stoku ile bina bazında anlaşmak suretiyle takas edilmesi, takas yolu ile elde edilen yapılardan boşaltılacak alan-larda aynı işlemin etaplar halinde tekrarlanması şeklinde kentsel dönüşüm çalışmaları gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır.

Deprem riski başta olmak üzere kentsel ve doğal riskler taşı-yan yoğun yapılaşma ve halkın kullanımına yönelik kamusal mekânların yetersizliğinden dolayı yeniden yapılandırılmayı bekleyen ilçelerin dönüşümüne ivme kazandırmak ve dönüşü-mün etaplar halinde ilçe geneline yayılmasını sağlamak ama-cıyla ilk etapta Bayrampaşa ilçesi İsmetpaşa mahallesi, Zeytin-burnu ilçesi Merkezefendi mahallelerinde ve Şişli İlçesi-Feriköy mevkii’nde kentsel dönüşüm çalışmaları başlatılmıştır.

Belirtilen alanlarla ilgili olarak proje alanı ve çevresinin analitik etütleri, dönüşüm modeli ve fikir projeleri tamamlanmış olup çalışmalar devam etmektedir.

71

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ I 2011 FAALİYET RAPORU

Meydan oluşturmaya Yönelik Kentsel Dönüşüm ProjeleriBu çalışma ile başta ulaşım projeleri olmak üzere İBB yatırımları içerisinde mülkiyet ve yapıdan arındırılması gereken özel mülki-yete konu arazilerin, çevresi ile birlikte yapılacak kentsel dönü-şüm çalışmaları neticesinde kamulaştırmaya kıyasla mülkiyeti yok etmeden ve daha düşük maliyetlerle edinilmesi amaçlan-maktadır. Bu kapsamda Çağlayan Meydanı ve Üsküdar Meydanı Kentsel Dönüşüm Projelerinde ön tasarım ve fikir projeleri çalış-maları devam etmektedir.

Çağlayan Meydan Proje Alanı

Havza ve Derelere Yönelik Kentsel Dönüşüm ÇalışmalarıSultangazi İlçesi ve Eyüp-Pirinççiköy Mevkii Havza İçi Proje Alanı

Havza İçi Proje Alanı (HİPA) alansal olarak Sultangazi İlçesi 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planında belirlenmiş olup büyük bir kısmı Sultangazi, bir kısmı da Eyüp ilçesi Pirinççiköy Mahal-lesi sınırları içinde bulunmaktadır. Plan onama sınırı içinde ka-lan alan büyüklüğü 4645 Ha olup orman alanları çıkınca; net olarak kalan HİPA alanı ise yaklaşık olarak; 1600 Ha’dır. 1/5000 Nazım İmar Planında, plan onama sınırı üzerinden tüm analiz-ler yapılmış olduğundan, bu rapor kapsamındaki analizler Net HİPA (orman alanları hariç HİPA alanı) alanı içinde kalan alan kapsamında hazırlanmış olup 1/1000 ölçekli havza içi plan ça-lışmaları devam etmektedir.

Alibeyköy Deresi ve Çevresi Kentsel Dönüşüm Projesi

Alibeyköy Deresi ve çevresinde yapılan bu çalışma ile su kay-naklarını ve çevreyi kirletici, özellikle kamyon trafiğini arttıran fonksiyonların şehir dışına çıkartılması için teşvik etmek, dere çevresinde düzenlenecek açık alanlar ile bölge halkına hizmet edecek rekreasyon alanları planlanmasının yanı sıra deprem gibi bir afet durumunda bu alanların toplanma alanları, dep-rem parkı, çadır parkları şeklinde ihtiyaca yönelik düzenlenme-si hedeflenmektedir. Planlama alanı içinde getirilen Ticaret Ala-nı düzenlemeleri ise hem bu alandan taşınacak olan atölye ve diğer fonksiyonlara ait şahıs parsellerinin kamulaştırmaya konu edilmeksizin imar izni verilmesi hem de bölgenin ihtiyacı olan ticari birimlerin yer aldığı sağlıklı (otopark, açık alan ihtiyaçları karşılanmış) bir çarşının oluşması hedeflenmektedir.

Bu kapsamda alan ile ilgili tasarım çalışmaları tamamlanmış olup çalışmalar devam etmektedir.

3 Boyutlu Tasarım Çalışması

Bahçelievler ve Bağcılar İlçelerinde Bulunan Tavukçu Deresi Aksı Üzerinde Afet Riskini Azaltmaya Yönelik Kentsel Dönüşüm Projesi

Tavukçu Deresi aksı etrafında bulunan yapıların deprem riskine karşı güvensiz olması, birçok yapının sel ve taşkın alan sınırla-rında kalması, ayrıca Bahçelievler Belediyesi’nin Tavukçu Deresi etrafında prestij alanları yeşil koridorların oluşturulmasına yönelik yeni projeler geliştirilmesi talebine istinaden Kentsel Dönüşüm Proje çalışılması başlatılmıştır.

Yapılan analitik etüdler ve ilgili kurumların görüşleri göz önüne alınarak 1/5000 ölçekli tasarım çalışması yapılmıştır. Tavukçu De-resi tasarım çalışmasında, dere aksı boyunca taşkın alanı riskinin bulunmasından dolayı proje alanı 25 metrelik bölgelere ayrılmış, sıvılaşma riski olan bölgeler boşaltılmıştır.

Dere etrafı boyunca 12 metrelik koruma kuşağı oluşturulmuş bu koruma kuşağı park alanları olarak tasarlanmıştır. Koruma kuşak-ları etrafında da 12 metrelik toplam 2 adet yol oluşturulmuş, dere etrafında toplam 36 metrelik yeşil bant, park alanları, bağlantı yol-ları ve bisiklet yolları tasarlanmıştır. Dere aksı boyunca sürekliliği devam eden sosyal donatı alanları ve rekreasyon alanları düşünülmüş öneri konut alanları risk ta-şımayan bölgelere konumlanmıştır. Tasarım çalışmaları devam etmektedir.

Ön Kapak Arka Kapak

72İmar Yönetimi

Kentsel Dönüşüm ve Gelişime Yönelik Stratejik Mekansal Plan Senaryosu Hazırlanması Çalışmaları

İstanbul’un küresel ölçekte üstlendiği rol ile İlçelerin İstanbul içindeki konumu ve sahip olduğu imkanlar dikkate alınarak, küresel, bölgesel ve yerel yaklaşımlar doğrultusunda kentsel cazibeyi artıracak bir vizyon belirlenmesi, bu vizyon doğrultu-sunda, kısa vadede ilçenin tamamının kentsel dönüşümünün gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığının da bilinciyle, önce-likli olarak en uygun erişilebilirlik aralıklarında ilçenin yerleşik alanına serpiştirilmiş ve içinde tüm kentsel donatı alanlarını bulunduran, birbir leri ile uygun genişlikte yollar ile ilişkilendi-rilmiş ilçe ve mahalle merkezleri belirlenerek, bu merkezlerin ve yolların halihazırda üzerlerinde bulunan mülkiyet ve yapı-lardan arındırılması için kamu kaynaklarını harcayarak kamulaş-tırma yapmak ve hak sahiplerini alandan uzaklaştırmak yerine komşuluğundaki alanda yapılacak “değer esaslı yerinde dö-nüşüm” projesi kapsamında hak sahiplerine haklarının veri-lebilmesi amacıyla bu merkezler ve yollar ile birlikte bunların komşuluğundaki, üzerinde üretilecek değer ile dönüşümün tüm finansmanının sağlanabileceği büyüklükteki alanların kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanları olarak belirlenme-si, bu alanların, dönüşümün finansmanını kendi içinden sağ-layacak şekilde planlanması sayesinde, ilçenin tamamında yaşayanların kentsel yaşamın vazgeçilmez unsurları olan tüm kentsel donatı ve mekânlara kolayca erişmelerini sağlayacak dönüşüm uygulamalarının önünü açmaktır.

Sultangazi İlçesi Yeniden Düzenlenecek Alanlara (Yda) İlişkin Çalışmalar

Yürürlükte olan Sultangazi İlçesi 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planında sınırları belirlenmiş 3 adet “Yeniden Düzenlenecek Alan (YDA)” da ilçenin ihtiyaç duyduğu kentsel fonksiyonları barındıran ve ilçede üret-aktar boşalt metodu ile kentsel dönü-şüm sürecinin başlatılmasına olanak sağlayacak gayrimenkul değerleme çalışmasının yapılması ve bir mimari fikir projesinin elde edilmesi amaçlanmaktadır.

Söz konusu alanlar havza dışında olup, ilçe genelinde fiziksel ve sosyal açıdan köhnemekte olan bölgelerin dönüşümünde kul-lanılması düşünülmektedir. Sorunlu bölgeden aktarılacak nüfu-sun bu alana yerleştirilmesi, boşalan alana da bir başka sorunlu alanın taşınmasını mümkün kılacak ve bu şekilde süreç devam ettirilecektir. Bu kapsamda ön çalışma tamamlanmış olup konu ile ilgili çalışmalar devam etmektedir

İstanbul Avrupa Yakası Karadeniz Kıyı Alanlarında Deprem Odaklı Kentsel Dönüşüme Yönelik Yeni Bir Şehir Modeli Oluşturulması ve Modellenmesiİstanbul’un Avrupa yakası Karadeniz kıyı alanlarında deprem odaklı kentsel dönüşümü mümkün kılacak yapı stokunun oluş-turulabilmesi için yeni bir şehir modeli geliştirilmesi ve model-lenmesi amaçlanmıştır.

Proje alanı olarak seçilen bölge; İstanbul Avrupa yakasının ku-zeydoğu kesimlerinde, Karadeniz kıyısı boyunca yaklaşık 7900 hektarlık bir alanı kapsamaktadır. Yaklaşık 34 km’lik bir kıyı şeri-dine sahiptir.

Bu kapsamda;

• Mevcut hali ile fiziksel bir çöküntü alanı olan proje alanı, rehabi-lite edilerek metropoliten alan ile işlevsel ve fiziksel entegrasyo-nu sağlanacaktır.• Proje alanında, metropoliten alan genelinde deprem, sel v.b. doğal afet tehdidi altındaki konut alanlarının Kentsel Dönüşü-münü sağlamak amacıyla, geçici ve/veya kalıcı konut stoku oluş-turulacaktır.• İstanbul Metropoliten Alanının ihtiyacı olan, ancak kentsel arsa stoku sorunsalı nedeni ile hayata geçirilemeyen Havaalanı, Olim-piyat Köyü, Sağlık parkı, Kent Parkları gibi üst ölçekli donatı alan-ları, proje kapsamında yer alacaktır.• Proje alanında inşa edilecek konutlarla, dar gelirli vatandaşların uzun süreli ve düşük bedellerle konut sahibi olmaları sağlana-caktır.• Proje alanının kendini beslemesi ve İstanbul bütününde destek-lenmesi öngörülen turizm-hizmet sektörlerine katkı sağlaması açısından turizm alanları, marina ve merkez işlevleri önerilmiştir.• Kent içinde dağınık ve yeterli fiziki donanıma sahip olmayan üniversitelerin yerleşebileceği, büyük bir üniversite kampus alanı önerilmiştir.

• Üniversiteler ile işbirliği içinde çalışabilecek ar-ge kurumları, enstitüler ve enformasyon teknolojileri tabanlı kuruluşların yer alabileceği bir Teknoloji Geliştirme Parkı önerilmiştir.

Planlama alanının hazırlanan şema ile öngörülen nüfusu, (turizm+ticaret alanları içerisindeki konut alanları ile birlikte) 500.000 kişi olarak öngörülmektedir.

Plana konu arazinin eğim durumu, ticaret fonksiyonunun yer se-çimini kaçınılmaz olarak etkilemiştir. Bu bağlamda ticaret alan-ları, mümkün olduğunca düz ve kolay erişilebilir alanlar olarak tanımlanmıştır.

Planlama alanı içerisinde, mahalle-semt bazında hizmet vere-cek (günübirlik ihtiyaçlara dönük) ticari birimlerin yanı sıra, alan bütününe hizmet verebilecek İdari Merkez, Tali İş Merkezleri, Turizm-Kongre ve Oteller bölgesi de yer almaktadır. Turizm ve ticaret alanları içerisinde; konut, konaklama, yönetim birimleri, sosyal-kültürel donatılar, meydan, park, … vb. kullanımlar da yer alacaktır.

73

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ I 2011 FAALİYET RAPORU

Kaynak. Fen İşleri Daire Başkanlığı, 2011

Plan şeması ve Arazi kullanım kararları

Ulaşım Kararları

Bölge geneline ilişkin 3-boyutlu modelleme çalışması

74İmar Yönetimi

Kent Merkezine ilişkin 3-boyutlu modelleme çalışması

Kentsel Dönüşüm Ve Gelişim Alanı İlanı Kapsamındaki Çalışmalar

Ar-Ge & Dokümantasyon Çalışmaları

5393 Sayılı Belediye Kanunu’nun 73. maddesine göre; İstanbul geneline yönelik olarak müdürlüğümüz tarafından kentsel dö-nüşüm alan sınır ilanı ve protokol çalışmaları yapılmaktadır. 2011 yılı içerisinde Başakşehir, Güngören, Beyoğlu, Kartal, Maltepe, Kâğıthane ve Şişli ilçelerinde çalışmalar yapılmış olup süreçleri devam etmektedir.• Başakşehir-Bahçeşehir Sıvat mevkii kentsel dönüşüm ve ge-lişim alan sınırı teklifi ve uygulama yetkisinin İlçe Belediyesine devri hususu 17.03.2011 tarihinde İBB meclisince kabul edilmiş-tir.

• Güngören-Tozkoparan bölgesinde; TOKİ, İlçe Belediyesi ve İBB olarak protokol hazırlama çalışmaları devam etmektedir.

• Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 15.04.2010 tarihinde aldığı karar ile ilan edilen “Beyoğlu - Kasımpaşa Dönüşüm Alanı Sınırı” ilanına ilişkin İBB Başkanı’na protokol imzalama yetkisi verilmesi hususunda karar, Büyükşehir Belediye Meclisince 24.11.2011 ta-rihinde kabul edilmiştir. Hazırlanan protokol karşılıklı imzalana-rak 2011 yılı içerisinde yürürlüğe girmiştir.

• Kartal Kentsel Dönüşüm Alan Sınırı İlanı, Maltepe Dragos Dö-nüşüm Alan Sınırı İlanı için teklif dosyaları hazırlanmıştır.

• Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 25.11.2011 tarihinde aldığı ka-rar ile Cendere Vadisi, Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı ilanı İBB Meclisince kabul edilmiş olup onay işlemi için Bakanlar Kuruluna iletilmek üzere İstanbul Valiliği İl Mahalli İdareler Müdürlüğü ara-cılığı ile İçişleri Bakanlığı’na iletilmiştir.

Kentsel dönüşüm çalışmalarında altlık olarak kullanılabilecek ve tasarımlara yön verebilecek; Kamu ve Özel Sektör eliyle gerçekleştirilen büyük projeler ve yapısal dönüşümler, geçici yerleşimlerdeki yeni yaklaşımlar ve yurtdışı kentsel dönüşüm projeleri ile ilgili incelemeler gerçekleştirilmiş ve elde edilen bilgiler doğrultusunda projelerle ilgili tanıtım ve doküman-tasyon çalışmaları gerçekleştirilmiştir.Ayrıca süreçleri devam eden ya da tamamlanmış kentsel dö-nüşüm faaliyetlerinin çeşitli paydaşlara tanıtılması amacıyla Eurocities “Avrupa Birliği Bilgi Platformu” standartlarına uy-gun olarak el kartelası hazırlanmıştır.

75

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ I 2011 FAALİYET RAPORU

Kaynak. KİPTAŞ A.Ş., 2011

KİPTAŞ Tarafından Üretilen Kentsel Dönüşüm Amaçlı KonutlarHalkımızın daha modern ve sağlıklı konutlarda yaşaması için ko-nut, okul ve sosyal tesis ve komplekslerinin üretim faaliyetleri yü-rütülmektedir.

Tablo 13

Sosyal ve Toplu Konut Projeleri

Kaynak Geliştirme Projeleri

Kentsel Dönüşüm Projeleri

KonutAdedi

KonutAdedi

KonutAdedi

Proje Çeşitleri Ölçü 2007 2008 2009 2010 2011

KİPTAŞ’ın Ürettiği Kentsel Dönüşüm Amaçlı Konut SayılarıTablo 13

5.618

481

-

5.618

481

-

4.094

899

631

2.008

-

-

-

3.250

-