Riskli Yer ve Yapı Belirlemelerine Vatandaşın Katılımı?

Prof. Dr. Ali Osman Öncel

Jeofizik Mühendisleri Odası - İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı

Mimar Mühendisler Grubu Yönetim Kurulu Üyesi

İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi

Kentsel Riske

Katılım Bilinci

16 Ağustos 2013- Kentsel Risk Yönetimi Eğitimi – İstanbul AFAD

Risk, Deprem ve Kırık İzleme Kentsel Riskler ve Vatandaş Bilinci Kentsel Riskler ve Deprem Evi

Kaynak: http://www.bgs.ac.uk/schoolseismology/schoolSeismology.cfc?method=viewStations

Maliyet

Etkilenme

Hasar Görebilirlik

Sismik Tehlike

Deprem Riski

$ RİSK = Sismik Tehlike x Hasar Görebilirlik x Etkilenme x $ Maliyet (Unesco)

Neden Farklı Hissediyoruz?

Riskli (Şiddetli) alan değişiminin nedeni, yerin dayanımının değişik ve göreceli dayanımının farklı olmasıdır. Çünkü riskli alan yerin durumuna göre değişir. Adreslere dayalı olarak bir depremden sonra toplanan veriler Yer veya Yapıya, hem yere hem de yapıya bağlı olarak risk değişimini göstererek RİSKLİ ALAN (GeoCoding) belirlemesinde kullanılabilir.

Toprak

Kaya

Courtesy: Soil amplification maps of Ottawa prepared by GSC & Carleton Univ, John Adams, 2011.

Riskli alanlar veya yapılar şiddeti büyütür!

tehlike etkilenme risk

Istanbul yüksek yüksek yüksek

Sismik Risk Tehlike * Etkilenme

Toronto düşük yüksek orta

Tokyo yüksek düşük orta

Üniversiteler

Tokyo

Tohoku

Kyushu

Nagoya

Hirosaki

Risk, Deprem ve Kırık İzleme Kentsel Riskler ve Vatandaş Bilinci Kentsel Riskler ve Deprem Evi

2004-2009

Amerika dışında depremleri rapor edenlerin sayısı 5983

şehirden, yaklaşık ~200,000 kişidir.

Courtesy of Jack Boatwright

Depremin şiddeti hasarın bir ölçüsüdür, ve tarihsel dönemde meydana gelen hasarların incelenmesinden hareketle eski büyük depremlerin büyüklükleri tahmin edilebilmektedir.

Erken Uyarı amaçlı olarak, ALO Deprem Hattı ve Shake-Map haritalamalarının kullanılmasının önem kazanmasından sonra deprem şiddet ölçümleri tekrar önem kazanmaya başlamıştır.

Deprem Hasarının belirlenmesinde vatandaşların, İnternet Tabanlı Deprem İhbar Hatlarıyla vermiş oldukları bilgilerle hasar tahminleri günümüzde çok hızlı yapılabilmektedir. Ülkemizde henüz kullanılmayan ve vatandaşın deprem tehlike belirmesi çalışmalarına dahil edilmemesinden dolayı, Kentsel Dönüşüm Çalışmalarında çok yararlı olacak bilgiler bugün için eksiktir.

Depremi Hissettin mi? Kanada’dan Örnek

Kanada’da en son olan orta büyüklükte bir depremi hissedenlerin potansiyel sayısı 19 milyon. Depremi Hissettin mi? Gelen web raporu sayısı ve ortaya Quebec bölgesinin doğusu ve batısı arasında alansal risk farkı ortaya çıkmıştır.

Val-des-Bois, Québec Depremi

23 Haziran 2010, Mw= 5.0

55 km, KKB Ottawa

Risk, Deprem ve Kırık İzleme Kentsel Riskler ve Vatandaş Bilinci Kentsel Riskler ve Deprem Evi

IEEE Instrumentation & Measurement Magazine, 2009

http://qcn.stanford.edu/join-qcn/request-a-sensor

Kaynak: Seismological Research Letters Volume 80, Number 1 January/February 2009

Ülkemizde vatandaşın deprem çalışmalarına katılması noktasında bilinçlendirilmesine başlanmamıştır.

Vatandaşlardan olan depremlerden sonra depremi internet veya telefon üzerinden ihbar etmesi hala talep edilmemektedir.

Ucuz deprem sensörleri dağtılarak deprem risk çalışmalarında vatandaşın bir partner olarak görülmesi sistemine geçilmemiştir.