Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama
-
Upload
coskun-can-aktan -
Category
Economy & Finance
-
view
76 -
download
4
Transcript of Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama
![Page 1: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/2.jpg)
*
Kamu Ekonomisi
Piyasa Ekonomisi
Milli Ekonomi
Piyasa ekonomisinde
arz ve talebi
buluşturan etkin
mekanizma fiyattır.
Kamu ekonomisinde
arz ve talebi siyasal
süreç belirler.
![Page 3: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/3.jpg)
*
Kamusal mal ve hizmet üretilirken toplumsal
tercihler dikkate alınır.
Toplumsal tercihler ancak siyasal süreçle
ortaya konabilir.
Fiyat mekanizması yetersiz kalmıştır.
Kamusal malların karakteristik özellikleri
a)Bölünmezlik/Pazarlanamazlık
b)Bedavacılık sorunu
![Page 4: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/4.jpg)
*
Siyasal süreç egemenliğin yapısına göre değişir.
Egemenliğin kaynağı kimde?
Egemenliğin sahibi kim ise kamu adına karar alma yetkisi
de onda demektir.
![Page 5: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/5.jpg)
Otokratik Devletler
Diktatörlükler: Egemenliğin sahibi tek kişi:diktatör
Kamu adına kararları o alır.
Mutlak Monarşiler: Egemenliğin sahibi monark.
![Page 6: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/6.jpg)
Oligarşik Devletler
Aristokrasi: Egemenlik aristokrasi sınıfında,
halk adına kararları bu sınıf alıyor.
Teokrasi
![Page 7: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/7.jpg)
Demokrasi
Doğrudan
Demokrasi Temsili Demokrasi
Yarı Doğrudan
Demokrasi
a)Başkanlık Sist.
b)Parlamenter Sist.
a)Referandum
b)Halk vetosu
c)Halk teşebbüsü
![Page 8: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/8.jpg)
*
Seçmenler : Aldıkları kamu mal ve hizmetinin miktarını arttırmak isterler.
Siyasal Partiler :Oylarını arttırmayı isterler.
Bürokrasi : Bütçeden aldıkları payı arttırmak isterler.
Çıkar ve Baskı Grupları : Elde ettikleri rantı arttırmak isterler.
![Page 9: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/9.jpg)
*
![Page 10: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/10.jpg)
*
Referandum
Halkın kanun teklifi (halk teşebbüsü)
Halk vetosu
![Page 11: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/11.jpg)
*
*Yurttaşlar kamu hizmetlerine verdikleri değeri,
bu hizmetlerden istedikleri miktarları siyasal
yoldan, demokrasilerde seçimler ve temsil yolu
ile duyurmak zorundadır. Seçmen isteklerinden
toplumsal isteklere geçiş oylama mekanizması
ile mümkündür.
![Page 12: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/12.jpg)
*
*Bireylerin, çeşitli hizmetler yada adaylar
(seçenekler) konusundaki tercih sıralamasından
toplum sıralamasına geçmek için oylamaya
başvurulur. Yani oylama siyasal karar alma
sürecinde seçmenlerin tercihlerini belirlemeye
imkân sağlar.
![Page 13: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/13.jpg)
*
*Kamusal karar alma sürecinde alınan
kararların, bu sürece katılan bireylere bir
maliyeti söz konusudur. Bu maliyetler karar
alma yöntemlerine göre farklılıklar
göstermektedir.
![Page 14: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/14.jpg)
*
Dış maliyetler (voter externality cost):
Oylama sonucunda kararı beğenmeyenlerin
maliyeti
Karar verme maliyeti (political decision
making cost): Oylamaya katılan bireyler için
yapılan zaman ve diğer masraflar.
![Page 15: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/15.jpg)
*
C
(Dışsal Maliyetler) D
(Karar Alma
Maliyeti)
(Toplam Maliyet)
C+D
0 1 N0 N1 Nmak.
![Page 16: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/16.jpg)
*
Oylama Kuralları
Oybirliği Kuralı Oy çokluğu Kuralı Puanlı Oylama
Kuralı
Nokta Oylaması
Kuralı
![Page 17: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/17.jpg)
*
Bu oylama kurallarının birinin seçiminde üç
temel soru büyük önem taşımaktadır:
Söz konusu oylama kuralı ahlaki kabul edilebilir
mi?
Söz konusu oylama kuralı teknik olarak
uygulanabilir mi?
Söz konusu oylama kuralını uygulamanın maliyeti
nedir?
![Page 18: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/18.jpg)
1.
*Tam rekabet koşullarının Kamu Ekonomisi
alanında uygulanabilmesi için, siyasal kararların
oybirliği kuralına uygun olarak alınması gerekir.
*Oybirliği kuralına uygun olarak karar
alınabilmesi için, oylamaya katılanların
tamamının oyunu aynı yönde kullanması
gerekir.
![Page 19: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/19.jpg)
*
*Mutlak Oybirliği Kuralı:
Siyasal karar almada, oylamaya katılanların
%100’ünün aynı konu üzerinde olumlu oy
kullanmaları durumunda, mutlak oybirliği
(absolute unanimity) kuralı uygulanmış olur.
![Page 20: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/20.jpg)
*
*Mutlak oybirliği kuralı en adil oylama
yöntemidir. Fakat uygulanabilir bir oylama
yöntemi değildir.
![Page 21: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/21.jpg)
*
Çünkü:
Oybirliğine ulaşmanın maliyeti yüksektir.
Oybirliği kuralı uygulandığı taktirde, bunun sonuçları bireyler arasında farklı olacaktır.
Oybirliğine ulaşmayı hedef alan bir karar verme yöntemi istikrarlı olamayacaktır.
![Page 22: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/22.jpg)
*
*Nisbi Oybirliği Kuralı:
Oylamaya katılan seçmen ya da politikacıların
9/10, 5/6, ve 2/3 gibi önemli bir kısmının
olumlu oy vermesi durumunda nisbi oybirliği
kuralı (relative unanimity) uygulanmış olur.
![Page 23: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/23.jpg)
*
*Oybirliği kuralının uygulama olanaklarının
olmaması nedeniyle, siyasal karar alma
sırasında genellikle çoğunluk kuralına
başvurulmaktadır.
*Çoğunluk kuralına (majority rule) uygun olarak
siyasal kararların alınabilmesi için oylamaya
katılanların yarısından bir fazla oy alınması
gerekir.
![Page 24: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/24.jpg)
*
*Nisbi Çoğunluk Kuralı: Oylamaya katılanların
çeşitli politika veya adaylara verdikleri oylar
oranlandığında, en fazla oy alan politikacı yada
siyasi partinin alternatif politikanın
seçilmesidir.
![Page 25: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/25.jpg)
*
*Örneğin, 500 temsilciden oluşan bir mecliste:
Politika Aldığı Oy Oranı
A Politikası 150 %30
B Politikası 200 %40
C Politikası 150 %30
Bu durumda en yüksek oranla “B Politikası” seçilir. Yani seçmenlerin %60’nın tercihleri göz ardı edilir.
![Page 26: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/26.jpg)
*
*Basit Çoğunluk Kuralı: Siyasal Karar alınabilmesi için, oylamaya katılanların yarısından bir fazlasının olumlu oy vermesi yeterli olmaktadır.
*Kaliteli Çoğunluk Kuralı: Oylamada mutlak çoğunluktakinden fazla oy alınması halinde kaliteli çoğunluk söz konusudur. Örneğin oyların 4/5’nin alınması halinde kaliteli çoğunluk mevcuttur.
![Page 27: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/27.jpg)
*
*Bu yöntemde her bireyin belirli bir puanı (oyu)
vardır. Bu puanı bireyler çeşitli alternatif
tercihler arasında istedikleri şekilde
kullanmaktadırlar. Oylama sonucunda en fazla
puanı alan alternatif kazanmış olur.
![Page 28: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/28.jpg)
*
Seçmenlerin Verdiği Puanlar Bütçe
Politikaları A B C
Toplam
Puan
X bütçe politikası 3 2 1 6
Y bütçe politikası 2 1 2 5
Z bütçe politikası 1 3 3 7
Toplam 6 6 6 18
Sonuç olarak en çok puanı alan “Z bütçe
politikası”nın toplumsal tercihi yansıttığı var
sayılarak bu politika uygulanır.
![Page 29: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/29.jpg)
*
*Her bireyin -puanlı oylamada olduğu gibi- belli
bir toplam puanı vardır ve bireyler alternatif
politikalar arasında puanlarını istedikleri
şekilde dağıtabilirler.Bu kuralda puanlı
oylamadan farklı olarak sıfır puan verme imkanı
da mevcuttur.
![Page 30: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/30.jpg)
*
Verilen puanlar Politikalar
A B C
Toplam
Puan
X Politikası 32 10 16 58
Y Politikası 8 12 14 34
Z Politikası 0 18 10 28
Toplam 40 40 40 120
Bireyin toplam oy sayısı 40’tır. Bireyler X,Y ve Z politikalarına önemlerine göre puan vermişlerdir sonuç olarak 58 puan oyla “X politikası” seçilmiştir.
![Page 31: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/31.jpg)
*
*Her parti, en az tercih ettiği bütçe politikası ile
ilgili oyunu, diğer partilerin en çok tercih
ettikleri bütçe politikasının kazanması için bu
partilerle değiştirmeye çalışırlar.
![Page 32: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/32.jpg)
*
*Böylece partiler oy değişimi ile diğer partilerin
önemsiz olan politikalarını parti
programlarından çıkarmaları sağlanarak,
beklenen faydalarını maksimize
edebilmektedir.
![Page 33: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/33.jpg)
*
*Oy ticareti; Belirli konularda oy vaadi
karşılığında başka konuların desteklenmesi
sonucu ortaya çıkar.
*Yasama organında partilerin karşılıklı olarak
çıkarları doğrultusunda anlaşmaları ve oy
ticaretine girmeleri görülmektedir.
![Page 34: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/34.jpg)
*
*Oy ticaretini gerçekleşebilmesi için iki temel şart
vardır:
İki yada daha çok seçeneğin olması
Seçmenlerin alternatif seçeneklere
farklı derecede önem vermesi.
![Page 35: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/35.jpg)
*
Projeler X Y
Birey A’nın Faydası -100 -100
Birey B’nin Faydası -200 500
Birey C’nin Faydası 600 -300
Net Sosyal Kazanç 300 100
Bu durumda her iki projede uygulanamaz. Ancak B ve C’nin oy ticaretine girmesi
halinde her iki projede uygulanacaktır. Fakat A her iki projeden de zararlı çıkacaktır.
![Page 36: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/36.jpg)
*
*Oy Ticareti siyasi ahlak açısından sakıncalı
bulunmakla birlikte, ticarete giren her iki
tarafa da avantajlar sağladığından uygulamada
sıklıkla rastlanılmaktadır.
![Page 37: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/37.jpg)
*
*Oyun stratejisi, seçmenin başka seçmenlerin ne
yapacağının hesaba katarak oy kullanmasıdır.
*Seçimde seçmenlerin başvurdukları stratejik
davranışların rasyonellik kurallarını inceleyen
bilim dalına oyun kuramı (teorisi) denir.
![Page 38: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/38.jpg)
*
*Oyun kuramının amacı, kişilerin eylemleri
birbirine bağlı iken, rasyonel davranış
kurallarını ortaya koymaktır.
*Oyuncuların (seçmenlerin) oyundan (seçimden)
sağladıkları faydayı en yüksek yapabilmeleri
için, hangi davranışların rasyonel olacağı oyun
teorisinin araştırma konusudur.
![Page 39: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/39.jpg)
*
Oyun
Toplamı sıfır olan oyunlar
TU = 0
Toplamı sıfır olmayan
oyunlar
TU > 0
![Page 40: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/40.jpg)
*
*TU = 0: Oyuncuların karşılıklı çıkarları taban
tabana zıttır. Bu yüzden oyun tam rekabet
üzerine kuruludur.
*TU > 0: Oyuncular arasında bir ölçüde çıkar
ortaklığı vardır, bu sebepten oyuncular bir
ölçüde iş birliğine dayanabilir.
![Page 41: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/41.jpg)
*
*Genellikle, tarafların işbirliğine gitmeyerek
körü körüne kendi çıkarlarına göre hareket
etmesi sonucu her iki taraf için de daha kötü
olan sonuçların çıkmasına mahpusların
çıkmazı veya mahkum açmazı denmektedir.
![Page 42: Kamu Ekonomisinde Karar Alma Ve Oylama](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062316/58ed08101a28ab2c458b4635/html5/thumbnails/42.jpg)
Prof.Dr.Coşkun Can Aktan
Sosyal Bilimler Araştırmaları Derneği
http://www.sobiad.org
Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF
http://www.canaktan.org