KARIJES KOD DECE

Karijes je oboljenje tvrdih zubnih tkiva Nastaje dejstvom kariogenih mikroorganizama i

brojnih predispinirajućjih faktora Karakteriše ga izražen proces demineralizacije i

gubitak tvrdih zubnih tkiva Revirzibilan dok se na gleđi ili cementu ne stvori

kavitet

Ako se karijes ne tretira, javljaju se bolovi na fizičke i hemijske nadražaje

Komplikacije karijesa koje su praćene bolovima, mogu imati neželjene efekte: Odbijanje hrane Poremećaj sna i u ponašanju Narušavanje estetskog izgleda

Podela karijesaPrema denticiji Karijes mlečnih i stalnih zuba

Prema tkivu koje zahvata Karijes dentina, gleđi i cementa

Prema lokalizaciji Okluzalni, aproksimalni.Karijes vrata zuba i na nepredilekcionim mestima

Prema načinu napredovanja Penetrirajuci i podminirajuci

Prema dubini u odnosu na pulpu

Superficijalni, media i Profunda:- Caries profunda simplex- Caries profunda complicata

Prema brzini razvoja Akutni, hronični i zaustavljen

Prema nacinu pojave Primarni i sekundarni

Dijagnostika karijesa Dijagnostika u stadijumu bele mrlje omogućava

preventivno-profilaktičku terapiju Dijagnostika karijesa jamica i fisura je delikatna

procedura zbog pigmentacije Rana dijagnostika aproksimalnog karijesa omogućava

minimalnu preparacuju kaviteta i sprečava komplikacije sa promenama na pulpi

Vrste dijagnostike:

Vizelna metoda

Pomoću oštre sonde

Radiografska metoda

Električnim sprovođenjem

Prosvetljenjem

Laserskim zrakom

Separacijom zuba

Vizuelna metoda Pomoću ostre sonde Problem u dijagnozi

početne karijesne lezije i aproksimalnog karijesa

‘Bela mrlja’ se može dijagnostikovati zamenom pljuvačke vazduhom

Dijagnoza jamica i fisura je delikatna do nastanka kaviteta zbog pogmentacija

Koristi se tanka i oštra sonda

Kada se sonda zabode u razmekšali slog zubnog tkiva, siguno postoji karijesni proces

Problem kod početnih karijesnih lezija – jači pritisak dovodi artificijalnog kaviteta

Radigrafska metoda Retrokoronarno snimanje – jednim snimkom se mogu

proveriti aproksimalne strane vise zuba

Prosvetljavanjem Električnim sprovođenjem Zasnovana na pojavi

difrakcije svetla Zdrava gleđ se sastoji iz

gusto zbijenih kristala hidroksilapatita i svetlost normalno prolazi kroz nju

Kod karijesa dolazi do pojave poroznosti, u vidu zamucenja

Intaktna gleđ je dobar izolator

Slabiji prolazak struje nego kod karisnih zuba

Laserskim zrakom Aparat koji meri poroznost

gleđi Laserski zrak dolazi do dna

fisure, ako postoji poroznost dolazi do difrakcije, vraća se u aparat i beleži njihov intezitet

Laserska flouresencija

Elastična gumica se aplikuje između kontaktnih tačaka zuba

Nakon nekolika dana zubi su odvojeni i moguća je vizuelna kontrola

Separacijom zuba

Materijalima za uzimanje

otiske

K1 – klinički uočljiva karijesna lezija (bela mrlja)

K2 – uočljiv karijesni kavitet samo u gleđi

K3 – uočljiv karijesni kavitet u dentinu

K4 – uočljiv karijesni kavitet do pulpe

Označavanje karijesa

Terapija karijesa mladih stalnih zuba

Ista je i za decu i za odrasle Kod dece treba paziti na anatomsko-

morfološke karakteristike:

- Voluminozna pulpa

- Široki dentinski kanalići Preparacija kaviteta zavisi od:

- vrste ispuna

- vrste zuba

- lokalizacije i ekstenzije karijesa

Preventivna plomba(minimalna preparacija)

Predstavlja terapijsko-profilaktičku meru Najčešće se primenjuje na prvim stalnim

molarima Faze rada: anestezija, aplikacija

koferdama, uklanjanje karijesa, podloga na bazi GJC, aplikacija kiseline, ispiranje, postavljnje kompozitnog ispuna, prosvetljavanje kompozita, aplikacija zalivača fisura i ponovno prosvetljavanje, provera okluzije.

Alternativne preparacije u sanaciji aproksimalnog

karijesa Karijesna lezija na aproksimalnim

stranama stalnih molara i premolara sanira se:

- Klasicnom preparacijom II klase po Bleku i postavljanjem amalgamskog ispuna

- Slot preparacijom- Tunel preparacijom

Slot preparacija (sandučasta preparacija)

Karijesnoj leziji se pristupa otvaranjem marginalnog brida

Otvor se produbljuje sve dok ne propadne u karijesnu šupljinu

Ekstendira se vestibulooralno kako bi se uklonio karijesni dentin

Debljina ispuna ne sme biti manja od 2mm zbog očuvanja forme otpora

Formu retencije obezbeđuju: konvergentnost bočnih zidova,gingivalni zid se preparise konkavno i supragingivalno i dovoljna dubina kaviteta meziodistalno.

Tunel Preparacija Uklanjanje aproksimalnog karijesa sa okluzalnim

pristupom Indikacija za rad – ako je ocuvana kontaktna tacka

i okluzoaproksimalni greben ima vecu debljinu od 2mm

Uklanjaju se samo potpuno uništene zubne strukture, postiže se znacajno ocuvanje zdrave zubne supstance, a problem predstavljaju loša preglednost i loša adaptacija plombe u aproksimalnom delu.

Faze rada

Retrokoronarni snimak Određivanje kontaktnih tačaka Pristup aproksimalnom karijesu sa okluzalne

površine u predelu transferzalne fisure Proširivanje otvora kaviteta zbog bolje

vidljivosti Uklanjanje inficiranog i razmekšalog dentina Toaleta kaviteta i postavljanje ispuna (tečni

kompozit)

Restaurativni materijali Amalgami, GJC, kompomeri, kompoziti, tečni

kompoziti idr. GJC - nedostaci: nisu efikasni u inhibiciji

demineralizacije i forsiranju remineralizacije, loše mehanicke osobine, pokazuju različit stepen mikrocurenja.

Kompoziti – dobro marginalno zaptivanje Tečni kompozit – još bolja marginalna adaptacija

Karijes mlečnih zuba

Ako se ne leči, infekcija se širi dalje na pulpno i paradontalno tkivo i dovodi do nastanka dentogene infekcije.

Hronična infekcija oko jednog ili više zuba može lokalno oštetiti klice stalnih zuba u razvitku.

Karakteristike karijesa mlečnih zuba

Rana pojava Akutan tok Brza progresija Česta pojava komplikacija karijesa

Lokalizacija karijesa mlečnih zuba

Jamice Fisure Aproksimalne strane Vratni delovi zuba sa vestibularne strane

Terapija karijesa mlečnih zuba

Terapija mora biti: Brza Efikasna Bezbolna

Terapija karijesa mlečnih zuba

Karijesni mlečni zubi se moraju plombirati ili izvaditi.

Plombiranje mlečnih zuba se razlikuje od plombiranja stalnih zuba zbog različite morfologije

Ako se za materijale za trajne ispune koristi glas-jonomer cementi, kompomeri, kompoziti, kavitetu treba dati ovalni (kruškast) adhezivni oblik

Terapija karijesa mlečnih zuba

Klasična preparacija II klase po Bleku na mlečnim zubima za postavljanje amalgamskog ispuna je kontraindikovana jer kada bi se poštovali Blekovi principi, došlo bi do otvaranja pulpe zbog njene voluminoznosti i jako izraženih rogova.

Terapija karijesa mlečnih zuba plitkih kaviteta

Plomba se može aplikovati bez podloge Ako se prema pulparnom zidu nalazi

tanak sloj dentinski sloj, onda se obavezno mora zaštititi podlogom na bazi kalcijum-hidroksida ili glas-jonomer cementa.

Terapija karijesa mlečnih zuba dubokih kaviteta

Tretman dubokog karijesa mlečnih i stalnih zuba dece je sličan

Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničkog pregleda, subjektivnih simptoma i pomoćnih dijagnostičkih testova

Bol traje koliko i nadražaj, nema spontanih bolova

Indirektno prekrivanje pulpe mlečnog zuba

Najdublji slojevi karijesnog dentina su inficirani malim brojem kariogenih bakterija, tako da se, nakon uklanjanja mase zaraženog i raspadnutog dentina, može ostaviti sloj razmekšalog dentina koji prekriva pulpu

Na taj sloj nanosi se tanak sloj kalcijum-hidroksida koji uništava preostale mikroorganizme i promoviše stvaranje reparatornog tercijarnog dentina. Posle toga aplikuje se glas-jonomer podlog i definitivni ispun u istoj poseti

U slučajevima kada se ustanovi da je pulpa inficirana, treba uraditi endodonski tretman

Indikacije za fabričke čelične krunice

Aplikuju se u slučajevima kada je urađena amputacija pulpe ili je zub vitalan ali je karijes razorio veću količinu tvrdih zubnih tkiva

Indikacije su restauracija velikih karijesnih lezija na molarima, sanacija cirkularnog karijesa, zbrinjavanje strukturnih anomalija zuba, nakon endodonskog zahvata, u interceptivnoj ortodonciji za izradu fiksnih čuvara prostora.

Prednosti fabričke čelične krunice

Adekvatno restauriše funkciju zuba Potpuno prekrivaju sve površine kliničke

krunice, čime se onemogućava pojava karijesa drugih površina,

Nije potrebna obimna redukcija zubnog tkiva

Nije potrebno angažovanje zubne tehnike

Etiologija cirkularnog karijesa

Etiologija nastanka je nepoznata Javlja se u 8% do 12% dece Nastaje izlaganjem mlečnih zuba

zaslađenom mleku, šećeru, zaslađenoj hrani, voćnim sokovima, slatkim pićima

Karakteristike cirkularnog karijesa

Javlja se vrlo rano Lokalizacija u vratnom delu zuba Brza progresija Rana pojava komplikacija Zahvata veći broj zuba Protiče bez subjektivnih tegoba Bolovi se javljaju zbog širenja infekcije

Posledice cirkularnog karijesa

Rani gubitak velikog broja mlečnih zuba može uzrokovati poremećaj: Ishrane Govora Razvitka vilica Nicanja stalnih zuba Dentofobiju Estetski izgled deteta Nepovoljan psihički razvitak deteta

Preventivna terapija cirkularnog karijesa

Korigovanje loših navika u ishrani Primena dobrog higijensko-dijetetskog

režima Primena fluorida Česti stomatološke kontrole

Terapija cirkularnog karijesa

Terapija zavisi od momenta javljanja lekaru, odnosno progresije oboljenja i ona može biti: Konzervativna

(podrazumeva preparaciju kaviteta i plombiranje ili primenu endodonskog tretmana)

Konzervativno-protetska Hirurška

(zubi koji se ne mogu sačuvati treba ekstrahovati)

Ako nedostaje veći broj zuba može se uraditi protetsko zbrinjavanje što podrazumeva izradu parcijalnih proteza.

Alternativne metode u sanaciji karijesa

Vazdušna abrazija - uklanja se karijesno zubno tkivo vazdušnim mlazom sa česticama aluminijum-trioksida.

Ultrazvučna i zvučna abrzija - visoko frekfentivni aparati za uklanjanje kamenca mogu da se upotrebljavaju i u preparaciji kaviteta, ali njihova klinička upotreba nije efikasna.

Terapija karijesa Ozonom – aparat koji stvara ozon i omogućuje njegovu primenu u terapiji karijesa, eliminacijem mikroorganizama.

Terapia karijesa Karisolvom – sastoji se od dva gela na bazi karboksimetil-celuloze, koji se mešaju neposredno pred upotrebu. Razmekšavaju dentin, koji se specijalnim instrumentima uklanja.

Terapija karijesa laserom – koristi se kod preparacije kaviteta i frenektomije. Zbog velike brzine kojom laser pogađa zubnu supstancu ova metoda je bezbolna.

HVALA NA PAŽNJI!