KAMU BORÇ YÖNETİMİ RAPORU - Turkey · 2005. 9. 5. · Kamu Borç Yönetimi Raporu 4749 sayılı...

T.C. BAŞBAKANLIK

HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI

KAMU BORÇ YÖNETİMİ RAPORU

Ağustos 2005

Kamu Borç Yönetimi Raporu 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin

Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 14. Maddesi gereği üçer aylık dönemler itibarıyla

hazırlanmaktadır. Raporun bu sayısı Nisan-Haziran 2005 dönemine ilişkin gelişme ve

değerlendirmeleri içermekte olup, söz konusu dönemi takip eden gelişmelere yer

verilmemiştir. Raporda yer alan bilgiler kaynak gösterilerek kullanılabilir.

Bilgi için: (312) 212 9045

(312) 212 8911

(312) 204 6167-204 6157

e-posta: [email protected]

i

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER.......................................................................................................................... i

TABLOLAR ............................................................................................................................ iv

1 BÜTÇE GELİŞMELERİ................................................................................................... 1

2 BORÇ YÖNETİMİNE İLİŞKİN GELİŞMELER .......................................................... 5

2.1 BORÇLANMA LİMİTİ.................................................................................................. 5

2.2 İÇ BORÇ PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER ....................................................... 6

2.2.1 İÇ BORÇLANMA........................................................................................................... 6

2.2.2 İÇ BORÇ SERVİSİ ......................................................................................................... 6

2.2.3 İÇ BORÇLANMANIN TL/DÖVİZ, FAİZ VE VADE YAPISI..................................... 8

2.2.4 İKİNCİL PİYASALAR................................................................................................. 10

2.3 DIŞ BORÇ PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER ................................................... 16

2.3.1 PROGRAM FİNANSMANI ......................................................................................... 17

2.3.1.1 Uluslararası Sermaye Piyasaları................................................................................ 17

2.3.1.2 Uluslararası Kuruluşlar ............................................................................................. 19

2.3.2 PROJE FİNANSMANI ................................................................................................. 20

2.3.3 DIŞ BORÇ SERVİSİ.................................................................................................... 24

2.3.4 İKİNCİL PİYASALAR................................................................................................. 26

2.3.4.1 İkincil Piyasalardaki Gelişmeler ............................................................................... 26

2.3.4.2 Türkiye’nin Kredi Notlarındaki Gelişmeler .............................................................. 29

3 BORÇ STOKU ................................................................................................................. 31

3.1 BORÇ STOKUNUN DEĞİŞİMİ.................................................................................. 31

3.1.1 İÇ BORÇ ....................................................................................................................... 31

3.1.2 DIŞ BORÇ..................................................................................................................... 32

3.2 BORÇ STOKUNUN YAPISI........................................................................................ 33

ii

3.2.1 İÇ BORÇ ....................................................................................................................... 34

3.2.2 DIŞ BORÇ..................................................................................................................... 35

4 BORÇ SERVİSİ PROJEKSİYONU............................................................................... 38

5 HİBELER.......................................................................................................................... 42

6 KOŞULLU YÜKÜMLÜLÜKLER ................................................................................. 43

6.1 HAZİNE GARANTİLİ DIŞ BORÇ STOK YAPISI ...................................................... 43

6.2 VERİLEN GERİ ÖDEME GARANTİLERİ ................................................................. 45

6.3 KOŞULLU YÜKÜMLÜLÜKLER KAPSAMINDA YAPILAN ÖDEMELER .......... 46

6.4 HAZİNE GARANTİLİ KREDİLERİN GERİ ÖDEME PROJEKSİYONU .............. 49

7 ALACAK YÖNETİMİ .................................................................................................... 51

7.1 HAZİNE ALACAK STOKUNUN YAPISI ................................................................. 51

7.2 VADESİ GEÇMİŞ ALACAK STOKU........................................................................ 53

7.3 VADESİ GELECEK ALACAK STOKU .................................................................... 55

7.4 ALACAK TAHSİLATI................................................................................................. 57

8 RİSK YÖNETİMİ ............................................................................................................ 61

8.1 STOKUN VADEYE KALAN SÜRESİ ........................................................................ 61

8.1.1 İÇ BORÇ STOKUNUN VADEYE KALAN SÜRESİ ................................................. 61

8.1.2 DIŞ BORÇ TAHVİL STOKUNUN VADEYE KALAN SÜRESİ............................... 61

8.2 SÜRE .............................................................................................................................. 62

8.2.1 TL CİNSİ NAKİT İÇ BORÇ STOKUNUN SÜRESİ................................................... 62

8.2.2 DIŞ TAHVİL STOKUNUN SÜRESİ ........................................................................... 62

8.3 İÇ BORÇ STOKUNUN REEL FAİZİ ......................................................................... 63

8.4 KAMU NET BORÇ STOKU ........................................................................................ 64

8.5 HAZİNE GARANTİLİ STOKUN VADEYE KALAN SÜRESİ VE VADEYE

KALAN ORTALAMA SÜRESİ ........................................................................................... 66

iii

8.5.1 HAZİNE GARANTİLİ STOKUN VADEYE KALAN SÜRESİ ................................. 66

8.5.2 HAZİNE GARANTİLİ STOKUN VADEYE KALAN ORTALAMA SÜRESİ ......... 67

EKLER.................................................................................................................................... 69

EK 1: TANIMLAR................................................................................................................. 69

EK 2: YÖNTEM..................................................................................................................... 74

EK 3: KAMU FİNANSMANI VERİLERİ .......................................................................... 82

iv

TABLOLAR Tablo 1: Bütçe Gerçekleşmeleri .............................................................................................. 1

Tablo 2: Bütçe Gerçekleşmeleri .............................................................................................. 2

Tablo 3: Konsolide Bütçenin Finansmanı .............................................................................. 4

Tablo 4: 2005 Yılı Net Borçlanma Limiti............................................................................... 5

Tablo 5: 2005 Yılında Net Borçlanma.................................................................................... 5

Tablo 6: İç Borçlanma ............................................................................................................. 6

Tablo 7: İç Borç Servisi .......................................................................................................... 7

Tablo 8: Piyasalardan Yapılan İç Borçlanmanın Döviz ve Faiz Yapısı .............................. 8

Tablo 9: Piyasa Tarafından Tutulan DİBS'lerin Dağılımı ................................................. 14

Tablo 10: Müşteriler Adına Bankalar Emanetinde Saklanan Devlet İç Borçlanma

Senetlerinin Vadelerine Göre Dağılımı ................................................................................ 14

Tablo 11: Konsolide Bütçe Dış Borç Kullanımı .................................................................. 16

Tablo 12: 2005 Yılında Gerçekleştirilen Yurtdışı Tahvil İhraçları ................................... 17

Tablo 13: Dış Proje Kredi Kullanımlarının Sektörel Dağılımı .......................................... 21

Tablo 14: Dış Proje Kredi Kullanımlarının Kreditörlere Göre Dağılımı ......................... 22

Tablo 15: 2005 Yılı Ocak-Haziran Dönemi Konsolide Bütçe Dış Borç Geri Ödemeleri . 24

Tablo 16: 2005 Yılı Ocak-Haziran Dönemi Konsolide Bütçe Dış Borç Geri Ödemelerinin

Döviz Kompozisyonu.............................................................................................................. 25

Tablo 17: Benzer Kredi Notuna Sahip Ülkelerle Getiri/Spread Karşılaştırması ............ 28

Tablo 18: Türkiye’nin Kredi Notunun Gelişimi.................................................................. 29

Tablo 19: Konsolide Bütçe Borç Stoku ................................................................................ 31

Tablo 20: Nisan-Haziran 2005 Konsolide Bütçe İç Borç Stoku Değişimi ........................ 31

Tablo 21: Ocak-Haziran 2005 Konsolide Bütçe İç Borç Stoku Değişimi.......................... 32

Tablo 22: Nisan-Haziran 2005 Konsolide Bütçe Dış Borç Stoku Değişimi....................... 32

Tablo 23: Ocak-Haziran 2005 Konsolide Bütçe İç Borç Stoku Değişimi.......................... 33

Tablo 24: Konsolide Bütçe Borç Stokunun Döviz Kompozisyonu .................................... 33

Tablo 25: Konsolide Bütçe Dış Borç Stokunun Döviz Kompozisyonu.............................. 36

Tablo 26: 2005 Yılı Ocak - Haziran Döneminde Hazine Müsteşarlığı’nca Alınan

Hibeler ..................................................................................................................................... 42

Tablo 27: 2005 Yılı Ocak - Haziran Döneminde Hazine Müsteşarlığı’nca Verilen

Hibeler ..................................................................................................................................... 42

v

Tablo 28: Hazine Garantili Dış Borç Stoku......................................................................... 43

Tablo 29: 2005 Yılı Ocak-Haziran Döneminde Hazine Garantisi Sağlanan Garantiler . 45

Tablo 30: Risk Hesabı Hareketleri ....................................................................................... 46

Tablo 31: Hazine Alacak Stoku............................................................................................. 51

Tablo 32: Hazine Alacak Stokunun Kaynaklara Göre Dağılımı ....................................... 52

Tablo 33: Hazine Alacak Stokunun Dağılımı ...................................................................... 53

Tablo 34: Vadesi Geçmiş Alacak Stoku ............................................................................... 54

Tablo 35: Vadesi Geçmiş Alacak Stokunun Kaynak Dağılımı .......................................... 54

Tablo 36: Vadesi Gelecek Alacak Stoku .............................................................................. 56

Tablo 37: Vadesi Gelecek Alacak Stokunun Kaynak Dağılımı.......................................... 56

Tablo 38: Vadesi Gelecek Alacak Stokunun Faiz Kompozisyonu..................................... 57

Tablo 39: Gerçekleşen Tahsilatın Kurumsal Bazda Dağılımı............................................ 58

Tablo 40: Gerçekleşen Tahsilatın Kaynaklarına Göre Dağılımı ....................................... 59

Tablo 41: Kuruluşlar Tarafından Yapılan Ödemelerin Kaynaklarına Göre Dağılımı ... 59

Tablo 42: Gerçekleşen Tahsilatın Ödeme Tipine Göre Dağılımı....................................... 60

Tablo 43: Gerçekleşen Tahsilatın Hesaplara Göre Dağılımı ............................................. 60

Tablo 44: İç Borç Stokunun Vadeye Kalan Süresi.............................................................. 61

Tablo 45: Dış Borç Tahvil Stokunun Ortalama Vadeye Kalan Süresi.............................. 61

Tablo 46: Toplam İç Borç Stokunun Yıllık Bileşik Reel Faizi ........................................... 64

Tablo 47: Kamu Net Borç Stoku .......................................................................................... 64

Tablo 48: Hazine Garantili Stokun Vadeye Kalan Süresinin Bütçe Tipine Göre

Dağılımı ................................................................................................................................... 66

Tablo 49: Hazine Garantili Stokun Vadeye Kalan Süresinin Alacaklılara Göre

Dağılımı ................................................................................................................................... 67

Tablo 50: Hazine Garantili Stokun Vadeye Kalan Ortalama Süresinin Bütçe Tipine

Göre Dağılımı.......................................................................................................................... 67

Tablo 51: Hazine Garantili Stokun Vadeye Kalan Ortalama Süresi ................................ 68

Tablo 52: Kamu Net Borç Stoku........................................................................................... 83

Tablo 53: Konsolide Bütçe Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı ......................................... 84

Tablo 54: Konsolide Bütçe Borç Stokunun Alacaklılara Göre Dağılımı .......................... 85

Tablo 55: Yıllar İtibariyle İç Borç Stoku ............................................................................ 86

Tablo 56: Borçluya Göre Dış Borç Stoku............................................................................. 87

Tablo 57: Alacaklıya Göre Dış Borç Stoku.......................................................................... 88

vi

Tablo 58: Dış Borç Tahvil Stoku........................................................................................... 89

Tablo 59: Dış Borçların Döviz Kompozisyonu ve Kur Etkisi ............................................ 90

Tablo 60: Hazine Garantili Dış Borç Stoku......................................................................... 91

Tablo 61: Hazine Garantileri Nedeniyle Üstlenilen Ödemeler .......................................... 93

Tablo 62: 2005 Haziran İtibariyle Hazine Alacak Stoku.................................................... 95

Tablo 63: Vadesi Geçmiş Alacak Stoku ............................................................................... 96

Tablo 64: 1997- 2005 Haziran Döneminde Gerçekleşen Tahsilatlar................................. 97

Tablo 65: 1990- 2003 Konsolide Bütçe Gerçekleşmeleri..................................................... 98

Tablo 66: 1990- 2003 Konsolide Bütçe Gerçekleşmeleri..................................................... 99

Tablo 67: 2004 Yılı Konsolide Bütçe Gerçekleşmeleri ..................................................... 100

GRAFİKLER

Grafik 1: 2005 Yılı Ocak-Haziran Döneminde İç Borçlanmanın İhraç Yöntemlerine

Göre Dağılımı ........................................................................................................................... 9

Grafik 2: Piyasalardan Yapılan İç Borçlanmanın Ağırlıklı Ortalama Vadesi................... 9

Grafik 3: İskontolu TL İç Borçlanmanın Ağırlıklı Ortalama Maliyeti ............................ 10

Grafik 4: İkinci El DİBS Piyasalarında Oluşan Faiz Oranları ......................................... 11

Grafik 5: İMKB Tahvil-Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı Günlük Verileri ve

Hazine İhalelerinde Oluşan Faizler ...................................................................................... 12

Grafik 6: Piyasa Yapıcı Bankaların İhale Alım Performansı ............................................ 12

Grafik 7: DİBS İkincil Piyasa Faiz Gerçekleşmeleri ve Toplam İşlem Hacimleri........... 13

Grafik 8: Müşteriler Adına Bankalar Emanetinde Saklanan TL Cinsi DİBS’lerin Yüzde

Dağılımı ................................................................................................................................... 15

Grafik 9: Müşteriler Adına Bankalar Emanetinde Saklanan Döviz Cinsinden DİBS’lerin

Yüzde Dağılımı ....................................................................................................................... 16

Grafik 10: Uluslararası Tahvil İhraçlarımız İçin Ödenen Risk Primleri ......................... 18

Grafik 11: 2005 Yılı Ocak-Haziran Dönemi Konsolide Bütçe Dış Borç Geri Ödemeleri 24

Grafik 12: 2005 Yılı Ocak-Haziran Dönemi Konsolide Bütçe Dış Borç Geri

Ödemelerinin Döviz Kompozisyonu ..................................................................................... 25

Grafik 13: Dolar Cinsi Tahvillerin İkincil Piyasa Performansı......................................... 27

Grafik 14: Euro Cinsi Tahvillerin İkincil Piyasa Performansı.......................................... 28

vii

Grafik 15: Emerging Market Bond Index (EMBI+) İçinde Türkiye Tahvillerinin

Performansı............................................................................................................................. 29

Grafik 16: Konsolide Bütçe Borç Stokunun Döviz Kompozisyonu................................... 34

Grafik 17: Konsolide Bütçe Borç Stokunun Faiz Kompozisyonu ..................................... 34

Grafik 18: Konsolide Bütçe İç Borç Stokunun Döviz Kompozisyonu............................... 35

Grafik 19: Konsolide Bütçe İç Borç Stokunun Faiz Kompozisyonu ................................. 35

Grafik 20: Konsolide Bütçe Dış Borç Stokunun Döviz Kompozisyonu ........................... 37

Grafik 21: Konsolide Bütçe Dış Borç Stokunun Faiz Kompozisyonu.............................. 37

Grafik 22: 2005 Temmuz – 2006 Haziran Dönemi Kesinleşmiş İç Borç Ödemeleri ....... 38

Grafik 23: 2005 Temmuz – 2006 Haziran Dönemi Kesinleşmiş İç Borç Ödemelerinin

TL/Döviz Yapısı ..................................................................................................................... 39

Grafik 24: 2005 Yılı Öngörülen Konsolide Bütçe Dış Borç Geri Ödemeleri ................... 40

Grafik 25: Konsolide Bütçe Toplam Dış Borç Ödeme Projeksiyonu ................................ 41

Grafik 26: 2005 Yılı Mart Sonu İtibarıyla Hazine Garantili Dış Borç Stokunun

Kurumsal Dağılımı ................................................................................................................. 44

Grafik 27: 2005 Yılı Mart Sonu İtibarıyla KİT’lerin Garantili Borç Stokunun


Grafik 28: 2005 Yılı Mart Sonu İtibarıyla Yerel Yönetimlerin Garantili Borç Stokunun


Grafik 29: 2005 Yılı Mart Sonu İtibarıyla Garantili Dış Borç Stokunun Döviz ve Faiz

Kompozisyonu ........................................................................................................................ 45

Grafik 30: Risk Hesabı Tahsilatlarının Üstlenimlere Oranı ............................................. 47

Grafik 31: Garantili Kredi Geri Ödeme Projeksiyonlarının Anapara-Faiz Dağılımı..... 49

Grafik 32: Garantili Kredi Geri Ödeme Projeksiyonlarının Bütçe Sınıflarına Göre

Dağılımı .................................................................................................................................. 50

Grafik 33: Haziran 2005 İtibarıyla Alacak Stokunun Kurumsal ve Kaynaklarına Göre

Dağılımı ................................................................................................................................... 52

Grafik 34: Alacak Stokunun Kuruluşlara Göre Dağılımı .................................................. 53

Grafik 35: Haziran 2005 İtibarıyla Vadesi Geçmiş Alacak Stokunun Kurumsal ve

Kaynaklarına Göre Dağılımı................................................................................................. 54

Grafik 36: Vadesi Geçmiş Alacak Stoku.............................................................................. 55

Grafik 37: Vadesi Gelecek Alacak Stokunun Faiz Kompozisyonu ................................... 57

Grafik 38: Gerçekleşen Tahsilatın Kurumsal Bazda Dağılımı .......................................... 58

viii

Grafik 39: TL Cinsi Nakit İç Borç Stokunun Süresi ......................................................... 62

Grafik 40: Dış Tahvil Stokunun Süresi ............................................................................... 63

Grafik 41: Kamu Net İç ve Dış Borç Stoku ........................................................................ 65

1

1 BÜTÇE GELİŞMELERİ

2005 yılının ilk altı ayında 61,5 milyar YTL konsolide bütçe gelirine karşılık

65,4 milyar YTL bütçe harcaması gerçekleşmiştir. Faiz dışı harcamalar ise 42 milyar

YTL’dir. Böylece, yılın ilk yarısında konsolide bütçe 3,9 milyar YTL açık verirken,

faiz dışı bütçe fazlası 19,5 milyar YTL olmuştur.

Tablo 1: Bütçe Gerçekleşmeleri

Milyon YTL Gerçekleşme / Program (%) Milyon YTL Gerçekleşme /

Program (%)

Nisan-Haziran2005

Nisan-Haziran2005

Ocak-Haziran2005

Ocak-Haziran2005

KONSOLİDE BÜTÇE GELİRLERİ 33.174 26,23 61.511 48,63Vergi Gelirleri 25.525 23,94 48.570 45,56

Dolaysız 7.318 26,44 14.422 52,11 Dolaylı 18.207 23,06 34.149 43,26

Diğer 7.649 38,49 12.940 65,11 Vergi Dışı Gelirler 7.034 40,80 11.101 64,39 Sermaye Gelirleri 59 17,22 108 31,55 Alınan Bağışlar ve Yardımlar 126 95,22 616 467,52 Katma Bütçe Öz Gelirleri 430 19,92 1.115 51,63

KONSOLİDE BÜTÇE HARCAMALARI 34.046 21,88 65.379 42,01KONSOLİDE BÜTÇE FAİZ DIŞI HARCAMALARI 22.585 22,77 41.975 42,32

Personel Giderleri 7.572 23,73 15.729 49,30Sosyal Güvenlik Kurumları Devlet Primi 985 22,74 2.087 48,17Mal ve Hizmet Alımları 2.854 19,77 4.127 28,58Faiz Harcamaları 11.461 20,31 23.404 41,47

İç Borç Faizi 9.995 20,73 19.988 41,45 Dış Borç Faizi 1.368 18,49 3.305 44,66 İskontolu ve Kısa Vadeli İşlemlere Ait Faiz 97 11,88 110 13,47

Cari Transferler 8.381 25,79 16.382 50,41 KİT Görev Zararları 54 11,63 129 27,63 Sosyal Güvenlik Kuruluşlarına Transfer 5.780 26,27 11.646 52,94 Tarımsal Destekleme Ödemeleri 1.060 30,66 2.340 67,71 Diğer 1.488 22,61 2.267 34,45

Sermaye Giderleri 2.030 20,16 2.428 24,11Sermaye Transferleri 400 36,73 491 45,10Borç Verme 362 12,90 732 26,11Yedek Ödenekler 0 0,00 0 0,00

BÜTÇE DENGESİ -872 2,99 -3.868 13,28

FAİZ DIŞI DENGE 10.589 38,78 19.535 71,55

Kaynak: Kamu Hesapları Bülteni, Maliye Bakanlığı

2005 yılının ilk yarısında, yıllık faiz dışı fazla hedefinin yüzde 71,6’sı

gerçekleşirken, bu oran konsolide bütçe gelirleri ve harcamaları için sırasıyla yüzde

48,7 ve yüzde 42 düzeyinde olmuştur (Tablo 1).

2005 yılının ilk yarısında konsolide bütçe gelirleri 2004 yılı gerçekleşmesine

göre reel olarak yüzde 13,7 oranında artış göstererek 61,5 milyar YTL olmuştur. Aynı

dönemde, konsolide bütçe faiz dışı harcamaları reel olarak yüzde 11,2 oranında

2

artarken, toplam harcamalar reel olarak yüzde 6,5 oranında azalmıştır. Bunun

sonucunda, 2004 yılının ilk yarısında 15 milyar YTL olan faiz dışı bütçe fazlası reel

olarak yüzde 19,6 oranında artarak 2005 yılının aynı döneminde 19,6 milyar YTL

olmuştur (Tablo 2).

Tablo 2: Bütçe Gerçekleşmeleri (Değişimler, Milyon YTL)

Ocak-Haziran 2004 Ocak-Haziran 2005 Nominal Değişim (%)

Reel Değişim ** (%)

GELİRLER 49.806 61.511 23,50 13,70Vergi Gelirleri 39.839 48.570 21,92 12,25 Dolaysız Vergiler 12.162 14.422 18,58 9,17 Dolaylı Vergiler 27.676 34.149 23,39 13,60Vergi Dışı Gelirler 9.967 12.940 29,83 19,53

HARCAMALAR 64.391 65.379 1,53 -6,52FAİZ DIŞI HARCAMALAR 34.766 41.975 20,74 11,16FAİZ HARCAMALARI 29.625 23.404 -21,00 -27,27

FAİZ DIŞI DENGE 15.040 19.535 29,89 19,59(*) Tüketici Fiyatları Endeksi ile deflate edilmiştir (2003=100).Ort. 2005 Nisan-Haziran TÜFE Endeks / Ort. 2004 Nisan-Haziran TÜFE Endeks = 8,61%(**) Tüketici Fiyatları Endeksi ile deflate edilmiştir (2003=100).Ort. 2005 Ocak-Haziran TÜFE Endeks / Ort. 2004 Ocak-Haziran TÜFE Endeks = 8,62%

3

Program Tanımlı Faiz Dışı Denge1

2005 yılının Ocak - Haziran döneminde program tanımlı faiz dışı fazla 14,3 milyar YTL olup geçen

yılın aynı dönemine göre yüzde 7,3 oranında artış olmuştur.

Ocak-Haziran 2004 Ocak-Haziran 2005

1. Konsolide Bütçe Gelirleri (Kamu Hesapları Bülteni) 49.806 61.511a. Faiz Gelirleri (-) 851 3.602b. Merkez Bankası Karı & Yeniden Değerleme (-) 0 0c. Özelleştirme (-) 0 0d. Kamu Bankalarından Temettü Gelirleri (-) 1.116 1.272e. Darphane Para Basım Geliri (-) 0 433f. KKS Borç Verme - Geri Ödeme (-) -35 -29

2. Program Tanımlı Konsolide Bütçe Gelirleri (1-a-b-c-d-e-f) 47.874 56.233

3. Konsolide Bütçe Faiz Dışı Harcamaları (Kamu Hesapları Bülteni) 34.766 41.975g. Risk Hesabı (-) 240 121h. Sosyal Güvenlik Kuruluşlarına Yapılan Nakit Transfer Farkı (+) 9 63i. KKS Borç Verme - Geri Ödeme (+) 4 6

4. Program Tanımlı Konsolide Bütçe Faiz Dışı Harcamaları (3-g+h+i) 34.539 41.924

Faiz Dışı Denge (Kamu Hesapları Bülteni) (1-3) 15.040 19.535

Program Tanımlı Faiz Dışı Denge (2-4) 13.335 14.309

Milyon YTL

NOT: (f) ve (i)’de yer alan Konsolide Kamu Sektörü’ne borç verme-geri ödeme kalemi 2004 yılında ayarlama kalemi

olarak uygulanmamakta olup tabloda karşılaştırma yapabilmek amacıyla gösterilmiştir.

Konsolide bütçe finansman ihtiyacı 2005 yılının ilk yarısında geçen yılın aynı

dönemine göre yüzde 58 azalmış ve 7,2 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir (Tablo 3).

1 Program tanımlı faiz dışı denge hakkında ilave bilgi için Şubat 2004 tarihli Kamu Borç Yönetim Raporu’na bakınız.

4

Tablo 3: Konsolide Bütçenin Finansmanı (Milyon YTL) Ocak-Haziran 2004 Ocak-Haziran 2005

BÜTÇE DENGESİ -14.585 -3.868

BÜTÇE EMANETLERİ -2.099 -1.829DİĞER EMANETLER 299 134AVANSLAR -850 -1.612

NAKİT DENGESİ -17.235 -7.176

FİNANSMAN 17.235 7.176

BORÇLANMA (Net) 16.634 11.562DIŞ BORÇLANMA (Net) 132 160

Kullanım 5.961 7.547Ödenen -5.830 -7.386

İÇ BORÇLANMA (Net) 16.502 11.401Satış 75.714 73.053Ödenen -59.212 -61.652Devlet Tahvili (Net) 17.965 11.562

Satış 48.478 49.764Ödenen -30.513 -38.202

Hazine Bonosu (Net) -1.463 -161Satış 27.236 23.289Ödenen -28.699 -23.449

DEVİRLİ VE GARANTİLİ BORÇ GERİ DÖNÜŞLERİ 616 941ÖZELLEŞTİRME GELİRİ 0 1.312KASA/BANKA VE DİĞER İŞLEMLER -15 -6.639 İç borçlanma bir önceki yılın aynı dönemine paralel olarak 2005 yılının ilk

yarısında da ana finansman kaynağı olmuştur. Hazine Müsteşarlığı, 2004 yılında

olduğu gibi, 2005 yılının ilk yarısında da hazine bonosunda net ödeyici

konumundadır. Finansman kısmında özelleştirme geliri ve “Devirli ve Garantili Borç

Geri Dönüşleri” kalemi içinde yer alan Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu (TMSF)

tarafından yapılan anapara geri dönüşleri 2005 yılının ilk yarısında konsolide bütçe

finansmanında dikkat çekmektedir. Mayıs ve Haziran ayında gerçekleşen ve

konsolide bütçe finansmanında yer alan TMSF anapara geri ödemeleri toplam 640

milyon YTL olmuştur. Mart, Nisan ve Haziran aylarında özelleştirme gelirlerinden

konsolide bütçenin finansmanına aktarılan kaynak toplamı ise 1,3 milyar YTL’dir.

Konsolide bütçe finansmanının dağılımına bakıldığında ise, 2004 yılında

olduğu gibi 2005 yılının Ocak-Haziran döneminde de yurt içi piyasada ihraç olunan

devlet tahvillerinin başlıca finansman kaynağı olduğu görülmektedir. 2004 yılında

finansmana katkısı bulunmayan özelleştirme gelirleri 2005 yılında yüzde 18,3’lük bir

paya sahiptir. 2004 yılının ilk yarısında finansman içerisindeki payı yüzde 3,6 olan

devirli ve garantili borç geri dönüşleri ise 2005 yılının aynı döneminde konsolide

bütçe finansman ihtiyacının yüzde 13,1’ini karşılamıştır. Bu gelişmelerin sonucunda,

2005 yılının Ocak-Haziran döneminde 2004 yılının aynı dönemiyle kıyaslandığında

Kasa/Banka’da önemli bir artış meydana geldiği görülmektedir.

5

2 BORÇ YÖNETİMİNE İLİŞKİN GELİŞMELER

2.1 BORÇLANMA LİMİTİ Net borçlanma limiti mali yıl bütçe kanununda belirtilen başlangıç ödenekleri

toplamı ile tahmin edilen gelirler arasındaki fark olarak tanımlanmaktadır. Bu

tanıma göre, 2005 yılı için net borçlanma limiti 29,6 milyar YTL olarak belirlenmiştir

(Tablo 4). Buna ilave olarak, borçlanma limitinin mali yıl içerisinde, Bakanlar Kurulu

kararıyla yüzde 5 oranında artırılması mümkün olup borçlanma limiti 31,1 milyar

YTL’ye yükselmektedir2.

Tablo 4: 2005 Yılı Net Borçlanma Limiti (Milyar YTL)

Bütçe Gelir Tahmini 124,3Bütçe Başlangıç Ödenekleri 153,9Borçlanma Limiti 29,6

2005 yılının Ocak-Haziran döneminde, 11,4 milyar YTL tutarında net iç

borçlanma ve 0,2 milyar YTL tutarında da net dış borçlanma olmak üzere toplam

11,6 milyar YTL net borçlanılmıştır. Söz konusu tutar yıllık borçlanma limitinin

yüzde 39,1’ine karşılık gelmektedir (Tablo 5).

Tablo 5: 2005 Yılında Net Borçlanma (Milyar YTL)

Net Borçlanma 11,6Net İç Borçlanma 11,4

Kullanım 73,1Ödeme 61,7

Net Dış Borçlanma 0,2Kullanım 7,5Ödeme 7,4

2 4749 sayılı “Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun”, madde 5 ve “5277 sayılı 2005 Mali Yılı Bütçe Kanunu”, madde 3.

6

2.2 İÇ BORÇ PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER 2.2.1 İÇ BORÇLANMA

2005 yılı Nisan - Haziran döneminde 35,8 milyar YTL’si ihale ve doğrudan

satış yoluyla olmak üzere toplam 36,4 milyar YTL’lik iç borçlanma gerçekleştirilirken

ihale sonrası değişim işlemleriyle ihraç edilen senetlerin toplamı 0,7 milyar YTL

olmuştur. 2004 yılının aynı döneminde ise, toplam 33,7 milyar YTL tutarında iç

borçlanma gerçekleştirilmiştir.

Böylece, 2005 yılının ilk yarısında 71,5 milyar YTL’si ihale, 0,7 milyar YTL’si

doğrudan satış ve 0,8 milyar YTL’si ihale sonrası değişim yoluyla olmak üzere

toplam 73,1 milyar YTL tutarında iç borçlanma gerçekleştirilmiştir. 2004 yılının aynı

döneminde toplam borçlanma ise 75, 7 milyar YTL olmuştur (Tablo 6).

Tablo 6: İç Borçlanma (Milyon YTL) (*)

2004 2005 2004 2005İÇ BORÇLANMA (**) 160.424,7 33.746,3 36.436,9 75.714,4 73.081,3İhale,TAP,Halka Arz, Doğrudan Satış 148.623,4 29.757,7 35.764,2 67.792,2 72.251,6ÇTTH 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0Değişim İhaleleri+İhale sonrası değişim 5.239,6 2.184,8 672,8 3.700,9 829,7Kamu Bankaları Yeniden Yapılandırma 4.220,8 1.803,8 0,0 4.220,8 0,0İkrazen Özel Tertip 2.340,9 0,0 0,0 0,0 0,0Özel Tertip 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0Bilgi için: İkrazen Özel Tertip Hariç İç Borçlanma 158.083,8 33.746,3 36.436,9 75.714,4 73.081,3

2004 Nisan-Haziran Ocak-Haziran

(*) Geçici,

(**) Kur farkları hariç. Muhasebe kayıtlarındaki dönemsel farklılıklardan dolayı, Tablo-3’te yer alan finansman verilerinden farklılık gösterebilmektedir. Yıllık bazda net borçlanma verilerinde herhangi bir fark bulunmamaktadır.

2.2.2 İÇ BORÇ SERVİSİ

2005 yılı Nisan-Haziran döneminde 33,0 milyar YTL anapara ve 10,0 milyar

YTL faiz ödemesi sonucunda toplam 43,0 milyar YTL tutarında iç borç servisi

gerçekleştirilmiştir. Söz konusu tutarın; 36,9 milyar YTL’si ihale, TAP, halka arz,

doğrudan satış yöntemleriyle piyasalardan yapılmış borçlanmaların geri ödemeleri,

1,2 milyar YTL’si Çalışanları Tasarrufa Teşvik Hesabı’na (ÇTTH) taksit ödemeleri

nedeniyle yapılan erken itfalar, 0,7 milyar YTL’si senet değişimi işlemlerinde geri

alınan senetler, kalan kısmı ise özel tertip DİBS ödemelerinden oluşmaktadır (Tablo

7).

7

Tablo 7: İç Borç Servisi (Milyon YTL) 2004

Ocak-Haziran Ocak-Mart Nisan Haziran Ocak-HaziranİÇ BORÇ ANAPARA ÖDEMESİ 61.159,0 29.001,3 32.972,0 61.973,3İhale,TAP,Halka Arz, Doğrudan Satış 50.679,0 26.633,1 29.808,9 56.442,0ÇTTH 1.941,7 897,3 885,8 1.783,1Değişim İhaleleri+ihale sonrası değişim 3.093,9 151,9 666,2 818,1Kamu Bankaları Yeniden Yapılandırma 2.991,0 0,0 0,0 0,0İkrazen Özel Tertip (*) 1.295,1 1.010,0 293,2 1.303,2Özel Tertip 1.158,4 309,0 1.317,9 1.626,9Bilgi için: Senet İadeleri Hariç İç Borç Anapara Ödemesi (**) 59.212,1 29.001,3 32.678,8 61.680,1

İÇ BORÇ FAİZ ÖDEMESİ (***) 26.433,4 9.993,4 9.996,7 19.990,0İhale,TAP,Halka Arz, Doğrudan Satış 18.833,5 7.111,1 7.129,7 14.240,8ÇTTH 293,3 262,7 294,2 557,0Değişim İhaleleri+ihale sonrası değişim 618,8 7,1 17,4 24,6Kamu Bankaları Yeniden Yapılandırma 1.229,8 0,0 0,0 0,0İkrazen Özel Tertip 957,3 861,4 637,4 1.498,8Özel Tertip 4.500,6 1.751,0 1.917,9 3.668,9

TOPLAM İÇ BORÇ SERVİSİ 87.592,4 38.994,7 42.968,7 81.963,3İhale,TAP,Halka Arz, Doğrudan Satış 69.512,5 33.744,2 36.938,5 70.682,8ÇTTH 2.235,0 1.160,0 1.180,0 2.340,0Değişim İhaleleri+ihale sonrası değişim 3.712,7 159,0 683,7 842,7Kamu Bankaları Yeniden Yapılandırma 4.220,8 0,0 0,0 0,0İkrazen Özel Tertip 2.252,4 1.871,4 930,7 2.802,0Özel Tertip 5.659,0 2.060,0 3.235,8 5.295,8

2005

Geçici (*) TMSF tarafından, 2004 yılı Ocak ayında 100 milyon YTL tutarında ve 2005 yılı Mayıs ayında 293,2 milyon YTL tutarında yapılan senet iadeleri ile T.C. Ziraat Bankası tarafından 2004 yılı Haziran ayında 1,85 milyar YTL tutarında yapılan senet iadesi dahildir. Söz konusu tutarlar bütçe rakamlarında yer almamaktadır. (**) Anapara ödemeleri, muhasebe kayıtlarındaki dönemsel farklılıklardan dolayı, Tablo-3’te yer alan verilerden farklılık gösterebilmektedir. (***) Genel gider ve iskonto gideri hariç

Bu çerçevede, yılın ilk altı ayında yapılan toplam iç borç servisi tutarı 62,0

milyar YTL’si anapara ve 20,0 milyar YTL’si faiz olmak üzere toplam 82,0 milyar YTL

olarak gerçekleşmiştir.

2005 yılı Ocak - Haziran döneminde gerçekleştirilen toplam iç borç servisinin

yüzde 75,6’sı anapara, yüzde 24,4’ü ise faiz ödemelerinden oluşmaktadır. Geçen yılın

aynı dönemine göre toplam iç borç servisi yüzde 6,4 oranında düşmüş, anapara

ödemeleri 0,8 milyar YTL artarken faiz ödemeleri 6,4 milyar YTL azalmıştır (Tablo 7).

8

2.2.3 İÇ BORÇLANMANIN TL/DÖVİZ, FAİZ VE VADE YAPISI

2005 yılı Nisan - Haziran döneminde yapılan nakit borçlanmaların yüzde

62,8’i sabit faizli, yüzde 37,2’si ise değişken faizli senetlerle gerçekleştirilmiştir. Söz

konusu tutarın yüzde 17,1’i döviz, yüzde 82,9’u ise YTL cinsindendir.

2005 yılının Ocak - Haziran döneminde ise, yüzde 67,3 oranında sabit faizli,

yüzde 32,7 oranında değişken faizli borçlanma yapılmıştır. Aynı dönemde yapılan

nakit borçlanmanın döviz yapısı incelendiğinde, döviz cinsi senetlerin borçlanma

içindeki payının yüzde 11,4 ve YTL cinsi senetlerin payının ise yüzde 88,6 olduğu

görülmektedir (Tablo 8).

Tablo 8: Piyasalardan Yapılan İç Borçlanmanın Döviz ve Faiz Yapısı (%)

Sabit Faizli 84,0 71,8 62,8 67,3Değişken Faizli 16,0 28,2 37,2 32,7

TL Cinsi 90,3 94,1 82,9 88,6Döviz Cinsi 9,7 5,9 17,1 11,4

2004 Yıllık

2005 Ocak-Mart

2005 Nisan-Haziran

2005 Ocak-Haziran

2005 yılı Nisan - Haziran döneminde piyasalardan ihale yöntemiyle yapılan iç

borçlanma ağırlıklı olarak (yüzde 62,8) iskontolu YTL cinsi, Devlet İç Borçlanma

Senedi (DİBS) ihaleleriyle sağlanmıştır. 2005 yılı Nisan - Haziran döneminde

değişken faizli YTL cinsi tahvillerin piyasadan yapılan borçlanma içindeki payı

yüzde 20,1, değişken faizli ABD doları cinsi tahvillerin payı ise yüzde 17,1

seviyesinde olmuştur. 2005 yılı ikinci çeyreğinde sabit kuponlu YTL cinsi borçlanma

gerçekleştirilmemiştir.

2005 yılı ilk yarısında ihraç edilmiş olan senet çeşitlerine bakıldığında iç

borçlanmanın yüzde 60,6’sının iskontolu YTL cinsi, yüzde 22,2’sinin değişken faizli

YTL cinsi, yüzde 10,5’inin değişken faizli ABD doları cinsi ve yüzde 5,7’sinin sabit

kuponlu YTL cinsi senet ihracı yoluyla gerçekleştirildiği görülmektedir (Grafik 1).

9

Grafik 1: 2005 Yılı Ocak-Haziran Döneminde İç Borçlanmanın İhraç Yöntemlerine Göre Dağılımı (*)

İskontolu YTL DİBS İhalesi%60,6

Döviz Cinsinden Değişken Faizli DİBS

İhalesi%10,5

Değişken Faizli YTL Cinsi DİBS İhalesi

%22,2

Sabit Kuponlu TL DİBS İhalesi

%5,7

Döviz Cinsinden Sabit Faizli DİBS İhalesi

%1,0

(*) İhale sonrası değişim işlemleri ve senet değişim ihaleleri hariç 2005 yılı Haziran ayı itibarıyla nakit iç borçlanmanın ortalama vadesi 2004 yılı

sonuna göre önemli ölçüde uzamıştır (Grafik 2). Nakit iç borçlanmanın kümülatif

ortalama vadesi 2004 yılı sonunda 14,7 ay seviyesindeyken, 2005 yılı Haziran ayı

itibarıyla 25,9 ay seviyesine yükselmiştir. Söz konusu vade artışında, 18 ay ve

üzerinde vadesi olan iskontolu YTL cinsi senetler, 5 yıl vadeli değişken kuponlu YTL

cinsi senetler ve 3 yıl vadeli değişken faizli dolar cinsi senetler ile ilk çeyrekte ihraç

edilmiş olan 3 ve 5 yıl vadeli sabit kuponlu senetler etkili olmuştur.

Grafik 2: Piyasalardan Yapılan İç Borçlanmanın Ağırlıklı Ortalama Vadesi

6

12

18

24

30

36

Ay

2004 14,8 13,4 16,0 13,1 9,4 14,5 13,1 14,0 14,8 18,6 12,1 20,2

2005 16,0 33,8 32,2 22,0 23,1 32,5

Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara

2004 (yıllık ort: 14,7 ay)

2005 (6 Ay ort: 25,9 ay)

2005 yılı Haziran ayı itibarıyla iç borçlanma maliyetleri 2004 yılı sonuna göre

azalmış, söz konusu azalış 7 puan civarında olmuştur. 2004 yılı sonunda yüzde 24,7

10

seviyesinde bulunan ve piyasalardan yapılan borçlanmanın büyük kısmını oluşturan

iskontolu YTL cinsi senetlerin ortalama ihraç maliyeti, 2005 yılı Haziran ayı sonu

itibarıyla ortalama olarak yüzde 17,7 seviyesinde gerçekleşmiştir (Grafik 3).

Grafik 3: İskontolu TL İç Borçlanmanın Ağırlıklı Ortalama Maliyeti

10

15

20

25

30

Bileşi

k fa

iz (%

)

2004 25,5 24,0 24,4 23,2 28,8 27,5 26,3 24,9 25,4 22,8 22,9 23,1

2005 19,4 17,6 17,0 17,2 17,3 15,6

Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara

2005 (6 Ay ort: 17,7)

2004 (Yıllık ort: 24,7)

2.2.4 İKİNCİL PİYASALAR

DİBS’lerin ikincil piyasalardaki faiz oranları 2005 yılı ikinci çeyreğinde

özellikle Mayıs ayının sonlarına kadar dalgalı bir seyir izlemiş, daha sonra önemli

miktarda düşme eğilimi göstermiştir. T.C. Merkez Bankası makro büyüklükler ve

fiyat istikrarında kaydedilen olumlu gelişmelere bağlı olarak kısa vadeli faiz

oranlarını bu dönemde üç kez indirmiştir (Grafik 4).

11

Grafik 4: İkinci El DİBS Piyasalarında Oluşan Faiz Oranları (*)

15,0

16,0

17,0

18,0

19,0

20,0

21,0

03.01

.05

19.01

.05

08.02

.05

24.02

.05

14.03

.05

30.03

.05

15.04

.05

03.05

.05

20.05

.05

07.06

.05

23.06

.05

İkincil Piyasa Faizi TCMB Gecelik Faiz

(*) İkincil piyasalarda en çok işlem gören senetlerin faiz oranıdır. 2005 yılı Nisan - Haziran döneminde DİBS faizlerine ilişkin gelişmeler

değerlendirildiğinde; Nisan ayında en çok işlem gören DİBS’lerin ortalama bileşik

faiz oranının ay başındaki yüzde 17,4’lü seviyelerinden Haziran ayı sonuna doğru

yüzde 16 seviyelerine gerilediği görülmektedir. Söz konusu gerilemede,

enflasyondaki düşüş trendinin devam etmesine bağlı olarak, T.C. Merkez

Bankası’nın gecelik ve 1 hafta vadede borçlanma ve borç verme faiz oranlarını Nisan

ve Mayıs aylarında yarım puan ve Haziran ayında çeyrek puan olmak üzere ikinci

çeyrekte toplam 1,25 puan indirmesi etkili olmuştur. Ayrıca, 29 Mayıs’ta Fransa’da

yapılan referandum sonucunda AB Anayasası’nın reddedilmesi, beklenenin aksine iç

piyasada olumsuz bir etki yaratmamış ve faiz oranları düşmeye devam etmiştir.

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), Tahvil ve Bono Piyasası, Kesin

Alım Pazarındaki net bazlı günlük ortalama işlem hacmi, 2005 yılı Nisan ayında 1,8

milyar YTL, Mayıs ayında 2,1 milyar YTL ve Haziran ayında 1,8 milyar YTL olarak

gerçekleşmiştir. 2004 yılı genelinde ise söz konusu piyasadaki günlük ortalama işlem

hacmi 1,5 milyar YTL olmuştur (Grafik 5).

12

Grafik 5: İMKB Tahvil-Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı Günlük Verileri ve Hazine İhalelerinde (*) Oluşan Faizler

14

18

22

03.01.05 09.02.05 16.03.05 20.04.05 26.05.05 30.06.05

Bileşi

k Fa

iz %

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

Mily

on Y

TL

İMKB TBP Net İşlem Hacmi İkincil Piyasa Faizi İhalede Oluşan Faiz

(*) 3 ay vadeli referans bono ihraçları hariç, sabit faizli TL cinsinden senet ihalelerini içermektedir.

2005 yılı ikinci çeyreğinde Piyasa Yapıcı bankaların ihale alımları yüzde 91,2

olarak gerçekleşmiştir3 (Grafik 6-Grafik 7). Piyasa yapıcılığı sistemine geçmeden önce

ihalelerden yüzde 70’ler seviyesinde alım yapan piyasa yapıcı bankaların ihale alım

oranları sisteme geçiş sonrası yüzde 80-97 aralığına yükselmiştir.

Grafik 6: Piyasa Yapıcı Bankaların İhale Alım Performansı

93,8

96,7

85,7

97,3

86,4

92,2

88,5

90,2

94,5

88,488,5

92,8

91,4

93,9

93,991,5

85,5

69,6

71,5

67,9

69,1

66,2

72,674,1

71,5

86,4 86,7

76,5

81,1

81,4

80,0

87,6

89,5

79,8

87,0

90,8

91,4

87,4

84,4

89,6

84,5

82,0

65

70

75

80

85

90

95

100

O02

Ş02

M02

N02

M02

H02

T02

A02

E02

E02

K02

A02

O03

Ş03

M03

N03

M03

H03

T03

A03

E03

E03

K03

A03

O04

Ş04

M04

N04

M04

H04

T04

A04

E04

E04

K04

A04

O05

Ş05

M05

N05

M05

H05

Piyasa Yapıcılığı Sistemine Geçiş Öncesi Dönem

%

Not: Üç aylık referans bono ihaleleri dahil olup Rekabetçi Olmayan Teklif (ROT) ve İhale Sonrası Teklif (İST) yoluyla yapılan satışlar hariçtir.

3 Piyasa Yapıcılığı Sistemine ilişkin bilgi Kasım 2004 tarihli Kamu Borç Yönetimi Raporunda yer almaktadır.

13

Grafik 7: DİBS İkincil Piyasa Faiz Gerçekleşmeleri ve Toplam İşlem Hacimleri

200

600

1.000

1.400

1.800

2.200

2.600

3.000

3.400

3.800

Eylü

l 02

Ekim

02

Ekim

02

Kası

m 0

2

Ara

lık 0

2

Oca

k 0

3

Şubat

03

Mart

03

Nis

an 0

3

Mayıs

03

Hazi

ran 0

3

Tem

muz

03

Ağust

os

03

Eylü

l 03

Ekim

03

Kası

m 0

3

Ara

lık 0

3

Oca

k 0

4

Şubat

04

Mart

04

Nis

an 0

4

Mayıs

04

Hazi

ran 0

4

Tem

muz

04

Ağust

os

04

Eylü

l 04

Eylü

l 04

Ekim

04

Kası

m 0

4

Ara

lık 0

4

Oca

k 0

5

Şubat

05

Mart

05

Nis

an 0

5

Mayıs

05

Hazi

ran 0

5

Milyon YTL

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

65

70

75

%

Günlük İşlem Hacmi (Sol Eksen) Ağırlıklı Ort. Faiz (Sağ Eksen) Aylık Ortalama İşlem Hacmi (Sol Eksen)

Piyasanın elinde bulunan DİBS’lerin içinde bankacılık kesiminin payı 2005 yılı

Haziran ayı itibarıyla, 2004 yılının aynı dönemine göre 1,1 puan artarak yüzde 44,1

seviyesinde gerçekleşmiştir. Aynı dönemde, gerçek kişilerin elinde bulunan

DİBS’lerin payında ise 7 puanlık bir düşüş görülmektedir. 2005 yılı Haziran ayı

itibarıyla, yurtdışı yerleşiklerin payı, 2004 yılı içerisinde olduğu gibi 2005 yılının ilk

iki çeyreğinde de artış kaydederek yüzde 13,3’e, Menkul Kıymet Yatırım Fonları’nın

payı yüzde 11,2’ye yükselmiştir (Tablo 9).

14

Tablo 9: Piyasa Tarafından Tutulan DİBS'lerin Dağılımı (*)

(%) Haziran 2004 Eylül 2004 Aralık 2004 Mart 2005 Haziran 2005

Bankacılık Kesimi 43,0 44,0 42,9 42,9 44,1Bankacılık Dışı Kesim 1 46,7 46,0 46,2 46,5 44,7 Gerçek Kişi 27,6 25,6 22,7 22,0 20,6 Tüzel Kişi 11,1 11,1 12,6 12,3 10,8

Yurt Dışı Yerleşikler 2 8,0 9,3 10,9 12,2 13,3Menkul Kıymet Yatırım Fonları 3 10,3 10,1 10,9 10,7 11,2Toplam 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

(Milyar YTL)

Piyasadaki Senetlerin Toplam Piyasa Değeri 4 , 5 139,5 147,1 153,5 165,2 171,0

Piyasadaki Senetlerin Toplam Anapara Değeri 5 125,7 135,4 141,1 150,5 155,8

(*) Geçici. Piyasa tarafından tutulan DİBS payında ilk ihraç verileri esas alınmaktadır. Bankacılık dışı kesim ile menkul kıymet yatırım fonlarına ilişkin veriler TCMB’den temin edilmiştir. 1) Banka dışı kesim; Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, Çalışanların Tasarruflarını Teşvik Hesabı ve İşsizlik Sigortası Fonu dışındaki diğer tüzel kişileri kapsamaktadır. 2) Yurtdışı yerleşiklere saklama hizmeti veren bankaların raporlarından hesaplanmaktadır. 3) 5 Mart 2004 tarihinden itibaren Yatırım Fonlarının Takasbank nezdindeki saklama bakiyeleri kullanılarak hesaplanmış, önceki dönem ise Sermaye Piyasası Kurulu verilerinden derlenmiştir. 4) Piyasadaki senetlerin Resmi Gazete fiyatlarıyla piyasa değerini göstermektedir. 5) İmar Bankası Mevduatları için TMSF'ye ihraç edilen senetler (6,7 Milyar YTL), 2004 Yılı Ocak ayından itibaren piyasa içerisinde gösterilmektedir.

Müşteriler Adına Bankalar Emanetinde Saklanan DİBS’lerin 2005 yılı Haziran

ayı itibarıyla vadelerine göre dağılımı incelendiğinde, yatırımcılar tarafından tercih

edilen vade aralıklarının, borçlanma vadelerindeki uzamaya paralel olarak, daha

uzun vadeye kaydığı görülmektedir (Tablo 10, Grafik 8).

Tablo 10: Müşteriler Adına Bankalar Emanetinde Saklanan Devlet İç Borçlanma Senetlerinin Vadelerine Göre Dağılımı (*)

Yüzde Dağılım1 AyaKadar 1-3 Ay 3-6 Ay 6-12 Ay 1-2 Yıl 2 Yıl +

1 AyaKadar 1-3 Ay 3-6 Ay 6-12 Ay 1-2 Yıl 2 Yıl +

26.Ara.03 2,6 33,3 21,9 32,3 9,6 0,4 27,4 13,1 0,0 21,6 38,0 0,026.Mar.04 8,8 20,9 28,4 25,7 15,8 0,4 0,0 20,4 22,9 9,8 46,4 0,525.Haz.04 13,6 23,3 22,9 24,3 15,9 0,0 0,0 24,1 1,0 36,9 37,3 0,724.Eyl.04 4,9 27,6 19,9 23,6 24,0 0,0 0,0 1,0 13,2 75,1 7,8 2,931.Ara.04 9,5 13,3 18,4 29,9 27,1 1,9 0,0 9,1 24,5 56,6 2,3 7,525.Mar.05 2,4 14,9 20,7 27,5 27,2 7,4 0,0 21,4 37,0 6,2 14,2 21,224.Haz.05 8,2 13,1 22,1 21,6 25,9 9,1 12,8 29,1 7,4 10,8 7,5 32,3

TL Cinsinden DİBS'ler YP Cinsinden DİBS'ler

(*) Geçici. Vade dağılımı TL ve YP cinsinden senetler için ayrı ayrı hesaplanmış olup, söz konusu senetlerin vadesine kalan gün sayısına göredir.

Senetlerin dağılımında nominal değerler esas alınmıştır.

Not: Yurtiçi ve yurtdışı şubeler konsolide edilmiştir.

Kaynak: BDDK Haftalık Bülteni, Geçici veriler, Veriler BDDK tarafından geriye doğru revize edilmiştir.

15

Grafik 8: Müşteriler Adına Bankalar Emanetinde Saklanan TL Cinsi DİBS’lerin Yüzde Dağılımı

8,8

13,6

4,9

9,5

2,4

8,2

20,9

23,3

27,6

13,3

13,1

28,4

22,9

19,9

18,4

20,7

22,1

25,7

23,6

29,9

27,5

21,6

15,8

15,9

24,0

27,1

27,2

25,9 9,1

14,9

24,3

0,4

0,0

0,0

1,9

7,4

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Mar.04

Haz.04

Eyl.04

Ara.04

Mar.05

Haz.05

%

1 Aya Kadar 1-3 Ay 3-6 Ay 6-12 Ay 1-2 Yıl 2 Yıl +

2005 yılının ilk yarısında gerek TL cinsi, gerekse YP cinsi Devlet İç Borçlanma

Senetleri (DİBS) daha uzun vadelerle ihraç edilmiştir. Söz konusu senetlerin

vadelerinin uzamasına paralel olarak, Müşteriler Adına Bankalar Emanetinde

Saklanan 2 yıl ve üzeri vade aralığındaki DİBS’lerin de payının bu dönemde arttığı

görülmektedir. 2005 yılı Haziran ayı sonu itibarıyla, bu vade aralığındaki TL

cinsinden DİBS’lerin payı yüzde 9,1’e yükselirken yine aynı vade aralığına sahip YP

cinsinden DİBS’ler, 2004 yılı Aralık ayına göre artış kaydederek yüzde 7,5’ten yüzde

32,3’e yükselmiştir (Grafik 9).

16

Grafik 9: Müşteriler Adına Bankalar Emanetinde Saklanan Döviz Cinsinden DİBS’lerin Yüzde Dağılımı

12,8

20,4

24,1

21,4

29,1

22,9

13,2

24,5

37,0

7,4

9,8

36,9

75,1

56,6

6,2

10,8

46,4

37,3

7,8

2,3

14,2

7,5 32,3

9,1

1,0

1,0

0,5

0,7

7,5

2,9

21,2

0 20 40 60 80 100

Mar.04

Haz.04

Eyl.04

Ara.04

Mar.05

Haz.05

%

1 Aya Kadar 1-3 Ay 3-6 Ay 6-12 Ay 1-2 Yıl 2 Yıl +

2.3 DIŞ BORÇ PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER

Konsolide bütçe kapsamında, 2005 yılının ilk çeyreğinde 3,8, ikinci çeyreğinde

2,6 milyar ABD doları olmak üzere toplam 6,4 milyar ABD doları tutarında dış borç

kullanımı yapılmıştır. Söz konusu kullanımın 5,4 milyar ABD doları program

finansmanından, 1 milyar ABD doları da proje finansmanından kaynaklanmıştır

(Tablo 11).

Tablo 11: Konsolide Bütçe Dış Borç Kullanımı (Milyon ABD Doları) 1

Ocak-Mart Nisan-Haziran Ocak- Haziran

Toplam 3.781 2.630 6.411

Program Finansmanı 3.299 2.059 5.358

Tahvil İhracı 3.299 1.250 4.549

Uluslararası Kuruluşlar .. 809 809

Proje Finansmanı 482 571 1.053

(1) İşlem tarihi kurları itibarıyladır.

2005

17

2.3.1 PROGRAM FİNANSMANI

2.3.1.1 Uluslararası Sermaye Piyasaları

2005 yılının ilk yarısında uluslararası sermaye piyasalarından 4 adet tahvil

ihracı4 suretiyle toplam 5,3 milyar ABD doları tutarında borçlanma yapılmış ve

borçlanma programının büyük bir kısmı tamamlanmıştır. Önceki yıllarda

uygulandığı gibi, 2005 yılının geri kalan bölümünde piyasa koşulları dikkate alınarak

önümüzdeki yıla ilişkin dış finansman ihtiyacının bir bölümünün önceden

karşılanması söz konusu olabilecektir.

Yılın ilk yarısında yapılan tahvil ihraçlarının yaklaşık yüzde 60’ı ABD doları

piyasasında, yüzde 40’ı ise Euro piyasasında gerçekleştirilmiştir. ABD doları

piyasasında Haziran ayında gerçekleştirilen 15 yıl vadeli ihracı yüzde 7’lik kupon

oranı ile ABD doları cinsinden uluslararası piyasalarda gerçekleştirilen ihraçlar

arasında en düşük kupon oranına tekabül etmektedir.

Euro piyasasında da benzer bir performans gerçekleştirilmiş, Temmuz ayında

yapılan 7 yıl vadeli yılın ikinci Euro ihracının yüzde 4,75 seviyesindeki kupon oranı

uluslararası piyasalarda bugüne kadar yapılan Euro cinsi borçlanmalardaki en düşük

kupon oranı olarak dikkat çekmiştir (Tablo 12).

Tablo 12: 2005 Yılında Gerçekleştirilen Yurtdışı Tahvil İhraçları

Döviz Cinsi Miktar (milyon) Kupon (%) (%) Spread

24.01.2005 20 Dolar 2.000 7,375 7,520 UST + 282,5 bp16.02.2005 12 Euro 1.000 5,500 5,695 Bund + 224 bp07.06.2005 15 Dolar 1.250 7,000 7,220 UST+332 bp06.07.2005 7 Euro 650 4,750 4,950 Bund+212 bpToplam Dolar 5.323

Bund: Alman Hazine Tahvili getirisibp: baz puan (100 baz puan= %1)

UST: ABD Hazine Tahvili getirisi

İhraç Tarihi Vade (yıl)

Yatırımcıya Getirisi

4 Söz konusu tahvil ihraçlarının dördüncüsü olan 650 Milyon Euro tutarındaki ihraç 22 Haziran 2005 tarihinde gerçekleştirilmiş olup, tahvile ilişkin tutar 6 Temmuz 2005 tarihinde Hazine hesaplarına girmiştir.

18

2005 yılının ilk yarısında tahvil ihraçları için ödenen risk primlerinde düşme

eğilimi devam etmekte, Türkiye benzer kredi notuna sahip ve piyasalardan benzer

sıklıkla borçlanan ülkelerle karşılaştırıldığında daha uygun koşullarla

borçlanmaktadır (Grafik 10).

Grafik 10: Uluslararası Tahvil İhraçlarımız İçin Ödenen Risk Primleri

(bp)

212

332283

680 660

316310

238246

224

0

100

200

300

400

500

600

700

800

Euro 5-7 yıl Euro 10-12 yıl Dolar 10-15 yıl Dolar 20-30 yıl

2003 2004 2005

19

2005 Yılı İlk Yarısında Gelişmekte olan Piyasa (Emerging Markets) Ülkelerinin Yaptığı Tahvil İhraçları

Ülke Kredi Notu İhraç Vade Sonu Kupon (%) Yatırımcıya Döviz Miktar Miktar

(S&P, Moody's) Tarihi Getirisi (%) Cinsi (Milyon) (ABD Doları karşılığı)*

Meksika BBB/ Baa1 04.01.05 Mart 2015 6,6250 5,683 US$ 1.000 1.000Polonya BBB+/ A2 11.01.05 Nisan 2020 4,2000 4,211 EUR 3.000 3.622Türkiye BB-/B1 13.01.05 Şubat 2025 7,3750 7,520 US$ 2.000 2.000Brezilya BB-/B1 20.01.05 Şubat 2015 7,3750 7,202 EUR 500 604Polonya BBB+/A2 21.01.05 Şubat 2035 4,4500 4,440 EUR 500 604Filipinler BB-/B1 26.01.05 Şubat 2030 9,5000 9,701 US$ 1.500 1.500Macaristan A-/A1 27.01.05 Şubat 2015 4,7500 4,792 US$ 1.500 1.500Peru BB/Ba3 27.01.05 Kasım 2033 8,7500 8,132 US$ 400 400Brezilya BB-/B1 31.01.05 Şubat 2025 8,7500 8,901 US$ 1.250 1.250Litvanya A-/A3 03.02.05 Şubat 2016 3,7500 3,744 EUR 600 724Türkiye BB-/B1 08.02.05 Şubat 2017 5,5000 5,695 EUR 1.000 1.207Macaristan A-/A1 15.02.05 Şubat 2020 3,8750 3,913 EUR 1.000 1.207Brezilya BB-/B1 28.02.05 Mart 2015 7,8750 7,900 US$ 1.000 1.000Venezuela B/B2 07.03.05 Mart 2015 7,0000 6,978 EUR 1.000 1.207Çek C. A-/A1 11.03.05 Mart 2020 4,1250 4,181 EUR 1.000 1.207Polonya BBB+/A2 31.03.05 Nisan 2020 4,2000 4,227 EUR 1.500 1.811Venezuela B/B2 08.04.05 Nisan 2025 7,6500 7,650 US$ 1.604 1.604Endonezya B+/B2 13.04.05 Nisan 2015 7,2500 7,377 US$ 1.000 1.000Polonya BBB+/A2 14.04.05 Mayıs 2010 1,8750 1,810 SFR 400 312Polonya BBB+/A2 14.04.05 Mayıs 2015 2,6250 2,514 SFR 600 468Kolombiya BB/Ba2 02.05.05 Mart 2013 3-mth Libor+3.35% US$ 335 335Polonya BBB+/A2 04.05.05 Mayıs 2015 2,6250 2,401 SFR 500 390Filipinler BB-/B1 09.05.05 Şubat 2030 9,5000 9,720 US$ 500 500Filipinler BB-/B1 09.05.05 Mart 2015 8,8750 8,654 US$ 250 250Uruguay B/B3 10.05.05 Mayıs 2017 9,2500 9,250 US$ 300 300Brezilya BB-/B1 10.05.05 Ekim 2019 8,8750 8,817 US$ 500 500Meksika BBB/ Baa1 17.05.05 Haziran 2012 3,0000 2,868 SFR 250 195Polonya BBB+/A2 17.05.05 Nisan 2020 4,2000 3,923 EUR 750 905Brezilya BB-/B1 25.05.05 Ocak 2034 8,2500 8,811 US$ 500 500Uruguay B/B3 26.05.05 Mayıs 2017 9,2500 9,248 US$ 200 200Türkiye BB-/B1 02.06.05 Haziran 2020 7,0000 7,222 US$ 1.250 1.250Polonya BBB+/A2 06.06.05 Haziran 2012 1,0000 1,000 YEN 75.000 678Meksika BBB/Baa1 07.06.05 Haziran 2015 4,2500 4,312 EUR 750 905Brezilya BB-/B1 21.06.05 Mart 2015 7,8750 7,724 US$ 600 600Türkiye BB-/B1 22.06.05 Temmuz 2012 4,7500 4,890 EUR 650 785Polonya BBB+/A2 23.06.05 Mayıs 2015 2,6250 2,334 SFR 400 312Macaristan A-/A1 28.06.05 Temmuz 2012 0,9600 0,960 YEN 45.000 407Macaristan A-/A1 28.06.05 Temmuz 2010 0,6200 0,620 YEN 30.000 271

Toplam ABD Doları 33.509Türkiye'nin Payı 15,6%* 30 Haziran 2005 kurları itibariyle

2.3.1.2 Uluslararası Kuruluşlar

Uluslararası Para Fonu ile yürütülmeye başlanan Ondokuzuncu Stand-By

Düzenlemesi kapsamında, 2005 yılının ikinci çeyreğinde Uluslararası Para

Fonu’ndan 809 milyon ABD Doları tutarında kullanım gerçekleştirilmiştir. Söz

konusu kullanım, Hazine Müsteşarlığınca bütçe finansmanı amacıyla yapılmıştır.

2005 yılının ikinci çeyreğinde Hazine Müsteşarlığınca Uluslararası Para Fonu’na

yapılan borç servisi; 2,2 milyar ABD Doları anapara, 0,2 milyar ABD Doları faiz

ödemesi olmak üzere toplam 2,4 milyar ABD Doları tutarında gerçekleşmiştir.

Hazine tarafından yapılan anapara ödemelerinin 843 milyon ABD Doları, faiz

ödemelerinin ise 16 milyon ABD Doları tutarındaki kısmı Merkez Bankası tarafından

20

Hazine’ye ikrazen kullandırılan Uluslararası Para Fonu kaynaklarına ilişkin

ödemelerdir. Aynı dönemde, Merkez Bankası tarafından yaklaşık 81 milyon ABD

Doları anapara ve yaklaşık 1 milyon ABD Doları faiz olmak üzere toplam 82 milyon

ABD Doları tutarında borç servisi yapılmıştır.

Merkez Bankası tarafından yapılan ödemeler de dikkate alındığında, 2005

yılının Nisan - Haziran döneminde Uluslararası Para Fonu’na yaklaşık 2,3 milyar

ABD Doları anapara ve 0,2 milyar ABD Doları faiz olmak üzere toplam 2,5 milyar

ABD Doları tutarında ödeme yapılmıştır. Böylece 2005 yılı Nisan - Haziran

döneminde Uluslararası Para Fonu’na yapılan net geri ödeme faiz dahil 1,7 milyar

ABD Doları tutarında olmuştur.

Uluslararası Para Fonu’ndan Kaynak Kullanımı ve Geri Ödemeler

1999 2000 2001 2002 2003 2004Ocak-Mart

2005Nisan-Haziran

2005 TOPLAM

I. Kullanım (*) 583 2.622 8.895 9.929 1.191 794 0 555 24.569

II. Borç Servisi (*) 218 106 1.207 5.544 1.863 3.805 828 1.712 15.283 Anapara 210 66 868 4.916 1.224 3.158 661 1.549 12.652 Faiz 8 40 339 628 639 647 167 163 2.630

III. Net Kullanım (I-II) 365 2.516 7.688 4.385 -672 -3.011 -828 -1.157 9.286

Faiz Hariç Net Kullanım 373 2.556 8.027 5.013 -33 -2.364 -661 -994 11.917

1999 2000 2001 2002 2003 2004Ocak-Mart

2005Nisan-Haziran

2005 TOPLAM

I. Kullanım (*) 799 3.415 11.184 13.494 1.770 1.233 0 809 32.705

II. Borç Servisi (*) 299 138 1.518 7.535 2.769 5.910 1.250 2.496 21.915 Anapara 288 86 1.091 6.681 1.819 4.905 999 2.259 18.128 Faiz 11 52 426 853 950 1.005 252 237 3.786

III. Net Kullanım (I-II) 500 3.277 9.666 5.959 -999 -4.677 -1.250 -1.687 10.790

Faiz Hariç Net Kullanım 511 3.329 10.092 6.813 -49 -3.672 -999 -1.449 14.577(*) Hazine Müsteşarlığı ve TCMB toplamını içermektedir.(**) Dönem sonu kurları itibarıyladır.

Milyon SDR

Milyon ABD Doları (**)

2005 yılı Ocak-Haziran döneminde Dünya Bankası program kredilerinden

herhangi bir kullanım yapılmamıştır.

2.3.2 PROJE FİNANSMANI

2005 yılının Nisan - Haziran döneminde proje finansmanı için konsolide bütçe

kapsamında sağlanan krediler 571 milyon ABD Doları tutarındadır (Tablo 13). Kredi

kullanımı içindeki en büyük payı 387 milyon ABD Doları (%68) tutarındaki kullanım

21

ile hizmetler sektörü teşkil etmektedir. Hizmetler sektörünü 126 milyon ABD Doları

(%22) tutarındaki kullanım ile enerji sektörü ve 57 milyon ABD Doları (%10)

tutarındaki kullanım ile tarım sektörü takip etmektedir.

Hizmetler sektöründe en büyük payı sırasıyla ulaştırma, haberleşme ve

depolama hizmetleri (%66), sağlık işleri ve sosyal hizmetler (%17) ve kamu yönetimi

ve savunma, zorunlu sosyal güvenlik5 (%16) almaktadır. Enerji sektöründe ise

yapılan kullanımların yüzde 80,5’i elektrik üretimi ve yüzde 13,9’u gaz üretimine

yönelik projeler için yapılmıştır. Tarım sektöründeki kullanımların kendi içindeki

dağılımına bakıldığında yüzde 71 ile sulama ve sulamaya ilişkin hizmetlerin başta

geldiği görülmektedir.

Tablo 13: Dış Proje Kredi Kullanımlarının Sektörel Dağılımı

Ocak-Mart Nisan-Haziran Ocak-Haziran Ocak-Mart Nisan-Haziran Ocak-Haziran

Toplam 482 571 1.053 100 100 100Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri 206 257 463 43 45 44Kamu Yönetimi ve Savunma, Zorunlu Sos.Güvenlik 167 61 229 35 11 22Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler 61 66 128 13 12 12Elektrik, Gaz ve Su 38 126 163 8 22 16Tarım, Avcılık ve Ormancılık 7 57 65 1 10 6Eğitim Hizmetleri 2 0 2 0 0 0Diğer 1 3 4 0 1 0(*) İşlem tarihindeki dolar pariteleri ile hesaplanmıştır.

Yüzde Dağılımı (%)2005

Milyon ABD Doları(*)2005

2005 yılı Nisan - Haziran dönemi içerisinde yapılan kullanımların, 371 milyon

ABD Doları (%65) parasal kuruluş olarak sınıflandırılan ticari bankalardan, 162

milyon ABD Doları (%28) uluslararası kuruluşlardan ve 37 milyon ABD Doları (%7)

hükümet kuruluşlarından sağlanan kredilerden oluşmaktadır (Tablo 14).

5 “Zorunlu Sosyal Güvenlik” projeleri, afet acil yardım, genel kamu hizmetleri, iş etkinliğinin artırılmasına yönelik katkı ve düzenleme faaliyetleri kapsamında çeşitli kamu kurumları tarafından yürütülen projeleri içermektedir.

22

Tablo 14: Dış Proje Kredi Kullanımlarının Kreditörlere Göre Dağılımı


Toplam 482 571 1.053 100 100 100

Hükümet Kuruluşları 40 37 77 8,3 6,5 7,3Parasal Kuruluşlar(**) 239 371 610 49,5 65,0 57,9Parasal Olmayan Kuruluşlar 0 0 0 0,0 0,0 0,0Uluslararası Kuruluşlar 204 162 366 42,2 28,4 34,7(*) İşlem tarihindeki dolar pariteleri ile hesaplanmıştır(**) Ticari Bankalar ve Bankacılık Dışı Finansal Kuruluşlar

Milyon ABD Doları(*) Yüzde Dağılım (%)20052005

Diğer Kamu Sektörünün Dış Proje Kredi Kullanımları

Konsolide bütçe dışındaki kuruluşların proje kredisi kullanım tutarı 2005 yılı ikinci çeyreğinde, toplam

308 milyon ABD Doları tutarında gerçekleşmiştir. Konsolide bütçe dışındaki kamu sektörü proje kredi

kullanımlarında en büyük payı 163 milyon ABD Doları ile KİT’ler teşkil etmektedir.

Ocak-Mart Nisan-Haziran Ocak-Haziran Ocak-Mart Nisan-Haziran Ocak-HaziranToplam 180 308 488 100 100 100Yap-İşlet Şirketleri 83 82 165 46,1 26,5 33,7Özel Sektör Yatırım ve Kalkınma Bankaları 43 62 105 23,9 20,1 21,5Kamu İktisadi Teşebbüleri 40 163 204 22,4 53,0 41,7Yerel Yönetimler 11 1 13 6,3 0,4 2,6Kamuya Ait Yatırım ve Kalkınma Bankaları 2 0 2 1,3 0,0 0,5Bütçe Dışı Fonlar 0 0 0 0,0 0,0 0,0(*) İşlem tarihindeki dolar pariteleri ile hesaplanmıştır.

2005 2005Milyon ABD Doları(*) Yüzde Dağılımı (%)

23

2005 Yılının İkinci Çeyreğinde Konsolide Bütçe Kapsamında İmzalanan Proje Kredisi Anlaşmaları

2005 yılının ikinci çeyreğinde proje finansmanına ilişkin olarak yapılan anlaşmaların toplam miktarı 90

milyon ABD doları tutarındadır. Bu tutarın 15 milyon ABD Doları hükümet kuruluşlarından, 75 milyon ABD

doları ticari bankalardan temin edilmiştir. Söz konusu dönemde alınan proje kredilerinin yüzde 16’sı

hükümet kuruluşlarından, yüzde 84’ü ise ticari bankalardan sağlanmıştır.

Proje Kredisi Anlaşmalarının Kaynaklarına Göre Dağılımı

Ocak-Mart Nisan-Haziran Ocak-Mart Nisan-Haziran

Proje Finansmanı 1.057 90 100 100Uluslararası Kuruluşlar .. .. .. ..Hükümet Kuruluşları 918 15 87 16Parasal Kuruluşlar(**) 139 75 13 84(*) İşlem tarihleri itibariyle oluşan kur esas alınmıştır.(**) Ticari Bankalar ve Bankacılık Dışı Finansal Kurluşlardan oluşmaktadır.

Yüzde (%)20052005

Miktar (Milyon ABD Doları*)

2005 yılının ikinci çeyreğinde anlaşması yapılan proje kredilerinin sektörel dağılımı incelendiğinde

“Kamu Yönetimi ve Savunma, Zorunlu Sosyal Güvenlik” sektörünün 68 milyon ABD Doları (%75) ile en

yüksek tutarı oluşturduğu görülmektedir. “Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri”

sektörünün sağlanan proje finansmanı içinden aldığı pay 22 milyon ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Söz

konusu sektörün, aynı dönemde, konsolide bütçe kapsamında sağlanan toplam proje finansmanı içindeki

payı ise yüzde 25’tir.

Proje Kredisi Anlaşmalarının Sektörel Dağılımı

Ocak-Mart Nisan-Haziran Ocak-Mart Nisan-Haziran

Toplam 1.056 90 100 100Hizmet 1.056 22 100 25

Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri 0 22 0 25

Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler 27 0 3 0

Ulaştırma Haberleşme ve Depolama Hizmetleri 1.029 0 97 0

Enerji 0 0 0 0Kamu Yönetimi ve Savunma, Zorunlu Sosyal Güvenlik 0 68 0 75

Tarım ve Hayvancılık 0 0 0 0(*) İşlem tarihleri itibariyle oluşan kur esas alınmıştır.

2005 2005Yüzde (%)Miktar (Milyon ABD Doları*)

24

2.3.3 DIŞ BORÇ SERVİSİ

2005 yılının Nisan - Haziran döneminde 4,5 milyar YTL’si (3,3 milyar ABD

Doları) anapara ve 1,5 milyar YTL’si (1,1 milyar ABD Doları) faiz ödemelerinden

oluşmak üzere toplam 5,9 milyar YTL (4,4 milyar ABD Doları) dış borç geri ödemesi

yapılmıştır. Böylece, 2005 yılının ilk yarısında 7,4 milyar YTL (5,5 milyar ABD doları)

anapara, 3,4 milyar YTL (2,5 milyar ABD doları) faiz ödemesi olmak üzere toplam

10,8 milyar YTL (8 milyar ABD doları) ödeme gerçekleştirilmiştir. Diğer taraftan,

2005 yılının ilk yarısında gerçekleştirilen ödemelerin yüzde 48’i krediler, yüzde 52’si

ise tahviller için yapılan geri ödemelerden oluşmaktadır (Grafik 11-Tablo 15).

Grafik 11: 2005 Yılı Ocak-Haziran Dönemi Konsolide Bütçe Dış Borç Geri Ödemeleri

Tahvil52%

Kredi48%

Anapara69%

Faiz31%

Tablo 15: 2005 Yılı Ocak-Haziran Dönemi Konsolide Bütçe Dış Borç Geri Ödemeleri


Krediler 1.389 3.773 5.162 1.042 2.783 3.825Anapara 882 3.059 3.941 662 2.259 2.921Faiz 507 713 1.221 380 524 904

Tahvil 3.495 2.142 5.637 2.605 1.586 4.191Anapara 2.057 1.400 3.457 1.544 1.038 2.582Faiz 1.438 742 2.180 1.061 548 1.609

TOPLAM 4.884 5.915 10.799 3.647 4.369 8.016Anapara 2.939 4.460 7.399 2.206 3.297 5.503Faiz 1.945 1.455 3.401 1.441 1.072 2.513

Milyon YTL Milyon ABD Doları2005 2005

(*) Nakit çıkış tarihleri itibariyle oluşan kur esas alınmıştır.

Konsolide bütçe kapsamında 2005 yılının ilk yarısında gerçekleştirilen dış borç

geri ödemeleri incelendiğinde, ABD Doları cinsinden 4,1 milyar YTL (3 milyar ABD

25

Doları), Euro cinsinden 3,9 milyar YTL (2,9 milyar ABD Doları), Japon Yeni cinsinden

0,3 milyar YTL (0,2 milyar ABD Doları), SDR cinsinden 2,5 milyar YTL (1,9 milyar

ABD Doları) ve diğer döviz cinslerinden 70 milyon YTL (52 milyon ABD Doları)

toplam ödeme yapılmış olduğu görülmektedir (Tablo 16).

Tablo 16: 2005 Yılı Ocak-Haziran Dönemi Konsolide Bütçe Dış Borç Geri Ödemelerinin Döviz Kompozisyonu

Milyon YTL (*) Milyon ABD Doları2005 2005


Anapara 2.939 4.460 7.399 2.206 3.297 5.503Dolar 1.207 1.246 2.452 904 906 1.810Euro 1.574 1.214 2.789 1.180 903 2.084Japon Yeni 139 101 239 107 74 180SDR 0 1.866 1.866 0 1.390 1.390Diğer 20 32 52 15 24 38

Faiz 1.945 1.455 3.400 1.441 1.072 2.513Dolar 902 725 1.627 664 532 1.196Euro 714 361 1.075 528 267 795Japon Yeni 22 33 55 17 24 41SDR 302 324 626 228 240 468Diğer 6 12 18 4 9 13

TOPLAM 4.884 5.915 10.799 3.647 4.368 8.016Dolar 2.108 1.971 4.079 1.568 1.438 3.006Euro 2.288 1.575 3.863 1.708 1.170 2.879Japon Yeni 160 133 294 123 98 221SDR 302 2.191 2.493 228 1.630 1.858Diğer 26 44 70 19 33 52

(*) Nakit çıkış tarihleri itibariyle oluşan kur esas alınmıştır.

2005 yılı Ocak-Haziran dönemi konsolide bütçe dış borç geri ödemelerinde en

büyük payın yüzde 38 ile ABD Doları cinsinden olduğu, Euro cinsinden ödemelerin

ise yüzde 36 oranında gerçekleştiği gözlenmektedir (Grafik 12).

Grafik 12: 2005 Yılı Ocak-Haziran Dönemi Konsolide Bütçe Dış Borç Geri Ödemelerinin Döviz Kompozisyonu

Japon Yeni 2,7%

SDR 23,1%

Diğer0,6% Dolar

37,8%

Euro35,8%

26

2.3.4 İKİNCİL PİYASALAR

2.3.4.1 İkincil Piyasalardaki Gelişmeler

2005 yılının ilk çeyreğinde uluslararası sermaye piyasalarında yaşanan

dalgalanmanın, yılın ikinci çeyreğinde azalarak sürdüğü gözlenmiştir. Yılın ilk

çeyreğinde öne çıkan ABD ekonomik verilerine odaklı seyrin devam ettiği ve FED

kaynaklı faiz artırımlarına ilişkin endişelerin özellikle ikinci çeyrek başında

piyasalarda etkili olduğu görülmüştür. Ancak, Nisan ayı ortalarında açıklanan

Federal Açık Piyasa Komitesi (Federal Open Market Committee-FOMC) toplantı

tutanaklarında ifade edildiği üzere, ABD ekonomisi üzerindeki enflasyonist baskının

etkisinin azalması ve bu bağlamda FED’in radikal faiz artırımlarından kaçınacağına

ilişkin beklentiler, gelişmekte olan ülke tahvillerinin “spread”lerinin daralmasına

neden olmuştur.

ABD ekonomisine ilişkin cari açığın büyüklüğü konusundaki endişelerin

yanısıra, özel sektörde firmaların karlılığına ilişkin olarak yapılan açıklamalar da

ülke tahvillerinin performansı üzerinde etkili olmuştur. Nitekim, yılın ilk çeyreğinde

General Motors (GM) tarafından yapılan şirketin karlılık oranının beklenenin altında

olabileceğine ilişkin açıklamaların ardından, ikinci çeyrek başında ABD’nin ikinci

büyük otomotiv üreticisi olan Ford tarafından da benzer bir uyarı yapılması,

piyasalarda dalgalı bir seyir izlenmesine yol açmıştır. Bu gelişmelere ek olarak, 29

Mayıs 2005 tarihinde Fransa’da AB anayasasına ilişkin yapılacak referanduma

yönelik kaygıların da Nisan sonundan itibaren ülkemiz tahvilleri üzerinde bir satış

baskısı oluşturduğu gözlenmiştir.

Fransa’da yapılan referandumdan beklenildiği gibi olumsuz bir sonuç çıkması

ve bu olgunun daha önce fiyatlara yansıtılmış olması, tahvillerimiz üzerindeki satış

baskısının Haziran ayı başında ortadan kalkmasını sağlamıştır. Ayrıca, AB yetkili

organlarının 3 Ekim 2005 tarihinde başlaması öngörülen müzakere sürecinin bu

sonuçtan olumsuz etkilenmeyeceğini açıklamaları ile Türkiye’nin AB ile

entegrasyonda gösterdiği kararlı tutumun olumlu yansımaları, tahvillerimizin fiyat

performansını iyileştirmiştir. Global getirilerde gözlenen düşüşün yatırımcıları

27

yüksek getirili yatırım araçlarına yönlendirmesi ve piyasalardaki yüksek likidite

nedeniyle, gelişmekte olan ülkelerin tahvilllerinde gözlenen yüksek performans

Haziran ayı boyunca devam etmiştir.

Haziran ayı içinde ABD faiz oranlarının seyri üzerinde büyük bir etkiye sahip

olan istihdam piyasasına ilişkin veriler açıklanmıştır. Söz konusu veriler

çerçevesinde, işsizlik oranının yüzde 5,1 ile Eylül 2001’den bu yana en düşük orana

gerilemesi, ABD’de Hazine tahvillerinin fiyatlarının yükselmesine neden olmuştur.

ABD Hazine tahvil getirileri Mart ayı sonundaki yüzde 4,6’lık seviyesinden yüzde

3,9 seviyesine kadar gerilemiştir. Bu gelişmelerin ardından Haziran sonunda yapılan

FED faiz toplantısında, ABD gösterge faiz oranları 25 baz puan artışla yüzde 3,25’e

yükseltilmiştir. Bu artırım, piyasa beklentilerine uygun olarak gerçekleşmiştir.

Ülkemiz tahvillerini etkileyen en önemli husus ise, 16-17 Haziran’da yapılan

AB Brüksel Zirvesi olmuştur. Yatırımcıların, Fransa ve Hollanda’da yapılan

referandumun sonuçlarının ardından, AB liderlerinin söz konusu zirvede

Türkiye’nin müzakerelere başlaması öngörülen tarihe ilişkin değişiklik

yapabileceğine dair duydukları endişe, “spread”lerin bir miktar açılmasına neden

olmuştur. Ancak AB zirvesinden çıkan olumlu haberler sonucunda, tahvillerimize

yönelik talep tekrar artmaya başlamıştır.

Grafik 13: Dolar Cinsi Tahvillerin İkincil Piyasa Performansı

5

6

7

8

9

10

11

O 04 Ş 04 M 04 N 04 M 04 H 04 T 04 A 04 E 04 E 04 K 04 A 04 O 05 Ş 05 M 05 N 05 M 05 H 05

Getiri (%)

$ 9.875% 2008

$ 11.0% 2013

$ 11.875% 2030

17 AralıkAB Brüksel

zirvesi

Greenspan konuşması

ABD istihdam

(Haz)

ABD istihdam

(Tem)

ABD istihdam

(Nis)

ABD istihdam

(Oca)

ABD istihdam

(Şub)

Fransız Referandumu

(May)

28

Grafik 14: Euro Cinsi Tahvillerin İkincil Piyasa Performansı

3

4

5

6

7

8

9

10


Getiri (%)

€ 8.125% 2007

€ 9.25% 2010

€ 6.5% 2014

17 Aralık AB Brüksel

zirvesi


ABD istihdam

(Tem)

ABD istihdam

(Haz)

ABD istihdam

(Nis)

ABD istihdam

(Oca)

ABD istihdam

(Şub)


(May)

Bu gelişmelere paralel olarak, 2005 yılının ikinci çeyreğinde de Türkiye

tahvilleri benzer veya daha yüksek kredi notuna sahip ülke tahvillerine oranla daha

düşük faiz seviyelerinden işlem görmüştür (Tablo 17, Grafik 15).

Tablo 17: Benzer Kredi Notuna Sahip Ülkelerle Getiri/Spread Karşılaştırması (*)

Ülke Kredi Notu Kupon (%) Vade2005 Haziran Sonu

Getiri (%)2005 Haziran Sonu

Spread (bp)

Türkiye B1 / BB- 8,000 2034 7,748 352Kolombiya Ba2 / BB 10,375 2033 8,526 429Brezilya B1 / BB- 8,250 2034 8,555 433Venezuela B2 / B 9,375 2034 8,908 468Filipinler Ba1 / BB 10,625 2025 9,115 503

Ülke Kredi Notu Kupon (%) Vade2005 Haziran Sonu

Getiri (%)2005 Haziran Sonu

Spread (bp)

Türkiye B1 / BB- 9,500 2011 4,665 204Kolombiya Ba2 / BB 11,500 2011 5,816 319Brezilya B1 / BB- 9,500 2011 6,018 339Filipinler Ba1 / BB 9,125 2010 6,069 358Venezuela B2 / B 11,125 2011 6,379 375

Euro Tahvilleri

(*) 2005 Haziran Sonu itibarıyla

29

Grafik 15: Emerging Market Bond Index (EMBI+) İçinde Türkiye Tahvillerinin Performansı

-200

-100

0

100

200

300

400

500

600


(bp)

(EMBI+ Türkiye)-(EMBI+) EMBI+ EMBI+ Türkiye

17 Aralık AB Brüksel

zirvesi


ABD istihdam

(Haz)

ABD istihdam

(Tem)

ABD istihdam

(Nis)

ABD istihdam

(Oca)

ABD istihdam

(Şub)


(May)

2.3.4.2 Türkiye’nin Kredi Notlarındaki Gelişmeler

2005 yılının ilk çeyreğinde, ülkemiz kredi notlarında meydana gelen olumlu

değişiklikler sonrası, ikinci çeyrekte piyasalarda yaşanan yön arayışına bağlı olarak

kredi değerliliğimizde yeni bir gelişme olmamıştır (Tablo 18).

Tablo 18: Türkiye’nin Kredi Notunun Gelişimi

Standard & Poor's Moody’s Fitch JCR2003 Sonu B+ (durağan) B1 (durağan) B (pozitif) B+ (durağan)09.02.2004 B+ (durağan)08.03.2004 B+ (pozitif)12.03.2004 B+ (pozitif)17.08.2004 BB- (durağan)25.08.2004 B+ (pozitif)2004 Sonu BB- (durağan) B1 (durağan) B+ (pozitif) B+ (pozitif)13.01.2005 BB- (durağan)11.02.2005 B1 (pozitif)10.03.2005 BB- (pozitif)Mevcut Durum BB- (durağan) B1 (pozitif) BB- (durağan) BB- (pozitif)

30

Yabancı Kuruluşlar Tarafından Gerçekleştirilen YTL Cinsinden “Euro” Tahviller

2004 yılı Aralık ayından bu yana, bir çok yabancı kuruluş tarafından YTL cinsinden Euro tahvil ihracı gerçekleştirilmektedir. 2005 yılı Mart sonu itibarıyla 3,9 milyar YTL olan söz konusu Euro tahvil ihraçlarının miktarı Haziran ayı sonu itibarıyla yaklaşık 5 milyar YTL’ye ulaşmıştır.

İhraç Eden Kredi Notu* Miktar(milyon YTL)

Toplam İhraçSayısı **

Barclays Bank plc Aa1 / AA+ 80 1

CADES Aaa / AAA 75 1

Council of Europe Development Bank Aaa / AAA 50 1

DEPFA Bank plc Aa3 / 100 2

Dresdner Bank AG A1 / A 125 3

EBRD Aaa / AAA 50 1

EIB Aaa / AAA 1.555 27

Eksportfinans ASA Aaa / AA+ 150 2

Eurofima Aaa / AAA 50 1

Export Development Canada - EDC Aaa / 100 1

Fortis Luxemburg Finance S.A. Aa3 / AA- 25 1

IBRD Aaa / AAA 170 2

KfW Aaa / AAA 570 11

Kommunalbanken AS Aaa / AAA 275 5

Landwirtschaftliche Rentenbank Aaa / AAA 50 1

Nordic Investment Bank Aaa / AAA 100 2

NRW Aa2 / AA- 50 1

Rabobank Nederland Aaa / AAA 680 10

Republic of Austria Aaa / AAA 150 2

Svensk Exportkredit AB Aa1 / AA+ 425 6

UBS Aa2 / AA+ 50 1

Volkswagen Financial Services NV A3 / A- 160 2

Toplam 5.040 84

* Kurumların kredi derecelendirmeleri Moody's ve S&P şeklinde sıralandırılmıştır.** Artırımlar ayrı birer ihraç olarak değerlendirilmiştir.Kaynak: Reuters

31

3 BORÇ STOKU

3.1 BORÇ STOKUNUN DEĞİŞİMİ 2005 yılı Haziran ayı sonu itibarıyla konsolide bütçe borç stoku 323,6 milyar

YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu tutar, 2004 yılı sonuna göre 7,1 milyar YTL’lik

(yüzde 2,3) bir artışa tekabül etmektedir. Bu dönemde iç borç stoku 10,3 milyar YTL

artış gösterirken, dış borç stokunda 3,2 milyar YTL’lik bir azalma görülmektedir

(Tablo 19).

Tablo 19: Konsolide Bütçe Borç Stoku (*)

Milyar YTL Milyar Dolar % Pay Milyar YTL Milyar Dolar % Pay

TOPLAM 316,5 235,8 100,0 323,6 241,3 100,0İÇ BORÇ STOKU 224,5 167,3 70,9 234,8 175,1 72,6DIŞ BORÇ STOKU 92,0 68,5 29,1 88,8 66,2 27,4

TAHVİLLER 39,8 29,7 12,6 40,5 30,2 12,5KREDİLER 52,1 38,8 16,5 48,3 36,0 14,9

2004 2005 Haziran

(*) Geçici, dönem sonu TCMB döviz kurları esas alınarak hesaplanmıştır.

3.1.1 İÇ BORÇ

2005 yılının ikinci üç aylık döneminde, konsolide bütçe iç borç stoku 2,3 milyar

YTL artarak Haziran ayı sonu itibarıyla 234,8 milyar YTL seviyesine ulaşmıştır. İç

borç stokunda gözlenen artışın arkasındaki temel unsur 3,8 milyar YTL olarak

gerçekleşen bütçe finansmanıdır. Aynı dönemde kur farkı ve senet iadesi sırasıyla 1,2

ve 0,3 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir (Tablo 20).

Tablo 20: Nisan-Haziran 2005 Konsolide Bütçe İç Borç Stoku Değişimi (Milyon YTL) (*)

2005 Mart İç Borç Stoku 232.4892005 Nisan-Haziran İç Borç Stok Değişimi 2.309 Bütçe Net İç Finansman (+) 3.758 Nakit Dışı Mahsuben Net Borçlanma (+) -293

Senet İadesi -293 Kur Farkı (+) -1.156

Diğer (+) 02005 Haziran İç Borç Stoku 234.799* Geçici

32

2005 yılının ilk yarısında ise, konsolide bütçe iç borç stoku 2004 yılı sonuna

göre yüzde 4,6 oranında (10,3 milyar YTL) artarak 234,8 milyar YTL olmuştur. Söz

konusu artışın 11,4 milyar YTL’si konsolide bütçe finansmanından, -0,8 milyar YTL’si

kur farkından ve -0,3 milyar YTL’si (yılın ikinci üç aylık döneminde yapılan) senet

iadesinden kaynaklanmaktadır (Tablo 21).

Tablo 21: Ocak-Haziran 2005 Konsolide Bütçe İç Borç Stoku Değişimi (Milyon YTL)(*)

2004 Aralık İç Borç Stoku 224.4832005 Ocak-Haziran İç Borç Stok Değişimi 10.316 Bütçe Net İç Finansman (+) 11.401 Nakit Dışı Mahsuben Net Borçlanma (+) -293

Senet İadesi -293 Kur Farkı (+) -792

Diğer (+) 02005 Haziran İç Borç Stoku 234.799* Geçici

3.1.2 DIŞ BORÇ

2005 yılının ikinci üç aylık döneminde, konsolide bütçe dış borç stoku 5,2

milyar YTL azalmış ve 88,8 milyar YTL olmuştur. Söz konusu azalış -1,4 milyar YTL

tutarındaki konsolide bütçe net dış finansmanı ile -4,4 milyar YTL kur farkından

kaynaklanmaktadır (Tablo 22).

Tablo 22: Nisan-Haziran 2005 Konsolide Bütçe Dış Borç Stoku Değişimi (Milyon YTL) (*)

2005 Mart Dış Borç Stoku 94.0292005 Nisan-Haziran Dış Borç Stok Değişimi -5.224 Bütçe Net Dış Finansmanı (+) -1.390 Bütçe Dışına Yapılan Tahsis ve İkrazlar (+) 0 Kur Farkı (+) -4.376 Diğer (+) 5432005 Haziran Dış Borç Stoku 88.805* Geçici

2005 yılının ilk yarısında, konsolide bütçe dış borç stoku 2004 yılı sonuna göre

yüzde 3,5 oranında (-3,2 milyar YTL) azalarak 88,8 milyar YTL olmuştur. Söz konusu

azalışı yılın ikinci çeyreğinde oluşan kur farkları (-4,3 milyar YTL) açıklamaktadır.

33

Aynı dönemde dış borç stokunu konsolide bütçe net dış finansmanı 0,2 milyar YTL,

bütçe dışı tahsis ve ikrazlar 0,2 milyar YTL ve diğer kalemler 0,8 milyar YTL

artırmıştır (Tablo 23).

Tablo 23: Ocak-Haziran 2005 Konsolide Bütçe İç Borç Stoku Değişimi (Milyon YTL) (*)

2004 Aralık Dış Borç Stoku 91.9892005 Ocak-Haziran Dış Borç Stok Değişimi -3.183 Bütçe Net Dış Finansmanı (+) 160 Bütçe Dışına Yapılan Tahsis ve İkrazlar (+) 188 Kur Farkı (+) -4.331 Diğer (+) 8002005 Haziran Dış Borç Stoku 88.805* Geçici

3.2 BORÇ STOKUNUN YAPISI Konsolide bütçe borç stokunun döviz kompozisyonu incelendiğinde, 2005

Haziran sonu itibarıyla, TL cinsi borçların toplam borç stoku içindeki payının 2004

yılı sonuna göre 2,3 puan artarak yüzde 58,5 seviyesinden yüzde 60,8 seviyesine

yükseldiği görülmektedir (Tablo 24, Grafik 16). Diğer taraftan, döviz cinsi/dövize

endeksli borçların stok içindeki payı geçen yıl sonuna göre 2,3 puan azalarak yüzde

39,2 seviyesine inmiştir.

Tablo 24: Konsolide Bütçe Borç Stokunun Döviz Kompozisyonu (2004-Haziran 2005) (*)

(Milyar YTL) TL CinsiABD doları

Cinsi / EndeksliEuro Cinsi /

Endeksli SDR JPY Diğer ToplamTOPLAM 185,0 69,2 29,1 28,5 3,9 0,7 316,4İÇ BORÇ STOKU 185,0 30,2 5,6 3,7 0,0 0,0 224,5DIŞ BORÇ STOKU 0,0 39,0 23,5 24,8 3,9 0,7 91,9

TOPLAM 58,5 21,9 9,2 9,0 1,2 0,2 100,0İÇ BORÇ STOKU 82,4 13,5 2,5 1,6 0,0 0,0 100,0DIŞ BORÇ STOKU 0,0 42,4 25,6 26,9 4,2 0,8 100,0

(Milyar YTL) TL CinsiABD doları

Cinsi / EndeksliEuro Cinsi /

Endeksli SDR JPY Diğer ToplamTOPLAM 196,8 73,4 8,5 21,6 22,6 0,7 323,6İÇ BORÇ STOKU 196,8 31,7 5,1 1,2 0,0 0,0 234,8DIŞ BORÇ STOKU 0,0 41,7 20,4 22,6 3,4 0,7 88,8

TOPLAM 60,8 22,7 2,6 6,7 7,0 0,2 100,0İÇ BORÇ STOKU 83,8 13,5 2,2 0,5 0,0 0,0 100,0DIŞ BORÇ STOKU 0,0 47,0 22,9 25,5 3,9 0,7 100,0

Haziran 2005

(% Pay)

(% Pay)

2004


34

Grafik 16: Konsolide Bütçe Borç Stokunun Döviz Kompozisyonu

TL Cinsi58,5%

Döviz Cinsi /

Endeksli41,5%

2004 Döviz

Cinsi / Endeksli

39,2%

TL Cinsi60,8%

Haziran 2005

Konsolide bütçe borç stokunun faiz kompozisyonu incelendiğinde, 2005

Haziran sonu itibarıyla, konsolide bütçe toplam borç stoku içinde değişken faizli

borçların payının 2004 yılı sonuna göre 2,4 puanlık artış göstererek yüzde 48,6

seviyesine yükseldiği görülmektedir (Grafik 17).

Grafik 17: Konsolide Bütçe Borç Stokunun Faiz Kompozisyonu

Değişken Faizli46,2%

Sabit Faizli53,8%

2004

Sabit Faizli51,4%


Haziran 2005

3.2.1 İÇ BORÇ

TL cinsi senetlerin toplam iç borç stoku içindeki payı 2004 yılı sonundaki

yüzde 82,4 seviyesinden 1,4 puan artarak Haziran 2005 sonu itibarıyla yüzde 83,8

seviyesine yükselmiştir (Grafik 18). Döviz cinsi/dövize endeksli senetlerin iç borç

stoku içerisindeki payı ise 2004 yılındaki yüzde 17,6 seviyesinden 1,4 puan

gerileyerek Haziran 2005 sonu itibarıyla yüzde 16,2 olarak gerçekleşmiştir. Söz

konusu değişimin temel sebebi, Hazine’nin TL cinsinden borçlanma stratejisini

devam ettirmesi ve döviz cinsi/dövize endeksli borç stoku nominal düzeyinin aynı

kalmasıdır.

35

Grafik 18: Konsolide Bütçe İç Borç Stokunun Döviz Kompozisyonu

TL Cinsi82,4%

Döviz Cinsi /

Endeksli17,6%

2004 Döviz Cinsi /

Endeksli16,2%

TL Cinsi83,8%

Haziran 2005

2004 yıl sonu itibarıyla iç borç stoku içerisinde yüzde 48,5 paya sahip olan

değişken faizli senetlerin payı, 2005 yılı Şubat ayında ihracına başlanan 5 yıl vadeli

değişken faiz ödemeli tahvil ihracları ile birlikte, Haziran 2005 sonunda yüzde

52,2’ye yükselmiştir (Grafik 19).

Grafik 19: Konsolide Bütçe İç Borç Stokunun Faiz Kompozisyonu

Sabit Faizli51,5%


2004

Sabit Faizli47,8%


Haziran 2005

3.2.2 DIŞ BORÇ

2005 yılı Haziran ayı itibarıyla konsolide bütçe dış borç stoku, 2004 yıl sonuna

göre 2,3 milyar ABD doları azalarak 66,2 milyar ABD doları seviyesinde

gerçekleşmiştir. Bu tutarın 30,2 milyar ABD dolarlık kısmı (yüzde 45,6) tahvillerden,

36 milyar ABD dolarlık kısmı (yüzde 54,4) ise kredilerden oluşmaktadır (Tablo 25).

Konsolide bütçe borç stoku içerisinde tahvillerin payı 2004 yıl sonuna göre önemli bir

değişiklik göstermezken kredi stoku 2,8 milyar ABD doları tutarında azalmıştır. Bu

azalıştaki en büyük etken Mayıs ayı içerisinde gerçekleştirilen 1,4 milyar ABD Doları

tutarındaki IMF kredisi anapara geri ödemesidir.

36

2005 Haziran sonu itibarıyla tahvil stokunun 19,6 milyar ABD dolarlık kısmı

(yüzde 64,9) ABD doları cinsi senetler, 10,5 milyar ABD dolarlık kısmı ise (yüzde

34,8) Euro cinsi senetlere aittir. Kredi stoku içinde ise, toplam 16,9 milyar ABD doları

tutarındaki SDR cinsinden IMF kredileri yüzde 46,9 ile en büyük payı

oluşturmaktadır.

Tablo 25: Konsolide Bütçe Dış Borç Stokunun Döviz Kompozisyonu (Milyar Dolar) *

ABD Doları Euro SDR Japon Yeni Diğer ToplamTOPLAM 29,1 17,6 18,5 2,9 0,6 68,5TAHVİLLER 17,2 12,4 0,0 0,1 0,0 29,7KREDİLER 11,9 5,2 18,5 2,8 0,6 38,8

ABD Doları Euro SDR Japon Yeni Diğer ToplamTOPLAM 31,1 15,2 16,9 2,6 0,5 66,2TAHVİLLER 19,6 10,5 0,0 0,1 0,0 30,2KREDİLER 11,5 4,7 16,9 2,5 0,5 36,0

2004

2005 Haziran


2005 yılı Haziran sonunda dış borç stoku içinde en büyük payı sırasıyla yüzde

47 ile dolar cinsi borçlar, yüzde 22,9 ile Euro cinsi borçlar ve yüzde 25,5 ile SDR cinsi

borçlar almaktadır (Tablo 25, Grafik 20). Dış borç stokunun kompozisyonunda 2004

yıl sonuna göre dolar cinsi borçlarda diğer döviz cinsinden borçlara göre 4,6 puanlık

bir artış yaşanmıştır. Söz konusu artışın temel sebebi 2005 yılının ilk yarısında

ağırlıkla Euro cinsi tahvil itfalarının yapılmasıdır.

37

Grafik 20: Konsolide Bütçe Dış Borç Stokunun Döviz Kompozisyonu

ABD doları 42,4%

Euro Cinsi 25,7%

Japon Yeni4,2%SDR

26,9%

Diğer0,8%

2004

ABD doları 47,0%

Euro Cinsi 22,9%

Japon Yeni3,9%SDR

25,5%Diğer0,7%

2005 Haziran

Konsolide bütçe dış borç stoku içinde sabit faizli borçların payı 2004 yıl

sonuna göre yaklaşık 1,3 puan artarak 2005 yılı Haziran sonunda yüzde 60,8

seviyesinde gerçekleşmiştir (Grafik 21). 2005 yılının ilk yarısında sabit faizli

tahvillerde net borçlanma, değişken faizli kredilerde de, temelde IMF kredi ödemesi

nedeniyle net ödeme yapılması, stokun sabit faizli payının artmasına neden

olmuştur.

Grafik 21: Konsolide Bütçe Dış Borç Stokunun Faiz Kompozisyonu


Sabit Faizli59,5%

2004


Sabit Faizli60,8%

Haziran 2005

38

4 BORÇ SERVİSİ PROJEKSİYONU

2005 Temmuz - 2006 Haziran dönemine ilişkin konsolide bütçe iç borç geri

ödemeleri 151 milyar YTL olarak öngörülmektedir. Söz konusu tutar 114,8 milyar

YTL’lik anapara ve 36,2 milyar YTL’lik faiz ödemesinden oluşmaktadır. Ödeme planı

Temmuz ayı itibarıyla mevcut borç stoku üzerinden hazırlanmış olup faiz ve döviz

kuru gerçekleşmeleri ile yapılacak yeni borçlanmalara bağlı olarak değişebilecektir

(Grafik 22).

Grafik 22: 2005 Temmuz – 2006 Haziran Dönemi Kesinleşmiş İç Borç Ödemeleri (*)

02468

1012141618

Tem.05

Ağu.05

Eyl.05

Eki.05

Kas.05

Ara.05

Oca.06

Şub.06

Mar.06

Nis.06

May.06

Haz.06

Mily

ar Y

TL

Anapara Faiz

(*) Temmuz 2005 itibarıyladır.

Kesinleşmiş iç borç ödemelerinin döviz yapısı incelendiğinde, toplam içinde

YTL cinsinden senetlerin itfa payının yüzde 86 (129,7 milyar YTL), döviz cinsi ve

dövize endeksli senetlerin itfa payının ise yüzde 14 (21,2 milyar YTL) olduğu

görülmektedir (Grafik 23).

39

Grafik 23: 2005 Temmuz – 2006 Haziran Dönemi Kesinleşmiş İç Borç Ödemelerinin TL/Döviz Yapısı (*)

02468

1012141618

Tem.05

Ağu.05

Eyl.05

Eki.05

Kas.05

Ara.05

Oca.06

Şub.06

Mar.06

Nis.06

May.06

Haz.06

Mily

ar Y

TL

TL Döviz Cinsi/Endeksli

(*) Temmuz 2005 itibarıyladır.

Haziran 2005 sonu itibarıyla, 16,6 milyar YTL’si (11,5 milyar ABD doları)

anapara ve 7 milyar YTL’si (4,9 milyar ABD doları) faiz, genel gider ve iskonto

ödemeleri olmak üzere Temmuz 2005 - Haziran 2006 döneminde toplam 23,6 milyar

YTL (16,4 milyar ABD doları) dış borç geri ödemesi yapılması öngörülmektedir. Bu

dönemdeki, dış borç servisinin 17,6 milyar YTL’lik (12,2 milyar ABD Doları) kısmı

krediler ve 6 milyar YTL’lik (4,2 milyar ABD Doları) kısmı ise tahvil geri ödemesi

olarak öngörülmektedir (Grafik 24).

40

Grafik 24: 2005 Yılı Öngörülen Konsolide Bütçe Dış Borç Geri Ödemeleri (*)

0500

1.0001.5002.000

2.5003.0003.5004.000

Tem.05

Agu.05

Eyl.05

Eki.05

Kas.05

Ara.05

Oca.06

Sub.0

6Mar

.06Nis.

06M

ay.06

Haz.06

Mily

on Y

TL

Kredi Tahvil

0500

1.0001.5002.0002.5003.0003.5004.000

Tem.05

Agu.05

Eyl.05

Eki.05

Kas.05

Ara.05

Oca.06

Sub.06

Mar.06

Nis.06

May.06

Haz.06

Mily

on Y

TL

Anapara Faiz

(*) Haziran 2005 sonu itibarıyladır.

Mevcut stok üzerinden yapılan konsolide bütçe dış borç geri ödemeleri

kapsamında, 2006-2010 yılları arasında yüzde 73,1’i (38,3 milyar ABD doları) anapara

ve yüzde 26,9’u (14,1 milyar ABD doları) faiz ödemesi olmak üzere, toplam 52,4

milyar ABD Doları tutarında borç servisi yapılması öngörülmektedir. Söz konusu

dönemde yapılması planlanan ödemelerin yüzde 52,5’i (27,5 milyar ABD Doları)

kredilerden, yüzde 47,5’i (24,9 milyar dolar) tahvillerden kaynaklanmaktadır (Grafik

25).

41

Grafik 25: Konsolide Bütçe Toplam Dış Borç Ödeme Projeksiyonu (*)

0

5

10

15

20M

ilyar

ABD

Dol

arı

Toplam 17,0 14,2 9,3 5,9 6,0

Faiz 4,1 3,3 2,6 2,2 1,9

Anapara 12,9 10,9 6,7 3,7 4,1

2006 2007 2008 2009 2010

(*) 27.07.2005 tarihli çapraz kurlar esas alınarak raporlanmıştır.

(**) Uluslararası Para Fonu’na yapılacak ödemeler normal ödeme bazındadır.

42

5 HİBELER

2005 yılının ilk yarısında Türkiye Cumhuriyeti adına yaklaşık 115,4 milyon

ABD Doları tutarında dört adet hibe sağlanmıştır. Sözkonusu hibeler Avrupa

Komisyonu ile Dünya Bankası aracılığıyla ABD Hükümetinden temin edilmiştir

(Tablo 26).

Tablo 26: 2005 Yılı Ocak-Haziran Döneminde Hazine Müsteşarlığı’nca Alınan Hibeler

Hibenin Adı Alınan Kurum / Kuruluş / Ülke Alınış Tarihi Kullandırılan Kuruluş Miktar Döviz

CinsiABD Doları

Cinsinden Tutarı (*)

Doğu Anadolu Kalkınma Programı **

Avrupa Komisyonu 3 Şub 2005

Merkezi Finans ve İhale Birimi tarafından kullandırılmaktadır.

32.274 Euro 42.014

FM 2002** Avrupa Komisyonu 12 May 2005


17.448.358 Euro 22.274.574

FM 2004** Avrupa Komisyonu 12 May 2005


72.861.424 Euro 93.014.894

Sanık Hakları Projesi ABD Hükümeti 18 Nis 2005 Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı 50.000 ABD

Doları 50.000

Toplam 115.381.482

(*) İşlem tarihindeki TCMB kuru itibarı ile(**) 30.06.2005 itibariyle Avrupa Komisyonundan hibe transferidir.

Türkiye Cumhuriyeti tarafından 2005 yılının ikinci çeyreğinde 1,2 milyon ABD

Doları tutarında hibe verilmiştir. Söz konusu tutar Birleşmiş Milletler Kalkınma

Programı Irak Yardım Fonu ile Dünya Bankası Irak Yardım Fonu’na verilen hibeleri

kapsamaktadır (Tablo 27).

Tablo 27: 2005 Yılı Ocak-Haziran Döneminde Hazine Müsteşarlığı’nca Verilen Hibeler

Hibe Verilen Kurum / Kuruluş / Ülke

Veriliş Tarihi Veriliş Amacı Döviz

Cinsi Miktarı

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Irak Yardım Fonu

20.05.05 Ekonomik ve Sosyal Kalkınma ABD Doları 200.000

Dünya Bankası Irak Yardım Fonu 23.06.05 Ekonomik ve

Sosyal Kalkınma ABD Doları 1.000.000

Toplam 1.200.000

43

6 KOŞULLU YÜKÜMLÜLÜKLER6

6.1 HAZİNE GARANTİLİ DIŞ BORÇ STOK YAPISI7 Hazine garantili dış borç stoku, 2005 yılı Mart ayı sonu itibarıyla 2004 yılı

sonuna göre 271 milyon ABD doları azalarak (yüzde 5,5) 4,9 milyar ABD doları

olarak gerçekleşmiştir (Tablo 28).

Tablo 28: Hazine Garantili Dış Borç Stoku* 2004 Yıl Sonu 2005 Yılı Mart Sonu

Milyon YTL Milyon $ (**) % Milyon YTL Milyon $ (**) %

TOPLAM 7.009 5.223 100 6.787 4.952 100 Merkezi İdareler 7 5 0 0 0 0 KİT'ler 3.513 2.617 50 3.411 2.489 50 Özerk Kuruluşlar 70 52 1 68 50 1 Yerel Yönetimler 1.468 1.094 21 1.391 1.015 20 Fonlar 561 418 8 547 399 8 Bankalar 1.391 1.036 20 1.370 1.000 21 Üniversiteler 0 0 0 0 0 0

(*) Geçici (**) Dönem sonu TCMB döviz alış kurları esas alınarak hesaplanmıştır.

2005 yılı Mart ayı sonu itibarıyla, Hazine garantili dış borç stokunun

kurumsal dağılımında bir önceki dönemde gözlenen yapı devam etmekte, stokun

yüzde 39’unu, 2004 yılında olduğu gibi, Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) ve Türk Hava

Yolları (THY)’nın borçları oluşturmaktadır (Grafik 26).

6 Garantili dış borç stokunda yer alan kuruluşların sınıflandırması değiştirilmiş olup ayrıntıları eklerdeki “Hazine Garantili Dış Borç Stoku” tablosunda yer almaktadır.

7 Garantili dış borç stoku kurumlardan gelen bildirimler çerçevesinde hazırlandığından veriler doğrudan yükümlülüklere göre 3 ay gecikmeli olarak güncellenmektedir.

44

2005 yılı Mart ayı sonu itibarıyla KİT’lerin garantili borç stokunun kurumsal

dağılımı fazla değişmemiş (Grafik 27); Belediyelerin kurumsal dağılımında ise

stokun yüzde 50’sinden fazlasını oluşturan 6 kuruluşun payı 2004 yılı sonuna göre

yüzde 4 azalmıştır (Grafik 28).

Grafik 27: 2005 Yılı Mart Sonu İtibarıyla KİT’lerin Garantili Borç Stokunun Kurumsal

Dağılımı*

TPAO2%

TEİAŞ6%

BOTAŞ4% TÜPRAŞ

7%

DİĞER3%

EÜAŞ44%

THY33%

TELEKOM1%

* Geçici

"

Grafik 28: 2005 Yılı Mart Sonu İtibarıyla Yerel Yönetimlerin Garantili Borç Stokunun

Kurumsal Dağılımı*

DİĞER48%

BUSKİ7%

EGO7% İSTANBUL

B.B.8%

İZMİR B.B.7%

ESKİŞEHİR B.

12%ADANA B.B.

11%* Geçici

"

Aynı dönemde, Hazine garantili dış borç stoku döviz kompozisyonu ve faiz

yapısı açısından 2004 yıl sonuna benzer bir yapı göstermiştir. ABD doları ve Euro

cinsinden borçlar stok içinde yüzde 59,7 ve 32’lik oranlarda en yüksek paya sahiptir.

Değişken ve sabit faizli borçlar stokun yüzde 98,4’lük kısmını oluşturmaktadır

(Grafik 29).

Grafik 26: 2005 Yılı Mart Sonu İtibarıyla Hazine Garantili Dış Borç Stokunun Kurumsal Dağılımı*

DİĞER32%

EÜAŞ22%

THY17%

TSKB13%

SSDF8%

EXİMBANK5%

TÜPRAŞ3%

* Geçici

45

Grafik 29: 2005 Yılı Mart Sonu İtibarıyla Garantili Dış Borç Stokunun Döviz ve Faiz Kompozisyonu*

Euro32,0%

ABD Doları59,7%

Diğer1,6%

Japon Yeni4,9% İngiliz

Sterlini1,3%

İsviçre Frankı0,5%

* Geçici

Değişken Faiz

62,6%

Sabit Faiz35,8%

Karma Faiz1,6%

* Geçici

6.2 VERİLEN GERİ ÖDEME GARANTİLERİ

2005 yılının ikinci çeyreğinde bir adet Hazine garantili kredi sağlanmıştır.

Kullanıcısı TEİAŞ olan ve Dünya Bankası’ndan temin edilen söz konusu kredi 50,6

milyon Euro tutarındadır. Bu çerçevede, 2005 yılının ilk yarısında temin edilen geri

ödeme garantili kredi tutarı 97,8 milyon ABD dolarına ulaşmıştır (Tablo 29).

Tablo 29: 2005 Yılı Ocak-Haziran Döneminde Hazine Garantisi Sağlanan Garantiler

Anlaşma Tarihi Döviz Cinsi Anlaşma Miktarı Kreditör

Samsun Su ve Kanalizasyon İdaresi (SASKİ) 21.03.2005 EURO 30.000.000 Avrupa Yatırım Bankası

Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) (1) 15.06.2005 EURO 50.600.000 Dünya Bankası

Toplam $ Karşılığı 97.751.680

(1) Söz konusu kredi 15.07.2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

46

6.3 KOŞULLU YÜKÜMLÜLÜKLER KAPSAMINDA YAPILAN ÖDEMELER

2005 yılının ilk altı ayında, Risk Hesabı’ndan8 toplam 240,3 milyon YTL ödeme

gerçekleştirilmiş ve Risk Hesabı adına yapılan tahsilat 116,2 milyon YTL olmuştur

(Tablo 30).

Bu dönemdeki üstlenimlerin yüzde 63’ü Hazine geri ödeme garantisinden,

yüzde 37’si ise Hazine yatırım garantisinden kaynaklanmıştır. Tahsilatların9 111,3

milyon YTL’si hazine geri ödeme garantisi kapsamındaki üstlenimlerden, 4,8 milyon

YTL’si ise Hazine yatırım garantisi kapsamındaki üstlenimlerden kaynaklanan

tahsilatlardan oluşmaktadır. 2005 yılının ilk iki çeyreğinde, Risk Hesabı’ndaki bakiye

tutarlara faiz işletilmesi sonucu, hesaptaki nema tutarı yaklaşık 46 bin YTL

olmuştur4.

Tablo 30: Risk Hesabı Hareketleri (Bin YTL)

Ocak - Mart Nisan - Haziran Ocak-Haziran Ocak - Mart Nisan - Haziran Ocak - Haziran

Ödeme Toplamı 137.136 194.326 331.462 125.584 114.734 240.318KİT'ler 6.370 6.490 12.860 0 6.181 6.181Yap-İşlet-Devret 31.919 60.742 92.661 45.026 42.885 87.911Yerel Yönetimler 84.510 112.056 196.566 80.558 65.668 146.226Bankalar 0 0 0 0 0 0Merkezi İdareler 0 8.421 8.421 0 0 0Özerk Kuruluşlar 14.336 6.618 20.954 0 0 0

Kur Farkı 104 9 112 3 0 3Gelirler Toplamı (-) * 41.752 54.411 96.162 74.197 42.008 116.205

KİT'ler 27.016 25.445 52.460 0 0 0Yap-İşlet-Devret 117 102 219 2.148 2.670 4.818Yerel Yönetimler 14.526 26.169 40.695 40.405 36.839 77.244Bankalar 93 56 149 716 377 1.093Merkezi İdareler 0 0 0 28.827 0 28.827Özerk Kuruluşlar 0 2.639 2.639 2.067 2.110 4.177TCMB Nema Ödemesi 0 0 0 35 11 46

* Geçici

2004 2005

8 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 13. Maddesi gereği, Hazine garantilerinin üstlenilmesinden kaynaklanan ödemeler için T.C. Merkez Bankası nezdinde bir Risk Hesabı oluşturulmuştur. Söz konusu Hesaba ilişkin detaylı bilgi Şubat 2004 raporunda yer almaktadır. 9 Risk hesabından yapılan üstlenimler karşılığında yapılan tahsilatların yanı sıra ikraz ve garanti ücretlerini de kapsamaktadır. 4 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 13. Maddesi gereği, Risk Hesabındaki tutarlar günlük bazda nemalandırılmakta ve nemalandırmanın koşulları T.C. Merkez Bankası tarafından belirlenmektedir. Nema uygulaması 01.01.2005 tarihinde başlamıştır.

47

Söz konusu dönemde, 2004 yılı ilk yarısına kıyasla ödemelerde yüzde 27,5

oranında bir azalma, tahsilatlarda ise yüzde 20,8 oranında bir artış gözlenmektedir.

Her iki dönem karşılaştırıldığında, 2005 yılının ilk yarısında Merkezi İdareler,

Bankalar ve Özerk Kuruluşlar adına üstlenim yapılmamış; KİT’ler için yapılan

üstlenimler yüzde 51,9 oranında; yerel yönetimler için yapılan üstlenimler ise yüzde

25,6 oranında azalmıştır. KİT’lerdeki üstlenimlerin düşme sebebi 2005 yılının ilk

yarısında söz konusu kategoride sadece TCDD adına üstlenimde bulunulması

olmuştur. Diğer taraftan, 2005 yılının ilk yarısında sadece TCDD’nin borçlarından

oluşan KİT’lerden tahsilat yapılmadığı, yerel yönetimlerden yapılan tahsilatların

yüzde 89,8 oranında artarak 77,2 milyon YTL’ye ulaştığı görülmektedir.

Risk Hesabı tahsilatlarının, hesaptan gerçekleştirilen üstlenimlere oranının

2003 yılından itibaren çeyrekler itibarıyla gelişimini gösteren grafik incelendiğinde,

2004 yılı ilk iki çeyreğinde sırasıyla yüzde 30 ve yüzde 28 olan bu oranların, 2005

yılının aynı döneminde sırasıyla yüzde 59 ve yüzde 37’ye yükseldiği görülmektedir

(Grafik 30). Bu artışta, hem kuruluşlar adına yapılan üstlenimlerin azalmasının hem

de kuruluşlardan yapılan tahsilatların artmasının etkisi olmuştur.

Grafik 30: Risk Hesabı Tahsilatlarının Üstlenimlere Oranı *

37

59

23 202830

15 14

2 4

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2003 Ç1 2003 Ç2 2003 Ç3 2003 Ç4 2004 Ç1 2004 Ç2 2004 Ç3 2004 Ç4 2005 Ç1 2005 Ç2

%

Tahsilat / Üstlenim(*)Geçici

48

2005 Yılı Ocak-Haziran Döneminde Gerçekleştirilen Toplam Hazine Garantili

Dış Borç Geri Ödemeleri ve Hazine’ce Yapılan Üstlenimler

2005 yılının ilk altı aylık döneminde, Hazine geri ödeme garantili krediler için 469

milyon ABD doları kuruluşlarca, 113 milyon ABD doları Hazine tarafından olmak üzere

toplam 581 milyon ABD doları tutarında ödeme gerçekleştirilmiştir.

2005 Yılı Ocak-Haziran Dönemi Gerçekleştirilen Garantili Kredi Borç Servisi*

050

100150200250300350400450500550600

mily

on $

Hazinece Ödenen - 5 - 108 113

Kuruluşça Ödenen 61 291 70 46 469

Toplam 61 296 70 154 581

Fonlar KİT'ler BankalarYerel

YönetimlerToplam

* Geçici

2005 yılı Ocak-Haziran döneminde, ortalama üstlenim oranı 2005 yılı ilk çeyreğine

göre 3 puan azalarak yüzde 19 olarak gerçekleşmiştir.

2005 Yılı Ocak-Haziran Dönemi Üstlenim Oranları*

19

- 2

70 81

100 98 100

30

0102030405060708090

100

Fonlar KİT'ler Bankalar YerelYönetimler

Toplam

%

Hazinece Ödenen Kuruluşça Ödenen* Geçici

49

6.4 HAZİNE GARANTİLİ KREDİLERİN GERİ ÖDEME PROJEKSİYONU

2005 yılının ikinci çeyreği ile dördüncü çeyreği arasında borçlu kuruluşlar

tarafından Hazine garantili krediler kapsamında, 664 milyon ABD doları anapara ve

163 milyon ABD doları faiz olmak üzere toplam 827 milyon ABD doları tutarında

geri ödeme yapılması planlanmaktadır. 2005 yılının ikinci çeyreği ile 2008 yılları

arasında ise, 2,4 milyar ABD doları anapara ve 0,6 milyar ABD doları faiz

ödemesinin yapılması öngörülmektedir (Grafik 31).

Grafik 31: Garantili Kredi Geri Ödeme Projeksiyonlarının Anapara - Faiz Dağılımı 10 *

0

250

500

750

1.000

1.250

mily

on $

Toplam 827,0 896,0 705,0 609,0

Anapara 664,0 722,0 561,0 490,0

Faiz 163,0 174,0 144,0 119,0

2005 (Ç2-Ç4) 2006 2007 2008

* Geçici

Hazine garantili dış borç servis projeksiyonunun bütçe sınıflarına göre

dağılımına bakıldığında ise, 2005 yılı ikinci çeyreği ile 2008 yılları arasındaki, toplam

3 milyar ABD doları tutarındaki geri ödemenin yüzde 52,3’ü KİT’lere, yüzde 23,7’si

yerel yönetimlere, yüzde 8,2’si fonlara, yüzde 14,4’ü bankalara ve yüzde 1,4’i özerk

kuruluşlara ait dış borç geri ödemeleridir (Grafik 32).

10 Projeksiyona ilişkin veriler taahhüt bazındadır ve dolar karşılıkları 31/03/2005 tarihli çapraz kurlar esas alınarak hesaplanmıştır. 2009 yılı ve sonrasında 2,51 milyon ABD doları anapara ve 457 milyon ABD doları faiz olmak üzere toplam 2,96 milyar ABD dolar geri ödeme yapılması beklenmektedir.

50

Grafik 32: Garantili Kredi Geri Ödeme Projeksiyonlarının Bütçe Sınıflarına Göre Dağılımı 11*

0

200

400

600

800

1000

Mily

on $

Özerk Kuruluş lar 11 11 10 9

Fonlar 90 58 51 49

Bankalar 92 155 93 98

Yerel Yönetimler 209 232 162 118

Kitler 426 441 387 335

2005 (Ç2-Ç4) 2006 2007 2008

* Geçici

11 Projeksiyona ilişkin veriler taahhüt bazındadır ve dolar karşılıkları 31/03/2005 tarihli çapraz kurlar esas alınarak hesaplanmıştır. 2009 yılı ve sonrasında fonlar için 262 milyon ABD doları, KİT’ler için 1,5 milyar ABD doları, bankalar için 728 milyon ABD doları, yerel yönetimler için 415 milyon ABD doları ve özerk kuruluşlar için 21 milyon ABD doları olmak üzere toplam 2,9 milyar ABD doları anapara ve faiz ödemesi yapılması beklenmektedir.

51

7 ALACAK YÖNETİMİ 12,13

7.1 HAZİNE ALACAK STOKUNUN YAPISI Hazine alacak stoku 2005 Haziran ayı sonu itibarıyla 71,8 milyar YTL olarak

gerçekleşmiştir. 2005 yılı ilk çeyreği itibarıyla 71,4 milyar YTL olan Hazine alacak

stoku, Nisan-Haziran 2005 döneminde yaklaşık 370 milyon YTL tutarında artış

göstermiştir (Tablo 31). Yılın ikinci çeyreğinde toplam stok içindeki payının

yükselmesinden de görüldüğü gibi, alacak stokundaki bu artış bütçe dışı fonlar

kaleminde yer alan Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu’nun (TMSF) Hazine’ye olan

borçlarındaki artıştan kaynaklanmaktadır.

Tablo 31: Hazine Alacak Stoku (Milyon YTL)

Miktar Yüzde Miktar YüzdeBÜTÇE DIŞI FONLAR 49.225 68,9 51.002 71,1YEREL YÖNETİMLER 14.840 20,8 15.102 21,0KİT'LER 5.471 7,7 3.854 5,4BANKALAR 1.504 2,1 1.469 2,0MERKEZİ İDARELER 54 0,1 53 0,1ÖZERK KURULUŞLAR 170 0,2 161 0,2ÜNİVERSİTELER 93 0,1 88 0,1VAKIFLAR 41 0,1 40 0,1ODALAR 1 0,0 1 0,0TOPLAM 71.398 100 71.769 100

2005 Mart 2005 Haziran

TMSF’ye ihraç edilmiş olan DİBS’lerin nakit ödemelerinden kaynaklanan

alacak stokunda meydana gelen bu artış neticesinde, bütçe dışı fonların Hazine

alacak stoku içerisindeki payı Haziran 2005 sonu itibarıyla yüzde 71,1 olarak

gerçekleşmiştir. 2005 yılının ilk yarısı itibarıyla toplam stok içinde yerel yönetimlerin

payı yüzde 21, KİT’lerin payı yüzde 5,4, bankaların payı ise yüzde 2 olmuştur

(Grafik 33).

12 Alacak stoku ve tahsilat rakamları geçici verilerdir. 13 Alacak stokunda yer alan kuruluşların sınıflandırması değiştirilmiş olup, ayrıntıları eklerdeki “Hazine Alacak Stoku” tablosunda yer almaktadır.

52

Grafik 33: Haziran 2005 İtibarıyla Alacak Stokunun Kurumsal ve Kaynaklarına Göre Dağılımı

Bütçe Dışı Fonlar71,1%

Bankalar2,0% Diğer

0,5%

KİT'ler5,4%Yerel

Yönetimler21,0%

İç Borçlar70,4%

Yap-İşlet-Devret

Projeleri5,8%

Üstlenimler13,0%

İkrazlar10,7%

Alacak stokunun kaynaklarına göre dağılımına bakıldığında, toplam içinde,

TMSF’ye ihraç edilmiş olan DİBS’lerin nakit ödemelerinden kaynaklanan kısmın

yüzde 70,4, yap-işlet-devret projelerinin yüzde 5,8, dış borcun ikrazından doğan

alacakların yüzde 10,7, Hazine tarafından garanti verilen dış borçlanmalardan doğan

üstlenimlerin yüzde 13’lük bir paya sahip olduğu görülmektedir (Grafik 33, Tablo

32).

Tablo 32: Hazine Alacak Stokunun Kaynaklara Göre Dağılımı (Milyon YTL)

Miktar Yüzde Miktar YüzdeDIŞ BORÇLAR 18.634 26,1 17.062 23,8

- İkrazlar 9.458 13,2 7.711 10,7- Üstlenimler 9.176 12,9 9.351 13,0

İÇ BORÇLAR 48.779 68,3 50.553 70,4YAP-İŞLET-DEVRET PROJELERİ 3.985 5,6 4.155 5,8TOPLAM 71.398 100 71.769 100


Alacak stokunun kuruluşlara göre dağılımı incelendiğinde, kuruluşların stok

içindeki dağılımı 2005 yılı ikinci çeyreğinde birinci çeyreğe göre önemli bir değişiklik

göstermemiştir. Hazine’ye en çok borcu bulunan kurumlardan Ankara Büyükşehir

Belediyesi, İzmit Büyükşehir Belediyesi ve EÜAŞ’ın toplam alacak stoku içindeki

payı değişmezken, TMSF’nin payı yılın ikinci çeyreğinde 2 puan artarak yüzde 68’e

ulaşmıştır (Grafik 34).

53

Grafik 34: Alacak Stokunun Kuruluşlara Göre Dağılımı

2005 Mart

3%

66%

3%21% 7%

TMSF İzmit Büyükşehir Bld.Elektrik Üretim A.Ş. Ankara Büyükşehir Bld.Diğer

2005 Haziran

3%

68%

3%19%

7%

TMSF İzmit Büyükşehir Bld.Elektrik Üretim A.Ş. Ankara Büyükşehir Bld.Diğer

2005 yılının ikinci çeyreğinde vadesi geçmiş alacak stokunun toplam içindeki

payı artarken, vadesi gelecek kısmın toplam içindeki payı azalmıştır (Tablo 33).

Tablo 33: Hazine Alacak Stokunun Dağılımı (Milyon YTL)

Miktar Yüzde Miktar YüzdeVADESİ GEÇMİŞ ALACAKLAR 33.516 47 36.307 51VADESİ GELECEK ALACAKLAR 37.883 53 35.462 49TOPLAM 71.398 100 71.769 100


7.2 VADESİ GEÇMİŞ ALACAK STOKU Vadesi geçmiş alacak stoku, Nisan-Haziran 2005 döneminde, yaklaşık 2,8

milyar YTL artarak 36,3 Milyar YTL’ye yükselmiştir (Tablo 34). Söz konusu artış

içinde birinci sırayı alan TMSF borçlarındaki artışın payı yaklaşık yüzde 80 olarak

gerçekleşmiştir. İzmit Büyükşehir Belediyesi’nin vadesi geçmiş borçlarındaki

yaklaşık 188,8 milyon YTL tutarındaki artış vadesi geçmiş alacak stokundaki artışın

diğer önemli kaynağını oluşturmaktadır.

54

Tablo 34: Vadesi Geçmiş Alacak Stoku (Milyon YTL)

Miktar Yüzde Miktar YüzdeBÜTÇE DIŞI FONLAR 21.684 64,7 23.912 65,9YEREL YÖNETİMLER 11.129 33,2 11.646 32,1KİT'LER 684 2,0 730 2,0MERKEZİ İDARELER 0 0,0 0 0,0ÜNİVERSİTELER 19 0,1 19 0,1BANKALAR 0 0,0 0 0,0TOPLAM 33.516 100 36.307 100


Vadesi geçmiş alacak stokunun kaynak dağılımına bakıldığında, TMSF’ye

ihraç edilen DİBS’lerin nakit ödemelerinden oluşan iç borçlar kaleminin toplam

içindeki payının, yılın ikinci çeyreğinde, 1,2 puan arttığı görülmektedir (Tablo 35,

Grafik 35).

Tablo 35: Vadesi Geçmiş Alacak Stokunun Kaynak Dağılımı (Milyon YTL)



İÇ BORÇLAR 21.238 63,4 23.464 64,6YAP-İŞLET-DEVRET PROJELERİ 3.872 11,6 4.053 11,2TOPLAM 33.516 100 36.307 100


Grafik 35: Haziran 2005 İtibarıyla Vadesi Geçmiş Alacak Stokunun Kurumsal ve Kaynaklarına Göre Dağılımı

KİTler2,0%

Yerel Yönetimler

32,1%

Bütçe Dışı Fonlar65,9%

Diğer0,1%

Yap-İşlet-Devret

Projeleri11,2%

Üstlenimler19,8%

İkrazlar4,4%

İç Borçlar64,6%

55

Vadesi geçmiş alacak stokunun kurumsal dağılımı 2005 yılının ikinci

çeyreğinde önemli bir değişiklik göstermemiş, toplam içinde TMSF’nin payı 1 puan

artarken, İzmit Büyükşehir Belediyesi’nin payı bu ölçüde azalmıştır (Grafik 36).

Grafik 36: Vadesi Geçmiş Alacak Stoku

2005 Mart

5%15%

60%

3%3%

14%

TMSF İzmit Büyükşehir Bld.

Kamu Ortaklığı Fonu İzmir Büyükşehir Bld.

GASKİ Diğer

2005 Haziran

15%5%

61%

3%3%

13%

TMSF İzmit Büyükşehir Bld.

Kamu Ortaklığı Fonu İzmir Büyükşehir Bld.

GASKİ Diğer

7.3 VADESİ GELECEK ALACAK STOKU 2005 yılı Nisan-Haziran döneminde vadesi gelecek Hazine alacak stoku

yaklaşık 2,4 milyar YTL azalarak 35,5 milyar YTL’ye gerilemiştir. Söz konusu azalma,

TMO ve Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin Nisan ve Haziran aylarında vadesi gelen

borçlarının, 21.04.2005 tarih ve 5335 sayılı kanunun geçici birinci maddesi

kapsamında Hazine’den olan görev zararı alacaklarına ve ödenmemiş sermayelerine

mahsuben tahsil edilmesinden kaynaklanmaktadır (Tablo 36).

56

Tablo 36: Vadesi Gelecek Alacak Stoku (Milyon YTL)

Miktar Yüzde Miktar YüzdeBÜTÇE DIŞI FONLAR 27.541 72,7 27.090 76,4YEREL YÖNETİMLER 3.711 9,8 3.456 9,7KİT'LER 4.786 12,6 3.124 8,8BANKALAR 1.504 4,0 1.469 4,1MERKEZİ İDARELER 54 0,1 53 0,1ÖZERK KURULUŞLAR 170 0,4 161 0,5ÜNİVERSİTELER 74 0,2 69 0,2VAKIFLAR 41 0,1 40 0,1ODALAR 1 0,0 1 0,0TOPLAM 37.883 100 35.462 100


Vadesi gelecek alacak stokunun kaynak dağılımı incelendiğinde ise yılın ikinci

çeyreğinde vadesi gelecek alacak stokunda gerçekleşen azalmanın ikrazen verilen dış

borçlardan doğan alacaklardaki düşüşten kaynaklandığı görülmektedir (Tablo 37).

Tablo 37: Vadesi Gelecek Alacak Stokunun Kaynak Dağılımı (Milyon YTL)



İÇ BORÇLAR 27.541 72,7 27.090 76,4YAP-İŞLET-DEVRET PROJELERİ 113 0,3 101 0,3TOPLAM 37.883 100,0 35.462 100,0


Vadesi gelecek alacak stokunun faiz kompozisyonu incelendiğinde ise, 2005

Mart sonuna göre, Nisan-Haziran döneminde vadesi gelecek alacak stoku içinde

değişken faizli alacakların payının yaklaşık 3,7 puan arttığı, diğer faiz tipindeki

alacakların payının ise azaldığı görülmektedir (Tablo 38, Grafik 37).

57

Tablo 38: Vadesi Gelecek Alacak Stokunun Faiz Kompozisyonu (Milyon TL)

Faizsiz Sabit Değişken Karma(*) Faizsiz Sabit Değişken Karma(*)DIŞ BORÇLAR 2.970 4.730 2.110 419 1.998 3.928 1.982 363 - İkrazlar 1.445 4.651 1.476 398 518 3.840 1.409 350 -Üstlenimler 1.524 80 634 20 1.480 88 573 13İÇ BORÇLAR 0 0 27.541 0 0 0 27.090 0YAP-İŞLET-DEVRET PROJELERİ 113 0 0 0 101 0 0 0TOPLAM 3.083 4.730 29.651 419 2.099 3.928 29.071 363


(*) Anlaşma şartlarına göre değişkenlik arz etmektedir.

7.4 ALACAK TAHSİLATI 2005 yılının ikinci çeyreğinde Hazine alacaklarından yapılan tahsilat miktarı

3,4 milyar YTL tutarında artarak 2005 Ocak–Haziran döneminde toplam 3,7 milyar

YTL tutarında gerçekleşmiştir. Söz konusu artışın en büyük kalemini 1,7 milyar YTL

ile bütçe dışı fonlar başlığı altında yer alan Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’ndan

(TMSF) gerçekleştirilen tahsilatlar oluşturmaktadır. İkinci sırada ise yaklaşık 1,6

milyar YTL artış ile KİT’lerin yer aldığı görülmektedir (Tablo 39, Grafik 38).

Grafik 37: Vadesi Gelecek Alacak Stokunun Faiz Kompozisyonu

2005 Mart

Faizsiz8,1% Sabit

12,5%

Karma(*)1,1%

Değişken78,3%

2005 Haziran

Faizsiz5,9%

Sabit11,1%

Değişken82,0%

Karma(*)1,0%

(*) Anlaşma şartlarına göre değişkenlik arz etmektedir.

58

Tablo 39: Gerçekleşen Tahsilatın Kurumsal Bazda Dağılımı (Milyon YTL)

Miktar Yüzde Miktar Yüzde Miktar YüzdeBÜTÇE DIŞI FONLAR 0 0,0 1.684 49,6 1.684 45,9YEREL YÖNETİMLER 86 31,4 108 3,2 193 5,3KİTLER 87 31,8 1.555 45,8 1.642 44,8BANKALAR 26 9,4 36 1,1 61 1,7MERKEZİ İDARELER 63 23,0 2 0,0 64 1,8ÖZERK KURULUŞLAR 5 1,9 6 0,2 11 0,3ÜNİVERSİTELER 5 1,9 4 0,1 10 0,3VAKIFLAR 2 0,6 0 0,0 2 0,1ODALAR 0 0,0 0 0,0 0 0,0TOPLAM 273 100,0 3.395 100,0 3.668 100,0

Ocak-Haziran 2005Ocak-Mart 2005 Nisan-Haziran 2005

Söz konusu dönemde KİT’lerden gerçekleştirilen tahsilatın yüzde 54’ü Toprak

Mahsulleri Ofisi’nden, yüzde 34’ü ise Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’den

sağlanmıştır. Gerçekleşen tahsilatın kurumsal bazda dağılımında üçüncü sırada yer

alan yerel yönetimlerde ise tahsilatın büyüklüğüne göre ilk sıralarda yüzde 18 ile

İzmir Büyükşehir Belediyesi ve yüzde 17 ile İzmit Büyükşehir Belediyesi yer

almaktadır.

Grafik 38: Gerçekleşen Tahsilatın Kurumsal Bazda Dağılımı

45,8 44,8

31,4

3,2 5,39,4

1,1 1,70,0

49,645,9

27,4

0,4 2,4

31,8

0

10

20

30

40

50

60

Ocak-Mart 2005 Nisan-Haziran 2005 Ocak-Haziran 2005

%

KİT'ler Yerel Yönetimler Bankalar Bütçe Dışı Fonlar Diğer

2005 yılının ikinci çeyreğinde yapılan tahsilatın 2 milyar YTL’si nakdi tahsilat

olup 1,4 milyar YTL’si ayni tahsilat olarak gerçekleşmiştir. Tahsilatlarda birinci

çeyreğe göre artışın en büyük sebebini, kuruluşlar tarafından yapılan 2 milyar YTL

59

tutarındaki nakit ödemesi oluşturmaktadır (Tablo 40). Ayni tahsilatın yüzde 29’unu

ödenmemiş sermayesine mahsup oluştururken, yüzde 71’ini görev zararına mahsup

oluşturmaktadır.

Söz konusu dönemde, kuruluşlar tarafından yapılan nakit ödemenin

dağılımında ilk sırayı 1,7 milyar YTL artış ile bütçe dışı fonlar alırken, KİT’ler 181

milyon YTL artış ile ikinci sırada yer almıştır. Bütçe dışı fonlardan yapılan tahsilatın

tamamını Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’ndan yapılan tahsilatlar oluşturmaktadır

(Tablo 41).

Tablo 41: Kuruluşlar Tarafından Yapılan Ödemelerin Kaynaklarına Göre Dağılımı (Milyon YTL)

Miktar Yüzde Miktar Yüzde Miktar YüzdeBÜTÇE DIŞI FONLAR 0 0,0 1.684 85,3 1.684 76,4YEREL YÖNETİMLER 44 19,2 62 3,1 106 4,8KİTLER 84 36,9 181 9,2 266 12,0BANKALAR 26 11,2 36 1,8 61 2,8MERKEZİ İDARELER 63 27,4 2 0,1 64 2,9ÖZERK KURULUŞLAR 5 2,2 6 0,3 11 0,5ÜNİVERSİTELER 5 2,3 4 0,2 10 0,4VAKIFLAR 2 0,7 0 0,0 2 0,1ODALAR 0 0,0 0 0,0 0 0,0TOPLAM 229 100 1.975 100 2.204 100

Ocak-Haziran 2005Ocak-Mart 2005 Nisan-Haziran 2005

Tablo 40: Gerçekleşen Tahsilatın Kaynaklarına Göre Dağılımı (Milyon YTL)

Miktar Yüzde Miktar Yüzde Miktar YüzdeKURULUŞ TARAFINDAN ÖDEME 229 83,8 1.975 58 2.204 60,1VERGİ GELİR PAYINDAN KESİNTİ (MALİYE BAK) 42 15,3 46 1 87 2,46183 SAYILI KANUN 2 0,9 0 0 2 0,1VERGİ GELİR PAYLARINDAN KESİNTİ (İLLER B) 0 0,0 0 0 0 0,0MAHSUBEN KURULUŞ TARAFINDAN ÖDEME 0 0,0 1.374 40 1.374 37,5TOPLAM 273 100 3.395 100 3.668 100

Ocak-Haziran

2005

Ocak-Mart

2005

Nisan-Haziran

2005

60

Tahsilatlar ödeme tipine göre incelendiğinde, 2005 yılının ikinci çeyreğinde

anapara tahsilatının toplam tahsilata oranında ilk çeyreğe göre bir düşüş yaşanırken

faiz tahsilatının toplam tahsilata oranında bir artış yaşandığı gözlenmektedir.

Böylece, 2005 yılının ilk altı aylık döneminde toplam tutarın yüzde 68’ini anapara,

kalanını ise faiz, masraflar ve gecikme faizlerinin oluşturduğu görülmektedir (Tablo

42).

Tablo 42: Gerçekleşen Tahsilatın Ödeme Tipine Göre Dağılımı (Milyon YTL)

Miktar Yüzde Miktar Yüzde Miktar YüzdeANAPARA 226 83,0 2.269 66,8 2.496 68,0FAİZ, MASRAF, GECİKME FAİZİ 46 17,0 1.126 33,2 1.172 32,0TOPLAM 273 100 3.395 100 3.668 100

Ocak-Mart 2005 Nisan-Haziran 2005 Ocak-Haziran 2005

2005 yılının ikinci çeyreğinde, gerçekleştirilen tahsilatın yüzde 98,8’inin 411 ve

85 no’lu Hazine hesaplarına, yüzde 1,2’sinin ise Risk Hesabı’na yapıldığı

görülmektedir 14 (Tablo 43).

Tablo 43: Gerçekleşen Tahsilatın Hesaplara Göre Dağılımı (Milyon YTL)

Miktar Yüzde Miktar Yüzde Miktar YüzdeRİSK HESABI 74 27,2 42 1,2 116 3,2411 ve 85 no’lu HAZİNE HESAPLARI 199 72,8 3.353 98,8 3.552 96,8TOPLAM 273 100 3.395 100 3.668 100

Nisan-Haziran 2005 Ocak-Haziran 2005Ocak-Mart 2005

14 Alacaklardan gerçekleşen tahsilatlar, tahsilatın kaynaklandığı anlaşma tiplerine göre Risk Hesabına ya da 411 (YTL) ve 85-76 (döviz) no’lu Hazine hesaplarına yapılmaktadır. Buna göre, ikrazen kullandırılan krediler ile Risk Hesabı’nın kurulmasından önce gerçekleşen üstlenimlerin geri dönüşü 411 ve 85-76 no’lu hesaplara yapılmaktadır.

61

8 RİSK YÖNETİMİ

8.1 STOKUN VADEYE KALAN SÜRESİ 8.1.1 İÇ BORÇ STOKUNUN VADEYE KALAN SÜRESİ

İç borç stokunun vadeye kalan süresi 2004 yılında 20,6 ay iken 2005 yılı

Haziran sonu itibarıyla 21,4 aya yükselmiştir. Söz konusu artış, uzun vadeli tahvil

ihraçlarına başlanması nedeniyle nakit borç stokunun ortalama vadesinin 2004 yıl

sonuna göre 3,4 ay uzayarak 15,2 ay seviyesine çıkmasından kaynaklanmaktadır

(Tablo 44).

Tablo 44: İç Borç Stokunun Vadeye Kalan Süresi (Ay) 2004 2005 Haziran

Nakit 11,8 15,2Nakit Dışı 45,5 41,2Toplam (*) 20,6 21,4

(*) Nakit ve nakit dışı iç borç stoklarının vadeye kalan sürelerinin stok değerleriyle ağırlıklandırılması sonucu bulunan toplam iç borç stokunun vadeye kalan süresini göstermektedir.

8.1.2 DIŞ BORÇ TAHVİL STOKUNUN VADEYE KALAN SÜRESİ

Dış borç tahvil stokunun ortalama vadeye kalan süresi 2004 yılına kıyasla 1,6

yıl uzayarak 2005 yılı Haziran sonu itibarıyla 8,4 yıl olarak gerçekleşmiştir (Tablo

45).

2005 yılının ilk yarısında gerçekleştirilen ve sırasıyla vadeleri 20, 12 ve 15 yıl

olan tahvil ihraçları sonunda Global tahvil stokunun vadeye kalan süresi 0,9 yıl ve

Euro tahvil stokunun vadeye kalan süresi ise 1,1 yıl uzamıştır.

Tablo 45: Dış Borç Tahvil Stokunun Ortalama Vadeye Kalan Süresi 2004 Haziran 2005

Global Tahvil 9,9 10,8Euro Tahvil 3,2 4,3Samurai Tahvil .. ..Total 6,8 8,4

62

8.2 SÜRE 8.2.1 TL CİNSİ NAKİT İÇ BORÇ STOKUNUN SÜRESİ

2004 yılı sonunda 6,6 ay seviyesinde bulunan TL cinsi nakit iç borç stokunun

süresi, 2005 yılı ilk çeyreğinde ihraç edilen uzun vadeli sabit kuponlu senet

ihraçlarıyla önemli miktarda artış göstermiş ve 2005 yılı Mart ayı sonu itibarıyla 7,2

ay seviyesine yükselmiştir. Ancak, özellikle süresi 6 ay seviyesinde bulunan değişken

faizli tahvil ihraçlarının 2005 yılının ilk yarısında yoğunlaşmasının ve Mart ayından

itibaren uzun vadeli sabit kuponlu senet ihracının gerçekleştirilmemesinden dolayı

TL cinsi nakit iç borç stokunun süresi 2005 yılı Haziran ayı sonu itibarıyla 6,8 ay

olmuştur (Grafik 39).

Grafik 39: TL Cinsi Nakit İç Borç Stokunun Süresi (*)

4,5

5,0

5,5

6,0

6,5

7,0

7,5

Eki.03

Kas.03

Ara.03

Oca.04

Şub.0

4

Mar

.04

Nis.04

May

.04

Haz.04

Tem.04

Ağu.04

Eyl.04

Eki.04

Kas.04

Ara.04

Oca.05

Şub.0

5

Mar

.05

Nis.05

May

.05

Haz.05

Ay

(*) Geçici

8.2.2 DIŞ TAHVİL STOKUNUN SÜRESİ

Uluslararası piyasalarda Hazine tarafından ihraç edilen dış tahvillerin

vadelerinin geçtiğimiz dönemlere göre uzamasına bağlı olarak dış tahvil stokunun

ortalama süresi de önemli miktarda uzamıştır. 2003 yılı sonu itibarıyla 3,4 yıl ve 2004

yılı sonu itibarıyla ise 4,1 yıl olarak gerçekleşen dış tahvil stokunun ortalama süresi

2005 yılı Haziran ayı sonu itibarıyla 5 yıl seviyesine yükselmiştir (Grafik 40).

63

Grafik 40: Dış Tahvil Stokunun Süresi (*)

3,23,43,63,84,04,24,44,64,85,05,2

Eki.03

Kas.03

Ara.03

Oca.04

Şub.0

4

Mar.04

Nis.04

May.04

Haz.04

Tem.04

Ağu.04

Eyl.04Eki.

04

Kas.04

Ara.04

Oca.05

Şub.0

5

Mar.05

Nis.05

May.05

Haz.05

Yıl

(*) Geçici

8.3 İÇ BORÇ STOKUNUN REEL FAİZİ 2003 yılı Aralık ayı itibarıyla yüzde 11,9 ve 2004 yılı sonunda yüzde 9,5 olarak

gerçekleşen iç borç stokunun beklenen yıllık bileşik reel faizi 2005 yılının ilk altı

ayında yüzde 9,1 ile yüzde 10,5 arasında dalgalanmıştır.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca ilan edilen ve iç borç stokunun reel

faizi hesaplanmasında, “beklenen enflasyon” verisi olarak kullanılan “Gelecek 12

Aylık Dönemin TÜFE Beklentisi” anketindeki enflasyon beklentileri 2004 yılı Aralık

ayındaki yüzde 8,7 seviyesinden 2005 yılı Haziran ayı sonunda yüzde 6,9’a

düşmüştür. Bu durum sabit faizli senetlerle kıyaslandığında özellikle kuponlu

senetlerin beklenen reel faizinin, düşen enflasyon beklentilerinden daha fazla

etkilenmesine neden olmuştur (Tablo 46).

64

Tablo 46: Toplam İç Borç Stokunun Yıllık Bileşik Reel Faizi (%) (*)

2003 2004 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs HaziranToplam İç Borç Stoku 11,9 9,5 9,1 9,4 9,9 10,5 9,5 9,8 Kamu 6,5 7,5 7,6 8,8 8,7 9,2 8,0 7,9 TL 7,7 9,0 9,3 9,9 10,6 10,0 9,1 8,8 Döviz Cinsi/Endeksli 1,5 -2,6 -4,4 0,8 -5,6 3,3 -0,4 -0,2

Piyasa 16,5 10,7 9,9 9,8 10,6 11,1 10,3 10,7 TL 22,4 14,6 14,5 14,7 14,7 13,9 12,9 12,6 Döviz Cinsi/Endeksli 0,0 -4,6 -9,1 -11,9 -6,5 -0,5 -0,6 2,7

Enflasyon Beklentisi (**) 13,9 8,7 8,1 7,7 7,2 7,1 7,1 6,9

2005

(*) Geçici

(**) TCMB tarafından yapılan “Gelecek 12 Aylık TÜFE Beklentisi Anketi” verileri esas alınmıştır.

8.4 KAMU NET BORÇ STOKU 2004 yıl sonu itibarıyla 272,2 milyar YTL olan kamu net borç stoku, 2005 yılının

ilk çeyreğinde yaklaşık 2,7 milyar YTL artarak 274,9 milyar YTL’ye ulaşmıştır (Tablo

47). Söz konusu dönemde, brüt borç stoku yaklaşık 9,8 milyar YTL (yüzde 3)

artarken, varlıklar toplamının 7,1 milyar YTL (yüzde 11,8) artması kamu net borç

stokundaki artışı sınırlamıştır.

Tablo 47: Kamu Net Borç Stoku (*) (Milyon YTL) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Ç1

Toplam Kamu Net Borç Stoku (I-II-III-IV) 71.691 159.757 216.040 251.112 272.179 274.930

I- Toplam Kamu Borç Stoku (Brüt) 85.704 189.766 257.300 297.419 332.064 341.877A-İç Borç 54.152 125.458 154.798 201.319 233.864 241.827Konsolide Bütçe 51.536 122.157 149.870 194.387 224.483 232.489Diğer Kamu 2.616 3.300 4.928 6.932 9.381 9.338

B- Dış Borç 31.552 64.309 102.502 96.100 98.200 100.049Konsolide Bütçe 27.203 55.778 92.878 88.546 92.020 94.059Diğer Kamu 4.348 8.531 9.624 7.553 6.180 5.990

II- Merkez Bankası Net Varlıkları 11.004 22.854 25.375 24.733 27.891 28.610Net Dış Varlıklar 7.598 -2.324 13.660 17.262 23.048 29.087Diğer Varlık ve Yükümlülükler (Net) 3.406 25.178 11.715 7.471 4.843 -477

III- Kamu Mevduatı 2.647 4.973 10.931 12.645 18.676 23.906Konsolide Bütçe 1.038 1.213 5.099 5.053 10.466 14.436Diğer Kamu 1.609 3.760 5.832 7.591 8.210 9.471

IV-İşsizlik Sigortası Fonu Net Varlıkları 362 2.182 4.954 8.929 13.317 14.430

Bilgi İçin:

Net Dış Borç Stoku 23.954 66.632 88.842 78.837 75.152 70.962Net İç Borç Stoku 47.737 93.125 127.198 172.274 197.027 203.968

(*)Geçici

65

Toplam kamu net borç stoku içinde, iç ve dış borç stokunun dağılımı

incelendiğinde, 2003 yılında başlayan net dış borç stokundaki düşüş eğiliminin 2005

yılının ilk çeyreğinde de devam ettiği dikkat çekmektedir (Grafik 41). Nitekim, 2004

yıl sonu itibarıyla 75,2 milyar YTL seviyesinde olan net dış borç stoku, yüzde 5,6

oranında düşerek 2005 yılı Mart ayı sonunda 71,0 milyar YTL seviyesine gerilemiştir.

Grafik 41: Kamu Net İç ve Dış Borç Stoku (*)

204,0 197,0

47,7 93,1

127,2

172,3

24,0 66,6 88,8 78,8 75,2 71,0

0

50

100

150

200

250

300

2000 2001 2002 2003 2004 2005 Ç1

(Mily

ar Y

TL)

Net İç Borç Stoku Net Dış Borç Stoku

*Geçici

66

8.5 HAZİNE GARANTİLİ STOKUN VADEYE KALAN SÜRESİ VE VADEYE KALAN ORTALAMA SÜRESİ15, 16 8.5.1 HAZİNE GARANTİLİ STOKUN VADEYE KALAN SÜRESİ

2005 Mart sonunda Hazine garantili stokun vadeye kalan süresi 2004 sonunda

olduğu gibi 7,8 yıl olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemde toplam stokun

vadeye kalan süresinin aynı kalmasına karşın alt dağılımlarda değişiklikler meydana

gelmiştir. 2004 sonu itibarıyla 8,8 yıl ile en uzun vadeye kalan süreye sahip

bankaların17 2005 Mart sonu itibarıyla vadeye kalan süreleri 9,1 yıla yükselmiştir. Öte

yandan söz konusu dönemde bütçe dışı fonların vadeye kalan süresi 8,2 yıldan 8,1

yıla, KİT’lerin 7,9 yıldan 7,8 yıla, özerk kuruluşların ise 6,3 yıldan 6 yıla gerilediği

görülmektedir. (Tablo 48).

Tablo 48: Hazine Garantili Stokun Vadeye Kalan Süresinin Bütçe Tipine Göre Dağılımı

Stok Vadeye

Kalan Süre Stok Vadeye

Kalan Süre

milyon $ Yıl milyon $ YılKİT'LER 2.617 7,9 2.489 7,8YEREL YÖNETİMLER 1.094 6,7 1.015 6,7BANKALAR (*) 1.036 8,8 1.000 9,1BÜTÇE DIŞI FONLAR 418 8,2 399 8,1ÖZERK KURULUŞLAR 52 6,3 50 6,0MERKEZİ İDARELER 5 0,4 0 -TOPLAM 5.223 7,8 4.952 7,8

2004 2005 Mart

(*) Özel ve kamu sermayeli yatırım ve kalkınma bankalarını içermektedir.

Hazine garantili stokun vadeye kalan süresinin alacaklılara göre dağılımı

incelendiğinde, 2005 Mart sonu itibarıyla Avrupa Yatırım Bankasından (AYB)

sağlanan garantili kredilerin vadeye kalan süresinin 2004 yıl sonuna göre 0,2 yıl

kısalarak 10,2 yıl olarak gerçekleştiği görülmektedir. Her iki dönemde de AYB’nin en

uzun vadeye kalan süreye sahip olduğu dikkati çekmektedir. Özel yatırım ve

kalkınma bankalarından sağlanan Hazine garantili kredilerin vadeye kalan süresi ise

15 Geçici.

16 Vadeye kalan süre ile vadeye kalan ortalama sürenin hesaplanmasına ilişkin yöntem Ek-2’de yer almaktadır. 17 Özel ve kamu sermayeli yatırım ve kalkınma bankalarını içermektedir.

67

0,1 yıl olup bu kredilerin 2005 yılının ikinci üç aylık döneminde tamamlanması

öngörülmektedir (Tablo 49).

Tablo 49: Hazine Garantili Stokun Vadeye Kalan Süresinin Alacaklılara Göre Dağılımı

StokVadeye

Kalan Süre StokVadeye

Kalan Süre

milyon $ Yıl milyon $ YılPARASAL KURULUŞLAR 2.733 6,6 2.556 6,6

- Ticari Bankalar 2.425 6,8 2.268 6,8- Bankacılık Dışı Finansman Kuruluşları 280 5,5 260 5,5- Özel Yatırım ve Kalkınma Bankaları 29 0,4 29 0,1

ULUSLARARASI KURULUŞLAR 1.578 9,6 1.553 9,7- Avrupa Yatırım Bankası 1.029 10,4 1.009 10,2- Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası 539 8,1 544 8,8- İslam Kalkınma Bankası 11 0,1 0 -

HÜKÜMET KURULUŞLARI 873 8,4 806 8,3- Kamu Finansman Kuruluşları 643 9,5 609 9,3- Resmi Kalkınma Bankaları 207 3,4 178 5,5- Merkez Bankaları 23 5,5 20 3,2

PARASAL OLMAYAN KURULUŞLAR 37 6,2 37 5,9TOPLAM 5.223 7,8 4.952 7,8

2004 2005 Mart

8.5.2 HAZİNE GARANTİLİ STOKUN VADEYE KALAN ORTALAMA SÜRESİ

2005 Mart sonu itibarıyla Hazine garantili stokun vadeye kalan ortalama

süresi 2004 yıl sonunda olduğu gibi 4,2 yıl olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu

dönemde bankaların Hazine garantili borçlarının vadeye kalan ortalama süresi 5,2

yıldan 5,5 yıla uzarken, KİT’lerin, bütçe dışı fonların ve özerk kuruluşların vadeye

kalan ortalama süreleri azalarak sırasıyla 3,9 yıl, 4,1 yıl ve 3 yıl olarak gerçekleşmiştir

(Tablo 50).

Tablo 50: Hazine Garantili Stokun Vadeye Kalan Ortalama Süresinin Bütçe Tipine Göre Dağılımı

Stok Vadeye

Kalan Süre Stok Vadeye

Kalan Süre

milyon $ Yıl milyon $ YılKİT'LER 2.617 4,0 2.489 3,9YEREL YÖNETİMLER 1.094 3,6 1.015 3,6BANKALAR (*) 1.036 5,2 1.000 5,5BÜTÇE DIŞI FONLAR 418 4,3 399 4,1ÖZERK KURULUŞLAR 52 3,3 50 3,0MERKEZİ İDARELER 5 0,4 0 -TOPLAM 5.223 4,2 4.952 4,2

2004 2005 Mart

(*) Özel ve kamu sermayeli yatırım ve kalkınma bankalarını içermektedir.

68

Alacaklılara göre vadeye kalan ortalama süre incelendiğinde ise uluslararası

kuruluşlardan sağlanan garantili kredilerin vadeye kalan ortalama süresinin 2005

Mart ayı sonunda 2004 sonuna göre artış göstererek 5,6 yıla uzadığı görülmektedir.

AYB’den sağlanan garantili krediler 6 yıl ile en uzun vadeye kalan ortalama süreye

sahipken, merkez bankaları 1,8 yıl ile en kısa vadeye kalan ortalama süreye sahiptir

(Tablo 51).

Tablo 51: Hazine Garantili Stokun Vadeye Kalan Ortalama Süresi Alacaklılara Göre Dağılım

StokVadeye

Kalan Süre StokVadeye

Kalan Süre

milyon $ Yıl milyon $ YılPARASAL KURULUŞLAR 2.733 3,4 2.556 3,4

- Ticari Bankalar 2.425 3,5 2.268 3,5- Bankacılık Dışı Finansman Kuruluşları 280 3,0 260 3,0- Özel Yatırım ve Kalkınma Bankaları 29 0,4 29 0,1

ULUSLARARASI KURULUŞLAR 1.578 5,4 1.553 5,6- Avrupa Yatırım Bankası 1.029 6,2 1.009 6,0- Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası 539 4,0 544 4,7- İslam Kalkınma Bankası 11 0,1 0 -

HÜKÜMET KURULUŞLARI 873 4,2 806 4,2- Kamu Finansman Kuruluşları 643 4,8 609 4,7- Resmi Kalkınma Bankaları 207 2,9 178 3,1- Merkez Bankaları 23 1,8 20 1,8

PARASAL OLMAYAN KURULUŞLAR 37 2,5 37 2,3TOPLAM 5.223 4,2 4.952 4,2

2004 2005 Mart

69

EKLER

EK 1: TANIMLAR Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS): Hazine Müsteşarlığı tarafından yurt içi

piyasada ihraç edilen borçlanma senetleridir.

Dış Borcun Devri : Müsteşarlık tarafından herhangi bir dış finansman kaynağından

sağlanan dış finansman imkanının ekonominin çeşitli sektörlerinde gelişmeyi

sağlamak ve/veya finansman ihtiyacını karşılamak üzere genel ve katma bütçe

dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile bankalara, anlaşmanın mali şartları ile

birlikte, asıl borçlusu bu kuruluşlar olmak kaydıyla aktarılmasını ifade eder.

Dış Borcun İkrazı: Müsteşarlık tarafından herhangi bir dış finansman kaynağından



dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile yatırım ve kalkınma bankalarına

gerektiğinde anlaşmanın mali şartlarına bağlı kalmaksızın aktarılmasını ifade eder.

Dış Borcun Tahsisi : Müsteşarlık tarafından herhangi bir dış finansman

kaynağından sağlanan dış finansman imkânlarının ekonominin çeşitli sektörlerinde

gelişmeyi sağlamak ve/veya finansman ihtiyacını karşılamak üzere, genel ve katma

bütçeli kamu kurum ve kuruluşlarına anlaşmadaki amaca sadık kalınarak

kullandırılmasını,Müsteşarlık tarafından herhangi bir dış finansman kaynağından



dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile bankalara, anlaşmanın mali şartları ile

birlikte, asıl borçlusu bu kuruluşlar olmak kaydıyla aktarılmasını ifade eder.

Doğrudan Satış Yöntemi: Hazine’nin bütçenin finansmanı amacı ile yaptığı,

başlangıçta kime ve ne kadar satış yapılacağı belli olan ihraç yöntemidir.

DİBS Değişimleri: Daha önceden ihraç edilmiş DİBS’lerin ihracı yapılacak başka

DİBS’lerle değiştirilmesi.

EMBI ve EMBI+ endeksleri: JP Morgan tarafından oluşturulmuş olan EMBI ve

EMBI+ (Emerging Market Bond Index) yükselen piyasa ülkelerinin tahvillerinin

70

performansını izlemekte kullanılan endekslerdir. Bu endeksler yatırımcıların kendi

portföylerinin performanslarını ölçebilecekleri ve risk-getiri analizlerini

yapabilecekleri bir ölçüt olma işlevi üstlenmektedir. Endeksi oluşturan tahvillerin

likit tahviller arasından seçilmesi endeksin piyasayı doğru yansıtmasını ve

yatırımcıların bu endekslere benzer bir portföyü kolaylıkla oluşturabilmesini

sağlamaktadır. EMBI, yükselen piyasa ülkelerinin ABD Doları cinsinden Brady ve

benzeri yeniden yapılandırılmış tahvillerinin getirilerini izleyen bir endeks olarak 31

Aralık 1990 tarihinden itibaren hesaplanmaya başlanmış ve 28 Haziran 2002

tarihinde hesaplanmasına son verilmiştir. EMBI+ ise EMBI’nin bir uzantısı olarak 31

Aralık 1993 tarihinden itibaren hesaplanmaktadır. EMBI’den farklı olarak EMBI+,

sadece Brady tahvillerini değil, yükselen piyasa ülkelerinin likit uluslararası

tahvilleri, iç piyasada arzettikleri tahvilleri ve diğer borçları da içermektedir. Her iki

endeksin arasında çok yüksek korelasyon bulunmaktadır. Ülkelerin EMBI+ endeksi

içindeki ağırlığı tahvillerin likidite durumuna ve ülke tahvillerinin toplam piyasa

değerine göre değişebilmektedir.

Erken İtfa: Bir borcun işlemiş faizi ile birlikte anaparasının vadesinden önce geri

ödenmesidir.

Gayri Safi Borçlanma: Yıl içinde yapılan toplam iç ve dış borçlanma miktarıdır.

Hazine Alacağı: Herhangi bir dış finansman kaynağından temin edilen finansman

imkanları için verilen Hazine garantileri veya bu imkanların ikrazı suretiyle

kullandırılması ya da bunlar dışında olmakla birlikte ilgili mevzuattan kaynaklanan

işlemler nedeniyle doğan ve Hazine tarafından üstlenilen her türlü ödeme ve/veya

Hazine tarafından ikrazen ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerine ilişkin olarak

ortaya çıkan alacağı ifade eder.

Hazine Garantileri: Hazine geri ödeme garantisi, Hazine yatırım garantisi, Hazine

karşı garantisi ve Hazine ülke garantisi veya münferiden herbirini kapsar.

Hazine Geri Ödeme Garantisi: KİT, özel hukuk hükümlerine tâbi olmakla beraber

sermayelerinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait olan kuruluşlar, fonlar, kamu

bankaları, yatırım ve kalkınma bankaları, büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve

bunlara bağlı kuruluşlar ile sair yerel yönetim kuruluşları lehine bu kuruluşların dış

71

finansman kaynağından sağladıkları dış borçlarının geri ödenmesi hususunda

verilen garantilerdir.

Hazine Karşı Garantisi: Herhangi bir dış finansman kaynağının ihdas ettiği garanti

programları çerçevesinde KİT’ler, özel hukuk hükümlerine tâbi olmakla beraber

sermayelerinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait olan kuruluşlar, fonlar, kamu

bankaları, yatırım ve kalkınma bankaları, büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve

bunlara bağlı kuruluşlar ile sair yerel yönetim kuruluşlarının borçlu sıfatıyla

uluslararası piyasalardan temin edecekleri finansman imkânları için bir dış

finansman kaynağı tarafından verilen garantiye karşı verilen garantiler ile herhangi

bir dış finansman kaynağının ihdas ettiği garanti programları çerçevesinde yap-işlet-

devret, yap-işlet ve işletme hakkı devri ile benzeri finansman modelleri kapsamında

gerçekleştirilecek projelerle ilgili olarak, mevzuatta öngörülen Hazine garantileri ile

sınırlı olmak ve şartları Hazine tarafından müzakere edilmek üzere, bir dış

finansman kaynağı tarafından verilen garantiye karşı verilen garantilerdir.

Hazine Ülke Garantisi: Yabancı ülkelerin herhangi bir dış finansman kaynağından

sağlayacakları finansmanın geri ödenmesi hususunda verilen garantilerdir.

Hazine Yatırım Garantisi: Yap-işlet-devret, yap-işlet ve işletme hakkı devri ve

benzeri finansman modelleri kapsamında ilgili mevzuat hükümlerine dayanan ve

bunlarla sınırlı olmak üzere verilen garantilerdir.

Hibe: Herhangi bir dış finansman kaynağından geri ödeme yükümlülüğü olmaksızın

Türkiye Cumhuriyetinin aldığı aynî ve/veya nakdî malî yardım ile Türkiye

Cumhuriyetinin yabancı ülkelere verdiği nakdî malî yardımdır.

İkrazen Özel Tertip Devlet İç Borçlanma Senetleri: Müsteşarlık tarafından kamu

kurum ve kuruluşlarına, söz konusu kurumların borçlandırılması suretiyle ihraç

edilen Özel Tertip Devlet İç Borçlanma Senetleridir.

İskontolu Senetler: İhraç tarihinde iskonto edilmiş fiyat ile satılan, vadesi boyunca

herhangi bir kupon ödemesi olmayan, yatırımcı için getirisi nominal fiyat ile

iskontolu fiyat arasındaki fark olan sabit getirili enstrümanlardır.

İşletme Hakkı Devri: Kamuya ait bir tesisin mülkiyet hakkı kamu kesiminde kalmak

suretiyle, belirli bir süre için özel şirketler tarafından işletilmesidir.

72

Mahsuben Yapılan İşlemler: Devlet iç borçlanma senedinin anapara ve/veya faiz

ödemesi yerine yeni DİBS ihraç edilmesi.

Nakit Borçlanma: Karşılığında Hazineye nakit imkânı sağlayan borçlanmadır.

Nakit-Dışı Borçlanma: Karşılığında herhangi bir nakit girişi sağlanmayan

borçlanmadır.

Net Borçlanma: Yıl içinde yapılan iç ve dış borçlanmalar ile yıl içinde vadesi gelen

anapara ödemelerinin farkıdır.

Ölçüt İhraç (Senet): Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenen ve ikincil piyasada

piyasa yapıcı bankalar tarafından kotasyon verilmesi yükümlülüğü bulunan

DİBS’ler. Bu senetler dışında, piyasada likit olan DİBS’ler de ölçüt senetler olarak

tanımlanmaktadır.

Özel Tertip Devlet İç Borçlanma Senedi: İlgili yıl bütçe kanunu ve ilgili mevzuat

çerçevesinde ihraç edilmiş olan ve karşılığında herhangi bir nakit girişi sağlanmayan

Devlet İç Borçlanma Senetleridir.

Piyasa Yapıcılığı Sistemi: DİBS ihalelerinde ve söz konusu senetlerin ikincil piyasa

işlemlerinde etkinliğin artırılması amacıyla önceden belirlenen kriterlere göre

seçilmiş bankalara bazı hak ve görevler verilmesini içeren sistemdir.

Program Finansmanı: Hazine Müsteşarlığı tarafından ülkenin makro ekonomik

programları çerçevesinde, doğrudan veya Hazine garantisi altında, kamunun

finansman ihtiyacının karşılanması amacıyla herhangi bir dış finansman

kaynağından sağlanan finansman imkânıdır.

Proje Finansmanı: Projelerin gerçekleşmesi için herhangi bir dış finansman

kaynağından sağlanan finansman imkânıdır.

Sağlanan Proje Kredileri: İlgili dönemde anlaşması imzalanan proje kredilerinin

anlaşmalarında taahhüt edilen tutarlardaki gelişmeler alınarak hesaplanır.

Süre (Duration): Herhangi bir tahvilin faiz oranı değişimlerinden kaynaklanan fiyat

dalgalanmasının bir ölçüsüdür. Farklı süre tanımları bulunmakla beraber, devlet

borç yönetimleri borç ödemelerinin faiz oranlarındaki değişmelere duyarlılığını

belirlemek amacıyla borç stoklarının “Macaulay Süre”sini hesaplamaktadırlar.

73

Macaulay Süresi, bir senedin faiz değişimlerinden etkilenme süresini göstermektedir.

Devlet iskontolu (sadece anapara itfası sırasında faiz ödemeli) bir tahvil ihracından sonra

oluşacak faiz değişimlerinden hiç etkilenmemekte, faiz değişimi ancak vade sonunda

borcun yenilenmesi sırasında etki yapmaktadır. İskontolu tahvillerin süresi vadelerine

kalan güne eşitken, iç ve dış borçlanmada kullanılan sabit kuponlu tahvillerin süresi Ek-

2’de verilen formülle hesaplanmaktadır. Süreye ilişkin ayrıntılı bilgi Ek-2’de yer

almaktadır.

Proje Kredilerinden Kullanımlar: İlgili dönemde ve/veya daha önceki dönemlerde

alınan proje kredilerinden o dönem içinde yapılan fiili nakit çekişlerinin toplam tutarları

esas alınarak hesaplanır.

Risk Hesabı: 4749 Sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi

Hakkında Kanunun ilgili hükümleri çerçevesinde, TCMB nezdinde oluşturulan

Müsteşarlığa ait hesaptır. Hazine garantileri kapsamında Müsteşarlık tarafından ödenen

bütün tutarlar ile risk yönetimi kapsamında önceden öngörülmesi mümkün

bulunmayan ödemeler, Müsteşarlığa ait risk hesabından karşılanır. Hesaptan, bu

Kanunda belirtilen haller dışında kullanım yapılamaz.

Takas: Devlet borcuna ilişkin nakit akışlarının, taraflardan birisi Müsteşarlık olmak

kaydıyla, iki taraf arasında doğrudan veya dolaylı olarak değişimine imkân tanıyan

finansal araçtır.

Tap Yöntemi: Hazine tarafından ihraç koşulları belirlenmiş DİBS’lerin TCMB kanalıyla

satışa sunulması.

Yap-İşlet Modeli: İleri teknoloji, bilgi birikimi ve yüksek maddi kaynak gerektiren kamu

yatırımlarının özel sektör ve yabancı sermayenin katılımı ile, diğer bir ifadeyle bütçe dışı

kaynaklarla gerçekleştirildiği ve sözleşme süresinin sonunda tesisin mülkiyetinin

yatırımı gerçekleştirende kaldığı finansman modelidir.

Yap-İşlet-Devret Modeli: İleri teknoloji, bilgi birikimi ve yüksek maddi kaynak

gerektiren kamu yatırımlarının özel sektör ve yabancı sermayenin katılımı ile, diğer bir

ifadeyle bütçe dışı kaynaklarla gerçekleştirilip belli bir süre işletildikten sonra dönem

sonunda tüm borç ve taahhütlerinden arındırılmış ve bedelsiz olarak tekrar devlete

devredildiği proje finansman modelleridir.

74

EK 2: YÖNTEM İÇ BORÇ STOKUNUN REEL FAİZİNİN HESAPLANMASINA İLİŞKİN VARSAYIM

VE AÇIKLAMALAR

• İç Borç Stokunun reel faizi; stoku oluşturan senetler için ayrı ayrı hesaplanan reel

getirilerin stok miktarlarıyla (kur farkı değişimleri dahil) ağırlıklı ortalamasını

yansıtmaktadır.

• Reel faiz hesaplamasında kullanılan formül ilgili dönem için nominal getirinin söz

konusu döneme ilişkin enflasyon oranı ile indirgenmesi şeklindedir:

Dönemsel Reel Faiz = [ (1 + Dönemsel Nominal Faiz ) / (1 + Dönem Enflasyonu) ] - 1

Formülde yer alan dönem enflasyonu; borçlanma ile bugün arasındaki dönemde

gerçekleşen enflasyonu ve senedin kalan vadesi için ise, itfa tarihi ile bugün arasında

aşağıda açıklanan şekilde kullanılan enflasyon varsayımından oluşmaktadır.

• Hesaplamalarda enflasyon için, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) oranları baz alınmış;

ilgili değişkenlerde ilgili stok tarihi itibarıyla gerçekleşmeler üzerine kalan dönem için

TCMB tarafından yayınlanan “Enflasyon Beklenti Anketi”nde yer alan bir yıllık

enflasyon beklentisi kullanılmıştır. Yıllık oranların aylık dağılımı için aynı dönem

aralığında bir önceki yılın ilgili verilerine ilişkin dağılım kullanılmıştır.

• Döviz cinsi/endeksli senetler için kullanılan formül ise aşağıdaki gibidir:

Dönemsel Reel Faiz = [(1+ Dönemsel Döv. Cinsi Nominal Faiz) *(1+ Dönemsel

Kur Değişimi) / ( 1 + Dönem Enflasyonu) ]-1

• Döviz kuru varsayımları için; senedin kalan vadesinde itfa tarihi ile bugün arasında

aylık kur değişimlerinin enflasyona paralel olacağı varsayılmıştır.

• Euro/ABD Doları paritesinin, ilgili stok tarihi itibarıyla değerinin sabit kalacağı

varsayılmıştır.

• Döviz cinsi ve dövize endeksli kuponlu senetler için kupon vade başlangıç kuru TCMB

tarafından ilan edilen gösterge niteliğindeki döviz satış kuru olurken; kupon ödeme

tarihine ilişkin kurlar için ise yukarıda bahsedilen şekilde oluşturulmuş kur varsayımları

kullanılmıştır.

75

• Tüm kuponlu senetler için yapılan hesaplamalarda söz konusu stok tarihi itibarıyla

içinde bulunulan kupon dönemi için geçerli olan kupon oranları baz alınmıştır.

• Değişken Faizli Tahviller (DFT) için yapılan reel faiz hesaplamalarında ise kupon

dönemi getirisine ulaşmak için; DFT’lerin ilk ihraçlarında iskonto/prim miktarları;

yeniden ihraç edilmiş (re-open) senetlerde ise ihraç fiyatının işlemiş faizli fiyata göre

farkının kupon başına düşen tutarı kupon getirisine ilave edilmiştir. İçinde bulunulan

kuponlar için, kupon dönemine ilişkin hesaplanan reel faiz kullanılmış; kalan kuponlar

için ise mevcut kuponun başlangıç tarihindeki beklenti enflasyona göre hesaplanan reel

faizin, “beklenen reel faiz” anlamında senedin vadesi boyunca aynı kalacağı

varsayımından hareket edilmiştir.

• 3 ve 5 yıllık takas senetlerinin reel faiz hesaplamalarında kupon dönem faizi için

LIBOR + 2.25 ve kur değişiminden oluşan ve en son gerçekleşen kupon oranı ve vade

sonu için öngörülen kur varsayımına göre hesaplanan nakit akımlarının iç verim oranı

(IRR) yöntemine göre bulunan dönemsel getirileri esas alınmıştır. Senetlerin satış fiyatı

için geçerli olan iskonto tutarları DFT’lerde olduğu gibi kupon getirilerine ilave

edilmiştir.

• Hesaplamalarda bir ay 30 gün olarak esas alınmıştır. Şubat ayı, 2004 yılı için 29 gün,

diğer yıllar için 28 gün olarak hesaplara yansımıştır.

76

KAMU NET BORÇ STOKUNUN HESAPLANMASINA İLİŞKİN YÖNTEM

Kamu borç stokunun maruz kaldığı risklerin doğru tespiti ve piyasalar açısından

söz konusu risklerin sağlıklı bir şekilde izlenebilmesi için kamu sektörüne ilişkin borç

değerlendirmeleri yapılırken sadece, kamu sektörünün mali yükümlülüklerinin değil,

aynı zamanda finansal alacak ve mevduatlarının da dikkate alınması büyük önem

taşımaktadır.

Kamu Net Borç Stokunun (KNBS) hesaplanmasında dört ana unsur

bulunmaktadır. Bunlar; “Brüt Kamu Borç Stoku”, “Merkez Bankası Net Varlıkları”,

“Kamu Mevduatı” ve İşsizlik Sigortası Fonu Net Varlıkları”dır.

Brüt Kamu Borç Stoku (BKBS): Hazine Müsteşarlığı tarafından aylık bazda

yayınlanan ve Konsolide Bütçenin brüt iç ve dış borç stoku rakamlarını içeren Konsolide

Bütçe Toplam Borç Stoku rakamlarına finansal olmayan Kamu İktisadi Teşebbüslerinin,

yerel yönetimlerin ve bütçe dışı fonların üçer aylık dönemler itibarıyla temin edilebilen

brüt iç ve dış borç stoklarının eklenmesi suretiyle elde edilmektedir.

Merkez Bankası Net Varlıkları (MBNV): Merkez Bankası net dış varlıkları ile

diğer varlık ve yükümlülüklerinin net değerinin toplanmasıyla oluşmaktadır.

Kamu Mevduatı (KM): Hazine mevduatlarına ilaveten Konsolide bütçe

kaspamındaki kuruluşlar ve fonların mevduatları ile finansal olmayan Kamu İktisadi

Teşebbüslerinin, yerel yönetimlerin ve bütçe dışı fonların mevduatları toplamından

oluşmaktadır.

İşsizlik Sigortası Fonu Net Varlıkları (İFNV): İşsizlik Sigortası Fonunun gelir ve

harcamalarının netleştirilmesi suretiyle elde edilen net varlıkları içermektedir.

Brüt kamu borç stokunun kamu varlıklarıyla netleştirilmesi suretiyle elde edilen

Kamu Net Borç Stoku hesabı aşağıdaki şekilde formule edilmektedir.

KNBS = BKBS – MBNV – KM - İFNV

77

ÖLÇÜT BORÇLANMA VE RİSKE MARUZ MALİYET YAKLAŞIMIYLA

İLGİLİ AÇIKLAMALAR VE YÖNTEM

Risk analizine dayalı kamu borç yönetiminde temel hedef, minimum maliyet ve

makul risk düzeyinde optimum seviyede borçlanmaktır. Bu çerçevede bir yandan makro

ekonomik politikalarla uyumlu borçlanma stratejileri geliştirilirken, diğer yandan da

maliyetlerin asgari seviyede tutulması amaçlanmaktadır. Bu durumda, borçlanmada

risk ve maliyet değiş tokuşu ortaya çıkmaktadır. Bu amaçlardan hangisine öncelik

verileceği, borçlanma politikasının (borçlanma araçlarının yapısının belirlenmesi, vade

seçimi vs.) oluşturulması bakımından büyük önem taşımaktadır.

Ölçüt borçlanma stratejisi, makroekonomik parametreler ve piyasa koşullarının

da gözetilmesi suretiyle yukarıda sözü edilen risk - maliyet değiş tokuşunun kamu borç

yönetimine olası etkilerinin etkin bir şekilde yönetilmesinde kullanılan bir araçtır. Bu

kapsamda ölçüt borçlanma stratejileri orta ve uzun vadede borçlanmada esas alınacak

temel değişkenleri belirlemektedir.

Stratejik ölçütler karar verici ve uygulayıcı birim açısından; makro ekonomik

politikalar ile borçlanma politikaları arasındaki koordinasyonun sağlamasına, tespit

edilen riskler çerçevesinde risk düzeyinin mümkün olduğu kadar kısıtlanmasına,

borçlanma politikasının performansının ölçülmesine ve risk kontrolüne olanak

vermektedir.

Stratejik ölçütlerin geliştirilmesi için “Riske Maruz Maliyet” (Cost-at-Risk) olarak

bilinen yaklaşım benimsenmiştir. Maliyet ve dolayısıyla riske maruz maliyetin farklı

şekillerde tanımlanması mümkün bulunmaktadır. En basit haliyle maliyet, yapılan

borçlanmalar için ödenen faizdir. Öte yandan, belli bir dönemde nakden ödenen faizlerin

yerine tahakkuk eden faizlerin baz alınmasıyla, aynı dönem için farklı maliyetler

hesaplanabilmektedir. Belirli bir dönemde borç stokunun piyasa değerinde ortaya çıkan

artışların da dönemsel maliyet olarak değerlendirilmesi mümkündür. Bazı ülkelerin

kamu borç yönetimleri tarafından belli bir dönemde borç stokunun, piyasa göstergeleri

dikkate alınarak hesaplanan piyasa değerindeki değişim de bir maliyet ölçüsü olarak

kullanılmaktadır. Söz konusu ölçü, faiz maliyetlerinin yansıtılacağı dönem (nakden

ödendikleri-tahakkuk ettikleri dönemler) ile ilgili sorunları da ortadan kaldırmaktadır.

Ancak, ikinci el piyasalarda önemli ölçüde geri alım, senet değişimi işlemleri yapmayan

78

borç yönetimleri açısından stokun piyasa değerinin değişmesi gerçek bir maliyet

yaratmamaktadır.

Ülkemiz bütçe uygulaması çerçevesinde; döviz cinsi borçların kur farklarının

bütçenin faiz kaleminden değil, anapara kaleminden ödenmesi döviz cinsi borçlanmanın

Hazine açısından gerçek maliyetinin tespit edilmesi için oluşan kur farklarının da faiz

gibi değerlendirilmesini gerektirmektedir. Bu doğrultuda, Hazine açısından borçlanma

maliyeti: “tahakkuk bazlı faizler ile döviz cinsi borçlanmanın kur farklarının toplamı” olarak

ele alınmaktadır.

Riske maruz maliyet yaklaşımı kapsamında, makroekonomik değişkenler simule

edilmekte ve rassal şoklar verilmesi suretiyle çok sayıda senaryo üretilmektedir.

Geliştirilen makro-senaryoların değişik vade, faiz tipi (değişken/sabit) ve döviz

kompozisyonundaki borçlanma araçlarının gelecekte yaratacakları nakit akımlarının

hesaplandığı nakit akımı modeline aktarılması yoluyla alternatif borçlanma stratejileri

üretilmektedir. Böylece, yeni borçlanmalar için rassal senaryolar altında oluşacak maliyet

ve riskler tespit edilmektedir. Son olarak, farklı borçlanma kompozisyonlarının

oluşturduğu maliyet ve risklerin yer aldığı etkin yüzey (efficient frontier) analizi ile risk

ve maliyet tercihlerine bağlı olarak, optimum borçlanma stratejisini işaret eden stratejik

ölçütler belirlenmektedir.

79

SÜRE (DURATION) KAVRAMIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR VE YÖNTEM

“Süre”, herhangi bir tahvilin faiz oranı değişimlerinden kaynaklanan fiyat

dalgalanmasının bir ölçüsüdür. Farklı süre tanımları bulunmakla beraber, devlet borç

yönetimleri borç ödemelerinin faiz oranlarındaki değişmelere duyarlılığını belirlemek

amacıyla borç stoklarının “Macaulay Süre”sini hesaplamaktadırlar.

Herhangi bir senet için “Macaulay Süre”si, senedin, ileride yapılacak nakit ödemelerinin

bugünkü değerleri ağırlık alınarak bulunan ağırlıklı ortalama vadesidir. Macaulay

Süresinin formülü aşağıda sunulmaktadır:

MS (Macaulay Süresi) = ∑

∑

=

=n

t

n

t

CtPV

CtPVt

1

1

)(

)(*

n: dönem sayısı Ct: t dönemindeki nakit ödeme tutarı PV(Ct): Ct ödemesinin bugünkü değeri

( PV(Ct) = ti)1(1+

i: dönemsel faiz oranı )

Borçlanmada Kullanılan Enstrümanlar ve Süre

Macaulay Süresi, bir senedin faiz değişimlerinden etkilenme süresini

göstermektedir. Devlet iskontolu (sadece anapara itfası sırasında faiz ödemeli) bir tahvil

ihracından sonra oluşacak faiz değişimlerinden hiç etkilenmemekte, faiz değişimi ancak

vade sonunda borcun yenilenmesi sırasında etki yapmaktadır. İskontolu tahvillerin

süresi vadelerine kalan güne eşitken, iç ve dış borçlanmada kullanılan sabit kuponlu

tahvillerin süresi yukarıda verilen formülle hesaplanmaktadır. Örneğin, vadesine 6 ay

kalmış iskontolu bir senedin süresi 6 aydır. Yılda bir kupon ödemeli yıllık yüzde 8 faizli,

yüzde 7 getirili 4 yıllık bir tahvilin ortalama vadesi (süresi) ise 3,6 yıl olarak

hesaplanmaktadır.

Öte yandan değişken faizli tahvillerin süresi bir sonraki faiz (kupon) dönemi

başlangıcına kadar olan dönem olarak alınmakta olup, söz konusu formül

uygulanmamaktadır. Örneğin, Hazine’nin ihraç etmiş olduğu üç ayda bir kupon

ödemeli, üç aylık bono faizlerine endeksli tahviller için, kupon dönemi başlangıcındaki

süre 3 aydır. Kupon faizinin belirlenmesinin hemen sonrasında piyasa faizlerinde bir

80

değişme olması durumunda, bu değişiklik sözkonusu tahvilin maliyetine ancak 3 ay

sonra yansımaktadır.

Borç Stoku ve Süre

Borç stokunun süresi stokun olası bir faiz değişiminden etkileneceği süreyi

göstermektedir. Borç stokunun süresi, stok içinde yer alan senetlerin sürelerinin tek tek

hesaplanması ve stok içindeki paylarıyla ağırlıklandırılması yoluyla bulunmaktadır.

Uzun süreli bir borç stoku faiz değişimlerinden daha uzun dönemde etkilenmekte; kısa

süreli bir stoka göre, faizlerdeki dalgalanmalara karşı daha az duyarlılığa sahip

bulunmaktadır. Uzun süreli bir borç stoku, stok içinde uzun dönemli sabit faizli

araçların payının yüksek olduğunu gösterir. Uzun vadeli faiz oranlarının, kısa vadelilere

göre yüksek olduğu durumlarda uzun vadeli sabit faizli borçlanmak, borçlanma

maliyetlerini yukarıya çekmektedir. Bu sebeple, çeşitli ülkeler borç stoklarının süresini

belirli bir bant içinde tutmaya özen göstermektedir. Bu kapsamda, sürenin belli bir

limitin altına düşmemesi, borç itfalarındaki değişkenliği sınırlarken; belli bir üst limitin

üzerine çıkmaması, yüksek maliyetle borçlanmayı engellemektedir.

“Süre” kavramı periyodik olarak takip edildiğinde, borçların faiz oranlarından

etkilenme seviyesindeki değişmelere yönelik bir gösterge oluşturmakla beraber, tek

başına söz konusu etkilenmenin boyutu hakkında bir veri sağlamamaktadır. Örneğin,

borçların ortalama süresinin 3 aydan 2 aya inmesi, faize duyarlılığın arttığını ifade

etmekte, ancak 2 aylık bir süre faiz oranlarındaki bir puanlık artışın borç ödemelerini ne

kadar etkileyeceğini göstermemektedir.

HAZİNE GARANTİLİ STOKUN VADEYE KALAN SÜRESİ VE VADEYE

KALAN ORTALAMA SÜRESİNİN HESAPLANMASINA İLİŞKİN YÖNTEM

Hazine garantili stokun vadeye kalan süresi iki farklı yaklaşım ile

hesaplanabilmektedir.

Birinci yaklaşım, anlaşmaların son anapara ödeme tarihini esas alan ve ara

anapara ödemelerini göz ardı eden, diğer bir ifade ile kredilerin tamamen ne kadar süre

sonra sona ereceğini ifade eden stokun vadeye kalan süresi yaklaşımıdır.

Vadeye kalan sürenin hesaplanmasında izlenebilecek ikinci yöntem ise vadeye

kalan ortalama sürenin hesaplanmasıdır. Bu hesaplama, mevcut stokun ortalama olarak

taşınma süresini ifade etmekte olup, ara anapara ödemelerini gözönüne almaktadır

81

Örneğin önümüzdeki 3 yıl eşit miktarda ödemesi olan 6 milyon ABD doları

tutarındaki kredinin birinci yönteme göre vadeye kalan süresi 3 yıl iken ikinci yönteme

göre vadeye kalan ortalama süresi 2 yıldır. Dolayısıyla söz konusu kredinin tüm

ödemelerinin bitip kredinin sona ermesi 3 yıl, 6 milyon ABD doları tutarındaki stokun

taşınma süresi ise ortalama 2 yıldır.

Bu yöntemler çerçevesinde garanti portföyünde yer alan her kredi için söz

konusu hesaplamalar yapılmış, bulunan sürelerin ağırlıklı ortalaması alınmıştır.

82

EK 3: KAMU FİNANSMANI VERİLERİ

1. Tablo 52: Kamu Net Borç Stoku

2. Tablo 53: Konsolide Bütçe Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı

3. Tablo 54: Konsolide Bütçe Borç Stokunun Alacaklılara Göre Dağılımı

4. Tablo 55: Yıllar İtibariyle İç Borç Stoku

5. Tablo 56: Borçluya Göre Dış Borç Stoku

6. Tablo 57: Alacaklıya Göre Dış Borç Stoku

7. Tablo 58: Dış Borç Tahvil Stoku

8. Tablo 59: Dış Borçların Döviz Kompozisyonu ve Kur Etkisi

9. Tablo 60: Hazine Garantili Dış Borç Stoku

10. Tablo 61: Hazine Garantileri Nedeniyle Üstlenilen Ödemeler

11. Tablo 62: 2005 Haziran İtibariyle Hazine Alacak Stoku

12. Tablo 63: Vadesi Geçmiş Alacak Stoku

13. Tablo 64: 1997- 2005 HaziranDöneminde Gerçekleşen Tahsilatlar

14. Tablo 65: 1990- 2003 Konsolide Bütçe Gerçekleşmeleri

15. Tablo 66: 1990- 2003 Konsolide Bütçe Gerçekleşmeleri

16. Tablo 67: 2004 Konsolide Bütçe Gerçekleşmeleri

83

Tablo 52: Kamu Net Borç Stoku(*)

(Milyon YTL) 2000 2001 Ç1 2001 Ç2 2001 Ç3 2001 2002 Ç1 2002 Ç2 2002 Ç3 2002 2003 Ç1 2003 Ç2 2003 Ç3 2003 2004 Ç1 2004 Ç2 2004 Ç3 2004 2005 Ç1

Toplam Kamu Net Borç Stoku (I-II-III-IV) 71.691 83.993 127.527 154.100 159.757 163.310 190.946 208.590 216.040 233.107 231.292 233.841 251.112 251.661 264.965 272.236 272.179 274.930

I- Toplam Kamu Borç Stoku (Brüt) 85.704 102.411 148.077 179.341 189.766 195.969 223.279 244.091 257.300 275.173 273.552 276.107 297.419 299.907 317.663 328.994 332.064 341.877A-İç Borç 54.152 53.672 93.070 108.597 125.458 123.519 129.906 144.084 154.798 167.555 180.094 183.960 201.319 210.873 215.881 224.509 233.864 241.827Konsolide Bütçe 51.536 50.851 90.332 105.769 122.157 120.298 126.831 140.290 149.870 162.558 175.270 178.712 194.387 204.128 209.119 217.571 224.483 232.489Diğer Kamu 2.616 2.821 2.738 2.828 3.300 3.221 3.075 3.794 4.928 4.997 4.824 5.248 6.932 6.746 6.762 6.937 9.381 9.338

B- Dış Borç 31.552 48.739 55.007 70.745 64.309 72.450 93.373 100.007 102.502 107.618 93.458 92.147 96.100 89.033 101.782 104.486 98.200 100.049Konsolide Bütçe 27.203 41.895 47.127 61.281 55.778 64.558 83.631 90.258 92.878 97.684 85.420 84.516 88.546 82.015 94.372 97.241 92.020 94.059Diğer Kamu 4.348 6.844 7.880 9.464 8.531 7.892 9.742 9.750 9.624 9.935 8.037 7.631 7.553 7.019 7.410 7.245 6.180 5.990

II- Merkez Bankası Net Varlıkları 11.004 13.651 15.688 18.556 22.854 23.682 21.534 22.848 25.375 25.549 24.029 23.049 24.733 24.321 27.423 28.739 27.891 28.610Net Dış Varlıklar 7.598 10.068 3.353 417 -2.324 7.149 9.353 12.911 13.660 13.485 12.206 19.109 17.262 17.111 22.460 25.430 23.048 29.087Diğer Varlık ve Yükümlülükler (Net) 3.406 3.582 12.335 18.139 25.178 16.533 12.181 9.937 11.715 12.064 11.823 3.941 7.471 7.210 4.963 3.309 4.843 -477

III- Kamu Mevduatı 2.647 4.107 3.797 5.073 4.973 6.203 7.371 8.522 10.931 10.699 11.587 11.537 12.645 14.015 14.183 15.802 18.676 23.906Konsolide Bütçe 1.038 1.764 1.013 2.304 1.213 2.275 2.415 3.239 5.099 3.445 5.148 5.147 5.053 6.118 6.751 7.497 10.466 14.436Diğer Kamu 1.609 2.343 2.784 2.769 3.760 3.929 4.956 5.284 5.832 7.254 6.439 6.390 7.591 7.897 7.433 8.306 8.210 9.471

IV-İşsizlik Sigortası Fonu Net Varlıkları 362 660 1.065 1.613 2.182 2.773 3.428 4.130 4.954 5.818 6.644 7.679 8.929 9.909 11.091 12.217 13.317 14.430

Bilgi İçin:

Net Dış Borç Stoku 23.954 38.671 51.653 70.328 66.632 65.301 84.020 87.096 88.842 94.133 81.251 73.038 78.837 71.922 79.322 79.056 75.152 70.962Net İç Borç Stoku 47.737 45.323 75.873 83.772 93.125 98.009 106.926 121.494 127.198 138.974 150.041 160.803 172.274 179.739 185.643 193.180 197.027 203.968

(*) Geçici

84

Tablo 53: Konsolide Bütçe Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı (*)

2002 2003 2004 2005/Haz. 2002 2003 2004 2005/Haz. 2002 2003 2004 2005/Haz.

KONSOLİDE BÜTÇETOPLAM BORÇ STOKU 242.707 282.894 316.471 323.604 148.490 202.671 235.803 241.261 100,0 100,0 100,0 100,0

Sabit 109.197 138.276 170.328 166.251 66.808 99.064 126.911 123.947 45,0 48,9 53,8 51,4

Değişken 133.510 144.617 146.144 157.353 81.682 103.606 108.892 117.314 55,0 51,1 46,2 48,6

TL 101.694 151.790 185.020 196.804 62.217 108.745 137.859 146.727 41,9 53,7 58,5 60,8

Sabit 37.576 68.614 94.930 98.714 22.989 49.156 70.733 73.596 15,5 24,3 30,0 30,5

Değişken 64.118 83.175 90.090 98.091 39.228 59.588 67.126 73.131 26,4 29,4 28,5 30,3

Döviz Cinsi 121.241 113.227 122.010 120.004 74.176 81.118 90.910 89.469 50,0 40,0 38,6 37,1

Sabit 71.156 69.662 75.398 67.537 43.534 49.907 56.179 50.352 29,3 24,6 23,8 20,9

Değişken 50.085 43.565 46.612 52.468 30.642 31.211 34.731 39.117 20,6 15,4 14,7 16,2

Dövize Endeksli 19.772 17.877 9.441 6.795 12.097 12.807 7.035 5.066 8,1 6,3 3,0 2,1

Sabit 466 0 0 0 285 0 0 0 0,2 0,0 0,0 0,0

Değişken 19.307 17.877 9.441 6.795 11.812 12.807 7.035 5.066 8,0 6,3 3,0 2,1

TOPLAM İÇ BORÇ STOKU 149.870 194.387 224.483 234.799 91.691 139.262 167.262 175.053 100,0 100,0 100,0 100,0Sabit 54.390 85.032 115.572 112.245 33.276 60.919 86.113 83.684 36,3 43,7 51,5 47,8Değişken 95.480 109.354 108.911 122.554 58.415 78.343 81.150 91.369 63,7 56,3 48,5 52,2

TL 101.694 151.790 185.020 196.804 62.217 108.745 137.859 146.727 67,9 78,1 82,4 83,8Sabit 37.576 68.614 94.930 98.714 22.989 49.156 70.733 73.596 25,1 35,3 42,3 42,0Değişken 64.118 83.175 90.090 98.091 39.228 59.588 67.126 73.131 42,8 42,8 40,1 41,8

Döviz Cinsi 28.404 24.720 30.021 31.199 17.377 17.710 22.369 23.260 19,0 12,7 13,4 13,3Sabit 16.348 16.418 20.642 13.531 10.002 11.762 15.380 10.088 10,9 8,4 9,2 5,8Değişken 12.055 8.302 9.380 17.668 7.375 5.948 6.989 13.172 8,0 4,3 4,2 7,5

Dövize Endeksli 19.772 17.877 9.441 6.795 12.097 12.807 7.035 5.066 13,2 9,2 4,2 2,9Sabit 466 0 0 0 285 0 0 0 0,3 0,0 0,0 0,0Değişken 19.307 17.877 9.441 6.795 11.812 12.807 7.035 5.066 12,9 9,2 4,2 2,9

KAMU 79.107 92.626 83.335 79.026 48.398 66.359 62.093 58.918 52,8 47,7 37,1 33,7TL 58.560 76.851 72.557 70.807 35.828 55.057 54.062 52.789 39,1 39,5 32,3 30,2

Sabit 3.058 6.703 11.130 11.370 1.871 4.802 8.293 8.477 2,0 3,4 5,0 4,8Değişken 55.502 70.147 61.427 59.436 33.956 50.255 45.769 44.313 37,0 36,1 27,4 25,3

Döviz Cinsi 8.595 5.082 5.224 5.311 5.258 3.641 3.893 3.960 5,7 2,6 2,3 2,3Sabit 586 236 1.811 1.783 359 169 1.349 1.330 0,4 0,1 0,8 0,8Değişken 8.009 4.846 3.413 3.528 4.900 3.472 2.543 2.630 5,3 2,5 1,5 1,5


PİYASA 70.763 101.760 141.148 155.773 43.293 72.903 105.169 116.136 47,2 52,3 62,9 66,3TL 43.134 74.939 112.463 125.998 26.389 53.687 83.797 93.937 28,8 38,6 50,1 53,7

Sabit 34.517 61.911 83.800 87.344 21.118 44.354 62.439 65.119 23,0 31,8 37,3 37,2Değişken 8.616 13.028 28.663 38.654 5.272 9.333 21.357 28.819 5,7 6,7 12,8 16,5

Döviz Cinsi 19.809 19.638 24.797 25.888 12.119 14.069 18.476 19.300 13,2 10,1 11,0 11,0Sabit 15.762 16.182 18.831 11.748 9.643 11.593 14.031 8.758 10,5 8,3 8,4 5,0Değişken 4.047 3.456 5.966 14.140 2.476 2.476 4.446 10.542 2,7 1,8 2,7 6,0


DIŞ BORÇ STOKU 92.837 88.507 91.989 88.805 56.799 63.408 68.541 66.208 100,0 100,0 100,0 100,0

Sabit 54.808 53.244 54.756 54.006 33.532 38.145 40.799 40.264 59,0 60,2 59,5 60,8

Değişken 38.030 35.263 37.233 34.800 23.267 25.263 27.742 25.945 41,0 39,8 40,5 39,2

ABD Doları 37.329 35.841 38.992 41.709 22.838 25.677 29.053 31.096 40,2 40,5 42,4 47,0

Japon Yeni 7.159 5.222 3.854 3.441 4.380 3.741 2.872 2.566 7,7 5,9 4,2 3,9

Euro 24.326 23.297 23.632 20.374 14.883 16.690 17.608 15.190 26,2 26,3 25,7 22,9

SDR 22.801 23.365 24.765 22.620 13.950 16.739 18.452 16.864 24,6 26,4 26,9 25,5

Diğer 1.221 782 745 661 747 560 555 493 1,3 0,9 0,8 0,7

ABD Dolar Kuru 1.634.501 1.395.835 1.342.100 1,3413(Dönem sonu Döviz Alış)Dolar/Euro Parite 1,04220 1,25020 1,36110 1,2053Dolar/SDR Paritesi 1,35476 1,48058 1,54820 1,45904

(*) Geçici

Milyon YTL Milyon Dolar %

85

Tablo 54: Konsolide Bütçe Borç Stokunun Alacaklılara Göre Dağılımı (*) Milyon YTL

2001 2002 2003 2004 2005 Haz.TOPLAM BORÇ 177.903 242.707 282.894 316.471 323.604İÇ BORÇ 122.157 149.870 194.387 224.483 234.799

Piyasa 41.522 70.763 101.760 141.148 155.773Kamu 80.635 79.107 92.626 83.335 79.026

DIŞ BORÇ 55.746 92.837 88.507 91.989 88.805Kredi 26.757 55.037 51.039 52.139 48.300

Uluslararası Kuruluşlar 9.170 33.695 32.838 35.249 32.914 - IMF 653 22.787 23.355 24.755 22.610 - Diğer 8.517 10.908 9.483 10.493 10.303

Hükümet Kuruluşları 9.172 11.089 9.665 8.770 7.700Ticari Bankalar 8.414 10.252 8.537 8.120 7.686

Tahvil 28.990 37.801 37.468 39.850 40.505

Milyon ABD Doları2001 2002 2003 2004 2005 Haz.

TOPLAM BORÇ 123.581 148.490 202.670 235.803 241.261

İÇ BORÇ 84.857 91.691 139.262 167.262 175.053Piyasa 28.843 43.293 72.903 105.169 116.136Kamu 56.014 48.398 66.359 62.093 58.918

DIŞ BORÇ 38.724 56.799 63.408 68.541 66.208Kredi 18.587 33.672 36.565 38.849 36.010

Uluslararası Kuruluşlar 6.370 20.615 23.525 26.264 24.539 - IMF 454 13.941 16.732 18.445 16.857 - Diğer 5.916 6.674 6.793 7.819 7.682

Hükümet Kuruluşları 6.372 6.784 6.924 6.535 5.741Ticari Bankalar 5.845 6.272 6.116 6.050 5.731

Tahvil 20.138 23.127 26.843 29.692 30.198

Yüzde2001 2002 2003 2004 2005 Haz.

TOPLAM BORÇ 100 100 100 100 100

İÇ BORÇ 68,7 61,7 68,7 70,9 72,6Piyasa 23,3 29,2 36,0 44,6 48,1Kamu 45,3 32,6 32,7 26,3 24,4

DIŞ BORÇ 31,3 38,3 31,3 29,1 27,4Kredi 15,0 22,7 18,0 16,5 14,9

Uluslararası Kuruluşlar 5,2 13,9 11,6 11,1 10,2 - IMF 0,4 9,4 8,3 7,8 7,0 - Diğer 4,8 4,5 3,4 3,3 3,2

Hükümet Kuruluşları 5,2 4,6 3,4 2,8 2,4Ticari Bankalar 4,7 4,2 3,0 2,6 2,4

Tahvil 16,3 15,6 13,2 12,6 12,5

% GSMH2001 2002 2003 2004 2005 Haz.

TOPLAM BORÇ 100,8 88,2 79,3 73,8 ..

İÇ BORÇ 69,2 54,5 54,5 52,3 ..

Piyasa 23,5 25,7 28,5 32,9 ..Kamu 45,7 28,8 26,0 19,4 ..

DIŞ BORÇ 31,6 33,8 24,8 21,4 ..

Kredi 15,2 20,0 14,3 12,2 ..Uluslararası Kuruluşlar 5,2 12,3 9,2 8,2 ..

- IMF 0,4 8,3 6,5 5,8 .. - Diğer 4,8 4,0 2,7 2,4 ..

Hükümet Kuruluşları 5,2 4,0 2,7 2,0 ..Ticari Bankalar 4,8 3,7 2,4 1,9 ..

Tahvil 16,4 13,7 10,5 9,3 .. (*) Geçici

86

Tablo 55: Yıllar İtibariyle İç Borç Stoku (*)

(Bin YTL) 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 HaziranTOPLAM İÇ BORÇ 57.180 97.648 194.237 357.347 799.309 1.361.007 3.148.985 6.283.425 11.612.885 22.920.145 36.420.620 122.157.260 149.869.691 194.386.700 224.482.922 234.798.690

KAĞIDA BAĞLANAN 27.991 51.663 128.634 254.993 543.614 1.143.067 2.777.992 5.945.802 11.612.885 22.920.145 36.420.620 122.157.260 149.869.691 194.386.700 224.482.922 234.798.690NAKİT 24.270 42.155 83.335 137.389 338.266 733.254 1.923.829 4.642.884 9.511.785 20.197.511 29.422.612 57.879.907 89.270.971 130.483.974 165.579.168 179.094.873

TAHVİL 18.801 23.896 41.088 72.901 34.036 220.955 603.485 2.267.893 3.815.843 16.960.758 27.373.224 40.226.736 52.251.115 105.841.900 135.306.946 148.983.331BONO 5.469 18.258 42.247 64.488 304.230 512.299 1.320.344 2.374.991 5.695.942 3.236.754 2.049.388 17.653.172 37.019.856 24.642.074 30.272.223 30.111.542

NAKİT DIŞI 3.721 9.508 45.300 117.604 205.348 409.814 854.163 1.302.918 2.101.100 2.722.634 6.998.008 64.277.352 60.598.720 63.902.726 58.903.754 55.703.817TAHVİL 3.721 9.508 45.300 117.604 205.348 290.814 646.669 1.302.918 1.956.137 2.722.634 6.989.713 61.901.190 60.598.720 63.131.726 58.903.754 55.703.817BONO 0 0 0 0 0 119.000 207.495 0 144.964 0 8.295 2.376.162 0 771.000 0 0

KAĞIDA BAĞLANMAYAN 29.189 45.985 65.602 102.354 255.695 217.940 370.993 337.623 0 0 0 0 0 0 0 0KONSOLİDE BORÇLAR 26.319 32.396 34.602 31.933 133.417 25.940 40 0 0 0 0 0 0 0 0 0KISA VADELİ AVANS 2.870 13.589 31.000 70.421 122.278 192.000 370.953 337.623 0 0 0 0 0 0 0 0

TOPLAM İÇ BORÇ / GSMH (%) 14,4 15,4 17,6 17,9 20,6 17,3 21,0 21,4 21,7 29,3 29,0 69,2 54,5 54,5 52,3 ..

(*) Geçici

87

Tablo 56: Borçluya Göre Dış Borç Stoku (Milyon Dolar) (*) 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Ç1

DIŞ BORÇ STOKU 52.286 53.539 58.595 70.509 68.704 75.826 79.330 84.191 96.388 102.987 118.568 113.658 130.219 145.367 161.846 159.999 KISA VADELİ DIŞ BORÇLAR (1) 9.500 9.117 12.660 18.473 11.187 15.500 17.072 17.691 20.774 22.921 28.301 16.403 16.424 23.013 31.940 32.325 ORTA - UZUN VADELİ DIŞ BORÇLAR 42.786 44.422 45.935 52.036 57.517 60.326 62.258 66.500 75.614 80.066 90.267 97.255 113.795 122.354 129.906 127.674

KISA VADELİ DIŞ BORÇLAR 9.500 9.117 12.660 18.473 11.187 15.500 17.072 17.691 20.774 22.921 28.301 16.403 16.424 23.013 31.940 32.325 GENEL HÜKÜMET - - - - - - - 54 - - 1.000 - - - - - TCMB 855 557 572 667 828 993 984 889 905 686 653 752 1.655 2.860 3.287 3.110

TCMB KREDİLERİ 160 4 3 1 5 20 42 30 7 6 26 20 15 11 1 2 KREDİ MEKTUPLU DTH 695 553 569 666 823 973 942 859 898 680 627 732 1.640 2.849 3.286 3.108

TİCARİ BANKALAR 5.373 5.216 7.157 11.127 4.684 6.659 8.419 8.503 11.159 13.172 16.900 7.997 6.344 9.692 13.801 14.072 DİĞER SEKTÖRLER 3.272 3.344 4.931 6.679 5.675 7.848 7.669 8.245 8.710 9.063 9.748 7.654 8.425 10.461 14.852 15.143

ORTA - UZUN VADELİ DIŞ BORÇLAR 42.786 44.422 45.935 52.036 57.517 60.326 62.258 66.500 75.614 80.066 90.267 97.255 113.795 122.354 129.906 127.674 TOPLAM KAMU 33.170 34.912 36.074 39.572 41.704 41.630 40.136 38.820 39.861 42.387 47.685 46.176 63.707 69.643 73.857 73.254

GENEL HÜKÜMET 28.037 29.607 30.963 34.232 36.859 37.540 36.262 34.716 35.658 37.648 42.462 41.232 59.150 65.532 70.325 70.242 MERKEZİ İDARELER 26.028 27.274 28.378 31.411 33.369 33.750 32.364 31.454 32.367 34.604 39.535 38.759 56.824 63.423 68.546 68.577

Konsolide Bütçe 26.028 27.274 28.378 31.311 33.269 33.655 32.279 31.379 32.302 34.549 39.490 38.724 56.799 63.408 68.541 68.577 Özel Bütçe - - - 100 100 95 85 75 65 55 45 35 25 15 5 -

YEREL YÖNETİMLER 911 1.181 1.628 2.005 2.616 2.712 2.756 2.405 2.568 2.402 2.306 1.834 1.594 1.480 1.286 1.193 FONLAR 1.095 1.142 934 783 839 1.054 1.126 846 709 591 549 522 621 534 418 399 ÜNİVERSİTELER 3 10 22 33 35 24 16 11 14 8 6 22 25 28 24 22 ÖZERK KURULUŞLAR - - - - - - - - - 44 66 94 85 67 52 50

DİĞER KAMU SEKTÖRÜ (2) 1.301 1.725 1.854 1.836 1.519 1.342 1.235 1.382 1.338 1.618 1.717 1.504 996 796 688 284 KİTLER 3.831 3.580 3.257 3.504 3.326 2.748 2.639 2.723 2.865 3.121 3.506 3.441 3.562 3.316 2.844 2.728

TCMB 7.479 6.650 6.150 6.618 8.941 11.170 11.389 10.868 12.073 10.312 13.429 23.591 20.340 21.504 18.114 16.280 TCMB Kredileri 1.224 937 379 336 633 773 669 601 392 396 3.705 13.643 8.068 7.272 2.995 1.922 Kredi Mektuplu DTH 6.255 5.713 5.771 6.282 8.308 10.397 10.720 10.267 11.681 9.916 9.724 9.948 12.272 14.232 15.119 14.358

ÖZEL (3) 2.137 2.860 3.712 5.846 6.872 7.526 10.733 16.812 23.680 27.367 29.153 27.488 29.748 31.206 37.935 38.141 FİNANSAL 939 1.168 1.137 1.758 1.657 1.890 3.354 5.535 6.879 7.482 7.581 4.789 4.590 4.923 7.729 8.208

Bankalar 907 1.100 1.005 1.294 1.062 1.126 2.270 3.757 4.274 4.768 4.550 3.211 3.016 3.081 5.392 5.632 Bankacılık Dışı 32 68 132 464 595 764 1.084 1.778 2.605 2.713 3.032 1.578 1.574 1.842 2.337 2.576

FİNANSAL OLMAYAN 1.198 1.692 2.575 4.087 5.215 5.636 7.379 11.277 16.801 19.885 21.571 22.699 25.158 26.283 30.206 29.933 Toplam Dış Borç Stoku/GSMH 34,3 35,2 36,5 39,0 52,6 44,2 43,2 43,8 46,7 55,6 59,3 78,0 72,0 60,8 54,0 ..Kısa Vadeli Dış Borç Stoku/GSMH 6,2 6,0 7,9 10,2 8,6 9,0 9,3 9,2 10,1 12,3 14,1 11,4 9,0 9,6 10,7 ..Orta-Uzun Vadeli Dış Borç Stoku/GSMH 28,1 29,2 28,6 28,8 44,1 35,1 33,8 34,4 36,9 43,0 44,9 67,7 62,4 51,4 43,4 ..

(3) 01.10.2001 tarihinden itibaren TCMB tarafından izlenmektedir.(4) Borçlu kuruluşların kurumsal sınıflaması 1.1.2005 tarihinden itibaren Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'na göre yeniden düzenlenmiştir. Bu çerçevede hazırlanan borçluya göre dış borç stoku tablosu Hazine Müsteşarlığı internet sayfasında yayınlanmaktadır.

(2) Kamu mevduat bankaları & kamuya ait yatırım ve kalkınma bankaları

Kaynak: Hazine, TCMB(*) Geçici(1) Kaynak: TCMB

88

Tablo 57: Alacaklıya Göre Dış Borç Stoku (Milyon Dolar) (*)

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Ç1

DIŞ BORÇ STOKU 52.286 53.539 58.595 70.509 68.704 75.826 79.330 84.191 96.388 102.987 118.568 113.658 130.219 145.367 161.846 159.999KISA VADELİ DIŞ BORÇLAR(1) 9.500 9.117 12.660 18.473 11.187 15.500 17.072 17.691 20.774 22.921 28.301 16.403 16.424 23.013 31.940 32.325ORTA - UZUN VADELİ DIŞ BORÇLAR 42.786 44.422 45.935 52.036 57.517 60.326 62.258 66.500 75.614 80.066 90.267 97.255 113.795 122.354 129.906 127.674

KISA VADELİ DIŞ BORÇLAR(2) 9.500 9.117 12.660 18.473 11.187 15.500 17.072 17.691 20.774 22.921 28.301 16.403 16.424 23.013 31.940 32.325TİCARİ BANKA KREDİLERİ 5.469 4.668 6.808 10.054 3.374 5.503 6.493 8.160 9.935 11.540 17.306 7.775 5.187 8.260 12.029 12.747ÖZEL KESİM KREDİLERİ 4.031 4.449 5.852 8.419 7.813 9.997 10.579 9.531 10.839 11.381 10.995 8.628 11.237 14.753 19.911 19.578

ORTA - UZUN VADELİ DIŞ BORÇLAR 42.786 44.422 45.935 52.036 57.517 60.326 62.258 66.500 75.614 80.066 90.267 97.255 113.795 122.354 129.906 127.674RESMİ KREDİTÖRLER 19.752 20.603 19.538 18.997 20.224 20.191 18.529 17.049 17.695 16.948 20.139 30.606 40.070 42.620 40.925 38.652

HÜKÜMET KURULUŞLARI 9.828 10.307 9.818 9.580 10.418 10.250 9.686 8.995 9.697 9.140 8.705 8.581 9.313 9.460 8.776 8.254ULUSLARARASI KURULUŞLAR 9.924 10.297 9.720 9.417 9.806 9.941 8.842 8.054 7.999 7.808 11.434 22.025 30.757 33.160 32.149 30.398

ÖZEL KREDİTÖRLER 23.034 23.819 26.398 33.038 37.293 40.134 43.729 49.451 57.918 63.118 70.127 66.649 73.725 79.734 88.981 89.023BORÇ 19.814 19.715 19.257 22.023 25.347 27.336 30.648 35.720 43.884 46.380 48.279 45.588 50.078 52.543 58.940 58.215

TİCARİ BANKALAR 9.368 9.673 9.400 10.795 11.884 12.184 14.734 18.387 22.145 24.483 27.383 27.508 28.576 29.073 33.370 33.047BANKACILIK DIŞI FİNANSMAN KURULUŞLARI 2.768 2.649 2.464 3.039 3.033 2.636 2.927 4.490 6.040 6.985 5.602 3.371 3.291 2.982 2.872 2.946PARASAL OLMAYAN KURULUŞLAR 1.390 1.653 1.594 1.744 1.801 1.664 1.788 1.877 2.982 3.980 4.280 3.941 4.758 4.537 4.620 4.612KIYI BANKALARI 0 0 5 136 294 441 468 688 1.010 990 1.203 731 1.082 1.623 2.921 3.216ÖZEL YATIRIM VE KALKINMA BANKALARI 22 16 12 18 18 6 4 3 17 18 78 81 92 88 29 29DRESDNER 6.255 5.713 5.771 6.282 8.308 10.397 10.720 10.267 11.681 9.916 9.724 9.948 12.272 14.232 15.119 14.358NGTA 12 11 10 8 9 9 8 8 8 8 8 8 8 9 9 9

TAHVIL 3.220 4.104 7.141 11.015 11.946 12.799 13.081 13.731 14.035 16.738 21.849 21.061 23.646 27.191 30.040 30.807Toplam Dış Borç Stoku/GSMH 34,3 35,2 36,5 39,0 52,6 44,2 43,2 43,8 46,7 55,6 59,3 78,0 72,0 60,8 54,0 ..Kısa Vadeli Dış Borç Stoku/GSMH 6,2 6,0 7,9 10,2 8,6 9,0 9,3 9,2 10,1 12,3 14,1 11,4 9,0 9,6 10,7 ..Orta-Uzun Vadeli Dış Borç Stoku/GSMH 28,1 29,2 28,6 28,8 44,1 35,1 33,8 34,4 36,9 43,0 44,9 67,7 62,4 51,4 43,4 ..

Kaynak: Hazine, TCMB(*) Geçici(1) Kaynak: TCMB.

89

Tablo 58: Dış Borç Tahvil Stoku (Milyon Dolar) (*)

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Ç1

GENEL TOPLAM 3.220 4.104 7.141 11.015 11.946 12.799 13.081 13.731 14.035 16.738 21.849 21.061 23.646 27.191 30.040 30.807KONSOLİDE BÜTÇE 2.145 2.869 5.275 9.016 10.035 11.245 11.896 12.657 13.251 15.906 20.903 20.138 23.127 26.843 29.692 30.807

EURO TAHVİL 2.145 2.869 3.660 5.102 4.947 6.311 7.110 8.708 9.458 10.763 12.137 12.047 12.601 13.348 13.839 12.981GLOBAL TAHVİL 0 0 0 0 0 0 0 0 199 1.866 5.443 6.182 8.807 12.700 15.853 17.826SAMURAI TAHVİL 0 0 1.365 3.664 4.838 4.685 4.536 3.699 3.345 3.277 3.323 1.909 1.719 795 0 0YANKEE TAHVİL 0 0 250 250 250 250 250 250 250 0 0 0 0 0 0 0

YEREL YÖNETİMLER 5 117 635 648 730 612 471 0 0 0 0 0 0 0 0 0EURO TAHVİL 5 63 93 87 97 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0SAMURAI TAHVİL 0 16 505 562 633 612 471 0 0 0 0 0 0 0 0 0BULLDOG TAHVİL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0YANKEE TAHVİL 0 38 38 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

KİT'LER (3) 140 140 34,5 22,5 14,5 3 3 376 393 358 328 311 156 0 0 0EURO TAHVİL 140 140 34,5 22,5 14,5 3 3 376 393 358 328 311 156 0 0 0

DİĞER KAMU SEKTÖRÜ(1) 784 810 996 1016 882 663 406 521 286 424 572 573 349 348 348 0EURO TAHVİL 233 232 224 345 230 130 104 251 199 424 572 573 349 348 348 0SAMURAI TAHVİL 551 579 772 670 652 533 302 270 87 0 0 0 0 0 0 0

ÖZEL SEKTÖR (2) 146,2 167,4 200,0 313,1 284,9 275,4 305 177 104 50 45 39 15 0 0 0Toplam Dış Borç Tahvil Stoku/GSMH 2,1 2,7 4,4 6,1 9,2 7,5 7,1 7,1 6,8 9,0 11,0 14,8 13,1 11,5 10,0 ..

Kaynak: Hazine

(3) Kamu Mevduat Bankaları(2) 01.10.2001 tarihinden itibaren TCMB tarafından izlenmektedir.

(*) Geçici(1) T.Kalkınma Bankası, T.İhracat Kredi Bankası

90

Tablo 59: Dış Borçların Döviz Kompozisyonu ve Kur Etkisi (Milyon Dolar) (*)

A B C A B C A B C A B C A B C A B C A B C A B C A B CUSD 9.967 9.967 0 10.900 10.900 0 12.412 12.412 0 15.282 15.282 0 19.319 19.319 0 10.424 10.424 0 9.954 9.954 0 13.372 13.372 0 19.965 19.965 0DEM 5.416 4.703 -713 5.072 5.446 374 6.375 5.461 -914 4.650 4.265 -385 3.909 3.740 -169 414 490 76 0 0 0 0 0 0 0 0 0EUR/ECU 1 1 0 1 1 0 2 2 0 1.381 1.267 -114 3.659 3.501 -158 4.961 5.870 909 5.815 6.975 1.160 8.908 9.698 790 11.123 10.588 -535

SDR 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0CHF 235 219 -16 236 252 16 223 190 -33 158 153 -5 131 128 -3 100 120 20 136 152 16 181 199 18 225 213 -12GBP 228 224 -4 231 234 3 207 200 -7 208 191 -17 255 249 -6 194 215 21 208 231 23 322 348 26 409 401 -8JPY 249 223 -26 338 381 43 512 576 64 541 490 -51 379 326 -53 232 254 22 281 313 32 193 199 6 173 167 -6FRF 248 217 -31 226 243 17 249 213 -36 227 208 -19 200 191 -9 23 27 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0NLG 223 193 -30 195 209 14 289 248 -41 183 168 -15 191 183 -8 21 25 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0DİĞER (USD) 505 505 0 492 492 0 505 505 0 291 291 0 258 258 0 34 34 0 30 30 0 37 37 0 45 45 0TOPLAM 17.072 16.252 -820 17.691 18.157 466 20.774 19.808 -966 22.921 22.316 -605 28.301 27.896 -405 16.403 17.459 1.056 16.424 17.655 1.231 23.013 23.853 840 31.940 31.378 -562

A B C A B C A B C A B C A B C A B C A B C A B C A B CUSD 19.911 19.911 0 28.127 28.127 0 34.226 34.226 0 39.042 39.042 0 45.059 45.059 0 46.906 46.906 0 51.052 51.052 0 53.194 53.194 0 59.714 59.714 0DEM 20.582 17.872 -2.709 23.611 25.331 1.720 27.553 23.615 -3.938 22.926 21.037 -1.889 19.241 18.402 -839 412 485 73 0 0 0 0 0 0 0 0 0EUR/ECU 1.549 1.380 -169 1.355 1.471 116 1.478 1.262 -216 5.803 5.324 -479 11.178 10.694 -485 29.229 34.581 5.352 34.048 40.845 6.797 39.254 42.735 3.482 43.609 41.510 -2.099

SDR 672 632 -40 603 628 25 394 384 -10 899 854 -45 4.186 4.033 -153 14.106 15.228 1.122 22.018 24.062 2.045 24.012 25.108 1.097 21.447 20.911 -536CHF 1.156 1.075 -81 1.004 1.068 64 982 840 -142 800 778 -22 652 637 -15 586 706 120 575 643 68 687 756 69 823 779 -44GBP 646 634 -12 591 595 5 614 593 -20 598 548 -50 554 541 -13 515 571 56 559 617 59 364 394 30 302 297 -5JPY 10.980 9.830 -1.150 8.640 9.723 1.083 7.497 8.441 944 7.468 6.764 -703 7.068 6.091 -977 4.944 5.427 484 5.030 5.609 579 4.322 4.456 134 3.270 3.159 -111FRF 1.129 988 -140 979 1.049 70 1.124 962 -162 954 876 -79 814 779 -35 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0NLG 678 586 -92 624 670 47 674 577 -97 531 487 -44 456 437 -19 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0DİĞER (USD) 4.956 4.541 -415 967 1.016 49 1.072 989 -83 1.045 999 -46 1.057 1.035 -22 559 587 29 514 530 16 521 528 8 741 739 -2TOPLAM 62.257 57.449 -4.808 66.500 69.679 3.179 75.614 71.890 -3.724 80.066 76.709 -3.357 90.267 87.708 -2.559 97.256 104.491 7.235 113.795 123.358 9.563 122.353 127.172 4.819 129.906 127.109 -2.797

A B C A B C A B C A B C A B C A B C A B C A B C A B CUSD 29.878 29.878 0 39.027 39.027 0 46.638 46.638 0 54.324 54.324 0 64.378 64.378 0 57.330 57.330 0 61.006 61.006 0 66.566 66.566 0 79.679 79.679 0DEM 25.998 22.575 -3.422 28.683 30.777 2.094 33.928 29.076 -4.852 27.576 25.303 -2.274 23.150 22.142 -1.008 826 975 149 0 0 0 0 0 0 0 0 0EUR/ECU 1.550 1.381 -170 1.356 1.472 116 1.480 1.264 -216 7.184 6.591 -593 14.837 14.194 -643 34.190 40.450 6.260 39.863 47.819 7.957 48.162 52.433 4.271 54.732 52.098 -2.635

SDR 672 632 -40 603 628 25 394 384 -10 899 854 -45 4.186 4.033 -153 14.106 15.228 1.122 22.018 24.062 2.045 24.012 25.108 1.097 21.447 20.911 -536CHF 1.391 1.294 -97 1.240 1.319 80 1.205 1.030 -175 958 931 -27 783 766 -18 686 826 140 711 795 84 868 955 87 1.048 992 -56GBP 874 857 -16 822 829 8 821 794 -27 806 739 -67 809 790 -19 709 786 77 767 848 81 686 742 56 711 697 -14JPY 11.229 10.053 -1.176 8.978 10.104 1.126 8.009 9.018 1.008 8.009 7.255 -754 7.447 6.417 -1.030 5.176 5.682 506 5.311 5.922 611 4.515 4.655 140 3.443 3.326 -117FRF 1.377 1.206 -171 1.205 1.292 87 1.373 1.175 -197 1.181 1.084 -98 1.014 970 -44 23 27 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0NLG 901 779 -122 819 879 61 963 824 -138 714 655 -58 647 620 -27 21 25 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0DİĞER (USD) 5.461 5.046 -415 1.459 1.508 49 1.577 1.494 -83 1.336 1.290 -46 1.315 1.293 -22 593 621 29 544 560 16 558 565 8 786 784 -2TOPLAM 79.329 73.701 -5.629 84.191 87.836 3.645 96.388 91.697 -4.691 102.987 99.025 -3.962 118.568 115.603 -2.964 113.659 121.950 8.291 130.219 141.013 10.794 145.366 151.025 5.659 161.846 158.487 -3.359

2004-2005 Ç1

2004-2005 Ç1

2004-2005 Q1

2002-2003

2003-2004

KISA VADELİ DIŞ BORÇLAR

1996-1997 1997-1998 1998-1999 1999-2000 2000-2001 2001-2002 2002-2003

2002-2003

2003-2004

ORTA - UZUN VADELİ DIŞ BORÇLAR

1996-1997 1997-1998 1998-1999 1999-2000 2000-2001 2001-2002

A = Dönem sonu kuru ile Dolar karşılığı B = Sonraki dönem sonu kuru ile Dolar karşılığı

2003-2004

TOPLAM

1996-1997 1997-1998 1998-1999 1999-2000 2000-2001 2001-2002

Kaynak: HM, TCMB

C = (B-A) Kur Farkı

(*) Geçici

91

Tablo 60: Hazine Garantili Dış Borç Stoku (Milyon Dolar) BORÇLUNUN ADI 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996MERKEZİ İDARELER 0 0 0 100 100 95 85ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI 0 0 0 100 100 95 85KİTLER 3.488 3.301 3.021 3.222 3.126 2.704 2.605ASİL ÇELİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 3 4 4 3 3 2 2BOTAŞ - BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 248 174 202 240 232 167 123ÇİTOSAN - TÜRKİYE ÇİMENTO VE TOPRAK SANAYİİ TAŞ 2 11 9 0 0 0 0DİVRİĞİ HEKİMHAN MADENLERİ T.A.Ş. 0 0 0 0 0 0 0EBK - ET VE BALIK ÜRÜNLERİ AŞ 0 0 0 50 50 0 0EREĞLİ DEMİR VE ÇELİK FABRİKALARI A.Ş. 10 79 136 231 326 318 291ETİBANK A.Ş. 1 0 0 0 0 0 0EÜAŞ-ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 981 1.081 1.068 886 781 725 737İSDEMİR - İSKENDERUN DEMİR VE ÇELİK FABRİKALARI 11 14 14 13 12 11 9PETKİM - PETROKİMYA HOLDİNG A.Ş. 17 15 32 32 26 22 7PETLAS LASTİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 35 35 21 5 3 0 0PTT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 314 224 142 101 65 38 1SEKA - TÜRKİYE SELÜLOZ VE KAĞIT FABRİKALARI 7 0 0 0 0 0 0SİVAS DEÇOKO 28 25 17 12 6 2 0SÜMER HOLDİNG A.Ş 0 1 1 0 0 0 0TAKSAN TAKIM TEZGAHLARI SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 8 5 2 0 0 0 0TCDD - TC DEVLET DEMİRYOLLARI 107 137 133 148 198 169 115TDÇİ - TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ 159 111 130 90 50 0 0TDİ - TÜRKİYE DENİZCİLİK İŞLETMELERİ AŞ 7 5 2 1 0 0 0TEAŞ - TÜRKİYE ELEKTRİK ÜRETİM-İLETİM AŞ 758 591 435 356 335 324 309TEİAŞ-TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. 17 35 36 35 44 40 32TELEKOM - TÜRK TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. 0 0 0 0 0 0 6TEMSAN TÜRKİYE ELEKTRO MEKANİK SANAYİ A.Ş. 1 1 0 0 0 0 0TESTAŞ - ELEKTRONİK SANAYİ AŞ 5 4 3 1 0 0 0THY - TÜRK HAVA YOLLARI AO 333 364 322 496 556 502 564TİGEM - TARIM İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2 1 1 0 0 0 0TKİ - TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ 44 33 19 6 0 0 5TMO - TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ 224 171 23 189 130 2 0TPAO - TÜRKİYE PETROLLERİ A.O. 38 35 30 27 25 21 16TÜDEMSAŞ - TÜRKİYE DEMİRYOLU MAKİNALARI SAN. A.Ş. 0 1 2 2 1 1 1TÜGSAŞ - TÜRKİYE GÜBRE SANAYİİ A.Ş. 19 6 34 32 25 31 40TÜMOSAN-T. MOTOR SAN. VE TİCARET A.Ş. 12 13 4 1 0 0 0TÜPRAŞ - TÜRKİYE PETROL RAFİNERİLERİ A.Ş. 76 106 180 180 202 324 347TÜRKİYE GEMİ SANAYİ 17 13 10 6 3 0 0TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. 5 4 2 72 46 5 3YEM SANAYİ T.A.Ş. 0 0 6 5 5 0 0YEREL YÖNETİMLER 892 1.058 925 1.229 1.752 1.987 2.166ASAT - ANTALYA BELEDİYESİ SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 0 0 0 0 0 9ASKİ- ANKARA SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 2 8 13 19 25 72BUSKİ - BURSA SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 0 0 1 4 11 22EGO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (ANKARA) 178 224 191 258 373 394 366ESHOT GENEL MUDURLUGU (IZMIR) 0 0 0 0 17 17 11GASKİ - GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BEL.SU VE KAN.İD.GN.MD. 0 0 0 0 17 20 16İGDAŞ-İSTANBUL GAZ DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 67 207 184 159 134 90 67İSKİ - İSTANBUL SU VE KANALİZASYON İDARESİ 136 162 157 190 221 215 211İZGAZ - İZMİT GAZ DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 0 0 0 0 0 41 64İZSU-İZMİR SU VE KANALİZASYON İDARESİ 28 45 36 59 74 75 66ADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 0 0ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 0 0 227 343 431 481BURSA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 0 0 0 1 4 5GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 4 9İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 482 419 349 323 375 338 210İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 0 0 0 90 135 186İZMİT BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 0 0 0 84 171 337YOZGAT BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 14 31ALANYA BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 2 4FONLAR 1.095 1.142 910 738 769 952 1.126KAMU ORTAKLIĞI FONU 1.011 816 563 370 281 217 179SAVUNMA SANAYİİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME FONU 84 326 346 367 488 735 948BANKALAR 1.764 1.994 2.213 2.315 2.102 1.850 1.521T. İHRACAT KREDİ BANKASI AŞ 427 555 520 570 556 665 663T. KALKINMA BANKASI AŞ 593 720 855 860 846 587 408SYB - SINAİ YATIRIM BANKASI 64 75 88 86 79 68 46TSKB - T.SINAI KALKINMA BANKASI AŞ 536 512 489 551 532 456 349T.C. ZİRAAT BANKASI 141 129 261 248 89 75 54ÇUKOBİRLİK ÇUKUROVA PAMUK TARIM SATIŞ KOOPERATİFLERİ BİRLİĞİ 3 1 0 0 0 0 0ÖZERK KURULUŞLAR 0 0 0 0 0 0 0İSTANBUL OLİMPİYAT OYUNLARI HAZIRLIK VE DÜZENLEME KURULU 0 0 0 0 0 0 0ÜNİVERSİTELER 2 3 4 10 27 24 15ANADOLU ÜNİVERSİTESİ 1 2 2 1 4 3 2ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ 1 1 0 0 0 0 0GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 0 1 1 0 0 0 0İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 0 0 0 9 23 20 13KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ 0 0 1 0 0 0 0SELÇUK ÜNİVERSİTESİ 0 1 0 0 0 0 0GENEL TOPLAM 7.242 7.499 7.072 7.614 7.876 7.612 7.518

Toplam Stok/GSMH (%) 4,8 4,9 4,4 4,2 6,0 4,5 4,1

92

Hazine Garantili Dış Borç Stoku (Milyon Dolar)* (Devam)

BORÇLUNUN ADI 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Q1MERKEZİ İDARELER 75 65 55 45 35 25 15 5 0

ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI 75 65 55 45 35 25 15 5 0KİTLER 2.677 2.834 3.097 3.462 3.359 3.480 3.191 2.617 2.489

ASİL ÇELİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 1 1 0 0 0 0 0 0 0BOTAŞ - BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 125 128 161 496 615 552 341 133 109DİVRİĞİ HEKİMHAN MADENLERİ T.A.Ş. 1 1 1 1 1 0 0 0 0EREĞLİ DEMİR ÇELİK İŞLETMELERİ A.Ş. 230 208 159 117 85 65 44 21 15EÜAŞ-ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 707 751 620 748 704 1.150 1.307 1.151 1.092İSDEMİR - İSKENDERUN DEMİR VE ÇELİK FABRİKALARI 6 5 2 0 0 0 0 0 0PETKİM - PETROKİMYA HOLDİNG A.Ş. 4 2 0 0 0 0 0 0 0PTT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 0 0 0 0 0 0 0 0 0TCDD - TC DEVLET DEMİRYOLLARI 112 136 152 121 85 67 41 31 30TEAŞ - TÜRKİYE ELEKTRİK ÜRETİM-İLETİM AŞ 12 8 4 0 0 0 0 0 0TEİAŞ-TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. 294 283 253 216 183 152 131 136 144TELEKOM - TÜRK TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. 44 46 42 39 35 36 36 34 33THY - TÜRK HAVA YOLLARI AO 623 768 1.113 1.263 1.283 1.201 1.028 864 831TKİ - TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ 18 17 15 12 10 7 5 2 1TMO - TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ 150 150 282 173 83 0 0 0 0TPAO - TÜRKİYE PETROLLERİ A.O. 11 8 4 0 0 0 59 59 59TÜDEMSAŞ - TÜRKİYE DEMİRYOLU MAKİNALARI SAN. A.Ş. 0 0 0 0 0 0 0 0 0TÜGSAŞ - TÜRKİYE GÜBRE SANAYİİ A.Ş. 38 34 17 20 25 26 10 3 0TÜPRAŞ - TÜRKİYE PETROL RAFİNERİLERİ A.Ş. 298 288 270 257 249 224 188 183 173TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. 2 1 0 0 0 0 0 0 0

YEREL YÖNETİMLER 2.315 2.466 2.277 2.160 1.703 1.453 1.282 1.095 1.015ADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 47 79 127 300 241 173 152 130 119ADAPAZARI BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 35 97 74 38 30 36 35 28 22ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 466 323 238 166 125 87 66 47 37BURSA BÜYÜŞEHİR BELEDİYESİ 6 27 35 63 109 91 70 47 45ESKİŞEHİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 26 77 132 135GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI 6 4 1 0 0 0 0 0 0İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 187 170 176 186 148 123 108 89 86İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 322 379 364 302 223 166 131 96 79İZMİT BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 302 169 112 94 79 81 81 71 68ASAT - ANTALYA BELEDİYESİ SU VE KANALİZASYON İDARESİ 26 49 69 71 76 89 80 72 72ASKİ - ADANA BELEDİYESİ SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 0 5 9 18 31 35 55 52ASKİ - ANKARA SU VE KANALİZASYON İDARESİ 103 146 131 117 83 72 61 49 45BUSKİ - BURSA SU VE KANALİZASYON İDARESİ 38 63 72 72 66 65 76 80 75EGO 324 301 220 177 143 133 116 85 79ESHOT GENEL MUDURLUGU (IZMIR BUYUKSEHIR ELEDIYESI) 5 0 0 0 0 0 0 0 0GASKİ - GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BEL.SU VE KAN.İD.GN.MD. 21 111 141 139 34 25 15 7 7İSKİ - İSTANBUL SU VE KANALİZASYON İDARESİ 191 199 158 121 95 78 55 22 20İZSU - İZMİR SU VE KANALİZASYON İDARESİ 47 38 27 16 10 7 2 0 0İGDAŞ-İSTANBUL GAZ DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 47 37 20 9 0 0 0 0 0İZGAZ - İZMİT GAZ DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 89 109 72 54 38 32 28 22 17İSKENDERUN BELEDİYESİ 15 25 17 26 31 23 15 7 7YOZGAT BELEDİYESİ 24 21 14 10 7 5 2 0 0ALANYA BELEDİYESİ 3 2 1 0 0 0 0 0 0BAFRA BELEDİYESİ 0 23 36 18 8 3 0 0 0BANDIRMA BELEDİYESİ 0 0 17 29 27 22 17 13 12DALAMAN BELEDİYESİ 0 12 33 32 20 11 9 5 2DİDİM BELEDİYESİ 11 28 37 29 21 24 16 7 7FOÇA BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 4 6 7 6MENEMEN BELEDİYESİ 0 4 6 3 2 0 0 0 0MİLAS BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 0 6 11 10ÇEŞME VE ALAÇATI BELEDİYELER BİRLİĞİ 0 0 1 1 2 4 4 6 7MARİÇ-MARMARİS BELEDİYELER BİRLİĞİ 0 50 76 78 68 43 19 6 6

FONLAR 846 709 591 549 522 621 534 418 399KAMU ORTAKLIĞI FONU 107 39 0 0 0 0 0 0 0T.SAVUNMA SANAYİİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME FONU 739 670 591 549 522 621 534 418 399

BANKALAR 976 614 535 486 413 579 694 1.036 1.000T.C. ZİRAAT BANKASI 38 24 7 0 0 0 0 0 0T. İHRACAT KREDİ BANKASI AŞ 384 318 373 392 339 432 412 308 251T. KALKINMA BANKASI AŞ 350 163 57 31 17 19 14 10 8SYB - SINAİ YATIRIM BANKASI (**) 27 20 12 5 3 47 75 80 76TSKB - T.SINAI KALKINMA BANKASI AŞ 177 90 85 59 53 81 194 639 664

ÖZERK KURULUŞLAR 0 0 44 66 94 85 67 52 50İSTANBUL OLİMPİYAT OYUNLARI HAZIRLIK VE DÜZENLEME KURULU 0 0 44 66 94 85 67 52 50

ÜNİVERSİTELER 8 3 0 0 0 0 0 0 0ANADOLU ÜNİVERSİTESİ (ESKİŞEHİR) 1 1 0 0 0 0 0 0 0İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 6 2 0 0 0 0 0 0 0

GENEL TOPLAM 6.897 6.690 6.599 6.768 6.126 6.244 5.783 5.223 4.952

Toplam Stok/GSMH (%) 3,6 3,2 3,6 3,4 4,2 3,5 2,4 1,7 (*) Geçici

93

Tablo 61: Hazine Garantileri Nedeniyle Üstlenilen Ödemeler (Bin Dolar)*

BORÇLU KURULUŞ 1992 - 1996 1997 1998 1999 2000GENEL TOPLAM 4.604.267 1.742.749 1.244.882 1.131.602 1.127.929GARANTİLİ DIŞ BORÇ 2.203.238 1.031.494 1.182.882 939.788 862.001 BÜTÇE DIŞI FONLAR 282.676 101.606 89.581 69.222 13.384KAMU ORTAKLIĞI FONU 254.422 101.606 89.581 69.222 13.384SAVUNMA SANAYİİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME FONU 28.254 0 0 0 0 KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜLERİ 550.920 40.455 189.069 307.660 410.418BOTAŞ - BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 0 0 0 0 18.571EBK - ET VE BALIK ÜRÜNLERİ AŞ 52.645 0 0 0 0EÜAŞ-ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 0 0 0 76.215 177.132TCDD - TC DEVLET DEMİRYOLLARI 134.180 35.024 31.643 31.835 49.689TDÇİ - TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ 138.389 2.406 2.577 2.693 2.629TEİAŞ-TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. 0 0 0 29.445 56.997TESTAŞ - ELEKTRONİK SANAYİ AŞ 20.442 0 0 0 0TMO - TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ 183.903 0 154.849 165.250 105.400TPAO - TÜRKİYE PETROLLERİ A.O. 0 0 0 2.221 0TÜGSAŞ - TÜRKİYE GÜBRE SANAYİİ A.Ş. 15.681 3.024 0 0 0TÜRKİYE GEMİ SANAYİ 5.680 0 0 0 0 KAMUYA AİT YATIRIM VE KALKINMA BANKALARI 60.409 0 157.175 43.732 0T. KALKINMA BANKASI AŞ 60.409 0 157.175 43.732 0 MERKEZİ İDARELER 0 0 0 0 0ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI 0 0 0 0 0 ÖZERK KURULUŞLAR 0 0 0 0 0İSTANBUL OLİMPİYAT OYUNLARI HAZIRLIK VE DÜZENLEME KURULU 0 0 0 0 0 ÜNİVERSİTELER 13.121 3.622 3.132 1.611 156ANADOLU ÜNİVERSİTESİ 2.933 764 720 645 156İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 10.187 2.858 2.412 966 0 YEREL YÖNETİMLER 1.296.111 885.812 743.926 517.562 438.043ADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 0 4.876 6.606 16.509ADAPAZARI BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 682 2.502 38.299 36.934ALANYA BELEDİYESİ 243 1.195 1.171 1.090 893ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 370.314 566.371 184.911 101.642 84.741ASAT - ANTALYA BELEDİYESİ SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 0 0 0 7.039ASKİ- ANKARA SU VE KANALİZASYON İDARESİ 10.575 9.666 9.526 9.966 9.854BAFRA BELEDİYESİ 0 0 559 2.051 20.071BANDIRMA BELEDİYESİ 0 0 0 156 1.209BURSA BÜYÜŞEHİR BELEDİYESİ 0 0 0 0 0DALAMAN BELEDİYESİ 0 0 0 474 5.495DİDİM BELEDİYESİ 0 0 0 2.765 14.075EGO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (ANKARA) 203.206 86.114 85.197 68.134 38.772ESHOT GENEL MUDURLUGU (IZMIR) 9.569 6.532 4.357 0 0FOÇA BELEDİYESİ 0 0 0 0 0GASKİ - GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BEL.SU VE KAN.İD.GN.MD. 10.477 4.266 17.729 9.499 12.205GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 64 1.766 3.000 2.227 983İGDAŞ-İSTANBUL GAZ DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 259.302 15.537 16.680 13.995 4.745İSKENDERUN BELEDİYESİ 0 0 811 9.461 7.676İSKİ - İSTANBUL SU VE KANALİZASYON İDARESİ 156.145 43.533 45.613 42.439 25.933İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 207.372 20.684 26.112 34.644 0İZGAZ - İZMİT GAZ DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 1.256 1.117 12.145 31.337 15.236İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 15.311 56.734 107.772 80.685 101.537İZMİT BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 8.733 51.163 200.490 40.974 12.157İZSU-İZMİR SU VE KANALİZASYON İDARESİ 42.712 15.717 14.094 12.301 10.304MARİÇ-MARMARİS-İÇMELER-ARMUTLU BELEDİYE BİRLİĞİ 0 0 0 1.372 5.852MENEMEN BELEDİYESİ 0 0 0 1.469 2.002MİLAS BELEDİYESİ 0 0 0 0 0YOZGAT BELEDİYESİ 829 4.735 6.380 5.975 3.822GARANTİLİ İÇ BORÇ 2.401.029 711.255 62.000 51.400 17.700 BÜTÇE DIŞI FONLAR 2.401.029 711.255 62.000 51.400 17.700KAMU ORTAKLIĞI FONU 2.401.029 711.255 62.000 51.400 17.700YİD ÜRÜN SATIŞ GARANTİLERİ 0 0 0 140.415 248.229 YEREL YÖNETİMLER 0 0 0 140.415 248.229İZMİT BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 0 0 140.415 248.229

Üstlenilen Ödemeler/GSMH (%) 0,9 0,6 0,6 0,6

(*) Geçici

94

Hazine Garantileri Nedeniyle Üstlenilen Ödemeler (Bin Dolar)* (Devam)

BORÇLU KURULUŞ 2001 2002 2003 2004 2005 (Ç2) TOPLAMGENEL TOPLAM 1.307.744 1.100.613 671.661 447.785 177.743 13.556.976GARANTİLİ DIŞ BORÇ 1.101.323 887.913 477.654 299.698 112.572 9.098.563 BÜTÇE DIŞI FONLAR 0 0 0 0 0 556.469KAMU ORTAKLIĞI FONU 0 0 0 0 0 528.215SAVUNMA SANAYİİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME FONU 0 0 0 0 0 28.254 KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜLERİ 497.210 397.573 115.351 14.670 4.578 2.527.905BOTAŞ - BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 111.646 72.288 0 0 0 202.505EBK - ET VE BALIK ÜRÜNLERİ AŞ 0 0 0 0 0 52.645EÜAŞ-ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 183.334 130.895 26.681 0 0 594.258TCDD - TC DEVLET DEMİRYOLLARI 45.714 29.889 34.335 14.670 4.578 411.557TDÇİ - TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ 265 116 0 0 0 149.076TEİAŞ-TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. 55.242 66.267 54.336 0 0 262.287TESTAŞ - ELEKTRONİK SANAYİ AŞ 0 0 0 0 0 20.442TMO - TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ 101.008 98.118 0 0 0 808.528TPAO - TÜRKİYE PETROLLERİ A.O. 0 0 0 0 0 2.221TÜGSAŞ - TÜRKİYE GÜBRE SANAYİİ A.Ş. 0 0 0 0 0 18.706TÜRKİYE GEMİ SANAYİ 0 0 0 0 0 5.680 KAMUYA AİT YATIRIM VE KALKINMA BANKALARI 0 0 0 0 0 261.317T. KALKINMA BANKASI AŞ 0 0 0 0 0 261.317 MERKEZİ İDARELER 13.127 12.385 11.652 10.926 0 48.089ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI 13.127 12.385 11.652 10.926 0 48.089 ÖZERK KURULUŞLAR 2.660 24.961 31.741 20.904 0 80.267İSTANBUL OLİMPİYAT OYUNLARI HAZIRLIK VE DÜZENLEME KURULU 2.660 24.961 31.741 20.904 0 80.267 ÜNİVERSİTELER 0 0 0 0 0 21.642ANADOLU ÜNİVERSİTESİ 0 0 0 0 0 5.219İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 0 0 0 0 0 16.423 YEREL YÖNETİMLER 588.326 452.994 318.909 253.198 107.994 5.602.874ADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 89.652 87.947 25.909 24.762 12.772 269.034ADAPAZARI BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 8.754 8.430 9.495 10.023 5.102 120.221ALANYA BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 4.592ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 53.098 47.438 25.647 22.879 11.314 1.468.357ASAT - ANTALYA BELEDİYESİ SU VE KANALİZASYON İDARESİ 8.762 10.453 9.755 2.821 2.821 41.651ASKİ- ANKARA SU VE KANALİZASYON İDARESİ 11.961 15.433 20.210 0 0 97.192BAFRA BELEDİYESİ 11.419 5.238 2.540 0 0 41.877BANDIRMA BELEDİYESİ 5.217 6.647 6.339 4.516 1.419 25.504BURSA BÜYÜŞEHİR BELEDİYESİ 18.104 29.932 40.398 28.271 11.347 128.052DALAMAN BELEDİYESİ 12.655 12.348 4.347 4.676 2.515 42.511DİDİM BELEDİYESİ 11.483 9.984 9.404 9.164 1.094 57.969EGO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (ANKARA) 36.116 37.072 40.700 42.488 20.498 658.297ESHOT GENEL MUDURLUGU (IZMIR) 0 0 0 0 0 20.458FOÇA BELEDİYESİ 0 0 170 652 587 1.409GASKİ - GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BEL.SU VE KAN.İD.GN.MD. 111.361 10.980 10.481 9.701 0 196.700GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 304 0 0 0 0 8.345İGDAŞ-İSTANBUL GAZ DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 9.341 0 0 0 0 319.600İSKENDERUN BELEDİYESİ 6.599 9.329 9.619 8.657 4.249 56.401İSKİ - İSTANBUL SU VE KANALİZASYON İDARESİ 33.686 28.714 0 0 0 376.064İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 288.812İZGAZ - İZMİT GAZ DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 17.627 14.052 11.212 9.734 5.086 118.802İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 98.047 65.982 41.122 38.779 18.232 624.201İZMİT BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 14.467 15.223 17.279 18.072 8.730 387.288İZSU-İZMİR SU VE KANALİZASYON İDARESİ 3.655 4.640 4.844 2.544 0 110.811MARİÇ-MARMARİS-İÇMELER-ARMUTLU BELEDİYE BİRLİĞİ 20.719 28.067 25.758 13.425 1.088 96.280MENEMEN BELEDİYESİ 1.838 1.788 0 0 0 7.097MİLAS BELEDİYESİ 0 0 0 0 1.138 1.138YOZGAT BELEDİYESİ 3.461 3.296 3.680 2.033 0 34.210GARANTİLİ İÇ BORÇ 0 0 0 0 0 3.243.384 BÜTÇE DIŞI FONLAR 0 0 0 0 0 3.243.384KAMU ORTAKLIĞI FONU 0 0 0 0 0 3.243.384YİD ÜRÜN SATIŞ GARANTİLERİ 206.421 212.700 194.007 148.087 65.171 1.215.029 YEREL YÖNETİMLER 206.421 212.700 194.007 148.087 65.171 1.215.029İZMİT BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 206.421 212.700 194.007 148.087 65.171 1.215.029

Üstlenilen Ödemeler/GSMH (%) 0,9 0,6 0,3 0,1

95

Tablo 62: 2005 Haziran İtibariyle Hazine Alacak Stoku (Bin YTL)* VADESİ GEÇMİŞ

ALACAKLAR TOPLAMBORÇLU KURULUŞ ANAPARA DİĞER ToplamGENEL TOPLAM 36.307.438 34.122.004 1.340.008 35.462.013 71.769.451BÜTÇE DIŞI FONLAR 23.912.115 27.089.619 0 27.089.619 51.001.734

KAMU ORTAKLIĞI FONU 1.681.292 0 0 0 1.681.292TMSF-TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU (*) 22.230.823 27.089.619 0 27.089.619 49.320.442

KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜLERİ 730.266 2.971.689 152.066 3.123.754 3.854.020BOTAŞ - BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 0 321.068 0 321.068 321.068DHMİ-DEVLET HAVA MEYDANLARI İŞLETMESİ 0 10.112 0 10.112 10.112EBK - ET VE BALIK ÜRÜNLERİ AŞ 0 2.994 0 2.994 2.994EREĞLİ DEMİR VE ÇELİK FABRİKALARI A.Ş. 0 67.855 0 67.855 67.855EÜAŞ-ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 0 1.752.808 143.218 1.896.027 1.896.027TCDD - TC DEVLET DEMİRYOLLARI 654.396 401.566 0 401.566 1.055.962TDÇİ - TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ 26.876 0 0 0 26.876TDİ - TÜRKİYE DENİZCİLİK İŞLETMELERİ AŞ 0 1.612 0 1.612 1.612TEDAŞ-TÜRKİYE ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. 0 1.701 0 1.701 1.701TETAŞ-TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT A.Ş. 0 66 0 66 66TEİAŞ-TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. 0 231.628 0 231.628 231.628TKİ - TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ 0 192 0 192 192TMO - TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ 0 125.812 0 125.812 125.812TTK-T.TAŞKÖMÜRÜ KURUMU 0 8.150 8.847 16.998 16.998TÜGSAŞ - TÜRKİYE GÜBRE SANAYİİ A.Ş. 0 8.928 0 8.928 8.928TİGEM - TARIM İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 0 1.716 0 1.716 1.716ÇUKUROVA ELEKTRİK T.A.Ş. 48.994 35.479 0 35.479 84.473

KAMUYA AİT MEVDUAT BANKALARI 0 255.042 0 255.042 255.042T. HALK BANKASI 0 251.769 0 251.769 251.769T.C. ZİRAAT BANKASI 0 3.274 0 3.274 3.274

KAMUYA AİT YATIRIM VE KALKINMA BANKALARI 0 331.535 0 331.535 331.535T. KALKINMA BANKASI AŞ 0 46.642 0 46.642 46.642T. İHRACAT KREDİ BANKASI AŞ 0 269.560 0 269.560 269.560İLLER BANKASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 0 15.333 0 15.333 15.333

MERKEZİ İDARELER 73 52.541 0 52.541 52.614DOĞAL AFET SİGORTALARI KURUMU 0 52.101 0 52.101 52.101MTA-MADEN TETKİK ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 0 440 0 440 440SSK-SOSYAL SİGORTALAR KURUMU 73 0 0 0 73

ODALAR 0 1.193 0 1.193 1.193TOBB-TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ 0 1.193 0 1.193 1.193

VAKIF ÜNİVERSİTELERİ 1.437 32.190 5.843 38.033 39.470BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ 1.437 32.190 5.843 38.033 39.470

VAKIFLAR 0 39.980 0 39.980 39.980KARDİYOLOJİ VAKFI FLORENCE NIGHTINGALE HASTANESİ A.Ş. 0 6.190 0 6.190 6.190TÜRKİYE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VAKFI 0 33.790 0 33.790 33.790

YEREL YÖNETİMLER 11.645.980 2.283.296 1.172.418 3.455.714 15.101.694ADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 901.502 43.747 0 43.747 945.250ADAPAZARI BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 326.367 39.669 0 39.669 366.037ALANYA BELEDİYESİ 33.394 12.939 0 12.939 46.333ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 417.495 398.598 1.003.152 1.401.750 1.819.245ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 20.764 10.418 31.182 31.181ASAT - ANTALYA BELEDİYESİ SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 3.168 0 3.168 3.168ASKİ - ADANA BELEDİYESİ SU KANALİZASYON İDARESİ 0 66.447 0 66.447 66.447ASKİ- ANKARA SU VE KANALİZASYON İDARESİ 131.087 248.309 44.940 293.249 424.337BAFRA BELEDİYESİ 167.831 0 0 0 167.831BANDIRMA BELEDİYESİ 1.447 37.734 0 37.734 39.181BATMAN BELEDİYESİ 0 303 0 303 303BURSA BÜYÜŞEHİR BELEDİYESİ 0 271.711 3.199 274.910 274.910DALAMAN BELEDİYESİ 157.237 2.000 0 2.000 159.237DENİZLİ BELEDİYESİ 0 13.435 0 13.435 13.435DİDİM BELEDİYESİ 256.431 30.023 0 30.023 286.454DİYARBAKIR SU VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 0 79.680 0 79.680 79.680EGO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (ANKARA) 900.588 152.190 25.405 177.595 1.078.183ERZURUM SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 15.068 0 15.068 15.068ESHOT GENEL MUDURLUGU (IZMIR) 0 0 778 778 778ESKİŞEHİR SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 16.400 0 16.400 16.400FETHİYE BELEDİYESİ 0 20.339 0 20.339 20.339FOÇA BELEDİYESİ 986 9.058 0 9.058 10.044GASKİ - GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BEL.SU VE KAN.İD.GN.MD. 929.388 27.012 0 27.012 956.400GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 135.467 40.849 3.616 44.465 179.932KAYSERİ SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 68.368 0 68.368 68.368KONYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 9.664 1.336 11.000 11.000MALATYA BELEDİYESİ 0 36.176 0 36.176 36.176MARİÇ-MARMARİS-İÇMELER-ARMUTLU BELEDİYE BİRLİĞİ 657.564 25.876 0 25.876 683.439MENEMEN BELEDİYESİ 46.637 12.637 0 12.637 59.274MERSİN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 1.108 0 1.108 1.108MİLAS BELEDİYESİ 262 1.001 0 1.001 1.263SAMSUN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 2.775 0 2.775 2.775SİVAS BELEDİYESİ 0 364 0 364 364TARSUS BELEDİYESİ 0 90.389 0 90.389 90.389YOZGAT BELEDİYESİ 93.207 0 0 0 93.207İGDAŞ-İSTANBUL GAZ DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 0 61.113 0 61.113 61.113İSKENDERUN BELEDİYESİ 155.894 7.799 0 7.799 163.694İSKİ - İSTANBUL SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 74.872 0 74.872 74.872İZGAZ - İZMİT GAZ DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 355.590 4.086 0 4.086 359.676İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 1.185.235 187.913 52.276 240.188 1.425.424İZMİT BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 4.792.370 117.142 0 117.142 4.909.512İZSU-İZMİR SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 11.446 27.299 38.745 38.745ŞANLIURFA BELEDİYESİ 0 21.122 0 21.122 21.122

ÖZEL SEKTÖR MEVDUAT BANKALARI 0 237.479 0 237.479 237.479T. GARANTİ BANKASI A.Ş. 0 2.696 0 2.696 2.696T. VAKIFLAR BANKASI T.A.O. 0 228.999 0 228.999 228.999BAYINDIRBANK A.Ş. 0 1.559 0 1.559 1.559YAPI VE KREDİ BANKASI A.Ş. 0 4.225 0 4.225 4.225

ÖZEL SEKTÖR YATIRIM VE KALKINMA BANKALARI 0 644.793 0 644.793 644.793TSKB - T.SINAI KALKINMA BANKASI AŞ 0 644.793 0 644.793 644.793

ÖZERK KURULUŞLAR 0 160.549 911 161.460 161.460BALIKESİR ORGANİZE SANAYİİ BÖLGESİ 0 1.756 911 2.667 2.667ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU 0 318 0 318 318KÜTAHYA ORGANİZE SANAYİİ BÖLGESİ 0 533 0 533 533TSE - TÜRK STANDARTLAR ENSTİTÜSÜ 0 45.892 0 45.892 45.892TÜBİTAK - MARMARA ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ 0 10.606 0 10.606 10.606TÜBİTAK - ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ 0 12.458 0 12.458 12.458TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ 0 4.431 0 4.431 4.431İSTANBUL OLİMPİYAT OYUNLARI HAZIRLIK VE DÜZENLEME KURULU 0 84.555 0 84.555 84.555

ÜNİVERSİTELER 17.568 22.101 8.771 30.871 48.439SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ 0 22.101 8.771 30.871 30.871İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 17.568 0 0 0 17.568

VADESİ GELMEMİŞ ALACAKLAR

(*) TMSF'ye ikrazen ihraç edilen DİBS'lere ilişkin nakit ödemeler karşılığı ortaya çıkan Hazine alacağını göstermektedir. Vadesi geldiğinde nakit olarak ödenecek (faiz hariç) tutar, 30.06.2005 itibariyle, 16,9 Milyar YTL'dir.

96

Tablo 63: Vadesi Geçmiş Alacak Stoku (Bin YTL)* BORÇLU KURULUŞ 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Ç2GENEL TOPLAM 335.059 865.334 1.849.550 2.407.197 6.256.285 6.703.278 17.987.988 31.403.310 36.307.438BÜTÇE DIŞI FONLAR 34.695 55.103 79.170 103.645 1.615.357 2.427.112 10.884.468 20.158.804 23.912.115KAMU ORTAKLIĞI FONU 34.695 55.103 79.170 103.645 1.615.357 1.639.677 1.662.132 1.675.433 1.681.292TMSF-TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU 0 0 0 0 0 787.435 9.222.336 18.483.371 22.230.823KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ (KİTLER) 21.845 28.986 286.449 51.558 61.816 241.902 449.502 630.289 730.266ÇUKUROVA ELEKTRİK T.A.Ş. 0 0 0 0 0 0 16.947 37.764 48.994EBK - ET VE BALIK ÜRÜNLERİ AŞ 12.368 18.506 24.150 28.096 33.850 0 0 0 0EÜAŞ-ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 0 0 81.623 2.461 0 0 0 0 0SÜMER HALI A.Ş 287 569 899 259 0 0 0 0 0SÜMER HOLDİNG A.Ş 5.926 8.098 10.095 11.491 13.528 0 0 0 0T. YAPAĞI VE TİFTİK SANAYİİ A.Ş. 121 170 214 245 291 0 0 0 0TCDD - TC DEVLET DEMİRYOLLARI 336 0 46.256 966 0 31.924 382.845 566.964 654.396TDÇİ - TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ 0 0 1.642 4.907 12.095 17.761 22.788 25.560 26.876TEİAŞ-TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. 0 0 25.501 0 0 181.651 0 0 0TESTAŞ - ELEKTRONİK SANAYİ AŞ 1.814 0 0 0 0 0 0 0 0TİGEM - TARIM İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 0 130 829 0 0 1 0 0 0TMO - TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ 0 116 89.618 0 0 0 0 0 0TTK-T.TAŞKÖMÜRÜ KURUMU 0 0 3.775 0 0 10.565 26.922 0 0TÜGSAŞ - TÜRKİYE GÜBRE SANAYİİ A.Ş. 0 0 0 856 0 0 0 0 0TÜRKİYE GEMİ SANAYİİ 993 1.397 1.847 2.277 2.052 0 0 0 0KAMUYA AİT MEVDUAT BANKALARI 4.156 5.530 6.879 8.132 9.586 8.645 0 0 0T. HALK BANKASI 120 260 513 803 1.317 0 0 0 0T.C. ZİRAAT BANKASI 4.036 5.270 6.366 7.329 8.269 8.645 0 0 0KAMUYA AİT YATIRIM VE KALKINMA BANKALARI 1 785 1.700 4.595 16.761 1 0 0 0İLLER BANKASI 0 784 1.700 4.595 16.761 0 0 0 0T. KALKINMA BANKASI AŞ 1 1 0 0 0 1 0 0 0MERKEZİ İDARELER 1.008 1.979 3.157 3.895 23.960 41.900 52.124 64.853 73ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI 0 0 0 0 18.988 41.900 52.124 64.853 0SSK-SOSYAL SİGORTALAR KURUMU 0 0 0 0 0 0 0 0 73YÜKSEK İHTİSAS HASTANESİ 1.008 1.979 3.157 3.895 4.972 0 0 0 0ODALAR 0 0 5 32 105 0 0 0 0TOBB-TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ 0 0 5 32 105 0 0 0 0VAKIF ÜNİVERSİTELERİ 72 6.165 11.913 7.291 16.213 0 2.794 1.611 1.437BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ 72 6.165 11.913 7.291 16.213 0 2.794 1.611 1.437VAKIFLAR 0 0 0 0 0 0 0 0 0KARDİYOLOJİ VAKFI FLORENCE NIGHTINGALE HASTANESİ A.Ş. 0 0 0 0 0 0 0 0 0YEREL YÖNETİMLER 270.489 760.704 1.449.528 2.212.660 4.484.341 3.962.361 6.579.972 10.530.750 11.645.979ADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 10 435 4.914 117.250 370.294 652.749 821.806 901.502ADAPAZARI BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 27 452 15.465 53.009 117.705 178.350 247.058 299.410 326.367

ALANYA BELEDİYESİ 416 1.613 3.752 6.563 12.107 0 24.676 30.441 33.394

ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 87.063 349.898 584.157 786.569 1.094.369 0 92.022 292.000 417.495ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 2.840 14.064 34.870 63.439 0 0 0 0

ASAT - ANTALYA BELEDİYESİ SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 0 0 425 0 0 0 0 0

ASKİ - ADANA BELEDİYESİ SU KANALİZASYON İDARESİ 0 0 1 0 0 0 0 0 0ASKİ - ANKARA SU VE KANALİZASYON İDARESİ 11.846 25.402 47.773 73.113 129.316 0 60.404 105.581 131.087BAFRA BELEDİYESİ 0 0 560 7.489 49.763 92.171 134.083 157.739 167.831

BANDIRMA BELEDİYESİ 0 0 0 56 0 0 0 0 1.447

DALAMAN BELEDİYESİ 0 0 84 2.248 25.852 67.493 112.807 142.660 157.237DENİZLİ BELEDİYESİ 0 0 0 14 0 0 122 0 0DİDİM BELEDİYESİ 0 0 971 6.306 35.130 81.017 146.982 218.739 256.431DİYARBAKIR SU VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 0 0 0 265 716 0 0 0 0EGO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (ANKARA) 44.967 102.904 195.570 285.476 463.012 0 0 815.407 900.588ESHOT GENEL MUDURLUGU (IZMIR) 1.127 4.277 7.799 9.929 13.037 0 0 0 0ESKİŞEHİR SU VE KANALİZASYON İDARESİ 18 2 410 1.620 4.870 0 0 0 0FOÇA BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 0 0 234 986GASKİ - GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BEL.SU VE KAN.İD.GN.MD. 1.783 6.509 21.194 44.430 250.114 504.346 726.533 870.510 929.388GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 3.481 9.390 19.984 35.886 75.666 0 92.947 122.497 135.467İGDAŞ-İSTANBUL GAZ DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 39.447 67.442 50.191 199 0 0 0 0 0İSKENDERUN BELEDİYESİ 0 0 2.423 11.211 34.861 63.505 104.075 138.463 155.894İSKİ - İSTANBUL SU VE KANALİZASYON İDARESİ 35.937 73.603 131.914 151.531 82.051 0 0 0 0İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 31.476 5.982 6.097 6.185 7.591 8.757 0 0 0İZGAZ - İZMİT GAZ DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 20 2.467 17.799 44.370 103.980 181.217 265.802 326.396 355.590İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 3.067 36.098 117.507 220.198 527.665 0 0 1.118.621 1.185.235İZMİT BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 3.806 51.799 166.623 344.743 1.104.565 2.193.008 3.448.004 4.375.858 4.792.370İZSU-İZMİR SU VE KANALİZASYON İDARESİ 3.574 12.966 28.030 47.405 80.881 53 0 0 0KAYSERİ SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 48 30 101 48 0 0 0 0KONYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 1.896 3.361 5.666 8.059 11.887 0 20 0 0MARİÇ-MARMARİS-İÇMELER-ARMUTLU BELEDİYE BİRLİĞİ 0 0 361 4.057 34.450 150.355 366.166 564.434 657.564MENEMEN BELEDİYESİ 15 67 930 3.874 11.808 22.776 34.941 42.892 46.637MERSİN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 2 0 0 0MİLAS BELEDİYESİ 262TARSUS BELEDİYE BAŞKANLIĞI 46 190 522 944 1.030 0 0 0 0YOZGAT BELEDİYESİ 477 3.384 9.216 16.601 31.178 49.017 70.581 87.059 93.207ÖZEL SEKTÖR YATIRIM VE KALKINMA BANKALARI 0 0TSKB - T.SINAI KALKINMA BANKASI AŞ 0 0ÖZERK KURULUŞLAR 15 329 813 1.451 1.902 0 471 0 0BALIKESİR ORGANİZE SANAYİİ BÖLGESİ 9 213 600 1.051 1.744 0 0 0 0BURSA MUSTAFAKEMALPAŞA ORGANİZE SANAYİİ BÖLGESİ 0 4 7 30 53 0 0 0 0İÇEL-TARSUS ORGANİZE SANAYİİ BÖLGESİ MÜDÜRLÜĞÜ 4 112 164 273 0 0 0 0 0İSTANBUL OLİMPİYAT OYUNLARI HAZIRLIK VE DÜZENLEME KURULU 0 0 0 0 0 0 471 0 0TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ 0 0 42 68 105 0 0 0 0YOZGAT ORGANİZE SANAYİİ BÖLGESİ 2 0 0 29 0 0 0 0 0ÜNİVERSİTELER 2.778 5.753 9.936 13.938 26.244 21.357 18.657 17.003 17.568ANADOLU ÜNİVERSİTESİ 509 1.124 2.058 2.946 4.175 5.167 0 0 0İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 2.269 4.629 7.876 10.321 13.531 16.190 18.657 17.003 17.568SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ 0 0 2 671 8.538 0 0 0 0

Bilgi İçin:Genel Toplam / GSMH (%) 1,1 1,6 2,4 1,9 3,5 2,4 5,0 7,3 ..

30.06.2005 tarihi itibariyle geçiciKaynak:HM

97

Tablo 64: 1997- 2005 Haziran Döneminde Gerçekleşen Tahsilatlar (Bin YTL) * 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005Ç2 TOPLAM

GENEL TOPLAM 104.102 265.463 235.153 2.308.894 2.213.130 2.605.493 1.969.675 1.537.914 3.668.123 14.803.846BÜTÇE DIŞI FONLAR 4.350 4.350 0 937.364 0 1.000.000 0 85.636 1.684.331 3.711.682KAMU ORTAKLIĞI FONU 4.350 4.350 0 937.364 0 0 0 0 0 941.715TMSF-TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU 0 0 0 0 0 1.000.000 0 85.636 1.684.331 2.769.967KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ 59.391 147.336 52.274 1.041.507 1.672.023 935.516 1.095.891 588.892 1.642.181 7.175.620ASİL ÇELİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 46 75 115 153 301 329 325 163 0 1.460BOTAŞ - BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 472 852 1.226 4.346 124.324 222.275 52.024 58.915 56.632 520.594ÇUKUROVA ELEKTRİK T.A.Ş. 1.321 6.135 9.828 12.507 26.863 26.802 16.183 0 0 98.317DHMİ-DEVLET HAVA MEYDANLARI İŞLETMESİ 169 319 580 671 1.203 1.735 2.021 2.088 1.016 9.633EBK - ET VE BALIK ÜRÜNLERİ AŞ 0 0 113 246 461 787 11.531 7.496 213 20.847EREĞLİ DEMİR VE ÇELİK FABRİKALARI A.Ş. 7.681 11.951 20.895 35.371 61.692 71.356 70.753 68.245 30.349 370.612EÜAŞ-ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 17.389 30.199 4.300 359.551 590.336 116.121 443.062 303.008 157.093 2.003.671SEKA KASTAMONU MÜESSESESİ MÜDÜRLÜĞÜ 22 36 51 60 124 131 0 0 0 402SÜMER HALI A.Ş 0 0 0 923 473 0 0 0 0 1.397SÜMER HOLDİNG A.Ş 0 0 0 0 0 2.313 2.242 1.868 0 6.423T. YAPAĞI VE TİFTİK SANAYİİ A.Ş. 0 0 0 0 0 51 48 40 0 139TCDD - TC DEVLET DEMİRYOLLARI 19.663 27.172 0 133.480 174.421 210 205 166 0 335.655TDÇİ - TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ 496 1.064 0 0 0 0 262 301 0 1.627TDİ - TÜRKİYE DENİZCİLİK İŞLETMELERİ AŞ 37 59 86 97 196 259 261 269 0 1.227TEDAŞ-TÜRKİYE ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. 0 0 0 0 0 38 15 368 342 763TEİAŞ-TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. 7.670 12.162 1.602 110.451 159.273 0 420.817 81.499 12.961 798.765TELEKOM - TÜRK TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. 0 0 0 0 0 13 0 0 0 13TESTAŞ - ELEKTRONİK SANAYİ AŞ 0 1.814 0 0 0 0 0 0 0 1.814TETAŞ-TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT A.Ş. 0 0 0 0 0 20 9 185 170 384THY - TÜRK HAVA YOLLARI AO 70 113 179 258 291 582 759 0 0 2.182TİGEM - TARIM İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 165 201 65 1.893 1.241 1.392 199 207 0 5.198TKİ - TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ 1.147 1.891 2.889 2.995 4.224 4.655 4.625 2.358 43 23.680TMO - TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ 196 49.054 3.338 354.309 475.010 439.501 21.409 9.775 845.222 2.197.618TPAO - TÜRKİYE PETROLLERİ A.O. 0 0 0 1.848 0 0 0 0 0 1.848TTK-T.TAŞKÖMÜRÜ KURUMU 1.056 1.811 0 10.515 10.509 0 0 10.543 9.357 42.734TÜGSAŞ - TÜRKİYE GÜBRE SANAYİİ A.Ş. 370 151 3.524 3.376 9.367 10.513 1.581 1.671 740 30.923TÜPRAŞ - TÜRKİYE PETROL RAFİNERİLERİ A.Ş. 1.391 2.267 3.465 4.599 9.052 9.945 9.749 4.882 0 43.959TÜRKİYE GEMİ SANAYİ 25 0 0 0 967 2.180 0 0 0 3.147TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. 0 0 0 3.835 21.659 24.259 37.811 34.843 528.043 650.449TZDK - TÜRKİYE ZİRAİ DONATIM KURUMU 5 12 18 23 34 49 0 0 0 136KAMUYA AİT MEVDUAT BANKALARI 5.594 6.696 8.098 11.740 25.065 34.071 147.702 19.395 9.671 262.439T. EMLAK BANKASI AŞ 1.652 2.492 3.193 5.606 15.598 16.758 0 0 0 43.647T. HALK BANKASI 1.305 1.252 2.141 2.991 4.911 13.655 16.007 16.922 7.994 65.873T.C. ZİRAAT BANKASI 2.637 2.952 2.764 3.143 4.556 3.658 131.695 2.474 1.677 152.919KAMUYA AİT YATIRIM VE KALKINMA BANKALARI 731 10.201 12.939 45.424 27.083 45.724 58.247 12.965 5.818 218.400İLLER BANKASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 668 908 1.535 2.147 4.496 14.115 40.863 8.411 1.972 74.446T. İHRACAT KREDİ BANKASI AŞ 11 19 30 44 7.613 7.472 5.310 4.128 3.253 27.869T. KALKINMA BANKASI AŞ 51 9.274 11.374 43.233 14.974 24.137 12.074 426 593 116.084MERKEZİ İDARELER 24 40 64 85 4.573 33.451 42.635 332.959 64.238 478.046DOĞAL AFET SİGORTALARI KURUMU 0 0 0 0 870 1.506 5.314 4.667 1.542 13.899EIEI - ELEKTRİK İŞLERİ ETÜD İDARESİ 4 6 8 7 6 0 0 0 0 27MTA-MADEN TETKİK ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 21 34 56 79 156 185 176 178 83 948ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI 0 0 0 0 3.210 30.570 35.902 325.774 61.443 456.899SSK-SOSYAL SİGORTALAR KURUMU 0 0 0 0 330 30 440 1.670 1.170 3.640TÜRKİYE YÜKSEK İHTİSAS EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 0 0 0 0 0 1.159 804 670 0 2.633ODALAR 0 0 0 0 18 192 68 126 64 468TOBB-TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ 0 0 0 0 18 192 68 126 64 468ÖZEL SEKTÖR MEVDUAT BANKALARI 2.165 6.311 13.095 19.115 37.982 32.953 31.417 24.925 10.823 176.621T. GARANTİ BANKASI A.Ş. 534 944 1.530 2.332 4.528 3.820 3.545 3.156 1.465 21.321T. VAKIFLAR BANKASI T.A.O. 1.023 3.632 8.019 11.667 23.298 20.306 19.797 14.972 6.174 107.865BAYINDIRBANK A.Ş. 189 463 886 1.312 2.619 2.261 2.117 1.826 848 12.332YAPI VE KREDİ BANKASI A.Ş. 419 1.272 2.660 3.804 7.538 6.566 5.957 4.971 2.336 35.103ÖZEL SEKTÖR YATIRIM VE KALKINMA BANKALARI 2.592 10.124 22.691 33.504 68.909 67.949 102.902 83.439 35.064 424.581SYB - SINAİ YATIRIM BANKASI 1.514 4.576 10.290 15.216 30.173 29.396 0 0 0 89.651TSKB - T.SINAI KALKINMA BANKASI AŞ 1.079 5.549 12.401 18.288 38.736 38.553 102.902 83.439 35.064 334.930ÖZERK KURULUŞLAR 64 229 608 1.484 5.265 3.941 16.379 16.641 11.116 55.664BALIKESİR ORGANİZE SANAYİİ BÖLGESİ 18 21 15 97 289 99 869 736 284 2.410BURSA MUSTAFAKEMALPAŞA ORGANİZE SANAYİİ BÖLGESİ 2 23 23 21 95 139 178 0 0 479ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU 0 0 0 0 0 81 25 126 116 348İÇEL-TARSUS ORGANİZE SANAYİİ BÖLGESİ MÜDÜRLÜĞÜ 37 92 241 261 1.661 0 0 0 0 2.255İSTANBUL OLİMPİYAT OYUNLARI HAZIRLIK VE DÜZENLEME KURULU 0 0 0 0 856 3.468 14.552 14.593 7.243 40.711KÜTAHYA ORGANİZE SANAYİİ BÖLGESİ 7 73 66 184 32 36 36 34 41 501TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ 0 0 0 0 0 118 0 0 212 330TSE - TÜRK STANDARTLAR ENSTİTÜSÜ 0 0 244 758 2.179 0 719 1.151 2.112 7.163TÜBİTAK - MARMARA ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ 0 0 0 76 0 0 0 0 466 542TÜBİTAK - ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ 0 0 0 76 0 0 0 0 642 718YOZGAT ORGANİZE SANAYİİ BÖLGESİ 0 21 19 11 155 0 0 0 0 205ÜNİVERSİTELER 46 39 177 27 53 1.867 10.430 7.653 1.787 22.035İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ 0 0 0 0 0 0 0 3.057 0 3.057ANADOLU ÜNİVERSİTESİ 46 39 2 5 47 0 5.944 0 0 6.037SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ 0 0 175 23 6 1.867 4.486 4.596 1.787 12.941VAKIF ÜNİVERSİTELERİ 113 461 918 5.092 1.976 8.462 5.272 11.255 7.731 41.168BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ 11 180 650 4.842 1.750 8.255 5.232 11.255 7.731 39.896BİLKENT ÜNİVERSİTESİ 57 113 107 98 90 76 40 0 0 524KOÇ ÜNİVERSİTESİ 45 169 161 151 136 131 0 0 0 748VAKIFLAR 55 126 353 256 498 679 687 729 1.901 5.229KARDİYOLOJİ VAKFI FLORENCE NIGHTINGALE HASTANESİ A.Ş. 55 126 215 256 498 679 687 729 319 3.509TÜRKİYE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VAKFI 0 0 138 0 0 0 0 0 1.582 1.720YEREL YÖNETİMLER 28.977 79.549 123.935 213.296 369.685 440.689 458.045 353.299 193.398 2.231.895ADANA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 402 2.241 3.820 4.992 12.352 14.374 13.930 8.810 60.921ADAPAZARI BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 11 171 109 738 1.863 3.598 3.714 3.633 1.121 14.949ALANYA BELEDİYESİ 103 233 340 292 571 479 284 17 31 2.247ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 5.357 17.019 27.924 41.270 85.437 71.022 30.878 0 0 273.550ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 61 469 1.726 1.949 3.332 20.338 17.698 17.516 9.122 72.150ASAT - ANTALYA BELEDİYESİ SU VE KANALİZASYON İD. 0 0 0 0 2.258 19.240 23.064 11.872 2.212 58.646ASKİ - ADANA BELEDİYESİ SU KANALİZASYON İDARESİ 0 0 150 146 574 1.187 1.332 1.497 664 5.549ASKİ- ANKARA SU VE KANALİZASYON İDARESİ 3.768 3.443 5.086 7.721 17.317 30.090 56.128 46.098 18.846 184.727BAFRA BELEDİYESİ 0 0 16 0 91 156 154 39 0 456BANDIRMA BELEDİYESİ 0 0 54 534 1.526 1.414 2.869 3.625 1.420 11.442BATMAN BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 0 0 108 36 144BURSA BÜYÜŞEHİR BELEDİYESİ 0 281 270 467 9.756 31.311 54.587 67.113 34.090 197.874DALAMAN BELEDİYESİ 0 0 3 44 62 117 52 26 49 352DENİZLİ BELEDİYESİ 0 0 0 24 93 149 121 429 135 951DİDİM BELEDİYESİ 0 0 0 0 1.107 12 974 0 0 2.092DİYARBAKIR SU VE KANALİZASYON İD. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 0 0 0 0 0 727 1.980 1.915 869 5.490EGO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (ANKARA) 774 45 0 0 0 56 14.601 34.482 0 49.184ERZURUM SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 0 0 0 0 0 161 1.324 193 1.678ESHOT GENEL MUDURLUGU (IZMIR) 307 0 0 0 0 279 3.347 3.223 933 7.782ESKİŞEHİR SU VE KANALİZASYON İDARESİ 94 294 166 0 15 5.149 5.376 2.110 1.075 14.185FETHİYE BELEDİYESİ 0 0 0 0 96 87 255 447 204 1.088FOÇA BELEDİYESİ 0 0 0 0 35 35 48 347 0 466GASKİ - GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BEL.SU VE KAN.İD.GN.MD. 133 18 0 31 99 3.458 13.665 16.061 11.690 45.021GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 416 804 923 1.930 3.239 9.779 25.621 4.701 45 47.043İGDAŞ-İSTANBUL GAZ DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 91 36 52.333 69.290 21.123 14.011 6.713 6.644 2.465 172.615ISPARTA BELEDİYESİ 0 16 0 0 0 0 0 0 0 16İSKENDERUN BELEDİYESİ 0 0 45 189 600 1.091 501 100 0 2.525İSKİ - İSTANBUL SU VE KANALİZASYON İDARESİ 2.828 2.311 5.704 51.169 189.757 169.624 58.407 15.933 3.684 496.590İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 10.341 43.988 13.473 13.171 0 0 9.695 0 0 80.326İZGAZ - İZMİT GAZ DAĞITIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 74 42 0 0 0 0 165 0 0 207İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 2.262 6.372 7.222 12.262 13.724 19.560 56.181 46.429 42.261 204.011İZMİT BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 831 2.120 4.167 4.169 6.168 8.827 16.998 14.189 34.660 91.299İZSU-İZMİR SU VE KANALİZASYON İDARESİ 1.277 548 606 976 1.523 6.264 27.108 26.311 11.182 74.518KAYSERİ SU VE KANALİZASYON İDARESİ 0 122 123 58 505 1.163 1.623 3.789 1.674 9.057KONYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 169 668 945 1.313 2.275 6.672 5.653 4.211 1.816 23.552KOSKİ-KONYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ VE KANALİZASYON İDARESİ 0 0 0 0 0 0 0 0 27 27MALATYA BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 145 430 696 357 1.628MARİÇ-MARMARİS-İÇMELER-ARMUTLU BELEDİYE BİRLİĞİ 0 0 29 1.395 208 235 115 0 0 1.982MENEMEN BELEDİYESİ 8 6 40 34 1 47 6 0 0 134MERSİN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 20 94 143 77 0 79 165 153 80 792MİLAS BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 0 0 0 266 266SAMSUN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 0 134 53 38 225SİVAS BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 0 0 0 239 239ŞANLIURFA BELEDİYESİ 0 0 0 0 0 0 0 1.983 1.854 3.837TARSUS BELEDİYESİ 10 16 78 226 1.340 1.937 2.798 2.265 1.177 9.837YOZGAT BELEDİYESİ 41 32 19 0 0 0 71 28 73 224

Bilgi İçin:Genel Toplam / GSMH (%) 0,4 0,5 0,3 1,8 1,3 0,9 0,6 0,4 .. ..

* 30.06.2005 Tarihi İtibarıyle Geçici

98

Tablo 65: 1990- 2003 Konsolide Bütçe Gerçekleşmeleri (Bin YTL)*

Gelirler (A+B) 56.573 99.085 178.070 357.333 751.615 1.409.250 2.727.958 5.815.099 11.811.065 18.933.065 33.440.143 51.542.970 75.592.324 100.250.427 A. Genel Bütçe Gelirleri (I+II+III) 55.067 96.373 174.150 350.845 742.499 1.387.760 2.684.968 5.726.932 11.635.611 18.657.677 33.040.903 50.890.481 74.603.699 98.558.733 I. Vergi Gelirleri 45.399 78.643 141.602 264.273 587.760 1.084.350 2.244.094 4.745.484 9.228.596 14.802.280 26.503.698 39.735.928 59.631.868 84.316.169

Dolaysız Vergiler 23.626 41.084 71.370 128.279 230.834 441.270 881.264 1.928.835 4.302.829 6.715.638 10.849.962 16.080.919 20.077.498 27.808.099Dolaylı Vergiler 21.773 37.559 70.232 135.994 356.926 643.080 1.362.830 2.816.649 4.925.767 8.086.642 15.653.736 23.655.009 39.554.370 56.508.070

II. Vergi Dışı Normal G. 4.267 3.927 7.649 17.636 48.365 86.044 159.990 404.679 1.221.530 1.883.461 3.486.493 7.418.386 10.874.532 10.222.769 III. Özel Gelirler ve Fonlar 5.401 13.803 24.899 68.936 106.374 217.366 280.884 576.769 1.185.485 1.971.936 3.050.712 3.736.167 4.097.299 4.019.795 B. Katma Bütçe Gelirleri 1.506 2.712 3.920 6.488 9.116 21.490 42.990 88.167 175.454 275.388 399.240 652.489 988.625 1.691.694

Harcamalar 68.355 132.401 225.398 490.438 902.454 1.724.194 3.961.308 8.050.252 15.614.441 28.084.685 46.705.028 80.579.065 115.682.350 140.454.842Faiz Dışı Harcamalar 54.389 108.330 185.100 373.968 604.170 1.148.078 2.463.907 5.772.335 9.437.846 17.363.845 26.265.166 39.516.839 63.811.691 81.845.679 Cari 33.452 60.536 114.443 205.448 347.262 645.945 1.286.240 2.788.298 5.187.840 9.172.790 13.613.937 20.448.022 31.107.959 38.513.866 Personel 26.465 49.291 94.076 169.511 273.062 502.601 974.148 2.073.140 3.871.005 6.911.927 9.978.784 15.211.894 23.089.184 30.209.473 Diğer Cari 6.987 11.245 20.367 35.937 74.200 143.344 312.092 715.158 1.316.835 2.260.863 3.635.153 5.236.128 8.018.775 8.304.393 Yatırım 9.882 19.038 32.691 57.565 77.016 102.989 255.356 640.134 999.320 1.544.427 2.475.116 4.149.580 6.891.836 7.179.667 Transfer 25.021 52.827 78.264 227.425 478.176 975.260 2.419.712 4.621.820 9.427.281 17.367.468 30.615.975 55.981.463 77.682.555 94.761.309 Faiz Ödemeleri 13.966 24.071 40.298 116.470 298.284 576.116 1.497.401 2.277.917 6.176.595 10.720.840 20.439.862 41.062.226 51.870.659 58.609.163 İç Borç Faizi 9.613 16.940 30.545 92.518 233.167 475.520 1.329.087 1.977.967 5.629.514 9.824.622 18.791.862 37.494.301 46.807.038 52.718.886 Dış Borç Faizi 4.353 7.131 9.753 23.952 65.117 100.596 168.314 299.950 547.081 896.218 1.648.000 3.567.925 5.063.621 5.890.277

KİT Transferleri 1.267 8.033 12.473 23.280 22.748 50.732 75.194 303.821 189.960 593.242 1.134.108 1.620.231 2.195.000 1.921.000 Vergi İadeleri 4.349 7.521 12.303 21.251 31.147 63.620 104.900 249.499 539.253 1.159.991 1.632.049 2.918.206 5.665.750 8.335.922 Sosyal Güvenlik 1.225 1.599 4.000 11.000 34.480 108.205 335.300 760.000 1.400.000 2.750.000 3.321.098 5.112.000 11.205.000 15.922.000 Emekli Sandığına.ödenen 1.225 1.599 4.000 11.000 20.000 41.000 119.200 300.000 514.000 1.035.000 1.775.000 2.625.000 4.822.000 6.145.000 SSK`ya ödenen 0 0 0 0 14.480 59.205 146.000 337.000 451.000 1.105.000 400.000 730.000 3.180.000 4.505.000 BAĞKUR`a ödenen 0 0 0 0 0 8.000 70.100 123.000 435.000 610.000 1.050.685 1.437.000 2.943.000 4.922.000 İşsizlik Sigorta Fonu 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 95.413 320.000 260.000 350.000 Fon Ödemeleri 0 0 0 16.100 49.130 64.886 168.480 387.341 428.563 985.797 1.995.073 1.480.497 234.000 280.000 Diğer Transferler 4.214 11.603 9.190 39.324 42.387 111.701 238.437 643.242 692.910 1.157.598 2.093.785 3.788.303 6.512.146 9.693.224

Faiz Dışı Denge 2.184 -9.245 -7.030 -16.635 147.445 261.172 264.051 42.764 2.373.219 1.569.220 7.174.977 12.026.131 11.780.633 18.404.748Bütçe Dengesi -11.782 -33.316 -47.328 -133.105 -150.839 -314.944 -1.233.350 -2.235.153 -3.803.376 -9.151.620 -13.264.885 -29.036.095 -40.090.026 -40.204.415

GSMH 397.178 634.393 1.103.605 1.997.323 3.887.903 7.854.887 14.978.067 29.393.262 53.518.322 78.282.967 125.596.129 176.483.953 275.032.366 356.680.888

19971990 1991 1992 1993 2002 2003(Bin YTL) 1998 1999 2000 20011994 1995 1996

(*) Geçici

Bilgi Notu: 2004 yılında Analitik Bütçe Sınıflamasına geçilmiş olup, geriye dönük verilerin bu kodlama sistemine dönüştürülmesi yönündeki çalışmalar Maliye Bakanlığı’nca

sürdürülmektedir. Bu çerçevede, Tablo 65 ve Tablo 66 eski bütçe sınıflandırmasına uygun olarak düzenlenmiş olup 2004 yılına ilişkin veriler Analitik Bütçe Sınıflandırmasına

uygun olarak Tablo 67’de yer almaktadır.

99

Tablo 66: 1990- 2003 Konsolide Bütçe Gerçekleşmeleri (GSMH’ya Oran)*

Gelirler (A+B) 14,2 15,6 16,1 17,9 19,3 17,9 18,2 19,8 22,1 24,2 26,6 29,2 27,5 28,1 A. Genel Bütçe Gelirleri (I+II+III) 13,9 15,2 15,8 17,6 19,1 17,7 17,9 19,5 21,7 23,8 26,3 28,8 27,1 27,6 I. Vergi Gelirleri 11,4 12,4 12,8 13,2 15,1 13,8 15,0 16,1 17,2 18,9 21,1 22,5 21,7 23,6

Dolaysız Vergiler 5,9 6,5 6,5 6,4 5,9 5,6 5,9 6,6 8,0 8,6 8,6 9,1 7,3 7,8Dolaylı Vergiler 5,5 5,9 6,4 6,8 9,2 8,2 9,1 9,6 9,2 10,3 12,5 13,4 14,4 15,8

II. Vergi Dışı Normal G. 1,1 0,6 0,7 0,9 1,2 1,1 1,1 1,4 2,3 2,4 2,8 4,2 4,0 2,9 III. Özel Gelirler ve Fonlar 1,4 2,2 2,3 3,5 2,7 2,8 1,9 2,0 2,2 2,5 2,4 2,1 1,5 1,1 B. Katma Bütçe Gelirleri 0,4 0,4 0,4 0,3 0,2 0,3 0,3 0,3 0,3 0,4 0,3 0,4 0,4 0,5

Harcamalar 17,2 20,9 20,4 24,6 23,2 22,0 26,4 27,4 29,2 35,9 37,2 45,7 42,1 39,4Faiz Dışı Harcamalar 13,7 17,1 16,8 18,7 15,5 14,6 16,5 19,6 17,6 22,2 20,9 22,4 23,2 22,9 Cari 8,4 9,5 10,4 10,3 8,9 8,2 8,6 9,5 9,7 11,7 10,8 11,6 11,3 10,8 Personel 6,7 7,8 8,5 8,5 7,0 6,4 6,5 7,1 7,2 8,8 7,9 8,6 8,4 8,5 Diğer Cari 1,8 1,8 1,8 1,8 1,9 1,8 2,1 2,4 2,5 2,9 2,9 3,0 2,9 2,3 Yatırım 2,5 3,0 3,0 2,9 2,0 1,3 1,7 2,2 1,9 2,0 2,0 2,4 2,5 2,0 Transfer 6,3 8,3 7,1 11,4 12,3 12,4 16,2 15,7 17,6 22,2 24,4 31,7 28,2 26,6 Faiz Ödemeleri 3,5 3,8 3,7 5,8 7,7 7,3 10,0 7,7 11,5 13,7 16,3 23,3 18,9 16,4 İç Borç Faizi 2,4 2,7 2,8 4,6 6,0 6,1 8,9 6,7 10,5 12,6 15,0 21,2 17,0 14,8 Dış Borç Faizi 1,1 1,1 0,9 1,2 1,7 1,3 1,1 1,0 1,0 1,1 1,3 2,0 1,8 1,7

KİT Transferleri 0,3 1,3 1,1 1,2 0,6 0,6 0,5 1,0 0,4 0,8 0,9 0,9 0,8 0,5 Vergi İadeleri 1,1 1,2 1,1 1,1 0,8 0,8 0,7 0,8 1,0 1,5 1,3 1,7 2,1 2,3 Sosyal Güvenlik 0,3 0,3 0,4 0,6 0,9 1,4 2,2 2,6 2,6 3,5 2,6 2,9 4,1 4,5 Emekli Sandığına.ödenen 0,3 0,3 0,4 0,6 0,5 0,5 0,8 1,0 1,0 1,3 1,4 1,5 1,8 1,7 SSK`ya ödenen 0,0 0,0 0,0 0,0 0,4 0,8 1,0 1,1 0,8 1,4 0,3 0,4 1,2 1,3 BAĞKUR`a ödenen 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,5 0,4 0,8 0,8 0,8 0,8 1,1 1,4 İşsizlik Sigorta Fonu 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,2 0,1 0,1 Fon Ödemeleri 0,0 0,0 0,0 0,8 1,3 0,8 1,1 1,3 0,8 1,3 1,6 0,8 0,1 0,1 Diğer Transferler 1,1 1,8 0,8 2,0 1,1 1,4 1,6 2,2 1,3 1,5 1,7 2,1 2,4 2,7

Faiz Dışı Denge 0,5 -1,5 -0,6 -0,8 3,8 3,3 1,8 0,1 4,4 2,0 5,7 6,8 4,3 5,2Bütçe Dengesi -3,0 -5,3 -4,3 -6,7 -3,9 -4,0 -8,2 -7,6 -7,1 -11,7 -10,6 -16,5 -14,6 -11,3

(Yüzde) 2002 20031998 1999 2000 20011994 1995 1996 19971990 1991 1992 1993

(*) Geçici

100

Tablo 67: 2004 Yılı Konsolide Bütçe Gerçekleşmeleri *

GELİRLER 109.886.834 25,6Vergi Gelirleri 90.092.896 21,0

Dolaysız Vergiler 28.035.783 6,5Dolaylı Vergiler 62.057.113 14,5

Diğer 19.793.938 4,6Vergi Dışı Gelirler 17.064.552 4,0Sermaye Gelirleri 161.106 0,0Alınan Bağışlar ve Yardımlar 755.198 0,2Alacaklardan Tahsilat 0 0,0Katma Bütçe Öz Gelirleri 1.813.082 0,4

HARCAMALAR 140.200.045 32,7FAİZ DIŞI HARCAMALAR 83.711.555 19,5

Personel Giderleri 28.947.667 6,7Sosyal Güvenlik Kurumları Devlet Primi 4.022.904 0,9Mal ve Hizmet Alımları 12.560.079 2,9Faiz Harcamaları 56.488.490 13,2İç Borç Faiz Giderleri 50.052.872 11,7Dış Borç Faizi 6.056.689 1,4İskonto ve Kısa Vadeli İşlemlere Ait Faiz 378.929 0,1

Cari Transferler 27.658.748 6,4KİT Görev Zararları 380.629 0,1Emekli Sandığı'na Transfer 7.800.001 1,8BAĞ-KUR'a Transfer 5.336.000 1,2SSK'ya Transfer 5.757.000 1,3İşsizlik Sigortası Fonu'na Transfer 440.236 0,1SYDTF'ye Transfer 332.213 0,1Özerk Kurumlara Transfer 1.307.991 0,3Kredi ve Yurtlar Kurumu'na Transfer 833.790 0,2Tarımsal Destekleme Ödemeleri 3.078.806 0,7

-Doğrudan Gelir Desteği 2.479.764 0,6-Ürün Destekleme Ödemeleri 334.008 0,1-Hayvancılığın Desteklenmesine İlişkin Ödemeler 209.000 0,0-Tarım Reformu Uygulama Projesi 25.712 0,0-Diğer Tarımsal Destekleme Ödemeleri 30.322 0,0

Emeklilere Vergi İadeleri 709.510 0,2Yurtdışına Yapılan Transferler 348.158 0,1Diğer Cari Transferler 1.334.414 0,3

Sermaye Giderleri 7.972.210 1,9Sermaye Transferleri 437.258 0,1Borç Verme 2.075.465 0,5Yedek Ödenekler 37.224 0,0

FAİZ DIŞI DENGE 26.175.279 6,1BÜTÇE DENGESİ -30.313.211 -7,1

GSMH 428.932.343

(*) Geçici

Bin YTL GSMH %2004

KAMU BORÇ YÖNETİMİ RAPORU - Turkey · 2005. 9. 5. · Kamu Borç Yönetimi Raporu 4749 sayılı...

Documents

Transcript of KAMU BORÇ YÖNETİMİ RAPORU - Turkey · 2005. 9. 5. · Kamu Borç Yönetimi Raporu 4749 sayılı...