KASDAGLIS VAZELOS sel D Layout 1 06/05/2010 2:22 μ.μ....

KASDAGLIS_VAZELOS sel_D_Layout 1 06/05/2010 2:22 μ.μ. Page 1

Το γαμώτο ενός παναθηναϊκού


ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΚΑΣΔΑΓΛΗ

ΣΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

j

Σπλιτ!, μυθιστόρημα, 2009

Το γαμώτο ενός παναθηναϊκού, αθλητικό αυτοβιογραφικό θρίλερ, 2010


ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΚΑΣΔΑΓΛΗΣ

ΤΟ ΓΑΜΩΤΟΕΝΟΣ ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΥ

Αθλητικό αυτοβιογραφικό θρίλερ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ


© Copyright Χριστόφορος Κάσδαγλης – Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2010

Έτος 1ης έκδοσης: 2010

Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιον -δήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιον δήποτε τρόπο αναπα -ραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειο θεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλε-κτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε.Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα☎ 210-330.12.08 – 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31e-mail: [email protected]

www.kastaniotis.com

ISBN 978-960-03-5103-3


Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

ΤΟ ΜΑΧΑΙΡΙ ΚΑΙ ΤΟ ΤΡΙΦΥΛΛΙ

Πικρή μεγάλη μου αγάπη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17Μέσα στο μυαλό του Τζίγγερ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Ριψάσπιδες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Τοτέμ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27Το πάνθεον . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Σ’ ΑΚΟΛΟΥΘΩ

Μανόλης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39Οι πηγές μου, οι εμμονές μου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Σχιζοφρένεια! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Γαμώτο και άι σιχτίρ Νο 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Παρέα με τον Νικ Χόρνμπυ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Ο ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΚΟΣ Ο ΛΥΚΟΣ

Αχ και κραχ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69Δανεικά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74Λαϊκό Μέτωπο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77Μέσα στην ψυχή του Τζίγγερ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80Θύρα 13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85Οιονεί τσάτσος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89Γιατί να είμαστε, λοιπόν, αισθηματίες . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92Η πολυμετοχικότης είναι μισή αρχοντιά . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

ΤΡΕ-ΛΑΙ-ΝΟ-ΜΑΙ!

Ο πάγκος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99Νίνης, Νίνης, ολέ, ολέ, ολέ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105


Οι χαμερπείς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109H μπαλαρίνα με το 9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ

Δεν ζηλεύω, δεν ζηλεύω . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119Πώς γράφεται η ιστορία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124Ελευσίνια Μυστήρια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130Κλασική συνταγή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133Η αντίφαση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136Ζέλικο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139Το φάουλ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΩΦΟΡΟ

Ο πρωτάρης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147Εκόμισαν λάδι στον Ελαιώνα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152Βωβός ο Βωβός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157Του Βοτανικού οι μάγκες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160Γήπεδο στο κέντρο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

ΤΩΡΑ ΞΕΡΩ

Οι πίσω μου σελίδες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171Συνδικάτα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175Όχι στην εργοδοσία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179Λάθοβιτς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183Τα μαθήματα του Σπόρτινγκ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187Ολυμπιακοί με τ’ όνομα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191Νικόλας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195

Ο ΛΟΜΠΡΟΖΟ ΣΤΙΣ ΑΛΑΝΕΣ

(Διά χειρός Νικόλα Λεοντόπουλου)Σχήμα προσώπου ωοειδές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201Σεξ με τον Αμανατίδη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204Ευτυχώς κάναμε κορίτσια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209


Η πνευματική υποθήκη του Βαγγέλη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214Φλώροι με αρχές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219Έρχονται άλλες εποχές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223

ΤΑ ΒΛΕΠΩ ΟΛΑ ΠΡΑΣΙΝΑ

Δύο κόσμοι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229Ο εξευτελισμός σου να γίνει τέλειος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234Ακούω φωνές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240Ραντεβού στο παρκέ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243Αναμνήσεις απ’ το μέλλον . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245«Είν’ ένα χόρτο μαγικό...» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247


Αφιερωμένο στη Θύρα 13


Κι αν δεν έχω καθόλου μυαλό,τριφυλλάρα, το πήρες κι αυτό.Κι αν δεν έχω καθόλου λεφτά,τριφυλλάρα, τα πήρες κι αυτά.


ΤΟ ΜΑΧΑΙΡΙ ΚΑΙ ΤΟ ΤΡΙΦΥΛΛΙ

rq


1R

Πικρή μεγάλη μου αγάπη

ΔΕΝ ΛΕΓΕΤΑΙ έρωτας αυτό που νιώθω, αυτό που νιώθουμε,για την ομάδα. Σίγουρα είναι καψούρα, ψώνιο, μεθύσι, εμμο-νή, καύλα. Αλλά ο έρωτας, φιλαράκο, μου φαίνεται πως είναιάλλο πράγμα. Δεν δέχεσαι να μοιραστείς με κανέναν το αντι-κείμενο του πόθου σου, το θέλεις μονάχα για πάρτη σου. Προ -τιμάς να δυστυχήσει παρά να το χαίρεται και κάποιος άλλος.Όχι, δεν είναι έρωτας αυτό το πράγμα, είναι κάτι ανώτερο, εί-ναι λατρεία.

Έγινα παναθηναϊκός –άγνωστο πώς και γιατί– εκεί γύρωστα πέντ’ έξι μου, στο μεταίχμιο ανάμεσα στη νηπιακή καιτην παιδική ηλικία. Δεν μ’ έκανε παναθηναϊκό ο πατέρας μου– δεν είχε ιδέα περί τα ποδοσφαιρικά. Κι όσο για τις δύο με-γαλύτερες αδερφές μου, εκείνες έπαιζαν με κούκλες ακόμα...

Δεν ήταν, να πεις, το χρώμα της φανέλας, δεν υπήρχε τη-λεόραση ώστε να έχεις οπτική αντίληψη του πράγματος, ε-κτός ίσως από κάτι χαρτάκια με πορτρέτα ποδοσφαιριστώνπου είχαν μέσα οι γκοφρέτες, και τις κολλούσες σε άλμπουμμε την κρυφή ελπίδα ότι θα το συμπληρώσεις και θα πάρειςτη φουσκωτή μπάλα – το έπαθλο. Φυσικά χίλιες φορές να εί-χα τώρα εκείνο το άλμπουμ παρά την μπάλα, αλλά πού μυα-λό τότε. Η προηγούμενη γενιά ξεπουλούσε στον παλιατζή το

2 – Το γαμώτο ενός παναθηναϊκού


ψυγείο του πάγου, το φανάρι για τα τρόφιμα, τη λάμπα πε-τρελαίου, το μεγάλο μπαούλο της γιαγιάς και τη βιεννέζικηκουνιστή πολυθρόνα για να πάρει καινούργια, ηλεκτρικά ήεργοστασιακά – το άλμπουμ θα κρατάγαμε λες; Κι ύστερα,πολύ αργότερα, πλήρωναν αδρά για να τις ξαναποκτήσουν ε-κείνες τις παλιατσαρίες που κάποιος τις είχε λουστράρει καιτις είχε ονομάσει αντίκες – είχαν ξανάρθει στη μόδα από τοπαράθυρο. Κι έδιναν αντιπαροχή το παλιό σπιτάκι για ναμπουν στο ρετιρέ και να νοικιάσουν το μαγαζί στο ισόγειο, ναγίνει προποτζήδικο. Στο μεταξύ όμως, μέχρι να σηκωθεί ηπολυκατοικία, στριμώχνονταν η οικογένεια στο νοικιάρικοδιαμερισματάκι, που το ’χε πάρει κάποιος άλλος, πιο προνοη-τικός ή ίσως πιο βιαστικός, πάλι με αντιπαροχή. Σιγά μηχωρούσε εκεί μέσα και το άλμπουμ, που το κυνηγούσε έτσι κιαλλιώς η μάνα σου, γιατί όλ’ αυτά τα ποδοσφαιρικά ήταν γιατους αλήτες και σε αποσπούσαν από τα μαθήματά σου.

Όπως και να ’χει, έγινα παναθηναϊκός εκεί γύρω στο ’64 –μια απόφαση για την οποία δεν μετάνιωσα ποτέ. Ανένδοτος,Μπητλς, 114, Νέο Κύμα, αλλά εσύ δεν είχες ιδέα για όλ’ αυτάκαι μάζευες καπάκια από αναψυκτικά, ΦΙΞ και Παλίρροια,Χελμός και ΤΑΜ ΤΑΜ. Στο ραδιόφωνο «Το σπίτι των ανέ-μων», «Πικρή μικρή μου αγάπη», «Σε τριάντα δευτερόλε-πτα». Αλλά εσύ κρατάς στη μνήμη τον πρώτο ποδοσφαιρικόαγώνα που έπιασες τυχαία, Παναθηναϊκός – Πανιώνιος στηΛεωφόρο, 1-0 το αποτέλεσμα, εκτός αν δεν το παρακολούθη-σες το παιχνίδι μέχρι το τέλος, γιατί ήρθε η μάνα σου και γύ-ρισε τη βελόνα σε άλλο σταθμό μην τυχόν και παραστρατήσεις.

Κι αργότερα, το ’69 πρέπει να ’ταν, το πρώτο μεγάλο σουντέρμπι, ο πρώτος σου τελικός. Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός


στο Κύπελλο, 1-1 το τελικό σκορ, μαζί με την παράταση, κιαμέσως μετά, αν είναι δυνατόν, το αποτέλεσμα κρίθηκε μεστρίψιμο του νομίσματος! Και παρότι κέρδισε τότε στον κλή-ρο ο Παναθηναϊκός, σου ’μεινε ένα τραύμα, εκεί στην καρδιά,σαν να ήταν κάλπικο εκείνο το πρώτο σου κύπελλο, κερδι-σμένο με εξωαγωνιστικές διαδικασίες και όχι πάνω στο χορ-τάρι. Αλλά, πάλι, καλύτερα που το πήρε ο ΠΑΟ, έστω στη λο-ταρία, παρά να το ’παιρναν οι άλλοι, οι κωλόφαρδοι.

Από τότε δοξάζεις το Θεό που καθιερώθηκαν τα πέναλτι,ακόμα κι εκείνο το αποκρουστικό χρυσό γκολ, ο ξαφνικός θά-νατος, όνομα και πράμα, γιατί δεν ήθελες να τη ζήσεις την ί-δια αμήχανη στιγμή και να ξαναγίνεις κυπελλούχος με τέτοιοάδοξο τρόπο. Αν και με τα χρόνια πωρώνεσαι και δεν σε νοιά -ζει πια πώς θα το πάρεις το κύπελλο, με κλήρωση, με πέτσινοπέναλτι, με τον αντίπαλο να ’χει μείνει με οκτώ παίκτες. Έ-τσι, ζαβολιάρικα, είναι ακόμα πιο γλυκός ο θρίαμβος.

Αλλά και πάλι όχι, δεν είναι σωστό, δεν είναι ο παναθηναϊ-κός τρόπος τού σκέπτεσθαι αυτός, εδώ παλεύουμε για αξίεςκαι ιδανικά, θυμώνουμε με ό,τι αποκλίνει από την παράδοσητης ομάδας. Και τότε φτάνουμε να γράψουμε ακόμα και βι-βλίο, να πούμε τον καημό μας, να στηλιτεύσουμε τα κακώςκείμενα, να συνεχίσουμε τη μάχη της κερκίδας –και των χα-ρακωμάτων– με άλλα μέσα, με τον τρόπο του Μεσσάρη, τουΛινοξυλάκη και του Λουκανίδη, που δεν τους προλάβαμε, μετην καλλιτεχνία του Δομάζου, του Γραμμού και του Ελευθε-ράκη, που ήταν και παραμένουν τα ανυπέρβλητα πρότυπα, τααρχέγονα ίχνη, οι ανεξίτηλες χαρακιές στο αθλητικό τμήματου εγκεφάλου μας. Με Βαζέχα, με Σαραβάκο, με Ζάετς, μεΜπουμπλή, με Μπασινά, με Βάντσικ, κι ακόμα με Κολοκυ-


θά, Κορωναίο, Αλβέρτη και Μποντιρόγκα. Και με Καζάζη,με Σελετόπουλο και Λομβάρδου, με Παπανικολάου και Ζα-χαρόπουλο και με αδερφούς Καραγιώργους, με Οικονόμου(τον πυγμάχο ντε! – αλλά τι σου λέω τώρα), με Εβίνα Μάλ-τση και με Νίκη Γκαραγκούνη.

Κάθομαι, λοιπόν, στον υπολογιστή να γράψω – για το γα-μώτο ενός παναθηναϊκού. Νιώθω σαν ένας απ’ όλους αυτούςτους μεγάλους αθλητές του σωματείου, ο πιο ταπεινός ανάμε-σά τους. Αλλά δεν υπήρξα ποτέ καλός μέσα στο γήπεδο, ά-μπαλος κατά την ορολογία του γιου μου, που είναι κι αυτόςπαναθηναϊκός και πιο ταλαντούχος από μένα (αν και ούτε κιαυτός όσο θα ’θελε και όσο νομίζει). Η αποστολή μου είναι ναζωγραφίσω στο χαρτί όπως εκείνοι πάνω στο χορτάρι ή στοπαρκέ, στο στίβο ή στην πισίνα, να φωνάξω με όλη τη δύναμητης φωνής μου για την αδικία όπως οι άλλοι, στη Θύρα 13, νακράξω τις εκάστοτε διοικήσεις. Να τραγουδήσω κι εγώ, μετον δικό μου τρόπο, κι ας μην είναι ποίηση, μαγεία και έκστα-ση και πανηγύρι, ας είναι μονάχα με τον δικό μου λόγο, τονπεζό, «στις χαρές και στις λύπες μαζί».

2


2R

Μέσα στο μυαλό του Τζίγγερ

ΠΩΣ ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΤΑΙ, αλήθεια, ο Γιάννης Βαρδινογιάννης, οΤζίγγερ; Μερικοί θα πουν ότι το ερώτημα είναι εντελώς άτο-πο, αλλά έχω αρκετούς λόγους να μη συμφωνήσω.

Η μαύρη αλήθεια είναι ότι δεν έχω ιδέα πώς μπορεί νασκέφτεται ο Τζίγγερ. Όσο μου είναι αδύνατον να μπω στησκέψη ενός Παπούα και να την ερμηνεύσω, άλλο τόσο δεν δύ-ναμαι να υπεισέλθω στις νοητικές λειτουργίες του μεγαλομέ-τοχου του Παναθηναϊκού και να βγάλω άκρη.

Το πρόβλημα είναι ότι δεν τους καταλαβαίνω αυτούς τουςτύπους, ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν, συμπεριφέρονταικαι γενικά υπάρχουν μου είναι εντελώς απρόσιτος.

Ας πούμε ότι θέλω να κάνω κάτι για το παιδί μου. Θέλωνα του δώσω κάποια εφόδια, κάτι να απασχολείται, να καλ-λιεργήσει το πνεύμα του, να μη μένει νωθρό όλη μέρα μπρο-στά στην τηλεόραση και στο ίντερνετ. Θα του πάρω ίσως έναβιβλίο, ένα πνευματικό παιχνίδι, ένα παζλ. Αν τα οικονομικάμου είναι καλύτερα, ίσως και να του πάρω ποδήλατο ή φου-σκωτή βάρκα με κουπιά, να του δώσω κίνητρα να δεθεί πε-ρισσότερο με το δρόμο, με τη φύση και με τη θάλασσα. Αρ-γότερα, όταν μεγαλώσει κάπως, ίσως να το στείλω σε ένακάμπους στο εξωτερικό, ν’ ανοίξουν λίγο τα μάτια του, να ξε-

2


κουνηθεί, να αποκτήσει παραστάσεις, να μάθει γλώσσες καινα αισθανθεί πολίτης του κόσμου. Όταν μεγαλώσει κι άλλο,εφόσον πηγαίνει καλά στα μαθήματα, θα προσπαθήσω νατου δώσω την ευκαιρία να πάει έξω για μεταπτυχιακό, εάνδεν μπορέσει να χτυπήσει καμιά υποτροφία, που είναι και τοπρώτο ζητούμενο – να κερδίσει κάτι μόνος του για να το ε-κτιμήσει περισσότερο, και να ωφεληθεί λίγο παραπάνω απ’αυτό, όπως έκανε πριν από μερικά χρόνια η αδερφή του.

Μια ποδοσφαιρική ομάδα, πάντως, δεν πρόκειται να τουπροσφέρω για να παίζει, ή έστω για να αποκτήσει δημιουρ-γική απασχόληση. Δεν είναι μόνο που δεν διαθέτω τα υλικάμέσα, είναι κι ότι το βρίσκω εντελώς αντιπαιδαγωγικό. Τοπαιδί το δικό μου δεν θα ξυπνάει και θα κοιμάται με τη βε-βαιότητα ότι όλα τα έχει εξασφαλισμένα στο πιάτο, ότι ο κό-σμος όλος, ή ένα σεβαστό υποσύνολό του, του ανήκει. Φυσικά,και να το ’θελα δεν θα μπορούσα να του προσφέρω τέτοιου εί-δους εμπειρίες. Γι’ αυτό ακριβώς σου λέω ότι δεν τους κατα-λαβαίνω τους Βαρδινογιάννηδες, ούτε τον Κόκκαλη (αλλά δενείναι αυτός το θέμα μας εδώ) ούτε τους Γιαννακόπουλους. Α-νήκουμε σε άλλους κόσμους, πάει και τελείωσε.

Το θέμα όμως είναι ότι οι κόσμοι μας κάπου συναντιού-νται. Εν προκειμένω συναντιούνται σ’ ένα πεδίο που δεν ξέρωπώς το βλέπουν εκείνοι (είπαμε, δεν μπορώ να διανοηθώ πώςστο διάολο σκέφτονται), αλλά ξέρω πολύ καλά πώς το βλέπωεγώ. Είναι ένα πολύτιμο κομμάτι της ζωής μου που δεν θα τοάλλαζα με τίποτα, που νοιάζομαι πολύ για την εξέλιξη καιγια τις επιτυχίες του, που παθιάζομαι όταν δεν πάει καλά. Τοέτερο θέμα είναι ότι το μαγαζί δεν πάει καλά επειδή το διαφε-ντεύουν οι Βαρδινογιάννηδες –έχουν το τριφύλλι, έχουν και το

22


μαχαίρι– και το ’χουν δώσει στον πρωτότοκο γιο τους να παί-ζει, πράγμα που, όπως προείπαμε, ουδέποτε θα έκανα εγώ μετο δικό μου παιδί – πολλώ δε μάλλον σε σχέση με τη δικιάμου την ομάδα. (Άλλη διαφορά τώρα αυτή: Υποθέτω πως ό-ταν ο Βαρδινογιάννης –ο όποιος Βαρδινογιάννης– λέει «η δι-κιά μου η ομάδα», μάλλον εννοεί εντελώς άλλο πράγμα απόό,τι εγώ, κι ας πρόκειται, κακή τη μοίρα, για το ίδιο ακριβώςσωματείο.)

Συνοψίζοντας: Με την οικογένεια Βαρδινογιάννη ζούμε σεεντελώς ασύμβατους κόσμους. Κατοικούμε σε άλλες γειτο-νιές, σκεφτόμαστε αλλιώς, περνάμε το χρόνο μας με διαφο-ρετικούς τρόπους, έχουμε άλλες αξίες, άλλη οπτική για ταπράγματα, συχνά μάλιστα για τα ίδια ακριβώς πράγματα,αντι λαμβανόμαστε με διαφορετικό τρόπο τη διαπαιδαγώγη-ση της νέας γενιάς. Οι δρόμοι μας, ωστόσο, συναντιούνται σεένα τουλάχιστον πεδίο, το οποίο έχει μεγάλη σημασία για μέ-να, ενώ δεν γνωρίζουμε ποια ακριβώς σημασία έχει για κεί-νους. Το χειρότερο δε είναι πως για ό,τι πάει στραβά στο συ-γκεκριμένο πεδίο τούς καταλογίζω την κύρια ευθύνη. Είτεγιατί πράγματι την έχουν, εξ ορισμού μάλιστα, είτε γιατί εμέ -να με βολεύει να το βλέπω έτσι, είτε, τέλος, γιατί οι Βαρδινο-γιάννηδες είναι πιο όμορφοι, πιο έξυπνοι και πιο επιτυχημένοιαπό μένα και τους φθονώ.

2


3RΡιψάσπιδες

ΤΟ ΡΟΛΟΪ στον ηλεκτρονικό πίνακα του Ολυμπιακού Σταδίουξεκόλλαγε σιγά σιγά από το ογδοηκοστό πρώτο λεπτό και έ-τεινε προς το ογδοηκοστό δεύτερο. Αρκετοί οπαδοί είχαν αρ-χίσει να κινούνται προς τις εξόδους.

Ποτέ μου δεν την κατάλαβα τη λογική αυτών των άπι-στων Θωμάδων, να παρατάνε το παιχνίδι προτού τελειώσει,για να προλάβουν να ξεπαρκάρουν και να γλυτώσουν το μπο-τιλιάρισμα. Είναι δεδομένο ότι όταν πηγαίνεις σ’ ένα τέτοιομεγάλο παιχνίδι θα μποτιλιαριστείς – είναι κομμάτι της τε-λετουργίας αυτό, φόρος αγάπης υπέρ της αγαπημένης σου ο-μάδας. Αλλιώς υπάρχει και η τηλεόραση, να δεις τον αγώναμε το ουισκάκι και τους ξηρούς καρπούς σου, με τα ριπλέι καιτα στατιστικά – τι το ’θελες, χριστιανέ μου, το γήπεδο εφό-σον είσαι αγοραφοβικός; Αυτό που νιώθεις εσύ, φίλε, δεν είναιούτε έρωτας ούτε και αγάπη, είναι σκέτη κοινωνική σύμβα-ση, δημοσιοϋπαλληλία.

Είναι επίσης δεδομένο ότι ένας αγώνας ποδοσφαίρου διαρ-κεί ενενήντα λεπτά και κάτι παραπάνω, ένεκα οι καθυστερή-σεις. Δεν κρατάει ούτε ογδόντα ούτε ογδόντα πέντε λεπτά –έτσι προβλέπουν οι κανονισμοί. Κι οι ωραιότερες νίκες είναιβέβαια αυτές που κρίνονται με γκολ στο ενενηνταφεύγα...

2


Όπως και να ’χει, όλοι αυτοί που σηκώθηκαν να αποχωρή-σουν επειδή η ομάδα έχανε 2-1, κι επειδή ήθελαν να πάνε νω-ρίς στο σπιτάκι τους, εκτέθηκαν ανεπανόρθωτα. Οι πιο βια-στικοί βρίσκονταν ήδη στο αυτοκίνητό τους όταν η ιαχή«γκοοοοολ!» έσπασε την ηρεμία της νύχτας έπειτα από τηνπαλληκαρήσια προσπάθεια του Λάζαρου Χριστοδουλόπου-λου, που είχε πριν από λίγο μπει στον αγωνιστικό χώρο. Ε-κείνος, βλέπεις, δεν είχε την πολυτέλεια να σηκωθεί να φύγειπριν απ’ το ενενήντα, κι έτσι μπήκε μέσα κι έγραψε ιστορία.

Αλλά και οι υπόλοιποι ριψάσπιδες βρέθηκαν σε δύσκοληθέση. Άλλος ήταν ήδη έξω απ’ το στάδιο και δεν ήξερε ανπρέπει να πάει στο αυτοκίνητό του ν’ ακούσει τα καθέκαστααπό το ραδιόφωνο ή να γυρίσει πίσω να απολαύσει κάτι απότα απομεινάρια του ενθουσιασμού. Άλλος κατέβαινε τις εξω-τερικές σκάλες και πρόκαμε να γυρίσει τα μπρος πίσω. Άλ-λος, πάλι, έμεινε μαρμαρωμένος εκεί στα σκαλάκια της κερ-κίδας και πρόλαβε με την άκρη του ματιού του να δει τηνμπάλα να αναπαύεται στην εστία της Ρόμα, ενώ γύρω του οιάλλοι, που ήταν πιο πιστοί και λιγότερο βιαστικοί, απολάμ-βαναν από τη θέση τους την επιτυχία του γκολ με χοροπηδη-τά και με ουρανομήκεις κραυγές, χωρίς τις δικές του ενοχές.

Η θέση όλων αυτών των ολιγόπιστων και κονφορμιστώνέγινε ακόμα δυσμενέστερη λίγο αργότερα, με το θριαμβικόγκολ του Τζιμπρίλ Σισέ. Τους βρήκε άλλον μέσα στο αυτοκί-νητο, να μανουβράρει απεγνωσμένα και να μην μπορεί ούτενα σηκώσει τα χέρια του για τον πανηγυρισμό, άλλον ακόμαστον περίβολο του σταδίου, αμήχανο, να βασανίζεται απ’ τοδίλημμα του μπρος πίσω, κι άλλον παρείσακτο στα σκαλά-κια, να συμμετέχει στη χαρά με μισή καρδιά, αφού δεν είχε

2


πιστέψει στη νίκη και μόνο από σπόντα, από μια χρονική συ-γκυρία, του δόθηκε η χάρη να είναι παρών, ενώ η δική τουβούληση τον είχε σπρώξει σε αντιδιαμετρική κατεύθυνση,στην έξοδο και στην απουσία.

Το ευρωπαϊκό dNA της ομάδας είχε και πάλι θριαμβεύσει.Αλλά δεν είχαν όλοι το ίδιο ποσοστό δικαιωμάτων πάνω σ’αυτή τη χαρά.

2


4R

Τοτέμ

ΜΙΚΡΟΣ όταν ήμουν, με μπέρδευε εκείνο το τριφύλλι στιςφανέλες των παικτών. Όχι για τίποτα μυστικιστικούς λό-γους, με κέλτες και δρυΐδες ιερείς, δεν είχα ιδέα από τέτοιαπράγματα. Απλώς μου είχαν πει ότι το τετράφυλλο τριφύλλιείναι τυχερό και απορούσα γιατί δεν το προτιμήσαμε, να έ-χουμε τις Mοίρες με το μέρος μας.

Αργότερα, με όλο αυτό το παραλήρημα, τα συνθήματα καιτα τραγούδια της εξέδρας περί ευφορικών ουσιών, απορούσαπώς και δεν επέλεξαν καλύτερα το πεντάφυλλο. Αλλά και τοτρίφυλλο καλό είναι, σου λέει ο άλλος, ο ειδικός.

Οι παραδοσιακοί σπορτκάστερ του ραδιοφώνου, ακόμα καισήμερα, αναφέρουν ενίοτε τους παίκτες του Παναθηναϊκού ως«τριφυλλοφόρους». Κανονικά δεν μου αρέσουν όλ’ αυτά τα πα-λιομοδίτικα, σε στυλ «ο δαφνοστεφανωμένος έφηβος» και τέ-τοιες μπούρδες, μου θυμίζουν κάτι από δεκαετία του ’50 καικατηχητικό, άλκιμους και τεταρτοαυγουστιανές φιέστες, πα-ρότι κι αυτόν ακόμα τον γελοίο τύπο στο έμβλημα του Ολυ-μπιακού αν τον έβλεπες από μιαν άλλη οπτική γωνία, θα μπο-ρούσες να πεις ότι έχει μια κόμικς αισθητική, μια πλάκα, έναναυτοσαρκασμό που ταιριάζει στο όλο σκηνικό. Αλλά πώς νατον δεις από άλλη οπτική γωνία – είναι αδύνατον.

2


Όπως και να ’χει, μου φαίνεται ντεμοντέ αυτό το «τριφυλ-λοφόροι», ωστόσο το ανέχομαι γιατί μου θυμίζει άρματα δρε-πανηφόρα, που μπαίνουν στο γήπεδο και το καθαρίζουν απότους εχθρούς για να έρθουν μετά οι άλλοι, οι πεζικάριοι, οι το-ξότες και οι πελταστές, τα τάγματα ελιγμού, να δώσουν τατελικά χτυπήματα στον εχθρό με αλλεπάλληλες τρίπλες, μεπροσποιήσεις και με άλλα τέτοια φαντεζί καμώματα, να τονκλείσουν στα καρέ του και να του βάλουν πολλά γκολ, ώσπουνα του πάρουν την ψυχή, ώσπου να πει ήμαρτον ή τελοσπά-ντων να λαχταράει να σφυρίξει ο διαιτητής τη λήξη για να μηφάει άλλα τόσα.

Έχω δει στη ζωή μου τριφύλλια πάνω σε πράσινες φανέ-λες ή και σε άσπρες, σε τατουάζ, σε μαγιό, σε πετσέτες και σεμπουρνούζια, σε περιοδικά, σε εφημερίδες, σε τετράδια και σεκούπες, σε σχολικά βιβλία, σε τούρτες γενεθλίων, σε αναπτή-ρες, σε μπρελόκ και σε μπιμπελό, σε διακοσμητικά αυτοκινή-του, σε αυτοκόλλητα. Ζωγραφισμένα σε δρόμους, σε τοίχους,σε πολυσύχναστες διαβάσεις και γέφυρες –αλλά και σε ερη-μικές επίσης–, σε προσφυγικά παραπήγματα, σε αντίσκηνακαι σε τροχόσπιτα σεισμοπλήκτων, σε σήματα της τροχαίας,πάνω σε πανό. Σε εξώφυλλα δίσκων, σε κράνη μοτοσυκλετι-στών, σε παλιά τρίκυκλα, ακόμα και σε κομπολόγια, σε ετα-ζέρες, σε ντραμς, σε φιάλες υγραερίου, σε ασανσέρ, και σε πα-λιά καμινέτα που δεν μπορείς να τα βρεις πια ούτε στο γιου-σουρούμ ούτε στα κυριλέ παλαιοπωλεία του Κολωνακίου.

Το πιο ωραίο όμως τριφύλλι, αυτό που με αντιπροσωπεύειπλήρως και μπορεί να εκφράσει τα υπέρτατα βιώματά μου,το έχει φιλοτεχνήσει ένας σπουδαίος καλλιτέχνης, ο Διαμα-ντής Αϊδίνης (όχι Αϊδινίου, Αϊδίνης είπα). Ο Διαμαντής Αϊδί-

2


νης έχει μια δικιά του τεχνοτροπία, εντελώς ξεχωριστή, τόσοστα υλικά που χρησιμοποιεί όσο και στο χρώμα, στην υφήκαι στη συνολική εικόνα των έργων που κατασκευάζει. Φτιά -χνει αντικείμενα με παλιούς τσίγκους χτυπημένους, κι αφούτους δίνει την τελική τους μορφή, που έχει ένα σουρεαλισμόκαι ταυτοχρόνως μια ποπ αισθητική, κάτι ανάμεσα σε ρεαλι-στικό αντίγραφο, σε παιδικό παιχνίδι και εξιδανικευμένη φα-ντασίωση, τα βάφει με χρώματα λαμπερά, που θυμίζουν κάτιαπό την αύρα παλιών λούνα παρκ, κάτι σαν γαϊτανάκι και σανχαρταετός, σαν αεράκι, με λαδομπογιές που μοιάζουν να έρ-χονται από άλλες εποχές, απροσδιόριστες πάντως, ή ίσως απ’το μέλλον. Σ’ αυτή τη φαντασιακή ατμόσφαιρα ισορροπούντα αντικείμενά του και βγάζουν αθωότητα και ένταση, παι-χνίδισμα αλλά και υποδόριο στοχασμό.

Ένα τέτοιο αντικείμενο, λοιπόν, το πιο βαθύ και συνάματο πιο βίαιο (ενώ τα έργα του συνήθως δεν είναι βίαια, έχουνπάντα μια κίνηση, όμως αυτήν του ονείρου, όχι της γήινης ε-πιθετικότητας), είναι το τριφύλλι του που είδα μια μέρα κρε-μασμένο στο ατελιέ αγαπημένου κοινού φίλου, του ντιζάινερΔημήτρη Αρβανίτη, έναν μερακλήδικο χώρο με πρωτοπορια-κές αφίσες, σιντί κλασικής και τζαζ μουσικής και μηχανέςτου εσπρέσο, κι αμέσως το ερωτεύτηκα! Ένα μεγάλο τσίγκι-νο τριφύλλι σε σκούρο πράσινο χρώμα, τρισδιάστατο, με α-κανόνιστο φινίρισμα που το κάνει συνεχώς σαν να πάλλει.Και στη μέση καρφωμένο, πολύ βαθιά, σαν βέλος ή σαν επου-ράνιο γκολ, στη μέση του τριφυλλιού καρφωμένο πολύ βαθιά,μέχρι τη λαβή, ένα μαχαίρι.

2


5RΤο πάνθεον

ΠΟΛΕΜΑΩ, πιστός στο πνεύμα των ημερών, να φτιάξω την ι-δανική ενδεκάδα όλων των εποχών. Το παιδεύω, μα δεν μουβγαίνει. Από κάπου μπατάρει συνεχώς, ολοένα κάποιος μένειαπ’ έξω, κι όταν του βρω την κατάλληλη θέση και τον χωρέ-σω στο σύστημα, περισσεύουν πια άλλοι δύο. Οπότε τον ξα-ναστέλνω στον πάγκο κι αρχίζω πάλι από την αρχή.

Είναι, βλέπεις, που έχουν περάσει τα χρόνια κι έχουν αλ-λάξει και τα συστήματα τόσο βαθιά. Δύσκολο να βρεις μέτροσύγκρισης. Αλλά ακόμα πιο πολύ είναι που στο μυαλό σουμπλέκουν κι ανακατεύονται πλάνα έγχρωμα και ασπρόμαυ-ρα, εικόνες μέσα απ’ το γήπεδο, απ’ τις κερκίδες κι από τονκαναπέ του σπιτιού, και του προηγούμενου σπιτιού, κι εκεί-νης της γκαρσονιέρας που είχαμε πιάσει κάποτε στη ζούλακαι είχε μέσα μονάχα ένα στρώμα, ένα ψυγείο, ένα καμινέτοκαι την τηλεόραση. Κι ακόμα πιο πολύ πετάγονται στη μέσηεκείνες οι άλλες εικόνες, οι φτιαγμένες μέσα στη φαντασία α-πό τις ραδιοφωνικές μεταδόσεις κι από τις εφημερίδες της ε-πομένης – ούτε ριπλέι ούτε τίποτα. Όχι, ψέματα λέω, εκεί ναδεις κάτι φοβερά ριπλέι, καθώς την κάθε φάση την έπαιζεςκαι την ξανάπαιζες μόνος σου, και ήσουν βέβαια εσύ το σέν -τερ φορ και δεν την έχανες εκείνη την ευκαιρία, δεν έκανες


τσαφ και δεν την έστελνες την μπάλα στο δοκάρι, ήσουν εσύπου κράταγες την ψυχραιμία σου σ’ εκείνο το πέναλτι και το’στελνες κατευθείαν, συρτά, στη δεξιά γωνία – τη δύσκολη.Και ήσουν και πάλι εσύ ο τερματοφύλακας που το ’πιανε ε-κείνο το άλλο πέναλτι, το μοιραίο, το τέταρτο, και μετά πα-νηγύριζες για τον τίτλο και τρελαινόταν η μάνα σου – πρώτονγιατί είχες παρατήσει το διάβασμα και δεύτερον γιατί τι ήθε-λε εκείνο το μπαλάκι μέσα στο σπίτι;

Έχει αλλάξει, που να πάρει, το ποδόσφαιρο, ναι. Αλλά πιοπολύ έχεις αλλάξει εσύ και η κοσμοθεωρία σου, ο τρόπος πουφιλοσοφείς τα πράγματα και τη ζωή.

Για τη θέση του τερματοφύλακα έχω να επιλέξω ανάμεσαστον Τάκη Οικονομόπουλο της ομάδας του Ουέμπλεϋ και τονΑντώνη Νικοπολίδη, τον μαθητή του, των ευρωπαϊκών σα-λονιών και της Πορτογαλίας. Ανάμεσα στους δύο επιλέγωτελικά, για προφανείς λόγους, τον γίγαντα Βάντσικ. Είμαιπεπεισμένος ότι ο Οικονομόπουλος, το πουλί, με το απαρά-μιλλο στυλ και τα απίστευτα αντανακλαστικά, είχε κάποιαμυωπία, γι’ αυτό και τα μακρινά σουτ τα έπνιγε πού και πού.

Δεξί μπακ θα προτιμήσω αντί του Στράτου Αποστολάκητον «Who-is-this-Yourkas-Σεϊταρίδη», τον Γιούρκα της Πορ-τογαλίας, για την κλάση του αλλά και επειδή δεν έφταιξε ε-κείνος αν ξενιτεύτηκε και κακόπαθε το κορμί του κι άφησε τηδουλειά στη μέση. Είναι και το όνομα της οικογένειας άλλω-στε, καθώς και πολλά άλλα – όλα μπαίνουν στο λογαριασμό.

Για τη νευραλγική θέση του αριστερού μπακ τον Καρού-λια, αν και φλερτάρισα πολύ με την ιδέα του μακαρίτη τούΚυράστα, παρά το ερυθρόλευκο μητρώο του. Αλλά, βλέπεις,στον Παναθηναϊκό ουδέποτε έπαιξε αριστερό μπακ.


Στα σέντερ μπακ ασυζητητί τον Αριστείδη Καμάρα καιτον Άνθιμο Καψή. Θα μπορέσουν όμως να παίξουν σε μιαευθεία;

Θα μου πεις, γιατί να μη βάλω τον Αριστείδη αμυντικόχαφ να εξοικονομήσω μια θέση; – αλλά μετά δε θα μου βγαί-νει το κέντρο με τόσους παιχταράδες, κι έπειτα δεν μπορώ ναβρω άλλο σέντερ μπακ τόσο μεγάλης κλάσης όσο αυτοί οιδυο. Εντάξει, υπήρξε και ο Ρενέ Χένρικσεν, σπουδαίος αμυ-ντικός, αλλά θα προτιμήσω τους άλλους δύο, περισσότερο γιαλόγους συναισθηματικούς. Εκτός, πάλι, αν πρέπει να γυρίσωπίσω τον Ζάετς ή τον Κατσουράνη. (Αλήθεια, αυτόν τον Κα-τσουράνη πώς στα κομμάτια θα τον βολέψω μέσα στην ιδα-νική ενδεκάδα; Και τον Λιβαθηνό, και τον Ζιλμπέρτο Σίλβακαι τον Μύκλαντ;)

Η επιλογή μου για τα αμυντικά χαφ, γι’ αυτή την απί-στευτη σπαζοκεφαλιά που μου έτυχε, θα είναι τελικά ο Λιβα-θηνός και ο Ζάετς. Ο Λουκανίδης κόβεται λόγω ηλικίας –τηςδικής μου ηλικίας, γιατί δεν πρόλαβα να τον δω με τα ίδιαμου τα μάτια–, όπως κόβονται και όλοι οι παλαιότεροι απ’αυτόν στην επετηρίδα, ανάμεσά τους και οι μεγάλοι, οι τερά-στιοι, ο Μεσσάρης, ο προπολεμικός, και ο Λινοξυλάκης. Ηπροσφορά του Κατσουράνη είναι νωρίς ακόμα για να αποτι-μηθεί, κι όσο για τον Μπασινά, σπουδαίος παίκτης, αναμφι-βόλως, γέννημα-θρέμμα της Παιανίας, παιδί του Ρεχάγκελκαι της Πορτογαλίας, αλλά δεν χωράει, που να πάρει.

Στο κέντρο Δομάζος και Μπουμπλής. (Το ξέρω, αφήνωαπ’ έξω τον Κώστα Ελευθεράκη, τη μεγάλη μου αδυναμία,και καμιά δεκαριά ακόμα παιχταράδες, ανάμεσά τους και τονμεγάλο Γιώργο Καραγκούνη, αλλά ο Παναθηναϊκός υπήρξε

2


πάντα εγκεφαλική ομάδα και τα δεκάρια περισσεύουν απ’ ό-λες τις μεριές.)

Τέλος, στην επίθεση θα διαλέξω αβλεπεί Βαζέχα και Σα-ραβάκο, δεν το συζητώ. Σύμφωνοι, είναι και ο Τζιμπρίλ Σι-σέ, αλλά προς το παρόν κόβεται κι αυτός λόγω ενσήμων. Κιείναι βέβαια και ο Αντώνης, ο ψηλός, αλλά ο Βαζέχα προκρί-νεται λόγω κλάσης.

Ωραία είναι αυτή η ενδεκάδα, αχτύπητη νομίζω, και μημου αρχίσετε τώρα τα υπαρξιακά ερωτήματα, τις μεταφυσι-κές ανησυχίες και τα ζητήματα δεοντολογίας.

Μόνο που, να, κάτι λείπει και η ομάδα και πάλι μπατάρει,από κάπου χάνει και δεν έχω τρόπο να τη φέρω σε λογαρια-σμό. Ξέρω ακριβώς τι της λείπει, αλλά δεν μπορώ να κάνωτίποτα γι’ αυτό. Λείπει ο θεϊκός Χάρης Γραμμός, αυτός οκαλλιτέχνης με το 7 στην πλάτη, εκεί, στη δεξιά γραμμή,κοντά στο σημαιάκι του κόρνερ («ο Γραμμός πάνω στηγραμμή», έγραψε κάποτε ο ποιητής Σωτήρης Κακίσης), νασολάρει με την μπάλα και να τρελαίνει την εξέδρα, να επιτα-χύνει, να σταματάει απότομα, να κάνει μία, δύο, τρεις προ-σποιήσεις, να ζωγραφίζει, να κεντάει, συχνά χωρίς απτό α-ποτέλεσμα, αλλά αυτός ήταν ο Χάρης Γραμμός κι αυτή ήτανη τέχνη του.

Η μάνα μου έλεγε ότι ωραία δώρα είναι τα άχρηστα δώρα.Και οι αναρχικές, οι τρελές τρίπλες του Χάρη, εκεί σύρριζαστη δεξιά γραμμή, τι άλλο ήταν παρά το πολυτελέστερο δώροπου θα μπορούσες να επιθυμήσεις; Θυμάμαι εκείνη την ομά-δα να ξεδιπλώνεται στο κέντρο του γηπέδου με φοβερή αυτο-πεποίθηση, να γεμίζει τους χώρους και να πνίγει τον αντίπα-λο. Είχε δέκα παίκτες γι’ αυτή τη δουλειά, για την άμυνα και

– Το γαμώτο ενός παναθηναϊκού


για την επίθεση, και τον Χάρη τον Γραμμό για να της χαρίζειομορφιά και φινέτσα, να την κάνει να φαίνεται και να είναιΠαναθηναϊκός, και όχι μια οποιαδήποτε άλλη μεγάλη ομάδα.Κι όμως τον άφησα έξω τον Χάρη, κι έχω τύψεις, υποτασσό-μενος στο πνεύμα των καιρών και στην αδήριτη πραγματικό-τητα ότι δυστυχώς, όπως πάντα, την ιστορία τη γράφουν οινικητές, δηλαδή οι νίκες, και όχι η άυλη καλλιτεχνία πάνωστη γραμμή του αράουτ. Χώρια που δεν μπορείς πια να παί-ζεις δέκα εναντίον έντεκα, θα σου βγαίνει ο αντίπαλος συνε-χώς με παίκτη παραπάνω και θα σε κάνει αλοιφή – αυτό δενγίνεται, όχι πια.

Ίσως πρέπει να διαλέξω κι έναν τεχνικό γι’ αυτή την ομά-δα, γιατί δεν την έχω ψωνίσει τόσο ώστε να κάνω εγώ τονπροπονητή, αρκούμαι στη θέση του τεχνικού διευθυντή. (Ε-δώ έγινε ο Κώστας Αντωνίου –μεγάλος παίκτης, είναι αλή-θεια, αλλά εντελώς ακατάλληλος για τη θέση–, γιατί όχι κι ε-γώ;) Ο άνθρωπός μου, λοιπόν, δεν είναι ο Φέρεντς Πούσκας,δεν είναι καν ο αγαπημένος μου Σέρχιο Μαρκαριάν, ούτε οΚυράστας, ούτε ο Ρότσα, ούτε ο Γκόρσκι, ούτε ο Όσιμ με τηφοβερή ομάδα που κληροδότησε στο διάδοχό του και τη φο-βερή ατάκα που μας άφησε παρακαταθήκη, ούτε βέβαια ο Α-ναστασιάδης, αλλά ο σπουδαίος Γιάτσεκ Γκμοχ, ο οποίος μαςχάρισε και τα πολύ ενδιαφέροντα απομνημονεύματά του.

Όχι, ψέματα, δεν μπορώ να το κάνω αυτό, τελικά τονΜαρκαριάν θα διαλέξω, τον ανεπιθύμητο της διοίκησης μετις τριάντα τέσσερεις νίκες, τις οκτώ ισοπαλίες και τη μίακαι μοναδική ήττα στο Πρωτάθλημα και με τις μεγάλες ευ-ρωπαϊκές επιτυχίες. Που δεν του έπαιρναν διερμηνέα και δεντον άφησαν ούτε μια φορά να στήσει από την αρχή την ομάδα


με τη δική του συνταγή – πάει και τελείωσε, αυτός είναι ο άν-θρωπός μου.

Θα μου πεις ότι είναι κι ο Μπόμπεκ, ο Σενέκοβιτς, ο Ίβιτς,ο Μπένγκτσον, ο Σάντος, μεγάλοι προπονητές με περγαμη-νές, ξεχνάω ίσως και αρκετούς, αλλά το θέμα είναι τι άφησανπίσω τους, ειδικά στον Παναθηναϊκό. Είναι βέβαια κι εκείνοιοι δύο, ο Πάκερτ και ο Σουμ, ο Ισραηλινός (άκου τώρα τι έκα-ναν τα άτομα – έφεραν προπονητή από το Ισραήλ!), οι οποίοικατάφεραν και πήραν το νταμπλ κι έπειτα τους έδιωξαν.

Κι όσο για κάτι άλλους, Πεζάολα, Άλεν, Μαλεζάνι, ΤενΚάτε, και μερικούς που δεν συγκρατώ καν τα ονόματά τους,όπως εκείνος ο Πορτογάλος, ο πώς-τονε-λεν, αυτοί ας πάνενα πνιγούν καλύτερα. Ούτε να τους θυμάμαι δεν θέλω, ούτενα τους ξέρω.


Σ’ ΑΚΟΛΟΥΘΩ

rq


6RΜανόλης

ΜΕ ΡΩΤΑΣ αν θα έκανα το γιο μου παναθηναϊκό. Άτοπη η ε-ρώτηση, γιατί ο γιος μου ΕΙΝΑΙ παναθηναϊκός, και μάλισταμε πολλές ώρες πτήσης. Σαν φίλαθλος δεν είναι πάντα τουγούστου μου, ιδίως κάτι Κυριακές που απειλεί να μην πάειστο σχολείο την επομένη, γιατί πώς θα αντιμετωπίσει τουςσυμμαθητές του που θα τον δουλεύουν; Και πώς να μην τονδουλεύουν, εξάλλου, με όσα έχουν υποστεί από τη μεριά τουκάτι άλλες Δευτέρες, γιορτινές.

Το πώς βέβαια ο γιος μου έγινε –και παρέμεινε– παναθη-ναϊκός είναι μια άλλη ιστορία. Το πώς έγινε είναι εύκολο να τοφανταστεί κανείς, περικυκλωμένος όπως ήταν από παναθη-ναϊκούς. Αρκεί να αναφέρω ότι ο πρώτος αγώνας που παρα-κολούθησε, σε ηλικία περίπου τεσσάρων μηνών, ήταν εκείνοςο υπέρλαμπρος τελικός της Ευρωλίγκας του μπάσκετ, το2000 στη Θεσσαλονίκη, όταν ο Παναθηναϊκός κατέκτησε τηδεύτερη ευρωπαϊκή κούπα του νικώντας τη Μακάμπι Τελ Αβίβ χάρη στην απόδοση ενός δικού της παιδιού, του ΌντετΚάτας. Το δικό μου παιδί καθόταν στο κρεβάτι ανάμεσα στονπατέρα του και τον αδελφό του. Δεν ξέρω τι καταλάβαινε απότα τεκταινόμενα, πάντως γελούσε ολόκληρος συμμετέχονταςστην περιρρέουσα ευφορία.


Και βέβαια ήθελα να γίνει ο γιος μου παναθηναϊκός. Στονπρώτο γύρο, δεκαοκτώ χρόνια πίσω, το είχα χάσει το παιχνί-δι με την κόρη μου, που επέλεξε να μου πάει κόντρα. Την κα-μάρωνα κιόλας, για το θάρρος της γνώμης της και για τηναυτονομία της. Αλλά το αγόρι είναι άλλη φάση. Προσβλέπειςσε μακρές ποδοσφαιρικές συζητήσεις και περιμένεις πώς καιπώς να μεγαλώσει για να πηγαίνετε μαζί στο γήπεδο.

Ήρθε όμως και η μοιραία στιγμή που έκανε την επανά-στασή του. Λίγο η πίεση από την παρέα του, λίγο τα κακά α-ποτελέσματα και λίγο ο πατερναλισμός μέσα στην οικογέ-νεια, αποφάσισε λοιπόν να αυτονομηθεί. Ήταν ένας αγώναςΟλυμπιακός – ΑΕΚ, κι εκείνος, αν και παναθηναϊκός, ήθελε,λέει, να νικήσει ο Ολυμπιακός. Του είπαμε ότι αυτά δεν γίνο-νται, οπότε μουλάρωσε, στύλωσε τα πόδια και δήλωσε ότι ανδεν συμφωνήσουμε μαζί του, θα γίνει ολυμπιακός. Και έγινε– για ένα μήνα περίπου. (Ο ίδιος ισχυρίζεται τώρα, εκ των υ-στέρων, ότι επρόκειτο για δυο μέρες μονάχα, αλλά η αλήθειαείναι ότι η επανάσταση κράτησε παραπάνω.)

Είδα κι έπαθα να πείσω τον αδερφό του να μην τον πιέσει,μη και το χάσουμε για πάντα το παιδί, και με ποιον θα πή-γαινα εγώ μελλοντικά στο γήπεδο όπως τα ’χα σχεδιάσει; Εί-χα και την προηγούμενη πείρα από την περίπτωση του φίλουμου του Βασίλη, που, φανατικός γαύρος ων, βιώνει τη μέγι-στη τραγωδία να έχει παιδί παναθηναϊκό. Το πρώτο λάθοςτου ήταν ότι το παιδί το βάφτισαν Άρη – άκου ιδέα κι αυτή.(Φυσικά υπάρχουν και χειρότερα. Ο κολλητός της παιδικήςμου ηλικίας, αν και αεκτζής, είχε κι εκείνος το όνομα Άρης.Το πιο παράξενο είναι ότι τον παππού του τον έλεγαν... Ηρα-κλή. Δηλαδή, όταν έρθει η ώρα, πώς πρέπει να το βγάλουν το


εγγονάκι του, ΠΑΟΚ; ή μήπως Απόλλωνα Καλαμαριάς;) Τοδεύτερο λάθος είναι ότι ο Βασίλης προσπάθησε πολύ νωρίς νατον φανατίσει το γιο του. Δεν του άφησε κανένα περιθώριο.Τον είχε βάλει μάλιστα να εκφωνήσει ένα ηχογραφημένο μή-νυμα για τον αυτόματο τηλεφωνητή του σπιτιού, αμιγώς ο-λυμπιακού περιεχομένου. Έπαιρνες τηλέφωνο και φρικιού-σες. Ούτε μήνυμα ήθελες ν’ αφήσεις ούτε τίποτα – το κατέ-βαζες το ακουστικό κάτω με τη μία. Αγανάκτησε ο μικρόςκαι το ’βαλε στα πόδια.

Έτσι τον πήγαμε λάου λάου τον δικό μας, μέχρι που μιαμέρα, αφού είχε περάσει ο μήνας, του πρότεινα να πάμε στογήπεδο – στο μπάσκετ φυσικά, κορόιδο ήμουν; «Μα εγώ εί-μαι ολυμπιακός», αντέτεινε. «Το ξέρω, το ξέρω, αλλά θα εί-ναι πολύ ωραίο παιχνίδι. Παίζει ο Παναθηναϊκός με τον ΆρηΘεσσαλονίκης. Έλα εσύ, και μη φωνάζεις». Άντεξε μέχρι τοημίχρονο. Με το που άγγιξε η διαφορά τούς είκοσι πόντους, ηκαρδιά του γύρισε στη φυσική της θέση κι εκείνος άρχισε ναπανηγυρίζει. Μέχρι να επιστρέψουμε στο σπίτι το ξανασκε-φτόταν. Δυο μέρες αργότερα δήλωσε μόνος του ότι είναι καιπάλι παναθηναϊκός.

Αργότερα σκέφτηκα να τον πάω και στο ποδόσφαιρο, καιδιάλεξα εκ του ασφαλούς έναν εύκολο αγώνα, Παναθηναϊκός– Εργοτέλης. Χάσαμε με 0-1, αλλά στο τέλος ο γιος μου ήτανεκείνος που με παρηγορούσε για την απρόσμενη ήττα. Τότεβεβαιώθηκα ότι το ποτάμι δεν γυρνούσε πίσω.

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, βέβαια, έγινε κακομαθημένος ο γιοςμου. Τόσα χρόνια, βρέξει χιονίσει, δυο τρεις κούπες τις έπαιρ -νε κάθε χρόνο στο μπάσκετ, ώστε –αν και ποδοσφαιρικός ο ίδιος– να κάνει το κομμάτι του στους συμμαθητές και στις


συμμαθήτριές του. (Εκείνες, βέβαια, ουδόλως τις ενδιέφερετο αντικείμενο, αυτός πάντως τη φιγούρα του την έκανε.) Δενείναι πως δεν τον ένοιαζαν τα πέτρινα χρόνια του ποδοσφαί-ρου, κι ακόμα το βόλεϊ, ο στίβος, το πόλο, οι γυναικείες ομά-δες. Τον ένοιαζαν και τον παραένοιαζαν, αλλά, όπως και να τοκάνουμε, την είχε την καβάτζα του, την ασφάλειά του, κι ό,τιπαραπάνω ερχόταν το έβλεπε ως μπόνους. Και να που φέτοςόλος αυτός ο κόσμος ξαφνικά γκρεμιζόταν και κινδύνευε ναγίνει συντρίμμια μπροστά στα πόδια του...

Εκεί πάντως που δεν σηκώνει κουβέντα είναι στις ευρω-παϊκές του προτιμήσεις. Ήταν και παραμένει Μίλαν. Το γε-γονός ότι της ομάδας προΐσταται ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι δεντον πτοεί καθόλου, αναρωτιέται μάλιστα τι θέση μπορεί να έ-χει το πολιτικό κριτήριο στις ποδοσφαιρικές προτιμήσεις κά-ποιου. Άλλη γενιά, άλλα ήθη. Κι εγώ απ’ τη μεριά μου δεντου πολυκολλάω, μην έχουμε έπειτα αντιπερισπασμούς καιπισωγυρίσματα. Μίλαν, Μίλαν – ό,τι πεις εσύ, αγόρι μου.

2


7R

Οι πηγές μου, οι εμμονές μου

ΟΦΕΙΛΩ να διευκρινίσω απ’ την αρχή ότι, αν και επαγγελμα-τίας δημοσιογράφος (ή ακριβώς γι’ αυτό, θα ’λεγαν κακεντρε-χείς συνάδελφοι, την άποψη των οποίων δεν συμμερίζομαι),δεν είμαι αθλητικός συντάκτης. Δεν ξεροσταλιάζω στα γήπε-δα, δεν σκαμπάζω γρυ από αποδυτήρια, από παρασκήνια, απόσυνεντεύξεις Τύπου κι από αποστολές στο εξωτερικό. Δενδιαθέτω ειδικές τεχνικές γνώσεις, δεν έχω πηγές –ούτε καναπλές γνωριμίες– στον αθλητικό χώρο.

Από την άλλη, έχω πάει αρκετές φορές στο γήπεδο (πε-ρισσότερο πάντως του μπάσκετ παρά του ποδοσφαίρου).Διαβάζω εφημερίδες (πολύ περισσότερο πάντως τις αθλητι-κές σελίδες των πολιτικών παρά τις αμιγώς αθλητικές εφη-μερίδες με τους κραυγαλέους τίτλους και τους κρυφούς σπόν-σορες). Έχω δει αρκετή μπάλα από τον καναπέ, έχω συμμε-τάσχει σε καφενόβιες συζητήσεις και σε αθλητικά φόρα. Έχωχαρεί με την ομάδα κι έχω λυπηθεί, έχω πανηγυρίσει κι έχωπαθιαστεί, έχω φωνάξει υβριστικά συνθήματα κι έχω τρα-γουδήσει οπαδικά τραγούδια, έχω αγανακτήσει κι έχω πεν-θήσει, ιδιωτικά και δημόσια (περισσότερο ιδιωτικά παρά δη-μόσια, είναι το στυλ μου αυτό). Έχω βάλει ιδιωτικά στοιχή-ματα, έχω κάνει αρκετή καζούρα σε φίλους και συναδέλφους


κι έχω υποστεί τη δική τους. Έχω μαζέψει χαρτάκια με πορ-τρέτα ποδοσφαιριστών και τα έχω κολλήσει στο άλμπουμ, ταέχω ανταλλάξει ή τα έχω ρολάρει για να κερδίσω τα χαρτά-κια του άλλου ή να κερδίσει αυτός τα δικά μου. Προσωπικάέχω παίξει στη ζωή μου ελάχιστη μπάλα – με όχι καλές επι-δόσεις.

Η μάνα μου σχολίαζε πάντα με κακεντρέχεια αυτή τηνπαράξενη ενασχόληση με τα σπορ, όπου οι άλλοι τρέχουν, μο-χθούν, προπονούνται, κι εσύ απλώς συμπάσχεις καθήμενοςσε μια πολυθρόνα ή στην κερκίδα – αλλά αυτή είναι η γοητείατού να είσαι φίλαθλος ή οπαδός. (Μεταξύ μας, ποτέ δεν κα-τάλαβα την ηθικοπλαστική διάκριση φιλάθλου και οπαδούπου μας πασάρουν οι αθλητικοί παράγοντες, οι πολιτικοί καιοι καθωσπρέπει αθλητικοί συντάκτες.) Παραμένει πάντως γε -γονός ότι ο φίλαθλος, ο οπαδός, όπως θέλετε πείτε τον, προ-τιμάει τις μπίρες και τις πίτσες από την καταπόνηση του σώ-ματός του, κι έχει κι από πάνω την απαίτηση από τους παί-κτες της ομάδας να μοχθούν για λογαριασμό του, λες και τουχρωστάνε από παλιά.

Είμαι ένας παναθηναϊκός που δεν του φτάνει να είναι πα-ναθηναϊκός – θέλει να είναι με πολιτικά ορθό τρόπο.

Είμαι ένας βάζελος που δεν του φτάνει να μισεί τον Ολυ-μπιακό – απαιτεί από τον εαυτό του να τον μισεί για τους σω-στούς ιδεολογικά λόγους.

Είμαι ένας τρελαμένος οπαδός που ελπίζει στη νίκη μέχριτην έσχατη στιγμή, μέχρι να ακουστεί το σφύριγμα της λή-ξης ή να ηχήσει η σειρήνα της γραμματείας.

Είμαι ένας παναθηναϊκός που δεν τον πειράζει η ομάδα ναχάνει πού και πού, αρκεί να παίζει ωραία μπάλα μέσα στο


γήπεδο· που δεν τον νοιάζει να φάει και δύο και τρία γκολά-κια, αρκεί να βάλει και μερικά – κι αν αυτά που βάζει είναικατά κανόνα περισσότερα απ’ όσα δέχεται, ακόμα καλύτερα.

Εντάξει, έχω ψηλώσει καμιά δεκαριά πόντους επειδή πή-ραμε –έπειτα από τόσα χρόνια– το Πρωτάθλημα, αλλά κατάβάθος δεν ψήνομαι από κάτι τέτοια. Όχι, όσο η αιώνια αντί-φαση ανάμεσα στον λαϊκό χαρακτήρα της ομάδας και στην ο-λιγαρχική ιδιοκτησία της από εκπροσώπους του μεγάλου κε-φαλαίου εξακολουθεί να υφίσταται.

Είμαι ένας βάζελος που δεν τον πολυνοιάζει επειδή η ο-μάδα έκανε τόσα χρόνια να το σηκώσει, αρκεί που είναι πρά-σινη, που πάει καλά στην Ευρώπη (εντάξει, που έχει και τηνομάδα μπάσκετ για να ρεφάρει). Αν είχε και μια διοίκησητης προκοπής, αν η ενδεκάδα ξεκίναγε πάντα από τον Σω-τήρη Νίνη, αν η Ακαδημία Ποδοσφαίρου ξανάρχιζε να βγά-ζει ταλέντα όπως παλιά, ε, τότε η ζωή θα έτεινε προς την τε-λειότητα.

Τα σπορ αποτελούν πολύτιμο κομμάτι της ζωής μου, καιο Παναθηναϊκός μια συλλογικότητα που με κάνει να νιώθωκαλύτερος, πιο σίγουρος και πιο δυνατός. Προσθέτει έντασηστη ζωή μου, χαρά, αισθητική απόλαυση, πλούτο συναισθη-μάτων, κώδικες επικοινωνίας με μια ευρύτερη κοινότητα. Κιεπειδή το άλλο κομμάτι του εαυτού μου, το απολλώνιο, είναιδοσμένο στο γράψιμο, ήταν μοιραίο αυτές οι δυο αγάπες νασυναντηθούν και να γίνουν μερικές φορές ένα. (Για να είμαι ει-λικρινής, αν με ρωτήσετε τι σημαίνει «απολλώνιο» δεν ξέρωνα σας απαντήσω με ακρίβεια – αρκεί που ξέρω τι είναι ο Α-πόλλων Αθηνών, δηλαδή της Ριζούπολης, που τα τελευταίαχρόνια τούς έπιασε η νοσταλγία των χαμένων πατρίδων και


τον λένε πια Απόλλωνα Σμύρνης. Που έχει πέσει τρεις κατη-γορίες δεν τους νοιάζει, το όνομα τους μάρανε, ώστε να είναιευθυγραμμισμένοι με την περιρρέουσα πολιτική ατμόσφαιραεθνικής παλιγγενεσίας – με τρύπιο παντελόνι όμως, ή μάλλονακριβώς γι’ αυτό.)

Όταν λοιπόν η αρθρογραφία πάνω στα πολιτικά τεκταινό-μενα αγγίζει το όριό της και στομώνει, συχνά καταφεύγωστον άλλο εαυτό μου, τον φίλαθλο, τον οπαδό, και αντλώ απόκει μεταφορές και αλληγορίες στην προσπάθεια να γίνω πιοκαίριος και πιο αποτελεσματικός. Απ’ αυτή τη διαδικασίαπροέκυψαν μερικά άρθρα στο περιοδικό Γαλέρα, ένα φιλόξενομετερίζι που δυστυχώς δεν υπάρχει πια (ευτυχώς που οι αγα-πημένες μας ομάδες δεν κλείνουν με την ίδια ευκολία πουκλείνουν τα αγαπημένα μας περιοδικά), απ’ όπου εκτόξευαόλμους κοινωνικής και πολιτικής κριτικής κατά πάντων. Αρ-γότερα μου δόθηκε κι άλλη ευκαιρία, όταν εκδόθηκε το αμι-γώς μπασκετικό περιοδικό AllStar Basket, όπου είχα την ευ-τυχία να πραγματοποιήσω ένα παλιό όνειρο και να γράφω επίενάμιση χρόνο, εβδομήντα βδομάδες, κάθε βδομάδα, την προ -σωπική μου στήλη για το μπάσκετ, με τον χαρακτηριστικότίτλο «Σπλιτ» (άλλη εμμονή κι ετούτη). Σ’ αυτές τις δύο κα-βάτζες θα καταφύγω μερικές φορές, κι απ’ αυτές θα αντλήσωλίγα αγαπημένα κείμενα και θα τα συνθέσω με άλλα, τωρινά,για να συμπληρώσω το παζλ της παναθηναϊκοφροσύνης μουπου είναι αυτό το βιβλίο, κράμα λατρείας και μίσους, ευωχίαςκαι θυμού. Όχι γιατί βαριέμαι να τα ξαναγράψω, αλλά γιατίδιατυπωμένα μέσα στην ένταση της συγκυρίας αποτυπώνουνμε μεγαλύτερη ενάργεια τη διαλεκτική σχέση ανάμεσα στοναθλητικό και τον πολιτικό εαυτό μου, κι ακόμα πιο πολύ την


αλληλεπίδραση ανάμεσα στον εικονικό πόλεμο που είναι τασπορ και στον πραγματικό που είναι η κοινωνία, η λογοτεχνία,η πολιτική – όλη η ζωή τελικά.

Μην περιμένετε λοιπόν σ’ αυτό το βιβλίο κουτσομπολιά,ούτε απόρρητο παρασκήνιο, ούτε εμβριθείς τεχνικές αναλύ-σεις. Αναζητήστε τα κίνητρά του αλλού: στην ποίηση που πε-ρικλείει μια τρίπλα, στην κοροϊδία που ενέχουν τα δημοσιεύ-ματα των αθλητικών εφημερίδων για τις επερχόμενες σπου-δαίες μεταγραφές, στην αλλοτρίωση που συνεπάγεται το γε-γονός ότι αγαπάς μια ομάδα που όμως ανήκει σε κάποιον άλ-λο και είναι έρμαιο των διαθέσεων και της προσωπικής στρα-τηγικής του, σ’ αυτό το κοντράστ αγάπης και συμφέροντος,αφοσίωσης και εκμετάλλευσης.

Όχι, μην πάει το μυαλό σας σε σιωπηλές πλειοψηφίες. Δενείμαι –κι ούτε υπήρξα ποτέ– ένας δήθεν «αγνός φίλαθλος»που έρχεται να διαφοροποιηθεί από τους «φανατικούς», απότους «οργανωμένους», από τους «οπαδούς». Όσο και αν κα-μώνεται ότι χρησιμοποιεί ωραίες διατυπώσεις –κουλτουριά-ρικες– για να εκφράσει αυτό που συνήθως λέγεται με οκτώ ε-παναλαμβανόμενες λέξεις εκ των οποίων η επικρατέστερη εί-ναι «μαλάκας», ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου δεν φιλοδο-ξεί να προβάλει ένα εναλλακτικό –τάχαμου ποιοτικό– πρότυ-πο φίλαθλου λόγου, ούτε ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί καλύ-τερα από κάποιον άλλο τους φίλους της ομάδας. Τον καημόμας ερχόμαστε να καταθέσουμε εδώ, τις προσωπικές μας α-πόψεις για το δέον γενέσθαι, το θυμό μας, το γαμώτο μας, μετην έξτρα φιλοδοξία ότι ίσως και να είναι ταυτόσημα ή παρα-πλήσια με το θυμό και αρκετών άλλων. Κι επειδή όλο ετούτοτο αλλόκοτο εγχείρημα παίρνει μορφή λογοτεχνική, αυτό δεν


πάει να πει ότι είναι πιο έγκυρο ούτε πιο ποιοτικό από το γα-μώτο και το άι σιχτίρ οποιουδήποτε άλλου.

Με αυτό τον άλλο, τον ακραιφνή φίλαθλο του καναπέ, ήμε τον φανατικό που έχει κάνει την κερκίδα δεύτερο σπίτιτου, ή, πάλι, με τον επαρχιώτη που λαχταράει να κατέβει μιαφορά στην Αθήνα να δει από κοντά την ομάδα, μπορεί να ο-μνύουμε στα ίδια είδωλα αλλά δεν γνωριζόμαστε, και ίσως δενσυναντιόμαστε στην πραγματικότητα πουθενά. Ζούμε στηναλλοτριωμένη πόλη μας, στα κουτάκια μας, καμωνόμαστε ό-τι ανήκουμε σ’ ένα σύνολο αλλά δεν επικοινωνούμε πραγμα-τικά, ζούμε σε κόσμους παράλληλους, στα δικά μας γκέτοπου μας έχουν επιβάλει η χωροταξία και ο καπιταλισμός.Και ξαφνικά ανακαλύπτουμε έκπληκτοι τον Άλλο, όπως το’παθα κι εγώ μια φορά, πριν από λίγα χρόνια, πηγαίνοντας α-νύποπτος να δω την αγαπημένη μου ομάδα σ’ ένα οριακόντέρμπι Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός με έπαθλο το πρωτά-θλημα του μπάσκετ, και βρήκα τη θέση μου πιασμένη απόπαρείσακτους –αν και ομοϊδεάτες– πιτσιρικάδες.

Την εμπειρία μου αυτή την αποτύπωσα στη στήλη μουστη Γαλέρα (τεύχος Νο 22, Ιούλιος 2007), πιάνοντας την ευ-καιρία απ’ τα μαλλιά για να κατασκευάσω μιαν αλληγορίαγια την Αριστερά και την αποξένωσή της από τις λαϊκές μά-ζες. Η στήλη ήταν πολιτικού περιεχομένου και ο διευθυντήςτου περιοδικού αντέδρασε: «Μα καλά, πώς και του ’ρθε τώρανα γράψει για τον Παναθηναϊκό;»

Το κομμάτι βρήκε μοιραία τη θέση του και στο βιβλίο ΗΑριστερά και ο κακός ο λύκος – Το γαμώτο ενός αριστερού.Και να τώρα που έρχομαι, άθλιος αντιγραφέας του ίδιου τουεαυτού μου, να το ξαναχρησιμοποιήσω, να το ανακυκλώσω σ’


αυτό το δεύτερο βιβλίο της ίδιας σειράς, γιατί είναι ο κοινόςκρίκος, γιατί είναι ένας άλλος τρόπος να βάλω μαζί τις δύομεγάλες –και φαινομενικά αντιφατικές– εμμονές της ζωήςμου, το κόκκινο και το πράσινο μαζί. Και να πω με διαφορε-τικό τρόπο, όπως θα το ξαναπώ –ξανά και ξανά– σ’ αυτό τοβιβλίο, ότι μπορεί να είναι κανείς ταυτοχρόνως και αριστερόςκαι παναθηναϊκός. Ας μου τη συγχωρήσουν αυτή την εμμονήοι αναγνώστες.

– Το γαμώτο ενός παναθηναϊκού


8R

Σχιζοφρένεια!

«Μπάρμπα, δεν πας καλύτερα απέναντι; Εδώ είναι επι-κίνδυνα!»

Ο εν λόγω μπάρμπας ήμουν εγώ. Και η προσφώνηση δενμου άρεσε καθόλου. Κανείς δεν με αποκαλεί μπάρμπα, ούτετα ίδια μου τ ’ ανίψια. Με αποκαλούν θείε, θείο, Χριστόφορε,μεγάλε. Μπάρμπα πάντως όχι.

Και να που τώρα είχα απέναντί μου ένα τσογλάνι, συνεπι-κουρούμενο από άλλα τσογλάνια, το οποίο αντιμετώπιζε μεσυγκατάβαση την παρουσία μου σ ’ αυτό το χώρο.

Ο χώρος ήταν η Θύρα 13 του κλειστού γηπέδου του οακα,στον 5ο τελικό των πλέι οφ του πρωταθλήματος μπάσκετ. Τοδιακύβευμα ήταν η αριθμημένη θέση Νο 6, στην 29η σειρά τουτμήματος 107, σχετικά με την κυριότητα της οποίας είχε προ-κύψει τεράστιο χάσμα αντιλήψεων.

Η προσωπική μου αντίληψη ήταν καθαρά ιδιοκτησιακή.Ας πούμε τα πράγματα με τ ’ όνομά τους: καπιταλιστική. Εί -χε να κάνει με τα 250 ευρώ που επένδυσα πέρσι το καλοκαίριγια να μπορώ να παρακολουθώ συστηματικά την αγαπημένημου ομάδα. Αλλά εδραζόταν και σε άλλη, πιο ηθική βάση. Όλητη χρονιά, όταν αυτά τα παιδάκια έτρεχαν στα ανοιχτά γήπε-δα παριστάνοντας το στρατό των ιδιοκτητών της ποδοσφαι-


ρικής ομάδας, εγώ ζέσταινα με συνέπεια τη συγκεκριμένηθέση.

Η αντίληψη του άλλου, πάλι, εκπορευόταν από μια βαθιάεδραιωμένη αίσθηση κοινοκτημοσύνης, την οποία σφυρηλα-τούσε η παρουσία ολόκληρης της αγέλης. Είχαν απλώσει απόνωρίς τα σύμβολά τους, είχαν κατοχυρώσει τη χρησικτησία μεσυνθήματα, τελετουργίες και τραγούδια – ποιος ξέρει, μπορείνα είχαν κιόλας κατουρήσει γύρω γύρω για να ορίσουν την πε-ριοχή τους. Η έννοια της αρίθμησης των θέσεων τους φαινόταναδιανόητη. Κάτι είχαν ακούσει για εισιτήρια διαρκείας, αλλάτο αντιμετώπιζαν όπως κάποιοι ορεσίβιοι ιθαγενείς την ύπαρ-ξη της απέραντης θάλασσας, κάπου μακριά. Κατά βάθος είχαντην πεποίθηση ότι υπήρχε, ήταν όμως κάτι πολύ μακρινό γιανα το πάρεις τοις μετρητοίς.

Ο απέναντί μου, ένας τύπος σαν δίφυλλη ντουλάπα, είχεμπερδευτεί. Θα μπορούσε να είναι και χειρότερα, αλλά τονπροβλημάτιζαν μερικά πράγματα: Η τεράστια κατ ’ αυτόνδιαφορά ηλικίας και το γεγονός ότι, παρά τα όσα μας χώριζαν–και ήταν πολλά–, υπήρχε ένα στοιχείο που μας ένωνε με α-κατάλυτους δεσμούς, ιδίως εκείνη τη μέρα και σ ’ εκείνο τομέρος. Κυρίως όμως το γεγονός ότι η παρουσία μου, οι τρόποιμου, η ίδια η ύπαρξή μου του ήταν εντελώς ακατανόητα.

Σήκωσε τα χέρια με απόγνωση και πήγε να κάτσει με το�

KASDAGLIS VAZELOS sel D Layout 1 06/05/2010 2:22 μ.μ....

Documents

Transcript of KASDAGLIS VAZELOS sel D Layout 1 06/05/2010 2:22 μ.μ....