Karakter ve Değerler Eğitimi - formasyon.akdeniz.edu.tr

KARAKTER VE DEĞERLER EĞİTİMİ

FİLOLOJİ GRUBU 13. HAFTA I. DERS

KARAKTER KAVRAMI İLE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR

GENEL TEKRAR

V

Ahlak bir toplumdaki insanların bir arada mutlu ve

huzurlu olabilmesi için iyi-doğru-güzel ve kötü-yanlış-çirkin

şeklinde bir tasnifle davranışları kurallara bağlayan bir

alandır.

Davranışlar, ahlakın sunduğu ölçülere göre değerlendirilir.

Ölçünün olmadığı yerde ise düzenden, mutluluktan,

huzurdan söz edilemez.

Bir toplum kendi fertlerine bu yüzden ahlaki kuralları

kazandırmak benimsetmek ve eğitimini vermek zorundadır.

KARAKTER VE DEĞERLER EĞİTİMİAHLAK EĞİTİMİ

• Tarihin her döneminde sağlıklı bir toplumsal yapının devamı için,

çocuk ve gençlerin nasıl yetiştirilmesi gerektiği önemli bir soru(n)

olmuştur. Bu anlamda toplumsal ve ahlaki değerlerin genç

kuşaklara yeterince iyi aktarılamadığından şikâyet edilir.

• Günümüzde değişen toplum ve aile yapısı ile birlikte, çoğu ailede

öğretilmeyen ahlak ve değerlerin okullar tarafından öğretilmesi

gerektiği ortaya çıkmıştır.

• İnsanların iyi ve kötüyü ayırt edebilmeleri, yani ahlaki yargılarının

gelişiminde eğitimin önemli bir yeri vardır. Ahlak eğitimi ailede

başlar, çevre ve okulda şekillenir.


Her toplumda geçerli olan bazı evrensel ahlaki

değerlerden söz edilebileceği gibi, her toplumun kendine

has ahlak kurallarını oluşturup benimseyebileceği de

kolaylıkla gözlemlenmektedir.

Bu farklılıkların oluşmasında etkili olan unsurlardan biri de

benimsenen ahlak görüşünün ne ile temellendirildiğidir.


Ahlak görüşü üzerine yapılan temellendirmeler din ile

ilgili ve din dışı olmak üzere iki gruba ayrılabilir.

Din ile ilgili temellendirmede ahlak kurallarının koyucusu

mutlak bir varlık olan Tanrı’dır.

Tanrı’nın koymuş olduğu ahlak kuralları da mutlaktır,

evrenseldir, ve değişmez ilkeleri içerir.


KARAKTER VE DEĞERLER EĞİTİMİAHLAK EĞİTİMİNİN AMACI

❖Ahlak eğitiminin amacı; ahlakta üst

evrelere ulaşmayı sağlamaktır. (Kohlberg)

❖Kohlberg, ahlak eğitiminin, okulların

ders programlarında çocukların da etkin

bir şekilde katılacağı tartışmalarla

verilmesi gerektiğini savunur.

KARAKTER VE DEĞERLER EĞİTİMİAHLAK EĞİTİMİNİN AMACI

❖Kohlberg’in kuramının ahlâk eğitimine ilişkin

boyutları iki çerçevede toplanabilir:

✓I. Okulda ahlâki konular içeren tartışmalar

yapılmasını sağlamak, bu sayede çocukların

kendi ahlâki yargı değerlerinden üst değerlerle

tanışarak kendilerini geliştirmelerine fırsat

vermek,

✓II. Okul yapısını, çocukların karar alma ve

yürütme sürecine katılabilecekleri şekilde

demokratikleştirmek.

İngiliz eğitimci Wilson, Kohlberg’in aksine ahlak eğitiminin ders programlarından bağımsız olarak, ayrı bir program içerisinde verilmesi gerektiği görüşündedir.

Gerekçesi, diğer ders programları ile ilintili olarak verilen ahlak eğitiminin, verimli olamayacağı düşüncesidir.

Wilson, ahlaki sorunların çözümlerinin kişiden kişiye

değişmeyeceğini; her sorunun olağan bir çözümünün

olduğunu savunarak, objektif ahlak anlayışını temsil

etmektedir

AHLAK EĞİTİMİ İLE İLGİLİ ÖĞRENME KURAMLARI

Wilson, ahlaki eğitimin amacının, çocukların

hayatlarında meydana gelebilecek ahlaki sorunlar

karşısında çözüm ve karar mekanizması

oluşturmalarını sağlamak olduğunu söyler.

Karar verme mekanizmasını içselleştiremeyen

çocuk, yetişkin bir birey olduğunda, meydana gelen

sorunlar karşısında bir otoriteye sığınma ihtiyacı

hissedecektir.

AHLAK EĞİTİMİ İLE İLGİLİ ÖĞRENME KURAMLARI

AHLAK EĞİTİMİNE BAŞLAMA ZAMANI

Bertrand Russell:

‘Ahlak eğitimine başlama zamanı doğum anıdır.’

Kant:

‘Ahlak eğitimi küçük yaşlardan itibaren verilmelidir.’

J.J.Rousseau:

‘Ahlak eğitimi muhakeme çağından önce verilmemelidir.’

• Ahlak eğitimine çocuklukta başlanması,

çocuğun kişiliğinin oluşması, değer

yargılarını kazanması ve kişiliğinin

oluşması bakımından önem arz eder.


• Çocuklar belirli bir yaşa gelene kadar özellikle

birçok şeyi model alarak öğrenirler.

• Bu nedenle anne-baba- öğretmenler çocukları

yetiştirirken sergiledikleri davranışlara dikkat

etmelidirler.

• Çocuklara ahlaki değerler kazandırılırken de

izlenebilecek etkili yolların başında model olma gelir

ÇOCUĞA AHLAKİ DEĞERLERİN KAZANDIRILMASI

• İyi örnek davranışlar sergilemeli

• Sevgiye dayalı bir eğitim metodu ile ahlaki değerlerin

benimsenmesi kolaylaştırılmalı

• Çocuklara değerli olduğunu sevgiyle hissettirilmeli

• Öğrencilerin ve çocukların size karşı pencerelerini açması

sağlanmalı

• Ahlaki değerler yasaklar zinciri olarak sunulmamalıdır.

• Aksi takdirde çocuğun ahlaki değerlere karşı tepki duymasına

sebep olacaktır.

AHLAK EĞİTİMİ: ANNE, BABA VE ÖĞRETMENLER;

• Çocuğa makul ve mantıklı izahlarla ahlaki değerlerin günlük

hayattaki önemi açıklanmalı

• Çocukların iyi arkadaşlar edinmesi sağlanmalı

• Olumsuz arkadaş gurubu çocuğun ahlaki gelişiminin önündeki en

büyük engellerden birisidir.

• Çocuğu kendi halinde bırakılması, yaptığı yanlışlar düzeltilmezse, ikaz

edilmezse çocuk bunun normal bir davranış olduğunu düşünür.

• Ahlaki değerleri çekilmez kılmamalı

• Yaptığı basit hatalardan dolayı çocuğa her seferinde uzun uzun

nasihat etmemeli

AHLAKİ DEĞER EĞİTİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKLİ NOKTALAR

• Çocuğa abartılı cezalar verip kısıtlamalar yapılmamalı

• Bu davranış;

• Zamanla çocuğun bunalmasına

• Ahlaki değerlere karşı lakayt davranmasına sebep olur.

• Çocuğunuzun hatalarına karşı hoşgörülü olmalı

• Asla aşağılayıcı bir tavır içine girmemeli

• Çocuğun iyi eğilimlerinin ortaya çıkması için sergilediği olumlu

davranışları pekiştirilmeli

AHLAKİ DEĞER EĞİTİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKLİ NOKTALAR

Cumhuriyetin kuruluş yıllarında Atatürk’ün eğitim hakkındaki

görüşleri ahlak eğitiminde de etkili olmuş ve uygulanmıştır.

Atatürk’ün din ve ahlak eğitimi konularındaki sözleri, milli, toplumsal

ahlakı esas almakla beraber milli ahlakı destekler nitelikte, vicdan

temelli bir din eğitiminden yana olduğunu göstermektedir.

Atatürk din ve ahlak eğitimin farklı yerlerde ehil olmayan insanlarca

değil okullarda, iyi bir din eğitimi almış alanına hâkim öğretmenler

tarafından verilmesini istemiş ve buna yönelik uygulamalar yapmıştır.

AHLAK EĞİTİMİ VE ATATÜRK

“Bizde ruhbanlık yoktur. Hepimiz eşitiz ve dinimizin ahkâmını

eşit olarak öğrenmeye mecburuz. Herkes dinini, diyanetini,

imanını öğrenmek için bir yere muhtaçtır, orası da

mekteptir.”

Mustafa Kemal Atatürk, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri II, haz. Nimet

Unan, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1959, s. 90.

AHLAK EĞİTİMİ VE ATATÜRK

• Ortak nokta:

• Karakter gelişimi/eğitimi de tıpkı değerler ve ahlak eğitimi

gibi çocuklara, dürüstlük, nezaket, cesaret, yardımseverlik,

özgürlük, eşitlik ve saygı gibi temel insani değerleri

kazandırmayı içerir.

• Ancak değerler eğitimi ile karakter gelişimi arasında önemli

farklılıklar vardır.

• Bunlardan birincisi, değerler eğitiminin daha geniş bir

anlam içermesidir;

KARAKTER EĞİTİMİ, AHLAK VE DEĞERLER EĞİTİMİ ARASINDA ORTAK NOKTA/FARK

• Farklı nokta:

• Değerler eğitimi, Estetik, demokratik, toplumsal, ekonomik,

siyasi ve dini olmak üzere her türlü değeri içerir.

• Değerler eğitimi bireylerin nasıl eylemde bulunacaklarını göz

önünde bulundururken, karakter eğitimi nasıl bir kişi

olmalarını göz önünde bulundurur.

• Karakter sahibi olmak belli erdemlere sahip olmayı, belli

erdemlere sahip olmak ise yine belli duygulara sahip olmayı

gerektirir.

KARAKTER EĞİTİMİ, AHLAK VE DEĞERLER EĞİTİMİ ARASINDA ORTAK NOKTA/FARK

• Sokratik yöntem

• Öğretmen planlı veya plansız olarak sınıf ortamında ortaya

çıkan karakter ve ahlaki boyut içeren konular üzerine

gerçekleşen konuşmalarda çeşitli sorular yönelterek

öğrencilerin konuyu farklı açılardan görmelerini, iyi

düşünülmüş yargı ve inanç geliştirmelerini sağlamaya çalışır.

KARAKTER EĞİTİMİÖĞRENCİLERDE ARZU EDİLEN DEĞERLERİN

KAZANIMI İÇİN YÖNTEMLER NELER OLABİLİR

• Bütünleşik program

• Bu yaklaşıma göre karakter gelişimi tek bir dersin konusu

değil, her dersin içinde belli ölçüde yer alan, okulun

bütünlüğünü ilgilendiren bir konu olarak bütünleşiktir.

• Karakter gelişimi sürecinde yaygın olarak kullanılan bir diğer

yaklaşım topluma hizmet etkinlikleridir.



• Model olma, olumlu veya olumsuz pekiştirme, eleştirme,

alternatiflere yöneltme, eksik veya taraflı bilgi sunarak

öğrencileri belli cevap ve değerlere yöneltme, oyunlar, taklit,

rol yapma, canlandırma, buluş yoluyla öğretme ve öğüt verme

gibi metotlar uygulanır.

• Yapılan hataları düzelterek doğrusunu göstermek bu

yöntemde sık kullanılan yollardandır.



İkinci dersimizde görüşmek üzere

Karakter ve Değerler Eğitimi - formasyon.akdeniz.edu.tr

Documents

Transcript of Karakter ve Değerler Eğitimi - formasyon.akdeniz.edu.tr