KARAYOLU İNŞAATI DERS NOTLARI

download KARAYOLU İNŞAATI DERS NOTLARI

of 39

Transcript of KARAYOLU İNŞAATI DERS NOTLARI

KARAYOLU NAATI DERS NOTLARI 1. KISIM

Hazrlayan r. Gr.Mehmet DORULUK 2012

DERSN ER VE HAFTALIK DAILIMI1. Ulatrma Sistemleri 2. Karayolu Standartlar 3. Karayolu Gzergah 4. Yatay Kurplar 5. Dey Kurplar 6. Enkesit karlmas ve Dever 7. Harita ve Arazi Gzlemleri 8. Ara Snav 9. Dolgu ve Yarma leri 10. Sanat Yaplar 11. Gzergah Toprak leri 12. Yol st yap Malzemeleri 13. Proje Uygulama 14. Proje Uygulama 15. Proje Uygulama

Ulatrma Sistemleri1-) Kara Ulatrmas a) Karayolu Ulatrmas b) Demiryolu Ulatrmas 2-) Su Ulatrmas a) Denizyolu Ulatrmas b) -su Yolu ( gl-nehir-kanal ) Ulatrmas 3-) Hava Ulatrmas 4-) Boru Hatlar

Karayolu Ulatrmaslkemizde gerek anlamda planl ve modern karayolu yapmnn 1 Mart 1950de Bayndrlk Bakanl bnyesinde kurulan Karayollar Genel Mdrl (KGM) ile balad sylenebilir.

Karayolu Genel Mdrlnn Grevleri- Otoyol, Devlet ve l yollar an tespit etmek ve bu adaki deiiklikleri hazrlamak - Yol a zerindeki yol ve kprleri ina ve islah etmek,onarmak ve bakmn yapmak - Projelendirme, yapm, onarm, bakm ve dier hususlar hakknda standartlar tespit etmek, teknik artnameler hazrlamak - Yollarn kullanlmas, yol ve trafik gvenlii ve bakmna ait esas ve kaideleri tespit etmek, yrtmek ve uygun grecei yol iaretlerini tesis etmek - Grevi ile ilgili iler iin lzumlu harita, etd ve proje ilerini yapmak ve yaptrmak

Karayolu Genel Mdrlnn Grevleri

- Genel Mdrln grevleri iinde bulunan ilerin, yaplmas, trafik akmnn emniyetle ve kolaylkla salanmas iin gerekli (arazi dahil) her trl binal ve binasz tanmaz mallar kamulatrmak, satn almak, kiralamak, kanunlarna gre geici olarak igal etmek

KGM ve dier baz kurumlarn sorumluluunda bulunan yol alar u ekildedir;

Otoyol : zellikle transit trafie tahsis edilen, belirli yerler, artlar dnda kolmayan yaya, hayvan ve motorsuz aralarn giremedii ve ancak izin verilen motorlu aralarn yararland, trafiin zel kontrole tabi tutulduu kara yoludur. Genel olarak otoyollar cretlidir. 2012 tarihi ile KGM bnyesinde 2119 km otoyol bulunmaktadr.

Devlet Yolu : nemli blge ve il merkezlerini, deniz, hava, demiryolu istasyonu,iskele, liman ve alanlarn birbirine balayan birinci derecede ana yollardr. Ayn zamanda lkeyi komu lkelere balayan yollardr.

l Yolu : Kk il merkezlerini birbirine,ile ve kasabalar il merkezlerine

balayan, iki eritli yaplan 2. Ve 3. Snf standartl, yzeyleri genelde asfalt kapl yollardr. Uzunluu 29693km'dir.

Turistik yol: En yakn yol ile turistik merkez arasnda kalan yollara verilen isimdir.Yapm ve bakm, Turizm Bakanlnca salanan finansmanla Karayollar Genel Mdrl tarafndan yaplmaktadr.

Ky

yolu:

Kyleri veya genelde

birbirine, anayollara toprak

kasabalara balayan,

yollardr. Uzunluu yaklak olarak 300.000km'dir.

Orman yolu: Orman rnlerininile, kasaba ve kylere tanmas iin ina edilen, genellikle toprak yollardr.

ehirii

yollar:

Belediyelerin

sorumluluundadr.

KARAYOLU TERMLER

Ada : Yayalarn geme ve durmalarna, tatlarn ise trafik akmlarnn dzenlemeye yarayan aralarn bulunamayaca belirli blm ve alanlardr. Ariyet : Yarmadan kan malzemenin dolgu iin yeterli miktarda veya uygun nitelikte olmamas halinde uygun bir malzeme ocandan alnan malzemedir. Aliyman : Yolun proje yatay hattndaki dorusal ksmdr. Aplikasyon : Yol eksenin araziye uygulanmasdr. Ayrc : Tat yollarn veya yolun blmlerini birbirinden ayran, bir taraftaki tatlarn dier tarafa gemesini engelleyen,Yasaklayan veya zorlatran karayolu yapsdr. Ayrlma (yavalama) eridi : lerledii yoldan bir balant yoluna ayrlacak olan tatn hzl trafik akmndan ayrlrken yavalamasn salayan hz deitirme erididir. Banket : Yaya yolu (kaldrm) tat yolundan ayrlmam karayolunda, tat yolu kenar ile ev ba arasnda kalan, zorunlu hallerde aralarn kulland ksmdr

Bombe (yol at eimi) : Yoldaki sularn yol dna (kenarna) tahliye edilmesi amacyla uygulanan eimdir. Bordr: Ara yolu (kaplama) ile yaya yolu veya ara yolu ile refj arasndaki ykseklik farkn salama iin yaplm ayrc elemanlardr. Blnm yol : Bir yndeki trafie ait ara yolunun bir ayrc ile dier tat yolundan ayrlmas ile oluan karayoludur. Boykesit : Yol ekseninin dey dzlemdeki izdm ya da koytu yol eksen, olarak tanmlanr. Brkner: Proje kapsamnda yaplacak olan toprak ilerinin en ekonomik yaplmas iin depo ve ariyet noktalarna olan mesafeleri gsteren grafiktir. evre yolu: Transit trafiin kent merkezine girmeden salanmas amac ile yaplan karayoludur. Dayanma Yaplar: Yol plaformunun standartlara uygun olarak yerletirilebilmesi iin yolun her iki tarafnda doal zemin kotlarndan farkl olmak koulu ile hazrlanan destek yaplardr. (iksa ve istinat duvar, kazkl perde duvarlar,toprak duvarlar vb.)

Boykesit

Depo: Yarma fazlasnn veya niteliksiz kaz malzemesininhacmidir. Dever: Yatay kurplarda merkezkaz kuvveti nedeniyle tatlarn dar savrulmalarn nlemek iin yol platformunun enine doru uygulanan eimdir.v Drenaj: Yeralt ve yzeysel sularn yol gvdesine zarar vermesini engellemek amac ile yolda uzaklatrlmasdr. Dolgu: Yol yaplacak olan blgenin doal zemin kotlarnn (siyah kot) proje dey hat kotluna (krmz kot) uygun hale getirmek amac ile ykselilmesidir. Duru gr mesafesi: Srclerin yoldaki bir tehlikeyi farkedip durabilmeleri iin gerekli olan mesafedir. Dey kurp: Birbirini izleyen farkl eimdeki proje dey hatlarn birletiren parabolik veya dairesel yol kesimleridir. Dzeltilmi proje (As-built): Kesin projeye gre srdrlen yapm almalar sonucunda oluan deiiklikleri de iine alan ve en son durumu yanstan projelerdir. Enkesit: Yol gvdesi tabaka ve elemanlarnn yeterli genilikte bir arazi kullanmn da kapsayacak ekilde eksene dik dey dzlem ile arakesitidir.

Enkesit

Eriime kontroll karayolu (otoyol) : zellikle transit trafie tahsis edilen, belirli yerler ve artlar dnda giri ve kn yasakland yaya, hayvan ve motorsuz tat ve aralarn giremedii ancak izin verilen motorlu tatlarn yararland ve trafiin zel kontrola tabi tutulduu karayoludur. Erime kontrollu karayolu belediye hudutlar iinde de olabilir. Etd paftas: Yol projesi yapmnda kullanlmak zere gerekli grlen genilikte ve gzergah boyunca deiik leklerde hazrlanm olan haritalardr. (1/1000 , 1/2000 vb.) Geometrik standart: Yolun genilik, eim, kurp yarap, proje hz ve trafik says gibi lleridir. Gei gr mesafesi: ki ertli yollarda bir tatn dier bir tat gvenli bir ekilde geebilmesi iin zt ynde seyreden tat ile arasnda kalan emniyetli mesafedir. Gzergah (geki): Karayolunun harita zerinde takip etmi olduu yatay hattr. Halihazr harita: ki Yerleme alanlarnn mevcut yap ve arazi kullanm durumlarn gsteren eykselti erili, kot ve koordinatl, detayl ve farkl lekteki haritalardr. Hendek: Karayolunda platformdan veya evlerden gelen yzeysel sular toplayan ve uygun yerlere tanmasn salayan yzeysel drenaj yaplardr.

Bordr Etd paftas zerinde gzergah

ksa duvar: Yarma evlerini desteklemek veya benzeri bir amala ina edilmi kargir veya betonarme duvar. ntikal ve reaksiyon mesafesi: Srcnn grd engeli alglamas, tanmas ve alnacak nlemi tasarlamas ile fren yapmas arasnda geen zamanda tatn ald mesafedir. Katlma (hzlanma) eridi: Bir platforma giren tatn hzn, transit trafie gvenle katlacak dzeye karmasna olanak vermek ve gerekli katlma mesafesini salamak amac ile tesis edilmi erittir. Kavak: ki veya daha fazla karayolunun kesimesi, birlemesi ve ayrlmas ile oluan ortak alandr. Kamulatrma: Bir karayolu iin gerekli belirli genilikteki eritsel bir koridorun ierisindeki arazi paralarnn sahiplerinden satn alnarak kamu hizmetine tahsisidir. Kaplama: Yol st yapsnn kaymaya, trafiin andrmasna ve iklim koularnn ayrtrma etkisine kar koyan ve ayn zamanda yk tayan en st tabakasdr. Kent D yol: Her bir yndeki trafik iin en az iki eridi bulunan ve 3 km den ksa olmayan eriim kontrolsuz veya yar kontrol karayollardr. Kilometre: Yol zerinde herhangi bir noktann proje balang noktasna olan uzaklnn kilometre (+) metre olarak ifadesidir. (rn. 14+ 455.08 )

stinat duvar

ksa duvar

Kurp: Proje yatay ve dey hattndaki dorusal kesimleri birletiren erisel veya dairesel karayolu kesimidir. Lase: Ksa mesafede ykselmek gerektiinde birbirini ksa aralklarla izleyen ok sayda kk yatay kurp ile oluturulan yol kesimidir. Menfez: naas yaplacak yol yaps ile ak kesilen dere veya akarsudaki su akn uygun ekilde devam ettirmek ve mcavir alanlardan yola gelebilecek her trl suyu yoldan uzaklatrmak iin yol gvdesi altnda ina edilen ve akl 10 m ye kadar olan sanat yaplardr. Mcavir alan: mar mevzuatna gre belediyelerin kontrol ve sorumluluu altndaki alanlardr. Proje gabarisi: Aralarn ykl veya yksz karayolunda gvenli seyirlerini temin amacyla karayolu yaplarnn uzunluk, genilik ve yksekliklerini belirleyen llerdir. Proje hz: Yol tasarm yaplrken tatlarn gvenli ve konforlu hareketlerini salayan (kurp yarap, eim, dever vb. ) karakterstikleri belirlemek iin nceden kabul edilmi olan teorik hz deeridir. Rakortman: Yn ve eim deiikliklerini gvenlik ve konfor gereksinilerine uygun bir sreklilik ve hzda gerekletirmek amacyla kullanlan doru ve eridir.v

Kutu menfez

Kutu menfez

Refj: Blnm bir yolda zt ynlerde hareket eden trafii birbirinden ayran ksmdr. Ripaj: Yap ve toprak ilerini azaltmak amac ile yol eksenin enine kesit iinde saa veya sola kaydrlmasdr. Rgar: Yol yzey sularnn yer yer ana drenaj kanalna boaltmak iin bordr kenarna yaplan tesisdir. Some noktas: Aliymanlarn kesime noktasdr. erit: Tatlarn bir dizi halinde gvenli seyredebilmeleri iin tat yolunun ayrlm blmdr. ev: Yarma ve dolgularda, platform kenarnn doal zeminle balantsn salamak amac ile oluturulan eimli zemindir. ev deeri: evlerin yatayla yapm olduu eimin a, yzde veya yatay-dey oran olarak ifadesidir. Yarma: st yap alt kotunun zerinde kalan kaz hacmidir. Zorunlu (mcbir) nokta: Karayolu projelendirme aamasnda olan noktadr. geilmesi zorunlu

Tesviye Erili (Topografik) Haritalar ve zellikleri

Toporafik Harita: Yeryznn veya bir parasnn morfolojik (ekilsel) yapsnn belli bir lek iinde e ykseklik erileri yardmyla yatay dzlem zerinde gsterilmesiyle elde edilen haritalara toporafik haritalar denir.

Toporafik haritalar zerinde, yeryznde bulunan tm unsurlar kendilerine zg simgeler ile temsi edilir. rn. yollar, yerleim yerleri, emeler, enerji nakil hatlar vb.

Trkiyede toporafik haritalar Harita Genel Komutanl tarafndan retilmektedir. Maden Tetkik Arama ve Orman Mdrl gibi kurumlar bu haritalar altlk olarak kullanarak kendi amalarna gre yeni tematik haritalar da retmektedirler. Harita Genel Komutanl tarafndan retilen toporafik haritalarn lekleri 1/25 000, 1/ 50 000, 1/ 100 000, 1/ 250 000 arasnda deimektedir.

Toporafik haritalar, zellikle 1/25 000 lekli haritalar, askeri amal

kullanmn dnda, lkemizde byk projelerin (baraj, yol, maden vb) n keif hazrlk ve genel proje

almalarnda kullanlrlar.

3 Boyutlu toporafik harita

Denizden ykseklikleri eit noktalarn birletirilmeleriyle oluan kapal erilere e ykseklik erileri (izohips) ad verilir. E ykseklik erileri;

1. 2. 3. 4. 5.

Yatay dzlemleri ifade ederler Birbirlerine paraleldirler. Birbirlerini kesmezler Her birinin bir ykseklik deeri vardr Aralarndaki dey ykseklik fark daima eittir, deimez. E ykseklik erileri arasndaki yatay mesafe deiebilir. Bu durum topografya eiminden kaynaklanr.

Yama eimi fazla ise e ykseklik erileri arasndaki mesafe az, Yama eimi az ise e ykseklik erileri arasndaki mesafe fazladr.

Srt ve Vadi kavramlar

E ykseklik erileri srt ve vadilerde v harfine benzer ekiller olutururlar. Vadilerde, e ykseklik erilerinin deeri ieri doru azalr. Srtlarda, e ykseklik erilerinin deeri ieri doru artar

Toporafik Haritalardan Kesit kartlmas

1. 2. 3.

nce harita zerinde kesit dorultusu saptanr ve harita zerine izilir. Kesit dorultusunun balang ve biti noktalar byk harflerle iaretlenir. Haritaya gre ve amaca gre dey lek saptanr. Kesit dorultusunun kestii e ykseklik erileri belirlenir. Bunlardan en yksek ve en dk deerli olanlar saptanr. Buna gre tm ykseklikler mm katta dey lek izgisi zerine lekli olarak iaretlenir.

4. 5.

Kesit dorultusunun e ykseklik erilerini kestii tm noktalar yksekliklerine gre mm kada tanr. Noktalar birletirilirken: Tepelerde yksek deerlerden geecek ekilde birletirilir. Vadilerde dk deerlerden geecek ekilde birletirilerek kesit profili elde edilir.

Toporafik Haritalardan Kesit kartlmas

Uygulama 1

Uygulama_1

Bo_ablon_1

Yaplmas gereken ilemler ; Verilen Uygulama_1.pdf dosyasnn A3 kada ktsn alnz kt zerinde A-B dorusunun erileri kestii noktalar iaretleyerek numara veriniz ( lk nokta iin 1 ve srasyla 2, 3, 4,........) Verilen Bo_ablon_1.pdf dosyasnn A3 kada ktsn alnz Verilen Nokta_detay.pdf dosyasnn A4 kada ktsn alnz

Yaplmas gereken ilemler ; Cetvel yardm ile topografik harita zerinde iaretlediiniz noktalarn A noktsna olan uzaklarn lnz Yine ayn noktalarn ykseklik deerlerini eykseklik erileri yardm ile haritadan okuyunuz Nokta_Detay ktsna her noktann A noktasna olan mesafesini ve ykseklik deerini srayla yaznz Nokta_detay ktsna yazdnz deerlere gre, ablonda verilen lekleri de dikkate alarak kesit izimini yapnz Kesit izimini yandaki ekilde grld gibi A noktas ile ablonun 0 noktasn akacak konuma getirerek kontrol edebilirsiniz.

Balanca olan mesafeleri lek (1/ 5000) ile arparak metre (m) birimine evirmeyi unutmaynz !

Kaynaklar

Ceylan, A., Tombaklar,., 2006, lme Bilgisi, Konya H., Jeoloji Mhendislii Blm, Fiziksel Jeoloji Ders Notlar KGM, 2005, Karayolu Tasarm El Kitab KGM, KGM Stratejik Plan 2007-2011 KGM, 2011, Trafik ve Ulam Bilgileri 2010 Kiper, T., 2002, Karayolu Projesi Temel Bilgileri , Ankara Netcad, 2005,Netpro Eitim Dkman, Ankara Osman Gazi niversitesi naat Mhendislii Blm, Karayolu Ders Notlar Yac, B., naat Mhendisliine Giri Ders Notlar (Blm 8)