KARADENİZ’dekİ gelİşmeler VE TÜRKİYE
-
Upload
dara-conrad -
Category
Documents
-
view
118 -
download
5
description
Transcript of KARADENİZ’dekİ gelİşmeler VE TÜRKİYE
Karadeniz’in güvenliğine kıyıdaş devletler lehine katkı sağladı.
Kıyısı bulunmayan devletlerin savaş gemilerinin Boğazlardan geçişi sınırlandırıldı.
Savaş zamanında Türkiye’ye istediği şekilde Boğazları açıp kapatma hakkı tanındı.
MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ
ABD, Montrö’nün değiştirilmesinden yana bir tutum geliştirmiştir.
Rusya, sözleşme ile ilgili statükocu bir politika izlemektedir.
MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ
Rusya, Sovyetler döneminde sahip olduğu stratejik bölgeleri kaybetti.
Rusya etkisinden çıkan bağımsız devletlerin Avrupa-Atlantik kurumlarıyla işbirliği, bölgenin jeopolitiğini değiştirdi.
Karadeniz 6 devlet tarafından çevrili hale geldi.
«Geniş Karadeniz Bölgesi» kavramı ortaya çıktı.
SOĞUK SAVAŞ SONRASI KARADENİZ
SSCB’nin dağılmasıyla Karadeniz’deki denge Türkiye lehine değişmiştir.
Romanya ve Bulgaristan 2004’te NATO’ya katılmıştır.
ABD, askeri üslerle bölgedeki varlığını artırmıştır.
Kırım’ın ilhakıyla birlikte ise askeri denge Rusya lehine değişmiştir.
KARADENİZ’DE ASKERİ DENGE
Karadeniz’in kuzeyden denetiminde Kırım’ın stratejik değeri
Mart 2014’de Rusya tarafından işgal edildi ve referandumla Rusya’ya katıldı.
KIRIM SORUNU
1991’de Moldova’dan bağımsızlığını ilan etti.
1990-1992’de İç Savaş 2006 referandumuyla
bağımsızlık ve Rusya’ya birleşme talebi
Sorunun çözümü için 5+2 görüşmeleri
Mart 2014’de Rusya’ya birleşme talebinde bulundu.
TRANSDİNYESTER SORUNU
Rusya, ayrılıkçı dinamiklere destek sağladı.
2008’deki savaşın ardından Abhazya ve Güney Osetya’nın bağımsızlıklarını tanıdı.
ABHAZYA VE GÜNEY OSETYA
Batılı devletlerin bölgede artan nüfuzunu engellemek
Ayrılıkçı eğilimleri destekleyerek bölgedeki etkisini muhafaza etmek
Ukrayna ve Gürcistan’ın NATO ve AB’ye üyeliğini engellemek
RUSYA’NIN KARADENİZ STRATEJİSİ
Rusya Karadeniz donanmasını 2020’ye kadar modernize etmeyi, yeni savaş gemileri ve denizaltılar tedarik etmeyi planlamaktadır.
Mistral sınıfı havuzlu çıkarma gemilerini Fransa ile birlikte üretmektedir.
Sivastopol merkezli olarak geliştirilen donanma, Akdeniz filosuna destek sağlayacak şekilde genişletilmektedir.
RUSYA’NIN KARADENİZ FİLOSUNU GELİŞTİRME HEDEFİ
Rusya’nın
doğudaki Rus
nüfusu tahriki
&
Ukrayna’nın
parçalanma
ihtimaliProstestolar,
Rusya’nın Kırım’ı İşgali
Yanukoviç’in
AB ile
antlaşmadan
vazgeçmesi
UKRAYNA KRİZİ
NATO ve AB’nin bölgeye doğru genişlemesi Karadeniz’in önemini artırdı.
Karadeniz, Avrupa-Atlantik güvenlik sistemi ile Rusya arasında rekabet alanına dönüştü.
AVRUPA-ATLANTİK GÜVENLİK SİSTEMİ VE KARADENİZ
11 Eylül sonrası Karadeniz’de etkili olmaya çalıştı.
Rusya’nın etki alanlarını sınırlandırmak ve kontrol altında tutmak
Askeri üsler edinerek etkisini artırmak
Montrö sözleşmesini kendi çıkarları doğrultusunda değiştirmek
2010’da Karadeniz’de Rotasyonel Kuvveti oluşturdu.
ABD'NİN KARADENİZ STRATEJİSİ
1994-Barış İçin Ortaklık Projesi
Avrupa-Atlantik Konseyi
Aktif Çaba Harekatı’nı Karadeniz’e Genişletme Girişimi
Romanya ve Bulgaristan’ın NATO’ya katılımı
Ukrayna ve Gürcistan’ın NATO üyeliğinin gündeme gelmesi
NATO VE KARADENİZ
Enerji güvenliğiUlaşım projeleri: TRACECA
projesi, Viking projesiTürkiye’nin müzakere süreci2004 genişlemesi ve 2007’de
Romanya ve Bulgaristan’ın AB’ye katılımı
Avrupa Komşuluk Politikası ve Doğu Ortaklığı Projesi
2007-Karadeniz Sinerjisi2011-AB’nin Karadeniz
Stratejisi
AB’NİN KARADENİZ STRATEJİSİ
Çevresel Ortaklık Programı (Romanya)
Diyalog ve Ortaklık İçin Karadeniz Forumu ve Karadeniz Avro Bölgesi projeleri (Romanya)
Romanya ve Bulgaristan’ın AB ve NATO üyelikleri
ABD ile imzalanan askeri ve güvenlik anlaşmaları
Gürcistan’ın NATO ve AB üyeliği talebi
2005, Demokratik Seçenekler Topluluğu (Gürcistan)
ROMANYA, BULGARİSTAN VE GÜRCİSTAN
GUAMSECI (Güneydoğu
Avrupa İşbirliği İnisiyatifi) (1996, ABD) / 2011’den itibaren SELEC
SEDM (1996)SEEBRIG (1999)CMEPCSEE (2001)
BÖLGESEL TEŞKİLATLAR
Karadeniz havzasında barış ve istikrarın sürdürülmesi
Bölgesel işbirliğinin geliştirilmesi
Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin korunması
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (1992)
KARADENİZ’İN GÜVENLİĞİ VE TÜRKİYE
BLACKSEAFOR (2001)- arama-kurtarma ve çevre koruma amaçlı
KUH (2004)- terörizm ve kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesi, uyuşturucu trafiği ve silah kaçakçılığıyla mücadele
NATO ile eşgüdüm
BÖLGESEL İŞBİRLİĞİ PROJELERİ
Türkiye, Avrupa-Atlantik güvenlik sistemi içinde hareket etmelidir.
Ancak Rusya’yı doğrudan karşısına almamaya özen göstermelidir.
Montrö Sözleşmesi muhafaza edilmelidir. Bölgedeki Türk nüfusun haklarının korunması sağlanmalıdır.
Ukrayna, Azerbaycan ve Gürcistan’ın Rusya karşısında yalnızlaşmasına müsaade edilmemelidir.
SONUÇ VE ÖNERİLER