Innovatiegericht inkopen voor de openbare ruimte

12 november 2015

Take Padding, PIANOo

Evert Schut, Rijkswaterstaat

Kansen en uitdagingen Circulair

inkopen

Van afval als zorg

Naar grondstof als kans

De circulaire economie

Waarom circulair?

De circulaire economie in praktijk

Belang verdienmodellen

Theorie

Tekening Geanne van Arkel - Interface

Praktijk

Tekening Geanne van Arkel - Interface

De aanwezige energie heeft geleid tot een ‘koplopers’ afspraak

in de vorm van de Green Deal circulair inkopen

Partijen willen met deze Green Deal een bijdrage leveren aan het realiseren van een circulaire economie

door middel van het inkoopinstrument.

Concreet betekent dit dat inkopende organisaties:

1. Minimaal twee Circulaire Inkooptrajecten starten;

2. via de faciliterende partijen kennis en ervaring op het gebied van Circulair Inkopen delen en

ontsluiten;

3. uiterlijk in 2016 zorgen voor aantoonbare integratie van Circulair Inkopen in de inkoopprocessen, -

beleid en strategie, gebaseerd op gebleken toegevoegde waarde, mogelijkheden en relevantie;

Inmiddels hebben 38 publieke en private organisaties zich aangesloten bij de Green Deal Circulair Inkopen; het aantal deelnemers blijft groeien

Meedoen!

• Community of Practice (5x per jaar) • Actieve online en ‘live’ kennisdeling • Tools en praktijkvoorbeelden • In company Training

PIANOo webdossier circulair inkopen

Wegwijzer circulair inkopen

Uitdagingen: een paar voorbeelden

• Definities/kaders • Specificeren en beoordelen • Generieke aanpak lastig/onmogelijk? • Nauwe samenwerking met de markt. Vertrouwen. • Intern draagvlak verkrijgen, bv wat betreft

• Andere verdienmodellen (bv geen eigendom meer) • Geen nieuwe producten meer • TCO

• Borgen van hergebruik in 2e, 3e, etc cyclus

Circulair inkopen in de GWW? Enkele aandachtspunten uit de “Beleidsverkenning Circulaire Economie in de Bouw”

Evert Schut

Sr. Adviseur Rijkswaterstaat

Ministry of Infrastructure and the Environment

22 Circulaire Economie in de bouw

CE in de bouw

Vanuit beleidsverkenning voor I&M

1. Waarom is de bouw belangrijk voor CE (en omgekeerd!)?

2. CE in de bouwpraktijk (nadruk GWW)

3. Advies stakeholders aan Overheid

4. CE in de GWW: vb. Rijkswaterstaat

Ministry of Infrastructure and the Environment

23 Circulaire Economie in de bouw

Waarom is de bouw belangrijk voor CE en omgekeerd?

Materiaalstromen:

– De grootste (ca 50%)!

– Tevens grootste afvalstroom

– Zelden schaars (en daarom ook een bouwmateriaal!)

– Relatief veel milieueffecten, met name klimaat (mondiaal beton en staal 15 – 20 % van alle CO2)

– Veel recycling, maar nog weinig echt circulair:

Ministry of Infrastructure and the Environment

24 Circulaire Economie in de bouw

50%

Gebouwen Recycling GWW

<3%

>98%

>99%

>97% Ca 50% (excl. grond)

primaire grondstoffenwinning

<1 % naar stort

>90%

Ministry of Infrastructure and the Environment

25 Circulaire Economie in de bouw

Betekenis CE in de bouw

Het draait om ontwerpen!

De ‘R’ Principes Ellen Mac Arthur

• Reduce, Re-use, Recycle

In de bouwpraktijk:

1. Materiaalarm ontwerpen

2. Modulair/ life-cycle ontwerpen

3. Adaptief ontwerpen

4. Design for deconstruction

5. Design for recycling

6. Recycle for (circular) design

7. Grondstoffenpaspoort

vb. 3 viaduct voor meer rijstroken dan nu nodig

vb. 2 Ruimte in gemaalgebouw voor nieuwe installatie techniek

NB: milieuprestatie blijft randvoorwaarde!

vb. 1 nieuwe sluis IJmuiden: CO2 arm cement of minder beton?

vb. 4 straatstenen

vb.5 bitumen in asfalt

vb. 6 ‘slim breken’ beton

vb. 7 BIM, maar dan hele cyclus…..

Ministry of Infrastructure and the Environment

26 Circulaire Economie in de bouw

Consultatie stakeholders: resultaten (1 van 2)

• Circulair ontwerpen

– Living Labs met kennisdeling en doorontwikkeling

– Maak budget vrij voor innovatie en deel risico’s

• Circulaire uitvraag inkoop

– Integreren met duurzaam inkopen

• Van LCA naar MCA

– Kijk ook naar LCC!

• Informatiedeling in de keten

– Transparantie

– Grondstoffenpaspoort

Ministry of Infrastructure and the Environment

27 Circulaire Economie in de bouw

Consultatie stakeholders: resultaten (2 van 2)

• Eén overheid met duidelijke visie op (circulaire) vernieuwing in de bouw

– Niet gedekte kosten van sloop en recycling is een belangrijke weeffout in financiering van de bouw

– Voorwaarde voor groeiende roep om stedelijke vernieuwing.

• Financiele instrumenten

– Moeten op termijn een oplossing bieden voor vastlopen van de bouw en tevens de motor om (circulair) te bouwen

Ministry of Infrastructure and the Environment

28 Circulaire Economie in de bouw

CE in de GWW: Rijkswaterstaat als voorbeeld

• Uitbreiden ketensamenwerking (vb Green Deal Beton) naar 4 nieuwe ketens, te beginnen met asfalt

• Assetmanagement:

– Kennis van ons areaal als potentiele grondstoffenbank

– Verdere optimalisatie beheer en onderhoud

– Basis voor nieuwe aanlegprojecten

• Circulair ontwerpen

– Voorkomen riskante materialen

– Toepassen genoemde ontwerpprincipes

• Duurzaam / circulair inkopen

– Begin met wat je al weet en bouw verder uit naarmate je meer begrijpt van circulair ontwerpen

• Meekoppelen in de Regio

Potentie circulaire GWW: Bijdrage materialen aan Carbon Footprint Rijkswaterstaat