Kasetsart J. (Soc. Sci) 35 : 283 - 298 (2014) ว...

Kasetsart J. (Soc. Sci) 35 : 283 - 298 (2014) ว. เกษตรศาสตร (สงคม) ปท 35 : 283 - 298 (2557)

ความพงพอใจในการรบบรการสารสนเทศการเกษตร

ของเกษตรกรในจงหวดพระนครศรอยธยา

Satisfaction of Agricultural Information Service

in Phra Nakhon Si Ayutthaya

ลดดา แพรภทรพศทธ1,* วทยา ประพณ2 และ ไสลทพย โชตพนธ 3

Ladda Praepattarapisuth1,*, Wittaya Prapin2 and Salaitip Chodpan3

ABSTRACT

The purposes of this study were to investigate the agriculturists’ satisfaction of receiving agricultural information. The samples were 400 agriculturists doing plantation in Phra Nakhon Si Ayutthaya. They were selected by using the purposive sampling. The multiple-choice and 5-rating-scale questionnaire were used to collect data. The statistics employed for analyzing the data were percentage and mean. It was found that 99 percent of the agriculturists agreed with a monthly distribution of the cartoon-version pamphlet of agricultural information service. Regarding the number of pamphlets received, nearly half of the agriculturalists (49.75%) received all 10 pamphlets distributed, followed by those who received 6-9 pamphlets (41.25%). Almost all of the agriculturists (99%) willingly continued receiving the pamphlets. Overall, the agriculturalists were highly satisfied with agricultural information conveyed in the pamphlets. When examined by education, age and main career of the agriculturalists, overall high satisfaction was also found. In addition, they were also highly satisfied with all response items, with an exception of the agriculturists who were under 25 years of age and those who did the gardening which were found to be moderately satisfied in certain aspects. Keywords: agricultural extension, agricultural information, satisfaction

1 คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ศนยหนตรา พระนครศรอยธยา 13000

Faculty of Liberal Arts, Rajamangala University of Technology Suvarnabhumi, Hantra Campus, Phra Nakhon Si Ayutthaya

13000, Thailand. 2 คณะบรหารธรกจและเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ศนยหนตรา พระนครศรอยธยา

13000

Faculty of Business Administration and Information Technology, Rajamangala University of Technology Suvarnabhumi

Hantra Campus, Phra Nakhon Si Ayutthaya 13000, Thailand. 3 สำนกงานเกษตรจงหวดพระนครศรอยธยา พระนครศรอยธยา 13000

Provincial Agricultural Extension Office Phra Nakhon Si Ayutthaya, Phra Nakhon Si Ayutthaya 13000, Thailand.

* Corresponding author, e-mail: [email protected]

ว. เกษตรศาสตร (สงคม) ปท 35 ฉบบท 2 284

บทคดยอ

การวจยครงนมจดมงหมายเพอศกษาความ

พงพอใจในการรบสารสนเทศทางการเกษตรของ

เกษตรกรในจงหวดพระนครศรอยธยา กลมตวอยางท

ใชเปนเกษตรกรทเพาะปลกเปนอาชพหลก จำนวน

400 คน โดยใชการคดเลอกแบบเจาะจง เครองมอท

ใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก จลสารการเกษตร

ฉบบการตน และแบบวดความพงพอใจ ใชคาเฉลย

และคารอยละในการวเคราะหขอมล

ผลการวจยพบวา เกษตรกร รอยละ 99 คด

วาการแจกจลสารเดอนละหนงเลมมความเหมาะสม

เกษตรกร รอยละ 49.75 ไดรบจลสารครบทง 10 เลม

รอยละ 41.25 ไดรบ 6-9 เลม และเกษตรกร รอยละ

99 ตองการรบจลสารตอไป

เกษตรกรพงพอใจในการรบบรการสารสนเทศ

การเกษตรโดยรวมอยในระดบมาก เมอจำแนกตาม

ระดบการศกษา อาย และอาชพหลก พบวา เกษตรกร

มความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณา

เปนรายขอพบวาพงพอใจระดบมากทกขอ ยกเวน

เกษตรกรทอายตำกวา 25 ป และเกษตรกรททำสวน

พงพอใจระดบปานกลาง

คำสำคญ: สงเสรมการเกษตร สารสนเทศการเกษตร

ความพงพอใจ

บทนำ

ความเปนมาและความสำคญของปญหา

ประชากรสวนใหญในจงหวดพระนครศร

อยธยาประกอบอาชพเกษตรกรรม แตเกษตรกรสวน

ใหญมกจะทำการเกษตรแบบเดม ๆ ซงไดเรยนรมา

จากบรรพบรษ เพราะขาดสารสนเทศการเกษตรใหม ๆ

เนองจากงานวจย และวทยาการทางการเกษตรใหม ๆ

มกจะเผยแพรเฉพาะในวงวชาการเทานน เกษตรกรผ

มสวนโดยตรงทจะใชประโยชนจากผลการวจยไมม

โอกาสทจะไดนำเอาวทยาการตาง ๆ เหลานนไปใช

เพอเพมปรมาณผลผลต หรอปรบปรงคณภาพผลผลต

ของตนเอง ทำใหอาชพททำอยไมไดรบการพฒนา

อนเปนเหตใหฐานะทางเศรษฐกจของเกษตรกรไมด

เทาทควร ประชากรรนหลงจงเรมเปลยนอาชพของ

ตนเองโดยหนเขาสการจางแรงงานตามโรงงาน การ

ยายถนฐานเขาสเมองใหญ หรอการขายทดนให

นายทนเพอไปทำธรกจอน ๆ เหลานลวนเปนการ

เปลยนวถการดำเนนชวตของคนไทย และผนแผนดน

ไทยท เคยไดชอวาเปนอขาวอนำใหไปเปนสงคม

อตสาหกรรม แตไมสามารถแขงขนกบประเทศอนๆ

ได จงทำใหเกดปญหาสงคมอน ๆ ตามมา

จากการวจยของอภญญา (2543) พบวา

เกษตรกรมปญหาในการใชสารสนเทศ คอ สารสนเทศ

มจำนวนนอยไมเพยงพอกบความตองการ เกษตรกร

ไมมเวลา ไมทราบแหลงสารสนเทศทจะไปใช และ

แหลงสารสนเทศใหสารสนเทศลาชาไมทนการใช

งาน สวนผลการวจยเชงปรมาณของปยนนท (2546)

เรองการใชแหลงสารสนเทศของเกษตรกรในชมชน

ทมการพฒนาการเกษตรแบบยงยนเพอการพงพา

ตนเองในชมชนทองถนบรรมย พบวา เกษตรกรม

ปญหาระดบมาก 2 เรองคอ ไมทราบวามหนวยงานใด

บางทจดพมพเอกสารทตองการ และผเชยวชาญ /

วทยากรทมความร ความสามารถอยไกลไมสะดวก

ในการตดตอ สวนเรองทมปญหาปานกลางคอนขาง

มาก 4 เรองคอ ไมสามารถเขาไปใชแหลงความรท

ตองการได ไมทราบวธการใชแหลงความร เสยคาใช

จายสง คนหาความรทตองการไมพบ สำหรบผลการ

วจยเชงคณภาพพบปญหา คอ สารสนเทศการเกษตร

มกเขยนหรอถายทอดดวยภาษาวชาการทเขาใจยาก

เจาหนาททางการเกษตรไมใชแหลงสารสนเทศทถก

ตองนาเชอถอ หองสมดไมใชแหลงสารสนเทศท

สำคญของเกษตรกร เกษตรกรมทกษะในการอาน

และใชเทคโนโลยสารสนเทศจำกด บรการสารสนเทศ

จากเจาหนาททางการเกษตรยงขาดประสทธภาพ

เกษตรกรใหคณคากบสารสนเทศทไดรบการถายโอน

โ ด ย ต ร ง จ า ก แ ห ล ง บ ค ค ล แ ล ะ ก า ร ป ฏ บ ต จ ร ง


สารสนเทศทสอมวลชนนำเสนอยงไมพอเพยง

นอกจากนจากการวจย เรองความตองการ

สารสนเทศ และรปแบบการบรการสารสนเทศ

ทางการเกษตรของเกษตรกรในจงหวดพระนครศร

อยธยาพบวา เกษตรกรทปลกพช รอยละ 63.48 จบ

ระดบประถมศกษา รอยละ 19.15 จบระดบ

มธยมศกษา และรอยละ 17.37 จบการศกษาสงกวา

มธยมศกษา สารสนเทศ 3 อนดบแรกทเกษตรกรท

ปลกพชตองการคอ การปองกนกำจดโรคและแมลง

รอยละ 75.53 ปยหมก รอยละ 68.44 และการ

ปรบปรงพนธ รอยละ 64.89 สารสนเทศการเกษตรท

คาดวาจะมประโยชน ควรเปนสารสนเทศทยอนหลง

ไมเกน 1-3 ป รอยละ 63.28 ไมเกน 4-6 ป รอยละ

19.27 และไมเกน 7-10 ป รอยละ 17.45 สำหรบรป

แบบการบรการสารสนเทศทตองการมาก 3 อนดบ

แรก คอ บนทกรายการดานการเกษตรทางโทรทศน

(x = 4.30) สรปงานวจยการเกษตรโดยใชภาษางาย ๆ

ทำเปนจลสาร (x = 4.20, SD = 0.96) และสรป

บทความวารสารดานการเกษตรโดยใชภาษางาย ๆ

ทำเปนจลสาร (x = 4.19) สวนชองทางการบรการ 3

อนดบแรก คอรอยละ 58.87 ตองการใหสง

สารสนเทศการเกษตรผานเกษตรตำบล รอยละ 58.33

ใหสงผานหอกระจายขาว และรอยละ 57.29 สงผาน

ผใหญบาน (ลดดา, 2552)

ดงนน ผวจยในฐานะทเปนบคลากรของ

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ซงเปน

มหาวทยาลยในพนท และเปนสถาบนการศกษาดาน

การเกษตรมาชานาน ไดเหนความสำคญของเรองดง

กลาว จงไดตอยอดงานวจยดวยการจดบรการ

สารสนเทศการเกษตรลงสชมชนโดยคดเลอก

บทความและงานวจยทางการเกษตรนำเสนอในรป

แบบจลสารการตน เพอตอบสนองความตองการและ

ชวยแกปญหาใหแกเกษตรกร อนจะสงผลให

เกษตรกรไดใชประโยชนจากสารสนเทศในการ

พฒนาอาชพของตนเองตอไป

ปญหาในการวจย

เกษตรกรพงพอใจตอการรบสารสนเทศ

ทางการเกษตรในรปแบบจลสารการตนการเกษตร

หรอไม

วตถประสงคของโครงการวจย

เพอศกษาความพงพอใจในการรบสารสนเทศ

ทางการเกษตรของเกษตรกร

ตรวจเอกสาร

สารสนเทศ กบการสงเสรมการเกษตร

สารสนเทศการเกษตร ถอเปนรากฐานสำคญ

และเปนสงจำเปนอนจะขาดมไดในการพฒนาการ

เกษตรของประเทศไทย เพราะสารสนเทศเปนทมา

ของความร และเทคโนโลยตาง ๆ ทจะสรางใหเกด

มลคาเพม และการพฒนาองคความร ทงในดานการ

ผลต การจดการการตลาด และการแปรรปผลตภณฑ

ฯลฯ (พชย, 2547)

ทผานมางานสงเสรมการเกษตรเปนกระบวน

การบรการการศกษาแบบเสรมหรอการใหการศกษา

นอกระบบแกเกษตรกรเปาหมายใหไดรบความร

เพมเตม เพอนำไปประกอบอาชพใหกนดอยด

นอกจากนนกวชาการบางทานยงใหความเหนวางาน

สงเสรมการเกษตรนนเปนกระบวนการตดตอสอสาร

โดยมนกสงเสรมการเกษตรเปนสอกลางในการ

ถายทอดความร จากแหลงความรซงอาจเปนนกวจย

โดยตรง หรอจากแหลงขอมลและสารสนเทศตางๆ

ไปยงเกษตรกรเปาหมาย เพอมงพฒนาผลผลตท

เหมาะสมกบการใชทรพยากรธรรมชาต ดงนนการ

สงเสรมการเกษตรจงมความสำคญยงในการเปนชอง

ทางเชอมโยงระหวางงานวจยพฒนากบการพฒนา

ผลผลตทางการเกษตรของเกษตรกรใหไปสเปาหมาย

ของการพฒนาความรเกษตรกร และผลผลตการเกษตร

การรบสารสนเทศจากนกสงเสรมการเกษตร ดงกลาว

อาจกอใหเกดความลาชาและไมทนการ กอปรกบ


ปจจบนมแหลงทใหสารสนเทศทางการเกษตรมาก

ขน จงเหนไดวาเกษตรกรในปจจบนมการรบร

ขาวสารเกยวกบการประกอบอาชพเกษตรกรรมจาก

หลาย ๆ ชองทาง ดงภาพท 1 (เบญจมาศ, 2557)

ผลกระทบของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

ตอเกษตรกร

จากนโยบายดานเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสารของประเทศ สงผลใหเกดการเปลยนแปลง

ของสงคมในทกดาน ปจจบนทงภาครฐและเอกชนได

ปรบเปลยนวธการดำเนนงานจากเดม หนมาใช

เทคโนโลย เพอทำใหการทำงานเกดประสทธภาพ

มากขน ในดานการสงเสรมการเกษตรกเชนกน คงอก

ไมนานทจะไดเหนนกสงเสรมการเกษตรจากรปแบบ

เดม กลายเปนนกสงเสรมในยคดจตอลทใชอปกรณ

อเลกทรอนกสขนาดเลก เชน คอมพวเตอรขนาดเลก

พดเอ หรอแมกระทงโทรศพทมอถอเชอมโยง

สญญาณในการแสดงขอมลตางๆ ทางการเกษตร

หรอสามารถสาธตวธการโดยใชวดโอคลปแสดง

ขอมลตอเกษตรกร นอกจากนอาจมการสอสารขอมล

และตอบโต ซกถามผเชยวชาญผานเครอขายการ

สอสารในแบบเวลาเดยวกนไดอกดวย และดวยการม

อนเทอรเนตในระดบตำบลใชงานรปแบบของการ

สงเสรมการเกษตรผานเครอขายจงเกดขนไดไมยาก

แตทสำคญกวานน การสงเสรมการเกษตรทเกดขนจะ

มความแตกตางกวาเดมคอ สามารถมปฏสมพนธ

สามารถตอบโตขอมลผานเครอขายอนเทอรเนต

เกษตรกรจะมบทบาทมากขนในรปแบบของกลมใน

การแลกเปลยนขอมลและอาจไปถงในขนของการ

อภปรายเพอรวมกนแกปญหา และทายทสดจะทำให

เกดชมชนเกษตรกรบนเครอขายอนเทอรเนต เปน

ชมชนทรวมกนใชขอมล สรางขอมล และรวมกนชวย

แกไขปญหาทเกดขนในแตละพนทโดยมนกสงเสรม

เปนผคอยใหคำแนะนำชวยเหลอและรวมวเคราะห

แกไขปญหา แตสงทเกดขนตามมาทผเกยวของควร

ใหความสำคญคอ ในความเปนจรงเกษตรกรใน

ภาพท 1 การรบขอมลและสารสนเทศการเกษตรของเกษตรกร

นกวจย

นกสงเสรมจากหนวยราชการ

นกสงเสรมจาก

ภาคเอกชน

ผนาในทองถนปราชญ-ชาวบาน

สอตางๆ

ขอมล/

สารสนเทศทางการเกษตร

นกสงเสรม - ภาครฐ - ภาคเอกชน -ปราชญชาวบาน

สอตางๆ -วทยกระจายเสยง -วทยโทรทศน -สอสงพมพ -สอคอมพวเตอร

เกษตรกร


ประเทศไทยยงคอนขางมขอจำกดทางดานการศกษา

ซ งถ าขาดทกษะในการอานออกเขยนไดก เปน

อปสรรคสำคญในการใชไอท เพอการสง เสรม

การเกษตร เพราะสารสนเทศสวนใหญจะอยในรป

ของภาพและตวอกษรซ งตองใชความสามารถ

พ น ฐ า น ใ น ก า ร อ า น อ อ ก เ ข ย น ไ ด จ ง จ ะ เ ข า ถ ง

สารสนเทศเหลานนได อกทงยงตองใชทกษะพนฐาน

ดานไอท เชนสามารถใชคอมพวเตอรและอนเทอร

เนตได จงจะสามารถเขาสแหลงขอมลได ในกรณน

นบเปนผลกระทบทเปนภาระของภาครฐตองดำเนน

การแกไข ไมวาจะเปนการใหความรและทกษะแก

เกษตรกรโดยตรง หรอการใหการชวยเหลอโดยมผ

ชวยเหลอ หรอมศนยกลางคอยอำนวยความสะดวก

ในพนท ทสามารถชวยเหลอเกษตรกรใหสามารถ

เขาถงขอมลได เพราะถงแมจะสามารถสงขอมลไปถง

เกษตรกรได แตเกษตรกรไมสามารถใชและเขาถง

ขอมลนนได กคงจะไมมประโยชนและเปนการ

สญเปลา อกทงจะสรางความเบอหนาย ความสบสน

และอาจกลายเปนการตอตานไมยอมรบขอมล ขาด

ความเชอถอตอวธการสงเสรมการเกษตรสมยใหม

ตามมาภายหลง

จากผลกระทบดงกลาว จงเปนขอทควร

ตระหนกวาในการดำเนนงานสงเสรมการเกษตร การ

ใชเทคโนโลยทมความลำหนาและทนสมย นนมใชวา

จะมแตผลในทางบวกแตเพยงอยางเดยว แตผลในทาง

ลบกมคขนานกนมา หากแตวาควรตองพจารณาอยาง

ถถวน มเชนนนการดำเนนการอาจลมเหลวได ผล

ก ร ะ ท บ ท เ ก ด ข น ส ง ผ ล ใ ห ร ะ บ บ ก า ร ส ง เ ส ร ม

การเกษตรทกำลงเกดขนหรอจะเกดขน ควรตองมอง

ใหเหนภาพทจะเกดขนและพยายามดำเนนการแกไข

ปองกนควบคกนไป จงจะชวยใหสามารถดำเนนการ

ไดอยางมประสทธภาพ (พชย, 2547)

ทฤษฎเกยวกบการใชประโยชนและความพงพอใจ

แคทซ บลมเลอร และเกอรวทช (Katz,

Blumler & Gurevitch, 1974 อางใน สรตน, 2548) ได

กลาวถง ทฤษฎการสอสารทสาคญ คอ ทฤษฎการใช

ประโยชน และความพงพอใจ (The Use and

Gratification Theory) ซงจะเนนและใหความ

สาคญกบผ รบสารในฐานะท เปนผ เลอกใชส อ

ประเภทตางๆ และเลอกรบเนอหาของขาวสาร เพอ

สนองความตองการของตนเอง เปนการศกษาผรบ

สารเกยวกบปจจยทางสงคมและจตวทยา ซงกอให

เกดความตองการ หรอความจาเปนของบคคล ทำให

เกดความคาดหวงจากสอมวลชนหรอแหลงขาวสาร

อนๆ จงนาไปสการเปดรบสอมวลชนในรปแบบตางๆ

กน อนกอใหเกดผล คอการไดรบความพงพอใจตาม

ทตองการ หรอผลอนๆ ทไมไดตงใจ ดงภาพท 2

ภาพท 2 แบบจำลองการใชประโยชนและความพงพอใจ

ปจจยทางสงคมและจตวทยา

กอใหเกด

ความตองการหรอ

ความจาเปน ของบคคล

ซงทาใหเกด

ความคาดหวง

จากสอมวลชน/แหลงสาร

อนๆ

จงนาไปส

การเปดรบสอมวลชน

รปแบบตางๆ

อนสงผลใหเกด

ความพงพอใจตามท

ตองการ

เกดผลอนซงไมได

ตงใจ


งานวจยทเกยวของ

จากการศกษางานวจยท เกยวของกบความ

ตองการสารสนเทศ การถายทอดสารสนเทศการเกษตร

ใหแกเกษตรกร และความพงพอใจในการรบบรการ

พบงานวจยดงน

วรนธ (2541)ไดศกษาเรองสอสงพมพท

เหมาะสมในการถายทอดความรทางการเกษตร:

ศกษาเฉพาะกรณหนงสอพมพกสกรและนตยสาร

เทคโนโลยชาวบาน พบวา สมาชกสวนใหญตองการ

ใหมเนอหาความรเกยวกบเทคโนโลยดานพชมาก

ทสด โดยระบวาควรมเรองเกยวกบพชใหมๆ ทม

คณคาทางเศรษฐกจ สำหรบความเหมาะสมของรป

แบบเหนวา ควรเพมภาพสใหมากขน ภาพประกอบ

ควรชดเจน การใหรายละเอยดควรชดเจน เขาใจงาย

โดยเฉพาะศพทวชาการ ควรมการบรรยายใตภาพ

เสรมภาพการตนเพอดงดดความสนใจ และคลาย

เครยด นอกจากนยงมขอเสนอแนะเพมเตมทเกยวของ

กบความตองการสารสนเทศของสมาชก คอ ควร

เพมเตมเนอหาความรความกาวหนาทางวชาการใหมๆ

ดานพชทงในและตางประเทศใหมากขน ควร

ปรบปรงเนอหาทยากหรอวชาการมากเกนไปใหงาย

ขน และควรจดตงศนยกลางเพอความสะดวกในการ

ใหขอมลขาวสารแกสมาชก

อภญญา (2543) ไดศกษาสภาพปญหาและ

ความตองการใชสารสนเทศการเกษตรของเกษตรกร

อำเภอโกสมพสย จงหวดมหาสารคาม ผลการวจยพบ

วา เกษตรกรมากกวารอยละ 90 ใชสารสนเทศทรบ

จากเพอนบาน รายการโทรทศน เจาหนาทสงเสรม

การเกษตร สมาชกในครอบครว และกำนน

ผใหญบาน ตามลำดบ เกษตรกรมความตองการใช

สารสนเทศการเกษตรโดยรวมอยในระดบปานกลาง

เรองทมคาเฉลยมาก 3 อนดบแรกคอ เนอหาเกยวกบ

การใชปยเคม การปองกนกำจดศตรพช และการทำไร

นาสวนผสม สวนปญหาการใชสารสนเทศการเกษตร

ทพบไดแก สารสนเทศมจำนวนนอยไมเพยงพอกบ

ความตองการ เกษตรกรไมมเวลา ไมทราบแหลง

สารสนเทศทจะไปใช และแหลงสารสนเทศให

สารสนเทศลาชาไมทนการใชงาน

นพดล (2546) ไดศกษาความตองการการ

เรยนรผานรายการวทยดานการเกษตรของเกษตรกร

อำเภอโกสมพสย จงหวดมหาสารคาม พบวา

เกษตรกรมความตองการสารสนเทศจำแนกไดเปน 2

ประเภท คอ สารสนเทศดานการเกษตรเพอใชในการ

ประกอบอาชพ ไดแก เรองการใชปย ยาฆาแมลง และ

การกำจดวชพช และสารสนเทศเพอการดำรงชวต

เชน การรกษาสขภาพอนามย และขาวสารตางๆ จาก

ทางราชการ และ จากการศกษาการใชแหลง

สารสนเทศของเกษตรกรในชมชนทมการพฒนาการ

เกษตรแบบยงยนเพอการพงพาตนเองในชมชน

ทองถนบรรมย (ปยนนท, 2546) ผลการวจยเชง

ปรมาณ พบวา ปญหาในการใชแหลงสารสนเทศของ

เกษตรกรมปญหาระดบมาก 2 เรองคอ 1) ไมทราบวา

มหนวยงานใดบางทจดพมพเอกสารทตองการ 2)

ผเชยวชาญ วทยากรทมความรความสามารถอยไกล

ไมสะดวกในการตดตอ และมปญหาปานกลาง

คอนขางมาก 4 เรองคอ 1) ไมสามารถเขาไปใชแหลง

ความรทตองการได 2) ไมทราบวธการใชแหลงความ

ร 3) เสยคาใชจายสง 4) คนหาความรทตองการไมพบ

สำหรบผลการวจยเชงคณภาพพบปญหาการใชแหลง

สารสนเทศดงน 1) สารสนเทศการเกษตรมกเขยน

หรอถายทอดดวยภาษาวชาการทเขาใจยาก 2)

เจาหนาททางการเกษตรไมใชแหลงสารสนเทศทถก

ตองนาเชอถอ 3) หองสมดไมใชแหลงสารสนเทศท

สำคญของเกษตรกร 4) เกษตรกรมทกษะในการอาน

และใชเทคโนโลยสารสนเทศจำกด 5) บรการ

สารสนเทศจากเจาหนาททางการเกษตรยงขาด

ประสทธภาพ 6) เกษตรกรใหคณคากบสารสนเทศท

ไดรบการถายโอนโดยตรงจากแหลงบคคลและการ

ปฏบตจรง 7) สารสนเทศทสอมวลชนนำเสนอยงไม

พอเพยง

จากการวจยของลดดา (2552) เรองความ

ตองการสารสนเทศ และรปแบบการบรการสารสนเทศ


ทางการเกษตรของเกษตรกรในจงหวดพระนครศร

อยธยา พบวา เกษตรกรททำอาชพเพาะปลก ตองการ

สารสนเทศ 3 อนดบแรก คอ การปองกนกำจดโรค

และแมลง รอยละ75.53 ปยหมก รอยละ 68.44 และ

การปรบปรงพนธ รอยละ 64.89 สวนรปแบบการ

บรการสารสนเทศการเกษตรท เกษตรกรตองการมาก

3 อนดบแรก คอ บนทกรายการการเกษตรทาง

โทรทศน สรปงานวจยโดยใชภาษางายๆ เปนจลสาร

และ สรปบทความจากวารสารโดยใชภาษางายๆ เปน

จลสาร สวนความตองการชองทางการบรการ

สารสนเทศ 3 อนดบแรก คอ รอยละ 58.85 ตองการ

ใหสงสารสนเทศผานเกษตรตำบล และหอกระจาย

ขาว รอยละ 57.81 ผานผใหญบาน และรอยละ 5.25

ผานศนยถายทอดเทคโนโลยการเกษตร

สวนการวจยดานความพงพอใจ เรองการเปด

รบ ความพงพอใจและการใชประโยชนจากการรบฟง

รายการความรทางเกษตรของเกษตรกรทเขารวม

โครงการโรงเรยนเกษตรทางอากาศผานทางหอ

กระจายขาวประจำหมบาน (ศราณ, 2545) พบวา

เนอหารายการทพงพอใจมากทสด คอ ปยนำสกด

ชวภาพ รองลงมาคอเรองการผสมปยใชเอง และปย

ประเภทตางๆ ดานวธการขยายพนธพชแบบไมใช

เพศ เกษตรกรพงพอใจเรองการตอนกง มากทสด รอง

ลงมาคอเรองการตดชำ

สวธดา (2547) ศกษาการเปดรบขาวสาร

ความพงพอใจ และการใชประโยชนในขาวสาร

การเกษตรทฤษฎใหม ของเกษตรกรทเขารวมโครงการ

เกษตรทฤษฎใหมในศนยศกษาการพฒนาหวยทราย

อนเนองมาจากพระราชดำร อ.ชะอำ จ.เพชรบร พบวา

เกษตรกรเปดรบขาวสารจากสอมวลชนและสอบคคล

โดยรวมอยในระดบนอย เมอจำแนกตามประเภทสอ

พบวาสอทใชมากทสดคอ โทรทศน รองลงมาคอ

หนงสอพมพ สวนสอบคคลทใชมากทสดคอสมาชก

ในครอบครว รองลงมาคอเพอนบาน และเจาหนาท

สงเสรมการเกษตรของศนยศกษาการพฒนาหวย

ทราย ตามลำดบ สวนการรบขาวสารจากสอเฉพาะกจ

ของเกษตรกรโดยรวมอยในระดบปานกลาง สอ

เฉพาะกจทใชมากทสด คอ เอกสาร ใบปลว แผนพบ

และโปสเตอร รองลงมาคอบอรดนทรรศการและหอ

กระจายขาว ดานความพงพอใจในการรบขาวสารโดย

รวมมความพงพอใจสง โดยเกษตรกรมความพงพอใจ

มากทสดในเรองขาวสารทไดรบนาสนใจและจงใจ

ใหตดตาม ขาวสารชวยเพมพนความรทางการเกษตร

ขาวสารนำมาใชทำการเกษตรได ขาวสารรวดเรวทน

สถานการณ และขาวสารทไดรบตรงกบความตองการ

จากการศกษางานวจยทเกยวของ ในภาพรวม

พบวา เกษตรกรสวนใหญรบสารสนเทศจากเพอนบาน

คนในครอบครว เจาหนาทสงเสรมการเกษตร สอ

โทรทศน และสอสงพมพ สารสนเทศทตองการคอ

เรองเกยวกบการปองกนกำจดศตรพช ปย พนธพช

ใหมๆ การใหนำ และเครองมอเครองใชทางการ

เกษตร สวนปญหาในการแสวงหาและการใช

สารสนเทศของเกษตรกรคอ ไมทราบแหลงทม

สารสนเทศทตองการ เสยคาใชจายสง ไมมเวลา

สารสนเทศทไดมาไมทนสมย และไมตรงตามความ

ตองการ เนอหาเปนเรองทไมคนเคยดแลวจำไมได

เน อหาถ ายทอดดวยภาษาวชาการท เข าใจยาก

เกษตรกรมทกษะการอานและการใชเทคโนโลยท

จำกด ควรจดตงศนยกลางเพออำนวยความสะดวกใน

การบรการสารสนเทศ ควรปรบปรงภาษาทใชในการ

ถายทอดสารสนเทศการเกษตรใหอานงาย ควร ม

การตนประกอบเพอดงดดความสนใจและคลาย

ความเครยด ควรมความรความกาวหนาทางวชาการ

ใหมๆ สำหรบใหบรการแกเกษตรกรดวย

ดงนนผ วจยจงสนใจทจะนำสารสนเทศ

ทางการเกษตรทนกวชาการและผรไดเผยแพรในรป

แบบของงานวชาการผานสอตางๆ เชน รายการทาง

โทรทศน งานวจย บทความจากวารสารและ

หนงสอพมพ มาปรบสำนวนภาษาใหงายขนและนำ

เสนอเปนจลสารฉบบการตนเพอใหเกษตรกรอาน

เขาใจงายยงขน


วธดำเนนการวจย

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร ทใชในการศกษาครงน คอ

ทปลกพชในจงหวดพระนครศรอยธยา จำนวน 45,307

ครวเรอน (เกษตรจงหวดพระนครศรอยธยา, 2553)

กลมตวอยาง ทใชในการศกษาครงนได

ประมาณขนาดตวอยางทงหมดจากตารางกำหนด

ขนาด กลมตวอยางของ Krejcie and Morgan

(พวงรตน, 2543) ทระดบความเชอมนรอยละ 95 ได

กลมตวอยางจำนวน 397 คน และผวจยเพมเปน 400

คน จากนนใชวธการคดเลอกแบบเจาะจง (Purposive

sampling)โดยเกษตรอำเภอและผใหญบาน เพอใหได

เกษตรกรทปลกพชเปนอาชพหลก และอานออกเขยน

ได

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

1. จลสารสารสนเทศการเกษตรฉบบการตน

จำนวน 10 เรอง คอ เรองขาวดด แมลงวนทอง การ

กำจดหอยเชอร ประโยชนของหอยเชอร นำหมก

จลนทรยหนอกลวย การกำจดผเสอมวนหวาน นำสม

ควนไมผสมนำพรกแกง สวนผกลอยนำจากผกตบชวา

การเพาะเหดฟางในตะกรา และการปลกผกบนตน

กลวย ซงทง 10 เรอง เปนเรองเกยวกบการปองกน

กำจดโรคและแมลง ปยหมก รวมทงการใชวสด

เหลอใชทางการเกษตรมากอใหเกดรายไดเสรม ซง

เปนเรองทเกษตรกรตองการตามผลของการวจยเรอง

ความตองการสารสนเทศ และบรการสารสนเทศ

การเกษตรในเขตจงหวดพระนครศรอยธยา (ลดดา,

2552, บทคดยอ) จลสารดงกลาวไดรบการตรวจสอบ

คณภาพจากผเชยวชาญ 3 คน ซงเปนผมความรดาน

การเกษตรและทำงานใกลชดกบเกษตรกร โดยตรวจ

ความถกตองดานเนอหา การใชภาษา และความ

เหมาะสมดานอนๆ ผลการประเมนพบวาคาเฉลยรวม

ของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญมคาเทากบ

5.00 และคาสวนเบยงเบนมาตรฐานมคาเทากบ 0.00

2. แบบวดความพงพอใจประกอบดวย

คำถามประเภทเลอกตอบ และมาตราสวนประมาณคา

(Rating scale) ตรวจสอบคณภาพของเครองมอโดย

ผเชยวชาญ 3 คน เพอประเมนความสอดคลองของ

เนอหา ความเหมาะสมในการใชถอยคำ สำนวนภาษา

และความสมบรณของขอคำถาม แลวนำแบบวด

ความพงพอใจไปทดลองใชกบเกษตรกรจงหวด

สพรรณบร จำนวน 30 คน และนำมาหาคาความ

เชอมน(Reliability)โดยใชคาสมประสทธแอลฟาของ

ครอนบาค (Cronbach’s Coefficient ) ไดคาความ

เชอมนเทากบ 0.87

ภาพท 3 ตวอยางจลสารสารสนเทศการเกษตรฉบบการตน


นยามศพทเฉพาะ

1. สารสนเทศทางการเกษตร หมายถง ความ

ร ขอมล ขาวสาร ทตองนำไปใชในการทำการเกษตร

เพอลดตนทนการผลต และทำใหไดผลผลตทดขน

สำหรบงานวจยเรองนไดจดทำในรปแบบจลสาร

ฉบบการตน

2. ความพงพอใจในการรบสารสนเทศทาง

การเกษตร หมายถง ความรสก หรอความคดเหนใน

เชงบวกของเกษตรกรทมตอจลสารการเกษตรฉบบ

การตนทผวจยสรางขน ความพงพอใจดงกลาวสามารถ

วดไดโดยแบบวดความพงพอใจทผวจยสรางขน

การเกบรวบรวมขอมล

นำจลสารสารสนเทศการเกษตรฉบบการตน

จำนวน 10 เรอง ไปแจกใหแกเกษตรกรกลมตวอยาง

จำนวน 400 คน โดยแจกเดอนละ 1 เรอง เรมตงแต

เดอนสงหาคม 2553 ผวจยไดพบปะพดคยกบกลม

ตวอยางเพอรบทราบปญหา และความพงพอใจเปน

ระยะ ๆ

การวเคราะหขอมล

วเคราะหขอมลทางสถต โดยใชคารอยละ

คำนวณสถานภาพสวนตวของผตอบแบบประเมน

ความพงพอใจ และขอมลการรบบรการสารสนเทศ

การเกษตรฉบบการตน ใชคาเฉลยและสวนเบยงเบน

มาตรฐาน คำนวณความพงพอใจในการรบบรการ

สารสนเทศการเกษตร โดยแบงคานำหนกคะแนน

ออกเปน 5 ระดบ (มากทสด = 5, มาก = 4, ปานกลาง

= 3, นอย = 2, นอยทสด = 1) และใชเกณฑการแปล

ผล ของประคอง (2542) ซงแบงเปน 5 ระดบ (คา

เฉลย 4.50 – 5.00 = พงพอใจมากทสด, 3.50 – 4.49 =

พงพอใจมาก. 2.50 – 3.49 = พงพอใจปานกลาง, 1.50

– 2.49 = พงพอใจนอย, 1.00 – 1.49 = พงพอใจนอย

ทสด)

ผลการวจย

ลกษณะทางประชากรศาสตร

ผลการวเคราะหขอมล พบวาเกษตรกร 400

คนทเขารวมโครงการสวนใหญทำนาเปนอาชพหลก

รอยละ 60.75 อาย 41-50 ป รอยละ 47.50 และจบการ

ศกษาระดบประถมศกษา รอยละ 57.75 รายละเอยด

ดงตารางท 1

ขอมลการรบบรการสารสนเทศการเกษตร

ฉบบการตน

การรบบรการสารสนเทศการเกษตรฉบบ

การตน พบวา เกษตรกร รอยละ 99 คดวาการแจก

จลสาร การเกษตรฉบบการตนเดอนละหนงเลมม

ความเหมาะสม เกษตรกรสวนใหญ รอยละ 49.75 ได

รบจลสารครบทง 10 เลม และรอยละ 99 ตองการรบ

จลสารตอไป

ความพงพอใจในการรบบรการสารสนเทศ

ทางการเกษตรของเกษตรกร

เกษตรกรพงพอใจตอการรบบรการสารสนเทศ

ทางการเกษตรโดยรวมอยในระดบมาก (x = 4.04)

และเมอพจารณาเปนรายขอพบวาทกขออยในระดบ

มากทงสน ขอทมคาสงสด 3 อนดบแรก คอ ขนาดรป

เลมกะทดรด ใชสะดวก (x = 4.13) ภาพการตนจงใจ

ตารางท 1 ลกษณะทางประชากรศาสตร

อาย การศกษา

อาชพหลก <25 25-40 41-50 >50 รวม ประถม มธยม สงกวามธยม รวม

n % n % n % n % n % n % n % n % n %

ทำนา 5 1.25 51 12.75 121 30.25 66 16.50 243 60.75 142 35.50 75 18.75 26 6.50 243 60.75

ทำสวน 1 0.25 3 0.75 8 2.00 15 3.75 27 6.75 17 4.25 6 1.50 4 1.00 27 6.75

ทำไร 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00 0 0.00

เกษตรผสมผสาน 0 0.00 14 3.50 61 15.25 55 13.75 130 32.50 72 18.00 29 7.25 29 7.25 130 32.50

รวม 6 1.50 68 17.00 190 47.50 136 34.00 400 100.00 231 57.75 110 27.50 59 14.75 400 100.00


ทำใหอยากอานเนอเรอง (x = 4.12) และขนาดตว

อกษรเหมาะสม อานไดชดเจน (x = 4.08) ราย

ละเอยดดงตารางท 2


ทางการเกษตร จำแนกตามอาชพหลก

เกษตรกรทกอาชพหลก คอ ทำนา ทำสวน

และเกษตรผสมผสานมความพงพอใจโดยรวมอยใน

ระดบมาก (x = 3.94; x = 3.69; x = 4.01 ตามลำดบ)

และเมอพจารณาเปนรายขอพบวา ทกขออยในระดบ

มากทงสน เรองทเกษตรกรททำนาพงพอใจ 3 อนดบ

แรกคอ ขนาดรปเลมกะทดรด ใชสะดวก (x = 4.01)

ภาพการตนจงใจทำใหอยากอานเนอเรอง (x = 4.01)

และขนาดตวอกษรเหมาะสม อานไดชดเจน (x =

3.97)

เรองทเกษตรกรซงทำสวนพงพอใจ 3 อนดบ

แรกคอ ขนาดรปเลมกะทดรด ใชสะดวก (x = 3.94)

ขนาดตวอกษรเหมาะสม อานไดชดเจน (x = 3.82)

ภาพการตนจงใจทำใหอยากอานเนอเรอง (x = 3.71)

เนอหาตรงกบความตองการและนำไปใชประโยชน

ได (x = 3.71) และเรองทพงพอใจ ปานกลาง คอ

เนอหาแตละเรองไมสนหรอยาวเกนไป (x = 3.41)

สวนเกษตรกรททำการเกษตรผสมผสานพงพอใจ 3

อนดบแรกคอ ขนาดรปเลมกะทดรด ใชสะดวก (x =

4.14) ภาพการตนจงใจทำใหอยากอานเนอเรอง (x =

4.07) และขนาดตวอกษรเหมาะสม อานไดชดเจน (x

= 4.03) รายละเอยดดงตารางท 3


ทางการเกษตร จำแนกตามอาย

เกษตรกรทกชวงอาย คอ ตำกวา 25 ป 25-40

ป 41-55 ป และมากกวา 55 ป มความพงพอใจโดย

รวม อยในระดบมาก (x = 3.68; x = 3.96; x = 3.90;

x = 4.03 ตามลำดบ) เมอพจารณาเปนรายขอพบวาทก

ขออยในระดบมากทงสน เรองทเกษตรกรอายตำกวา

25 ป พงพอใจ 3 อนดบแรก คอ ภาพการตนจงใจ

ทำใหอยากอานเนอเรอง (x = 4.20) ขนาดตวอกษร

เหมาะสม อานไดชดเจน (x = 3.80) ขนาดรปเลม

กะทดรด ใชสะดวก (x = 3.60) ภาพการตนกบเนอหา

สอดคลองกน (x = 3.60) ภาษาทใช เขาใจงาย (x =

3.60) เนอหาแตละเรองไมสนหรอยาวเกนไป (x =

3.60) เนอหาตรงกบความตองการและนำไปใช

ประโยชนได (x = 3.60) และเรองทพงพอใจ

ปานกลางคอ การใชการตนนำเสนอเรอง ทำใหเขาใจ

งายยงขน (x = 3.40) เรองทเกษตรกรอาย 25-40 ปพง

พอใจ 3 อนดบแรก คอ ภาพการตนจงใจทำใหอยาก

อานเนอเรอง (x = 4.08) ขนาดรปเลมกะทดรด ใช

สะดวก (x = 4.04) ภาพการตนกบเนอหาสอดคลอง

ตารางท 2 ความพงพอใจในการรบบรการสารสนเทศทางการเกษตร

ขอความ X SD แปลผล

1. ขนาดรปเลมกะทดรด ใชสะดวก 4.13 0.71 มาก

2. การใชการตนนำเสนอเรอง ทำใหเขาใจงายยงขน 4.00 0.74 มาก

3. ภาพการตนกบเนอหาสอดคลองกน 4.03 0.75 มาก

4. ภาพการตนจงใจทำใหอยากอานเนอเรอง 4.12 0.77 มาก

5. ขนาดตวอกษรเหมาะสม อานไดชดเจน 4.08 0.73 มาก

6. ภาษาทใช เขาใจงาย 4.03 0.70 มาก

7. เนอหาแตละเรองไมสนหรอยาวเกนไป 3.98 0.72 มาก

8. เนอหาตรงกบความตองการและนำไปใชประโยชนได 3.99 0.77 มาก

รวม 4.04 0.74 มาก


กน (x = 3.98) ขนาดตวอกษรเหมาะสม อานได

ชดเจน (x = 3.98) สวนเรองทเกษตรกรอาย 41-55 ป

พงพอใจ 3 อนดบแรก คอ ขนาดรปเลมกะทดรด ใช

สะดวก (x = 4.00) ขนาดตวอกษรเหมาะสม อานได

ชดเจน (x = 4.00) และภาพการตนจงใจทำใหอยาก

อานเนอเรอง (x = 3.95) สำหรบเรองทเกษตรกรอาย

55 ปขนไปพงพอใจ 3 อนดบแรก คอ ขนาดรปเลม

กะทดรด ใชสะดวก (x = 4.13) ภาษาทใช เขาใจงาย

(x = 4.11) และภาพการตนจงใจทำใหอยากอาน

เนอเรอง (x = 4.05) รายละเอยดดงตารางท 4

ตารางท 3 ความพงพอใจในการรบบรการสารสนเทศทางการเกษตร จำแนกตามอาชพหลก

ทำนา ทำสวน เกษตรผสมผสาน

X SD แปลผล X SD แปลผล X SD แปลผล

1. ขนาดรปเลมกะทดรด สะดวกในการใช 4.01 0.74 มาก 3.94 0.66 มาก 4.14 0.72 มาก

2. การใชการตนในการนำเสนอเรอง ทำใหเขาใจ

เนอหางายยงขน 3.85 0.70 มาก 3.65 0.79 มาก 4.00 0.89 มาก

3. ภาพการตนกบเนอหาสอดคลองกน 3.94 0.69 มาก 3.65 0.70 มาก 3.95 0.89 มาก

4. ภาพการตนจงใจทำใหอยากอานเนอเรอง 4.01 0.75 มาก 3.71 0.77 มาก 4.07 0.83 มาก

5. ขนาดตวอกษรเหมาะสม อานไดชดเจน 3.97 0.74 มาก 3.82 0.53 มาก 4.03 0.80 มาก

6. ภาษาทใช เขาใจงาย 3.96 0.68 มาก 3.65 0.70 มาก 4.00 0.81 มาก

7. เนอหาแตละเรองไมสนหรอยาวเกนไป 3.89 0.66 มาก 3.41 0.51 ปานกลาง 3.98 0.86 มาก

8. เนอหาตรงกบความตองการและนำไป

ใชประโยชนได 3.88 0.74 มาก 3.71 0.77 มาก 3.92 0.87 มาก

รวม 3.94 0.71 มาก 3.69 0.68 มาก 4.01 0.83 มาก

ขอความ

ตารางท 4 ความพงพอใจในการรบบรการสารสนเทศทางการเกษตร จำแนกตามอาย

ตำกวา 25 ป 25-40 ป 41-55 ป มากกวา 55 ป

X SD แปลผล X SD แปลผล X SD แปลผล X SD แปลผล

1. ขนาดรปเลมกะทดรด 3.60 0.89 มาก 4.04 0.71 มาก 4.00 0.76 มาก 4.13 0.68 มาก

สะดวกในการใช

2. การใชการตนในการนำเสนอ 3.40 0.55 ปานกลาง 3.87 0.77 มาก 3.83 0.77 มาก 3.98 0.76 มาก

เรองทำใหเขาใจเนอหางายยงขน

3. ภาพการตนกบเนอหา 3.60 0.89 มาก 3.98 0.67 มาก 3.93 0.75 มาก 3.92 0.80 มาก

สอดคลองกน

4. ภาพการตนจงใจทำใหอยาก 4.20 0.84 มาก 4.08 0.79 มาก 3.95 0.78 มาก 4.05 0.78 มาก

อานเนอเรอง

5. ขนาดตวอกษรเหมาะสม 3.80 0.84 มาก 3.98 0.78 มาก 4.00 0.74 มาก 3.97 0.75 มาก

อานไดชดเจน

6. ภาษาทใช เขาใจงาย 3.60 0.89 มาก 3.96 0.68 มาก 3.85 0.73 มาก 4.11 0.70 มาก

7. เนอหาแตละเรองไมสนหรอ 3.60 0.55 มาก 3.87 0.77 มาก 3.82 0.68 มาก 4.01 0.77 มาก

ยาวเกนไป

8. เนอหาตรงกบความตองการ 3.60 0.55 มาก 3.92 0.76 มาก 3.77 0.81 มาก 4.03 0.72 มาก

และนำไปใชประโยชนได

รวม 3.68 0.73 มาก 3.96 0.74 มาก 3.90 0.76 มาก 4.03 0.75 มาก

ขอความ



ทางการเกษตร จำแนกตามระดบการศกษา

เกษตรกรทกระดบการศกษา คอระดบประถม

ศกษา มธยมศกษา และสงกวามธยมศกษาพงพอใจ

โดยรวมอยในระดบมาก (x = 3.88; x = 3.97; x =

4.17 ตามลำดบ) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา ทกขอ

อยในระดบมากทงสน เรองทเกษตรกรซงจบประถม

ศกษาพงพอใจมาก 3 อนดบแรก คอ ขนาดรปเลม

กะทดรด ใชสะดวก (x = 3.96) ภาพการตนจงใจ

ทำใหอยากอานเนอเรอง (x = 3.91) ภาษาทใช เขาใจ

งาย (x = 3.90) สวนเกษตรกรทจบมธยมศกษา

พงพอใจมาก 3 อนดบแรก คอ ภาพการตนจงใจทำให

อยากอานเนอเรอง (x = 4.11) ขนาดรปเลมกะทดรด

ใชสะดวก (x = 4.09) ขนาดตวอกษรเหมาะสม อาน

ไดชดเจน (x = 4.08) และเรองทเกษตรกรทจบการ

ศกษาสงกวามธยมพงพอใจมาก 3 อนดบแรก คอ

ขนาดรปเลมกะทดรด ใชสะดวก (x = 4.28 ) ภาษาท

ใช เขาใจงาย (x = 4.21) ภาพการตนกบเนอหา

สอดคลองกน (x = 4.19) รายละเอยดดงตารางท 5

อภปรายผลการวจย

จากผลการวจยดงกลาวขางตนจะเหนไดวา

เกษตรกรสวนใหญมความพงพอใจตอการรบ

สารสนเทศการเกษตรฉบบการตนในระดบมาก ทงน

เพราะความพงพอใจของผรบบรการจะเกดขนเมอได

รบสงทตรงกบความตองการ (Katz, Blumler &

Gurevitch, 1974 อางใน สรตน, 2548) ซงเนอหาของ

สารสนเทศทง 10 เรอง เปนเรองเกยวกบการปองกน

กำจดโรคและแมลง ปยหมก รวมทงการใชวสด

เหลอใชทางการเกษตรมากอใหเกดรายไดเสรม ซง

เปนเรองทเกษตรกรตองการ ตามผลการวจยเรอง



2552) ความตองการการเรยนรผานรายการวทยดาน

การเกษตรของเกษตรกรใน อำเภอโกสมพสย จงหวด

มหาสารคาม (นภดล, 2546) การเปดรบความ

พงพอใจและการใชประโยชนจากการรบฟงรายการ

ความรทางการเกษตรของเกษตรกรท เข ารวม

ตารางท 5 ความพงพอใจในการรบบรการสารสนเทศทางการเกษตร จำแนกตามระดบการศกษา

ประถมศกษา มธยมศกษา สงกวามธยมศกษา

X SD แปลผล X SD แปลผล X SD แปลผล

1. ขนาดรปเลมกะทดรด สะดวกในการใช 3.96 0.74 มาก 4.09 0.74 มาก 4.28 0.59 มาก

2. การใชการตนในการนำเสนอเรอง 3.83 0.74 มาก 3.85 0.79 มาก 4.14 0.80 มาก

ทำใหเขาใจเนอหางายยงขน

3. ภาพการตนกบเนอหาสอดคลองกน 3.84 0.76 มาก 3.97 0.69 มาก 4.19 0.79 มาก

4. ภาพการตนจงใจทำใหอยากอาน 3.91 0.77 มาก 4.11 0.77 มาก 4.16 0.81 มาก

เนอเรอง

5. ขนาดตวอกษรเหมาะสม อานไดชดเจน 3.88 0.74 มาก 4.08 0.67 มาก 4.16 0.87 มาก

6. ภาษาทใช เขาใจงาย 3.90 0.70 มาก 3.93 0.70 มาก 4.21 0.83 มาก

7. เนอหาแตละเรองไมสนหรอยาวเกนไป 3.86 0.71 มาก 3.84 0.70 มาก 4.09 0.84 มาก

8. เนอหาตรงกบความตองการและ 3.83 0.75 มาก 3.87 0.76 มาก 4.09 0.89 มาก

นำไปใชประโยชนได

รวม 3.88 0.74 มาก 3.97 0.73 มาก 4.17 0.80 มาก

ขอความ


โครงการโรงเรยนเกษตรทางอากาศ ผานทางหอ

กระจายขาวประจำหมบาน (ศราณ, 2545) และเรอง

สภาพ ปญหา และความตองการใชสารสนเทศ

การเกษตรของเกษตรกร อำเภอโกสมพสย จงหวด

มหาสารคาม (อภญญา, 2543) ทพบวา สารสนเทศท

เกษตรกรตองการคอ การปองกนกำจดโรคและแมลง

ปยหมก การปรบปรงพนธ และการขยายพนธพช

นอกจากนการนำเสนอเนอเรองท เปนเชง

วชาการใหเปนบทสนทนาทใชภาษางาย ๆ ใหอยใน

รปแบบการตนทมรปเลมเหมาะมอ ตวอกษรมขนาด

คอนขางโต ทำใหเกษตรกรซงสวนใหญจบการศกษา

ระดบประถมศกษา (57.75 %) และมอายตงแต 41 ป

ขน (81.5 %) เขาใจเนอหาไดงาย และอานไดชดเจน

ยงขน ยอมทำใหเกษตรกรพงพอใจ ซงสอดคลองกบ

งานวจย ของวรนธ (2541) และปยนนท (2546) ทพบ

วา ความเหมาะสมของสงพมพทเผยแพรควรม

ภาพประกอบและรายละเอยดทชดเจน ควรปรบศพท

วชาการใหเปนภาษาทเขาใจงาย ควรเสรมภาพการตน

เพอดงดดความสนใจ และคลายเครยด ควรปรบปรง

เนอหาทยากหรอวชาการมากเกนไปใหงายขนเพราะ

เกษตรกรมทกษะในการอานและการใชเทคโนโลย

จำกด

การนำจลสารฉบบการตนไปใหบรการแบบ

ใหเปลาโดยผานเกษตรตำบลและผใหญบาน ซงถอวา

ศนยกลางในการกระจายขอมล ทำใหเกษตรกร

พงพอใจมาก เนองจากสามารถตอบสนองความ

ตองการและขจดปญหาในการขาดสารสนเทศของ

เกษตรกรได ดงผลการวจยเรองการใชแหลงสารสนเทศ

ของเกษตรกรในชมชนทมการพฒนาการเกษตรแบบ

ยงยนเพอการพงพาตนเองในชมชนทองถนบรรมย

(ปยนนท, 2546) สอสงพมพทเหมาะสมในการ

ถายทอดความรทางการเกษตร : ศกษาเฉพาะกรณ

หนงสอพมพกสกรและนตยสารเทคโนโลยชาวบาน

(วรนธ, 2541) และเรองสภาพ ปญหา และความ

ตองการใชสารสนเทศการเกษตรของเกษตรกร

อำเภอโกสมพสย จงหวดมหาสารคาม (อภญญา,

2543) ทพบวาปญหาในการใชสารสนเทศของ

เกษตรกรคอ ไมทราบวามหนวยงานใดบางทจดพมพ

เอกสารทตองการ ผเชยวชาญ/วทยากรทมความ

รความสามารถอยไกลไมสะดวกในการตดตอ ไมม

เวลา ไมสามารถเขาไปใชแหลงความรทตองการได

ไมทราบวธการใชแหลงความร เสยคาใชจายสง

คนหาความรทตองการไมพบ และควรจดตง

ศนยกลางเพอความสะดวกในการใหขอมลแกสมาชก

จากการศกษางานวจยเกยวกบเกษตรกรยอน

หลงไปกวา 10 ป จนถงปจจบน และจากการลงพนท

พบปะเกษตรกร พบวาเกษตรกรยงคงมความตองการ

เนอหาและรปแบบการรบบรการไมตางจากเดม และ

ยงคงมปญหาเชนเดม ถงแมวานกวชาการบางทาน

อาจรสกวาการนำสารสนเทศการเกษตรในรปแบบ

การตนไปบรการแกเกษตรกรนนเปนเรองทไมม

ความแปลกใหม เนองจากปจจบนมการนำเทคโนโลย

ททนสมยมาจดการสารสนเทศทมอยมากมายใหไป

ถงผใชไดอยางสะดวกและรวดเรว เชน ผานระบบ

อนเทอรเนต หรออปกรณไรสายอนๆ แตจาก

สถานการณจรงในการลงพนทรวมกบนกสงเสรม

การเกษตรกลบพบวา สงเหลานไมสามารถเขาถง

เกษตรกรได เนองจากขอจำกดทางการศกษา และ

เกษตรกรสวนใหญสงอาย การเปดรบเทคโนโลยจง

เปนสงไกลตว ซงสอคลองกบความคดเหนของ พชย

(2547) ทกลาววา ในความเปนจรงเกษตรกรใน

ประเทศไทยยงคอนขางมขอจำกดทางดานการศกษา

ซ งถ าขาดทกษะในการอานออกเขยนไดก เปน

อปสรรคสำคญในการใชไอท เพอการสง เสรม

การเกษตร เพราะสารสนเทศสวนใหญจะอยในรป

ของภาพและตวอกษรซ งตองใชความสามารถ

พ น ฐ า น ใ น ก า ร อ า น อ อ ก เ ข ย น ไ ด จ ง จ ะ เ ข า ถ ง

สารสนเทศเหลานนได อกทงยงตองใชทกษะพนฐาน

ดานไอท เชน สามารถใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนต

ได จงจะสามารถเขาสแหลงขอมลได ในกรณนนบ

เปนผลกระทบทเปนภาระของภาครฐตองดำเนนการ

แกไข ไมวาจะเปนการใหความรและทกษะแก


เกษตรกรโดยตรง หรอการใหการชวยเหลอโดยมผ

ชวยเหลอ หรอมศนยกลางคอยอำนวยความสะดวก

ในพนท ทสามารถชวยเหลอเกษตรกรใหสามารถ

เขาถงขอมลได เพราะถงแมจะสามารถสงขอมลไปถง

เกษตรกรได แตเกษตรกรไมสามารถใชและเขาถง

ขอมลนนได กคงจะไมมประโยชนและเปนการ

สญเปลา อกทงจะสรางความเบอหนาย ความสบสน

และอาจกลายเปนการตอตานไมยอมรบขอมล ขาด

ความเชอถอตอวธการสงเสรมการเกษตรสมยใหม

ตามมาภายหลง

ดงนนการนำสารสนเทศทางการเกษตรซง

เปนจลสารฉบบการตนไปบรการแกเกษตรกรโดยสง

ผานทางเกษตรตำบลและผใหญบานโดยไมคดคาใช

จายจงถอเปนการตอบสนองความตองการและ

เปนการแกปญหาใหแกเกษตรกร ทำใหเกษตรกรม

ความพงพอใจ และตองการรบสารสนเทศการเกษตร

ตอไป

ขอเสนอแนะ

การวจยครงนผวจยไดแจกจลสารการเกษตร

ผานเกษตรตำบล และผใหญบานตามผลการวจยเรอง



2552) ทพบวาชองทางการบรการสารสนเทศท

เหมาะสม คอ รอยละ 58.85 ตองการใหสงสารสนเทศ

ผานเกษตรตำบล รอยละ 57.81 ผานผใหญบาน และ

รอยละ 5.25 ผานศนยถายทอดเทคโนโลยการเกษตร

แตจากผลการวจยกลบพบวา เกษตรกรทไดรบจลสาร

การเกษตรครบทง 10 เลม มเพยงรอยละ 49.75

เทานน และจากการลงพนทเพอพบปะเกษตรกรท

รวมโครงการเปนระยะ ๆ พบวา จลสารคางอยท

ผใหญบาน กอปรกบพนทจงหวดอยธยาเกดอทกภย

ทกป ทำใหเอกสารสญหาย ดงนนการทำโครงการ

ครงตอไปควรมการนด-หมายวนกำหนดสงทแนนอน

กบเกษตรกรและตองสงจลสารการเกษตรใหถงมอ

ผใหญบานภายในเวลาทกำหนด เพอใหผรวม

โครงการตดตอรบทบานผใหญบานไดสะดวกยงขน

นอกจากนควรมการตดตามผลเปนรายไตรมาสเพอ

แกปญหาทอาจเกดขนตอไป

กตตกรรมประกาศ

ขอขอบพระคณ เครอข ายว จ ย เครอข าย

อดมศกษาภาคกลางตอนบน ทใหทนสนบสนนการ

วจย

เอกสารอางอง

เกษตรจงหวดพระนครศรอยธยา. (2553). จำนวน

ครวเรอนเกษตรกร. สบคนจาก http://www.

ayutthaya.doae .go.th/ Data-ay/RFS.htm

ประคอง กรรณสต. (2542). สถตเพอการวจยทาง

พฤตกรรมศาสตร. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

นพดล ใหมคาม. (2546). ความตองการการเรยนร

ผานรายการวทยดานการเกษตรของเกษตรกรใน

อำเภอโกสมพสย จงหวดมหาสารคาม (ปรญญา

นพนธปรญญาโท). มหาวทยาลยมหาสารคาม,

มหาสารคาม.

เบญจมาศ อยประเสรฐ. (2557). การจดการความร

และสารสนเทศในงานสงเสรมการเกษตร.

สบคนจาก http://agri.stou.ac.th/UploadedFile/

91720-12.pdf

ปยนนท วงศคำ. (2546). การใชแหลงสารสนเทศของ

เกษตรกรในชมชนทมการพฒนาการเกษตรแบบ

ยงยนเพอการพงพาตนเองในชมชนทองถน

บรรมย (ปรญญานพนธปรญญาโท). มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ, กรงเทพฯ.

พวงรตน ทวรตน. (2543). วธการวจยทางพฤตกรรม

ศาสตรและสงคมศาสตร (พมพครงท 8).

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.


พชย ทองดเลศ. (2547). เทคโนโลยสารสนเทศกบ

การสงเสรมการเกษตร. กรงเทพฯ: คณะเกษตร.

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ลดดา แพรภทรพศทธ. (2552). ความตองการ

สารสนเทศ และบรการสารสนเทศการเกษตรใน

เขตจงหวดพระนครศรอยธยา. (รายงานการวจย).

พระนครศรอยธยา: มหาวทยาลยเทคโนโลยราช

มงคลสวรรณภม.

วรนธ สมทรวนช. (2541). สอสงพมพทเหมาะสมใน

การถายทอดความรทางการเกษตร : ศกษาเฉพาะ

กรณ หนงสอพมพกสกรและนตยสารเทคโนโลย

ชาวบาน (วทยานพนธปรญญาโท). มหาวทยาลย

เกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

ศราณ มณโชต. (2545). การเปดรบความพงพอใจและ

การใชประโยชนจากการรบฟงรายการความร

ทางการเกษตรของเกษตรกรทเขารวมโครงการ

โรงเรยนเกษตรทางอากาศ ผานทางหอกระจาย

ขาวประจำหมบาน (วทยานพนธปรญญาโท).

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, กรงเทพฯ.

สวธดา ตรงด. (2547). การเปดรบขาวสาร ความพง

พอใจ และการใชประโยชนในขาวสารการเกษตร

ทฤษฎใหม ของเกษตรกรทเขารวมโครงการ

เกษตรทฤษฎใหมในศนยศกษาการพฒนาหวย

ทรายอนเนองมาจากพระราชดำร อ.ชะอำ

จ.เพชรบร (วทยานพนธปรญญาโท).

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, กรงเทพฯ.

อภญญา สนอยขาว. (2543). สภาพ ปญหา และความ

ตองการใชสารสนเทศการเกษตรของเกษตรกร

อำเภอโกสมพสย จงหวดมหาสารคาม.

(วทยานพนธปรญญาโท). มหาวทยาลย

มหาสารคาม, มหาสารคาม.

TRANSLATED THAI REFERENCE

Karnasuta, P. (1999). Statistics for behavioral

science research. Bangkok: Chulalongkorn

University. [in Thai]

Maikami, N. (2003). Demand for agricultural

learning through radio of farmers in Kosum

Phisai District Maha Sarakham (Unpublished

master’s thesis). Maha Sarakham University,

Maha Sarakham. [in Thai]

Maneechod, S. (2002). Exposure, use and

gratification on agricultural knowledge

program of agriculturists attending

Agricultural School on the Air Project via

village broadcast (Unpublished master’s thesis)

Thammasat University, Bangkok. [in Thai]

Praepattarapisuth, L. (2009). Agricultural

information need and service in Phra Nakhon

Si Ayutthaya. (Research report). Phra Nakhon

Si Ayutthaya: Rajamangala University of

Technology. [in Thai]

Provincial Agricultural Extension Office Phra

Nakhon Si Ayutthaya. (2010). Number of farm

households. Retrieved from http://www.

ayutthaya.doae.go.th/Data-ay/RFS.htm. [in

Thai]

Samutwanich, W. (1998). Appropriate printed

materials in agricultural technology transfer: a

case study of Kasikorn Newspapers and

Technology Chawban Magazines (Unpublished

master’s thesis). Kasetsart University, Bangkok.

[in Thai]

Sinoikaw, A. (2000). Problems and demand for

agricultural information of farmers in Kosum

Phisai District Maha Sarakham (Unpublished

master’s thesis). Maha Sarakham University,

Maha Sarakham. [in Thai]

Taweerat, P. (2000). Methods of research in

behavioral science and social science (8th ed).

Bangkok: Srinakharinwirot University. [in Thai]

Tongdelerd, P. (2004). Technology for Agricultural


Extension. Bangkok: Agricultural Faculty,

Kasetsart University. [in Thai]

Trongdee, S. (2004). Media exposure, use and

gratification on the royally-initiated new theory

news of agriculturists attending the

royally-initiated new theory project in

Huay-Sai Development Learning Center,

Amphor Cha-Am, Petchburi Province

(Unpublished master’s thesis). Thammasat

University, Bangkok. [in Thai]

Uprasert, B. (2014). Knowledge Management and

Information in Agricultural Extension.

Retrieved from: http://agri.stou.ac.th/

UploadedFile/91720-12.pdf [in Thai]

Wongkam, P. (2003). The use of information

sources for farmers in sustainability

agriculture communities to self-reliance in

local communities, Buri Ram (Unpublished

master’s thesis). Bangkok: Srinakharinwirot

University. [in Thai]

Kasetsart J. (Soc. Sci) 35 : 283 - 298 (2014) ว...

Documents

Transcript of Kasetsart J. (Soc. Sci) 35 : 283 - 298 (2014) ว...