Katuturan Ng Dula

8/12/2019 Katuturan Ng Dula

1/12

Katuturan ng Dula

Ang mundo ay isang teatro.. ayon na nga kay Shakespeare.

Ang dula, maging iisahin o tatluhang yugto ay isang genre ng

panitikang kinagigiliwan ng marami, ito man ay binabasa lamang o

itinatanghal. Ang kaugnayan ng dulang iisahing yugto sa dulangmay tatlong yugto ay maihahalintulad marahil sa kaugnayan ng

maikling kuwento sa nobela. Katulad ng maikling kuwento, ang

dulang ito ay matipid, matiim at nag-iiwan ng isang bisang puno

ng buhay o drama. Dinarakip ng manunulat ang isang madulang

bahagi ng buhay ng isang tao, sa isang pook, sa isang panahon at

sa tulong ng iba pang sangkap na itinatanghal ngayon. Hindi ang

manunulat ang magkukuwento kundi ang mismong dula; ito ay

palaging nagaganap nagyon. alaging ngayon ay nangyayari,

palaging panahunang pangkasalukuyan, mula sa guniguni ng

mambabasa o sa paningin at pandinig ng manonood. Ang mga

nakaraan, gayundin ang mga hinaharap at dinaraan lamang sa mga

pahiwatig.

!pang matamo ang iisang impresyon, kailangang iisang

nangingibabaw ba paksa o tema ang namamayani. Ang krisis ay

maaaring manggaling sa paglalaban ng tauhan o ng tauhan na

magpapanatili sa kawilihan ng mga mambabasa o manonood sa loobng

itatagal ng dula, na karaniwa"y mula sa kalahati hanggang isang

oras humigit-kumulang.

Ang mga makatuturang dula mula noong unang panahon hanggang

sa kasalukuyan ay nananatiling buhay; mula sa dula ng mga #riyego

hanggang kina Shakespeare, hanggang kina $ulian %ru& 'alma(eda.

Ang mga iyon ay higit pa sa kanilang ginamit na banghay, paksa,

tauhan; ang mga iyo"y nag-iwan ng gayuma sa isipan at damdamin ngmga bumasa at nanood. Ang mga iyon ay lumikha ng maliwanag na

pagkilala ng tao sa kanyang sarili.

Sinasabing kung ang isang manunulat ay nasa mood )sumpong,

kondisyon, wastong kalooban*, tuluy-tuloy ang daloy ng mabubuong

dula. Sinasabi ring may tatlumpu"t anim na madudulang sitwasyon

lamang, kaya anumang banghay ang mahubog, ito"y mapapabilang din

sa isa sa naturang tatlumpu"t anim na madudulang sitwasyon.

+aaaring manggaling halimbawa sa mitolohiya, sa 'ibliya, sa

pabula, sa kuwentong bayan, sa buhay ng kapwa manunulat, sa

alinmang madulang bahagi ng pangyayari.

Sapagkat ang dulang iisahing yugto, katulad ng maiklingkuwento, ay mabilis at hindi maaaring mapaliguy-ligoy, ang

banghay nito ay dapat maging payak at ang mga pangyayari at

usapan o diyalogo ay dapat makiisa sa paglutas sa suliraning

hahangga sa kasukdulang susundan ng wakes. Ang denouement

)pagkakalas ng buhol* ang kadalasang nananatili sa isipan at

damdamin ng bumabasa o nanonood ng dula, at tumutulong sa pagbuo

ng panloob na liwanag upang higit niyang makilala ang kanyang

sarili.

DULA Albe

rtineramosdejuanjr.1


2/12

Ang paglalarawan ng katauhan ay dapat magsimula sa simula pa

lamang ng dula. to"y kailangang maging tuwiran at mabilis. Sa

simula pa, ang tauhan ay dapat langkapan ng motibo o pagnanasa o

dahilan na magpapakilos at magpapasalita sa kanya nang gayon.

Katulad ng sa maikling kuwento, ang katauhan ay maaaring

ilarawan sa iba"t ibang paraan, ngunit ang pinakamabisa ay ang

mismong mga kilos, pagsasalita at reaksyon na rin ng tauhan,

kasama na ang pag-aayos sa sarili. Ang mime )pantomime*niya ang

pantulong sa paglalarawan.

+ay mga katauhang kulang sa lalim; sapat na ito sa mga taong

pansamantala lamang nilang makakaugnay. gunit sa panghabangbuhay

na kasama, mapalilitaw ng mahusay na manunulat ang lalim ng

katauhan.

Ang uri ng pakikibaka ng tauhan sa iba"t ibang tauhan sa

dula ay magbubunyag ng kanyang buong katauhan, pang-ibabaw man at

pang-ilalim din. Sa isang dula, maaaring ang banghay ng kuwento

at ang paksa o tema ay di-gaanong mangingibabaw sa bumabasa o

manonood, ngunit ang paglalarawang- katauhan o karaterisasyon aytiyak na lulutang sapagkat sadyang iba"t iba. Ang paglinang ng

katauhan sa dula ang nagbibigay-halaga rito, ang mananatili nang

matagal sa kalooban ng mambabasa o manonood.

+ay mga katauhang hindi nagbabago hanggang magwakas ang

dula. +ay nagbabago sa negatibong paraan; ang positibong paraan

ng pagbabasa ang kanais-nais, ngunit ito"y dapat maging kapani-

paniwala bunga ng mga pangyayari. Ang pagbabago nang walang sapat

na dahilan ay e-ma(hina, artipisyal; magiging kapansin-pansin

ito sa bumabasa o nanonood na paraan lamang ng manunulat upang

makamtan ang pagwawakas na kanyang ninanais.

+aliwanag na isang paraan ng paglalarawan ng katauhan ay angpagsasalita. Ang usapan o dayalogo sa dula ay hindi lamang

nagpapasulong sa kuwentong napapaloob dito; ito ay mayayamang

batis na titghaw sa uhaw ng bumabasa o nanonood ng dula sa iba"t

ibang uri ng katauhang mabubunyag; walang-malay, malisyoso,

mapagkunwari at iba pa.

Ang tono ng tinig, ang talasalitaang ginagamit, ang mga

speeh mannerisms o pinagkaugaliang gamitin sa pagsasalita, ay mga

bahaging lahat ng usapan o dayalogo. Ang tono ng tinig ng isang

madreng mula sa pagkabata"y lumaki sa kumbento ay inaasahang

maiiba ang tono ng tinig isang kristo sa sabungan. )inapatay na

ngayon ang tawag na kristo sa sabungan; dapat naman/*. Angtalasalitaang ginagamit ng isang batang-lansangan ay aasahan

nating naiiba sa gagamitin ng isang propesor. +ay mga tauhang may

spee(h mannerisms o pinagkaugaliang ibudbod sa kanilang

pakikipag-usap, gaya ng0 ee..e..e..; dib a; kuwan; naku; ha; este

at iba pa.

Anuman ang uri ng pagsasalita ng isang tauhan sa dula, ito"y

dapat maging kapani-paniwala sa bumabasa o nanonood, at di dapat

magpabagu-bago.

DULA Albe



3/12

+ay mga mandudulang gumagamit ng sagisag o simbolismo sa

kanilang akda. to"y hindi lamang nagpapayaman sa panoorin kundi

tumitinag pa rin at lumilinang ng guniguni o imahinasyon ng

bumabasa o nanonood. Ang magulong tagpuan sa tanghalan ay maaring

sumagisag sa kaguluhang gumagapi sa mga tauhan, na unit-unting

mahahawan, patungo sa kanais-nais na paglutas sa suliranin at sa

maayos na tanghalan. Ang isang larawan ng bagyo sa mayamang salas

ng isang mansion ay maaaring sumasagisag sa lihim na suliraning

nagbabalang magwasak sa pagsasama ng mag-asawa. Ang isang tauhan

o kahit ang buong dula ay maaaring gamiting sagisag.

Ang katuturan at kaganapan sa pagtatanghal ng isang ng dula

ay magiging buo sapagkat iniuungkat na rito ang mga mahahalagang

kakailanganin sa isang dula. !na, ang teatro o tanghalan- ang

pinaglalabasan o kung saan ipinakikita sa mga tao o pinanonood na

tao ang dula. to"y maaaring sa bakuran lamang, maaari ring sa

lansangan, at pwede rin sa loob ng bahay. Ang dula kung ibabase

sa pinagtatanghalan ay mauuri sa panlansangan, pambakuran at

pantahanan. angalawa, ang mga tauhan- ang mga gumaganap ngmahahalagang papel sa dula, ang dinadaluyan ng mga suliranin at

mga pangyayari, ang gumagawa ng aksyon at resolusyon sa buhay.

angatlo, ang iskrip1 ang mga nakasulat na magkakasunod na mga

pangyayari sa buhay ng mga tauhan na may simula, gitna at wakas.

ang-apat ang dretor o tagadrehe- ang nag-uutos o nagpapasunod ng

mga dapat na gawin ng mga tauhan na naaayon sa kanyang

ginagampanang papel.

Ang dula, samakatuwid, sa masining at maagham nitong

katuturan na sa #resya pa pinasisimulan ng mga batikan at

klasikong dramaturgong dina Aes(hylus, Sopho(les at 2uripedes,

ayon na rink ay Aristotle, ay isang sining ng panggagaya o pag-iimita ng kalikasan ng buhay.

Ang dula ay kinakatha at itinatanghal upang magsilbing

salamin ng buhay-sa wika, sa kilos, sa damdamin, sa sining upang

makaaliw, makapagturo o makapagbigay-mensahe o basta makaantig

ng damdamin at makapukaw ng isip.

DULA Albe



4/12

Apat na Kombensyon ng Dula

Ang dula ay isang kathang ang layunin ay ilarawan sa isang

tanghalan, sa pamamagitan ng kilos at galaw, ang isang kawil ng

mga pangyayaring naghahayag ng isang kapana-panabik na bahagi ng

buhay ng tao. 'agamat sinasabing ang dula ay imitasyon ng

buhay hindi pa rin maikakailang mahirap talagang mailarawan ang

imitasyong ito sa isang dulang nasusulat o isang dulang

itinatanghal. +ay kasangkapang gingamit ang isang manunulat ng

dula bilang pamalit sa realidad at upang tanggap

3.Ang Kombensyon sa Panahon- naniniwala o kunwa"y ang

manonood sa loob ng ilang oras ay nabubuhay siya sa loob ng

isang araw, lingo o buwan o taon, na kasa-kasama ng mga

tauhang kanyang pinanonood sa tanghalan.4.Ang Kombensyon sa Ikaapat na Dingding- tinatanggap ng

manonood na tulad sa isang tanghalan, sa totoong buhay ay

may tatlong dingding lamang ang isang bahay. Ang ikaapat na

dingding ay bukas kayat namamalas at naririnig niya ang

lahat ng sinasabi at ikinikilos ng mga nasa loob ng bahay

na nasa kanyang harapan.

5.Ang Kombensyon ng Pananalita o Wika- tinatanggap ng

manonood na kung ano ang pananalitang binibigkas ng mga

tauhan sa dula ay gayon ding pananalita ang kanilang

binibigkas at ginagamit sa tunay na buhay.

6.Ang Kombensyon ng Pagsasalita sa Sarili- ang pagsasalita naparang sa sarili lamang ng tauhan, ay tinatanggap ng

manonood na kailangan o mahalaga upang malaman niya ang

iniisip ng isang gumaganap sa tanghalan at upang maunawaan

niya ang ilang pangyayaring hindi maaaring ipakita o

itanghal. 7itinuturing ng manonood na normal lamang sa

totoong buhay ang kausapin ng isang tao ang kanyang sarili

o kaya nama"y nagsasalita siya sa harap ng ibang tao nang

wala naming tuwirang kinakausap o pinagtutungkulan sa

kanyang sinasabi.

Dahil sa ang bawat manonood ng dula ay may mga ekspektasyon sadulang kanyang pinanonood, madalas na nabibigo siya pagkatapos ng

pagtatanghal kung hindi naabot ng dula ang mga ekswpektasyong

ito. Dito pumapasok ang kahalagahan ng kumbensyon ng dula. Dapat

malaman at maunawaan ng manonood ng dula na hindi dapat manaig

ang kanyang mga ekspektasyon sapagkat may mga kombensyon o

kasunduan sa pagtatanghal ng isang dula. Kung may sapat na

kabatiran ang isang manonood sa kombensyong ito, higit na

magiging kasiya-siya at makabuluhan ang panonood niya ng dula.

DULA Albe



5/12

Mga Uri ng Dula

3. Komedya1 ito"y katawa-tawa, magaan sa loob dalhin ang tema

at ang mga tauhan ay laging nagtatagumpay sa wakas.

4. Trahedya1 ang tema nito"y mabigat o nakakapagpasama ng

loob kaya nakakaiyak, nakalulunos ang mga tauhan, karaniwan

silang nasasadlak sa kamalasan, kabiguan, kawalan at maging

sa kamatayan, kaya nagwawakas na malungkot.

5.Melodrama o Soap Opera1 ito"y sadyang namimiga ng luha sa

manonood na parang wala nng masayang bahagi sa buhay ng

tauhan kundi pawing problema na lamang ang nagyayari sa

araw-araw.

6. Parsa1 Ang dulang ito ay kaiba sa sa nabanggit na, pagkatang layunin ay magpatawa sa pamamagitan ng katawa-tawang

kilos o pananalita ng mga tauhan.

8. Saynete1 to"y katawatawang dula na karaniwang pinapaksa

ang katawa-tawang ugali ng tauhan.

9. Tragikomedya1 kung magkahalo ang katatawanan at kasawian

gaya ng mga dula ni Shakespeare na laging may katawa-tawa

tulad ng payaso para magsilbing tagapagpatawa, subalit sa

banding huli ay magiging malungkot na dahil masasawi o

namamatay ang bida o mag bida.

Mga Sangkap ng Dula

! "alangkas o "anghay

:umutukoy ito sa pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari

sa dula. Ang kumbenyunal na kwento sa dula ay may simula,

gitna at wakas. Subalit maaari ding magsimula sa gitna o

wakas muna bago simulan ang dula. to"y depende sa estilo ng

direktor.

#! Paglalahad

Sa paglalahad ng dula, nililinaw na ng may-akda o ngdirektor ang ilang mahahalagang impormasyon sa kwento ng

dula0

Ang mga tauhan; ang kaugnayan nila sa isa"t isa

Ang lugar na pinagyayarihan ng kuwento

Ang panahon , at iba pa na makatutulong nang malaki

upang higit na maakit ang manonood sa dula

$! Suliranin o Pagtutunggali

DULA Albe



6/12

:ungkol saan Sa madaling sabi ito ay tema. akapokus

dito ang lahat ng kilos at usapan sa kabuuan ng dula.

agsasalungatan ng mga tauhan, o kaya"y suliranin ng

tauhan na sarili niyang likha o gawa bilang tauhan sa dula.

%! Pagpapahi&atig

+akatwirang paglalahad ng mga pangyayari na dapat

maging kasiya-siya.

'! Paglalara&an ng Tauhan

Sa tulong ng kilos, pagsasalita at reaksyon ng mga

tauahn sa mga pangyayari, ay lalong nakikilala ng mga

manonood ang mga tauhan.

(! Salitaan

Kailangang maging natural at makatotohanan ang

salitaan.

)! Kilos

Dahil sa ang dula ay salamin ng pang-araw-araw na

pamumuhay ng mga tao, dapat ang kilos ng mga artista satanghalan ay maging natural at makatotohanan din. Ang

ekspresyon ng mukha ay dapat umaayon kung ano ang

ikinikilos ng artista sa tanghalan. Dito nakatuon ang

paningin ng mga manonood.

*! Paksa

umili ng paksang napapanahon at mga problemang

panlipunan kung saan ang mga manonood ay maaaring maka-

releyt. wasan ang mga paksang nakakabagot o wala sa interes

ng mga manonood.

Pagsulat ng Isang Dulang May Isang +ugto o Pagsasadula

ng Isang Ku&ento

Kakaunti na marahil ang mag-aaral sa isang klase na

mapapabilang sa pangkat na ito. to ay mangangailangan ng may

kakayahang hindi lamang sa wastong pamamaraan o te(hni


7/12

kanilang ginagawa at gagawin. Ang mga a(tor ay hindi lamang

tagaganap kundi tagapagsalaysay din. +aliban sa mga

aktor=tagapagsalaysay ay mayroon ding tagapagsalaysay ng

kuwento na nasa isang panig ng tanghalan. :ungkulin niyang

simulan at ipagpatuloy ang paglalahad ng kuwento, tagpo, panahon

at mahahalagang pangyayari para sa kapakanan ng manonood.

Paghahanda ng Isang Dulang Pasalaysay

3. umili ng pyesa )maaaring kwento, parabola, pabula, alamat,

bahagi ng nobela o dula* na angkop sa layunin ng

pagtatanghal, sitwasyon at manonood. to ay dapat maikli

lamang.

4. gawa ng iskrip ang pyesa at tiyaking ang mga dayalog at

pagsasalaysay ng bawat aktor ay madula.

5. umili ng mga tauhang nababagay sa papel na kanilang

gagampanan. Kailangang angkop ang kanilang tinig, kilos atkaanyuan sa karakter na gagampanan.

6. handa ang mga bagay at iba pang kagamitang kakailanganin

sa pagtatanghal. Sa dulang pasalaysay, hindi gaanong

marami ang mga props na dapat gamitin, sapagkat maaaring

ilarawan na lamang ng aktor o tagapagsalaysay ang iba pang

kagamitan.

8. +agsagawa ng puspusang pagsasanay upang maging mabisa at

makatotohanan ang pagganap at pagsasalaysay ng mga detalye

at pangyayari sa dula.

9. :andaan na ang mga a(tor ay tuwirang nakikipag-usap sa mga

manonood, kaya"t maging masigla at kawili-wili dapat ang

pagtatanghal.

Pagbasang Pandulaan

to ay isang pangkatang pagbasa ng pyesang pandulaan. Ang

pangkat na nagbabasa ay maaaringmagsalaysay ng mga pangyayari sa

paraang isahan o pangkatan. +ay mga kasapi sa pangkat na

gumaganap sa papel ng mga tauhan sa kuwento. Kung ang tauhan ay

kailangang maglarawan ng isang tagpo, ito ay iaarte sa tanghalan

habang patuloy ang pagsasalaysay ng iba pang kasali sa pangkat.

Kung may mga tauhan sa pyesa na kailangang maghabulan, halimbawaay isang bruha at prinsesa, ipakikita ang kilos na ito sa mga

manonood. Ang mga kasapi sa pangkat na may ginagampanang papel ay

kailangang may anyo at kilos na hinihingi ng sitwasyon.

+ga Dapat :andaan sa agbasang andulaan

3. Ang dami o bilang ng mga magbabasa ay depende sa

pangangailangan ng pyesa.

4. Ang pyesa ay kailangang hawak ng pangkat at nakikita ng

mga manonood ang kanilang pagbabasa.

DULA Albe



8/12

5. Ang ikagaganda ng pagtatanghal ay nasa sabay-sabay ,

malinaw at madulang pagbasa ng pyesa.

6. maaring tumalikod sa madla ang mga nagbabasa o ang tauhang

gumaganap kung tapos na ang bahaging kanilang

isinasalaysay at muling humarap at bumasa kapag kailangan

nang ituloy ang pagsasalaysay.

8. +aaaring ihinto ang pagsasalaysay kung may bahaging

ginagampanan ang ilang tauyhan.

9. Ang pagkilos, kasuotan, kagamitan sa tanghalan at limitado

at simple lamang.

>. umili ng mga kuwentong maraming usapan at igawa ng iskrip

na angkop sa pagbabasang pandulaan.

Pamumuna sa Dula

sa sa pinakakinagigiliwang uri ng panitikan ay dulangpantanghalan o stage play. Higit nating nakikita nang malinaw ang

istorya, pagkat buhay na kumikilos at nagsasalita ang mga tauhan.

'ukod ditto, pinatitingkad ng isang dula ang mga pagpapahayag ng

mensahe sa manonood sa pamamagitan ng ilang kagamitan o props, at

ng angkop na himig at musika.

Sa panunuri ng ganitong panitikan ay isinasaalang-alang

natin ang mga sumusunod na pamantayan.

3. 'atay sa mga Katangian

+atatagpuan ba ditto ang mga kinakailangang elemento ng

uri o estilo nito

+ay kaganyakang uni?ersal kaya rito +ay kakanyahan ba at makabagong estilo

+alinaw ba ang pagkakabuo ng mga pangyayari tungo sa

kasukdulan

+akatotohanan at malinaw ba ang paglalarawang-tauhan na

gumigising sa damdamin ng mga manonood

+ahusay at makatotohanan ba ang diyalogo o usapan

+ay kaisahang bisa ba na nagbibigay ng interes sa

pamamagitan ng pag-iiba-iba

agpapahiwatig ban g katimpian

+ay pagkakatimbang-timbang ba ng bugso ng damdamin

4. 'atay sa agganap )A(ting*

Kapani-paniwala ba ang bawat pagganap ng tauhan

ababagay bas a tauhan ang mga katangian ng

interpretasyon at pagsasalita )pro@e(tion* atatamo bas

a pagpapahayag ng linya at (ue pi(k-up ang tamang tempo

at ritmo

Ang kilos, senyas, at galaw ba ay nakagaganyak, malinaw,

may pagkakaiba-iba at naaangkop

DULA Albe



9/12

Kasiya-siya ba ang masining na pamamaraan ng pagganap

Ang kapangyarihan at damdamin ng tauhan ay kapwa ba

magkatugma +akatotohanan ba ang reaksyon o pagtugon

Ang himig )mood* ba ay napanatili Ang kasukdulan ba ay

natamo

Ang mga tauhan ba ay nakapagpahayag sa pamamagitan ngoral at biswal sa mga manonood Sila ba ay malinaw,

mapagtimpi, nakakaganyak at matipid sa pagpapahayag

5. 'atay sa Awtor

Ang lahat ba ng aspekto ng pagkakaisa ay tunay sa nagging

layunin ng awtor

Ang kabuuan ban g tanghalan ay naging epektibo sa

emasis, pagkakatugma at pagkakaiba-iba

Ang ritmo at tempo ba ay nagdulot ng tamang himig na

angkop sa kasukdulan at tamang eksena at yugto

+ay tama bang pagkakatimbang ang damdamin at panlasa sa

kagandahan o sining

6. Ayon sa agtatanghal )Staging*

Ang mga ilaw ba ay nakapagtatag ng tamang panoorin,

empasis at himig

Angkop ba ang tagpuan o tanawin

Ang (ostume o make-up ba ay may pagkakaayon sa tauhan,

panahon, himig at estilo

aging epektibo ba ang musika, tunog, kurtina atb.

aging mabilis at matahimik ba ang pagpapalit ng

eksena8. Ayon sa Beaksyon ng mga +anonood

+ay reaksyon ba mula sa mga manonood

atuloy bang nagpapakita ng damdamin sa layunin ng dula

ang mga manonood-tumatawa at umiiyak ba sa tamang oras

agging mabisa ba ang mga dramatikong eksena dahil sa

magagandang salitaan o pahayag

:aos ba sa puso ng mga manonood ang patuloy na palakpak

inag-uusapan o tinatalakay ba ang dula sa intermisyon at

pagkatapos ng dula

DULA Albe



10/12

DULANG PILIPINO

KASAYSAYAN NG DULANG PILIPINO

Bago natin talakayin ang kasaysayan ng dulang Pilipino, makabubuti sigurong alaminmuna natin ang kahulugan ng dula o drama. Ito ay nag- ugat sa salitang Griyego na

ayon sa diksyonaryo, ang ibig sabihin ay pampanitikang komposition na nagkukuwentosa pamamagitan ng wika at galaw ng mga aktor. Ayon sa mga mananalaysay, ang dulao drama ay maaaring ipaliwanag sa dalawang paraan.

Sa isang dako, ang tunay na drama ayon kay Sebastian ay nagsimula noong mgaunang taon ng pangungupkop ng mga Amerikano. Idinagdag pa ni Tiongson na angdrama ay binubuo ng tanghalan, ibat-ibang kasuotan, skripto, "haraterisation", at"internal on!lit." Ito ang pangunahing sangkap ng tunay na drama ayon sa banyagangkahulugan. Sa kabilang dako, ayon sa mga librong kinunsulta ko, ang drama ay dramakahit wala ang mga sangkap na nabanggit. Ito ang dramang Pilipino. Ayon pa rin kayTiongson, memises ang pangunahing sangkap ng dulang Pilipino. emises ay ang

pagbibigay buhay ng aktor sa mga pangaraw-araw na pangyayari sa buhay ng mgaPilipino. Ito rin ang malaking pagkakaiba ng banyaga sa Pilipinong dula.

Inilalarawan sa tunay na Pilipinong dula, ang mga pangarap ng bansa. #ito ipinapakitaang mga katutubong kultura, paniniwala, at tradisyon. Ikinukuwento rin ang paghihirapat pagpupunyagi sa buhay ng mga katutubong Pilipino. #ito rin mamamalas ang ibat-ibang anyo ng kanilang pamahalaan at uri ng lipunan. Samakatuwid, ang tunay nadulang Pilipino ay nagbibigay ng mas malawak na pang-unawa sa kulturang Pilipino atnagbibigay ng kasagutan sa mga pangangailangan ng mga Pilipino. $igit sa lahat, ito%ynagsisilbing gabay para sa kabutihan ng mga mamamayang Pilipino.

Ang kasaysayan ng dulang Pilipino ay isinilang sa lipunan ng mga katututbong Pilipinobago pa dumating ang mga dayuhang mananakop. Ayon kay &asano'a, ang mgakatutubo%y likas na mahiligin sa mga awit, sayaw at tula na siyang pinag-ugatan ng mgaunang anyo ng dula. Ang mga unang awitin ay nasa anyo ng tula. Ang mga katututbo rinay mayaman sa epikong bayan na kalimita%y isinasalaysay sa pamammagitan ng pag-awit. Ang mga awit, sayaw, at ritwal ay karaniwang ginaganap para sa pagdiriwang ngkaarawan, binyag, pagtutuli, ligawan, kasalan, kamatayan, pakikipagdigmaa, kasawian,pananagumpay, pagtatanim, pag-aani, at pangingisda, atbp. Bago dumating ang mgadayuhang mamnanakop, ay mayroon ng ilang anyo ng dula ang mga katutubongpilipino.

DULA Albe



11/12

MGA URI NG DULANG PILIPINO

ga (atutubong#ula

ga #ula sa Panahon ng(astila

#ula sa Panahon ng mgaAmerikano

Bikal at Balak

(arilyoBayok at )mbayoka(asayatan#allotPamanhikan#ung-aw$ugas (alawang#alling-#aling

oro-oro

Senakulo(aragatan#uploSalubongPaglakad ng )strella at ngBirhenPinetenia&arilloPute*e+uego de PrendaBulaklakan

Pananapatanoriones#alit Alay lores de ayoPangangaluluwaPanunuluyanTibagSantarusanPapuri/Putong

Sarsuwela

PAGUSUSURI

Ayon sa mga manunulat, ang matatawag na tunay na uri ng dula ay nagsisimula samga unang taon ng panankop ng mga Amerikano. Bagaman may mga dulangnapanood at pinaglibangan ang mga katutubong Pilipino bago sumapit ang panahongito, ang mga tunay na dulang sinasabing nagtataglay ng pinakamalalim na pangarap ngisang bansa, naglalarawan ng sariling kaugalian, naglalahad ng buhay ng katutubongtulad ng nasa lona at nagpapakilala ng papupunyagi ng mga tao ng isang bayan upangmabuhay, ay wala noon. Ang Pagdating ng mga (astila sa Pilipinas bagbigaypanibagong sangkap sa mga katutubong dula. Ang mga dulang kagaya ng komedya aykinasangkapan ng mga (astila upang mapalaganap ang (atolikismo sa kapuluan.

KONKLUSYON

Ang dula sa ating bansa ay kasintanda ng kasaysayan ng Pilipinas. Bahagi na ito ngating tradision. ga tradisyong nagbibigay ng identidad sa mga Pilipino. Sa paglipas ngmga taon, nagbabago ang anyo ng mga dulang Pilipino. 0gunit iisa ang layunin ng mgamandudula1 ang aliwin ang mga mamamayang Pilipino at higit sa lahat, bigyang buhayang mga pangyayari sa buhay Pilipino.

SANGGUNIAN

DULA Albe



12/12

2. &asano'a, Arthur P. "(asaysayan at Pagunlad ng #ulaang Pilipino". 3e4 Printing&o. aynila1 2567.

8. Sebastian, ederio B. "Ang #ulang Tagalog". Bede%s Publishing $ouse. 9ueson&ity1 25:2.

;. Sauo, &onsolaion P. at Sala

Katuturan Ng Dula

Documents

Transcript of Katuturan Ng Dula