Karibu 148 nederlands

1KBA I KARIBU 148 I oKtoBeR, novemBeR, decemBeR 2012

Kadervorming voor Afrikanen

Vooruitgangstraat 333/03 B-1030 Brussel (België) - Tel. 02 201 03 83 • Fax: 02 205 17 39 E-mail: [email protected] - www.kba-foncaba.be

oktober, november, december 2012

Nr. 148België/Belgique

P.B./P.P.9099 GENT X

BC 10999KBA

EEn AndEr Congo is mogElijKHET VOLK ZET DOORAfgiftekantoor Gent X - P602401 4de kwartaal 2012

KAribu

2 3KBA I KARIBU 148 I oKtoBeR, novemBeR, decemBeR 2012 KBA I KARIBU 148 I oKtoBeR, novemBeR, decemBeR 2012

De winter, donkere dagen. De bomen hebben hun blade-ren verloren, de natuur lijkt dood. Maar ze weet dat ze zal herleven, de lente kondigt zich aan.

De oorlog in Syrië, in Palestina, in Congo, donkere dagen. De bevolking leeft in angst, ze moet vluchten, ze weent over haar doden. Maar Kerstmis is nabij, het feest waar het lied “Vrede op aarde aan de mensen van goede wil” weerklinkt.Soms hebben we de indruk dat die “goede wil” er niet is. De wil van sommige politieke en economische machten ontbreekt. Toch staat de bevolking recht en organiseert zich.

Congo lijdt, donkere dagen. Niets schijnt te gaan. De bevolking leeft in uiterste armoede en onrechtvaardigheid. Maar ze weet dat dit gaat veranderen, ze laat de armen niet zakken. Een ander Congo is mogelijk. bovendien ziet ze dat haar zussen en broers in het buurland een ander burundi opbouwen.

beste sympathisanten, beste vrienden, het is dank zij u, dank zij uw steun, dat KbA haar partners in Afrika kan ondersteunen in hun engagement om een ander Congo en een ander burundi te blijven opbouwen.

Wij danken u van ganser harte voor de solidariteit die u ons blijft betuigen. Oprechte dank voor uw vrijgevigheid.

Zalig kerstfeest en een gelukkig 2013.

Luc bonteVoorzitter

inhoud voorwoord

3 Voorwoord

inlEiding 4 is een ander Congo mogelijk? 8 Congolese bevolking wil vooruit

EConomiE 12 Een Congolees economisch relanceplan

jUsTiTiE 14 Werken aan een sterkere rechtsstaat 17 Een Congo met respect voor de mensenrechten is nog mogelijk

VroUwEnrECHTEn 22 Gelijkheid tussen Congolese vrouwen en mannen 24 Slotverklaring van de vrouwen in Kinshasa

ondErwijs 27 Het onderwijs: hoeksteen voor een nieuw Congo 29 Een school voor het leven

54 KBA I KARIBU 148 I oKtoBeR, novemBeR, decemBeR 2012

enige aanwezigheid of steun van de Staat. Zij nemen zelf hun verantwoordelijkheid en hebben hun eigen vaardigheden en acties ontwikkeld, naarmate de autoritei-ten zich van hun verantwoordelijkheden en hun beloften tegenover de bevolking ontdaan hebben. We hebben gezien hoe zij zich organiseren en strijden tegen de verschillende vormen van onderdrukking en tegen de talrijke geweldplegingen die door binnen- en buitenlandse actoren be-gaan worden. Want, de Congolezen willen in waardigheid en in vrede met hun buren leven, hoewel de politici van die buren hun jammer genoeg niet hetzelfde gunnen.

dE CongolEZEn wACHTEn oP VErAnTwoordElijKE lEidErsWat nog ontbreekt aan dit Congo dat de Congolezen mooier dan voorheen willen maken, is een verantwoordelijk leider-

huizen en breiden woonwijken zich uit, want iedereen is gehecht aan zijn territo-rium, aan zijn stad, aan het land. De Staat bouwt geen steden, maar toch ontstaan ze en breiden ze zich uit, met de nodige infrastructuren en diensten.

De steden bukavu en Goma lijken op echte badsteden die voortdurend door de inwoners worden heraangelegd. Ze hebben geleerd de krijgsheren en de aan-vallers te tarten die niet ophouden deze steden, vanuit naburige landen, te plun-deren en hun infrastructuur te vernielen. Scheepswerven die open gehouden wor-den door jongeren, die nooit naar scholen voor scheepvaartconstructie zijn gegaan, laten elk jaar prachtige schepen op het Kivumeer te water en bevorderen zo het verkeer tussen bukavu en Goma.

CongolEZEn Vol CrEATiViTEiT in de dorpen organiseren de landbouwers zich reeds vele jaren in vakverenigingen ter ondersteuning van nieuwe initiatieven, in producentenverenigingen en in coöpe-ratieven, om hun productie te verhogen en te verkopen. Zij bevoorraden de lokale markten met basisvoedingsmiddelen, en dit ondanks de beperkingen door de on-veiligheid en de oorlogen, door de wis-selvalligheden van het klimaat en door de massale invoer van levensmiddelen die gratis verdeeld worden door een noodhulppolitiek zonder strategie noch duurzame visie.

De creativiteit van de Congolezen raakt alle sectoren binnen de natie. Ze zijn ac-tief in de productie en de verdeling van energie en water, en dit tegenover een elektriciteitsmaatschappij van de Staat die het ene fiasco na het andere opstapelt en een nationale maatschappij voor water-verdeling die alleen belangstelling toont voor de grote steden. De Congolezen her-stellen de wegen en openen er nieuwe. Zij openen scholen en ziekenhuizen zonder

dE CongolEZEn, EEn dYnAmisCH En ijVErig VolK Het leven kan gemakkelijk verbeteren in-dien het politiek-administratieve kader kan-sen biedt die aan een natie toelaten haar mogelijkheden te benutten ten gunste van iedereen, indien iedereen dezelfde kansen krijgt en de immense bestaande talenten benut worden. Wanneer men kijkt naar de talrijke initiatieven die Congolezen her en der ontwikkelen, in alle provincies, in allerlei domeinen, en wanneer men zich

bewust wordt van het feit dat zoveel pres-taties elke dag verwezenlijkt worden, dan beseft men welke mate van creativiteit en vastberadenheid een volk toont om vooruit te komen en de talrijke hindernissen die doorheen het verhaal van dit land liggen, op te ruimen.

in Noord- en Zuid-Kivu, en in andere provincies van het land, bouwen de Con-golezen hun steden, zelfs in situaties van onrechtvaardige oorlogen die van buitenaf worden opgedrongen. Her en der, groeien

is een ander Congo mogelijk? Een titel die ongetwijfeld een beetje uitdagend klinkt, want Congo zal altijd hetzelfde en unieke land blijven, een normaal land zoals de andere. Er zal geen ander Congo, opgelegd door het buitenland, zijn. de Congolezen moeten zo’n manoeuvre weigeren, zoals ze dat al lang doen. Toch moet de mogelijk-heid van een ander Congo de wens en de inzet van iedereen blijven, opdat de levensvoorwaarden van de bevolking beter zouden worden, binnen datzelfde en unieke Congo, binnen zijn grenzen en met zijn culturele verscheidenheid.

Bukavu en Goma lijken op echte badsteden.

De Congolezen zijn een ondernemend volk.

Congo door een zonnebrilEen ander Congo is mogelijk

KBA I KARIBU 148 I oKtoBeR, novemBeR, decemBeR 2012


Telkens het volk daartoe de kans kreeg, strafte het onbekwame leiders af.

EEn gEmisTE KAnsin plaats van lessen te trekken uit de laatste mislukte verkiezing van november 2011, de politieke machten te verzoenen en het land rond een gemeenschappelijk maatschappelijk project te verenigen, wordt het land opnieuw belaagd door een nieuwe opflakkering van geweld, een nieuwe oorlog met dezelfde actoren en hun zelfde agenda. Deze wil verhinderen dat het Congolese volk zich organiseert en dat het de gewenste reële sociale transformatie bereikt.

Wat nog ontbreekt voor een sterk Congo, waar iedereen geniet van de grondwettelijke vrijheden en rechten, is die mobiliserende kracht voor het werk, voor het algemeen belang, voor een recht-vaardige rechtspraak, een kracht die de kleine lokale overwinningen, de immense initiatieven en de realisaties van de be-

schap, dat bedachtzaam en sterk vader-landslievend is, een politiek leiderschap dat het hoger belang van de natie op het voorplan zet, omdat het zeer com-petent, materieel volledig belangeloos en helemaal aan de republikeinse waarden toegewijd is.

Een dergelijk leiderschap, dat is wat de Congolezen sinds tientallen jaren ver-wachten en eisen. Zij uitten meermaals, duidelijk en uitvoerig, hun eisen, om te beginnen tijdens de Soevereine Natio-nale Conferentie en tijdens de verkiezin-gen van 2006 en 2011. Helaas werden deze eisen voor een verantwoordelijke, nationalistische en niet-corrupte politieke klasse, voor een echte democratie en een rechtsstaat altijd hetzij gesmoord in bloed, hetzij tegengehouden door plunder- en uitbuitingsoorlogen, door staatsgrepen of door compromitterende akkoorden.

deze van 2006 helemaal niet benaderd. Dat zijn echte signalen dat dit volk hun-kert naar een mooier Congo, dat beter geleid wordt en dat binnen het bereik van alle Congolezen ligt. Maar dat zijn ook signalen dat de “Congolese Lente”, vroeg of laat, morgen of over enkele jaren zal komen. Deze “lente” zal hard zijn voor de leiders van vandaag, die door rijkdommen en eerbewijzen verblind worden, terwijl de armoede onverbiddelijk is in een land dat zo goed van natuurlijke grondstoffen voorzien is. Die lente is onomkeerbaar en zal op zijn Congolees en zeker vreedzaam komen. Maar ze zal vastbesloten zijn om de middelmatigheid en het egoïsme weg te vegen.

Patient Bagenda, algemeen secretaris van het Anti Bwaki Comité (CAB), Bukavu, oktober 2012.

volking bundelt met een algemene wil tot nationale vooruitgang. Want het volstaat dat de Staat zijn deel van het contract bijdraagt door werkelijk, overal en altijd, op een rechtvaardige en duurzame wijze, te investeren in basisinfrastructuur, door de corruptie en de verduistering van geld –kwalen die eerder begunstigd worden door de elite van het land– werkelijk te bestrijden, door de straffeloosheid weg te werken en door werkelijk openbare dien-sten in te richten. Dit zijn katalysatoren voor een echte politieke wil tot ontwikke-ling. Dat alles zou volstaan opdat Congo van de grond komt en waardig in het hof van de groten binnentreedt!

VErgis U niET!Sommigen zouden nogal vlug kunnen be-weren dat het Congolese volk naïef is, en dat het het leiderschap heeft dat het verdient. Zoiets beweren is teken geven van kwade trouw, is de weerstand van dit volk in de loop van heel zijn geschie-denis miskennen, is vergeten dat het gedrag en de daden van de Congolese politieke elites steeds meer voldeden aan de verwachtingen van buitenlandse militair-economische machten dan aan die van de Congolezen. Want heeft het volk, telkens het daartoe de kans kreeg, die vaak zelfverklaarde en eerder extraverte leiders niet afgestraft? in de provincies in het oosten van het land, hebben bijna 90 % van de afgevaardigden uit 2006 hun mandaat niet kunnen hernieuwen, omdat zij zich verwijderd hadden van hun kiezers. in dit deel van het land, heeft de score voor de hoge magistratuur van het land

“Wat nog ont-breekt aan dit

Congo is een verant-woordelijk leiderschap.

9KBA I KARIBU 148 I oKtoBeR, novemBeR, decemBeR 2012 8 KBA I KARIBU 148 I oKtoBeR, novemBeR, decemBeR 2012

de verder gelegen markten kwijtraken, bij gebrek aan wegen. Een vrachtwagen die naar Ngando, Sungwe, Nzibira of Lu-hago rijdt, doet er 12 tot 20 uur over om een afstand van 25 tot 30 km af te leggen wanneer het geregend heeft. En uiteindelijk durft geen enkele vrachtwagen-chauffeur die helse wegen gebruiken. De productie verrot op enige afstand van de stad en van de verbruikerscentra en dat terwijl de stadsbewoners met ingevoerde producten gevoed worden. De talrijke on-gerechtvaardigde barrières die overal in de dorpen opgesteld zijn, moeten verdwij-nen, want zij ontmoedigen de productie. Mensen, die reeds arm zijn en moeilijk leven, verliezen er grote hoeveelheden van hun oogst en van hun geld. Het lijkt alsof de soldaat moet leven op de kap van de burger die hij onveilig maakt in plaats van te beveiligen.

KlEinE KrEdiETEn EErdEr dAn TAKsEnDaar waar de landbouwers en de produ-centen trachten hun uitbatingen te ver-groten, kiosken trachten te openen, een molen of een kleine artisanale werkplaats te installeren, komen talrijke diensten als

van Mwenga erin geslaagd de rijstteelt weer te hernemen en hun eigen paddy in het dorp om te vormen. in bugobe, Ciherano en Nzibira, zijn de gezinnen erin geslaagd de productie van de graange-wassen gevoelig te vermeerderen dankzij de molens die er door AibEF geïnstal-leerd werden en die door burgercomités beheerd worden. in Sungwe, Ngando, Kaniola, Nzibira en Luhago vermenigvul-digen zich de geiten die er door AibEF geleverd werden en kunnen de gezinnen hun kinderen dankzij de kleinveeteelt weer naar school sturen.

dE AUToriTEiTEn moETEn dE VEiligHEid VErZEKErEnDergelijke resultaten kunnen uitgebreid en overal veralgemeend worden door zich te voegen bij de talrijke inspannin-gen die door andere organisaties gele-verd worden om een reële ontwikkeling vanuit de basis tot stand te brengen, op voorwaarde dat de overheid en het poli-tiek kader hervormd worden. Een Congo waar het goed is om te leven is mogelijk, met als voorbeeld de waargenomen suc-cessen in de dorpen, als de autoriteiten de vrede en de veiligheid voor iedereen en overal verzekeren. Dit zijn de eerste voorwaarden zonder dewelke Congo niet uit de ellende zal geraken. En zij vormen de eerste test en de basis voor de erken-ning van het politiek gezag.

dE VErKEErswEgEn, EEn nACHTmErriEDe toegangswegen zijn een nationale lij-densweg in de dorpen. De boeren van Sungwe en Ngando willen graag wat meer paddy produceren, die van Nzibira, Ka-niola, Chulwe, … kunnen grote hoeveel-heden maniok en maïs leveren. Jammer genoeg zijn zij onderworpen aan een over-levingslandbouw, aan zwakke producties, want zij kunnen hun overschotten niet op

in de loop van de laatste jaren, is deze algemene armoede nog erger geworden door de oorlogen en de plunderingen, die vandaag overigens voortduren, en door de onophoudelijke verplaatsingen van families die de onveiligheid en de aanvallen van de militairen en gewapende bendes ontvluch-ten. Ze is ook verergerd door de puncties op de oogsten en het magere familiale inkomen, die gedaan worden aan de tal-rijke barrières die soldaten op de wegen oprichten. De politiek van voedselbedeling en andere humanitaire hulp zonder visie op duurzame actie en de gevolgen van de klimaatsverandering hebben eveneens bijgedragen tot de ellende die voortaan overal heerst.

EEn VolK dAT VAsTBEsloTEn is UiT dE EllEndE TE gErAKEnHet werk dat in de dorpen verwezenlijkt werd door AibEF (Steun aan de initiatieven voor het familiaal welzijn) en door andere organisaties voor duurzame ontwikkeling, en de waargenomen resultaten ervan tonen nochtans aan dat een ander Congo mogelijk is. De Congolezen zijn helemaal geen lui en bedelend volk, maar eerder

een volk dat zijn geschiedenis wil maken. Het is immers vastbesloten uit de hui-dige slechte levensomstandigheden te geraken.

EEn KlEin dUwTjE in dE rUg doET wondErEnDe boeren uit de gebieden Kabare, Mwenga, Walungu en Kalehe, die sa-menwerken met AibEF, tonen een sterke vastberadenheid om te leven en zich te ontplooien. Met wat basisgrondstoffen (zaden, landbouwwerktuigen, dieren voor de kleinveeteelt…) en uitrusting (lokalen, molen, schiller), vinden arme families hun glimlach weer tijdens de oogst, alsook in de inkomstgenererende activiteiten of met hun kleinveeteelt. Dankzij een kleine steun in uitrusting en zaden, zijn de landbouwers

Congolese bevolking wil vooruit

reeds meerdere jaren zijn de Congo-lezen bang. Ze leven in onveiligheid en onzekerheid over de volgende dag. in onmacht maakt de bevolking, in de steden en in de dorpen, de vernieling van het land mee, het verdwijnen van de wegen, de armoede die zich zowat overal vestigt. de mensen worden arm, bij gebrek aan tewerkstelling en aan inkomen.



aasgieren neerstrijken en werpen zich op hun prooi, door de taksen en de plagerijen te vermeerderen. uiteindelijk, kunnen die initiatieven geen vooruitgang boeken en kan geen enkele betekenisvolle productie

verwezenlijkt worden. Dat bevordert de onzekerheid van de voedselbevoorrading en de armoede. Nochtans heeft de bevol-king in een land met een chronisch tekort aan voedsel en strenge armoede nood aan een duwtje vanwege de overheid, in de vorm van kredieten onder gunstige voorwaarden en van een aansporend kader. De Staat moet concrete steun-maatregelen toekennen aan initiatieven die de gevolgen van de klimaatsveran-dering willen verzachten, meer bepaald programma’s voor herbebossing.

Vandaag voelen de landbouwers nog niet dat zij gestemd hebben. Ze vragen zich nog steeds af: “Wanneer zal het land vrede kennen? Wanneer zullen de verkozen leiders zich aan ’t werk zetten? Wanneer zullen ze een einde stellen aan de miserie en de totale verlatenheid waarin wij ondergedompeld zijn?” Maar de verandering is mogelijk, de bevolking verwezenlijkt deze op kleine schaal. Wat nog ontbreekt is de politieke wil van de overheid.

Angèle Bahige, uitvoerend secretaris van AIBEF, Bukavu, november 2012.

“Het werk dat AIBEF verwezen-

lijkt, toont dat een ander Congo mogelijk is.

Kerstdag en nieuwjaar, een donkere koude wintermaand, maar toch gezellige en deugddoende familiedagen. Kerstbomen, lichtjes, kaarsjes, lekker eten, een wijn-tje, wenskaarten. Vrede en geluk wensen we mekaar toe, met een geschenk uit genegenheid of vriendschap.Ondertussen is het ook kerstdag voor miljoenen mensen in Afrika die in extreme armoede leven, die uitgebuit worden, die geen menswaardig bestaan hebben. Zo-als in het kerstverhaal in het evangelie, is er voor hen ‘geen plaats in de herberg’. Lokale verenigingen, partners van KbA, in burundi, burkina Faso en Congo, sen-sibiliseren de mensen in de dorpen en de stadswijken opdat ze zich zouden orga-niseren om samen hun lot in handen te nemen. Zij geven vormingen en komen op voor hun rechten. KbA wil deze partners verder ondersteunen, partners die de mensen aan de basis hun waardigheid terugschenken en hen een toekomstperspectief geven. KbA heeft uw steun nodig om dit te verwezenlijken. Een mooi kerstcadeau wordt dat! Gebruik het overschrijvingsformulier in deze KARIBU.

Uw CAdEAU mAAKT HET VErsCHil.

dAnK, dUiZEndmAAl dAnK.

13KBA I KARIBU 148 I oKtoBeR, novemBeR, decemBeR 2012 12

X


Een nieuwe vorm van inkomsten: de produc-tie van ananassap.

taksen voor de producenten af te schaf-fen want deze ontmoedigen hen in hun intense werk, en aan de gemeenschap rekenschap te geven van het gebruik van de belastingfondsen, wat vanzelfsprekend is voor het goede beheer van de openbare gelden. ik stel anderzijds voor de compe-tenties van de lokale gezagsdragers in het beheer van de openbare zaak te verster-ken. ik vraag tegelijkertijd aan de bevolking om als verantwoordelijke burgers en via de structuren van het maatschappelijke middenveld, een controle uit te voeren. ik ben van oordeel dat deze taksen in geen enkel geval de economische pro-jecten mogen hinderen en dat ze voor het gemeenschappelijk welzijn gebruikt moeten worden.

Om de sociale en solidaire economie te bevorderen, zou ik de verenigingen stimuleren om inkomstengenererende activiteiten te ontwikkelen (AGr), micro-kredieten toe te kennen en ontwikkelings-coöperatieven te organiseren.

Emérence Nsonga, uitvoerend secretaris van het Centrum Bamamu Tabulukayi, Kananga, oktober 2012.

VoorBij dE oVErlEVingsEConomiE indien ik beslissingsmacht had, dan zou mijn doel zijn de activiteiten van de lokale verenigingen formeel te maken en ervoor te pleiten dat de regering van de D.r. Congo deze organisaties zou steunen. Ze zouden zich samen moeten inzetten, in synergie werken, om in elke regio economische activiteiten te verwezen-lijken die de levensvoorwaarden van de bevolking zouden kunnen verbeteren. Het komt erop aan een sociale economie op te zetten, die de “overlevings”-economie overtreft om te komen tot een solidaire rente-economie. in dit kader, is het nodig activiteiten die voedingsproducten verwer-ken, te steunen en de commercialisering van de producten van het platteland naar de steden te vergemakkelijken en omge-keerd. in dit perspectief zou ik de nodige maatregelen treffen om het wegennet, waarvan de huidige toestand rampzalig is, te herstellen.

dE CoÖPErATiEVEn Als prioritaire maatregelen die moeten getroffen worden, stel ik voor dat de technische diensten van de Staat zouden

52 jaar na haar onafhankelijkheid functioneert de economie van de d.r. Congo slechts op kleine schaal, zij blijft embryonaal. Er is geen enkel teken van herstel van het economisch apparaat merkbaar, tenzij in de mijnsector waar grote buitenlandse ondernemingen neergestreken zijn om grote zaken te doen die de Congolese bevolking, die in de armoede blijft leven, niet ten goede komen. de landbouw die het tegengewicht zou moeten vormen, wordt helemaal verdrongen ten voordele van de mijnen. Er worden vele informele economische initiatieven genomen door de lokale verenigingen, die dikwijls gesteund worden door internationale partners.

Een Congolees economisch relanceplan


“Het komt erop aan een sociale

economie op te zetten, die de overlevingseco-nomie overtreft.

samenwerken met de lokale organisaties, om zo een gemeenschappelijke regionale politiek na te streven. Men zal gronden moeten toekennen, vooral aan de vrou-wen, en grondstoffen om zo de landbouw-productie te verhogen en te verbeteren. ik vraag aan de lokale overheid bepaalde

15

BURUNDIEEN LAND IN ONTWIKKELING

X

KBA I KARIBU 148 I oKtoBeR, novemBeR, decemBeR 2012 14 KBA I KARIBU 148 I oKtoBeR, novemBeR, decemBeR 2012

bijschrift

(parlementaire) controle onderworpen worden om hun praktijken te zuiveren.

•de oprichting en/of versterking van de nationale Commissies voor de Mensenrechten, voor de Strijd tegen corruptie en voor de Toepassing van het principe van gelijke vertegenwoor-diging van mannen en vrouwen binnen de instellingen van de republiek.

•de uitvaardiging van een wet die een waarheids- en Verzoeningscommis-sie opricht, net als een wet die ge-specialiseerde kamers invoert om te oordelen over de schendingen van de Mensenrechten en de internationale misdaden die vóór de oprichting van het internationaal Strafhof (iSH) begaan werden. Dit is nodig in afwachting van het moment waarop de onafhankelijk-heid van de Congolese rechter effectief gerealiseerd wordt.

•de uitvaardiging van een wet die de

de magistratuur en het versnellen van de oprichting van het Grondwettelijk Hof om het respect voor de Grondwet door alle machten en alle instellingen van de republiek beter te verzekeren.

•Het samenroepen van de generale staven van landsverdediging en Vei-ligheid om de situatie van het leger, van de nationale Congolese politie en van de inlichtingendiensten te evalue-ren. Deze moeten werkelijk apolitiek en republikeins worden, De inlichtin-gendiensten moeten aan een politieke

De Congolese bevolking vraagt democratische instellingen.

“Men moet de rechter en de wet

weer in het centrum van het Staatssysteem plaatsen.

Vandaag de dag zijn vele Congolezen ontmoedigd. dit gevoel komt tot uiting door een schertsende opmerking die de inwoners van Kinshasa graag maken aan het adres van de ijverige burgers die denken een uitzondering te vormen op de algemene regel van omkering van waarden: “Yo nde okobongisa mboka oyo ?” (lingala voor: “ga jij dit land op orde stellen?”). de meerderheid van de Congolezen heeft de hoop op “een beter Congo” verloren. dat is niet hun fout.

Werken aan een sterkere rechtsstaat


De hoop op een beter Congo is vervlogen door de institutionalisering van het slechte beheer van de Staat door zijn leiders. bij-gevolg heeft de bevolking haar vertrouwen in hen verloren; ieder probeert voortaan zijn leven op zijn manier te redden zonder zich te bekommeren om het algemene be-lang. Zo wordt Congo ontwricht en ontwik-kelt het zich al 50 jaar slechts langzaam. Kunnen we in deze context zeggen dat we veroordeeld zijn tot de afdaling naar de hel? Wij denken van niet. Een ander, beter Congo is mogelijk.

TwEE HisTorisCHE momEnTEnEr zijn twee momenten in de geschiedenis van de D.r. Congo geweest waarop de Congolezen samen gekomen zijn om een diagnose van de situatie op te maken en beslissingen voor de toekomst te nemen. Tijdens de jaren 1991-1992 vond de Soe-vereine Nationale Conferentie plaats, en in 2003 de intercongolese Dialoog. Deze twee episodes in de geschiedenis van het land lieten de Congolezen toe in eer en geweten beslissingen voor een beter leven voor iedereen te nemen. Jammer genoeg ontbrak vaak de opvolging door de afwezigheid van een eindverantwoor-delijke. Twintig jaar na de Soevereine Na-tionale Conferentie en negen jaar na de

intercongolese Dialoog, hebben we in de praktijk geen stap vooruit gezet.

HET VErTroUwEn VAn dE BE-VolKing HErsTEllEnDe situatie in Congo is in feite symptoma-tisch voor een zwakke rechtsstaat. De rechter, die de leiders moest herinneren aan hun grondwettelijke plichten tegen-over de natie, heeft zijn macht verkwan-seld en heeft zo voor de vestiging van de chaos gezorgd. Om aan deze situatie te verhelpen, moet men de rechter en de wet weer in het centrum van het Staats-systeem plaatsen. Maar daarnaast zijn nog enkele bijkomende maatregelen nodig. Sommigen moeten bij voorrang genomen worden om het vertrouwen van de bevol-king in haar leiders te herstellen:

•de oprichting van een interministe-rieel comité dat de beslissingen van de Soevereine Nationale Conferentie, van de intercongolese Dialoog en van de Conferentie van Goma moet opvolgen, zodat de grote onderwerpen van natio-naal belang geleidelijk in de toekomstige regeringsprogramma’s geïntegreerd worden.

•Het verzekeren van de effectieve on-afhankelijkheid van de Hoge raad van


bijschrift

lisme is in dit verband veelzeggend. Om deze strekkingen te stoppen moet men sneller werken aan de decentralisering.

•de formele oplossing van de kwes-ties rond grondbezit in het oosten van het land. Het grondbezit lijkt een netelige kwestie in Kivu te blijven. Het zou aan de basis liggen van de oorlogs-dreigingen en van de instabiliteit die men daar kent. Het is dus belangrijk deze niet over het hoofd te zien.

Als we ermee akkoord kunnen gaan dat vernielen gemakkelijk is en dat opbouwen een taak van lange adem is en heel wat offers vergt, dan kunnen we eenvoudig erkennen dat wat wij hier voorstellen geen simpel geneesmiddel is. Toch kan het een andere dynamiek teweegbrengen waardoor we een beter Congo kunnen verhopen, “mooier dan voorheen”.

Fabien Mbayo, Comité africain des édu-cateurs aux droits humains (CAEDH), Lubumbashi, oktober 2012.

oprichting van milities die zich voor-doen als groepen jonge aanhangers van politieke partijen, op gans het grond-gebied van de D.r. Congo strafbaar maakt, zodat de onveiligheid op het platteland en in de steden bestreden wordt.

•de uitvaardiging van een wet over openbare demonstraties om een einde te maken aan de willekeur op dit gebied.

•de versnelling van het decentralise-ringproces. Dit werd gevraagd om de democratie tot concrete uitdrukking te brengen door de macht aan de basis te verlenen. Maar alle deadlines om de tussenstappen te verwezenlijken die noodzakelijk zijn voor haar effectiviteit, werden overschreden en zelfs de ge-meentelijke en lokale verkiezingen heb-ben nooit plaats gevonden. intussen wegen er in sommige provincies, zoals die van Katanga, reeds dreigingen van secessie. De laatste campagne van de Voorzitter van de Provinciale Vergade-ring voor de invoering van het federa-

Vreedzame demonstraties verdienen hun plaats binnen de democratie.

Een Congo met respect voor de mensenrechten is nog mogelijk

heleboel toepassingsmaatregelen nog niet uitgevaardigd. We vragen dus de toepassing van de Grondwet. Wij eisen vrijheden en rechten op, maar wij moeten de tegenprestatie daarvan verzekeren. Deze tegenprestatie komt in de vorm van verplichtingen, meer solidariteit, meer verantwoordelijkheid en een betere or-ganisatie voor het welzijn van iedereen. De deelname van de Congolezen aan de opbouw van de normen is een prioriteit in onze ogen. We ijveren er dus voor dat de grondwettelijke architectuur volledig zal zijn, maar ook dat de bevolking daar maximaal van kan genieten.

E. shamavu: Enkel door een strikte toe-passing van de wet zonder enige discri-minatie, kan de straffeloosheid uitgeroeid worden. Deze is immers de fundamentele oorzaak van de Congolese kwaal. Men kan zich de rechtsstaat, die al lang door het Congolese volk gewenst wordt, niet voorstellen zolang de mensenrechten niet

is een Congo zonder schending van de mensenrechten nog mogelijk?

E. shamavu: Wanneer men de net ver-melde contradictie hoort, is men geneigd “neen” te antwoorden. Maar volgens ons, is er geen reden om de hoop te verliezen en tot pessimisme te komen. De aange-klaagde situatie kan nog hersteld worden. Het volstaat, volgens ons, de rechterlijke macht te rehabiliteren door haar de no-dige (menselijke en materiële) middelen en een daadwerkelijke onafhankelijkheid te verlenen. Ze wordt door de Grondwet (art. 150) erkend als waarborg voor de individuele vrijheden en de fundamentele rechten, maar wordt vandaag monddood gemaakt.

j.B. ndundu: De Grondwet van de D.r. Congo vormde een belangrijke stap voor het democratisch leven in het land. Zij preciseert een groot aantal rechten en plichten, maar tot op vandaag zijn een

Al meer dan tien jaar haalt de d.r. Congo de actualiteit omwille van de schendingen van de mensenrechten die er gepleegd worden. moordpartijen op de bevolking, willekeurige aanhoudingen, folteringen, fysieke mishandelin-gen, verkrachtingen, parate executies, moorden, gedwongen ontvoeringen, het gijzelen van de burgerbevolking, … illustreren deze situatie. “nochtans heeft dit land de meeste internationale juridische instrumenten in verband met de mensenrechten officieel goedgekeurd en beschikt het over zeer re-volutionaire wetten op dat gebied,” zegt Emmanuel shamavu, directeur van onze partner AProdEPEd (Actie voor de bevordering van de rechten van de minder begunstigde personen). we stelden hem en jean Baptiste ndundu, uitvoerend secretaris van rodHECiC (netwerk van organisaties van men-senrechen en burgelijke opvoeding met christelijke inspiratie), de cruciale vraag: “is een Congo zonder schending van de mensenrechten nog mogelijk?”



financiële macht geen invloed gehad en werd het grondrecht van de pygmeeën op de betwiste concessie juridisch vastge-steld. uit deze zaak kan men afleiden dat, als de Congolese rechtspraak versterkt wordt, deze nog meer en beter kan doen.

j.B. ndundu: Om de toepassing van de Grondwet te verzekeren dienen nog een aantal wetten die essentieel zijn voor de mensenrechten uitgevaardigd te worden. Het gaat om wetten over de vrijheid van denken, van geweten en van godsdienst; de persvrijheid en de vrijheid van ver-spreiding van informatie; het recht op informatie; de vrijheid van vereniging en van openbare manifestatie; de petitie aan het openbaar gezag; het recht op vrij verkeer en van woonplaats; het recht op onderwijs en het recht op openbare veiligheid.

Deze wetten zouden niet alleen aan de civiele maatschappij en aan de politieke partijen toelaten echte maatschappelijke debatten te hebben, maar zouden onze basisopvoeding ook een echte referentie bieden waaraan wij een burgerschap kun-

gerespecteerd worden. Zij zullen nooit gerespecteerd worden als diegenen die hen schenden, welke ook hun sociale rang is, zich niet voor hun daden moeten verantwoorden tegenover een sterke, on-afhankelijke en onpartijdige rechtspraak. De Congolese leiders moeten maar een beetje politieke wil tonen opdat dit ver-wezenlijkt wordt.

De pygmeegemeenschap van bishuli-shuli in het gebied Kalehe kan getuigen dat een Congo dat de mensrechten eerbie-digt, nog mogelijk is. Deze gemeenschap werd door een rijke handelaar van het dorp beroofd van haar grondconcessie, die volgens het gewoonterecht van de Mwami (leider volgens het gewoonte-recht) verworven werd. De handelaar dacht dat de pygmeeën hem, door zijn fi-nanciële macht, niet konden aanklagen bij de gerechtelijke instanties. Zij werden in eerste instantie inderdaad veroordeeld de concessie ten voordele van de rijke hande-laar te verlaten. Maar de pygmeeën, die bijgestaan werden door de advocaten van APrODEPED, werden, vreemd genoeg, in beroep in het gelijk gesteld. Daar heeft

“Er is geen reden om de hoop te verliezen.” E. Shamavu (rechts op de foto) bij de pygmeeën.

“Wij ijveren voor een volledige grondwet-telijke architectuur, waarvan de bevolking maximaal kan genieten” (J.B. Ndundu)

Zijn er nog andere inspanningen nodig om het respect voor de mensenrech-ten te bevorderen?

j.B. ndundu: We denken ook dat de mensenrechten beter zullen gerespec-teerd worden indien de decentralisatie effectief wordt. De bevolking zal haar verantwoordelijkheden meer opnemen om een goed beheer en de verbetering van haar levensvoorwaarden te eisen. Deze decentralisatie zou onvermijdelijk via de organisatie van democratische verkiezingen op het provinciaal, gemeen-telijk en lokaal vlak moeten verlopen om effectief te zijn.

nen toetsen dat in staat is een nieuw Con-go op te bouwen. Waarden en normen die via ons onderwijssysteem verworven en gedeeld worden, zijn mijns inziens de beste waarborgen voor het respecteren van deze wetten.

mijnheer ndundu, u zei net dat de mensenrechten ook meer solidariteit vragen. Hoe ziet u dat concreet?

j.B. ndundu: De Congolese bevolking moet een kader tot stand brengen dat gunstig is voor de verbetering van haar levensvoorwaarden. Voor deze onderne-ming hebben zij nood aan de steun en de solidariteit van al degenen die belangstel-ling hebben voor deze doelstelling. Sterke binnen- of buitenlandse partnerschappen die toelaten niet enkel de politieke, econo-mische, sociale en culturele democratie te consolideren, maar ook het respect van de mensenrechten, moeten moge-lijk zijn. Geen enkele ontwikkelingsspeler moet uitgesloten worden in deze visie. Zelfs de financiële machten hebben hun plaats in de ontwikkeling van deze part-nerschappen, op voorwaarde, en alleen op voorwaarde dat zij de voorrang van het respect voor de mensenrechten en de waardigheid van de Congolese bevolking als basis voor samenwerking aanvaarden.

Er moeten geleidelijk verbeteringen aan het opvoedingssysteem aangebracht worden, zodat we ons de mensenrechten en hun eisen eigen maken, terwijl zij ons ook toelaten om beter onze onmiddellijke omgeving te kennen. Deze kennis zou ons moeten toelaten een aangepast beleid voor onze samenleving uit te werken en toe te passen, waarbij rekening gehouden wordt met de huidige situatie. We moeten ondernemingszin en werklust ten dienste van het algemene welzijn verwerven, net als een mentaliteit die de mensenrechten respecteert.

21KBA I KARIBU 148 I oKtoBeR, novemBeR, decemBeR 2012 20 KBA I KARIBU 148 I oKtoBeR, novemBeR, decemBeR 2012 20

KbA is verheugd soms een schenking of le-gaat te ontvangen voor haar projecten in Afrika. De meeste mensen uiten hun laat-ste wil door die neer te schrijven in een tes-tament. Het is een gelegenheid om hun gedachten neer te pennen voor hun familie, maar ook om een deel van hun vermogen via legaat of schenking aan te bieden voor projecten van een vzw die werkt in een ontwikkelingsland.KbA is een vzw die gemachtigd is legaten en schenkingen te ontvangen die gebruikt worden voor haar vormingsprojecten in Afrika. Het volstaat om in het document de vol-gende regel in te voegen: “ ik legateer aan vzw KbA in 1030 brussel, de som van …… euro of (roerende goederen en)……….(on-roerende goederen) op het adres……..voor de vorming van Afrikaanse kaders.”

KBA in uw testamentuw engagement voor Afrika blijft ook na u bestaan!

wAT is HET dUolEgAAT?Een duolegaat is een schenking per testament van roerende en/of onroe-rende goederen aan een of meerdere personen en tegelijkertijd aan een er-kende vzw zoals KbA. Dankzij de techniek van het duolegaat zal uw vriend(in) of nichtje evenveel (of zelfs meer) krijgen, terwijl u toch een goed doel steunt. Deze techniek voorziet dat in dit geval KbA de erfenis-rechten van de persoon die de schen-king krijgt zal betalen. indien deze bestemd is voor een ver-re verwant of een vriend, dan zal die normaal gezien veel successierechten moeten betalen (tot 65%). KbA als vzw betaalt slechts 8,8% (in Wallonië 7% en in het brussels Gewest 12,5%).

3 VoorwAArdEn:•Ermoeteentestamentopgesteldzijn•Ermoeteenlegaatzijntenvoordelevanéénofmeerderepersonen•Ermoeteentweedelegaatzijntenvoordelevaneenerkendeorganisatie(zoals KbA) die verplicht is alle successierechten van de eerste persoon te betalen.

dAnKZij dE TECHniEK VAn HET dUolEgAAT ZAl Uw VriEnd(in), nEEf of niCHTjE EVEnVEEl of ZElfs mEEr KrijgEn, TErwijl U ondErTUs-sEn ooK dE ProjECTEn VAn KBA sTEUnT!

win - win

Het duolegaatZowel uw erfgenamen als KbA

winnen erbij!

Gezien het erfrecht een ingewikkelde materie is, raden wij u aan een nota-ris te raadplegen die een kleine berekening zal ma-ken en u een advies zal geven dat het best be-antwoordt aan uw wen-sen. u kan ook altijd con-tact opnemen met KbA voor meer informatie! Contact: M-bernadette Zubatse, Directrice. Tel.: 02/2010383 of [email protected]

23KBA I KARIBU 148 I oKtoBeR, novemBeR, decemBeR 2012 22

X

X


Gelijkheid tussen Congolese vrouwen en mannen

mEnTAliTEiTsVErAndEringindien ik beslissingsmacht had, dan zou mijn doel zijn om vrouwen maximaal te sensibiliseren over hun rechten om zo hun mentaliteit met betrekking tot het geslacht te veranderen. Men moet de ver-antwoordelijkheden van de vrouw opnieuw bepalen in de plannen voor de ontwikke-lingsacties en in het bestuur van het land. in de opvoeding, zowel in het gezin als op school, moet men de gelijkheid der seksen in alle dagelijkse activiteiten toepassen. Men dient vrouwen een economische

Deze cultuur is geïntegreerd in het da-gelijks leven. Meisjes groeien op met de zekerheid dat zij ondergeschikt zijn aan mannen. Jongens weten dat zij het zijn die macht hebben over meisjes. Deze cultuur leidt tot vele ontsporingen, door het feit dat vrouwen hun rechten niet kennen. Nochtans spreekt de Grondwet van de D.r. Congo, in haar artikel 14, over de gelijkheid van en het respect voor de rechten van de vrouw, en legt ze zelfs de nadruk op de strijd tegen geweld op vrouwen.

in Kasayi zijn, volgens de gebruiken en de tradities, de vrouwen onderge-schikt aan de mannen. de opvoeding van de kinderen gebeurt in functie van deze opvatting. meisjes worden eerder ingewijd in de huishoudelijke werken en in de onderdanigheid aan mannen.


lijken van de samenleving voor om in de wijken, parochies en gemeenschappen ruimte te voorzien voor overleg en uitwis-seling tussen mannen en vrouwen. Om een duurzame ontwikkeling op te starten, wil ik tenslotte, door een systeem van quota, de deelname van vrouwen aan alle beslissingsniveaus bevorderen.

EEn grondwETTElijK rECHTEr moeten nog andere maatregelen ge-nomen worden om vrouwen een gelijk-waardige positie als mannen te bezorgen. Op dit ogenblik beveelt artikel 14 van de Grondwet van de D.r. Congo reeds de gendergelijkheid en de strijd tegen geweld op vrouwen aan. Er moeten maatrege-len die dit artikel toepassen, uitgewerkt worden en de opvolging van die toepas-sing moet verzekerd worden. Men moet eveneens de reproductieve gezondheids-zorg bevorderen. Het voortijdig huwelijk en abortussen die in het geniep gedaan worden, dienen te worden bestreden. Men dient de materiële en logistieke omstandigheden in de kraamklinieken te verbeteren en gezinsplanning te pro-moten. De professionele activiteiten van vrouwen moeten met grondstoffen en microkredieten ondersteund worden. Ten slotte, verdienen sensibiliseringscampag-nes omtrent gender en ontwikkeling meer ondersteuning, net als de kandidaturen van vrouwen tijdens verkiezingen.

Emérence Nsonga, uitvoerend secretaris van het Centrum Bamamu Tabulukayi, Kananga, oktober 2012.

macht te geven. Mannen moeten begrij-pen dat de tijd van de ondergeschiktheid van de vrouw ten opzichte van de man afgelopen is en dat het erop aankomt als echte partners samen te werken.

dE jongE mEisjEs oP sCHoolAls prioritair te treffen maatregelen, stel ik voor te gaan pleiten bij de gezagsdra-gers van het gewoonterecht en bij de po-litiek-administratieve autoriteiten voor een herziening van de verouderde gewoonten. Alles moet in het werk gesteld worden om de sterftecijfers van moeders en kinderen te verminderen en de bescherming van de vrouw tegen HiV/AiDS en seksueel overdraagbare ziektes te verzekeren.

ik wil ook bij de gezinnen in de wijken en dorpen een campagne organiseren voor de scholing van alle kinderen zonder onderscheid van geslacht. Tevens moeten er initiatieven genomen worden om on-geschoolde moeders te alfabetiseren. ik vraag aan alle ontwikkelingswerkers in alle acties, projecten en andere initiatieven, rekening te houden met het geslacht en te strijden tegen alle vormen van discri-minatie en geweldplegingen tegenover vrouwen. ik stel aan alle verantwoorde-

Alle kinderen, zonder onderscheid van ge-slacht, moeten naar school kunnen gaan.

“Men moet de gelijkheid der

seksen in alle dagelijkse activiteiten toepassen.


Centraal-Afrikaanse vrouwen in voorhoede in strijd voor duurzame ontwikkeling

SLOTVERKLARING VAN KINSHASA

De Internationale Organisatie van de Francofonie (OIF) toonde haar engagement om de onge-lijkheden tussen de seksen te verminderen door de Franstalige vrouwen actief bij de ontwikke-ling van hun maatschappij te betrekken. Voor deze organisatie vormt de deelname, op gelijke voet, van vrouwen en mannen in alle domeinen van het sociale, politieke en economische leven een essentieel element voor duurzame ontwikkeling.

Voor de vrouwen van Franstalig Centraal-Afrika, mag de Francofonie geen slogan zijn, maar moet ze een werkelijke ruimte van uitwisseling en van solidariteit zijn, evenals een instrument voor duurzame ontwikkeling, waar aandacht wordt geschonken aan de noden van de bevolking.

In deze regio die geconfronteerd wordt met conflicten en onveiligheid, die seksueel geweld en geweld op basis van geslacht voortbrengen, moet de 14de Topconferentie van de Staatshoofden van de Francofonie een werkelijke gelegenheid vormen om met strengheid de thema’s milieu en wereldbestuur, opvoeding en vorming, zelfvoorziening in voedsel, economische vooruitgang en groei, vrede en veiligheid te behandelen.

Verklaring van de vrouwen:

De vrouwen van Franstalig Centraal-Afrika kiezen resoluut voor de duurzame ontwikkeling van de regio en leggen de volgende voorstellen op de tafel van de Staatshoofden.

Over milieu en wereldbestuur:

• HetgenderperspectiefendeverwezenlijkingvandeMillenniumdoelstellingenvannutot2015moeten in milieukwesties geïntegreerd worden om duurzame ontwikkeling te bevorderen;

• Mannenenvrouwenmoetenopeengelijkemanierkunnendeelnemeninhetgroenefondsofin de koolstoftaksen om de ontbossing, één van de oorzaken van de opwarming van de aarde, te bestrijden;

• Deonderzoekenenactiesvanvrouwelijkewetenschappersdienen,insamenwerkingmetdevrouwen aan de basis, financieel ondersteund te worden om het milieu met het oog op een duurzame ontwikkeling te beschermen.

Over opvoeding en vorming:

• Men moet een duidelijke en dwingenderesolutie aannemen waarbij rekening ge-houden wordt met een genderbewust budget, om de verschillende resoluties ten voordele van de opvoeding en de vorming van vrouwen toe te passen;

• Ermoetenstudie-enstagebeurzenvoorde bijscholing van vrouwen en meisjes uit Franstalig Centraal-Afrika binnen de uni-versitaire agentschappen van de Franco-fonie toegekend worden;

• Meisjes en vrouwen dienen makkelij-ker toegang tot nieuwe informatie- en communicatietechnologieën te krijgen, evenals tot de media van de Internatio-nale Organisatie van de Francofonie om hun boodschappen over de bevordering van de rechten van de vrouwen te doen doorstromen en zo de ict-kloof te dich-ten.


bijschrift

Over zelfvoorziening in voedsel:

•Er moeten maatregelen getroffenworden om plattelandsvrouwen in de keten van productiewaarden binnen de voedselvoorziening te integreren;•Projecten voor de verwerking encommercialisering van lokale voedsel-producten binnen het Franstalige ge-bied dienen gesteund te worden;•Men moet de waardering van lokalewetenschappelijke en technologische vernieuwingen voor voedselautonomie steunen.

Over de bevordering van economische groei:

• Detoegangvanvrouwentotsystemenvanbetrouwbarefinanciering,zoalseenbankvoordebevordering van het vrouwelijke ondernemingschap, moet via nationale en regionale stimu-lansen vergemakkelijkt worden;

• DelandenvanFranstaligCentraal-Afrikamoetenzichechtregionaalintegreren;• Denetwerken vanondernemende vrouwen inhet Franstalige gebied vanCentraal-Afrika

moeten met de nodige financiële middelen verstevigd worden.

Over vrede en veiligheid:

• Menmoetvrouwenbenoemeninverantwoordelijkeenbesluitvormendefunctiesophetge-biedvanvredeenveiligheidkrachtensResolutie1325vandeVeiligheidsraadvandeVerenigdeNaties;

• Denationaleenregionalemechanismenvoordeversterkingvandevredeendeveiligheiddienen aan het werk gezet te worden;

• Dehandel in lichtewapensenkleinekalibers inhetgebiedvandeGroteMerendientteworden bestreden;

• Menmoetconcretemaatregelentreffenomseksueelgeweldopvrouwentestoppen,enomde grensveiligheid en de eenheid van Congo te versterken.

OpgemaaktinKinshasa,11oktober2012–Regionaalconsultatieforumoverhetmilieuenhetwereldbeheer.

Het onderwijs: hoeksteen voor een nieuw Congo

bekendmaking van de resultaten van het Staatsexamen verliep sneller en het zorgde ervoor dat de leerkrachten hun loon via de bank ontvingen. Het leidde tot de harmonisering van de school-programma’s van het kleuter-, lager en middelbaar onderwijs, en tenslotte ook tot de bouw en het herstel van bepaalde scholen door de Kerken, de NGO’s en soms door de Staat.

dE PrioriTEiTEnOndanks alle moeilijkheden die ze on-dervonden bij het beheer van de onder-wijssector tijdens de afwezigheid van de Staat, hielden verschillende onder-

gEEn insPAnning VAn dE sTAATOok vandaag nog blijft het onderwijs-systeem, ondanks de zogezegde de-mocratische verkiezingen van 2006 en de verschillende beloftes tijdens verkie-zingscampagnes, de arme sukkel. Het magere salaris dat de Staat aan de leerkrachten betaalt, slaagt er niet in het systeem van de “premie”, die door de ouders betaald wordt en die meer en meer geïnstitutionaliseerd wordt, te breken. Hoewel het betalen van die bij-drage zware gevolgen heeft wat betreft de opvoeding, de scholing, de vorming en de rechten van het kind, kan men zonder die bijdrage niet functioneren omdat de Staat geen enkele inspanning levert om dat te voorkomen.

niETTEmin EnKElE PosiTiEVE PUnTEnDeze formule heeft toegelaten dat de leerkrachten van het lager, het middel-baar en het hoger onderwijs regelma-tig, zij het onvoldoende, betaald werden, dat er minder gevallen van staking wa-ren en dat de school- en academische kalender genormaliseerd werden. De

sinds vele jaren, lijdt het Congolese onderwijssysteem onder de nalatigheid van de staat. Helemaal aan zijn lot overgelaten na de soevereine nationale Conferentie, heeft het systeem wilde stakingen en lege of althans rekbare schooljaren gekend omdat de leerkrachten niet betaald werden. Tegenover deze situatie, hebben de ouders, per school, getracht het essentiële te red-den door financiële bijdragen vast te leggen om zo het algemeen functioneren van de school te steunen en de kosten van de leerkrachten te dragen door wat men vandaag een “premie” noemt.



bijschrift

gevormd wordt. Deze sector is ook de grootste werkgever van de republiek. Zou die werkelijkheid ons niet moeten interpelleren?

Zo zou een bijzondere betrokkenheid van de regering in het bevorderen van het onderwijs een aanmoediging vor-men voor de andere, niet-statelijke ac-toren (ouders, Kerken, NGO’s) die reeds het bewijs van hun medewerking hebben geleverd door in de loop van deze lethar-gische periode van de Staat een alterna-tief te bieden. Deze actoren zijn bevoor-rechte en onmisbare partners voor het bevorderen van deze sector. Men zou moeten pleiten voor een bilaterale sa-menwerking in het onderwijs.

dE TE nEmEn mAATrEgElEnMen moet een strategisch plan uitwer-ken voor de nationale bevordering van de onderwijssector, inclusief de verbete-ring van de infrastructuur, het beheer van het personeel, de materiële uitrus-ting van de scholen en de bijscholing van de leerkrachten. Het statuut van het beroepspersoneel van het lager en het middelbaar onderwijs dient geactua-liseerd te worden door er een regime van positieve en disciplinaire maatrege-len bij in te bouwen. Daarnaast moet het beheer van het onderwijspersoneel effectief naar het provinciale niveau ge-decentraliseerd worden.

Jean-Baptiste Mulengezi, uitvoerend secretaris van de Groupe Jérémie, Bu-kavu, november 2012.

wijspartners stand en bleven zij aan het werk omdat zij daadwerkelijk geloven dat de onderwijssector de hoeksteen voor de bouw van een nieuw Congo is.

Als bewijs, blijft het lager en middel-baar onderwijs het fundament zelf waar-op het uitwerken van burgerzin binnen het land berust. Het is dus van belang dit ook te bevorderen. in het kader van een goed beheer en het bereiken van dit doel, zijn de prioriteiten in deze sector de volgende:•Eeneindestellenaanhetsysteem

waarin de ouders de leerkrachten ten laste nemen, door een deftig sa-laris te betalen;

•Deschoolpromoten door haar uit te rusten met handboeken en didactisch materiaal en door het invoeren van in-formatica op alle niveaus;

•Deonderwijsploegvernieuwen.•Devormingvandeleerkrachtenbe-

vorderen door regelmatige bijscholin-gen.

VoorBErEiding VAn dE ToE-KomsTigE KAdErlEdEnHet bereiken van deze objectieven nood-zaakt een buitengewone betrokkenheid van de regering, die er een prioriteit moet van maken. Het lager en mid-delbaar onderwijs is de kweekplaats van de kaderleden en houdt zich vooral bezig met heel de Congolese jeugd die

“Het lager en mid-delbaar onderwijs

is de kweekplaats van de kaderleden.

Een school voor het leven

wijs ook richten op de ontwikkeling van de psychosociale vaardigheden bij jongeren. Dat aspect wordt vandaag verwaarloosd. Men moet de school helpen om “op te voeden”, om de talenten van de kinderen te ontwikkelen en om de interesses van de jongeren in het centrum van haar activiteiten te plaatsen.

j.m. Betukumeso mukoka: Een aan-gepast opvoedingssysteem zal toelaten de jongeren voor te bereiden op een verantwoordelijk volwassen leven. Het is daarom noodzakelijk processen van men-taliteits- en gedragsverandering verder te zetten. De promotie van gendergelijk-heid, van sociale interculturaliteit, van het respect voor andere ethnieën, van de eerbied voor religieuze en filosofische overtuigingen, is een wezenlijk deel van

welke rol speelt het onderwijs in de bouw van een ander Congo?

j.m. Betukumeso mukoka: Opdat de noodzakelijke veranderingen doorgevoerd worden die aan de Congolese vrouwen en mannen opnieuw hun waardigheid geven en hun levenskwaliteit verbeteren, moet men absoluut investeren in de opvoeding van de kinderen en de jongeren. Zij zijn het talrijkst en de toekomst van het land. Men moet meer bepaald voor een op-voeding tot gedragsverandering kiezen. De opvoeding tot gedragsverandering is een geheel van praktische lessen gericht tot de schoolgaande jeugd, alle cyclussen inbegrepen.

E. Burhama: Als ik mocht beslissen, dan zou ik de inspanningen binnen het onder-

de Congolese bevolking is zich ten volle bewust van de penibele toe-stand van het land. in het algemeen, verlenen de Congolezen maar heel weinig krediet aan de pathologische gebaren van de politici van elke kant, die alleen het egoïsme en het onge-breideld zoeken naar gemakkelijke winsten als rechtvaardiging hebben. Ze worden permanent met de strijd om te overleven geconfronteerd en willen dat de zaken veranderen. ook in het onderwijs. jean-marie Betu-kumeso, consultant in communicatie voor gedragsverandering, en Emma-nuel Burhama, directeur bij sCEV (service Central Education à la Vie), delen met ons hun visie op het Con-goles onderwijs. En onderaan vallen de auteurs dan weg.



bijschrift

welke ondersteuning hebben leer-krachten zoal nodig?

E. Burhama: De capaciteiten van de leerkrachten (praktische en sociale vaar-digheden) moeten versterkt worden.

j.m. Betukumeso mukoka: De vorming van de leerkrachten voor het leven is in-derdaad een eerste voorwaarde om deze aanpak in alle scholen van het land te ver-algemenen. Deze doet hen een ervaring verwerven in de materie. Het is belangrijk dat de scholen kunnen beschikken over kwaliteitsvolle leerkrachten, die in staat zijn aan de jongere de draagwijdte en de gevolgen te doen ontdekken van elke daad die hij/zij stelt. Zij moeten bijdragen aan de sensibilisering en aan de waar-devorming die aan de jongeren toelaten op een bewuste manier te handelen en verantwoordelijk te zijn voor hun daden.

E. Burhama: Er moeten goede leer-krachten aangeworven worden en niet om ’t even wie (want vandaag gelooft men dat iedereen les kan geven). Het salaris van de leerkracht zou verbeterd moeten worden om hem te beschermen tegen corruptie en om zijn betrouwbaar-heid te behouden.

j.m. Betukumeso mukoka: Wij zijn ervan overtuigd dat het investeren in de bewustwording rendabel zal zijn op korte en langere termijn. Deze opvoedende acties zijn mogelijk. De nodige juridische instrumenten bestaan, maar ze worden niet toegepast. Er moeten geen andere uitgevonden worden, als men geen sla-pende honden wakker wil maken.

dat proces. Die jongeren worden bewust gemaakt van de essentiële competen-ties voor het gewone leven en voor het nieuwe burgerschap. Zij worden voorzien van vaardigheden als zelfvertrouwen, de liefde voor het goed uitgevoerd werk en de zin voor inspanning.

E. Burhama: Dit is echt nodig. Men vormt nu voor het “diploma” en niet om een kind de instrumenten te geven die nodig zijn om voor zichzelf en voor de natie te zorgen. iedereen wil een diploma behalen met alle middelen; en meer en meer “koopt” men de diploma’s, men speelt vals, men stimuleert de corruptie en vele andere praktijken die het niveau van het onderwijs alleen maar doen da-len. bovendien zien vele leerlingen het verband niet tussen wat ze op school leren en het leven van elke dag. Som-migen zeggen zelfs dat het de moeite niet loont naar school te gaan.

Het onderwijs lijdt dus ook onder de moeilijke situatie in Congo?

E. Burhama: Men moet het “commer-ciële” aspect dat de vorming niet begun-stigt, uit de school bannen. De omkopers en de omgekochten die jongeren en het imago van de school kapot maken, moe-ten verjaagd worden. De wetten die van kracht zijn binnen het onderwijs moe-ten strikt nageleefd worden en het lager onderwijs dient kosteloos te zijn, zodat niemand zich er om louter “commerciële” doeleinden mee zou moeien. Er dienen efficiënte structuren voor het onderwijs van jongeren en voor de professionele leertijd opgericht (of verbeterd) te wor-den. Leerkrachten moeten de gepaste ondersteuning (op materieel en financieel vlak) krijgen en de school- en onderwijs-infrastructuur moet verbeterd worden.

KbA is een door de overheid er-kende NGO van internationale soli-dariteit gespecialiseerd in het ver-sterken van de Afrikaanse civiele maatschappij. Lokale partners en hun basisgroe-pen krijgen de mogelijkheid om via opleidingen hun competenties te verhogen en hun kennis doeltref-fend aan anderen door te geven.KbA werkt rechtstreeks en op ba-sis van wederkerigheid samen met lokale Afrikaanse organisaties.

de projecten:•zijnaangepastaandeculturele

eigenheid van de lokale bevol-king

•stimulereneendemocratischecultuur

•creërenzelfredzaamheid•versterkendeempowerment

van de vrouw •dragenzorgvoorhetecologisch

systeem •wordennietopgelegdmaaront-

staan vanuit de lokale bevolking

KbA investeert in de vorming van lokale partners rond vijf thema’s: familiale landbouw en voedsel-zekerheid, democratie en men-senrechten, conflictpreventie en vredesopbouw, opvoeding van jon-geren en empowerment van vrou-wen.KbA staat voor een eerlijke, open en diepgaande partnerrelatie, van-uit gelijkwaardigheid en dialoog. KbA staat ook voor een integrale benadering van de mens en van de gemeenschap: economische, so-ciale, politieke, culturele en spiri-tuele aspecten krijgen een plaats.

KbA neemt deel aan de ontwikke-lingseducatie rond de Noord - Zuid problematiek en sensibiliseert ge-interesseerden, sociale organisa-ties en sympathisanten rond het belang van het duurzaam verster-ken van mensen en groepen in het Zuiden op basis van een eerlijke dialoog. KbA neemt actief deel aan cam-pagnes van de Noord-Zuid bewe-ging, 11.11.11 en CNCD zoals de actie rond de milleniumdoelstel-lingen, geeft advies (vooral over Centraal – Afrika) en brengt de thema’s onder de aandacht in het magazine KAribu en via de web-site.

KBA

ACTI

ES in

het

Zui

den

PAR

TNER

wer

king

ACTI

ES in

het

Noo

rden

En u?KbA steunt voor een deel van het vormingswerk met Afrikaanse partner-organisaties op giften. KbA dankt u 1000 x daarvoor!FiNTrO: bE 94 1430 6786 22 14 (Voor giften van 40 euro of meer ontvangt u een fiscaal attest).

Alles over KBA op www.kba-foncaba.be

bijschrift

KARIBU is het tijdschrift van de vzw KBA en verschijnt vier maal per jaar.

Abonnement: Wordt gratis verstuurd naar alle geïnteresseerden

redactie: M-Bernadette ZubatseLuc BonteEvi GeypenDries FransenJean Lefèbvre

Adres:Vooruitgangstraat 333/03 B-1030 - Brusseltel.: 02 201 03 83 fax: 02 205 17 39e-mail: [email protected]: www.kba-foncaba.be

Verantwoordelijke uitgever: M-Bernadette Zubatse(Vooruitgangstraat 333/03 - 1030 Brussel)

foto’s: KBA, APRODEPED, RODHECIC

opmaak en druk: De Riemaecker Printing bvbawww.deriemaecker.be

De inhoud van de gepubliceerde artikels geeft niet noodzakelijk de opinie weer van het KBA.Dit tijdschrift wordt gedrukt op gerecycleerd papier. Cette revue paraît aussi en français.

KBA is een door de overheid erkende NGO gespecialiseerd in het ver-sterken van de capaciteiten van het maatschappelijk middenveld in Afrika. KBA kiest voor vormingsprojecten en directe samenwerking met lokale partners. Zo bereiken de projecten duurzame resultatenKBA reikt instrumenten aan zodat mensen zelfstandig hun ontwikke-lingsproces in handen kunnen nemen.

Karibu 148 nederlands

Documents

Transcript of Karibu 148 nederlands