Kan Gazları ve Asit Baz Dengesi•Solunum sayısı/Süre ilişkisi: Genellikle erişkinde bir...

MEKANİK VENTİLASYON

Mekanik Ventilasyon

• Ventilasyon ve oksijenasyon yetersizliği durumlarında, bu duruma neden olan patoloji ortadan kalkıncaya kadar, • Akciğerlerin kollabe olmasını önlemek,

• Ventile edilmesini sağlamak ve

• Kanı yeterince oksijenlemek amacı ile geliştirilmiş özel aygıtları kullanarak akciğerlerin dışarıdan havalandırılmasına mekanik ventilasyon denilmektedir.

Mekanik Ventilasyon• Pozitif basınçlı ventilasyon olarak da adlandırılan mekanik ventilasyon

(MV) yoğun bakım anlayışının en önemli parçası ve yoğun bakımlara yatışların en sık nedenlerinden biridir.

• Önceden belirlenmiş gaz karışımları istenilen basınç ya da hacimlerde hastaya uygulanarak kısmen ya da tamamen spontan solunum taklit edilir

• Mekanik ventilasyon her şeyden önce bir destek tedavisi şeklidir ve hastanın bulunduğu kötü durumda hayatta kalmasına yardımcı olur

• Mekanik ventilasyona neden olan altta yatan hastalığın tedavisi etkin bir şekilde yapılmalıdır

Mekanik Ventilasyonun Fizyolojik Amaçları

• Pulmoner gaz değişimini desteklemek veya maniple etmek

• Akciğer hacmini arttırmak

• Solunum işini azaltmak

Mekanik Ventilasyonun Klinik Amaçları

1) Hipokseminin düzeltilmesi

2) Akut solunum yetersizliğinin düzeltilmesi

3) Solunum sıkıntısının kaldırılması

4) Atelektazilerin önlenmesi ve tedavi edilmesi

5) Solunum kası yorgunluğunun önlenmesi

6) Sedasyon veya paralizinin sağlanması

7) Sistemik veya miyokardiyal oksijen tüketiminin azaltılması

8) Kafa içi basıncının azaltılması

9) Göğüs duvarı stabilizasyonunun sağlanması

Mekanik Ventilasyon Endikasyonları

• Solunum Yetersizliği• Apne/solunum durması

• Yetersiz ventilasyon

• Yetersiz oksijenlenme

• Kronik solunum yetersizliği

• Kalp yetersizliği• Solunum iş yükünün yapılamaması

• Oksijen sunumunun azaltılması

Mekanik Ventilasyon Endikasyonları

• Nörolojik disfonksiyon• Santral hipoventilasyon

• Sık apneler

• Koma GKS < 8

• Hava yolu kontrolünün olmaması

Mekanik Ventilasyon

• Mekanik ventilasyon için gerekli fizyolojik değerlendirmeler başlıca üç ana başlıkta toplanır

• 1. Solunum mekaniğine ait parametreler

• 2. Ventilasyona ait parametreler

• 3. Oksijenasyona ait parametreler

İnspirasyon valfi

Kontrol ünitesi

Ekspirasyon valfi

Hasta

Mekanik Ventilatörler

Mekanik Ventilasyon Parametreleri

• Basınç: Normal solunumda gaz akımı inspiryum sırasında oluşan negatif intratorasik basınç sağlanır

• Yapay solunumda ise gaz akımını sağlayacak basınç farkı havayollarına uygulanan pozitif basınç ile sağlanır

• Normal spontan solunumda 2 cmH2O olan intrapulmoner basınç pozitif basınçlı solunum ile 16-20 cmH2O arasındadır

• Volüm: Her hastaya uygun dakika ve tidal volüm ile bunlara uygun frekans saptanmalıdır


• Solunum sayısı/Süre ilişkisi: Genellikle erişkinde bir solunum siklusu, inspiryumun başlangıcından ikinci inspiryum başlamasına kadar geçen süre 3-5 saniyedir.

• Erişkinde solunum sayısı 12-20 dk dır.

• Çocuklarda solunum siklusu 3 saniye (solunum sayısı 20 dk), bebeklerdeyse 1.5-2 saniye süreli (solunum sayısı 30/40 dk)dir.


• İ/E Oranı: Normal koşullarda ekspiryum süresi inspiryumdan uzun olmalıdır (İ:E=1/1.5 veya ½) Bu özellikle obstrüktif akciğer hastalıklarında önemli olup ekspiryum süresi uzatılarak İ/E oranı 1/3, ¼ olarak düzenlenebilir.

• Atalektazilerde ise bu oran 1/1 hatta tersine olabilir

• FiO2: Başlangıçta %100 kabul edilebilir PaO2 veya SaO2 yi sağlayacak en düşük FiO2 hedeflenir.


• Tidal Volüm: Tek soluk alış esnasında akciğerle giren ya da tek soluk veriş esnasında akciğerlerden çıkan hava miktarı Genellikle 7-10 mL/kg

• Solunum frekansı: Dakikadaki solunum sayısı. Yetişkin 10-16/dk

• Peak İnspirasyon basıncı: Bu inspiryum sonumda kaydedilen en yüksek basınçtır.

• Pik İnspiratuvar basınç (PIP) veya pik airway basıncı olarak da adlandırılır

Mekanik Ventilasyonun Zararları

• Hemodinamik etkiler

• Barotravma

• Ventilatör ilişkili akciğer hasarı

• Oksijen toksititesi

• Ventilatör ilişkili pnömoni

• Hastanın uyumsuzluğu veya vantilatör ile uyumsuzluk

• Aşırı sedasyon gereksinimi

Ventilasyon Modları

• Ventilasyon modları genel olarak• Hasta ventilatör bağlantısına

• 1. Noninvaziv ventilasyon• 2. İnvaziv ventilasyon

• Göğüs içinde oluşan basınç şeklinde• 1. Pozitif basınçlı ventilasyon• 2. Negatif basınçlı ventilasyon

• İnspirasyon akımının başlama şekline• 1. İnspirasyon akımının hedefine• 2. İnspirasyondan ekspirasyona geçiş şekline göre farklılaşırlar

İnvaziv Ventilasyon

• Şiddetli hipoksik veya hiperkapnik olan ve sıklıkla yaşam desteği için MV’na ihtiyaç gösteren hastalarda invaziv yolla uygulanan bu uygulama yaşam kurtarıcı olmakla beraber ,

• Kullanılan tüp veya trakeostomi kanülü nedeniyle trakeadakomplikasyonlar ortaya çıkmaktadır ve ventilatöre bağlı artmış pnömoni riski mevcuttur

• Tüpün oral kaviteye yerleştirilmesiyle hastayla sözlü iletişim kaybolmakta ve oldukça konforsuz olan bu yöntem hastada anksiyeteye neden olmaktadır

İnvaziv Ventilasyon

• Yaşam desteği sağlamasının yanında yaşamı tehdit edebilecek komplikasyonlar mevcuttur

• Genellikle kullanılması gereken sedatifler vazodilatasyon sonucu hipotansiyon ve kardiak out-put azalmasına yol açabilir

• Paralitik ajanlar ise hastada sekresyonların retansiyonuna ve sonunda atelektazi ve solunum kaslarının kullanılmamasına neden olabilir

• MV alan olgularda %10-20 oranında barotravma riski ortaya çıkabilir. Bunun için maksimum transalveolar basıncın 30-35 cmH2O geçmeyecek şeklide ayarlanması gerekir

Noninvaziv Mekanik Ventilasyon

• Alveolar ventilasyonun endotrkeal tüp kullanılmaksızın arttırılmasıdır

• Hastalarda akut solunum yetersizlikleri, KOAH, santral hipoventilasyon, obstrüktif uyku apnesi gibi endikasyonlardakullanılmaktadır

• NIMV özellikle fasiyal ve nazal ventilasyon şeklinde kullanılmaktadır


• Avantajları

• Entübasyona bağlı komplikasyonlar azdır

• Azalmış MV süresi ve azalmış yatış

• Düşük mortalite

• Hasta konforu

• Azalmış sedasyon gereksinimi

• Aralıklı kullanım


• Kontrendikasyonları

• CPR uygulaması

• Solunum arresti

• Ciddi hemodinamik bozukluk

• GKS < 8

• İki yada daha çok organ yetmezliği

• Trakeostomili/fasyal deformiteli hastalar

• Oronazal/üst GİS cerrahisi, üst GİS kanaması

• Dolaşım şoku

Negatif Basınçlı Ventilatörler

• Toraks ve abdomen etrafına negatif basınç oluşturarak (atmosfer basıncının 10-20 cmH2O altında) gazın akciğere akışını sağlarlar

• Böylece düşük anterkostal alveolar basınç inspiratuvar akıma neden olur

• Bu ventilatörler ya bütün vücudu saracak şekilde (tank) yada sadece toraks ve üst karnı saracak şekilde (çelik akciğer) olabilir

• Büyük hacimli olduklarından ve zor tolere edilebilir olduklarından yerlerini pozitif basınçlı ventilatörlere bırakmışlardır

Pozitif Basınçlı Ventilatörler

• Hava yollarına bir ağızlık, maske yada endotrakeal tüp aracılığı ile ritmik olarak pozitif basınç uygulayarak inspirasyonda alveollerin genişlemesi sağlanır

• Pozitif basınçlı ventilatörler genellikle• 1. Volüm devirli

• 2. Basınç ayarlı ventilatörler olarak kullanılır

Volüm Devirli Ventilatörler

• Basınca bakmaksızın her siklusta belirlenen bir volüm sağlar

• Bu nedenle akut solunum yetersizliği vb. hastalarda ventilasyonagereksinim olan hastalarda yaygın kullanılır

• Atelektazi, ödem ya da bronkokonstrüksiyondan dolayı akciğerde değişiklik yapan durumlarda yüksek inflemasyon basıncı barotravma(basıncın neden olduğu travma) riski olduğundan tercih edilmez

Basınç Ayarlı Ventilatörler

• Daha önce hava yollarına konulan hedef basınca ulaşınca inspirasyonsonlanır

• Siklusu sağlayan mekanizma hastanın akciğerdeki basıncın belirlenmiş olan değere ulaşması ile harekete geçer

• Başlangıçta MV parametreleri ve modları bireyin özelliklerine (yaş, kilo, hastalık, spontan solunumun olup olmaması vb) göre ayarlanır

NİPBV’ün Kullanılmadığı Bazı Durumlar

• Solunum arresti

• Kardyorespiratuvar instabilite

• Koopere olmayan hasta

• Yüksek aspirasyon riski

• Hava yolunum korumada yetersizlik, nazofarenksin sabit anatomik anomalileri

• Ciddi anksiyete

• Yoğun sekresyon

• Trakeostomisi olan hastalar NİPBV için uygun değildir

NİPBV Genel Uygulama Protokolü

• Ventilatöre standart hava devresi ve kullanılacak olan maske takılır

• Hastaya yapılacak işlem kısaca anlatılarak hastanın sakinleşmesi ve uyumun arttırılmasına çalışılır

• Yatağın baş kısmı 45 derecelik açıyla kaldırılır

• Apne durumunda devreye girmek üzere dakikada 12 solunum olacak şekilde back-up hızı ayarlanır

• Ventilatör çalıştırılır CPAP = cmH2O, PSV (pressure support) 10cmH2O düzeyinde ayarlanır ve başlangıçta birkaç dakika boyunca maske el ile hasta yüzüne tutularak hastanın sisteme senkronize olması sağlanır

• Hastanın uyum sağlaması sonrasında hava kaçağının önlerken fazla cilt basısına neden olmayacak sıkılıkta baş bantları ile maske sabitlenir. Hava kaçağını önlemek için maske yatığına benzoin jeli sürülebilir. Burun kemerinde sık görülen bası nekrozunu önlemek için hidrokollaid örtüler kullanılabilir


• Maske güvenli hale geldikten sonra CPAP basıncı 5 cmH2O seviyesine getirilir. Hasta konforunu arttırmak, dakika solunum sayısını 25’in altına düşürmek ve en yüksek (> 7ml/kg) ekspire edilen tidal hacimeulaşabilmek için PSV düzeyi 2-3 cmH2O’luk artışlar ile optimize edilir. Hedef oksijen satürasyonunu %90’ın üzerinde tutmaktır. Bunu sağlamak için CPAP düzeyi 2-3 cmH2O’luk artışlar ile ayarlanır

• Basınç alarmları ayarlanır. (+ 2 cmH2O)

• Hastaların NİPBV sırasında sürekli olarak EKG ve oksijen satürasyonunun takibi gerekir


• Bütün bu önlemlere rağmen NİPBV uygulanan hastaların bir bölümünde İnvaziv ventilasyona gerek duyulmaktadır. NİPBV sırasında

• 1. Gaz değişimi, Dispne ve laterjinin düzeltilememesi

• 2. Endotrakeal entübasyon ihtiyacının ortaya çıkması

• 3. Hemodinamik stabilitenin bozulması

• 4. Ciddi ventriküler aritmilerin ortaya çıkması

• 5. Konforsuzluk nedeniyle maskeyi tolere edememesi

• 6. Maskenin yüze tam oturmaması

• 7. Hastanın kendi isteği üzerine nipbv’na son verilebilir

Pozitif basınçlı Ventilasyonda Kullanılan Modlar• Kontrollü Mekanik Ventilasyon (CMV)• Spontan solunumu olmayan hastalarda kullanılır• Solunum hızı, tidal volüm, inspiratuvar basınç tamamen makine ayarları ile

belirlenir• İlaçlara bağlı• Serebral fonksiyon bozukluğu• Periferik sinir hasarı, motor sinir hasarı• Tetunus, status epileptikus• Kafa travmalı veya nörocerrahi sonrası uygulanır• Spontan solunum olan kişide bu mod için sedasyon ve paralizi sağlanmalıdır• Uzun süre CMV uygulaması solunum kaslarında atrofiye neden olabilir

Pozitif basınçlı Ventilasyonda Kullanılan Modlar• Assisted Ventilation ( Asiste Kontrollü ventilasyon) (ASV)

• Hastanın solunum eforu var ve yetersiz ise bu mod uygulanır

• Ventilatör belli bir negatif basınca duyarlı kılınır

• Başlangıç değişikliği tespit edilince inspiratuvar siklus başlatılır

• Tidal volüm ventilatör tarafından, solunum hızı hasta tarafından belirlenir

• Ciddi respiratuvar alkaloz gelişebilir

• Hastanın apnesi farkedilmez ise ciddi sorunlar ortaya çıkabilir

• ASV ve ACMV diyafragma yorgunluğu nedeni le respiratuvar asidozu olan veya bronkokonstrüksiyona bağlı solunum işi artan hastalarda faydalıdır

Pozitif basınçlı Ventilasyonda Kullanılan Modlar• Asist-Control Mechanical Vantilation ( ACMV)

• Spontan inspirasyon çabası varsa algılanır ve önceden ayarlanan Tidal volüm hastaya verilir

• Solunum eforu yoksa otomatik olarak CMV moduna geçer ve önceden ayarlanan tidal volümü ayarlanan minümum dakika solunum sayısı ile hastaya verilir

• ACMV’de CMV’na göre hastanın sedasyon ve kas gevşemesi gereksinimi azalır ve ventilatörle uğraşmanın daha az olması nedeni ile hasta bakımını kolaylaştırır

Pozitif basınçlı Ventilasyonda Kullanılan Modlar• İntermittend Mandatory Ventilation ( Aralıklı zorunlu ventilasyon) (IMV)

• Hastaya önceden belirlenen aralıklarla ventilasyon yapılırken hasta ventilasyonlararasında istediği sayıda ve hacimde spontan inspirasyon yapabilir

• MV dakika sayısı hasta tarafından değiştirilemez

• Hastanın spontan solunumu arttıkça yumuşak bir şekilde spontan solunuma geçme ve ventilatörden ayırma modu olarak kabul edilmiştir

• Barotravma riski ve hemodinamik yan etkiler daha azdır

• PEEP ile birlikte daha az kardiyovasküler yan etkiye sebep olur

• Sedasyon ve kas gevşemesi gerektirmez

• Solunum kaslarında atrofi meydana gelmez

• IMV ve SIMV’de en önemli yan etki hiperkapnidir

Pozitif basınçlı Ventilasyonda Kullanılan Modlar• Synchronized İntermittend Mandatory Ventilation ( Senkronize

(Eşzamanlı) aralıklı zorunlu ventalsyon (SIMV)

• Spontan ventilasyon IMV’nin kombinasyonudur

• SIMV çift nefes alma (zorunlu soluk+spontan soluk) olasığını önler

• Ventilatör hastanın inspiryum çabasına hassas hale gelir ve bir çaba algılarsa asiste bir soluk verir. Spontan solunum olmaz ise IMV moduna geçer

• Asiste sikluslar sırasında hasta kendi istediği gibi sayı ve hacimde soluyabilir

Pozitif basınçlı Ventilasyonda Kullanılan Modlar• Pressure Support ventilation ( Basınç kontrollü ventilasyon) (PSV)

• Hasta inspirasyon gayreti gösterdiğinde solunumu pozitif basınçla destekleyen bir moddur

• Ventilatörde uygulayıcı tarafından hassasiyet düzeyi ayarlanır

• PSV’nin başlaması için hastanın oluşturduğu basıncın bu eşik değere ulaşması gerekir

• Rahat ve stabil hastalarda iyi ventilasyon sağlar

• MV ve entübasyondan kaçınılan KOAH’ı alevlenmiş hastalarda maske ile uygulanabilir

• En önemli dezavantajı apne gelişen hastalarda destek hızının ayarlanma olasılığı olmaması ve rezistans ve kompliyans değişikliklerinde dakika hacminde azalmalar olmasıdır

• Apne varlığında destek sağlamak için düşük hızda SIMV ile birlikte kullanılabilir

Pozitif basınçlı Ventilasyonda Kullanılan Modlar• Ekspiryum Sonu Pozitif Basınç (PEEP)

• Pasif ekspirasyon tamamlandıktan sonra pozitif basıncın suni olarak devam etmesidir

• Pozitif basınçlı Mekanik Ventilasyonun tüm modlarına uygundur

• Hava yollarını alveolleri genişletici bu basınç, bütün ventilatuvardevredeki küçük hava yollarını açık tutar

• Oksijen karbondioksit değişimi kolaylaşır

• PEEP ile ilgili en önemli komplikasyon kardiyak debideki azalmadır

Pozitif basınçlı Ventilasyonda Kullanılan Modlar• Sürekli Pozitif Hava Yolu Basıncı (CPAP)

• Spontan solunum yapan hastaya uygulanır

• Fonksiyonel rezidüel kapasite azalmıştır

• Post-op atalektazi ve ARDS’nin (Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu) erken evrelerinde yaygın olarak kullanılır

• Post-op atalektazi tedavisinde maske ile CPAP uygulanır

• Maske CPAP entübasyon yapılmaksızın hava yoluna sürekli veya periyodik olarak pozitif basınç uygular

Mekanik Ventilasyonun Fizyolojik Etkileri

• Kardiyovasküler sistem üzerine etkisi göğüs içi basıncının artması.

• Sağ kalp dolumu azalır kalp debisi düşer

• Alveollerin aşırı gerilmesi sonucu barotravma gelişebilir

• Böbrekler üzerine etkisi idrar azalması ile vücutta su ve tuz tutulmasıdır

• Göğüs içi basıncının artması karaciğer venlerine konjesyon(Toplardamarlardaki kanın dönüşünün engellenmesi veya yetersizliği sonucu kanın organ veya dokuların bir bölgesinde veya tamamında birikmesi) ile birlikte karaciğer fonksiyonlarında bozulmaya yol açar

• Serebral yan etkisi ise kafa içi basıncının artması şeklindedir

Mekanik ventilasyondan Ayırma (Weaning)

• Mekanik Ventilasyon Sonlandırmadan Düzeltilmesi Gereken Parametreler• Anemi• Kardiyak debi• Sıvı dengesi• Şok• Bilinç düzeyi• Renal yetmezlik• Aritmi, ateş, enfeksiyon• Asit-baz dengesi, elektrolit imbalansı• Hiperglisemi, titreme, enerji yetmezliği


• Ekstübasyon Kriterleri

• FiO2 50 iken arteryal oksijen basıncı > 80 mmHg

• PH 7.35-7.45

• Spontan tidal volüm >10ml/kg ( inspiryumla alınan hava miktarı)

• Hasta oryante ve uyanık (nörolojik hasarı olmayan çoğu hasta için)

• Hasta solunumu sürdürmede ve sekresyonu atmada yeterli

• Hasta hemodinamik açıdan stabil, aritmisi yok

• Hastanın kanaması ve ciddi bir hasarı yok

• Entübasyona neden olan sebep ortadan kalkmış ise esktübe edilebilir


• Ekstübasyon günü erken saatlerinde başlatılmalı

• Hastaya işlem hakkında bilgi verilmeli

• Baş ve gövde 45 derece yükseltilmeli

• Vital bulgular ve arteryal kan gazı örneği alınmalı

• Ambu ve oksijen sistemleri hazırlanmalı

• Entübasyon aletleri hastanın başına hazırlanmalı

• Hava yolu ve balonun üzerindeki orofarenks dikkatli bir şekilde aspireedilmelidir

Ekstübasyon Süreci

• Entübasyon tüpünün balonu indirilip, tüp çıkartılır ve yüksek konsantrasyonda oksijen uygulamasına başlanır

• Çıkartılan tüpün no’su hasta dosyasına kayıt edilir

• Hastaya öksürme egsersizleri yaptırılır

• Ekstübasyondan 10 dakika sonra arteryal kan örneği alınıp hastanın kan gazı değerlendirilmeli

• Hastanın vital bulguları ve genel durumu sürekli olarak değerlendirilmelidir

Mekanik Ventilasyon Komplikasyonları

• Kardiyovasküler Sistem Etkileri

• Primer komplikasyon kalp debisinde azalmadır. PPV ve PEEP sırasında kardiyak debiyi azaltan sebepler

• Venöz dönüşte azalma

• Kontraktilitede azalma

• Sağ ventrikül volümünde artış

• Pulmoner perfüzyon azalması, vasküler rezistans artması


• İntrakranial basınç ve serebral perfüzyona etkisi

• CO ve ortalama arter basıncı düşeceğinden CPP’de azalma beklenir. Santral venöz basınç artarken serebral venöz dönüşte azalmaktadır

• Bu da intrakranial basınç artışı ve serberal perfüzyonda azalmayla sonuçlanacaktır

• İntrakranial basınç artışı sonucunda da serebral ödem ortaya çıkar


• Renal etkiler

• Azalan CO nedeniyle idrar output’unda azalma beklenir

• Renal kan akımı iç korteks ve dış modüler dokuda artarken, dış kortekste azalır. İdrar çıkışı, kreatinin ve sodyum atılımı azalır


• Gastrointestinal Sistem Etkileri

• Karaciğer hastalığı olmasa bile serum biluribininde yükselme ve karaciğer fonksiyonlarında bozukluk görülebilir

• Portal venöz akımında azalma veya splanknik rezistansta artma olabilir ve bu sebeplerden dolayı gastrik mukozada iskemi ve ülser ve kanamalar ortaya çıkabilir


• Barotravma

• Akciğer dokusu rüptürü, pnömotoraks ve hücre hasarı vb komplikasyonlara neden olabilir. Barotravmaya yol açan başlıca nedenler

• Yüksek pik hava yolu basıncı

• Büllöz akciğer hastalığı

• Yüksek PEEP seviyesi

• Gastrik asit aspirasyonu

• Nekrotizan pnömoniler

• ARDS

• PSV hücresel düzeyde akciğer sıvı retansiyonu ödem, alveolar hemoraji, interstisiyel amfizem ve kompliyansda azalma ile karakterize akciğer hasarı olabilir


• Enfeksiyon Riski

• Nozokomiyal enfeksiyon ve pnömoni açısından yüksek risk vardır. İnvaziv yaklaşımlar bu riski arttırır

• Nozokomiyal pnömoni insidansı %20, mortalite %50-70 arasındadır

• En yaygın mikroorganizmalar: Pseudomanas aureoginosa, klebsiella, E. Koli ve S. Aureus. Strvpneumonia, candida

Kan Gazları ve Asit Baz Dengesi

Kan Gazları

• Arter kan gazı ölçümü solunum fonksiyonu bozukluklarının tanı ve takibinde en güvenli yöntemlerden biri olmasının yanında özellikle kritik hasta takibinde vazgeçilmez ve yol gösterici bir analizdir.

Kan Gazındaki Parametrelerin Normal değerleri

• pH: 7.35-7.45

• PaCO2: 35-45 mmHg

• PaO2: 80-100 mmHg

• SaO2 : %95-97

• HCO3 : 22-26 mEq/L

• Baz fazlalığı: ±3 mmol/L

http://solunum.org.tr

Arterial Kan Gazı Ölçümünde Dikkat

• Alınan örnek 5 dakika içinde incelenmelidir.

• Uzun süre oda ısısında kalırsa lökosit metabolizması nedeniyle P02 azalır ve pC02 artar.

• Alındığı yerde bakılmayacaksa soğuk kalıbla nakledilmelidir.

Kan Gazı Ölçüm Hataları

• Alınan kanın venöz olması

• Şırınga içinde hava kalması

• Fazla heparin (yapay metabolik asidoz)

Genel Yaklaşım

1)Oksijenasyonu değerlendirmek :PaO2

2)Ventilasyonu değerlendirmek :PaC02

3)Gaz alış verişini değerlendirmek :FiO2-PaO2 ilişkisi

4)Asit-baz dengesi

• Ph: Genel değerlendirme

• PaC02,HCO3 :Olay metabolik mi,solunumsal mı?

Ve Kompansasyon var mı yok mu?

pH Kavramı

• Sağlıklı bir insanda 36-40 nanomol/L hidrojen iyonu bulunur

• Bu düşük konsantrasyonu daha kolay ifade etmek için pH kavramı kullanıma girmiştir

Asit Baz Dengesi

• Protein ve KH metabolizması sonucunda günde 1 mEq/kg hidrojen iyonu açığa çıkar.

• Etkin tampon mekanizmaları sayesinde kanın pH’sı 7.35 ile 7.45 arasında değişir.

• 7 ile 7.7 sınırları dışında yaşam mümkün değildir.

• Vücuttaki asit-baz denge bozukluğunun tanısı sadece kan pH ölçümü ile konulabilir

Asit Baz Dengesi

• pH’nın 7.34’ten küçük olmasına asidoz;

• 7.46’dan büyük olmasına ise alkaloz denir.

• Solunumsal bozukluklar kan CO2 düzeylerinde değişmelere neden olur.

• Metabolik bozukluklar ise plazma HCO3 düzeylerini etkiler.

• CO2’nin normal değeri 40 mmHg dir. • Düşükse solunumsal alkaloz,

• yüksekse solunumsal asidozdur.

Asit Baz Dengesi

• HCO3 normalde 22-26 mEq/L’dir. • Düşükse metabolik asidoz,

• yüksekse metabolik alkalozdur.

• Serum HCO3 değeri metabolik olaylar yanında solunuma bağlı olarak da değişir.

Baz fazlalığı=BE

• Bu terim metabolik değişiklikler sonucu bir litre kanda artmış ya da azalmış toplam asit ve bazların düzeyini belirlemek için kullanılır.

• BE’nin normal değeri + ya da – yöndeki 2,5’lik değerdir.

• Negatif baz fazlalığı metabolik asidozu,

• pozitif baz fazlalığı metabolik alkalozu

Metabolik Asidoz

• Kanda H iyonu artışı ile oluşur (pH<7.35).

• Bunun sonucu kanda HCO3 düşer.

• Akut fazda; kompansasyon amacıyla hemen solunumsal aktivite artar.

• Kronik fazda; renal H atımı artar.

Dolayısıyla; Met.asidoz durumunda solunum düzenli ve idrar çıkışının yeterli olması hastanın düzelmesi için önemli kriterlerdir!

Tüm organ yetmezlikleri sonucunda (başta böbrek, karaciğer ve akciğer olmak üzere) asidoz oluşur

Metabolik Alkaloz

• Kanda HCO3 artışı vardır. Bunun nedeni genelde aşırı H kaybıdır, çünkü;

• idrarla atılan her H için bir HCO3 geri emilir.

• Normal PH sağlamak için kompansasyon mekanizmaları hipoventilasyona yol açar

• En sık neden asidik gastrik sıvı kaybıdır ancak uzun süreli diüretiktedavisi sonrasında da sık görülür.

• En sık nedenleri; kusma, NGS aspirasyonu, masif kan tranfüzyonu, hipoparatiroidi

Solunumsal Asidoz

• Kanda CO2 birikimi vardır. Bu genellikle bir hipoksik neden sonrası gelişir.

• Neden sıklıkla alveoler hipoventilasyondur.

• pCO2 50 mmHg’nın üstündedir.

• Akut olarak;

• hava yolu obstr., pulmoner ödem, aşırı anestezi alımı, atelektezi

• Kronik olaraksa;

• KOAH, astım bronşiale, bronşiektazi, amfizem sonucu gelişebilir.

Solunumsal Alkaloz

• Kanda CO2 düşmesidir. En sık neden hipervantilasyondur.

• Akut fazda HCO3 normaldir ancak kompanse dönemde HCO3 azalır.

• Metabolik asidozda da kompansasyon olarak gelişebilir.

• Nedenleri

• Anksiyeteye bağlı olarak hızlı soluma

• Ağrı

• MSS travmaları

• Sepsis

• Pulmoner emboli

• Salisilat zehirlenmesi

• Mekanik ventilasyonda hastanın hiperventile edilmesi

Kan Gazları ve Asit Baz Dengesi•Solunum sayısı/Süre ilişkisi: Genellikle erişkinde bir...

Documents

Transcript of Kan Gazları ve Asit Baz Dengesi•Solunum sayısı/Süre ilişkisi: Genellikle erişkinde bir...