Kennissystemen
description
Transcript of Kennissystemen
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Kennissystemen
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Kennissystemen (2L340)
• Docent: Dr. Alexander Serebrenik ([email protected])
• 3 studiepunten– 3 * 28 = 84 uur– Frontaal: 2 * 12 = 24 uur– Zelfstudie en opdrachten: 60 uur
• Lessen: dinsdag 1-2 uur• Spreekuur: op afspraak • Boeken etc.: zie http://www.win.tue.nl/~aserebre/ks/
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Huisregels
• Vragen staat vrij
•
• Huiswerk
• Opdrachten
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Huiswerk en opdrachten
Huiswerk Opdrachten
Individueel Groepjes (2-4 studenten)
Na ieder onderwerp 4-5 per semester
Kleine literatuurstudie (≤ 4 pagina’s)
Kleine literatuurstudie of ontwerp + implementatie
Aanbevolen Verplicht
Kan het eindcijfer verhogen
Bepaalt het eindcijfer in grote mate
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Kennissystemen
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
22 juni 2001
Only three out of
32 ambulance
services reached
patients within the
8 minute target
18 mei 2005 98,000 Americans still die each year
because of medical errors
• Beslissingen moeten juist zijn…
• … en moeten snel genomen worden
2
3 oktober 2006
Potentially fatal
heart conditions
missed 'all the time'
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Kennissystemen helpen om betere beslissingen
te nemen!
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Kennissystemen in de industrie
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Voordelen van kennissystemen voor de
industrie• Beslissingen worden sneller genomen
• Betere beslissingen worden genomen
• Gebruik op verre locaties
• Combineer kennis van verschillende experts
• Betere productiviteit
Martin et al. 1996
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Dus…
• Kennissystemen helpen om betere beslissingen te nemen!
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Kennissystemen kunnen
zowel analytische als synthetische opdrachten aan!
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Bijvoorbeeld…
beslissingsondersteuning voor ambulances
opstellen van de vluchtendienstregeling
inplannen van papierproductie voor de Tomakomai molen
ontwikkeling van marketing-strategieën
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Voorspelling
Speel, et al, 2001 (aangepast)
Opdracht
Analytische opdracht Synthetische opdracht
Classificatie
Diagnose
Beoordeling
Controle
Werkverdeling
Plannen
Roosters opstellen
Ontwerp
Modelleren
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Oplossing
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Welke opdracht voert de WhaleWatcher uit?
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Diagnose
Welke ziekte heeft dergelijke
symptomen?
Verifieer
Welke ziektes zijn er?
Welke symptomen zijn er?
Wat is de relatie tussen ziektes en symptomen?
onder het vergrootglas
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Kennissystemen onder het
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Kennissysteem
Softwaresysteem, die kennis verwerft, op een expliciete manier
voorstelt, over deze kennis redeneert en gebruikt
om een opdracht uit te voeren.
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Kennis
• Kennissystemen leggen nadruk op kennis.
• Wat is kennis?
Gegevens: …---…“ruwe signalen”
Informatie: SOSGegevens + betekenis in een context
Kennis: NoodseinInformatie + opzetKan gebruikt worden om een actie te ondernemen (reddingsactie)
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Telefoonboek bevat:
A. gegevens
B. informatie
C. kennis
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Kennissysteem vs Expertsysteem
• Expertsystemen– Oude naam van kennissystemen– Doel: computer moet een expert vervangen
• Maar…– Te ambitieus– Doel nu: experts in hun werk ondersteunen
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Demo: Mondrianonder het
• Welke van de vier activiteiten (verwerven, voorstellen, redeneren, gebruiken) komen aan bod in de video?
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Demo: Mondrianonder het
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Opdracht 0
• Kies een KS beschikbaar on-line• Welke opdrachten voert het KS uit?• Hoe wordt kennis verworven, beredeneerd
en gebruikt?• Was KS een geschikte oplossing voor het
probleem? Waarom ja of nee?• Sleutelwoorden: expert system,
knowledge-based system, decision support, planning, scheduling, classification
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Kennissystemen: wat, waarom en welke?
•Hoe kan ik kennis verwerven?•Hoe stel ik mijn kennis voor?•Hoe kan een computer over deze kennis redeneren?•Hoe kan deze kennis gebruikt worden om een opdracht uit te voeren?
Wanneer en hoe bouw ik een kennissysteem?
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Succesvolle kennissystemen benaderen de juiste problemen,
betrekken de juiste mensen, en hanteren de juiste architectuur.
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Juiste problemen?
Kennissysteem Klassieke software
Probleem komt in meerder domeins voor.
Probleem is domeinspecifiek en efficiënte algoritmen ervoor zijn bekend.
Kennis is belangrijker dan software
Nadruk ligt op de procesinformatie
Beslissingen, conclusies, roosters, plannen, diagnoses
Zware wetenschappelijke berekeningen
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
• Wel of geen kennissysteem voor
• Een communicatieprotocol
• Muziekaanbeveler
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Bouwen van een kennissysteem
• Wie is betrokken?– Rollen in het totstandkomen van het systeem
• Hoe?– Architecturale modellen
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Kennis managerKennisingenieur
Projectmanager
Specialist (expert)
Kennisgebruiker Ontwikkelaar
KS
Verwerft kennis van
Verwerft
kennis
van
Gebruikt
Valideert
Levert de kennisvoorstellingen op
Ontwerpt en
ontwikkelt
Bestuurt
Bestuurt
•Bepaalt de kennis strategie
•Initieert projecten
•Verspreidt kennis
Rollen
Schreiber, et al, 2000 (aangepast)
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Architectuur: 4 activiteiten = 4 onderdelen
Redeneer-module(s)
Verwerf-module(s) Kennisbank(en)
• Scheiding tussen het redeneren en de kennis
• Andere redeneermodule bij hetzelfde kennisbank
• Andere kennisbank bij hetzelfde redeneermodule
Gebruiken
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
• Andere redeneermodule bij hetzelfde kennisbank
• Waarom hebben we zo’n functionaliteit nodig?
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Wat hebben we gezien?
• Wat is een kennissysteem?• Welke taken kunnen de
kennissystemen aan?• Wanneer bouw je (g)een
kennissysteem?• Wat zijn de voornaamste
activiteiten omtrent kennis?• Een kennissysteem bouwen?
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Wat hebben we geleerd?
• Betere beslissingen
• Analytische en synthetische opdrachten!
• Verwerven, stellen voor, redeneren en gebruiken.
• Juiste problemen, mensen, en architectuur
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Voorstellen: WYSIWYM
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Voorstellen: WYSIWYM
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers
Voorstellen: WYSIWYM
Een KS bouwen?
KS onder het vergrootglas KS in de industrie
Beslissingen en computers