WYDZIAŁ PROMOCJI HANDLU I INWESTYCJIKONSULAT GENERALNY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

W KALININGRADZIE-FEDERACJA ROSYJSKA

PRZEWODNIK DLA PRZEDSIĘBIORCY PO OBWODZIE KALININGRADZKIM

FEDERACJI ROSYJSKIEJ

WYDANIE DRUGIE

Kaliningrad 2012

SPIS TREŚCI:

I HISTORIA KALININGRADU I OBWODU KALININGRADZKIEGO 5-6

II INFORMACJA OGÓLNA 7-8

III MIASTA OBWODU KALINGRADZKIEGO 9-10

IV PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY 11

V SYSTEM ORGANÓW WŁADZY PAŃSTWOWEJ W OBWODZIE KALININGRADZKIM 12

VI URZĄD GUBERNATORA OBWODU KALININGRADZKIEGO 13

VII RZĄD OBWODU KALININGRADZKIEGO 14-15

VIII POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE 16-18

IX KALININGRAD – OBWÓD KALININGRADZKI 19-27

X PRZEWODNIK INFORMACYJNY 28-29

XI WYBRANE INFORMACJE O WYMIANIE HANDLOWEJ 30-31

XII WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA 32-33

XIII WAŻNIEJSZE WYDARZENIA, KTÓRE ZORGANIZOWAŁ WYDZIAŁ W OKRESIE OD STYCZNIA 2011 ROKU DO LIPCA 2012 ROKU 34

XIV WAŻNIEJSZE PROJEKTY INWESTYCYJNE I PLATFORMY INNOWACYJNE ORAZ STREFY PRZEMYSŁOWE W OBWODZIE KALININGRADZKIM 35

XV MAŁY RUCH GRANICZNY 36-37

XVI UNIA CELNA ROSJA –BIAŁORUŚ –KAZACHSTAN 38-39

XVII SPECJALNA STREFA EKONOMICZNA 40-42

XVIII REGULACJE PRAWNE I POBYTOWE 43-48

XIX SYSTEM PODATKOWY 49-52

XX REJESTRACJA SPÓŁEK Z KAPITAŁEM ZAGRANICZNYM I WSPÓLNYCH PRZEDSIĘBIORSTW 53-54

XXI INWESTOR ZAGRANICZNY 55-56

XXII WSPÓLNE PRZEDSIĘBIORSTWA 57

XXIII OPODATKOWANIE PRZEDSIĘBIORSTW Z INWESTYCJAMI ZAGRANICZNYMI 58-60

XXIV FORMY NABYCIA ZIEMI DLA INWESTORÓW ZAGRANICZNYCH I OBYWATELI FEDERACJI ROSYJSKIEJ 61-64

XXV CERTYFIKACJA W SPECJALNEJ STREFIE EKONOMICZNEJ (SSE) W OBWODZIE KALININGRADZKIM 65-67

XXVI INFORMATOR BIZNESOWY 68-70

XXVII INSTRUMENTY WSPIERANIA EKSPORTU 71-83

XXVIII NOTATKI 84

5

Historyczna nazwa miasta – Köenigs-berg. Historia Ko-

enigsbergu rozpoczyna się w 1255 roku, kiedy Krzyżacy na brzegu rzeki Pregel wznoszą zamek i nadają mu nazwę „Ko-enigsberg”, czyli Góra Królew-ska. W początkach średnio-wiecza obszar dzisiejszego obwodu jest zamieszkiwany przez bałtyckich Prusów, któ-rzy w XIII wieku zostają podbi-ci przez Krzyżaków. W wyniku germanizacji oraz osadnictwa niemieckiego w XVI wieku te-ren dzisiejszego obwodu staje się obszarem zamieszkanym przede wszystkim przez lud-ność niemiecką. Nadchodzi jednak II połowa wieku XVIII, wtedy to Królewiec (Köenigsberg) po raz pierwszy trafia w ręce Ro-sji. W 1755 roku caryca Elżbieta ogłasza Prusy Wschodnie prowincją rosyjską i nazywa je Nową Rosją. Nie na długo jednak, bo chociaż król pruski pogodził się już z myślą o utracie tych ziem to w roku 1762 niespodziewany, a korzystny dla niego zwrot w sytuacji międzynarodowej, doprowadza do powrotu Królewca do Niemiec.

W 1945 roku, tuż po zakończeniu II wojny świa-towej Królewiec drugi raz wraz z arbitralnie okre-ślonym zapleczem zostaje przejęty przez Rosjan a dokładniej przez ZSRR. Na konferencji w Poczda-mie, po klęsce Niemiec, strony zwycięskie godzą się oddać miasto pod zarząd Związku Radzieckie-go – do czasu podpisania formalnego porozumie-nia międzynarodowego, w którym zostanie osta-tecznie określony status tego obszaru. W związku z zimną wojną międzynarodowa umowa z Niem-cami podpisana zostaje dopiero w roku 1990,

I. HISTORIA KALININGRADU I OBWODU KALININGRADZKIEGO

kiedy to Niemcy oficjalnie zrzekły się pretensji do tego terytorium.

Pod koniec II wojny światowej obwód zajęła Ar-mia Czerwona. Stolica niemieckiej prowincji Pru-sy Wschodnie zdobyta została po długim oblęże-niu 9 kwietnia 1945. Po wojnie, na mocy traktatu poczdamskiego prowincja została zlikwidowana, a jej obszar podzielono pomiędzy Polskę i ZSRR. Związek Radziecki otrzymał ok. 1/3 ziem byłych Prus Wschodnich; tereny te stanowią obecnie obszar obwodu. Zaraz po zajęciu tych ziem przez ZSRR powstał na ich obszarze Königsbergski Spe-cjalny Okręg Wojskowy (ros. Кёнигсбергский особый военный округ), który, wbrew nazwie, zajmował się także administrowaniem i sprawa-mi cywilnymi. Formalnie obwód został utworzony 7 kwietnia 1946 jako część terytorium Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radziec-kiej (w ramach ZSRR), pod nazwą „obwód kró-lewiecki” (Кёнигсбергская область). W wyniku

Kaliningrad przed II wojną światową – Port rzeczny

6

zmiany nazwy miasta z Królewiec na Kaliningrad (4 lipca 1946), powstał obwód kaliningradzki. W tym samym czasie dokonano zmian nazw prak-tycznie wszystkich miejscowości w obwodzie. Już w sierpniu tego samego roku rozpoczął się pro-ces aktywnego masowego napływu ludzi z 27 ob-wodów Rosji, 8 obwodów Białorusi i 4 Republik Autonomicznych ZSRR. To zadecydowało o wielo-narodowej strukturze ludności regionu. Do roku 1947 praktycznie cała niemiecka ludność została wysiedlona; na obszarze tym osiedlili się osadnicy z różnych części ZSRR, głównie jednak Rosjanie.

Po wysiedleniu Niemców obwód kaliningradzki, aż do roku 1991 pozostawał zamknięty dla cu-dzoziemców, był całkowicie odizolowany od Za-chodu. Połączenia lotnicze prowadziły wyłącznie w kierunku wschodnim, do portu zawijały tylko statki radzieckie, a wiele międzynarodowych szlaków kolejowych i drogowych urywało się na granicy z Polską. Taka sytuacja uwarunkowana była strategicznym znaczeniem obwodu, jako miejsca stacjonowania floty bałtyckiej ZSRR oraz sił lądowych i powietrznych państwa.

Do końca lat osiemdziesiątych obwód kalinin-gradzki, stanowiąc najbardziej na zachód wysu-niętą i silnie zmilitaryzowaną część RFSRR, oddzie-loną od niej terytoriami Republik wchodzących w skład jednego państwa federacyjnego, pozosta-

wał tematem tabu tak, jak gdyby „nie istniał” na mapie politycznej. Sytuacja tego obszaru zaczęła się gwałtownie zmieniać na przełomie lat osiem-dziesiątych i dziewięćdziesiątych. Rozpad ZSRR sprawił, że region, który przez dziesięciolecia był zamkniętą bazą wojskową, ponownie znalazł się w centrum dyskusji politycznych. Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę, obwód został oddzie-lony od Rosji najpierw jednym, a następnie kil-koma państwami (Łotwa i Białoruś). Ostateczne wydzielenie obwodu ukształtowało się 8 grudnia 1991 roku, kiedy przestał istnieć ZSRR.

1 kwietnia 2006 weszła w życie ustawa o Spe-cjalnej Strefie Ekonomicznej. „Ustawa Federal-na Federacji Rosyjskiej z dnia 10 stycznia 2006 r. № 16 – ФЗ „O Specjalnej Strefie Ekonomicznej w obwodzie kaliningradzkim”. Obecnie admi-nistracja prezydencka w okresie rządów Władi-mira Putina i Dimitrija Miedwiediewa realizuje pragmatyczne podejście do eksklawy, próbując uczynić ją obszarem ożywionej współpracy mię-dzynarodowej.

Kaliningrad przed II wojna światową – Centrum

31 tys. i Gusiew – 28 tys. Ludność Obwodu liczy ok. 950 tys. osób. Gęstość zaludnienia wynosi 62 osoby na km². Na terenie obwodu zamiesz-kują następujące narodowości: Rosjanie 78%, Białorusini 7.7%, Ukraińcy 7.4%, Litwini 1.9%, Ormianie 0.9%, Niemcy 0.6% i Polacy 0.5%. Na pozostałych kilka procent składają się przed-stawiciele 97 narodowości. Językiem urzędo-wym jest rosyjski. Znajomość języków obcych

FederaCja rosyjsKa (OBWÓD KALININGRADZKI)

Oficjalna nazwa państwa to Federacja Rosyjska (Rossijska Federacja). Obwód kaliningradzki (Kaliningradskaja obłast)

jest najmniejszym obwodem autonomicznym Rosji (0.1 % powierzchni całej Federacji). Sto-licą obwodu jest Kaliningrad. Obwód zajmuje powierzchnię 15 096 km². Głównymi miastami są: Kaliningrad – 423 tys. mieszkańców, Sowieck – 43 tys., Czerniachowsk, 43 tys., Bałtijsk –

II. INFORMACJA OGÓLNA

dzisiejsze centrum Kaliningradu

7

8

wśród mieszkańców tego regionu jest znikoma. Praktycznie wszystkie napisy informacyjne wy-stępują wyłącznie w języku rosyjskim. Także w hotelach, restauracjach, na dworcach brak jest możliwości uzyskania informacji w innym języku niż rosyjski. Według danych Państwowej Staty-styki FR w obwodzie kaliningradzkim jest 65 % prawosławnych, 15% katolików, resztę stanowią ateiści. Świętem narodowym jest 12 czerwca – Dzień Konstytucji. Jednostką monetarną jest 1

Herb obwodu kaliningradzkiego

Flaga obwodu kaliningradzkiego

rubel rosyjski (RUR) = 100 kopiejek. Waluta ro-syjska jest wymieniana w krajach WNP oraz kan-torach wielu innych państw.

obwód kaliningradzki, którego centrum admi-nistracyjnym jest miasto Kaliningrad, leży na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego i jest zachodnim regionom Rosji. Obwód zajmu-je obszar 15 096 km² (ok. 13 300 km² bez po-wierzchni zatok morskich) i położony jest nad Bałtykiem. To najdalej na zachód wysuniętym region Rosji. Teren obwodu oddzielony jest od reszty kraju obszarami niepodległych państw i pozbawiony łączności lądowej z główną częścią państwa rosyjskiego i jako taki jest pół-enklawą. Geopolityczna pozycja obwodu sprawia, że jest on zupełnie unikalnym dla Rosji i jedynym pod-miotem Federacji Rosyjskiej (FR), całkowicie od-dzielonym od reszty kraju przez granice lądowe państw oraz międzynarodowe granice morskie.

Kaliningrad – to administracyjne, przemysłowe, handlowe, naukowe i kulturalne centrum ob-wodu kaliningradzkiego. Miasto położone jest w regionie Morza Bałtyckiego, który obejmuje, oprócz północno-zachodniej Rosji, terytorium krajów bałtyckich, Finlandię, Szwecję, Danię, Polskę i Niemcy. W promieniu 1200 km poło-żone są stolice Polski, Szwecji, Danii, Norwegii, Litwy, Łotwy i innych państw europejskich. Od-ległość do Moskwy wynosi 1289 km, do Wilna (Litwa) – 350 km, do Rygi (Łotwa) – 390 km, do Warszawy (Polska) – 400 km, do Mińska (Biało-ruś) 550 km, do Kopenhagi (Dania) – 600 km, do Oslo (Norwegia) – 850 km.

Kaliningrad jest ważnym węzłem komunikacyj-nym w regionie. Kompleks transportowy obej-muje transport kolejowy, lotniczy, wodny i sa-mochodowy. Powierzchnia terenu miasta równa się 22.303 ha, w tym: lasy – 1435 ha, grunty rol-ne – 4448 ha, tereny pod wodą i bagna – 3631 ha. W Kaliningradzie mieszka 423 tysiące osób.

Powierzchnia 15 096 km²Populacja (2010)• liczba ludności 941 500

strefa czasowa 1 rosyjska strefa cza-sowa, czas moskiew-ski-1, UTC+3

Państwo Rosjastolica Kaliningrad

9

III. MIASTA OBWODU KALININGRADZKIEGO

Sowieck

СоветскTylżaTilsitTilžė43.048

Swietłyj

СветлыйBudaZimmerbudeCimerbūdė

21.805

Swietłogorsk

СветлогорскRuszowice, RuskowoRauschenRūsiai, Raušiai, Rūšiai10.918

Czerniachowsk

ЧерняховскWystrućInsterburgĮsrutis41.680

Gwardiejsk

ГвардейскTapiawaTapiauSugubriai, Tepliuva, Tepliav13.552

Nieman

НеманRagnetaRagnitRagainė

12.320

Bałtijsk

БалтийскPiławaPillauPiliava, Piluv33.255

Zielenogradsk

ЗеленоградскKoronowo

CranzKrantas

12.266

Pionierskij

ПионерскийKurowo

NeukuhrenKuršiai

11.761

Kaliningrad

КалининградKrólewiecKönigsbergKaraliaučius423.000

Gusiew

ГусевGąbinGumbinnenGumbinė

28.051

Gurjewsk

ГурьевскNowotki

NeuhausenNoihauzenas

11.132

10

Polessk

ПолесскLabiawa

LabiauLabguva

7.570

Jantarnyj *

ЯнтарныйPalmnikPalmnicken

Palmininkai, Palvininkai5.346

Ładuszkin

ЛадушкинLudwikowoLudwigsortLiudvigsorta3.802

Primorsk *

ПриморскRybakiFischhausenŽuvininkai2.118

Żeleznodorożnyj *

ЖелезнодорожныйGierdawyGerdauenGirdava2.857

Krasnoznamiensk

КраснознаменскŁoździenieLasdehnenLazdėnai3.518

Sławsk

СлавскJędrzychowoHeinrichswalde

Gastos

4.979

Niestierow

НестеровStołupianyEbenrode d. StallupönenStalupénai

4.889

Prawdinsk

ПравдинскFrydląd, FrydlandFriedland in Ostpreußen Romuva

4.439

Mamonowo

МамоновоŚwiętomiejsce

HeiligenbeilŠventapilė

7.500

Oziorsk

ОзёрскDarkiejmy

DarkehmeDarkiemis

5.357

Bagrationowsk

БагратионовскPruska, Iława, IławkaPreußisch, EylauYlava, Prūsų,Ylava, Yluva6.773

nazwa rosyjska nazwa polska nazwa niemieckanazwa litewska

* – osiedle typu miejskiegoliczba mieszkańców (2006-01-01)

11

IV. PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY

rejon swietłogorskiLiczba mieszkańców: 11.054Ośrodek administracyjny Swietłogorsk

Rejon zielenogradskiLiczba mieszkańców: 32.223Ośrodek administracyjny Zielenogradsk

rejon sławskiLiczba mieszkańców: 21.342Ośrodek administracyjny Sławsk

rejon krasnoznamieńskiLiczba mieszkańców: 12.389Ośrodek administracyjny Krasnoznamiensk

rejon gusiewskiLiczba mieszkańców: 37.130Ośrodek administracyjny Gusiew

rejon bałtijskiLiczba mieszkańców: 33.440Ośrodek administracyjny Bałtijsk

rejon bagrationowskiLiczba mieszkańców: 44.832Ośrodek administracyjny Bagrationowsk

Rejon prawdinskiLiczba mieszkańców: 21.177Ośrodek administracyjny Prawdinsk

Rejon polesskiLiczba mieszkańców: 18.997Ośrodek administracyjny Polessk

rejon czerniachowskiLiczba mieszkańców: 55.010Ośrodek administracyjny Czerniachowsk

Rejon oziorskiLiczba mieszkańców: 16.656Ośrodek administracyjny Oziorsk

rejon niestierowskiLiczba mieszkańców: 17.031Ośrodek administracyjny Niestierow

rejon niemańskiLiczba mieszkańców: 21.958Ośrodek administracyjny Nieman

Rejon gwardiejskiLiczba mieszkańców: 30.530Ośrodek administracyjny Gwardiejsk

rejon gurjewskiLiczba mieszkańców: 48.814Ośrodek administracyjny Gurjewsk

12

V. SYSTEM ORGANÓW WŁADZYPAŃSTWOWEJ W OBWODZIE KALININGRADZKIM

Zgodnie z Konstytucją FR z 1993 r. obwód kaliningradzki (dalej OK) jest jednym z 83 podmiotów państwowo-prawnych Fede-

racji Rosyjskiej (dalej FR). Zasadniczym aktem prawnym na poziomie regionalnym jest Sta-tut (Ustawa Zasadnicza), uchwalony 28 grud-nia 1995 r., który był zmieniany i uzupełniany już 25-krotnie – ostatnio 24 grudnia 2009 roku. Ustawa Zasadnicza określa status obwodu, usta-nawia system organów władzy państwowej ob-wodu jako podmiotu FR, ustala ich kompetencje i obowiązki, a także ogólne zasady organizacji sa-morządu lokalnego w obwodzie.

Artykuł 6 Statutu OK stanowi, że władzę pań-stwową sprawują samodzielne organy władzy państwowej obwodu, funkcjonujące na zasadzie rozdziału na władzę ustawodawczą (przedstawi-cielską), wykonawczą i sądowniczą. W obwodzie funkcjonuje też kilkadziesiąt, a z niektórych źró-deł wynika, że nawet ponad sto, terytorialnych urzędów państwowej władzy wykonawczej FR. Zaliczają się do nich, na przykład, Urząd Zastęp-cy Pełnomocnego Przedstawiciela Prezydenta w Północno-Zachodnim Okręgu Federalnym (dalej PZOF) ds. Obwodu Kaliningradzkiego, Przedsta-wicielstwo Ministerstwa Spraw Zagranicznych ds. Obwodu Kaliningradzkiego, urzędy podlega-jące Ministerstwu Spraw Wewnętrznych, Mini-sterstwu Finansów, Ministerstwu Ochrony Zdro-wia, Ministerstwu Sprawiedliwości, Federalnej Służby Statystyki Państwowej oraz wszelkiego rodzaju służby nadzorcze i kontrolne, podległe innym resortom FR. Siły Zbrojne i urzędy teryto-rialne służb specjalnych także są podporządko-wane wyłącznie swoim centralom w Moskwie. W obwodzie funkcjonuje co prawda Rada Koordy-nacyjna Organów Władzy Państwowej FR i OK, w której władze państwowe obwodu reprezentują Gubernator Obwodu Kaliningradzkiego i prze-

wodniczący Kaliningradzkiej Dumy Obwodowej, jednak przewodniczącym tej Rady jest Zastępca Pełnomocnego Przedstawiciela Prezydenta FR w PZOF ds. Obwodu Kaliningradzkiego.

system organów władzy państwowej obwodu Kaliningradzkiego Fr tworzą:

•najwyższa osoba urzędowa OK – Gubernator Obwodu Kaliningradzkiego (do września 2005 r. był nią szef administracji (gubernator) OK);

•ustawodawczy (przedstawicielski) organ wła-dzy państwowej Obwodu Kaliningradzkie-go – Kaliningradzka Duma Obwodowa (po raz pierwszy nazwa ta pojawiła się w styczniu 1994 r. w rozporządzeniu Nr 14 szefa administracji (gubernatora) OK Jurija Matoczkina, mianowa-nego przez prezydenta FR Borysa Jelcyna;

•najwyższy organ wykonawczej władzy pań-stwowej Obwodu Kaliningradzkiego – Rząd Obwodu Kaliningradzkiego (w latach 1993 – 2005 – Administracja OK);

• inne organy wykonawcze władzy państwowej OK zgodnie ze strukturą określoną przez szefa administracji (gubernatora) Obwodu Kalinin-gradzkiego – w latach 2005–2010 przez Guber-natora Obwodu Kaliningradzkiego G. Boosa;

•organy sądownicze OK (Statut OK w artykule 51 stanowi, że do systemu sądowniczego OK należą Sąd Statutowy OK w składzie pięciu sę-dziów oraz sędziowie pokoju, wchodzący do jednolitego systemu sądownictwa FR. Sądy po-wszechne, organy władzy prokuratorskiej nie wchodzą do systemu sądowniczego OK i są or-ganami władzy sądowniczej FR).

13

VI. URZĄD GUBERNATORA OBWODU KALININGRADZKIEGO

GuGubernator OK jest najwyższą osobą urzędową obwodu kaliningradzkiego wy-bieraną na okres pięcioletniej kadencji

(art. 28, ust. 1 i 3 Statutu). Zmieniony w grudniu 2009 roku Statut OK w art. 28, ust. 4 stanowi, że jedna i ta sama osoba nie może zajmować stano-wiska gubernatora dłużej niż dwie kadencje z rzę-du. Decyzja o obdarzeniu kandydata na urząd gu-bernatora OK przedstawionego przez prezydenta FR podejmowana jest przez KDO w głosowaniu tajnym i uznana za przyjętą, jeżeli na tego kandy-data oddało głos ponad połowę deputowanych (21 osób). Jeżeli kandydat nie uzyska wymaganej liczby głosów, to uznaje się ją za odrzuconą (art. 29, ust. 2 Statutu). Przy obejmowaniu stanowiska gubernator OK składa ślubowanie następującej treści: „Ślubuję, że przy wykonywaniu pełnomoc-nictw gubernatora OK będę szanować i chronić prawa i wolności człowieka i obywatela, prze-strzegać Konstytucji FR i ustawodawstwa FR, Sta-tutu OK, ustaw statutowych i ustaw OK, działać na rzecz interesów i dla dobra OK i jego ludności” (art. 29, ust. 3 Statutu). Po złożeniu ślubowania Gubernatorowi OK wręczane są insygnia (symbo-le) władzy państwowej (art. 29, ust. 4 Statutu).

W ciągu trzech miesięcy po objęciu stanowiska Gubernator OK przedstawia KDO swoje expose, w którym określa główne kierunki swojej działal-ności i działalności Rządu OK na okres pięcioletni (art. 31, ust. 2 Statutu OK).

Gubernator OK uzyskuje pełnię swoich upraw-nień i przystępuje do pełnienia swoich obowiąz-ków z chwilą złożenia ślubowania i zaprzestaje ich wykonywania po upływie kadencji, po złożeniu

ślubowania przez nowo wybranego gubernatora OK, z wyjątkiem przypadków określonych w usta-wodawstwie federalnym i Statucie OK (art. 32, ust. 1 Statutu OK) – takich jak śmierć gubernato-ra, jego dymisja na własną prośbę, zwolnienie ze stanowiska przez Prezydenta FR w związku z utra-tą zaufania KDO, utrata obywatelstwa FR, prawo-mocny wyrok za przestępstwo i inne (art. 32, ust. 2, pkt 1–9 Statutu OK).

W przypadku, gdy Gubernator OK rezygnuje ze stanowiska na własną prośbę lub jest odwołany przed upływem kadencji na skutek utraty zaufania KDO lub Prezydenta FR, jego dymisja pociąga za sobą także dymisję Rządu OK (art. 32, ust. 4 Sta-tutu OK).

We wszystkich przypadkach przedterminowe-go przerwania-wygaśnięcia uprawnień guber-natora OK, a także w przypadkach określonych ustawo-dawstwem federalnym, uprawnienia gu-bernatora OK pełni czasowo pełniący obowiązki gubernatora OK, powołany w trybie i na okres, przewidziany w ustawodawstwie federalnym (art. 32, ust. 5 Statutu OK).

Czasowo pełniący obowiązki gubernatora OK ma prawo realizować wszystkie uprawnienia guber-natora OK, z wyjątkiem przedterminowego prze-rwania uprawnień KDO i wnoszenia propozycji o zmianie Statutu OK (art. 32, ust. 2 Statutu OK).

Przypadki, w których KDO deklaruje brak zaufania do gubernatora OK, a także tryb podejmowania uchwały KDO w tej sprawie określa artykuł 33 Sta-tutu OK.

14

VII. RZĄD OBWODU KALININGRADZKIEGO

Rząd Obwodu Kaliningradzkiego jest stale działającym najwyższym organem pań-stwowej władzy wykonawczej OK. Zgod-

nie z artykułem 34, ust. 1–2 Statutu OK struktu-rę Rządu OK tworzą:

• Przewodniczący Rządu OK, • zastępcy Przewodniczącego Rządu OK, • ministrowie OK, • Pełnomocny Przedstawiciel Gubernatora OK w

KDO, • szef Aparatu Rządu OK, • Aparat Rządu OK.

Rząd OK posiada status osoby prawnej. Organi-zację i zasady działalności Rządu OK określone są ustawą OK „O Rządzie Obwodu Kaliningradzkie-go” (art. 35, ust. 1–2 Statutu OK).

Tryb mianowania Przewodniczącego Rządu OK określa artykuł 36, ust. 1–7 Statutu OK: mianuje go Gubernator OK na wniosek partii politycznej, która uzyskała najwięcej głosów w wyborach do Kaliningradzkiej Dumy Obwodowej, po uzyska-niu zgody KDO. Odwołuje go Gubernator OK, zawiadamiając o tym niezwłocznie KDO. Guber-nator OK ma też prawo bezpośredniego pełnie-nia obowiązków Przewodniczącego Rządu OK. Zgodnie z obecnie obowiązującym Statutem, Rząd OK działa w granicach okresu obowiązywa-nia uprawnień Gubernatora OK i składa swoje pełnomocnictwa na ręce nowego gubernatora, pełniąc nadal na jego polecenie swoje obowiąz-ki do czasu powołania Rządu OK w składzie za-proponowanym przez nowego gubernatora (art. 37, ust. 1–3 Statutu OK).

strukturę organów państwowej władzy wyko-nawczej OK określa Gubernator OK po uzgod-nieniu z Kaliningradzką Dumą Obwodową. Do organów państwowej władzy wykonawczej OK,

na czele których jest Rząd OK, zaliczane są mini-sterstwa OK, służby OK i agencje OK. Powoływa-nie i likwidacja organów państwowej władzy wy-konawczej OK odbywa się na podstawie dekretu Gubernatora OK po uzgodnieniu z KDO (art. 41 Statutu OK). Struktura Rządu OK po zmianach w Statucie wprowadzonych 21 grudnia 2009 roku przedstawia się następująco:

• Gubernator OK, Przewodniczący Rządu OK.• Pełnomocny Przedstawiciel Gubernatora OK w KDO. • Pełnomocny Przedstawiciel Gubernatora OK w Organach Władzy Sądowniczej. • Pełnomocny Przedstawiciel Gubernatora OK

ds. Praw Dziecka. • Szef Aparatu Rządu OK. • Zastępcy Przewodniczącego Rządu OK : • do spraw sektora realnego (gospodarki), • do spraw ochrony zdrowia i polityki socjalnej, • do spraw rozwoju kultury i oświaty, • do spraw dużych projektów inwestycyjnych, • do spraw polityki wewnętrznej (powołany po

protestach społecznych w grudniu 2009 r. i pierwszym kwartale 2010 r.).

MInIsterstwa oK :

• rozwoju infrastruktury, • przemysłu, • gospodarki komunalno-mieszkaniowej i budownictwa, • rolnictwa i rybołówstwa, • ochrony zdrowia, • polityki społecznej (socjalnej), • kultury, • oświaty, • finansów, • gospodarki, • rozwoju samorządności.

15

agenCje rządowe:

• głównego dysponenta środków budżetowych, • do spraw mienia (majątku) obwodowego, • do spraw pracy i zatrudnienia ludności, • do spraw ochrony, reprodukcji i wykorzystania

obiektów świata zwierzęcego i lasów, • do spraw młodzieży, • konkursowa, • do spraw architektury i urbanistyki, • ZAGS (ds. zapisów aktów stanu cywilnego), • do spraw zewnętrznej działalności gospodar-

czej i współpracy międzynarodowej, • współdziałania z organizacjami niekomercyj-

nymi [pozarządowymi], • do spraw sportu.

InsPeKCje (SŁUŻBY) rządowe :

• inspekcja (służba) administracyjno-techniczna, • służba kontrolno-rewizyjna, • służba GASN (państwowego nadzoru architek-

toniczno-budowlanego), • służba do spraw kontroli jakości w zakresie

pomocy medycznej i licencjonowania, • służba ochrony państwowej obiektów dzie-

dzictwa kulturowego, • inspekcja (służba) mieszkaniowa, • służba weterynaryjna i państwowej inspekcji

weterynaryjnej,

• służba państwowego nadzoru technicznego, • służba do spraw kontroli i nadzoru w sferze

oświatowej, • służba do spraw państwowej regulacji cen i taryf, • służba do spraw kontroli i nadzoru ekologicz-

nego.

organy władzy państwowej i osoby urzędowe (funkcyjne) OK zgodnie z ich pełnomocnictwa-mi mają prawo wydawania następujących aktów prawnych:

• Statut (Ustawa Zasadnicza) Obwodu Kalinin-gradzkiego,

• ustaw statutowych OK (np. o Gubernatorze OK, o Kaliningradzkiej Dumie Obwodowej,

o Rządzie OK), • ustaw OK, • uchwał (ros. postanowlenije) KDO, • dekretów (ros. ukaz) Gubernatora OK, •zarządzeń (ros. postanowlenije) Rządu OK, • uchwał (ros. postanowlenije) Sądu Statutowe-

go OK, • orzeczeń (ros. opriedielenije) Sądu Statutowe-

go OK, • rozporządzeń (ros. rasporiażenije) Gubernato-

ra OK, Rządu OK, • zarządzeń (ros. prikaz) szefów organów wła-

dzy wykonawczej obwodu (ministrów, szefów agencji, inspekcji i służb),

• zarządzeń (ros. prikaz) szefa Aparatu Rządu OK.

16

VIII. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE

UKształtowanIe terenU

Przeważającą część obwodu zajmuje Nizi-na Staropruska. Są to płaskie tereny, bez

większych wzniesień, częściowo pokryte osa-dami aluwialnymi i czarnoziemami. Na północy występują obszary zabagnione. Wzdłuż granicy z Polską spotyka się wzgórza morenowe, na po-łudniowym wschodzie osiągające 230 m n.p.m. Niewysokie wzniesienia na Półwyspie Sambij-skim schodzą do Bałtyku stromym klifem, two-rząc między Jantarnym a Swietłogorskiem przy-lądek Taran.

Rzeźba południowej części obwodu jest pagór-kowata. Na południowym zachodzie znajdu-je się Wyżyna Warmińska, a na południowym wschodzie Wyżyna Wisztyniecka. Obie wyżyny rozdzielone są doliną rzeki Ławy (Łyny). Najwyż-szy punkt na Wyżynie Warmińskiej osiąga wyso-kość 191 m n.p.m., natomiast na Wyżynie Wisz-tynieckiej znajduje się najwyższe wzniesienie obwodu kaliningradzkiego – Bezimiennaja (231 m n.p.m.). Na północ od Wyżyny Warmińskiej i Wyżyny Wisztynieckiej rozciąga się Nizina Pre-goły z doliną rzeki Pregoły. Północno-wschodnią część obwodu zajmuje Równina Szeszupy, gdzie występuje kilka pojedynczych wzniesień, z któ-rych swój początek biorą liczne rzeki tego obsza-ru. Równina Szeszupy oddzielona jest od Wyży-ny Wisztynieckiej doliną rzeki Pisy. Od zachodu równina ta graniczy z obszarem Wzniesień Wy-strudzko-Sambijskich – wzgórz morenowych, które ciągną się od okolic miasta Nieman, wzdłuż doliny Pregoły, aż do Półwyspu Sambijskiego.

Kolejnym regionem fizyczno-geograficznym obwodu kaliningradzkiego, ciągnącym się na wschód od linii Kaliningrad-Zielenogradsk, jest Nizina Polesska, z charakterystycznymi dla tego obszaru polderami. Niektóre obszary tej niziny

położone są poniżej poziomu morza (do -1,2 m p.p.m.). Dla rolniczego wykorzystania tych ży-znych ziem niezbędna jest melioracja. Na ob-szarze Niziny Dolnoniemeńskiej — w północnej części obwodu, poldery(do -1,4 m p.p.m.) zajmu-ją większą powierzchnię. Występuje tu bardzo duże zabagnienie terenu.

Charakterystyczne dla obszaru obwodu kali-ningradzkiego są formy akumulacji morskiej: Mierzeja Kurońska i Mierzeja Wiślana. Mierze-ja Kurońska ma długość 98 km, z czego odcinek 48-kilometrowy należy do obwodu kaliningradz-kiego, a pozostała część do Litwy. Szerokość mierzei waha się od 400 metrów na północ od miejscowości Liesnoje do 4 km w pobliżu miej-scowości Rybaczyj. Na obszarze tym licznie występują wydmy, których średnie wysokości sięgają 30-40 metrów, natomiast wierzchołek najwyższej wydmy – Płanieristow - osiąga wyso-kość 68 metrów.

Mierzeja Wiślana ma 65 km długości, z czego 35 km należy do obwodu kaliningradzkiego, a pozo-stała część do Polski – 30 km. Jej szerokość waha się od 300 metrów w środkowej i południowej części do 8-9 km w okolicach Bałtyjska. Wydmy tej mierzei są niższe od wydm Mierzei Kurońskiej i osiągają wysokość około 40 metrów. Ukształto-wanie powierzchni w przeważającej części Ob-wodu sprzyja rozwojowi sieci komunikacyjnej.

KliMAT

Przejściowość klimatu obwodu kaliningradz-kiego na styku wpływów morskiego powie-

trza – oceanicznego i wschodniego kontynental-nego charakteryzuje się wczesnym rozpoczęciem zimy na obszarach wschodnich Obwodu, która

jest tu mroźna, śnieżna i długa. Jedynie w oko-licach Kaliningradu i wybrzeży zima jest łagod-niejsza. Średnia temperatura najchłodniejszego miesiąca - stycznia - wynosi od 2°C do 4°C. Lata w obwodzie kaliningradzkim są krótkie i łagodne, zwykle nie przekraczają 80 dni. Temperatury nie są zbyt wysokie, średnia temperatura najcieplej-szego miesiąca – lipca – osiąga od 17°C do 18°C. Średnia roczna suma opadów atmosferycznych naniesionych przez wilgotne masy powietrza znad Atlantyku waha się od 650 mm do 940 mm. Przez 185 dni w roku na obszarze Obwodu pada deszcz, przez 55 – śnieg, a 125 dni pozostaje bez opa-dów. Pokrywa śnieżna zalega przez okres od 60 do 80 dni, a jej grubość nie przekracza 18-20 cm. Warunki klimatyczne obwodu kaliningradzkiego sprzyjają rozwojowi gospodarki. Długotrwały i wilgotny okres wegetacyjny wpływa pomyślnie na rozwój rolnictwa. Łagodny klimat pobrzeża Obwodu sprzyja rozwojowi funkcji uzdrowisko-wych, wypoczynkowych i turystycznych. Jednak do prawidłowego funkcjonowania gospodarki niezbędne jest uwzględnianie specyfiki miejsco-wego klimatu, dużych wahań opadów pomiędzy poszczególnymi latami oraz porami roku.

wody PowIerzCHnIowe

Wszystkie rzeki Obwodu Kaliningradzkie-go należą do zlewiska Morza Bałtyckie-

go. Kończą one swój bieg najczęściej w Zalewie Kurońskim i Zalewie Wiślanym, tylko niewielkie rzeki z Półwyspu Sambijskiego płyną bezpo-średnio do Morza Bałtyckiego. Sieć rzeczna Obwodu jest dobrze rozwinięta, na l km² powierzch-ni przypada średnio l km rzeki. Większość rzek Obwodu to rzeki małe o długości do 100 km. Kilka rzek: Niemen z dopływem Szeszu-pa, Pregoła z dopływami, Łyna, Węgorapa i Wystrucza, mają dłu-gość ponad 100 km. Zlewnia Pre-goły obejmuje obszarem prawie cały Obwód (13600 km²). Rze-ki obwodu kaliningradzkiego są częściowo wykorzystywane przez transport śródlądowy, a ich wody przez przemysł. W obwodzie ka-liningradzkim licznie występują

jeziora. Większość z nich to małe zbiorniki wod-ne. Na obszarze obwodu występuje 38 jezior o powierzchni ponad 10 ha, a liczba mniejszych jezior „oczek” jest szacowana na około 4 tysią-ce. Jedyny duży akwen to Jezioro Wisztynieckie o powierzchni 17,6 km².

wody PodzIeMne

Obwód Kaliningradzki wchodzi w skład nadbałtyckiego basenu artezyjskiego. Na

trzydziestu poziomach wodonośnych występują wody słodkie, słonawe i solanki. Potwierdzone zasoby na zaopatrzenie w wodę miast stanowią około 550 tys. m³ na dobę, a dotychczasowe ich wykorzystanie wynosi 280 tys. m³ na dobę. Wody mineralne wykorzystywane są jako pitne i lecznicze w kurortach Swietłogorska i Zieleno-gradska. Są również butelkowane. Solanki bo-gate w brom i jod wykorzystywane są do kąpieli leczniczych w Swietłogorsku. Planuje się także gospodarcze wykorzystanie występujących tu wód termalnych, których temperatura wynosi od 60 do 90°C.

gleby

W Obwodzie Kaliningradzkim przeważają gleby bielicowe. Są one silnie, średnio

lub słabo zbielicowane. W obniżeniach terenu zalegają gleby torfowo-próchnicze wyróżniają-ce się wysoką urodzajnością. Wzdłuż zalewów, a także w dolinach rzecznych przeważają mady

tańczący las na Mierzei Kurońskiej

17

18

i gleby aluwialno-bagienne. Szczególną różno-rodność wśród gleb bagiennych wykazują gleby torfowo-próchnicze. Są to gleby niezwykle uro-dzajne, wymagają jednak odpowiednich prac melioracyjnych.

lasy

Lasy nie tworzą tu zwartej całości, występu-ją w oddzielnych kompleksach i na poszcze-

gólnych działkach. Lesistość Obwodu jest zróżni-cowana i wynosi w poszczególnych rejonach od 7% do 37%. Średnio dla całego Obwodu osiąga zaledwie 22%. Lasy sosnowe i świerkowe zajmu-ją po 19% powierzchni leśnej. Najwięcej, bo 24% zajmuje brzoza, pozostałe to dąb i olcha po 14% oraz osika 2%.

KoPalIny

Najbardziej znaną i najcenniejszą kopaliną obwodu kaliningradzkiego jest bursztyn.

Tu znajduje się 90% całkowitych światowych zasobów tego surowca. Roczne wydobycie wy-nosiło 700 ton, jednak w ostatnim czasie znacz-nie spadło i obecnie uzyskuje się około 350 ton bursztynu. Wielkość złóż szacuje się na około 300 tys. ton.

W latach sześćdziesiątych XX wieku na terenie OK. odkryto kilkanaście złóż ropy naftowej. Zaso-by lądowe szacuje się na 50 mln ton. Ropie naf-towej towarzyszy gaz ziemny. Eksploatacja ropy naftowej zapoczątkowana została w roku 1975. Największe wydobycie 1,5 mln ton miało miejsce w roku 1983. Potem następował systematyczny spadek wydobycia. W 2000 r. wyniósł tylko 350 tys. ton. W 1983 r. na szelfie bałtyckim, na wyso-kości Mierzei Kurońskiej odkryto nowe podmor-skie złoża ropy nazwane „Krawcowskoje” (D6). Eksploatację ropy z tego złoża koncern Łukoil rozpoczął w czerwcu 2004 r. Całkowite zasoby dotychczas odkryte i zbadane wynoszą tu 21,5 mln ton. Wydobycie ropy naftowej w Obwodzie przekroczyło w 2010 roku 2,1 mln ton.

inne bogactwa naturalne występujące na obsza-rze obwodu to węgiel brunatny (2 mld ton) i torf. W 1968 r. odkryto pokaźne złoża soli kamiennej szacowane 1,6 mld ton, odkryto także sole pota-sowo-magnezowe, anhydryt, fosforyty oraz sze-roko eksploatowane żwiry, piaski i gliny.

W odniesieniu do badań złóż gazu łupkowego w Polsce w regionie transgranicznym (Powiecie Braniewskim i Bartoszyckim), które swoim zasię-giem obejmują również obszar obwodu kalinin-gradzkiego, należy przypuszczać iż i ten segment rynku gazowo-energetycznego będzie rozbudo-wywany i eksploatowany na terenie obwodu ka-liningradzkiego.

19

Porty I żeglUga

Eksklawowe położenie spo-wodowało, że obwód ka-

liningradzki uzależniony jest od funkcjonowania powiązań ko-munikacyjnych. Najważniejsze powiązania obwodu wiążą się ze sprawnym wykonywaniem prze-wozów przez transport morski, transport kolejowy i drogowy, lotniczy i żeglugę śródlądową.

Port w Kaliningradzie nie zamarza nawet w cza-sie najbardziej surowych zim, dlatego dostępny jest dla żeglugi przez cały rok. Jego otwarcie dla żeglugi międzynarodowej nastąpiło dopiero w 1991 roku. Po odzyskaniu niepodległości przez Li-twę w roku 1991, port został odcięty od swojego naturalnego zaplecza, jakim są tereny Białorusi i Rosji. Odległość do najbliższego obwodu Rosji – pskowskiego - drogą kolejową wynosi 600 km, drogą morską do portu rosyjskiego w Sankt Pe-tersburgu 1100 km.

Port zlokalizowano w dolnym odcinku rzeki Pre-goły przy ujściu do Zalewu Kaliningradzkiego, w odległości 43 km od morza. Pierwszy od strony Bałtyku odcinek kanału żeglugowego o długości ponad 20 km do miejscowości Iżewskoje ma sze-rokość 80 metrów i głębokość 10 m. Pozwala to na swobodne przepływanie po nim dość dużych statków o wyporności do 25 tys. ton. 9 listopa-da 2000 roku w Iżewskoje – niewielkiej osadzie nad kanałem żeglugowym w pobliżu Swietłego – firma Łukoil–Kaliningradmornieft uruchomiła nowy terminal przeładunków naftowych o rocz-nej wydajności 690 tys. ton, w tym surowej ropy naftowej – 600 tys. ton. W nowym terminalu

zbudowano zbiorniki (o pojem-ności 80 tys. ton) na ropę naf-tową i benzynę. Od strony lądu doprowadzono linię kolejową ze stanowiskami do przeładunku ropy. Docelowa wydajność całej inwestycji ma wynosić 1540 tys. ton rocznie.

Pozostała część kanału Bałtyjsk--Kaliningrad posiada głębokość 9 m. Szerokość kanału wynosi od 50 do 90 m. Tu również planuje

się dalsze prace pogłębiarskie i modernizacyjne. Przy wejściu z morza do kanału usytuował się awanport Kaliningradu – Bałtyjsk, jedna z głów-nych baz floty wojennej Rosji na Bałtyku.

Port w Kaliningradzie składa się z kilku niezależ-nych od siebie jednostek organizacyjnych. Naj-ważniejsze z nich to morski port handlowy, port rybacki i port rzeczny. Pozostałe, ważniejsze jed-nostki to bałtycka kompania przeładunkowa ropy, portowa baza przeładunków ropy i elewator. Por-ty rybackie zlokalizowano także nad otwartym morzem w Pioniersku i przy kanale żeglugowym w Swietłym. W Bałtyjsku od dawna funkcjonuje Bałtycka Kompania Przeładunkowa ropy (BNK), gdzie rocznie przeładowuje się 1,5 mln m³ prze-tworów ropy naftowej.

MorsKI Port Handlowy zajmuje 80 ha (po-wierzchnia lądowa), posiada 3017 m nabrzeży z dwudziestoma dwoma uniwersalnymi stanowi-skami do cumowania statków, w tym 3 dla roz-ładunku zboża. Powierzchnia składowa (łącznie z magazynami i chłodniami) wynosi około 240 tys. m². Elewator może jednorazowo przyjąć 46 tys. ton zbóż.

IX. KALININGRAD – OBWÓD KALININGRADZKI

20

Terminal kontenerowy, z nabrzeżem o długości 811 m, posiada dwa stanowiska do obsługi stat-ków ro-ro. Dwa kryte składy zajmują łącznie po-wierzchnię 22 tys. m².

Do terminalu prowadzi połączenie drogowe i ko-lejowe. Na terenie portu handlowego znajduje się także terminal załadunkowy węgla, koksu i rud o pow. 49 tys. m² (7 stanowisk dla statków) oraz terminal do przeładunku ładunków sypkich, takich jak zboża czy cukier. Na przyszłe inwesty-cje portu zarezerwowano 36 ha terenu położone przy kanale żeglugowym, cztery kilometry poni-żej dzisiejszej lokalizacji portu handlowego.

Port rybaCKI utworzony został w roku 1947 na terenie dawnej przystani do przeładunków drewna. Jego budowa i rozbudowa trwała do połowy lat siedemdziesiątych. Port obsługiwał dalekomorską i przybrzeżną flotę rybacką. W związku z kryzysem rybołówstwa i drastycznym zmniejszeniem się floty rybackiej stacjonującej w Kaliningradzie, a co za tym idzie, spadkiem przeładunku ryb, port przystosowany został do obsługi różnego rodzaju ładunków, w tym syp-kich i płynnych. Część lądowa portu zajmuje 114 ha, łączna długość dwóch nabrzeży wynosi 3,1 km. Znajduje się tu 30 stanowisk cumowniczych. Na terenie tego portu znajduje się sieć dróg oraz 13,5 km linii kolejowych o rozstawie torów 1520 mm. Port jest przygotowany do obsługi 650 stat-ków i ponad 25 tys. wagonów kolejowych rocz-nie. Poza obsługą rybołówstwa, przeładowuje się tu m.in. drobnicę w kontenerach, żywność i nawozy sztuczne. Do portu rybackiego w Kali-ningradzie przynależy także niewielki port rybac-ki Pioniersk położony nad otwartym morzem. Obsługuje on małe i średnie jednostki rybackie poławiające głównie na Bałtyku.

KalInIngradzKI Port rzeCzny specjalizu-je się w obsłudze niewielkich statków morsko--rzecznych i barek śródlądowych, dysponuje nabrzeżem o długości 201 m. W skład portu rzecznego wchodzi również niewielki port w Sowietsku nad rzeką Niemen i nabrzeże w Swietłym. Port specjalizuje się w przeładun-kach węgla, koksu, materiałów budowlanych oraz zboża. Stąd dostarczano do Polski węgiel, a koks do krajów skandynawskich. Podstawo-

we ładunki płynące przez port w Kaliningra-dzie w imporcie to zboża, cukier, owoce cytru-sowe, mrożone mięso, metale i drobnica. W eksporcie przeważa węgiel (w ostatnich latach zmniejszyły się jego dostawy dostarczane z Ke-merowa i Zagłębia Kuźnieckiego), koks, ruda, drewno (tarcica i papierówka), celuloza, nawo-zy i alumina. Główne kierunki przewozu w re-lacjach importowych to porty Niemiec, Francji,

Szwecji, Kuby, Belgii, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. W eksporcie ładunki kierowa-ne są przede wszystkim do Niemiec, Hiszpanii, Francji i Szwecji.

Według założeń projektowych w portach Kalinin-gradu można rocznie przeładowywać 16,4 mln ton towarów (przy przeładunkach kontenerów 150 tys. TEU). Jednak faktyczne obroty w roku 2010 wynosiły 9,5 mln ton, z czego przetwory ropy naftowej stanowiły 24%, nawozy mineralne

statek w kanale morskim

21

20%, węgiel i koks 19%, metale i złom metalowy 10%, przetwory rybne 7%. W morskim porcie handlowym przeładowano w roku 2010 tylko 6,4 mln ton ładunków, co stanowiło zaledwie 40% jego aktualnych możliwości przeładunkowych. Moce przeładunkowe portu rybackiego w tym samym roku były wykorzystane tylko w 10%, a rzecznego 0,7% (140 tys. ton przy możliwości 2 mln ton).

Tak drastycznie niskie przeładunki Kaliningradu i przegrywanie z konkurencyjnymi portami są-siednich państw bałtyckich i Sankt Petersburgiem związane było nie tylko z polityką taryfową państw sąsiednich, lecz i ze znacznie lepszym wyposaże-niem w infrastrukturę i suprastrukturę portów li-tewskich, łotewskich, estońskich i polskich.

inne czynniki hamujące prawidłowe funkcjono-wanie portów obwodu to niestabilne i często zmieniające się przepisy federalne dotyczące

przewozów ładunków, odpraw granicznych i cel-nych, stałe zmiany zasad i warunków organizacyj-nych dot. przewozów tranzytowych i długotrwałe przestoje wagonów na granicy z Litwą i Białorusią.

Morska doktryna Federacji Rosyjskiej do 2020 roku – podpisana przez prezydenta W. Putina 27 lipca 2001 r. – zakłada m.in. stworzenie wa-runków dla rozwoju stabilnej współpracy gospo-darczej z państwami regionu Morza Bałtyckiego i rozwój bałtyckiej infrastruktury portowej. Dla Obwodu Kaliningradzkiego doktryna deklaruje zapewnienie bezpieczeństwa gospodarczego i militarnego oraz rozwój komunikacji morskiej.

Według ocen specjalistów Rosja powinna posia-dać nad Bałtykiem porty o zdolności przeładun-kowej 120-160 mln ton rocznie. W związku z tym podjęto decyzję o rozbudowie istniejących i bu-dowie nowych portów. Program rozwoju zakła-da, aby wszystkie ładunki importowe i eksporto-we mogły być obsługiwane przez własne porty.

Porty kaliningradzkie, zgodnie z planami opraco-wanymi w Moskwie, mają stać się dużym zespo-łem z jednym kierownictwem i wspólną admi-nistracją. Zapleczem dla Kaliningradu są tereny Białorusi i Rosji. Jednak napływ ładunków z tych obszarów utrudniają bariery w postaci granic państwowych. Na opłacalność przewozów do Kaliningradu miały do niedawna wpływ nieko-rzystne dla obwodu warunki taryfowe. W polity-ce taryfowej Litewskich Kolei Żelaznych dla kłaj-pedzkiego i wszystkich innych kierunków, oprócz kaliningradzkiego stosowano obniżone współ-czynniki od 0,116 do 0,136, dla kaliningradzkie-go 0,24 (np. dla metali kolorowych i przetworów ropy naftowej 0,12 przez Kłajpedę, przez Kalinin-grad 0,21). 17 września 2001 roku stronie rosyj-skiej udało się wynegocjować z Litwinami nowe porozumienie o włączeniu dodatkowo, uwzględ-niając artykuły 5 i 7 umowy między Rządem Fe-deracji Rosyjskiej i Rządem Republiki Litewskiej „O długoterminowej współpracy Obwodu Ka-liningradzkiego FR i regionów Republiki Litew-skiej”, artykułu o jednakowym poziomie taryf przy przewozach tranzytowych po drogach Litwy w kierunku Kłajpedy i Kaliningradu. Porozumie-nie to w sposób znaczący zwiększyło opłacalność przewozów tranzytowych przez porty obwodu.

22

Plany rozwoju obwodu zakładają stworzenie z Kaliningradu dużego węzła transportowego, któ-rego porty będą konkurencyjne w tej części Bał-tyku.

Część portu wojennego w Bałtyjsku przeznaczo-no pod budowę cywilnego portu głębokowod-nego. Nowy port w Bałtyjsku, o powierzchni (lą-dowej) 52 ha, usytuowany po stronie zalewu na półwyspie Wostocznyj, wyposażany jest w nowo-czesną infrastrukturę i suprastrukturę pozwalają-cą na sprawną obsługę promów, w tym promów pasażersko–samochodowych, kolejowych i in-nych jednostek do 40 tys. ton. Temu służył będzie budowany nowoczesny terminal kolejowy. Nowy terminal promowy dostosowany jest przede wszystkim do obsługi promu „Georg Ots”, który regularnie pływa na trasie Sankt Petersburg-Bał-tyjsk. Poza terminalem promowym w porcie zlo-kalizowane będą terminale do przeładunku drob-nicy, płynnych ładunków chemicznych i przetwo-rów ropy naftowej.

lokalizacja portu w Bałtyjsku znacznie skróciła drogę z pełnego morza do nabrzeży portowych, a tym samym wpłynęła na obniżenie kosztów prze-wozu. Roczna wielkość przeładunków w tym por-cie wg założeń projektowych ma wynosić 34 mln ton, w tym udział przetworów ropy naftowej 20 mln ton. Jeżeli projekt nowego portu Wostocznyj uda się w całości przekształcić w rzeczywistość, to Bałtyjsk, dotychczasowy awanport Kaliningradu, może stać się jego głównym portem.

Dodatkowo, aby zwiększyć strumień ładunków oraz rentowność i konkurencyjność, opłaty por-towe w Kaliningradzie (i Sankt Petersburgu) ob-niżono do 1/10 stawki bazowej.

od 1997 roku statek ro-ro zawijający do Mor-skiego Portu Rybackiego w Kaliningradzie utrzy-muje regularne połączenie z Kilonią, Arhus i Tal-linem. Przewozi trajlery, kontenery, drobnicę i ła-dunki pozagabarytowe.

20 sierpnia 2001 roku Rosjanie uruchomili połą-czenie promowe na trasie Sankt Petersburg-Kali-ningrad- Kilonia. Obsługuje je statek „Trans-Rus-sia”.9 Dla linii tej przewidziano wiele rządowych priorytetów. Linia promowa z Sankt Petersburga

do Kaliningradu jest nie tylko alternatywnym rozwiązaniem komunikacyjnym, uniezależniają-cym obwód od „kaprysów sąsiadów”, posiada także duże znaczenie strategiczne, gdyż na po-kładach promu przewozi się, oprócz ładunków cywilnych także elementy techniki bojowej i za-opatrzenia dla wojska rozlokowanego na terenie obwodu. Połączenie morskie Sankt Petersburg--Kaliningrad miało także ułatwić komunikację z enklawą po wprowadzeniu wiz dla Rosjan przez Litwę i Łotwę.

W czerwcu 2005 roku rosyjska firma „Sojuz” uruchomiła połączenie kontenerowe pomiędzy Kaliningradem i Sankt Petersburgiem. W tym sa-mym miesiącu zainaugurowano także połączenie promowe łączące Bałtyjsk poprzez Kłajpedę ze szwedzkimi portami Karlshamn, Ronneby i Karls-krona. Obsługuje je litewska kompania „Lisco Baltic Service”.

Kolejnym przedsięwzięciem komunikacyjnym było uruchomienie przez prezydenta W. Putina 10 września 2006 roku połączenia kolejowo-dro-gowego z Ust-Ługi w obwodzie leningradzkim do Bałtyjska. Tego dnia prom „Bałtijsk” przywiózł 40 wagonów z węglem, paliwami płynnymi, i nawo-zami oraz ładunkiem przeznaczonym dla Floty Bałtyckiej. Uruchomienie tej przeprawy promo-wej uniezależniło Rosję od tranzytu, szczególnie wojskowego, przez Litwę. Docelowo na linii z Ust-Ługi do Bałtyjska ma pływać sześć promów, któ-re mają przewozić 5,5 mln ton ładunków rocznie. Trasa ta ma zostać w przyszłości przedłużona do portów niemieckich.

Po modernizacji i rozbudowie porty Kaliningra-du będą zdolne do obsługi ładunków tranzyto-wych płynących z UE do Kaliningradu i dalej ko-leją przez europejską części Rosji, Syberię i por-ty Nachodka i Wostocznyj do Japonii i Południo-wej Korei, a poprzez Morze Kaspijskie w kierun-ku Oceanu Indyjskiego.

obecnie w transporcie obwodu zatrudnionych jest 30 tys. osób. Stanowi to 8% zatrudnionych w gospodarce regionu. Rozwój portów i - co za tym idzie - całego kaliningradzkiego węzła transpor-towego może dać jego mieszkańcom, aż 10 tys. nowych miejsc pracy.

23

transPort Kolejowy

Ważną rolę w obsłudze transportowej portów i całego obwodu odgrywają po-

łączenia kolejowe. Przy pomocy transportu ko-lejowego przewozi się 40% ładunków obwodu i 80% tranzytu płynącego przez port i przejścia graniczne obwodu. Stacje rozrządowe portów wymagają pełnej modernizacji. Linie kolejowe prowadzą także do portów rzecznych i więk-szych przedsiębiorstw obwodu.

Całkowita długość linii kolejowych wynosi 765 km, z czego ok. 100 km stanowią linie we-wnętrzne. Bezpośrednio eksploatuje się 572 km linii kolejowych. Spośród 55 stacji kolejowych, na pięciu z nich istnieją techniczne możliwości do prowadzenia prac przeładunkowych z kolei europejskiej na rosyjską i odwrotnie. Dotyczy to Kaliningradu, Bagriatonowska, Czerniachow-ska, Mamonowa i Żeleznodorożnego. Główna szerokotorowa magistrala kolejowa prowadzi z Kaliningradu przez Czerniachowsk, Nesterow, Kowno, Mińsk i dalej w kierunku Moskwy. Prze-

pustowość tej linii wykorzystana jest zaledwie w 30-40%. Linia kolejowa biegnąca z Kaliningradu w kierunku północnym przez Sowietsk, Szawle do Rygi w ostatnich latach jest tylko w mini-malnym stopniu wykorzystywana do przewozu ładunków. Podobna sytuacja dotyczy połączeń w kierunku południowym do Polski. Wielkość ładunków kolejowych przy zwiększeniu efek-tywności przewozów i pełnym wykorzystaniu istniejącego potencjału infrastruktury kolejowej może być zwielokrotniona. Połączenie z Litwą odbywa się przez przejście graniczne Sowietsk--Panemune, Niestierow-Kiribataj, z Polską Żele-znodorożnyj-Skandawa, Mamonowo-Braniewo i Bagriationowsk-Bartoszyce.

W nawiązaniu do wprowadzenia na obszarze transgranicznym pomiędzy Polską a Rosją MRG planowany jest w 2012 roku otwarcie osobowe-go połączenia kolejowego z Kaliningradu przez Braniewo, Elbląg do Olsztyna, co zwiększy w znacznym stopniu ruch osobowy pomiędzy Ob-wodem Kaliningradzkim a Województwem War-mińsko-Mazurskim.

dworzec kolejowy w Kaliningradzie

24

InFrastrUKtUra drogowa

Sieć drogowa obwodu jest dobrze rozwinięta. Łączna długość dróg publicznych o twardej

nawierzchni i znaczeniu regionalnym wynosi 4625 km, a o znaczeniu federalnym 264 km. Na tysiąc km2 powierzchni obwodu przypada 303,4 km dróg utwardzonych (w Federacji Rosyjskiej wiel-kość ta wynosi 28,1 km). Do dróg o znaczeniu fe-deralnym należą odcinki Kaliningrad-Niestierow i Gwardiejsk-Nieman. Cechą tych dróg, o łącznej długości 252 km, jest ulepszona nawierzchnia. Długość dróg o znaczeniu lokalnym sięga 4,3 tys. km. Pomimo dobrze rozwiniętej sieci drogowej jej stan i niektóre parametry nie zawsze spełniają współczesne normy techniczne. Przepustowość całej sieci drogowej jest wykorzystana tylko w 50%. W roku 1998 oddano do użytku nowy od-cinek drogi Gusiew-Olchowatka, prowadzącej w kierunku Gołdapi. Inną inwestycją było zbudowa-nie obwodnicy i mostu na Pregole w Gwardiej-sku, na głównej magistrali drogowej prowadzącej do Wilna. Na wschód od Kaliningradu powstał pierwszy, dwudziestokilometrowy odcinek auto-strady. W projektach rozwoju sieci drogowej za-kłada się modernizację obwodnicy Kaliningradu wraz z budową mostu na Pregole, plany zakładają także zbudowanie magistrali drogowej pomiędzy Mamonowem i Sowieckiem. Odcinek ten będzie częścią międzynarodowego szlaku „Via Hanseati-ca” i europejskiego korytarza transportowego I A, biegnącego z Rygi przez Kaliningrad do Gdańska. Kaliningrad uzyskał także połączenie, przy pomo-cy korytarza IX D, z Wilnem, Mińskiem i Kijowem. Ponieważ korytarz ten w Kownie krzyżuje się z korytarzem I (Via Baltica), biegnącym z Helsinek przez Tallin, Rygę, Kowno do Warszawy, pozwoli to na dobre skomunikowanie Obwodu ze Środko-wą i Zachodnią Europą.

transPort lotnICzy

Transport lotniczy odgrywa ważną rolę w po-wiązaniach obwodu z Rosją i z innymi kraja-

mi. W szczególności dotyczy to powiązań pasa-żerskich. Obwód dysponuje siecią, odpowiednio wyposażonych, kilkunastu lotnisk. Niektóre z nich mają możliwość przyjmowania wszystkich typów samolotów. Są to jednak lotniska wojsko-we podległe ministerstwu obrony. Największe z

nich w Czkałowsku, położone w bezpośrednim sąsiedztwie Kaliningradu, na północ od miasta, oraz w Czerniachowsku i Niwenskoje były w cią-gu ostatnich kilku lat słabo wykorzystywane. Je-dynym cywilnym portem lotniczym jest odległe o 25 km od Kaliningradu Chrabrowo. Pas startowy przystosowany jest do przyjmowania samolotów o masie startowej do 100 ton. Terminal pasa-żerski może obsłużyć w ciągu godziny 300 osób. Jednak słabe wyposażenie techniczne i kiepski stan obiektów lotniska, w tym pasa startowego, dróg kołowania i terminalu pasażerskiego wska-zują na konieczność szybkiej modernizacji.

Pod koniec 2001 roku w Chrabrowie oddano do użytku nowoczesną, radiolokacyjną stację kon-troli lotów, dzięki której uzyskano pełną kontrolę przestrzeni powietrznej obwodu. W ciągu doby nad obwodem przelatuje przeciętnie około 200 samolotów pasażerskich.

Kaliningrad utrzymuje regularne połączenia lot-nicze m.in. z Moskwą, Aktau, Ałmatą, Ekaterin-burgiem, Iżewskiem, Krasnodarem, Mineralny-mi Wodami, Murmańskiem, Nowosybirskiem, Omskiem, Permem, Rostowem, Samarą, Sankt--Petersburgiem i Soczi.

Połączenia międzynarodowe utrzymywane są z Białorusią (Mińsk, Homel, Grodno) i Ukrainą (Ki-jów). Od maja 2002 roku z przerwami polski LOT utrzymuje regularne połączenie pomiędzy War-szawą i Kaliningradem. Samoloty LOT-u latają re-

dworzec lotniczy w Chrabrowie

25

gularnie i połączenie to cieszy się sporym zainte-resowaniem nie tylko u polskich podróżnych.

Rejsy czarterowe z Kaliningradu, szczególnie w okresie letnim, odbywają się do takich miejsco-wości turystycznych jak: Antalya, Ateny, Burgas, Larnaca, Rimini i Saloniki. Transport powietrz-ny enklawy obsługuje niewielką ilość ładunków transportowanych drogą lotniczą.

InFrastrUKtUra energetyCzna

Region jest uzależniony prawie całkowicie od dostaw nośników energii spoza Obwodu.

Lokalne elektrociepłownie są w stanie pokryć za-potrzebowanie dla ludności i przemysłu jedynie w niewielkim stopniu, a 98% energii elektrycz-nej dostarcza tzw. jednolity system energetyczny Rosji drogą tranzytową przez Litwę – trzy linie po

330 kV i trzy po 110 kV. Zimowe zapotrzebowanie wynosi obecnie 560-570 MW. Każda forma oży-wienia gospodarczego grozi deficytem energe-tycznym. W celu poprawy sytuacji, w roku 1994 rozpoczęto budowę nowej elektrociepłowni wy-posażonej w dwie turbiny o mocy 450 MW, przy-stosowane do zasilania gazem ziemnym, olejem opałowym lub mazutem. Jednak brak środków z budżetu federalnego inwestycję tę kilkukrotnie wstrzymywał. 22 marca 2001 minister handlu i rozwoju gospodarczego Federacji Rosyjskiej Ger-man Gref i ówczesny gubernator obwodu admirał Władimir Jegorow w kompleksowym programie zmierzającym do rozwiązania problemów enkla-wy opowiedzieli się za wznowieniem budowy pierwszego bloku zasilanego gazem i ukończenia go do 2003 roku, a w dalszej perspektywie bloku drugiego. Ostatecznie pierwszy blok został uru-chomiony i włączony do eksploatacji 28 paździer-nika 2005 roku. Brak bezpośrednich połączeń z rosyjskim systemem energetycznym w sposób znaczący wpływa na obniżenie bezpieczeństwa energetycznego Obwodu. Nadmierne uzależnie-nie się od dostaw energii elektrycznej płynącej z lub przez państwa należące do NATO jest sprzecz-ne z doktryną bezpieczeństwa narodowego Rosji. Z tym oficjalnym stanowiskiem kontrastują wy-powiedzi niektórych specjalistów z Kaliningradu, którzy u progu trzeciego tysiąclecia, po zbudowa-niu nowej elektrociepłowni i włączeniu obwodu do bałtyckiego pierścienia energetycznego, widzą możliwości sprzedawania przyszłych nadwyżek energetycznych do Europy Zachodniej.

zaopatrywanie obwodu w gaz ziemny odby-wa się za pomocą gazociągu Wilno-Kaliningrad.

wiatraki w obwodzie Kaliningradzkim

tUrystyKa

Obwód Kaliningradzki posiada szczególnie korzystne warunki przyrodniczo-klimatycz-

ne oraz kulturowe dla rozwoju turystyki. Zlokali-zowano tu 117 obiektуw wypoczynkowych, które łącznie posiadają ponad 15 tys. miejsc noclego-wych. Składa się na to 78 hoteli, 19 sanatoriów i domów wypoczynkowych oraz prewentoriów dla dzieci itp.

Morski klimat, piaszczyste plaże na Mierzei Wi-ślanej i Mierzei Kurońskiej oraz występujące tu boro-winy i wody mineralne pozwoliły zlokalizo-wać w nadmorskiej strefie kompleks sanatoryjno--wczasowy. Do najatrakcyjniejszych zaliczyć nale-ży Swietłogorsk i Zielenogradsk. W Swietłogorsku znajduje się ponad 50 obiektуw turystycznych. Są to sanatoria, domy wypoczynkowe, a także pry-watne, o wysokim standardzie pensjonaty i hote-le. W ostatnich latach wzrosła też liczba willi i re-zydencji zbudowana przez Rosjan, w dużej części pochodzących z Moskwy.

Uzdrowiska położone w pobliżu Parku Naro-dowego „Mierzeja Kurońska” dysponują 2 tys.

W 1997 roku jego przepustowość, wynosząca 500 mln m3 rocznie, okazała się niewystarcza-jąca. Dla nowej elektrociepłowni i innych ener-gochłonnych dziedzin gospodarki niezbędne jest zbudowanie drugiej nitki gazociągu. Opracowa-no kilka wariantów jego przyszłego biegu. Pierw-szy zakłada ominięcie terytorium Litwy, ma prze-biegać przez Białoruś i Polskę, drugi ma stano-wić odgałęzienie gazociągu biegnącego z Płw. Ja-mał do Europy Zachodniej, trzeci ma przebie-gać przez terytorium Litwy, równolegle do tra-sy przebiegu obecnego gazociągu, czwarty za-kłada przeprowadzenie do obwodu odnogi gazo-ciągu północnego, który ma być ułożony na dnie Bałtyku pomiędzy Rosją i Niemcami. Na terenie obwodu przeciągały się prace związane z ukoń-czeniem budowy 30-kilometrowego odcinka ga-zociągu pomiędzy Czerniachowskiem i Sowiet-skiem oraz budowa stacji dystrybucji gazu w Kali-ningradzie. Pełne zaopatrzenie w gaz wymaga w ciągu 10 lat oddawania, co roku do eksploatacji 45 km gazociągu. Powstały też projekty wykorzy-stania pokładów soli kamiennej, których miąż-szość sięga tu 200 m, do budowy podziemnych magazynów gazu. Przy okazji obwód uniezależ-niłby się od importu soli kamiennej, dotychczas sprowadzanej z Litwy, Polski i Niemiec.

Proponuje się, aby system energetyczny Obwodu Kaliningradzkiego tak zmodernizować lub rozbu-dować (budowa elektrowni atomowej BEA), by można go połączyć asynchronicznie z systemem litewskim lub polskim, albo też przyłączyć sys-tem energetyczny Obwodu do współpracy rów-noległej z siecią UCTE za pośrednictwem Polski lub – później - Litwy.

z uwagi na zwiększone zapotrzebowanie energe-tyczne na obszarze Pribałtyki, Polski, Białorusi i państw obszaru Morza Bałtyckiego, „Rosatom” planuje otwarcie I bloku energetycznego BEA pod koniec 2018 roku.

Mierzeja Kurońska

26

miejsc, głównie jednak sezonowych. W niewiel-kim stopniu turystyka rozwinęła się nad Jez. Wisztynieckim.

obwód Kaliningradzki jest celem tzw. turystyki sentymentalnej. Jej maksimum nastąpiło w roku 1993, kiedy przybyło tu 44 tys. turystów nie-mieckich. Od tego czasu następuje jej powolny spadek. Rozwija się natomiast turystyka konfe-rencyjna i kongresowa. Nową, rozwijającą się formą wypoczynku w obwodzie jest agroturysty-ka. Wykorzystuje się tu doświadczenia zdobywa-ne w Polsce.

Plany rozwoju turystyki zakładają dalszy wzrost liczby całorocznych miejsc wypoczynkowych do 34 tys. i sezonowych do 90 tys. Tereny perspek-tywiczne dla dalszego rozwoju turystyki i rekre-acji to strefa nadmorska (uzdrowiskowa), Mie-rzeja Kurońska i Wiślana, południowe wybrzeża Zalewu Wiślanego, południowe i wschodnie wy-brzeża Zalewu Kurońskiego, region Wisztyniec-ki oraz Ława-Pregolski i Szeszupa-Niemanski. Potencjalnie istnieją także duże możliwości roz-wijania turystyki transgranicznej wokół Zalewu Wiślanego.

Katedra

Plac zwycięstwa w Kaliningradzie

27

28

X. PRZEWODNIK INFORMACYJNY

transPort MorsKI

Kaliningrad – to jedyny nie zamarzający port w Rosji nad Bałtykiem. Kompleks portowy Kalinin-gradu obejmuje: Kaliningradzki Morski Port Han-dlowy i Morski Port Rybny. Razem zdolność pro-jektowana portów – około 14 mln ton ładunków w skali rocznej.

Kaliningradzki Morski Port rybny:236035, miasto Kaliningrad, ul. 5-a Priczalnaja 1, Telefon: +7 (4012) 69-64-32, Fax: +7 (4012) 65-57-99 Internet: www.kmrp.ru

Kaliningradzki Morski Port Handlowy:236039, miasto Kaliningrad, ul. Portowaja, 24, Telefon: +7 (4012) 69-24-67, Fax: +7 (4012) 69-22-10 Internet: www.kscport.ru

transPort lotnICzy

lotnisko Chrabrovo znajduje się w 24 km od mia-sta. Wyposażone jest w jeden pas startowy o 2500 metrów, co umożliwia przyjmować samoloty An-24, Tu-134, Tu-154, Jak-40, Jak-42, Boeing-737 o maksymalnym ciężarze startowym 100 ton.

W Kaliningradzkim porcie lotniczym pracują przedstawicielstwa takich linii lotniczych jak: Ae-roflot, Aeroflot-Nord, Linie lotnicze Kubani, GTK „Rosja”, Sky Express, Utair, Belavia i GomelAVIA, airBaltic, Windrose, Polskie Linie Lotnicze LOT.

„Międzynarodowy Port lotniczy” Kaliningrad” spółka akcyjna zamknięta, Chrabrovo: 238315, Obwód Kaliningradzki, Gurjewskij rejon, osiedle Chrabrovo, lotnisko, Telefon: +7 (4012) 61-06-10, 31-04-15, E-mail: info@kgdairport.ru, Internet: www.kgd-airport.ru

transPort Kolejowy

Transport kolejowy wykorzystywany jest przede wszystkim dla przewozu towarowego między ob-wodem oraz sąsiednimi krajami i resztą teryto-rium Rosji. Ponadto ten rodzaj transportu odgry-wa istotną rolę w przewozach pasażerskich, za-równo wewnątrz obwodu, jak i zagranicznych (wraz z przejazdami do pozostałej części Rosji). Z Kaliningradu wyjeżdżają pociągi zarówno do głównych miast Rosji (Moskwy i Sankt Petersbur-ga), jak i miast zagranicznych (Gdyni i Berlina).

obecnie czynne są następujące odcinki torów:

• Kaliningrad – Czerniachowsk – granica litewska• Kaliningrad – Mamonowo – granica polska• Kaliningrad – Bagrationowsk – granica polska• Kaliningrad – Primorsk – Bałtijsk• Kaliningrad – Gurjewsk – Polessk – Swietłyj –

Sowieck – granica litewska• Czerniachowsk – Sowieck – granica litewska• Czerniachowsk – Żeleznodorożnyj – granica

polska• Kaliningrad -Zielenogradsk – Pionierskij –

Swietłogorsk (linia zelektryfikowana)• Kaliningrad - Pionierskij (linia zelektryfikowana)

serwis-Centrum dworca jużnyj zarządu obsługi pasażerów Kolei Kaliningradzkiej: Telefon: +7 (4012) 58-71-84, +7 (4012) 58-70-24,Fax: +7 (4012) 50-07-04

Kolej Kaliningradzka: 238630, m. Kaliningrad, ul.Kijewskaja, 1, Telefon: +7 (4012) 58-75-54, Fax: +7 (4012) 60-07-69

transPort saMoCHodowy Transport samochodowy odgrywa najważniej-szą rolę w przewozach wewnątrz miasta i obwo-

29

du. Drogi o nawierzchnie stałej w mieście sta-nowią 87,7% całej powierzchni ulic, przejazdów i nabrzeży. Z usług transportu samochodowego korzysta ponad 300 milionów ludzi. Transport samochodowy dokonuje rejsów regularnych do miast Białorusi, Niemiec, krajów bałtyckich, Pol-ski, Republiki Czeskiej. Transportu towarów w komunikacji międzynarodowej dokonuje się pod kontrolą Przedstawicielstwa Regionalnego Aso-cjacji Międzynarodowych Samochodowych Prze-woźników (ASMAP). Prowadzi się budowa ter-minalów ładunkowych, rozszerzają się sieci ob-sługi spedycyjnej. ważnIejsze drogI:

• А-229: Kaliningrad – Znamiensk – Czernia-chowsk – Gusiew – Niestierow – granica litew-ska (a dalej w kierunku: Wilna i Mińska)

• А-216: Kaliningrad – Znamiensk – Tałpaki – Bolszakowo – Sowieck – granica litewska (a dalej w kierunku Szawłów i Rygi)

• Kaliningrad – Zielenogradsk – Rybaczyj – granica litewska (a dalej w kierunku Kłajpedy

• Kaliningrad – Ładuszkin – Mamonowo – granica polska (a dalej w kierunku Elbląga i Gdańska)

• Kaliningrad – Bagrationowsk – granica polska (a dalej w kierunku Warszawy)

oprócz tego na terenie obwodu znajduje się niedokończona droga, będąca planowaną nie-gdyś autostradą mającą łączyć Królewiec z Berli-nem, zwana „Berlinką”. Droga ta łączy się z pol-ską drogą ekspresową S22 poprzez otwarte w dniu 3 grudnia 2010 roku przejście graniczne Grzechotki – Mamonowo II.

saMoCHodowe PrzejśCIa granICzne

na granicach obwodu znajdują się następujące przejścia:

• na granicy z litwą: • Sowieck/Poniemuń (przez most nad Niemnem)• Czernyszewskoje/Kibarty• na granicy z Polską: • Bagrationowsk/Bezledy• Mamonowo/Gronowo• Mamonowo-2/Grzechotki• Gusiew/Gołdap

Międzynarodowy dworzec autobusowy w KaliningradzieMoskowskij Prospekt, 184, Telefon: +7 (4012) 99-91-99.

dworzec autobusowy w Kaliningradzie ul. Żeleznodorożnaja, 7, Telefon: +7 (4012) 64-65-00

30

XI. WYBRANE INFORMACJE O WYMIANIE HANDLOWEJ

obroty HandlU zagranICznego MIędzy PolsKą a obwodeM KalInIngradzKIM za 2011 roK

(wg danych Obwodowego Urzędu Statystycznego) w tys. USD

Nazwa kraju

obroty handlu

zagranicz-nego

w tym: za 2010 r. 2011 r. względem 2010 r. (%)

eksport import eksport import eksport import

Łącznie 11 849 010,5

1 379 569,6

10 469 440,9

716 776,3

8 076 758,5 192,5 129,6

W tym: państwa

spoza WNP

11 537 880,9

1 252 288,7

10 285 592,2

613 565,9

7 821 796,0 204,1 131,5

Polska 848 085,3 52 901,5 795 183,8 36 365,5 685 193,5 145,5% 116,1%

najIstotnIejsze PozyCje w strUKtUrze towarowej PolsKIego eKsPortU do obwodU KalInIngradzKIego w 2011 roKU

(wg danych Obwodowego Urzędu Statystycznego)

lp. nazwa towaru tys. Usd1. Maszyny elektryczne i urządzenia; części 193 059,42. Tworzywa sztuczne i wyroby z nich 59 363,43. Drewno i wyroby z drewna 52 343,14. Meble, materace, poduszki, lampy 39 150,05. Produkty mleczarskie, jaja ptasie, miód naturalny 33 830,36. Wyroby z metali nieżelaznych 32 557,57. Papier i karton, wyroby 30 576,28. Inne produkty spożywcze (w tym ekstrakty, koncentraty kawy, herbaty, sosy) 26 024,49. Reaktory jądrowe, urządzenia; części 25 515,010. Metale nieżelazne 24 895,011. Organiczne substancje chemiczne 24 163,812. Barwniki; farby i lakiery; szpatlówki 20 765,713. Środki transportu lądowego 19 411,714. Warzywa (świeże, mrożone, suszone) 17 719,2

31

15. Mięso i podroby z mięsa 15 681,116. Inne wyroby z metali nieszlachetnych 12 239,917. Sól, siarka, materiały gipsowe, cement 11 774,918. Wyroby z kamienia, gipsu, cementu, azbestu 11 473,119. Wyroby ceramiczne 10 851,720. Mydło, środki czyszczące 10 476,621. Cukier i wyroby cukiernicze 9 154,022. Szkło i wyroby ze szkła 8 803,323. Odzież z dzianiny 8 772,424. Miedź i wyroby z miedzi 8 173,025. Odzież tekstylna 6 970,726. Owoce i orzechy, skórka cytrusów 5 992,127. Aluminium i wyroby z aluminium 5 940,028. Przetwory z warzyw, owoców 5 731,229. Kawa, herbata, herba mate, przyprawy korzenne 5 031,2

najIstotnIejsze PozyCje w strUKtUrze towarowej PolsKIego IMPortU z obwodU KalInIngradzKIego w 2011 roKU

(wg danych Obwodowego Urzędu Statystycznego)lp. nazwa towaru tys. Usd1. Metale nieżelazne (w tym odpady i złom) 16. 421,92. Tworzywa sztuczne i wyroby z nich 12. 742,73. Tłuszcze i oleje; woski 9. 171,54. Inne produkty chemiczne 2. 086,55. Papier i karton, wyroby 1. 905,66. Papierosy 1. 378,37. Pozostałości i odpady przemysłu spożywczego 1. 378,38. Reaktory jądrowe, urządzenia; części 1. 360,09. Statki turystyczne, towarowe, promy 1. 287,710. Wyroby z metali nieżelaznych 1. 257,111. Ryby 1. 073,212. Meble, materace, poduszki, lampy 923,413. Drewno i wyroby z drewna 883,814. Zboża, pszenica 878,715. Paliwa mineralne (w tym węgiel kamienny) 451,716. Środki transportu lądowego (w tym traktory) 380,5

32

XII. WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA

spotkanie biznesu w wPHI Kg

Współpraca między władzami lokalny-mi, regionalnymi i centralnymi Polski i Rosji na obszarze gdzie dzisiaj realizo-

wany jest Mały Ruch Graniczny zaczęła rozwijać się w aktywny sposób w latach 90-tych. Pierwsze przejście graniczne Braniewo-Mamonowo po-między Polską a Obwodem Kaliningradzkim zo-stało otwarte w 1990 roku. Obwód Kaliningradzki jest rosyjską enklawą, obecnie całkowicie otoczo-ną przez terytoria państw UE i Morze Bałtyckie.

Współpraca między trzema krajami znajduje od-zwierciedlenie w pracy dwóch Rad Międzyrządo-wych: Polsko-Rosyjskiej i Litewsko-Rosyjskiej.

Polsko-Rosyjska Rada Międzyrządowa powstała w 1992 roku na mocy porozumienia międzyrzą-

dowego ws. Współpracy Północno-Wschodnich Województw Rzeczypospolitej Polskiej i Obwo-du Kaliningradzkiego (artykuł 15). Przewodniczą-cym ze strony rosyjskiej jest Minister ds. rozwoju terytorialnego i stosunków z władzami lokalny-mi administracji Obwodu Kaliningradzkiego, na-tomiast z polskiej strony Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji. W ramach Rady działa 12 komisji, m.in. ds. przejść granicznych, transportu i ochrony środowiska.

Rada Rosyjsko-Litewska została powołana w roku 1999 na mocy porozumienia międzyrządowego ws. długoterminowej współpracy między Ob-wodem Kaliningradzkim, a regionami litewskimi (artykuł 8). Przewodniczącym ze strony rosyjskiej jest vice Gubernator Obwodu Kaliningradzkiego,

33

ze strony litewskiej Podsekretarz Stanu w Mini-sterstwie Spraw Zagranicznych Republiki Litew-skiej. W ramach Rady działa 8 komisji, m.in. ds. współpracy gospodarczej czy transportu.

Współpraca transgraniczna od samego począt-ku koncentrowała się na wspólnych problemach sąsiadujących ze sobą regionów mając za cel uczynienie ich bardziej konkurencyjnymi i atrak-cyjnymi. Władze polskich i litewskich regionów sąsiadujących z Obwodem Kaliningradzkim za-warły ze swoimi kaliningradzkimi odpowied-nikami porozumienia o stałej współpracy. Po-wołano do życia euroregiony: Niemen w 1997 roku i Bałtyk w 1998 roku, które obejmują sa-morządy z obszarów głównych (ang. core area) Programu - Kłajpeda, Taurogi, Marijampol, wo-jewództwa warmińsko-mazurskie, podlaskie i pomorskie oraz Obwód Kaliningradzki. W ramach sieci euroregionalnych zostały zrealizowane licz-ne działania i projekty na poziomie regionalnym i lokalnym, które zapewniły przede wszystkim Euroregionowi Bałtyk długoletnie podstawy do funkcjonowania.

Euroregiony były także wykorzystywane do ad-ministrowania funduszami unijnymi przezna-czonymi, z różnych linii budżetowych, na rozwój regionalny i współpracę transgraniczną. Łączna wartość przyznanej pomocy finansowej w la-tach 1998-2005 przekroczyła 8,9 miliona euro w przypadku Euroregionu Bałtyk i 13,2 miliona euro w przypadku Euroregionu Niemen, co mia-ło przełożenie na realizację odpowiednio 240 i 279 projektów. W wielu przypadkach tworzone partnerstwa miały prawdziwie międzynarodowy charakter, choć czasem było to trudne ze wzglę-du na różne regulacje prawne odnoszące się do programów PHARE i Tacis.

Po rozszerzeniu UE w 2004 roku został urucho-miony nowy program wsparcia dla Obwodu Ka-liningradzkiego i regionalnych sąsiadów z Litwy i Polski - Program Sąsiedztwa Litwa-Polska-Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej. Z Europej-skiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR)

Program otrzymał wsparcie w wysokości prze-kraczającej 44,5 mln Euro (36,5 mln Euro z EFRR i 8 mln z Tacie), co zaowocowało 162 projekta-mi w ramach dwóch priorytetów: (priorytet 1: Wzrost konkurencyjności i produktywności ob-szaru współpracy poprzez modernizację i roz-budowę infrastruktury transgranicznej, ochronę granic oraz współpracę gospodarczą i naukowo - techniczną oraz priorytet 2: Współpraca pomię-dzy społecznościami, integracja społeczno-kultu-rowa, wzmocnienie rynku pracy).

od połowy lat 90-tych liczba inicjatyw, w których uczestniczyły regiony obszaru kwalifikowanego stale rosła. Regiony brały udział w szeregu pro-jektów strategicznych realizowanych wspólnie, między innymi dotyczących współpracy na ob-szarze Delty Wisły i Zalewu Wiślanego. Regiony uczestniczyły w kilku projektach transnarodo-wych, mających na przykład na celu poprawę transportu morskiego Baltic Gateway czy rozwo-ju transnarodowego Łuk Południowego Bałtyku.

Partnerzy z obszaru kwalifikowalnego współpra-cują w ramach organizacji, instytucji i inicjatyw regionalnych, między innymi takich jak Wizje i Strategie wokół Morza Bałtyckiego (VASAB), Ars Baltica, Subregionalna Współpraca Państw Mo-rza Bałtyckiego (BSSSC), Konferencja Peryferyj-nych Regionów Morskich Europy-Komisja Bałtyc-ka (BSC CPMR), Związek Miast Bałtyckich (UBC), Bałtycki Związek Instytucji Rozwoju Regional-nego (BARDI) i wiele innych. Politycznym zwor-nikiem tej współpracy jest Rada Państw Morza Bałtyckiego (CBSS) a w szerszym sensie Wymiar Północny jako ramy współpracy w szczególności pomiędzy UE a Rosją.

W odniesieniu do współpracy transgranicznej, należy podkreślić iż we wrześniu 2012 roku roz-pocznie swoją działalność w Kaliningradzie (w siedzibie WPHI) Punkt Konsultacyjny miasta El-bląg, a w Elblągu Punkt Konsultacyjny miasta Kaliningrad. Celem i zadaniami Punktów Konsul-tacyjnych jest bieżąca informacja gospodarcza, inwestycyjna turystyczna i kulturalna.

34

XIII. WAŻNIEJSZE WYDARZENIA, KTÓRE ZORGANIZOWAŁ WYDZIAŁ W OKRESIE OD STYCZNIA 2011 ROKU DO LIPCA 2012 ROKU

1. Konferencja gospodarcza – 18 marca 2011 r , Olsztyn

2. Konferencja „Finance Export 2011” – 29 listo-pada 2011 roku, Kaliningrad

3. Wieczór polsko-rosyjskiego biznesu – 29 listo-pada 2011 roku, Kaliningrad

4. Bałtyckie Forum Biznesu - 9 lutego 2012 roku, Gdańsk.

5. W dniach od 25 do 27 kwietnia 2012 r. w cza-sie dni Warmii i Mazur w Kaliningradzie odby-ła się konferencja dotycząca eksportu polskich produktów żywnościowych. Drugim ważnym wydarzeniem był polsko-rosyjski okrągły stół w sprawie uruchomienia połączenia kolejowego Olsztyn - Kaliningrad

6. W dniu 28 maja 2012 r. w Elbląskim Parku Technologicznym odbyła się konferencja doty-cząca Specjalnych Stref Ekonomicznych.

7. W dniu 20 lipca 2012 r. w Gusiewie zorgani-zowana konferencja pod tytułem „Biznes po nad granicami”.

8. Misje gospodarcze:

• 27-28 stycznia 2011 r. odbyła się misja gospodarcze przedsiębiorstw reprezen-tujących branże odzieżową, tekstylną i obuwniczą. Współorganizator misji firma Teto-Leder.

• 13-15 kwietnia 2011 r. Kaliningrad odwie-dziła misja gospodarcza, reprezentująca branże budowlana, wyposarzenia wnętra i chemie budowlaną. Współorganizator misji firma Teto-Leder.

• 16-17 maja 2011 r. przebywała w Obwodzie misja w skład której weszły firmy zrzeszone w organizacji Pracodawcy Pomorza z Gdańska.

• 23-24 maja 2011 r. przebywała w Kaliningra-dzie misja przedsiębiorców z Elbląga.

• 11-12 września 2011 r. w związku z wysta-wą Pol-Agro w Poznaniu oraz konferencją zorganizowany został wyjazd dużej grupy przedsiębiorców z obwodu do Poznania.

• 13-15 grudnia 2011 r. zorganizowana zosta-ła misja gospodarcza przedsiębiorców rosyj-skich do Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekono-micznej.

• 25-27 stycznia 2012 r. przebywała w Kalinin-gradzie misja przedsiębiorców z branży mo-toryzacyjnej, transportowej i logistycznej.

• 15-17 lutego 2012 r. przebywała w Kalinin-gradzie misja przedsiębiorców z następują-cych branż: przemysłu lekkiego. Współorga-nizator misji firma Teto-Leder.

9. wystawy:

• 13-15 października 2011 r. Wydział posiadał własne stoisko promocyjno-informacyjne na wystawie „Agrokompleks 2011” w Cen-trum Wystawienniczym „Baltic Expo”.

• 13-15marca 2012 r. własne stoisko promo-cyjno-informacyjne w Centrum Wystawien-niczym „Baltic Expo” Wydział posiadał na wystawie „Fasad 2012”.

35

XIV. WAŻNIEJSZE PROJEKTY INWESTYCYJNE I PLATFORMY INNOWACYJNE ORAZ STREFY PRZEMYSŁOWE W OBWODZIE KALININGRADZKIMProjeKty InwestyCyjne – wśród ProjeKtów InwestyCyjnyCH obwodU wyróżnIaMy nastęPUjąCe:

• budowa Bałtyckiej Elektrowni Atomowej;

• budowa portu morskiego do obsługi statków o głębokim zanurzeniu;

• budowa stoczni morskiej „Zachodnia stocznia”;

• w Primorsku budowa klubu jachtowego i wy-poczynkowego;

• kompleksowe zagospodarowanie nabrzeża na rzece Trostyanka w Zelenogradzku;

• budowa i rozbudowa portu lotniczego „Chra-browo”;

• budowa kompleksu hazardowego „Jantarnyj”;

• rozwój SSE - kompleksu turystyczno-rekreacyj-nego „Bursztynowe serce Bałtyku”;

• kompleksowy rozwój administracji regionów w ramach drogi wodnej E-70;

PlatForMy InnowaCyjne:

• biznes inkubator w Kaliningradzie;

• park technologiczny „Tilzit”;

• technopolis „Gusiew”;

streFy PrzeMysłowe:

• strefa przemysłowa „Bałtijskaja”;

• strefa przemysłowa „Gurjewskaja”;

• strefa przemysłowa „Konstantinowka”;

• strefa przemysłowa „Prawdinskaja”;

• strefa przemysłowa „Sowieckaja”;

• strefa przemysłowa „Technopolis Gusiew”

• strefa przemysłowa „Czerniachowskaja

XV. MAŁY RUCH GRANICZNY

Zezwolenie uprawniające do małego ruchu granicznego to, według umowy zawartej pomiędzy RP a FR , dokument wydawa-

ny mieszkańcom strefy przygranicznej Państwa jednej Strony, uprawniający do wielokrotnego wjazdu, wyjazdu i pobytu w strefie przygranicz-nej Państwa drugiej Strony, na warunkach usta-lonych w Umowie.

Mały Ruch Graniczny pomiędzy Polską a Rosją swoim zasięgiem obejmie cały obwód kalinin-gradzki oraz znaczącą część województw pomor-skiego i warmińsko-mazurskiego. Nadmieniam, że na bazie materiałów otrzymanych z MSZ RP oraz informacji z administracji obwodu wynika, iż odnosi się to do 950 tys. obywateli Rosji za-mieszkałych w obwodzie kaliningradzkim i po-nad 1.200 tys. osób po stronie polskiej. Z prze-prowadzonej analizy społeczno – biznesowej wynika, że ponad 30 % osób ubiegających się o dokument MRG stanowić będą przedstawiciele Małego i Średniego Biznesu z Rosji i Polski.

Na początku lipca br. odbyło się otwarcie Rosyj-skiego Centrum Wizowego, w Warszawie pod ad-resem ul. Starościńska 1 lokal C (+48 22 6468147 e-mail: info@poland-ifs.com) i jego oddziałów w Gdańsku pod adresem ul. Partyzantów 8 lokal 102 (+48 58 5733523 e-mail: gdansk@poland-ifs.com) i Olsztynie pod adresem Dąbrowszczaków 18. Informacji w przedmiotowej sprawie można również uzyskać na stronie www.poland-ifs.com.

na streFę PrzygranICzną rP objętą Mrg sKładają sIę nastęPUjąCe jednostKI PodzIałU adMInIstraCyjnego:

województwo pomorskie:

• powiat pucki, miasto Gdynia, miasto Gdańsk, miasto Sopot, powiat gdański, powiat nowo-dworski, powiat malborski.

36

37

województwo warmińsko - mazurskie:

• miasto Elbląg, powiat elbląski, powiat braniew-ski, powiat lidzbarski, powiat bartoszycki, miasto Olsztyn, powiat olsztyński, powiat kętrzyński, powiat mrągowski, powiat węgorzewski, powiat giżycki, powiat gołdapski, powiat olecki.

strefę przygraniczną FR stanowić będzie teryto-rium Obwodu Kaliningradzkiego.

wykaz dokumentów wymaganych do apliko-wania o wydanie zezwolenia uprawniającego do małego ruchu granicznego:

1. Wniosek o wydanie zezwolenia upraw-niającego do małego ruchu granicznego(

w przyszłości do pobrania).

2. ważny dokument podróży, rozumiany jako dokument potwierdzający tożsa-

mość, uprawniający do przekraczania granicy państwowej i uznany przez Strony w tym charak-terze, z wyjątkiem paszportu dyplomatycznego, paszportu służbowego, i książeczki żeglarskiej (oryginał i kopia).

3. dokument potwierdzający posiadanie miejsca ich stałego zamieszkania w stre-

fie przygranicznej przez okres nie krótszy niż 3 lata ( oryginał i kopia).

wykaz dokumentów potwierdzających posia-danie miejsca stałego zamieszkania w strefie przygranicznej:

na terytorIUM FederaCjI rosyjsKIej:

• Paszport obywatela FR z adnotacją o rejestracji w miejscu zamieszkania w miejscowości poło-żonej w strefie przygranicznej.

• Tymczasowy dowód osobisty obywatela FR z adnotacją o rejestracji w strefie przygranicznej,

• Świadectwo o rejestracji w miejscu zamieszka-nia w miejscowości położonej w strefie przy-granicznej.

• Wypis z książki mieszkańców, potwierdzony przez organ ewidencji meldunkowej obywateli FR dokumentujący fakt zamieszkiwania w miej-scowości położonej w strefie przygranicznej.

• Zezwolenie na stały pobyt cudzoziemca lub bezpaństwowca z adnotacją o rejestracji w miejscu zamieszkania w miejscowości położo-nej w strefie przygranicznej.

na terytorIUM rP:

• Dowód osobisty.• Zaświadczenie o miejscu stałego zamieszka-

nia wystawione przez właściwe organy RP.• Karta pobytu.

4. Pisemne uzasadnienie powodów wielo-krotnego przekraczania polsko-rosyjskiej

granicy państwowej, w szczególności ze wzglę-du na podtrzymywanie więzi rodzinnych, spo-łecznych , kulturalnych, a także kontaktów eko-nomicznych i innych, które według przepisów Państw stron nie są uznawane za zatrudnienie lub działalność zarobkową.

5. Kolorowa fotografia 3,5 X 4,5 cm, na bia-łym tle, bardzo dobrej jakości, wydruko-

wana na papierze wysokiej jakości, nie starsza niż 6 miesięcy i umożliwiająca identyfikację oso-by aplikującej, przedstawiająca wyraźnie oczy i twarz z obu stron od wierzchołka głowy do gór-nej części barków, tak aby twarz zajmowała 70% - 80% zdjęcia, przedstawiająca osobę bez nakrycia głowy, patrzącą na wprost, z zamkniętymi usta-mi, twarz nie może być przesłonięta włosami. W przypadku osób noszących okulary, do wykona-nia fotografii okulary powinny mieć przezroczy-ste soczewki, na zdjęciu nie mogą znajdować się na nich refleksy świetlne. Wydane zezwolenie uprawnia mieszkańca strefy przygranicznej Państwa jednej Strony do wjazdu i pobytu w strefie przygranicznej Państwa dru-giej Strony każdorazowo do 30 (trzydziestu) dni, licząc od dnia wjazdu, jednakże łączny okres po-bytu nie może przekraczać 90 (dziewięćdziesię-ciu) dni w okresie każdych 6 miesięcy liczonych od dnia pierwszego wjazdu. Pierwsze zezwolenie wydawane jest mieszkańcowi strefy przygranicz-nej na okres 2 lat, lecz nie dłuższy niż okres waż-ności dokumentu podróży.

opłata konsularna za rozpatrzenie wniosku o wydanie zezwolenia wynosi 20 Euro.

38

XVI. UNIA CELNA ROSJA –BIAŁORUŚ –KAZACHSTAN

UnIa Celna, Co to jest ?

Unia celna to porozumienie, polegające na cał-kowitym zniesieniu ceł i innych ograniczeń we wzajemnych stosunkach handlowych należących do niej państw oraz ustanowieniu wspólnej tary-fy celnej i polityki handlowej wobec pozostałych krajów.

W efekcie kilkuletnich prac krajów Europy Wschodniej i Azji Centralnej uzgodnionych, w listopadzie 2009 r. podpisano dokumenty wpro-wadzające wspólną taryfę celną w imporcie na obszarze Rosji, Białorusi i Kazachstanu, obowią-zującą od dnia 1 lipca 2010 r.

„Wspólne taryfy celne funkcjonują od 1 lipca 2011 na Białorusi, w Rosji i w Kazachstanie. Na-szym celem jest stworzenia własnej strefy ekono-micznej, a unia celna ma być do tego pierwszym krokiem” - powiedział po spotkaniu prezydent Białorusi Aleksandr Łukaszenka.

1 lipca 2010 r. utworzono Unię Celną i wszedł w życie wspólny Kodeks Celny. Natomiast 6 lip-ca 2010 r. na granicy rosyjsko -białoruskiej i ro-syjsko-kazachstańskiej zostały wprowadzone uproszczone procedury celne. Ma także nastąpić ujednolicenie norm sanitarnych, certyfikatów, wymogów technicznych oraz przepisów anty-dumpingowych. Kolejnym etapem integracji ma

być utworzenie w 2012 r. na obszarze obejmują-cym Rosję, Białoruś i Kazachstan wspólnej prze-strzeni gospodarczej.

Co do konkretnych zmian, to ok. 1900 na ogól-ną liczbę 11200 pozycji taryfy celnej uległo ko-rekcie ( z czego 1500 stawek podniesiono, a 350 obniżono). Obniżono stawki celne na drobny sprzęt AGD (odkurzacze, miksery, sokowirówki, maszynki do strzyżenia, kuchenki mikrofalowe, płytki elektryczne, grille, tostery, frytkownice, suszarki do włosów, rąk oraz żelazka, odtwarza-cze DVD), dyski, klisze, taśmy filmowe. Wzrosło natomiast cło na żywiec wieprzowy żywy, woło-winę, baraninę i mięso kozie. Wzrosły również cła na kiełbasy. Jedynym wyjątkiem są produkty mięsne dla dzieci – cło na nie spadło.

CertyFIKaCja ProdUKCjI dla dostaw na obszar UnII Celnej.

Wprowadzenie Unii Celnej na obszarze Rosji, Białorusi i Kazachstanu niesie ze sobą konkretne konsekwencje gospodarcze. Mianowicie uwol-nienie produktów pochodzących z państw człon-kowskich od wszelkich barier taryfowych i po-zataryfowych w wolnym obrocie na terytorium celnym Unii Celnej, możliwość swobodnego ob-rotu towarowego towarów posiadających status unijny, możliwość wykorzystania celnych proce-dur gospodarczych (uszlachetniania czynnego

UnIa Celna Krajów eUroPy wsCHodnIej I azjI Centralnej, jest to wsPólna PolItyKa w zaKresIe warUnKów CertyFIKaCjI ProdUKCjI, CertyFIKaCjI PartII towarowej, warUn-Ków CelnyCH I PodatKowyCH, jest to zjednoCzony ryneK oK. 200 Mln KonsUMentów.

39

i biernego, odprawy czasowej itp.), a ponadto nadrzędność ustawodawstwa celnego Unii Cel-nej nad ustawodawstwem narodowym.

Dzięki wprowadzeniu Unii Celnej, przedsiębior-cy z Polski mają otwarty dostęp do klientów w Rosji, Kazachstanie oraz na Białorusi. Jest to dla nich duże ułatwienie, tym bardziej, że obecnie na tych terenach funkcjonuje wiele firm z pol-skim kapitałem. Uzyskując pozwolenie na eks-port towarów np. na Białoruś, jednocześnie uzyskuje się dostęp do pozostałych rynków z tej trójki. Poza tym wspólne ustawodawstwo, doku-mentacja i procedury wpływają jednocześnie na uproszczenie eksportu do tych krajów, zmniej-szenie ryzyka gospodarczego oraz zmniejszenie przeszkód prawnych i administracyjnych.

Podsumowując, Unia Celna pozostaje, jak do-tychczas, najdalej idącą formą integracji gospo-darczej na obszarze postsowieckim. Wszystko wskazuje na to, że przyniesie ona wiele korzyści gospodarczych, zarówno jej członkom, jak i eks-porterom np. z Polski.

UnIa Celna

Mimo obaw Białorusi i Kazachstanu, wg rosyj-skich ekspertów, największy wkład do UC wnosi Rosja. Udział Białorusi i Kazachstanu w rosyjskim eksporcie nie przekracza 10%. Podział docho-dów z ceł importowych jest korzystniejszy dla Białorusi i Kazachstanu. Do czasu utworzenia UC, na Kazachstan przypadało 3,1% łącznych dochodów celnych trzech krajów, na Białoruś natomiast – 4,6%. Po wstąpieniu do UC, udział w dochodach celnych zwiększył się odpowiednio do 7,33% i 4,7%. Udział Rosji zmniejszył się nie-znacznie z 92,3% do 87,97%. Mimo powyższych różnic, ocenia się, że w dłuższej perspektywie Rosja odniesie znaczne korzyści z utworzenia UC, zwłaszcza po powstaniu wspólnej przestrze-ni gospodarczej, co nastąpiło 1 stycznia 2012 r. Największa ilość towarów i usług wytwarzana jest w Rosji. Rosyjscy przedsiębiorcy mają zatem dostęp do dużo większego rynku zbytu. Pozwa-la to na większe inwestycje bezpośrednie, two-rzenie holdingów działających nie w jednym, ale w dwóch czy nawet trzech krajach, co wpływa

na wzrost ich udziału w rynku i wzrost wielkości rynku odbiorcy. Ułatwia to również konkurencję rosyjskich wyrobów z towarami pochodzącymi z Chin i z UE. Poprzez utworzenie UC Rosja osią-gnęła jeszcze jeden cel - polityczny, którym jest ograniczenie możliwości Białorusi i Kazachstanu samodzielnego włączania się w alternatywne struktury integracyjne (m.in. z UE).

rosyjsKa gosPodarKa – PolsKI eKsPort

Wpływ rosyjskiej gospodarki na polski eksport. Wysokie ceny ropy naftowej, rudy żelaza i węgla na światowym rynku powodują, że Rosja stała się wyjątkowo atrakcyjnym partnerem dla eks-porterów dóbr inwestycyjnych. To ważny rynek dla wielu giełdowych spółek. Obroty handlowe Polski z Rosją od początku obecnej dekady roz-wijały się bardzo dynamicznie.

ożywienie na rynku rosyjskim spowodowało poprawę koniunktury w budownictwie. Urucha-miane są nowe inwestycje, na których w dużym stopniu skorzystają producenci materiałów bu-dowlanych, a to oznacza zwiększenie popytu na nie. Zmiany rosyjskiej taryfy Unii Celnej Rosji, Białorusi i Kazachstanu, która weszła od 1 stycz-nia 2010 r. pozytywnie wpłyną na polski eksport do tego kraju. Obniżone zostały stawki na takie towary jak: sprzęt AGD, kotły, nakrycia głowy, przetwory owocowe, armatura mocująca, ma-szynki do golenia i ostrza, niektóre rodzaje mebli oraz armatura sanitarna.

Wśród towarów, dla których stawki celne uległy zwiększeniu są wyroby czekoladowe, serwatka mleczna, trzoda chlewna żywa, opakowania z papieru i tektury, opony, ciągniki drogowe itd. Polscy producenci powoli zaczęli odbudowy-wać eksport mięsa. Obecnie w Rosji obowiązują kontyngenty taryfowe na import mięsa. Nadal jednak pozostają pewne problemy dotyczące produktów roślinnych i przetworów mlecznych. Wynika to z faktu, że rosyjskie wymogi fitosa-nitarne są o wiele ostrzejsze niż obowiązujące w Polsce normy europejskie. Ustawy rosyjskie natomiast regulują np. techniczne aspekty pro-dukcji przetworów mlecznych, co ogranicza ich eksport do Rosji.

40

XVII. SPECJALNA STREFA EKONOMICZNA

ObObwód kaliningradzki zgodnie z usta-wą z 5 stycznia 1996 roku stanowi Spe-cjalną Strefę Ekonomiczną. Ustawa ta

pod pewnymi względami odegrała pozytywną rolę, szczególnie w zakresie zaopatrzenia rynku w towary importowane, nie spełniła natomiast oczekiwań związanych z przyciągnięciem na dużą skalę inwestorów zagranicznych i dokona-niem przełomu w rozwoju gospodarczym regio-nu. Dlatego też od wielu lat prowadzone były prace nad nowym projektem. 23 grudnia 2005 roku Duma Państwowa FR przyjęła nową Ustawę o Specjalnej Strefie Ekonomicznej w Obwodzie Kaliningradzkim, którą 27 grudnia zatwierdziła Rada Federacji. Przyjęta Ustawa reguluje nowy porządek prawny powstały w związku z powoła-niem i funkcjonowaniem SSE, z uwzględnieniem geopolitycznego położenia obwodu kalinin-gradzkiego i ma na celu przyspieszenie społecz-no-gospodarczego rozwoju tego regionu. Usta-wa weszła w życie w dniu 1 kwietnia 2006 roku. Została przyjęta na okres 25 lat, a prawa nabyte z tytułu starej Ustawy z roku 1996 obowiązywać będą jeszcze przez 10 lat (okres przejściowy) Szereg spraw szczegółowych, o których mowa w Ustawie, uregulowanych zostanie w ramach przepisów wykonawczych, których opracowanie przewiduje się w najbliższym czasie. Organem zarządzającym SSE jest Administracja Strefy dzia-łająca w ramach Rządu Obwodu i powoływana w uzgodnieniu z władzami federalnymi. Do zadań administracji należy między innymi prowadzenie rejestru rezydentów Strefy, rozpatrywanie wnio-sków dotyczących wpisania bądź wykreślenia z rejestru, kontrola realizacji deklaracji inwesty-cyjnych, ochrona ustawowych praw rezydentów, opracowywanie sprawozdań. Ustawa zakłada, że prawo do bezcłowego wwozu towarów na teren Obwodu przysługiwać będzie podmiotom posia-dającym status Rezydenta Specjalnej Strefy Eko-nomicznej. Deklarację towarową w trybie SSE

może złożyć tylko podmiot mający osobowość prawną i zarejestrowany w Obwodzie. Towary wwiezione w oparciu o Ustawę o SSE mogą być realizowane wyłącznie na terytorium Obwodu Kaliningradzkiego.

Wyżej wymienionym zasadom bezcłowego wwozu nie podlegają towary akcyzowe, a także towary których wwóz jest zabroniony zgodnie z ustawodawstwem Federacji Rosyjskiej. Uregu-lowane to zostało w wydanych w dniu 31 mar-ca 2006 r. Postanowieniach Nr 185 i 186 Rządu FR. Zakaz ten może być czasowo rozszerzany na inne grupy towarów decyzją władz federalnych na wniosek Rządu Obwodu. Cło w odniesieniu do wwiezionych towarów bądź produktów ich przetworzenia należy jednak opłacić, zgodnie z Kodeksem celnym FR, z chwilą dopuszczenia ich do swobodnego obrotu (odroczona płatność).

Rezydentem SSE może być osoba prawna od-powiadająca wymaganiom Ustawy i wpisana do rejestru rezydentów. Wpisanie do rejestru wymaga spełnienia następujących warunków:

zdjęcie z lotu ptaka na zakłady „avtotor”

41

osoba prawna została powołana zgodnie z usta-wodawstwem FR i zarejestrowana w obwodzie kaliningradzkim, produkcja towarów realizo-wana jest wyłącznie na terytorium obwodu ka-liningradzkiego, inwestycje realizowane są na terenie obwodu kaliningradzkiego. Rezydentami nie mogą być organizacje finansowe, w tym kre-dytowe i ubezpieczeniowe oraz rynku papierów wartościowych, a także osoby prawne stosujące specjalne tryby podatkowe przewidziane usta-wodawstwem Federacji Rosyjskiej. Uzyskanie statusu Rezydenta SSE wymagać będzie przedło-żenia Administracji Strefy projektu inwestycyjne-go zakładającego zainwestowanie na przestrzeni 3-ch lat 150 mln RUR tj. ok. 4 mln EUR. Na wy-mienioną kwotę mogą składać się inwestycje w kapitał podstawowy, koszty prac projektowo-po-szukiwawczych, nowe budownictwo, techniczna rekonstrukcja budynków, maszyny urządzenia i wyposażenie (z wyłączeniem samochodów oso-bowych, statków sportowych, turystycznych i spacerowych oraz wydatków na budownictwo i rekonstrukcję lokali mieszkaniowych). Do tej kwoty nie mogą zostać wliczone, przekazane

odpłatnie lub nieodpłatnie, w tym przez osoby trzecie, maszyny, urządzenia, środki transportu, które były już zarejestrowane w dniu wejścia w życie Ustawy. Deklaracja inwestycyjna powin-na określać cel projektu inwestycyjnego (rodzaj towarów i usług), ogólny zakres finansowania i trzyletni grafik realizacji projektu. Ustawa okre-śla także obszary wyłączone z działalności w ra-mach SSE, a mianowicie: sektor wydobycia ropy i gazu a także działalność usługową w tej dzie-dzinie, produkcję alkoholu etylowego, wyrobów spirytusowych, wyrobów tytoniowych i innych towarów akcyzowych z wyłączeniem samocho-dów osobowych i motocykli.

z zapisów Ustawy wynika, iż w zakładanym okre-sie funkcjonowania Ustawy warunki działania dla Rezydenta - w wyniku przyjmowania nowych aktów prawnych - nie powinny ulec pogorszeniu, w tym również odnośnie warunków dzierżawy ziemi. Nie dotyczy to jednak ustawodawstwa w zakresie obronności kraju, porządku konstytu-cyjnego, ochrony zdrowia i środowiska, a także aktów zmieniających wysokość podatku VAT,

Montownia w zakładach „avtotor”

42

podatków akcyzowych czy wysokości składek na fundusz emerytalny. Podatek od zysku i nieru-chomości płacony jest przez rezydentów zgodnie z Kodeksem podatkowym Federacji Rosyjskiej. W odniesieniu do nich nie istnieje również obo-wiązek odsprzedaży części wpływów waluto-wych z eksportu towarów i usług realizowane-go w ramach SSE. Ustawa przewiduje także ulgi podatkowe. Obejmują one zwolnienia z podatku dochodowego i z podatku od nieruchomości na okres 6 lat, a na kolejne 6 lat - ulgi w wysoko-ści 50%. W ustawie przewidziano udogodnienia dla Rezydentów i ich przedstawicieli w postaci uproszczonego trybu wizowego pozwalającego na uzyskiwanie wiz bezpośrednio na przejściu granicznym. Ustawa określa także kryterium do-statecznego przerobu w okresie przejściowym. W myśl Ustawy powinien być spełniony jeden z następujących warunków: w rezultacie operacji zaistniała zmiana kodu w nomenklaturze towa-rowej w zakresie pierwszych czterech znaków i w rezultacie operacji uzyskano wartość dodaną w wysokości 30%.

Kryterium dostatecznego przerobu nie spełniają operacje związane między innymi z przechowy-waniem i transportem towarów, przygotowa-niem ich do sprzedaży (sortowanie, przepakowy-wanie), mieszanie towarów z różnych krajów o ile nie prowadzi to do zmiany ich charakterysty-ki, a także proste operacje montażowe. Zostało to określone w Postanowieniu Rządu FR Nr 184 z dnia 31 marca 2006 roku. Zakończenie funk-cjonowania SSE może nastąpić w wyniku upły-nięcia terminu ustawowego jej funkcjonowania, wprowadzenia na całym terytorium Federacji Rosyjskiej na okres dłuższy niż 3 miesiące stanu wyjątkowego, bądź wprowadzenia stanu wojen-nego. Spory związane z funkcjonowaniem SSE są rozstrzygane przez Sąd Arbitrażowy zgodnie z ustawodawstwem Federacji Rosyjskiej. Przyję-

cie Ustawy kończy kilkuletni okres niepewności i oczekiwań biznesu i stwarza ramy do dalszego działania. Oczekuje się, iż spowoduje ona na-pływ dużych inwestorów oraz nowych drogich technologii. Omawiana Ustawa w przeciwień-stwie do poprzedniej jest zorientowana na du-żych inwestorów i stawia na rozwój poprzez ulgi w podatkach - dochodowym i od nieruchomości, a nie przez zwolnienie z cła. Wśród zalet Usta-wy wymienia się znaczne uproszczenia trybu wi-zowego oraz fakt, iż zakłada ona dziesięcioletni okres przejściowy. Zwraca uwagę brak odniesie-nia w Ustawie do małego i średniego biznesu, dla którego próg 4 mln EUR stanowi barierę, a także do uproszczonego trybu uzyskiwania pozwoleń na pracę i to w świetle narastającego w obwo-dzie deficytu wykwalifikowanej siły roboczej.

Według danych Administracji dotychczas Rezy-dentami SSE w oparciu o tę Ustawę zostały 64 firmy, które złożyły deklaracje inwestycyjne na kwotę ponad 700 mln USD i zakładają stworzenie około 5-ciu tysięcy nowych miejsc pracy. Są to w przeważającej mierze firmy z kapitałem rosyjskim zamierzające prowadzić działalność w obsza-rze przetwórstwa rolno-spożywczego, produkcji konserw rybnych, budownictwa, elektrotechni-ki. Część tych firm funkcjonuje na rynku kalinin-gradzkim od wielu lat. W pakiecie 34 projektów inwestycyjnych znajduje się także 5 projektów przedsięwzięć z udziałem kapitału zagranicznego. Obecnie trwają prace i konsultacje nad zmianami zasad funkcjonowania SSE, które zostaną zakoń-czone w 2016 roku // lub powinny być zakończo-ne do 2016 roku, a ich celem jest zwiększenie zainteresowania ze strony zagranicznych pod-miotów gospodarczych. W tym kontekście warto podkreślić, iż największy beneficjent SSE – firma „AWTOTOR” planuje do 2018 roku wybudowanie fabryki samochodów osobowych i ciężarowych, z produkcją na poziomie 350 tys. aut rocznie.

43

XVIII. REGULACJE PRAWNE I POBYTOWE

aKredytaCja I wsParCIe wIzowe

Federalny Urząd Budżetowy „Państwowa Izba Rejestrująca przy Ministerstwie Spra-

wiedliwości Federacji Rosyjskiej” (dalej — FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji) do-konuje akredytacji i udziela wsparcia wizowego. W zakres jej działania wchodzi między innymi:

• akredytowanie przedstawicielstw spółek za-granicznych i wydawanie zezwoleń na otwo-rzenie przedstawicielstwa jednocześnie ze świadectwem wpisu go do zbiorczego rejestru państwowego przedstawicielstw spółek zagra-nicznych akredytowanych na terytorium Fede-racji Rosyjskiej (można to zrobić tylko w FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji);

• wpis przedstawicielstw spółek zagranicznych akredytowanych przez inne organy upełno-mocnione do zbiorczego rejestru państwowego przedstawicielstw spółek zagranicznych akre-dytowanych na terytorium Federacji Rosyjskiej;

• akredytację i wpis filii zagranicznych osób prawnych do państwowego rejestru filii zagra-nicznych osób prawnych akredytowanych na terytorium Federacji Rosyjskiej;

• akredytację osobową pracowników zagranicz-nych akredytowanych filii i przedstawicielstw oraz członków ich rodzin;

• oferuje pracownikom zagranicznym filii i przed-stawicielstw akredytowanych na terytorium Federacji Rosyjskiej oraz towarzyszącym człon-kom ich rodzin szeroki zakres usług dotyczą-cych wsparcia wizowego (załatwianie zapro-szeń do wjazdu do Federacji Rosyjskiej, wiz).

akredytowanym filiom i przedstawicielstwom oferowane są usługi w zakresie:

• zatwierdzenia wzorów pieczęci i pieczątek;• wydawania wypisów z rejestrów państwowych,

których prowadzenie powierzono FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji itp.

z działalnością FUB PIR przy Ministerstwie Spra-wiedliwości Rosji, wykazami dokumentów przed-stawianych podczas odbycia procedur akredyta-cji i wsparcia wizowego, można się zapoznać na oficjalnej stronie internetowej FUB PIR przy Mi-nisterstwie Sprawiedliwości Rosji pod adresem www.palata.ru.

FIlIe I PrzedstawICIelstwa: dwa rodzaje wyodrębnIonyCH jednosteK osób PrawnyCH

Nadanie organizacyjnej formy obecności zagranicznych osób prawnych na teryto-

rium Federacji Rosyjskiej może odbywać się za-równo poprzez otwarcie własnych filii i przedsta-wicielstw nie będących osobami prawnymi, jak też poprzez udział w rosyjskich instytucjach ko-mercyjnych utworzonych w tej czy innej formie organizacyjno-prawnej. Przy czym otwarcie filii i przedstawicielstw częstokroć jest bardziej prefe-rowane, ponieważ zapewnia najmniejsze nakła-dy przy ich tworzeniu.

Filia jest wyodrębnioną jednostką osoby praw-nej, której siedziba znajduje się poza siedzibą tej osoby prawnej. Filia funkcjonuje na podsta-wie regulaminu filii przyjętego przez instytucję macierzystą i wykonuje wszystkie jej funkcje lub ich część, łącznie z funkcją przedstawicielstwa, w imieniu jednostki macierzystej, która ją utwo-rzyła, pod warunkiem, że cele utworzenia i dzia-łalność tej instytucji mają charakter komercyjny. Filia ponosi bezpośrednią odpowiedzialność ma-jątkową z tytułu podjętych przez nią zobowiązań związanych z działalnością na terytorium Fede-

44

racji Rosyjskiej. Filia zagranicznej osoby prawnej może zostać akredytowana na 1 rok, 2, 3 lata lub 5 lat z dalszym przedłużeniem terminu akredyta-cji. Liczba przedłużeń nie jest ograniczona.

Filia ma prawo prowadzenia działalności w za-kresie przedsiębiorczości na terenie Federacji Rosyjskiej począwszy od dnia jej akredytacji.

Kierownik filii jest wyznaczany przez osobę praw-ną i działa na podstawie jej upoważnienia.

Kierownictwo filii zagranicznej osoby prawnej ma obowiązek corocznego przedstawiania FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji spra-wozdania z działalności oraz informowania we właściwym terminie FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji o zmianach w stanie per-sonalnym pracowników zagranicznych filii oraz zmianie siedziby filii. W wypadku naruszenia po-wyższych wymagań, FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji ma prawo anulowania za-pisu w odpowiednim rejestrze i odwołania świa-dectwa o akredytacji i wpisie do państwowego rejestru filii zagranicznych osób prawnych akre-dytowanych na terytorium Federacji Rosyjskiej.

Przedstawicielstwo jest wyodrębnioną jednost-ką osoby prawnej, którego siedziba znajduje się poza siedzibą tej osoby prawnej. Przedstawi-cielstwo reprezentuje interesy osoby prawnej i broni ich. Przedstawicielstwo zagranicznej osoby prawnej może zostać akredytowane na 1 rok, 2 lub 3 lata z dalszym przedłużeniem terminu akre-dytacji. Liczba przedłużeń nie jest ograniczona.

Kierownik przedstawicielstwa we właściwym terminie informuje FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji o składzie pracowników przedstawicielstwa i zmianach w nim.

Raz na pół roku przedstawicielstwo przesyła do FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwości Ro-sji sprawozdanie ze swojej działalności sporzą-dzone zgodnie z przyjętą formą.

tryb aKredytaCjI FIlII I PrzedstawICIelstw zagranICznyCH osób PrawnyCH

Zagraniczna osoba prawna zainteresowana otwarciem filii lub przedstawicielstwa na te-

rytorium Federacji Rosyjskiej składa do FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji wnio-sek na piśmie, w którym podaje się cel otworze-nia filii lub przedstawicielstwa, zawiera opis dzia-łalności zagranicznej osoby prawnej, informację o współpracy biznesowej z partnerami rosyjski-mi i perspektywy jej rozwoju.

zagraniczna osoba prawna może otworzyć przed-stawicielstwo na terytorium Federacji Rosyjskiej tylko na zezwolenie organu upełnomocnionego.

Do wniosku powinno się dołączyć oficjalne do-kumenty (statut, wypis z rejestru handlowego itp.). Dokumenty zagraniczne są przyjmowane tylko gdy posiadają one oryginalne adnotacje o legalizacji konsularnej lub oryginalny Apostille, jeżeli zwolnienie z tych procedur nie jest przewi-dziane przez umowy międzynarodowe Federacji Rosyjskiej, z załączeniem poświadczonego – no-tarialnie lub w urzędzie konsularnym – tłuma-czenia na język rosyjski.

Poza wymienionymi informacjami i dokumen-tami, zagraniczna osoba prawna przedstawia na prośbę FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedli-wości Rosji inne informacje i dokumenty doty-czące jej działalności (informacje dotyczące ka-pitału zakładowego, list polecający banku, z któ-rego usług korzysta itp.).

Akredytacja filii/przedstawicielstwa zagranicznej osoby prawnej oraz przedłużenie okresu działal-ności w Federacji Rosyjskiej odbywa się na zasa-dzie odpłatnej. FUB PIR przy Ministerstwie Spra-wiedliwości Rosji oferuje możliwość załatwienia zezwolenia na otwarcie przedstawicielstwa jed-nocześnie ze świadectwem wpisu go do rejestru w ciągu siedmiu dni.

Przedstawiciel zagranicznej osoby prawnej upeł-niomocniony do występowania w jego imieniu w trakcie otwierania w Federacji Rosyjskiej filii/przedstawicielstwa przekazuje do FUB PIR przy

45

Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji należycie załatwione upoważnienie.

założenie filii/przedstawicielstwa zagranicznej osoby prawnej na terytorium Federacji Rosyjskiej nie ogranicza się akredytacją. Do pełnowartościo-wego prowadzenia działalności niezbędne jest:

• zarejestrowanie się w urzędzie Federalnej Służ-by Podatkowej;

• otrzymanie kodów w Federalnej Służbie Staty-styki Państwowej;

• zarejestrowanie się w funduszach pozabudże-towych (Fundusz Obowiązkowego Ubezpiecze-nia Zdrowotnego, Fundusz Ubezpieczeń Socjal-nych Federacji Rosyjskiej, Fundusz Emerytalny Federacji Rosyjskiej);

• założenie odpowiednich kont rublowych i wa-lutowych w urzędach bankowych na teryto-rium Rosji.

zatwIerdzenIe wzorów PIeCzęCI I PIeCząteK

Po otrzymaniu dokumentów o akredytacji i wpisie do odpowiednich rejestrów filie/

przedstawicielstwa zagranicznych osób praw-nych mogą zatwierdzić w FUB PIR przy Minister-stwie Sprawiedliwości Rosji wzory swoich firmo-wych pieczęci i pieczątek. Zgodnie z normą GOST R-51511-20-01 (wprowadzona rozporządze-niem Państwowego Komitetu Federacji Rosyj-skiej ds. Standaryzacji i Metrologii z dnia 25.12. 2001 nr 537-st) oraz rozporządzeniem FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji z dnia 24.01.2003 nr 2, odcisk pieczęci powinien zawie-rać następujące rekwizyty:

• pełną nazwę filii/przedstawicielstwa w języku rosyjskim. Dopuszczalne jest umieszczenie w polu pieczęci nazwy w języku obcym, znaku to-warowego, logo;

• numer świadectwa akredytacji filii/przedstawi-cielstwa;

• lokalizację filii/przedstawicielstwa;• numer w rejestrze pieczęci (wpisuje się po za-

twierdzeniu wzoru).

Przedstawicielstwa/filie mogą zatwierdzić kil-ka wzorów pieczęci do użytku wewnętrznego, w

tym wypadku powinny one różnić się od podsta-wowej pieczęci.

aKredytaCja osobowa

Zagraniczni pracownicy filii i przedstawi-cielstw zagranicznych osób prawnych

akredytowanych w FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji powinni odbyć procedurę akredytacji osobowej. Jest to konieczne do po-twierdzenia statusu pracownika filii/przedstawi-cielstwa i uzyskania prawa do wsparcia wizowe-go w FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji. Każda filia/przedstawicielstwo ma prawo do akredytowania pięciu pracowników zagra-nicznych. Liczba pracowników zagranicznych może zostać zwiększona na wniosek zagranicznej osoby prawnej.

zaProszenIe do wjazdU do FederaCjI rosyjsKIej

Zaproszenia dla zagranicznych pracow-ników filii i przedstawicielstw są zała-

twiane w celu otrzymania jednokrotnych i dwukrotnych wiz rosyjskich na okres do 3 mie-sięcy, zwykłych wielokrotnych wiz biznesowych – do 1 roku.

Na podstawie zaproszeń załatwianych na wnio-sek FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwo-ści Rosji przez jednostki Federalnej Służby Migra-cyjnej są wydawane następujących rodzaje wiz zwykłych: prywatne, biznesowe i robocze.

zaproszenia dla członków rodziny pracownika za-granicznego są wystawiane na termin wizy pra-cownika filii lub przedstawicielstwa, natomiast zaproszenia umożliwiające otrzymanie zwykłych wiz biznesowych — tylko w wypadku posiadania wielokrotnej zwykłej wizy biznesowej przez sa-mego pracownika filii lub przedstawicielstwa.

wIzy

Wiza jest dokumentem wydawanym przez upoważniony organ państwowy i zezwa-

lającym na wjazd do Federacji Rosyjskiej i tranzy-towy przejazd przez terytorium Federacji Rosyj-skiej w terminie ważności wizy.

46

Faktyczny cel wjazdu obywatela zagranicznego do Federacji Rosyjskiej powinien odpowiadać ro-dzajowi wydanej mu wizy.

Na okres załatwiania wizy rosyjskiej oryginały dokumentów obywatela zagranicznego przyjęte przez FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji – celem świadczenia usługi wsparcia wizo-wego – są zwracane za pokwitowaniem na wnio-sek obywatela zagranicznego lub osoby upełno-mocnionej przez filię lub przedstawicielstwo.

Na wniosek przedstawiciela zagranicznej oso-by prawnej termin załatwiania wiz może zostać skrócony do trzech dni

wIza jednoKrotna daje obywatelowi zagra-nicznemu prawo do jednorazowego przekrocze-nia granicy państwowej Federacji Rosyjskiej przy wjeździe do kraju i przy wyjeździe z niego.

W wypadku posiadania zwykłych jednokrotnych wiz roboczych wydanych przez przedstawiciel-stwa dyplomatyczne lub urzędy konsularne MSZ Rosji na podstawie zaproszenia FUB PIR przy Mi-nisterstwie Sprawiedliwości Rosji, pracownikom zagranicznym filii i przedstawicielstw oraz to-warzyszącym członkom ich rodzin są załatwiane zwykłe wielokrotne wizy robocze.

wIza dwUKrotna daje obywatelowi zagra-nicznemu prawo do dwukrotnego wjazdu do Fe-deracji Rosyjskiej.

wIza wIeloKrotna daje obywatelowi zagra-nicznemu prawo do wielokrotnego (ponad dwa razy) wjazdu do Federacji Rosyjskiej. Dla towa-rzyszących członków rodziny pracownika wizy wielokrotne są załatwiane na okres ważności wizy pracownika filii lub przedstawicielstwa.

zwyKła wIza bIznesowa jest wydawana obywatelowi zagranicznemu wjeżdżającemu do Federacji Rosyjskiej w celach biznesowych. Zwy-kła wiza biznesowa może być jednokrotna lub dwukrotna na okres do 3 miesięcy lub wielokrot-na na okres do 1 roku. Całkowity okres pobytu obywatela zagranicznego na terytorium Fede-racji Rosyjskiej na podstawie wielokrotnej wizy

biznesowej nie może przekraczać 90 dni w ciągu każdego okresu długości 180 dni.

zwyKła wIza roboCza jest wydawana oby-watelowi zagranicznemu wjeżdżającemu do Fe-deracji Rosyjskiej w celach wykonywania pracy, na okres do 3 miesięcy z możliwością jej dalsze-go przedłużenia przez organ terytorialny Fede-ralnej Służby Migracyjnej poprzez wydanie wizy wielokrotnej na termin ważności zawartej zgod-nie z prawem Federacji Rosyjskiej umowy o pra-cę lub umowy cywilno-prawnej o wykonanie prac (świadczenie usług), ale więcej niż na rok dla każdej kolejnej wizy.

terMIn PobytU tyMCzasowego obywate-la zagranicznego w Federacji Rosyjskiej określa termin ważności wydanej mu wizy.

obywatel zagraniczny ma obowiązek wyjazdu z Federacji Rosyjskiej po upływie dozwolone-go okresu pobytu. W celu przedłużenia terminu ważności wizy należy zawczasu, przed upływem powyższego terminu, zwrócić się do FUB PIR przy Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji.

obywatel zagraniczny, który nie opuścił teryto-rium Federacji Rosyjskiej po upływie terminu ważności wizy, lub nie zwrócił się o jej przedłu-żenie, może zostać pociągnięty do odpowiedzial-ności administracyjnej aż po wydalenie poza gra-nice kraju i następnie wzbronienie wjazdu do niego na okres do pięciu lat.

rejestraCja MIgraCyjna obywatelI zagranICznyCH w FederaCjI rosyjsKIej

Karta migracyjna – to dokument zawiera-jący informacje o wjeżdżającym lub przy-

byłym do Federacji Rosyjskiej obywatelu zagra-nicznym czy osobie bez obywatelstwa i terminie jego pobytu tymczasowego w Federacji Rosyj-skiej, potwierdzający prawo obywatela zagra-nicznego czy osoby bez obywatelstwa przybyłej do Federacji Rosyjskiej w trybie nie wymagają-cym uzyskania wizy do tymczasowego pobytu w Federacji Rosyjskiej oraz służący do kontroli za tymczasowym pobytem w Federacji Rosyjskiej

47

obywatela zagranicznego czy osoby bez obywa-telstwa.

ProCedUra rejestraCjI MIgraCyjnej po-lega na poinformowaniu (zawiadomieniu) orga-nu terytorialnego Federalnej Służby Migracyjnej o przybyciu obywatela zagranicznego do miejsca pobytu i powinna się odbyć w ciągu trzech dni roboczych po przybyciu obywatela zagraniczne-go do Federacji Rosyjskiej.

Wszelkich procedur dotyczących rejestracji mi-gracyjnej dokonuje strona przyjmująca (filia lub przedstawicielstwo zagranicznej osoby prawnej).

obywatel zagraniczny okazuje stronie przyjmu-jącej swój paszport i kartę migracyjną. Przy tym odebranie paszportu i karty migracyjnej jest nie-dopuszczalne.

Przy zakwaterowaniu obywatela zagranicznego w hotelu stroną przyjmującą jest administracja hotelu.

Administracja hotelu ma obowiązek powiado-mienia organu rejestracji migracyjnej o przyby-ciu obywatela zagranicznego do miejsca pobytu w ciągu jednej doby. Jeżeli obywatel zagraniczny przybył w dniu wolnym od pracy (między innymi, w jednym z kilku dni wolnych od pracy), organ rejestracji migracyjnej jest powiadamiany w cią-gu jednej doby będącej dniem roboczym i nastę-pującym bezpośrednio po dniu wolnym od pracy (po kilku dniach wolnych od pracy).

strona przyjmująca wypełnia specjalny formu-larz zawiadomienia o przybyciu obywatela zagra-nicznego do miejsca pobytu (dalej — zawiado-mienie). Strona przyjmująca przedstawia zawia-domienie, kopię paszportu obywatela zagranicz-nego i karty migracyjnej bezpośrednio do organu terytorialnego Federalnej Służby Migracyjnej lub przesyła pocztą. Opłata skarbowa za rejestrację migracyjną nie jest pobierana.

Formularze zawiadomienia są udostępniane bezpłatnie.

organ terytorialny Federalnej Służby Migracyj-nej lub urząd pocztowy po otrzymaniu od stro-

ny przyjmującej wypełnionego zawiadomienia i wyżej wymienionych kopii umieszcza w zawiado-mieniu adnotacje o jego przyjęciu i zwraca odry-waną część zawiadomienia stronie przyjmującej.

Strona przyjmująca przekazuje obywatelowi za-granicznemu odrywaną część zawiadomienia. Posiadanie przez obywatela zagranicznego od-rywanej części zawiadomienia z adnotacją po-twierdza jego rejestrację migracyjną.

obywatel zagraniczny ma prawo do samodziel-nego zawiadomienia organów rejestracji migra-cyjnej o swoim przybyciu do miejsca pobytu w wypadku istnienia dokumentalnie potwierdzo-nych przyczyn usprawiedliwiających (choroba, fi-zyczny brak możliwości itp.) uniemożliwiających stronie przyjmującej samodzielne przesłanie za-wiadomienia do organu rejestracji migracyjnej.

Przy wyjeździe obywatel zagraniczny przekazu-je odrywaną część zawiadomienia stronie przyj-mującej celem przedstawienia jej bezpośrednio lub przesłania pocztą do organu terytorialne-go Federalnej Służby Migracyjnej. Takie czynno-ści strona przyjmująca powinna wykonać w cią-gu dwóch dni roboczych po wyjeździe obywate-la zagranicznego.

narUszenIe PrzePIsów rejestraCjI MI-graCyjnej może spowodować pociągnięcie obywatela zagranicznego do odpowiedzialności administracyjnej w postaci kary, a w niektórych wypadkach wydalenie poza granice Federacji Ro-syjskiej. Przy tym dla obywatela zagranicznego, wobec którego zastosowano wydalenie admini-stracyjne, może zostać zamknięty wjazd do Fede-racji Rosyjskiej na okres do pięciu lat.

organIzaCja KoMerCyjna z InwestyCjaMI zagranICznyMI

Organizacja komercyjna przybiera status organizacji komercyjnej z inwestycjami za-

granicznymi z dniem wejścia w skład jej udziałow-ców inwestora zagranicznego. Tryb utworzenia i rejestracji organizacji komercyjnej z inwestycja-mi zagranicznymi reguluje Część Pierwsza Ko-deksu Cywilnego Federacji Rosyjskiej, ustawy federalne z dnia 08.08.2001 nr 129-FZ „O reje-

48

stracji osób prawnych i przedsiębiorców indywi-dualnych”, z dnia 09.07.1999 nr 160-FZ „O inwe-stycjach zagranicznych w Federacji Rosyjskiej”, z dnia 08.02.1998 nr 14-FZ „O spółkach z ograni-czoną odpowiedzialnością”, z dnia 26.12.1995 nr 208-FZ „O spółkach akcyjnych” oraz innyme akty normatywne.Zgodnie z uchwałą Rządu Federacji Rosyjskiej z dnia 30.09.2004 nr 506 „O zatwierdzeniu ustawy o Federalnej Służbie Podatkowej”, federalnym organem władzy wykonawczej prowadzącym re-jestrację państwową osób prawnych w Federacji Rosyjskiej jest Federalna Służba Podatkowa.

rejestraCja w organaCH PodatKowyCH zagranICznyCH osób PrawnyCH ProwadząCyCH dzIałalność w FederaCjI rosyjsKIej

Jeżeli zagraniczna osoba prawna ma zamiar prowadzić działalność w Federacji Rosyjskiej

ponad 30 dni kalendarzowych w roku (nieprze-rwanie lub ogółem), ma ona obowiązek zareje-strowania się w organie podatkowym w miejscu prowadzenia działalności.

Przy tym należy przedstawić następujące dokumenty:

• wniosek rejestracyjny;• uwierzytelniony wypis z rejestru handlowego

lub świadectwo rejestracji, albo inny dokument o analogicznym charakterze zawierający infor-macje o organie, który zarejestrował zagranicz-ną osobę prawną, numerze rejestracyjnym, da-cie i miejscu rejestracji. Zamiast oryginałów wy-żej wymienionych dokumentów można przed-stawić należycie uwierzytelnione kopie.

od osób prawnych, których utworzenie nie wy-maga specjalnej rejestracji (wpisu do rejestru handlowego itp.) wymaga się:

• uwierzytelnione kopie dokumentów założyciel-skich lub innych dokumentów zawierających in-formacje o uzyskaniu prawa do prowadzenia działalności w zakresie przedsiębiorczości;

• zaświadczenia organu podatkowego obcego państwa o rejestracji zagranicznej osoby praw-

nej w charakterze podatnika w kraju rejestracji ze wskazaniem kodu podatnika (lub jego odpo-wiednika);

• decyzji upełnomocnionego organu zagranicz-nej osoby prawnej o utworzeniu filii/przedsta-wicielstwa w Federacji Rosyjskiej, na podstawie której jest prowadzona działalność w Federacji Rosyjskiej;

• upoważnienia wydanego przez zagraniczną osobę prawną kierownikowi filii/ przedstawi-cielstwa w Federacji Rosyjskiej.

Dokonując rejestracji organ podatkowy wydaje zagranicznej osobie prawnej świadectwo o for-mie 2401 ИМД ze wskazaniem Numeru Identy-fikacji Podatkowej (ИНН) oraz Kod Powodu Reje-stracji (КПП).

następnie zagraniczna osoba prawna może otworzyć nową filię lub przedstawicielstwo. w tym wypadku są możliwe dwa warianty:

1. nową filia lub przedstawicielstwo podlega kontroli innego organu podatkowego, niż po-przednio otwarte. W tym wypadku zagraniczna osoba prawna przedstawia:

• wniosek rejestracyjny;• decyzję upełnomocnionego organu zagranicz-

nej osoby prawnej o utworzeniu nowej filii/no-wego przedstawicielstwa w Federacji Rosyjskiej;

• upoważnienie wydane przez zagraniczną osobę prawną kierownikowi filii/ przedstawicielstwa;

• należycie uwierzytelnioną kopię świadectwa wydanego przez organ podatkowy, w którym zagraniczna osoba prawna była przedtem zare-jestrowana;

2. nowa filia lub przedstawicielstwo podlegają kontroli tego samego organu podatkowego, któ-rego kontroli podlegała otwarta przedtem filia lub przedstawicielstwo. W tym wypadku zagranicz-na osoba prawna ma obowiązek poinformowania organu podatkowego o każdym nowym miejscu prowadzenia działalności przesyłając zawiado-mienie o formie 2301И. Organ podatkowy w cią-gu pięciu dni od chwili otrzymania zawiadomie-nia od zagranicznej osoby prawnej wydaje jej pi-smo informacyjne o formie 2201И ze wskazaniem odpowiedniego Kodu Powodu Rejestracji (КПП).

49

XIX. SYSTEM PODATKOWY

W Federacji Rosyjskiej przedsiębiorstwa mogą wybrać powszechny lub uproszczony system opodatkowania lub być w systemie JPPD (jedyny podatek od przypisanych dochodów), jeże-li świadczą usługi dla ludności za gotówkę.

Przy powszechnym systemie opodatkowania opłacane są podatki:• od zysku 20%;• VAT 18%• podatek od majątku 2,2 %, a także opłacane są składki ubezpieczeniowe od funduszu wynagrodzenia 34%.

Przy wyborze uproszczonego systemu opodatkowania możliwe są do wyboru dwie opcje:6% - podatek od dochodów15% - podatek od zysku (dochody - wydatki)

opodatkowanie inwestorów zagranicznych i firm z kapitałem zagranicznym w rosji ma szereg osobliwości, w tym:• działanie tzw. klauzuli stabilizacyjnej skierowanej przeciwko zaostrzaniu obciążeń podatkowych;• działanie umów międzynarodowych o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych przez Rosję z

państwami obcymi;• funkcjonowanie na terytorium Federacji Rosyjskiej wolnych stref ekonomicznych.

Przykładem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania może służyć Porozumienie między Rządem Federacji Rosyjskiej a Rządem Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22.05.1992 „W sprawie unikania podwój-nego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku”.

PorozUMIenIe dotyCzy nastęPUjąCyCH PodatKów:

w FederaCjI rosyjsKIej (PODATKI ROSYJSKIE)

w rzeCzPosPolItej PolsKIej(PODATKI POLSKIE)

• podatki od zysku i dochodów przewidziane Usta-wodawstwem Federacji Rosyjskiej „W sprawie podatków od zysków przedsiębiorstw i organiza-cji”, „W sprawie opodatkowania dochodów ban-ków”, „цW sprawie opodatkowania dochodów od działalności ubezpieczeniowej” oraz „W spra-wie podatku od dochodów osób fizycznych”

• podatki od nieruchomości przewidziane Ustawo-dawstwem Federacji Rosyjskiej „W sprawie po-datku od nieruchomości przedsiębiorstw” oraz „W sprawie podatku od majątku osób f izycznych”

• podatek od dochodów osób fizycznych

• podatek od dochodów osób prawnych

• podatek rolny

50

Niewątpliwie zainteresowanie wśród inwestorów zagranicznych mogą wzbudzić wolne streFy eKo-noMICzne tworzone w subiektach Federacji Rosyjskiej. Ich atrakcyjność polega głównie na ulgowym systemie opodatkowania. Dla rezydentów Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Obwodzie Kaliningradzkim istnieje specjalna procedura zapłaty podatku od zysku organizacji oraz od nieruchomości.

PodateK od zysKów ze sprzedaży towarów (prac, usług) otrzymanych przy realizacji projektu inwe-stycyjnego, nie płaci się w ciągu sześciu lat kalendarzowych od daty wpisania osoby prawnej do rejestru Rezydentów Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Obwodzie Kaliningradzkim. W okresie od siódmego do dwunastego roku stawka podatku wynosi połowę wartości, ustalonej przez p. 1 art. 284 Kodeksu Podat-kowego Federacji Rosyjskiej, to znaczy 10%.

PodateK od nIerUCHoMośCI PrzedsIębIorstw odnośnie majątku powstałego lub nabytego w wyniku realizacji projektu inwestycyjnego w ciągu pierwszych sześciu lat kalendarzowych od daty wpi-sania osoby prawnej do rejestru Rezydentów Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Obwodzie Kaliningradz-kim, również nie jest płacony. W okresie od siódmego do dwunastego roku stawka podatku wynosi po-łowę wartości, ustalonej przez Ustawę Obwodu Kaliningradzkiego, tj. 1,1%.

stawKa PodatKU od zysKów PrzedsIębIorstw

stawKI PodatKU od nIerUCHoMo-śCI PrzedsIębIorstw w obwodzIe KalInIngradzKIM

Dla Rezydentów Specjalnej Strefy Ekonomicznej (od zysku, otrzymanego przy realizacji projektu inwestycyjnego)

Dla pozostałych podatników

Dla Rezydentów Specjalnej Strefy Ekonomicznej (odnośnie majątku utworzonego lub naby-tego przy realizacji pro-jektu inwestycyjnego)

Dla pozostałych podatników

Pierwsze6 lat

Od 7 do 12 lat

20%

Pierwsze6 lat

Od 7 do 12 lat

2,2%

0 10% 0 1,1%

Podatek od dochodów w Federacji Rosyjskiej wynosi 18%.

Firma z kapitałem zagranicznym ma możliwość przejść na UProszCzony systeM PodatKowy (UsP). Zgodnie z art. 346.11 Kodeksu Podatkowego Federacji Rosyjskiej przejście do USP, jako powrót do innych systemów podatkowych jest dobrowolne.

Uproszczony system podatkowy może być wykorzystywany zarówno przez przedsiębiorstwa jak i indywidu-alnymi przedsiębiorcami. Szczególnie atrakcyjny jest on dla małych i średnich przedsiębiorstw . USP pozwa-la znacznie zmniejszyć obciążenie podatkowe - zwalnia od zapłacenia niektórych podatków, zastępując je jednym, o dostatecznie ulgowej stawce. Uproszczony system podatkowy przewiduje zwolnienie z obowiąz-ku zapłaty:

51

Przez PrzedsIębIorCę IndywIdUalnego Przez PrzedsIębIorstwo

• podatku od dochodów osób fizycznych (od-nośnie dochodów otrzymanych z działalności przedsiębiorczej)

Wyjątki: • dywidendy;• odsetki od hipotecznych obligacji wyemitowa-

nych przed dniem 1 stycznia 2007 r.;• wygrania i nagrody;• wkłady bankowe;• suma oszczędności z tytułu odsetek przy uzy-

skaniu kredytu;• wykorzystanie środków pieniężnych członków

kredytowej spółdzielni konsumpcyjnej.

• podatek od zysków przedsiębiorstw

Wyjątek: podatek do zapłacenia od dochodów jako dywidendy i odsetki od państwowych i ko-munalnych papierów wartościowych.

• podatek od majątku osób fizycznych (odnośnie nieruchomości wykorzystywanej dla działalno-ści gospodarczej).

• podatku od nieruchomości przedsiębiorstw.

• VAT

Wyjątek: podatek od wartości dodanej płatny przy wwozie towarów na obszar celny Federacji Ro-syjskiej, jak również w ramach Umowy spółki cywilnej lub poufnego zarządzania majątkiem.

inne podatki są płacone zgodnie z ustawodawstwem o podatkach i opłatach.

Istnieją jednak kategorie podatników, którzy nie są uprawnieni do stosowania tego systemu opodatkowania. należą do nich:

1. organizacje, które posiadają oddziały i (lub) przedstawicielstwa;2. banki i profesjonalni uczestnicy rynku papierów wartościowych;3. niepaństwowe fundusze emerytalne;5. fundusze inwestycyjne;6. skarbowe i organizacje budżetowe;7. przedsiębiorstwa i przedsiębiorcy indywidualne, zajmujące się produkcją wyrobów akcyzowych,

wydobyciem kopalin użytecznych (z wyjątkiem pospolitych kopalin użytecznych), branżą hazardu;8. notariusze, adwokaci;9. lombardy;10. organizacje i przedsiębiorcy indywidualne którzy przeszli na system opodatkowania dla producen-

tów rolnych (jednolity podatek rolny);11. organizacje, w których udział bezpośredniego uczestnictwa innych organizacji jest więcej niż 25%;12. organizacje zagraniczne;13. organizacje, które są członkami Porozumień o podziale produkcji (umów, na mocy których Rosja

udziela podmiotom gospodarczym (inwestorom) na zasadach komercyjnych i na pewien okres praw wyłącznych do poszukiwania, wydobywania surowców mineralnych z głębi ziemi na działce

52

podanej w porozumieniu oraz do prowadzenia związanych z tym prac, a inwestor zobowiązuje się do przeprowadzenia tych prac na własny koszt i ryzyko);

14. organizacje, u których wartość ostateczna środków trwałych i aktywów niematerialnych przekracza 100 mln rubli;

15. organizacje i przedsiębiorcy indywidualne, których średnia liczba pracowników za okres podatko-wy (sprawozdawczy) przekracza 100 osób.

Ten system opodatkowania pasuje dla organizacji komercyjnej, w której udział inwestycji zagranicznych wznosi nie więcej niż 25%. Dla przedsiębiorców indywidualnych udział inwestycji zagranicznych może wynosić 100%.

Rezydenci Specjalnej Strefy Ekonomicznej nie mogą stosować specjalne systemy podatkowe, w tym uproszczony system opodatkowania.

stawka podatku przy stosowaniu uproszczonego systemu podatkowego (USP) wynosi 6%, jeśli przed-miotem opodatkowania są dochody, 15%, jeżeli przedmiotem opodatkowania występują przychody zmniejszone o wielkość wydatków. Przy tym Ustawami Federacji Rosyjskiej mogą być ustanowione zróż-nicowane stawki podatkowe w zakresie od 5% do 15% w zależności od kategorii podatników.

Federalna służba PodatkowaAdres korespondencyjny: 127381, Moskwa, ul. Nieglinnaja, d. 23Informacja: +7 (495) 913-00-09Recepcja publiczna: +7 (495) 913-03-21Tel. / faks: +7 (495) 913-00-05Telefon dla interesantów: +7 (495) 913-00-06

zarząd Federalnej służby Podatkowej rosji w obwodzie Kaliningradzkim 236010, Kaliningrad, ul. Kasztanowa Aleja 28Informacja: +7 (4012) 99-03-90, 99-04-00Faks: +7 (4012) 21-08-73.Internet: www.r39.nalog.ru

zarząd Federalnej służby Podatkowej rosji na Miasto Moskwę115191, Moskwa, ul. Bolszaja Tulskaja, d. 15Informacja o wpływającej korespondencji:+7 (495) 958-25-40Centrum Obsługi Telefonicznej: +7 (495) 957-62-55Faks: +7 (495) 958-25-58Dział prasowy: +7 (495) 957-61-47E-mail: u77@r77.nalog.ru

Federalna służba MigracyjnaRecepcja publiczna: Moskwa, ul. Wierchniaja Radiszczewskaja, d. 4, bud. 1Telefon: +7 (495) 698-00-78Faks: +7 (495) 698-00-06Dni i godziny przyjęć:poniedziałek-czwartek — od 10.00 do 18.00piątek — od 10.00 do 16.00sobota — od 10.00 do 14.00E-mail: info@fms.gov.ruInternet: www.fms.gov.ru

zarząd Federalnej służby Migracyjnej w obwodzie Kaliningradzkim236000, Kaliningrad, ul. Prospekt Sowietski 13 Informacja: +7 (4012) 56-37-70 Telefon „gorącej linii”: +7 (4012) 56-39-90E-mail: rigfms@mail.ruInternet: www.fms39.ru

zarząd Federalnej służby Migracyjnej na Miasto Moskwę115935, Moskwa, ul. Bolszaja Ordynka, d. 16, bud. 4Telefony „gorącej linii”:+7 (499) 238-64-00, +7 (499) 238-64-04,+7 (499) 238-77-13, +7 (499) 230-70-24E-mail: hotline@ fms.gov.ruInternet: www.fms

53

XX. REJESTRACJA SPÓŁEK Z KAPITAŁEM ZAGRANICZNYM I WSPÓLNYCH PRZEDSIĘBIORSTW

Firmy zagraniczne i wspólne przedsię-biorstwa – to osoby prawne (Sp. z o.o., Spółki Akcyjne Zamknięte, Spółki Akcyjne

Otwarte), w których udziały wspólników zagra-nicznych (akcjonariusza) wynoszą nie mniej niż 10% kapitału zakładowego. Założycielami przed-siębiorstwa mogą być zagraniczne osób fizyczne i / lub prawne.

Co jest Potrzebne do zarejestrowanIa sPółKI zagranICznej?

1. dokumenty założycieli:

1.1 od rosyjskich podmiotów prawnych (notarialnie poświadczone kopie):

• Statut;• Umowa założycielska Sp. z .o.o. lub Umowa o

utworzeniu Spółki Akcyjnej;• Świadectwo rejestracji państwowej osoby

prawnej (Podstawowy Państwowy Numer Re-jestracyjny);

• Świadectwo rejestracji podatkowej (NIP);• List od Państwowego Komitetu Statystyki o

nadaniu kodów;• Zaświadczenie z banku o otwarciu rachunku

rozliczeniowego.

1.2 od rosyjskich osób fizycznych (kopie):

• Paszport krajowy;• Informacja o zarejestrowaniu (miejsce zamiesz-

kania z podaniem kodu pocztowego);• Indywidualny numer identyfikacji podatkowej,

jeśli jest.

1.3 od zagranicznych osób prawnych:

• Dokument potwierdzający fakt rejestracji spół-ki zagranicznej;

• Zaświadczenie o rejestracji lub świadectwo in-korporacji, lub wyciąg z rejestru handlowego kraju pochodzenia zagranicznej osoby prawnej;

• Dokument określający dozwolone rodzaje działalności spółki;

• Statut, lub Memorandum, lub Artykuły o Aso-cjacji, lub Umowa Akcyjna, lub Świadectwo Po-łowowe;

• Zaświadczenie z banku zagranicznego o otwar-ciu rachunku spółki.

• Świadectwo (zaświadczenie) o rezydencji po-datkowej.

1.4 od zagranicznych osób fizycznych:

• Paszport z ważną wizą – kopia;• Zaświadczenie z banku o posiadaniu przez ob-

cokrajowca rachunku – oryginał lub poświad-czoną notarialnie kopie.

2. Informacje o dyrektorze generalnym i głównym księgowym (może to być jedna osoba).

3. Informacje o adresie rejestrowanej osoby prawnej.

4. wielkość Kapitału zakładowego sp. z o. o. i proporcji udziałów założycieli (wielkość Kapita-łu Zakładowego, liczba akcji oraz ich proporcje między akcjonariuszami).

Wydzielane są dwa rodzaje przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego – firmy ze stu procentowym udziałem kapitału za-granicznego i wspólne firmy przedsiębiorcze (przedsiębiorstwa wspólne). Działalność akich przedsiębiorstw reguluje się, wraz z innymi do-kumentami, przez Federalną Ustawę Federacji Rosyjskiej z dnia 09.07.1999 r. Ustawa Federalną № 160-ФЗ O inwestycjach zagranicznych w Fe-deracji Rosyjskiej.

54

PrzedsIębIorstwo ze 100% UdzIałeM KaPItałU zagranICznego

za organizację z inwestycjami zagranicznymi uważa się organizację komercyjną, z wyjątkiem towarzystw ubezpieczeniowych, banków i in-nych instytucji kredytowych. Wcześniej firmy z kapitałem zagranicznym nazywano przedsiębior-stwami z kapitałem zagranicznym lub spółkami wspólnymi.

Przedsiębiorstwo komercyjne z udziałem in-westycji zagranicznych – to przedsiębiorstwo rosyjskie, status którego jest określony przez ustawodawstwo Federacji Rosyjskiej, a przede wszystkim, Kodeks Cywilny. Działalność takiej or-ganizacji ma na celu osiągnięcie zysku, który jest do podziału między jego członków. Na podsta-wie art. 1202 Kodeksu Cywilnego Federacji Ro-syjskiej - Za prawo osobiste osoby prawnej uwa-ża się prawo kraju, w którym została utworzona osoba prawna. Na podstawie prawa osobistego osoby prawnej określone są, w szczególności:

1. status organizacji jako osoby prawnej;2. organizacyjnie - prawna forma osoby prawnej;3. żądania do nazwy osoby prawnej;4. zagadnienia utworzenia, reorganizacji i likwi-

dacji osoby prawnej, w tym kwestie dziedzi-czenia;

5. treść zdolności do czynności prawnych osoby prawnej;

6. procedura nabycia przez osobę prawną praw obywatelskich i wzięcia na siebie obowiązków obywatelskich;

7. stosunki wewnętrzne, w tym stosunki osoby prawnej z jej uczestnikami;

8. zdolności osoba prawnej do spełnienia jej zo-bowiązań.

osoba prawna nie może powoływać się na ogra-niczenie kompetencji jej organu lub jej przed-stawiciela do transakcji, nie znając prawa kraju, w którym organ lub przedstawiciel podmiotu prawnego posiadają kontrakt, z wyjątkiem, gdy zostanie udowodnione, że druga strona transak-cji wiedziała lub powinna była wiedzieć o powyż-szym ograniczeniu.

organizacje komercyjne z inwestycjami zagra-nicznymi mogą być utworzone w postaci sto-warzyszeń, spółek gospodarczych i spółdzielni produkcyjnych. Przedsiębiorstwa z inwestycjami zagranicznymi mogą być utworzone w różnych formach organizacyjno-prawnych. Prawo rosyj-skie nie narzuca tutaj ograniczeń. Prawo podsta-wowe regulujące inwestycje zagraniczne w Rosji to Ustawa Federalna „O inwestycjach zagranicz-nych w Rosji” z dnia 09.07.1999 g. Nr 160-ФЗ. Poza tą ustawą działalność przedsiębiorstw z inwestycjami zagranicznymi jest regulowana również przez inne akty normatywno-prawne w zależności od wybranej formy organizacyj-nie-prawnej. Mogą to być Federalna Ustawa „O spółkach akcyjnych” i Federalna Ustawa „O spół-kach z ograniczoną odpowiedzialnością”.

55

XXI. INWESTOR ZAGRANICZNY

Inwestorami zagranicznymi mogą być: orga-nizacje zagraniczne, obywatele zagraniczne, bezpaństwowcy, organizacje międzynarodo-

we, państwa obce.

• zagranICzna osoba Prawna – posiada cywilną zdolność do czynności prawnych, która jest ustalana zgodnie z prawem państwa, w któ-rym została ona utworzona, i która jest upraw-niona zgodnie z prawem tego państwa do inwe-stowania w Rosji;

• organIzaCja zagranICzna nIe PosIa-dająCa osobą Prawną – posiada cywilną zdolność do czynności prawnych, która jest usta-lana zgodnie z prawem państwa, w którym została utworzona, i która jest uprawniona zgodnie z pra-wem danego państwa do inwestowania w Rosji;

• obywatel zagranICzny – posiada cywilną zdolność do czynności prawnych, która jest ustala-na zgodnie z prawem państwa, którego jest oby-watelem, i który jest uprawniony zgodnie z pra-wem podanego państwa do inwestowania w Rosji;

• osoba nIe PosIadająCa obywatelstwa – która stale mieszka poza Federacją Rosyjską, posiada cywilną zdolność do czynności praw-nych, którą ustala się zgodnie z prawem państwa jej stałego zamieszkania, i która jest uprawniona zgodnie z prawem danego państwa do inwestycji w Federacji Rosyjskiej;

• organIzaCja MIędzynarodowa – która, na podstawie Umowy Międzynarodowej Fede-racji Rosyjskiej, posiada prawo do inwestycji w Federacji Rosyjskiej;

system prawny działalności inwestorów zagra-nicznych i wykorzystanie wynikających z inwe-

stycji zysków nie może być mniej korzystny niż system prawny działalności i wykorzystania zy-sków otrzymanych od inwestycji przewidziany dla inwestorów rosyjskich.

Rosyjska organizacja komercyjna otrzymuje sta-tus organizacji komercyjnej z inwestycjami za-granicznymi od daty przystąpienia do składu jej członków inwestora zagranicznego.

Inwestorowi zagranicznemu na terenie Federacji rosyjskiej udziela się następujące rodzaje gwarancji:

• ochrony prawnej działalności;• wykorzystania różnych form dokonywania in-

westycji;• przekazywania praw i obowiązków inwestora

zagranicznego innej osobie; -odszkodowania przy nacjonalizacji i rekwizycji

majątku;• ochrony przed niekorzystnymi zmianami w

prawie Federacji Rosyjskiej dla inwestorów za-granicznych;

- zapewnienia prawidłowego rozstrzygnięcia sporu;

• wykorzystania na terenie Federacji Rosyjskiej i transferu poza Federację Rosyjską dochodów, zysków i innych środków finansowych uzyska-nych zgodnie z prawem;

• na swobodny wywóz poza teren Federacji Ro-syjskiej majątku i informacji w formie doku-mentów, które zostały początkowo przywiezio-ne na terytorium Federacji Rosyjskiej;

• jako inwestycja zagraniczna; - prawa do nabycia papierów wartościowych;• udziału w prywatyzacji;• udzielenie prawa do dzierżawy działek, wy-

korzystania zasobów naturalnych, budynków, nieruchomości.

56

Przy realizacji przez inwestorów zagranicznych i organizacje komercyjne z inwestycjami zagra-nicznymi inwestycji priorytetowych udziela się ulg odnośnie uiszczenia należności celnych.

Podane gwarancje i ulgi nie mają zastosowania do spółek zależnych i stowarzyszonych organiza-cji komercyjnych z inwestycjami zagranicznymi.

inwestor zagraniczny, organizacja komercyjna z udziałem kapitału zagranicznego z siedzibą na terytorium Federacji Rosyjskiej, w której inwe-stor zagraniczny (inwestorzy zagraniczni) posia-da (posiadają) nie mniej niż 10% udziału, udzia-łów (wkładu) w kapitał zakładowy (składkowy) tej organizacji, w ramach wykonywania reinwe-stycji korzysta z pełnej ochrony prawnej, gwa-rancji i ulg.

inwestor zagraniczny może stworzyć osobę praw-ną, poprzez utworzenie nowej spółki zgodnie ustawodawstwem rosyjskim (samodzielnie lub z partnerem rosyjskim) jak również przez nabycie udziałów (akcji) w już działającej spółce rosyjskiej.

Utworzenie i funkcjonowanie przedsiębiorstwa z 100% inwestycji zagranicznych zarejestrowane-go na terytorium Federacji Rosyjskiej jest okre-ślane przez rosyjskie prawo Federacji Rosyjskiej, które ustanawia procedurę rejestracji spółek, ich status prawny, poziom opodatkowania, ogra-niczenia dotyczące nabywania akcji w poszcze-gólnych branżach, procedurę przelewu zysków, podporządkowanie się ustawodawstwu pracy.

Formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw z inwestycjami zagranicznymi (zarówno z udzia-łem kapitału zagranicznego, jak i ze 100% inwe-stycjami zagranicznymi) mogą być różne. W Rosji nie ma ograniczeń dla inwestorów zagranicznych w zakresie form organizacyjno-prawnych, firma może być zarejestrowana w dowolnej formie przewidzianej przez ustawodawstwo. Należy zauważyć, że najbardziej rozpowszechnione są

formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego: stowarzysze-nia i spółki gospodarcze. Wyboru formy organi-zacyjno-prawnej dokonuje się w zależności od tego, jakie cele przyświecały utworzeniu spółki, jaki rodzaj biznesu jest przedmiotem zaintereso-wania dla inwestora, od liczby założycieli, wyso-kości kapitału zakładowego i tak dalej.

W Rosji firma jest uznawana za spółkę filialną, je-śli inna (podstawowa) firma, ze względu na swój dominujący udział w jej kapitale zakładowym, lub zgodnie z umową między nimi, lub w inny sposób, ma możliwość wpłynąć na decyzję po-dejmowane przez spółkę filialną (np. gdy spółka dominująca posiada większość głosów przy po-dejmowania decyzji w spółce filialnej).

spółka zależna różni się od filialnej tym, że jest pod słabszą kontrolą spółki dominującej, ponie-waż ta ma istotną, ale nie większą część akcji (udziałów). W Rosji spółkę uznaję się za zależną, jeżeli inna (dominującą) spółka ma więcej niż 20% głosujących akcji spółki.

sama procedura rejestracji przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego jest podob-na do rejestracji przedsiębiorstw bez inwestycji zagranicznych, ma jednak szereg osobliwości związanych z rozszerzoną listę wymaganych do-kumentów.

Wymogi ustawodawstwa odnośnie wymiaru mi-nimalnego kapitału zakładowego spółek z inwe-stycjami zagranicznymi są takie same jak w przy-padku spółek bez inwestycji zagranicznych (Sp. z o.o., Spółka Akcyjna Zamknięta – 100 x minimal-ne wynagrodzenie, Spółka Akcyjna Otwarta - nie mniej niż 1000 x minimalne wynagrodzenie).

Przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym rejestruje się zgodnie z Ustawą Federalną „O państwowej rejestracji osób prawnych” z dnia 08.08.2001. Nr 129-ФЗ (z dnia 23.06. 2003 r.)

57

XXII. WSPÓLNE PRZEDSIĘBIORSTWA

Formy organizacji gospodarczej utwo-rzone przez dwie lub więcej osób praw-nych. Wspólne Przedsiębiorstwa są two-

rzone przez spółki krajowe lub z partnerami zagranicznymi. Jednym z założycieli Wspólnego Przedsiębiorstwa może być osoba fizyczna. Ce-chą Wspólnego Przedsiębiorstwa jest obecność współwłasności, która działa na terenie kraju (regionu, okręgu) jednego z założycieli Wspólne-go Przedsiębiorstwa. Wspólne Przedsiębiorstwo może mieć formę spółki jawnej, spółki z ograni-czoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. Najbardziej typowa jest forma spółki z ograni-czoną odpowiedzialnością. Celem Wspólnego Przedsiębiorstwa jest pełne wykorzystanie po-tencjału każdej ze stron, jak również maksymal-ny efekt ich działalności.

rejestraCja wsPólnego PrzedsIębIor-stwa – jest to rejestracja osoby prawnej z za-graniczną inwestycją (Sp. z o.o., Spółki Akcyjne Zamknięte, Spółki Akcyjne Otwarte), w której udział zagranicznego wspólnika (akcjonariusza) wynosi nie mniej niż 10% kapitału zakładowe-go. Jako założyciele, przy rejestracji Wspólnego Przedsiębiorstwa, mogą występować zagranicz-ne osoby fizyczne i / lub osoby prawne.

rejestraCja wsPólnego PrzedsIębIor-stwa w Moskwie jako procedura jest praktycz-nie identyczna z procedurą obowiązującą rezy-dentów-założycieli.

rejestraCję wsPólnego PrzedsIębIor-stwa reguluje Ustawa „O państwowej rejestra-cji osób prawnych” oraz Ustawa „O inwestycjach zagranicznych”. Prawo jasno określa formę dla inwestycji zagranicznych.

od krajów, które podpisały umowę z Rosją o wzajemnej pomocy prawnej (Białoruś, Ukra-ina, Litwa, Łotwa, Czechy, Jugosławia, Bułgaria, i inne), wymagane są notarialnie potwierdzone kopie podanych dokumentów, tłumaczone na język rosyjski, jak również treści dokumentów i wszystkich zapisów wykonywanych przez nota-riuszy lub osoby upoważnione. Tłumaczenie do-kumentów powinno być poświadczone notarial-nie, o czym świadczy odpowiedni zapis w języku rosyjskim.

od krajów, które podpisały Konwencję Haską z 1961 r., dokumenty potrzebne do rejestra-cji Wspólnego Przedsiębiorstwa, legalizowane są przez Apostille w sposób określony norma-tywnymi aktami prawnymi danego państwa obcego. Organizacjom rosyjskim powinny być przedstawione kopie z Apostille z notarialnie poświadczonym tłumaczeniem na język rosyjski (tłumaczenie powinno być uwierzytelnione z za-pisami w języku rosyjskim).

W przypadku krajów, które nie podpisały Kon-wencji Haskiej z 1961 r. dokumenty do prze-prowadzenia takiej procedury jak rejestracja Wspólnego Przedsiębiorstwa, legalizowane są przez poświadczające zapisy służb konsularnych Federacji Rosyjskiej w tych państwach. Poświad-czenie konsularne dokonuje się po adnotacji upoważnionych organów państwowych (Mini-sterstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Sprawiedliwości, itp.) na podstawie poświad-czenia notarialnego dokumentów lub ich kopii. Rosyjskim władzom państwowym konieczne jest tłumaczenie przedstawionych dokumentów i poświadczenie ich albo przez władze konsular-ne, albo przez rosyjskiego notariusza.

58

XXIII. OPODATKOWANIE PRZEDSIĘBIORSTW Z INWESTYCJAMI ZAGRANICZNYMI

Regulowane jest przez „Zalecenia meto-dologiczne w sprawie stosowania nie-których przepisów rozdziału 25 Kodeksu

Podatkowego Federacji Rosyjskiej, odnoszące się do osobliwości opodatkowania zysków (docho-dów) od organizacji zagranicznych” z 28.03.2003 r. №БГ-3-23/150 zgodnie z pkt. 2 art. 4 Kodeksu Podatkowego Federacji Rosyjskiej (część I), jak również w związku z wejściem w życie Ustawy Fe-deralnej z dnia 29.05.2002 N 57-ФЗ „O wniesie-nie zmian i uzupełnień do części drugiej Kodeksu Podatkowego Federacji Rosyjskiej i niektórych aktów ustawodawczych Federacji Rosyjskiej”.

Powyższe zalecenia metodologiczne nie są aktem prawnym i opublikowane są w celu zapewnienia jednolitego stosowania przez organy podatkowe przepisów rozdziału 25 kodeksu i umów mię-dzynarodowych o uniknięciu podwójnego opo-datkowania, a także monitorowania zgodności z ustawodawstwem Federacji Rosyjskiej w sprawie podatków i opłat. W związku z uprawomocnie-niem się od 01 stycznia 2002 r. rozdziału 25 Ko-deksu Instrukcji Państwowej Służby Podatkowej Rosji z dnia 16 czerwca 1995 r. N 34 „O opodat-kowaniu zysków i dochodów zagranicznych osób prawnych.”

Podatek od zysków firm zagranicznych działa-jących w Federacji Rosyjskiej poprzez przed-stawicielstwo stałe. Zgodnie z art 246 Kodeksu organizacje zagraniczne działające w Federacji Rosyjskiej poprzez przedstawicielstwo stałe są płatnikami podatku dochodowego firm (dalej - podatek dochodowy) w tej jej części, która odno-si się do przedstawicielstwa stałego. Zysk organi-zacji zagranicznej ustała się jako dochód uzyskany przez przedstawicielstwo stałe, pomniejszony o kwotę dokonanych przez to przedsiębiorstwo wydatków, które są ustalane zgodnie z przepisa-mi rozdziału 25 Kodeksu.

W przypadku jeżeli organizacja zagraniczna jest osobą ze stałym zamieszkaniem w państwie, z którym Federacja Rosyjska zawarła porozumienie w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, w celu ustalenia obecności przedstawicielstwa stałego status priorytetowy mają ustalenia odpo-wiedniej umowy międzynarodowej.

PrzedstawICIelstwo stałe FIrMy za-granICznej – to osobny dział lub inne miej-sce prowadzenia działalności organizacji zagra-nicznej, dzięki któremu organizacja regularnie prowadzi działalność w Federacji Rosyjskiej związaną z użytkowaniem wnętrz i (lub) wy-korzystywaniem innych zasobów naturalnych, wykonywaniem przewidzianych przez kontrak-ty prac budowlanych, zainstalowaniem, mon-tażem, montowaniem, regulacją, utrzymaniem i eksploatacją urządzeń, sprzedażą towarów ze znajdujących się na terenie Federacji Rosyj-skiej i należących do organizacji lub wynajętych przez nią magazynów, dokonywaniem innych robót budowlanych, świadczeniem usług, pro-wadzeniem innej działalności, jeżeli działalność ta nie jest przygotowawczą lub pomocniczą na rzecz tej samej organizacji zagranicznej (art. 306 Kodeksu Podatkowego Federacji Rosyjskiej (II część).

jako stałe przedstawicielstwo podmiotu zagra-nicznego uznaje się w szczególności filię, przed-stawicielstwo, oddział, biuro, kancelarię, agencję, lub inne miejsce regularnego dokonywania dzia-łalności przedsiębiorczej w Federacji Rosyjskiej.

Tak więc określenie „stałe przedstawicielstwo” nie ma organizacyjno-prawnego znaczenia, a zna-czenie kwalifikujące działalność organizacji zagra-nicznej, z którym powiązane jest pojawienie się obowiązków organizacji zagranicznej do zapłaty podatku od zysków w Federacji Rosyjskiej.

59

jednym z kryteriów kwalifikacji działalności or-ganizacji zagranicznej w Federacji Rosyjskiej, jako wykonywanej przez stałe przedstawicielstwo, jest jej regularność. Ustęp 3 artykułu 306 Kodeksu mówi, że za stałe przedstawicielstwo organizacji zagranicznej uważa się utworzony od momentu regularnego prowadzenia działalności przedsię-biorczej oddział. Przy tym, w przypadkach gdy organizacja zagraniczna prowadzi działalność w Federacji Rosyjskiej związaną z użytkowaniem wnętrz i (lub) użytkowaniem innych zasobów naturalnych lub prowadzi działalność na placu budowy, Kodeks wyraźnie ustala, od jakiego mo-mentu stałe przedstawicielstwo jest uważane za utworzone. W szczególności, zgodnie z ustępem 3 artykułu 306 Kodeksu Podatkowego Federacji Rosyjskiej przy użytkowaniu wnętrz i (lub) użytko-waniu innych zasobów naturalnych stałe przed-stawicielstwo organizacji zagranicznej uważa się za utworzone od najwcześniejszej z poniższych dat: daty wejścia w życie licencji (zezwolenia), potwierdzającej prawo tej organizacji do wyko-nywania odpowiedniej działalności, lub dnia fak-tycznego rozpoczęcia takiej działalności. Za po-czątek istnienia placu budowy, zgodnie z ustępem 3 artykułu 308 Kodeksu, uważa się wcześniejszą z następujących dat: data podpisania aktu przeka-zania placu wykonawcy (aktu dopuszczenia per-sonelu podwykonawcy do wykonywania części lub całego zakresu pracy) lub data faktycznego rozpoczęcia prac.

We wszystkich innych przypadkach działalno-ści spółki zagranicznej stałe przedstawicielstwo uważa się za utworzone od początku regularnego jej wykonywania.

Regularną w szczególności jest działalność od-rębnych oddziałów firm zagranicznych, które były zarejestrowane lub mają obowiązek rejestracji w organach podatkowych zgodnie z podrozdziałem 2.1 Regulaminu o osobliwości ewidencji w or-ganach podatkowych organizacji zagranicznych, zatwierdzonego przez Ministerstwo podatkowe Rosji z dnia 07.04.2000 N AП-3-06/124, zare-jestrowanym w Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji 02.06.2000 N 2258. W innych przypadkach zgodność z kryterium „regularna działalność” jest określane na podstawie analizy rzeczywiste-go wykonywania działalności przez samą organi-

zację zagraniczną lub inne organizacje, lub osoby fizyczne na rzecz organizacji zagranicznej w każ-dym konkretnym przypadku . W tym przypadku pojedyncze fakty dokonania jakichś czynności gospodarczych w Federacji Rosyjskiej, takich jak pojedyncze fakty sprzedaży w Rosji, znajdującej się w posiadaniu zagranicznych organizacji na prawie własności nieruchomości, nie mogą być traktowane jako „regularna działalność”. Tak więc ustawodawstwo o podatkach i opłatach określa następujące cechy przedstawicielstwa stałego: istnienie odrębnego pododdziału lub innego miejsca prowadzenia działalności przez organizację zagraniczną w Federacji Rosyjskiej, prowadzenie przez organizację zagraniczną dzia-łalności przedsiębiorczej na terenie Federacji Ro-syjskiej, prowadzenie tej działalności w sposób regularny.

Artykuł 284 Kodeksu Podatkowego (II część) prze-widuje, że dywidendy otrzymane przez zagranicz-ne organizacje od rosyjskich, podlegają opodat-kowaniu podatkiem dochodowym w wysokości 15%. Dywidendy, otrzymane przez organizacje rosyjskie od rosyjskich organizacji- według stawki 6%. Jednak w wielu umowach o unikaniu podwój-nego opodatkowania można znaleźć klauzulę o niedyskryminacji. Oznacza to, że opodatkowanie nierezydentów w Rosji nie powinno być bardziej uciążliwe niż opodatkowanie mieszkańców Fede-racji Rosyjskiej. W co wierzyć?

jeśli zasady i normy umowy międzynarodowej różnią się od tych, które zostały ustanowione przez Kodeks Podatkowy, należy stosować prze-pisy i normy Umów międzynarodowych. Jest to określone w Art. 7 Kodeksu Podatkowego Fede-racji Rosyjskiej (część I).

jak należy postępować w takich sytuacjach, zosta-ło wyjaśnione w pkt. 6.2.4, „Wytyczne w sprawie stosowania przez władze podatkowe niektórych przepisów rozdziału 25 Kodeksu Podatkowego Federacji Rosyjskiej, odnoszących się do oso-bliwości opodatkowywania zysku (dochodu) organizacji zagranicznych” z dnia 28.03.2003 r. Nr БГ-3-23/150. Załóżmy, że dywidendy odno-szą się do stałego przedstawicielstwa organiza-cji zagranicznej w Rosji. Organizacja ma siedzibę w państwie, z którym jest umową o unikaniu

60

podwójnego opodatkowania. Umowa zawiera postanowienia dotyczące niedyskryminowania rezydentów danego państwa w odniesieniu do rezydentów Federacji Rosyjskiej. W tym przypad-ku do dochodów w postaci dywidend stosuje się

taką samą stawkę podatkową jak dla rosyjskich organizacji - 6% Od organizacji zagranicznych wy-magane jest tylko potwierdzenie stałego pobytu w tym państwie. Wszystko to jednak zależy od treści konkretnej umowy.

61

XXIV. FORMY NABYCIA ZIEMI DLA INWESTORÓW ZAGRANICZNYCH I OBYWATELI FEDERACJI ROSYJSKIEJ

zgodnie z art. 35 Konstytucji Federacji Rosyjskiej obcokrajowcy i zagraniczne podmioty prawne mogą dokonywać dowolnych transakcji dotyczą-cych ziemi, w tym kupna i sprzedaży.

jednocześnie rosyjskie prawo zakłada specjalny reżim prawny posiadania ziemi przez nierezy-dentów nakładający pewne ograniczenia.

1. Zgodnie z ust. 3 art. 15 Kodeksu Ziemskiego Federacji Rosyjskiej obcokrajowcy, bezpań-

stwowcy i zagraniczne osoby prawne nie mogą posiadać na prawie własności działki znajdującej się na obszarach przygranicznych. Lista tych ob-szarów jest ustalana przez Prezydenta Federacji Rosyjskiej zgodnie z ustawodawstwem federal-nym o Granicy Państwowej Federacji Rosyjskiej i na innych ustalonych specjalne obszarach Fede-racji Rosyjskiej zgodnie z Ustawami Federalnymi.

2. Ustawa Federalna z dnia 24 lipca 2002 r. N 101-UF „O obrocie gruntów rolnych” (art. 3)

zakłada, że cudzoziemcy, zagraniczne osoby prawne, bezpaństwowcy i osoby prawne, o ka-pitale zakładowy, w którym udziały obywateli państw obcych, zagranicznych osób prawnych lub bezpaństwowców wynoszą więcej niż 50%, mogą posiadać działki lub udziały na prawie wła-sności do działek z gruntów rolnych wyłącznie na zasadzie dzierżawy. Należy zauważyć, że w tej Ustawie mowa nie tylko o zagranicznych osobach prawnych, ale także o osobach prawnych, w któ-rych udział kapitału zagranicznego jest większy niż 50%.

3. Zgodnie z ust. 5 art. 28 Kodeksu Ziemskie-go Federacji Rosyjskiej działki z całości

gruntów, będące we własności państwowej lub komunalnej, udostępniane są obcokrajowcom i obcym osobom prawnym tylko za opłatą.

4. Niektóre przepisy dotyczące nabywania działek przez cudzoziemców, bezpaństwow-

ców, zagraniczne osoby prawne są również okre-ślone w art. 35, 36 Kodeksu Ziemskiego Federacji Rosyjskiej. Zgodnie z tymi artykułami osoby te - właściciele budynków, budowli, znajdujących się na obcej działce, w tym na działkach znajdu-jących się we własności państwowej lub komu-nalnej, mają prawo pierwszeństwa zakupu lub dzierżawy działki zgodnie z art. 35 i 36 Kodeksu Ziemskiego Federacji Rosyjskiej, odpowiednio, a także z zastrzeżeniem ustępu 2 artykułu 5, ustę-pu 3 artykułu 15, ustępu 1 artykułu 22 i ustępów 4 i 5 artykułu 28 Kodeksu Ziemskiego Federacji Rosyjskiej.

Prezydent Federacji Rosyjskiej może ustalić wy-kaz budynków, budowli, dla których ta reguła nie ma zastosowania.

5. Działki budowlane wydzielane są zagra-nicznym obywatelom, bezpaństwowcom i

zagranicznym osobom prawnym, zgodnie z art. 30 Kodeksu Ziemskiego Federacji Rosyjskiej, oraz z ustępem 2 artykułu 5, ustępem 3 artykułu 15, ustępem 1 artykułu 22 i ustępami 4 i 5Artykuł 28 Kodeksu Ziemskiego Federacji Rosyjskiej.

artyKUł 30. KodeKsU zIeMsKIego FederaCjI rosyjsKIej

Procedura wydzielenia działek dla budownic-twa z gruntów znajdujących się we własności państwowej lub komunalnej

ProCedUra UdzIelenIa Prawa otrzyManIa do wyKorzystanIa dzIałKI zIeMI dla zagranICznyCH I rosyjsKICH Inwestorów.

62

1. Wydzielenie działek dla budownictwa z gruntów znajdujących się we własności

państwowej lub komunalnej dokonuje się po ich wytyczeniu:

1) bez uprzedniego uzgodnienia lokalizacji obiektów;

2) ze wstępnym uzgodnieniem lokalizacji obiektów.

2. Wydzielenie działek dla budownictwa na własność bez uprzedniego uzgodnienia lo-

kalizacji obiektów odbywa się wyłącznie przez przetargi (konkursy, aukcje), zgodnie z artykułem 38 niniejszego Kodeksu, z wyjątkiem wypadków przewidzianych ust. 2.1 niniejszego artykułu.(w redakcji Ustawy Federalnej z dnia 18.12.2006 nr 232-ФЗ)

2.1. Działka znajdująca się we własności komu-nalnej lub państwowej, która nie jest wytyczona i która nie jest przeznaczona do wykorzystania i (lub) posiadania przez obywateli lub osoby praw-ne, a odnośnie której została podjęta decyzja o rozwoju, jest wykorzystywana pod budownictwo w granicach terenu zabudowanego i może zostać nabyta bez przetargu przez osobę, z którą, w usta-lonym przez Ustawodawstwo Federacji Rosyjskiej o działalności urbanistycznej trybie, została za-warta umowa o rozwoju obszaru zabudowanego. Omawiana działka w zależności od wyboru osoby, z którą została zawarta umowa w sprawie rozwo-ju na obszarze zabudowanym, jest oddawana bez-płatnie na własność lub w dzierżawę. Wysokość czynszu za podaną działkę jest równa wysokości podatku gruntowego ustalonego przez ustawo-dawstwo Federacji Rosyjskiej za odpowiednią działkę.

Decyzja o wydzieleniu działki podana w drugim akapicie niniejszego ustępu jest podstawą do ustalenia, zgodnie z podaniem // wytycznymi – tzn. ta osoba ustala granice tej działki? osoby, która zawarła z organem samorządu lokalnego umowę o rozwoju obszaru zabudowanego, i na jej koszt, granic takiej działki i przeprowadzenia jej ewidencji katastralnej.(ust. 2.1 wprowadzony przez Ustawę Federalną z dnia 18.12.2006 r. N 232-ФЗ)

3. Działki pod budowę ze wstępnym uzgod-nieniem lokalizacji obiektów są oddawane

osobom, o których mowa w ustępie 1 artykułu 20 niniejszego Kodeksu do bezterminowego użyt-kowania, organizacjom religijnym dla budowy budynków, budowli religijnych i dla celów cha-rytatywnych – do nieodpłatnego terminowego wykorzystania na okres budowy tych budynków.(ust. 3 w redakcji Ustawy Federalnej z dnia 03.10.2004 nr 123-ФЗ)

4. Wydzielenie działki pod budownictwo bez wstępnego uzgodnienia lokalizacji obiektu

dokonuje się w sposób następujący:

1) prowadzenie prac dla formowania działki;

•przygotowanie projektu granic działki i ustale-nie jej granic na miejscu;

•definicja dopuszczalnego użytkowania działki;

•określenie warunków technicznych podłącze-nia do sieci inżynieryjno-technicznego zabezpie-czenia obiektów i opłaty za podłączenia obiektów do sieci inżynieryjno-technicznego zabezpiecze-nia (dalej - opłata za podłączenie);(w redakcji Ustawy Federalnej z dnia 29.12.2004 nr 191-UF)

•podjęcie decyzji w sprawie przeprowadzenia przetargu (konkursów, aukcji), lub wydzielenie działek bez przeprowadzenia przetargu (konkur-sów, aukcji)

•opublikowanie ogłoszenia o przeprowadzenie przetargu (konkursów, aukcji) lub przyjmowanie podań o udzielenie działek bez przetargu (kon-kursów, aukcji);

2) państwowa ewidencja katastralna działki zgodnie z zasadami przewidzianymi w artykule 70 niniejszego Kodeksu;

3) przeprowadzenie przetargu (konkursów, au-kcji) na sprzedaż działki lub sprzedaż prawa do za-warcia umowy dzierżawy działki lub przekazanie działki w dzierżawę bez przeprowadzenia prze-targu (konkursów, aukcji) na podstawie podania obywatela lub osoby prawnej zainteresowanych

63

dzierżawą działki. Przekazanie działek w dzierża-wę bez przetargu (konkursów, aukcji) dopuszczal-ne jest pod warunkiem wcześniejszej publikacji ogłoszenia o istnieniu takich działek w przypad-ku, jeżeli istnieje tylko jedno zamówienie;

4) podpisanie protokołu o wynikach przetar-gu (konkursów, aukcji) lub podpisanie umowy dzierżawy działki w wyniku wydzielenia dział-ki bez przeprowadzenia przetargu (konkursów, aukcji).

5. Wydzielenia działki pod budownictwa ze wstępnym uzgodnieniem lokalizacji obiek-

tu dokonuje się w sposób następujący:

1) wybór działki i podjęcie w trybie ustalonym przez artykuł 31 niniejszego Kodeksu decyzji o wstępnym uzgodnieniu lokalizacji obiektu;

2) prowadzenie prac związanych z wytyczeniem działki

3) państwowa ewidencja katastralna działki zgodnie z zasadami przewidzianymi w artykule 70 niniejszego Kodeksu;

4) podjęcie decyzji o wydzieleniu działki pod budownictwo zgodnie z zasadami określonymi przez artykuł 32 niniejszego Kodeksu.

6. W przypadku, jeżeli działka jest wytyczo-na, ale nie przydzielona do obywatela lub

osoby prawnej, to wydzielenie jej pod budow-nictwo dokonuje się zgodne z pkt 3 i 4 ustępu 4 niniejszego artykułu, chyba że inny tryb nie jest ustalony przez niniejszy Kodeks.(w redakcji Ustawy Federalnej z dnia 30.10.2007 nr 240-ФЗ)

7. Decyzja organu wykonawczego władzy państwowej lub organu samorządu lokal-

nego przewidzianych przez artykuł 29 niniejszego Kodeksu o wydzieleniu działki dla budownictwa lub protokół o wynikach przetargu (konkursów, aukcji) jest podstawą:

1) rejestracji państwowej prawa bezterminowe-go użytkowania przy wydzielaniu działki w bez-terminowe użytkowanie;

2) zawarcia umowy kupna-sprzedaży i rejestracji państwowej prawa własności nabywcy do dział-ki przy wydzielaniu działki na własność;

3) zawarcia umowy o dzierżawę działki i reje-stracji państwowej tej umowy przy przekazaniu działki w dzierżawę.

8. Decyzja lub wyciąg z niej o wydzieleniu działki pod budownictwo lub odmowy jej

wydzielenia wydaje się wnioskodawcy w termi-nie siedmiu dni od daty jej przyjęcia.

9. Decyzja o odmowie wydzielenia działki pod budownictwo może być zaskarżona przez

wnioskodawcę w sądzie.

10. W przypadku uznania przez sąd odmo-wy wydzielenia działki pod budownic-

two za nieważną, sąd w swojej decyzji zobowią-zuje organ wykonawczy władzy państwowej lub organ samorządu lokalnego, przewidziane przez artykuł 29 niniejszego Kodeksu, do wydzielenia działki z podaniem terminu i warunków jej wy-dzielania.

11. Wstępne zatwierdzenie lokalizacji obiek-tu nie jest przeprowadzane, jeśli jest

zlokalizowany w wiejskim lub miejskim osiedlu zgodnie z dokumentacją zagospodarowania i przepisami użytkowania gruntów i zabudowy (po-działem terenów na strefy), jak również w przy-padku wydzielenia gruntów do celów rolniczych lub działek z Funduszu Leśnego lub obywatelowi dla indywidualnego budownictwa mieszkaniowe-go, prowadzenia gospodarstwa pomocniczego.(w redakcji Ustawy Federalnej z dnia 04.12.2006 nr 201-UF)

O uznanie ustępu 12 art 30 za niesprzeczny z Kon-stytucją, zobacz Orzeczenie Sądu Konstytucyjne-go Federacji Rosyjskiej z dnia 23.04.2004 N 8-П.

12. Obcokrajowcom, bezpaństwowcom i zagranicznym osobom prawnym działki

pod budownictwo mogą być wydzielane w try-bie ustalonym przez niniejszy artykuł, zgodnie z ustępem 2 artykułu 5, ustępem 3 artykułu 15, ustępem 1 artykułu 22 i ustępami 4 i 5 artykułu 28 niniejszego Kodeksu.

64

artyKUł 5. UCzestnICy stosUnKów zIeMsKICH

2. Prawo obywateli państw obcych, bezpań-stwowców i zagranicznych osób prawnych

do nabywania na prawie własności działek okre-ślane są zgodnie z niniejszym Kodeksem i usta-wami federalnymi

artyKUł 15. własność zIeM obywatelI I osób PrawnyCH

3. Obcokrajowcy, bezpaństwowcy i zagranicz-ne osoby prawne nie mogą posiadać prawa

własności do działek położonych na obszarach przygranicznych, wykaz których ustala Prezydent Federacji Rosyjskiej zgodnie z federalnym usta-wodawstwem o Granicy Państwowej Federacji Rosyjskiej i na innych ustalonych specjalnych ob-szarach Federacji Rosyjskiej zgodnie z Ustawami Federalnymi.

artyKUł 22. dzIerżawa dzIałeK

1. Obcokrajowcy, bezpaństwowcy mogą po-siadać znajdujące się na terytorium Fede-

racji Rosyjskiej działki na zasadzie dzierżawy, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w niniej-szym Kodeksie.

artyKUł 28. nabyCIe Praw do dzIałeK znajdUjąCyCH sIę we własnośCI Państwowej lUb KoMUnalnej – wyjątKI

4. Niedopuszczalna jest odmowa przyznania obywatelom i osobom prawnym na wła-

sność działek będących we własności państwo-wej lub komunalnej, z wyjątkiem:(w redakcji Ustawy Federalnej z dnia 10.05.2007 nr 69-ФЗ)•wycofania działek z obrotu;•ustalonego przez Ustawę Federalną zakazu pry-watyzacji działek;• rezerwacji terenów do użytku państwowego lub komunalnego.(w redakcji Ustawy Federalnej z dnia 10.05.2007 nr 69-ФЗ)

Niedopuszczalna jest odmowa przyznania oby-watelom i osobom prawnym na własność dzia-łek ograniczonych w obrocie i będących we wła-sności państwowej lub komunalnej, jeżeli przez Ustawę Federalną dozwolone jest wydzielenie ich na własność obywateli i osób prawnych.

5. Obcokrajowcom, bezpaństwowcom i za-granicznym osobom prawnym, zgodnie z

niniejszym artykułem działki wydzielane są na własność wyłącznie za opłatą,, wymiar której ustala niniejszy Kodeks.

13. Spółce Akcyjnej, w które sto procent akcji jest własnością Federacji Rosyj-

skiej, spółce zarządzającej, w przypadku wyko-rzystania ich w trybie przewidzianym przez usta-wodawstwo Federacji Rosyjskiej o Specjalnych Strefach Ekonomicznych, w celu utworzenia ze środków budżetu federalnego, budżetu podmio-tu Federacji Rosyjskiej budżetu lokalnego obiek-tów nieruchomości w ramach Specjalnej Strefy Ekonomicznej oraz na obszarach przyległych i dla zarządzania tymi i wcześniej utworzonymi obiektami lub rezydentowi Specjalnej Strefy Eko-nomicznej, działki wydzielane są bez przetargu i wstępnego uzgodnienia lokalizacji takich obiek-tów na podstawie podań zgodnie z ustawodaw-stwem Federacji Rosyjskiej o Specjalnych Stre-fach Ekonomicznych.(ust. 13 w redakcji Ustawy Federalnej z dnia 30.10.2007 nr 240-ФЗ)

65

XXV. CERTYFIKACJA W SPECJALNEJ STREFIE EKONOMICZNEJ (SSE) W OBWODZIE KALININGRADZKIM

śwIadeCtwo PoCHodzenIa towarUWydawane przez Kaliningradzką Izbę Przemysło-wo-Handlową.

Cel: •Potwierdzenie kraju pochodzenia towaru.rodzaje: świadectwo o statusie towaru typu TTC, CT-1, formy ogólnej, forma A.

śwIadeCtwo o statUsIe towarU tyPU ttC

Cel: • potwierdza przetwarzanie importowanego su-

rowca czy materiału, objętego procedurą celną w strefie wolnocłowej (import realizuje się bez ceł i podatków, jak również bez wymagań regu-lacji pozataryfowej) zgodnie z kryteriami wy-starczającego przetwarzania (przerobu).

• jest przedstawiane organom celnym obwodu kaliningradzkiego w celu eksportu towarów wyprodukowanych (przerobionych) z impor-towanego materiału (lub surowca) objętego procedurą celną strefy wolnego handlu z te-rytorium SSE w obwodzie kaliningradzkim do pozostałego obszaru Unii Celnej (Rosja-Kazach-stan-Białoruś) bez opłat celnych i podatków.

Kto może otrzymać świadectwo o statusie towaru:• Firmy-rezydenci, zarejestrowane na terytorium

SSE i wpisane do wykazu rezydentów przed 1 stycznia 2012 r.

• Osoby zarejestrowane w obwodzie kalinin-gradzkim, które wg stanu na dzień 1 kwietnia 2006 działały na podstawie Ustawy Federalnej z dnia 22 stycznia 1996 r. № 13-FZ

dokument regulujący: •Porozumienie w sprawie wolnych (specjalnych,

szczególnych) stref ekonomicznych na teryto-rium celnym Unii Celnej i procedury celnej strefy wolnego handlu od dnia 18 czerwca 2010 roku.

śwIadeCtwo PoCHodzenIa towarU – ForMatU Ct-1

Cel: •Potwierdza rosyjskie pochodzenie towaru w

celu wywozu towarów do krajów WNP, który fir-maimporter przedstawia organom celnym kraju przywozu i który jest podstawą do przyznania preferencji taryfowych w kraju przywozu.

Kto może otrzymać certyfikat pochodzenia formy Ct-1•Osoby prawne i fizyczne, zarejestrowane na te-

rytorium państw WNP.dokument regulający: •Reguły określenia kraju pochodzenia towarów,

potwierdzone Umową międzyrządową o Re-gułach określenia kraju pochodzenia towarów w krajach Wspólnoty Niepodległych Państw z dnia 20.11.2009 r.

śwIadeCtwo PoCHodzenIa towarU ogólnej ForMy

Cel: •Potwierdza rosyjskie pochodzenie towaru w

celu wywozu towarów do krajów WNP, które fir-ma-importer przedstawia organom celnym kra-ju przywozu i które jest podstawą do przyznania preferencji taryfowych w kraju przywozu.

CertyFIKaty towarów IMPortowanyCH na terytorIUM sse w obwodzIe KalInIn-gradzKIM oraz towarów wyProdUKowanyCH na terytorIUM sse w obwodzIe KalI-nIngradzKIM Można PodzIelIć na dwIe grUPy: śwIadeCtwa PoCHodzenIa oraz Certy-FIKaty jaKośCI I bezPIeCzeństwa ProdUKtów.

66

Kto może otrzymać certyfikat pochodzenia formy Ct-1•Eksporterzy rosyjscy i zagranicznidokument regulający: •Umowa z dnia 25 stycznia 2008 roku „O jedno-

litych regułach określających kraj pochodzenia kraju pochodzenia towarów”

śwIadeCtwo PoCHodzenIa towarU ForMy a

Cel: •Potwierdza pochodzenie towaru w celu wywo-

zu towaru do krajów UE, Turcji, Stanów Zjedno-czonych, Kanady, Czarnogóry, które importer przedstawia organom celnym kraju przywozu. Jest ono podstawą do przyznania preferencji taryfowych w kraju przywozu.

Kto może otrzymać świadectwo pochodzenia towaru formy a•Eksporterzy rosyjscydokument regulający:•Dyrektywa UE № 2454/93, uzupełniona i

zmieniona Dyrektywami 12/97, 1620/2000 1063/2010 z 18.11.2010g r.;

•Dyrektywa Rady (WE) № 732/2008 z 22.07.2008;

CertyFIKaCja jaKośCI I bezPIeCzeństwa ProdUKtów

Towary importowane na terytorium Unii Celnej Rosja-Kazachstan-Białoruś (w tym na terytorium SSE w obwodzie kaliningradzkim), obcego po-chodzenia, powinny być certyfikowane zgodnie z zasadami certyfikacji Unii Celnej.

Aby umieścić towary podlegające obowiązkowe-mu potwierdzeniu zgodności z reżimem celnym, w ramach systemu celnego, osoba upoważniona przez wnioskodawcę, składa do organów cel-nych wraz z deklaracją celną także deklarację zgodności lub certyfikat zgodności zgodnie z art 30 № 184-FZ „O regulacji technicznej” z dnia 27.12.2002 roku. Certyfikat zgodności, zarówno dobrowolny, jak i obowiązkowy, jest niezbęd-ny i wymagany w handlu, i potwierdza jakość produktów odpowiadających lub spełniających

stosowne standardy stosownym standardom (normom państwowym GOST oraz przepisom technicznym). Certyfikacja takich towarów jest warunkiem dopuszczenia ich do obszaru celnego Rosji. Lista towarów, podlegających obowiązko-wej certyfikacji została ustalona decyzją Komisji № 620 z dnia 07.04.2011 roku, istnieją jednak towary, które nie potrzebują certyfikatu zgodno-ści. Jeśli urząd celny ma jakieś wątpliwości, np. czy potrzebny jest certyfikat, w takich przypad-kach, istnieje możliwość otrzymania listu z odpo-wiedzią, wyjaśniającego, że dany towar (podać kod celny) nie podlega obowiązkowej certyfika-cji (w obwodzie kaliningradzkim taki list można otrzymać w Kaliningradzkim Centrum Certyfika-cji i Metrologii).

Certyfikaty zgodności wydawane są przez jed-nostki akredytowane do prowadzenia prac cer-tyfikacyjnych i badań.

organizacje w obwodzie kaliningradzkim posia-dające akredytację na wydawanie certyfikatów, prowadzenia prac certyfikacyjnych oraz badań.

śwIadeCtwo PoCHodzenIa towarU, śwIadeCtwo o statUsIe towarU, wyProdUKowanego w sse obwodU KalInIngradzKIego

Kaliningradzka Izba Przemysłowo-Handlowa236010, Kaliningrad, ul. Watutina 20Tel. +7 (4012) 59-06-50; 59-06-60;Tel/fax. +7 (4012) 954 788

departament ds certyfikacji i badańTel. +7 (4012) 59-06-60; 59-06-75e-mail: kuzmina@kaliningrad-cci.ruDyrektor: Elena Kuzmina

CertyFIKaty jaKośCI I bezPIeCzeństwa ProdUKtów

ano ”soeX-baltia„ – Certyfikacja produkcji i usług236008, Kaliningrad, ul.L. Golikowa 22-бTel./fax. +7 (4012) 36-51-22e-mail: ae34@mail.ruDyrektor: Tatiana Chlebodarowa

67

ooo „ekspertnaja organizacja soeX-baltia”236017, Kaliningrad, ul. Kutuzowa 34,Tel. +7 (4012) 95-82-31; 95-72-20; 21-47-28Fax. +7 (4012) 93-33-10e-mail: soexbalt@kaliningrad.ruInternet: www.soexbalt.ru Dyrektor: Aleksander Simarin

Kaliningradzki centrum certykacji i metrologii, ano236006 Kaliningrad, ul. Bolnicznaja 4Tel\fax: +7 (4012) 53-12-88; 53-17-75; 53-67-84 e-mail: office@fbukscm.ruInternet: www.fbukcsm.ru Dyrektor: Aleksey Szczagin

FIrMy śwIadCząCe UsłUgI InForMaCyjne I KonsUltIngowe ds. CertyFIKaCjI:

ano „ekspertyza i konsalting”236000 Kaliningrad, ul. D. Donskogo 11, p.109Tel. +7 (4012) 73-12-92; Fax. +7 (4012) 57-89-06e-mail: exco@list.ru Dyrektor: Nadeżda Jowienko

ooo „status ekspert Konsalting”236006 Kaliningrad, ul. Gornaja 3Tel. +7 (4012) 71-81-80Fax. +7 (4012) 95-72-95e-mail: statusexpert@mail.ruDyrektor – Tatiana Teriochina

ooo „eksperta”236000 Kaliningrad, ul. Kommunalnaja 5, p. 7Tel. +7 (4012) 91-70-05 Fax. +7(4012) 91-70-20e-mail: info@experta39.ru Internet: www.experta39.ruDyrektor: Inna Sazonowa

68

XXVI. INFORMATOR BIZNESOWY

Nazwa Adres telefon e-mail

bIznes- asoCjaCje

Izba Handlowo - Przemysłowa

236000, Kaliningrad, ul. Watutina, 20

+7(4012)955881+7(4012)956801

ttp@kaliningrad-cci.ruwww.kaliningrad-cci.ru

Przedstawicielstwo Izby Handlowej Hamburgu w Kaliningradzie

236000, Kaliningrad,ul. Kutuzowa, 39

+7(4012)211538 +7(4012)955544 +7(4012)954236

service@kgd.hk24.bizwww.hkhambank-

kaliningrad.com

Związek Przemysłowców i Przedsiębiorców Obwo-du Kaliningradzkiego

236000, Kaliningrad, ul. Jałtinskaja, 66

+7(4012)916563 +7(4012)557361 sрр@ка1iningrad.ru

Związek właścicieli prze-twórni ryb

236000, Kaliningrad, ul. D. Donskiego, 5

+7(4012)925533+7(4012)925355 sojuzrp@каnеt.ru

Związek budowniczych Obwodu Kaliningradz-kiego

236000, Kaliningrad, Prospekt Mira, 142

+7(4012)998164 +7(4012)998063

d.gavrilova@megapolus.com

Związek przedsiębiorców meblowej i drzewnej branży Obwodu Kalinin-gradzkiego

236000, Kaliningrad, Moskiewski Prospekt,

171-a

+7(4012)660157 +7(4012)660149 inexpo@inbox.ru

Związek przedsiębiorców Kaliningradu

236000, Kaliningrad, ul. Szillera, 20 +7(4012)934623 ksp@baltia.koenig.ru

Związek Farmerów Ob-wodu Kaliningradzkiego

236000, Kaliningrad,ul. Musorgskiego, 19 +7(4012)959626 fermers_union@pochta.ru

Stowarzyszenie Konsul-tantów Regionu Kalinin-gradzkiego

236000, Kaliningrad,ul. L-ta Janalowa, 42,

biuro 50

+7(4012)776339 +7(4012)957100 аккr39@mail.ru

Stowarzyszenie Meblarzy Kaliningradzkich

236000, Kaliningrad,Oktjabrskaja 8,

biuro 516+7(4012)592490 акm@gazinter.пеt

Asocjacja Międzynaro-dowych Przewoźników Samochodowych Rosji (ASMAP)

236000, Kaliningrad,ul. L-ta Janalowa, 2a +7(4012)916396 kaliningrad@kld.asmap

InstytUCje wsPIerająCe PrzedsIębIorCzość w KalInIngradzIe, główne Urzędy oraz organIzaCje

69

Nazwa Adres telefon e-mail

Stowarzyszenie Inwesto-rów Zagranicznych w Ob-wodzie Kaliningradzkim

236000, Kaliningrad,ul. Oktjabrskaja, 8

+7(4012)592678 +7(4012)592679

office@fiak.bizoffice-manager@fiak.biz

Stowarzyszenie Przed-siębiorstw Przemysłu Turystycznego Obwodu Kaliningradzkiego

236000, Kaliningrad,Prospect Leninskij, 81 +7(4012)538071 office@nocturne.ru

organIzaCje wsPIeranIa bIznesU

Agencja Rozwoju Regionalnego

236000, Kaliningrad, ul.Geologiczeskaja, 1

+7(4012)530851 +7(4012)530863

kaliningradrda@yandex.ruinfo@rda.baltnet.ru

Bałtycki Business Club 236000, Kaliningrad,Moskowskij Prospekt,

40, biuro 1118

+7(4012)702556 +7(4012)702557 club@bdk.ru

Izba Rzemieślnicza Kaliningradu i Obwodu Kaliningradzkiego

236000, Kaliningrad, ul. Gorkiego, 69 +7(4012)965431 remeslo39@mail.ru

Info-Media 236000, Kaliningrad,ul. Zwezdnaja, 27/1

+7(4012)533858+7(4012)533855

info@ambercity.ruwww.ambercity.ru

CentrUM wystawowe

Kaliningradzkie Centrum Wystawowe„Balt-Expo”

236000, Kaliningrad, ul. Oktjabrskaja, 3-a

+7(4012)341091+7(4012)341095 baltexpo@kaliningrad.ru

BANKi

ZAO IKB „Europeysky”

236000, Kaliningrad, ul. Kutuzowa, 39 +7(4012)573900 www.icbe.ru

AKB Investbank (OAO) 236000, Kaliningrad, Prospekt Leninskij, 28 +7(4012)572440 www.investbank.ru

OAO AKB„Stroyvestbank”

236000, Kaliningrad, ul. Giendela, 3A +7(4012)211975 www.swb.ru

KB Energotransbank (OAO)

236000, Kaliningrad, ul. Kliniczeskaja 83A

+7(4012)590099 +7(4012)451936 www.etbank.ru

Kaliningradzka Filia OAO AKB „ROSBANK”

236000, Kaliningrad,ul. Janalowa, 42 +7(4012)956011 www.rosbank.ru

KRF OAO„Rosselkhosbank”

236000, Kaliningrad,ul. Newskiego,51B +7(4012)562601 www.rshb.ru

Filia Kaliningradzka ZAO „Rus-Bank

236000, Kaliningrad, ul. Uniwersitetskaja, 2r +7(4012)596302 www.russbank.ru

70

Nazwa Adres telefon e-mail

Oddział Kaliningradzki Nr 8626 Sberbanku Rosji

236000, Kaliningrad, Moskowskij Prospekt, 24

+7(4012)351700 www.szb.sbrf.ru

Filia Swedbank (OAO) w Kaliningradzie

236000, Kaliningrad, Moskowskij Prospekt, 40

+7(4012)304040 +7(4012)304000 www.swedbank.ru

Filia Kaliningrad-zka OAO”Sobinbank”

236000, Kaliningrad, Pl. Pobiedy, 4 +7(4012)952666 www.sobinbank.ru

OAO „BINBAK” 236000, Kaliningrad,pl. Wasilewskie-go, 2 +7(4012)351345 www.binbank.ru

Filia Kaliningradzka „NOMOS-BANK” (OAO)

236000, Kaliningrad, ul. Admiralskaja, 1 +7(4012)305999 www.nomos.ru

FKB”Petrokommerts” w Kaliningrad

236000, Kaliningrad, ul. Kujbyszewa,11 +7(4012)355300 www.pkb.ru

Filia Banku Inteza w Kaliningradzie

236000, Kaliningrad, ul. Sierżanta

Kołoskowa , 4a

+7(4012)718229 +7(4012)718230

www.bankaintesa.ru kaliningradjrnanager @

bankaintesa.ru

Kaliningradzki Fundusz Wsparcia Przedsiębiorczości

Kaliniungard, Sowjetskij pr, 13,

of. Nr40,Nr41+7(4012)599522 www.fbmp39.ru

71

XXVII. INSTRUMENTY WSPIERANIA EKSPORTU

InForMaCje o banKU

bgK to jedyny w Polsce bank państwowy, utworzony w 1924 r.

suma bilansowa w wysokości 56,4 mld Pln (na 30.06.2011) – piąta pozycja w sektorze bankowym

sieć 21 placówek na terenie wszystkich województw

Instytucja aktywnie współpracująca z jednostkami publicznymi i samorządowymi:

•udział w rynku kredytów dla samorządów (1-2 pozycja),

•udział w rynku depozytów dla jednostek budżetowych (1 pozycja)

wsparcie polskiej gospodarki poprzez:

•Obsługę funduszy państwowych np. Krajowy Fundusz Drogowy, Krajowy Fundusz

Mieszkaniowy•Zarządzanie programami rządowymi np. Wsparcia Eksportu, Rodzina na Swoim,

Pierwszy Biznes•Ofertę rynkową dla samorządów i firm.

•Rating długoterminowy: A - (równy ratingowi Polski) Komunikat Fitch z 10 maja 2011 r.

•Ustawowa odpowiedzialność Skarbu Państwa za zobowiązania BGK

72

FIlary dzIałalnośCI bgK oraz szCzególna rola eKsPortU

obsluga klientów z sektora publicznego

zamknięcie luki kredytowo-kapitalowej

Wspieranie strategicznych

sektorów gospodarki

Dzialalnośćkomercyjna

Jednostki samorząduterytorialnego

Rozliczeniamiędzynarodowych

transakcji handlowychInfrastruktura

Depozyty, rachumki(sektor publiczny,

MSP)

Pozycżki Finansowanieeksportu Edukasja Pożyczki

Finansowanieprojektów

Venturecapital

Sektorenergetyczny

Gwaracje, akredytywy

Partnerstwo PublicznoPrywatne (PPP) Gwarancje Badania i rozwój

(R&D)Emisja papierówwartościowych

Zarządzanie śkrodkamipieniężnymi

Startypyprzedsiębiorczość

(MSP)

Przedsiębiorstwapaństwowe Bank rozliczeń

oFerta bgK dla eKsPorterów

PrograMy rządowe w bgK:

Program wspierania eksportu •Kredyt dla banku nabywcy (od 2 do 10 lat)•Kredyt dla nabywcy (od 2 do 10 lat)•Postfinansowanie akredytywy (do 2 lat)•Dyskonto akredytywy z odroczonym terminem

płatności (do 2 lat)

Program doKe dopłat do oprocentowania kredytów eksportowych

Program wspierania przedsiębiorczości z wykorzystaniem poręczeń i gwarancji bgK

rachunki, rozliczenia, kredyty:•Pakiet „Pewny Biznes Opcja eksport”•Kredyt obrotowy•Kredyt inwestycyjny•Gwarancje i poręczenia•Płatności masowe

Finansowanie eksportera na etapie produkcji:•Prefinansowanie eksportu

operacje dokumentowe w handlu zagranicznym:•Akredytywy eksportowe

(również potwierdzenia)•Akredytywy importowe, Inkaso •Gwarancje

Finansowanie Projektów Inwestycyjnych:•Kredyt dla nabywcy i banku nabywcy w wersji

umowy indywidualnej i w wersji umowy konsorcjalnej

Produkty skarbowe:•Transakcje walutowe•Lokaty negocjowane• Instrumenty zabezpieczenia ryzyk finansowych•Zarządzanie płynnością

73

FInansowanIe eKsPortU Przez bgK

Finansowanie nabywcy w ramach rządowego Programu wspierania eksportu

Atrakcyjne warunki programu rządowego umoż-liwiają polskim eksporterom pozyskanie nowych klientów na rynkach, do których mieli ograniczo-ny dostęp – głównie z krajów WNP, ale również krajów bałkańskich, Dalekiego Wschodu i Ame-ryki Południowej.

Dzięki finansowaniu udostępnianemu w ramach programu rządowego, eksporter otrzymuje moż-liwość zaproponowania zagranicznemu odbiorcy taniego finansowania, nie ponosząc przy tym ry-zyka związanego z jego spłatą.

zgodnie z przewidywaniami, do końca 2015 r. BGK w ramach programu udzieli kredytów eks-portowych o równowartości 5,7 mld zł.

Finansowanie eksportera na etapie produkcji –Prefinansowanie

Prefinansowanie to kredyt umożliwiający pol-skim eksporterom sfinansowanie produkcji eksportowej oraz odtworzenie, powiększenie i modernizację majątku trwałego na potrzeby re-alizacji kontraktu eksportowego.

Wyróżnia się preferencyjnym podejściem do kwestii zabezpieczeń oraz konkurencyjnymi wa-runkami cenowymi.

ProdUKty w raMaCH PrograMU rządowego

Produkt

Warunki

Finansowanie krótkoterminowe Finansowanie długoterminowe

Postfinansowanie akredytywy

Dyskonto akredytywy

Kredyt dla (banku) nabywcy

Kredyt dla nabywcy (bezpośredni)

War

unki

uzy

skan

ia

finan

sow

ania

Pochodzenie towaru (usługi) Polskie ¹

Przedmiot eksportu bez ograniczeń dobra lub usługi inwestycyjne

Kraj eksportu kraje ryzyka nierynkowego ² bez ograniczeń

Min. kwota kredytu bez ograniczeń 0,2 mln EUR 10 mln EUR

Limit dla pośredni-czącego banku Tak nie dotyczy ³

War

unki

fin

anso

wan

ia Okres finansowania do 2 lat od 2 do 10 lat

Maks. kwota kredytu do 100% wart. kontraktu do 85% wart. kontraktu

Koszt kredytu ponosi importer eksporter importer

¹ zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z 6 sierpnia 2001, Dz.U. z 2001 r. nr 101 poz 1097. Generalnie udział składników zagranicznych nie może przekraczać 50 % kwoty kontraktu, poza wyjątkami określonymi w

Rozporządzeniu. są nimi: • 60% dla światłowodów, samolotów sportowych , rolniczych, a także środków farmaceutycznych • 80% dla systemów komputerowych i sprzętu elektronicznego •90% dla usług budowlanych² wszystkie kraje za wyjątkiem krajów UE oraz Kanady, USA, Japonii, Nowej Zelandii, Islandii, Norwegii, Szwajcarii, Australii³ w kredycie dla nabywcy (bezpośrednim) nie jest wymagane pośrednictwo banku lokalnego

74

Koszt KredytU I UbezPIeCzenIa w raMaCH PrograMUwaluta: eUr

Komponenty kosztu dla banku importera RosjaBiałoruś,

Mołdowa,Ukraina

Azerbejdżan, Kazachstan,

Wietnam

Armenia, Gruzja,

Uzbekistan

Finansowanie krótkoterminowe w EUROkres spłaty: do 2 lat

(bez ograniczeń odnośnie do przedmiotu eksportu)Przykład. Okres spłaty: 1 rok, waluta: EUR

LIBOR 12M¹ 2,02% 2,02% 2,02% 2,02%

Marża (zawierająca składkę ubezpieczeniową KUKE)² 1,39% 2,28% 1,76% 1,98%

roczny koszt kredytu i ubezpieczenia 3,41% 4,30% 3,78% 4,00%

Finansowanie długoterminowe w EUROkres spłaty: od 2 do 10 lat

(eksport usług i dóbr inwestycyjnych)Przykład. Okres spłaty: 5 lat, waluta: EUR

Stopa CIRR (stała)³ 2,14% 2,14% 2,14% 2,14%

Prowizja administracyjna (płatna corocznie) 0,50% 0,50% 0,50% 0,50%

Wartość składki KUKE płatnej jednorazowo⁴ 2,17% 8,08% 4,73% 6,16%

jeżeli kredyt jest udzielany za pośrednictwem banku importera:•brak innych opłat i prowizji związanych z kredytem w BGK•koszt dla Importera = koszt dla Banku Importera + marża Banku Importera

Koszt KredytU I UbezPIeCzenIa w raMaCH PrograMUwaluta: Usd

Komponenty kosztu dla banku importera RosjaBiałoruś,

Mołdowa,Ukraina

Azerbejdżan, Kazachstan,

Wietnam

Armenia, Gruzja,

Uzbekistan

Finansowanie krótkoterminowe w USDOkres spłaty: do 2 lat

(bez ograniczeń odnośnie do przedmiotu eksportu)Przykład. Okres spłaty: 1 rok, waluta: USD

LIBOR 12M¹ 1,00% 1,00% 1,00% 1,00%

Marża (zawierająca składkę ubezpieczeniową KUKE)² 2,08% 2,97% 2,45% 2,67%

roczny koszt kredytu i ubezpieczenia 3,08% 3,97% 3,45% 3,67%

Finansowanie długoterminowe w USDOkres spłaty: od 2 do 10 lat

(eksport usług i dóbr inwestycyjnych)Przykład. Okres spłaty: 5 lat, waluta: USD

Stopa CIRR (stała)³ 1,47% 1,47% 1,47% 1,47%

Prowizja administracyjna (płatna corocznie) 0,50% 0,50% 0,50% 0,50%

Wartość składki KUKE płatnej jednorazowo⁴ 2,17% 8,08% 4,73% 6,16%

jeżeli kredyt jest udzielany za pośrednictwem banku importera:•brak innych opłat i prowizji związanych z kredytem w BGK•koszt dla Importera = koszt dla Banku Importera + marża Banku Importera¹ Stawka z dnia 17.11.2011 r.² Stawka obowiązująca w czwartym kwartale 2011 r.³ Stawka obowiązująca w okresie 15.11. – 14.12.2011. Aktualne stawki CIRR są dostępne pod adresem http://www.bgk.com.pl/komunikaty-o-stopach-procentowych-cirr⁴ Stawka dla przykładowego dłużnika typu państwo.

75

¹ Stawka z dnia 17.11.2011 r.² Stawka obowiązująca w czwartym kwartale 2011 r.³ Stawka obowiązująca w okresie 15.11. – 14.12.2011. Aktualne stawki CIRR są dostępne pod adresem http://www.bgk.com.pl/komunikaty-o-stopach-procentowych-cirr⁴ Stawka dla przykładowego dłużnika typu państwo.

banKI dla KtóryCH wyznaCzono lIMIt bgK I KUKe

Kraj BANK

argentyna (1) Banco de la Nacion Argentina

azerbejdżan (2) International Bank of Azerbaijan, Pasha Bank

białoruś (8) Belagroprombank, Belarusbank, BPS Bank, Belinvestbank, Belgazprombank, Belvnesheconombank, CJSC VTB Bank, Priorbank

bośnia i Hercegowina (1) Raiffeisen Bank

Chorwacja (1) Zagrebacka Banka

Czechy (1) UniCredit Bank Czech Republic

gruzja (2) Bank of Georgia, TBC Bank

Indie (3) State Bank of India, Bank of India, Bank of Baroda

Indonezja (3) Bank Danamon Indonesia, Bank Mandiri, Bank Central Asia

Irak (1) Trade Bank of Iraq

Irlandia (1) Allied Irish Banks plc

Kazachstan (5) Kazkommertsbank, Halyk Savings Bank of Kazakhstan, Eurasian Bank, Eurasian Development Bank, ATF Bank

Maroko (3) Attijariwafa Bank S.A., Banque Marocaine pour le Commerce et l’Industrie, Credit du Maroc

Meksyk (1) Banco Santander Mexico S.A.

Mołdowa (1) Moldova Agroindbank

rosja (16)

Bank Uralsib, Bank Saint Petersburg, Investment Trade Bank, Moscow Bank for Reconstruction and Development, Nomos Bank,

Transcapitalbank, Promsvyazbank, Rosselkhozbank, ING Bank (Eurasia) ZAO, Unicredit Bank, Raiffeisenbank Russia ZAO,

Vozrozhdeniye Bank, Alfa Bank, Sberbank Rosji, Energotransbank, Rosbank

serbia (3) Banca Intesa a.d. Beograd, AIK Banka a.d., Komercijalna Banka a.d.

turcja (2) Turkiye Garanti Bankasi AS, Turkiye Is Bankasi A.S.

Ukraina (4) Ukreximbank, Raiffeisen Bank Aval, PrivatBank, VTB Bank (Ukraine)

Uzbekistan (2)Agrobank,

The state commercial People’s Bank of the Republic of Uzbekistan (Halk Bank)

wietnam (2) Sacombank, Bank for Investment and Development of Vietnam

na wnIoseK eKsPortera Mogą być UstanowIone lIMIty na Kolejne banKI

76

Kredyt dla (banKU) nabywCy

Kredyt dla (banKU) nabywCy

eksporter prezentuje importerowi ofertę finan-sowania przez bgK, importer ustala ze swoim bankiem warunki kredytu przy wykorzystaniu środków bgK

1. Zawarcie kontraktu eksportowego.2. Zawarcie umowy kredytu między BGK i ban-

kiem nabywcy oraz między bankiem nabywcy i nabywcą.

3. Ubezpieczenie przez BGK kredytu w KUKE.4. Realizacja kontraktu.5. Przekazanie przez eksportera do BGK doku-

mentów potwierdzających realizację eksportu.6. Wypłata przez BGK należności za zrealizowa-

ny eksport na rzecz eksportera. Obciążenie przez BGK rachunku kredytowego banku na-bywcy oraz obciążenie rachunku kredytowe-go nabywcy przez jego bank (bank nabywcy).

7. Spłata kredytu – importer spłaca kredyt swo-jemu bankowi, bank importera spłaca kredyt na rzecz BGK.

eksporter prezentuje importerowi ofertę finan-sowania przez bgK.

1. Zawarcie kontraktu eksportowego.2. Zawarcie umowy kredytu między BGK i impor-

terem.3. Ubezpieczenie przez BGK kredytu w KUKE.4. Realizacja kontraktu.5. Przekazanie przez eksportera do BGK doku-

mentów potwierdzających realizację eksportu.6. Wypłata przez BGK należności za zrealizowany

eksport na rzecz eksportera, a jednocześnie obciążenie przez BGK kredytem importera.

7. Spłata kredytu przez importera na rzecz BGK.

IMPORTERpolskich

towarów i usług

IMPORTERpolskich

towarów i usług

77

eksporter prezentuje importerowi ofertę finan-sowania przez bgK.

1. Zawarcie kontraktu eksportowego zakładają-cego rozliczenie akredytywą z finansowaniem BGK.

2. Otwarcie przez bank importera akredytywy z opcją postfinansowania.

3. Ubezpieczenie przez BGK kredytu w KUKE.4. Realizacja kontraktu.5. Przekazanie przez eksportera do BGK doku-

mentów potwierdzających realizację eksportu.6. Wypłata przez BGK należności eksporterowi,

uruchomienie kredytu na rzecz banku impor-tera otwierającego akredytywę oraz urucho-mienie kredytu przez bank importera na rzecz zleceniodawcy akredytywy (importera).

7. Spłata kredytu – importer spłaca kredyt swo-jemu bankowi, bank importera spłaca kredyt na rzecz BGK.

1. Zawarcie kontraktu eksportowego zakłada-jącego rozliczenie akredytywą z odroczonym terminem płatności.

2. Otwarcie akredytywy z odroczonym terminem płatności przez bank importera.

3. Realizacja kontraktu.4. Prezentacja w BGK przez eksportera doku-

mentów potwierdzających realizację ekspor-tu i złożenie wniosku o dyskonto należności z akredytywy.

5. Uzyskanie przez BGK gwarancji KUKE.6. Wypłata przez BGK należności eksporterowi,

pomniejszonej o odsetki dyskontowe.7. Zapłata należności do BGK przez bank impor-

tera w terminie płatności zgodnym z warun-kami akredytywy i niezależnie od tego roz-liczenie transakcji pomiędzy importerem a jego bankiem.

PostFInansowanIe aKredytywy

dysKonto aKredytywy

BANKIMPORTERA

POLSKIEKSPORTER

IMPORTERpolskich

towarów i usług

BANKIMPORTERA

IMPORTERpolskich

towarów i usług

POLSKIEKSPORTER

78

PreFInansowanIe: PrzeznaCzenIe, KorzyśCI

Prefinansowanie to kredyt udzielany firmom na pokrycie płatności związanych z produkcją eks-portową, wynikających z faktur za:• zakup dóbr i usług,• odtworzenie, powiększenie i modernizację ist-

niejącego majątku trwałego Eksportera.

z produktu mogą skorzystać eksporterzy na wszystkie rynki.

Korzyści dla eksportera:• Wymagane zabezpieczenia uwzględniają spe-

cyfikę kontraktu eksportowego: • gwarancja KUKE SA, • cesja z płatności z kontraktu.• Atrakcyjne oprocentowanie. • Dodatkowe preferencje cenowe w przypadku

spłaty z kredytu udzielanego przez BGK w ramach Rządowego Programu Wspierania Eksportu.

ParaMetry KredytU

warunki uzyskania kredytu na prefinansowanie1. podpisany kontrakt eksportowy

(lub jego projekt)2. uzyskanie gwarancji KUKE SA krajowe pochodzenie eksportowanego produktu

warunki kredytu• Kwota: nie wyższa niż wartość kontraktu• okres wypłat i spłaty: do 2 lat

• waluta: EUR, USD lub PLN• wymagany udział własny: od 0%

wypłaty z kredytu:• zapłata zafakturowanych zobowiązań

eksportera

spłata kredytu:• z kredytu dla nabywcy/ banku nabywcy w ra-

mach Rządowego Programu Wspierania Eks-portu

• z akredytywy finansowanej w Ramach Rządo-wego Programu Wspierania Eksportu

• ze środków własnych eksportera/ płatności z kontraktu

łąCzny Koszt KredytU I UbezPIeCzenIa - PrzyKłady

Koszt kredytu dla eksportera

oprocentowanie(stawka referencyjna + marża)

oraz

Prowizjaza udzielenie kredytu

oraz

Koszt gwarancji KUKe

Profil ryzyka eksportera niskie ryzyko średnie ryzyko wysokie ryzyko

Udział własny Eksportera 20% 10% 20%

Zabezpieczenia 80% - gwarancja KUKE20% - hipoteka

80% - gwarancja KUKE20% - cesja z kontraktu

80% - gwarancja KUKE20% - kaucja

Okres finansowania 12 miesięcy 5 miesięcy 12 miesięcy

Źródło spłaty Kredyt dla nabywcy Kredyt dla nabywcy Kredyt dla nabywcy

Stawka referencyjna WIBOR/LIBOR/EURIBOR

Marża BGK od 0,95% od 1,25% od 0,75%

Prowizja BGK 0,50% 0,50% 0,50%

Koszt gwarancji KUKE * 1,57% 2,24% 3,50%

* od kwoty gwarancji

79banK gosPodarstwa Krajowego, al. jerozolIMsKIe 7, 00-955 warszawa

PreFInansowanIe – KroK Po KroKU

1. Podpisanie kontraktu eksportowego lub przy-gotowanie projektu kontraktu

2. Eksporter składa w Oddziale BGK wniosek o kre-dyt z kompletem wymaganych dokumentów.

3. Eksporter składa w KUKE wniosek o wydanie gwarancji na rzecz BGK.

4. Eksporter zawiera z Bankiem umowę kredytu.

Krzysztof KluzaDyrektor Zarządzającytel. +48 22 596 58 20, e-mail: Krzysztof.Kluza@bgk.com.pl

Paweł rogoszDyrektortel. +48 22 522 93 73, e-mail: Pawel.Rogosz@bgk.com.pl

Piotr stalęgaDyrektor ds. Relacji z Klientamitel. +48 22 522 91 05, e-mail: Piotr.Stalega@bgk.com.pl

agata MularczykMenedżer ds. Relacji z Klientamitel. +48 22 599 81 64, e-mail: Agata.Mularczyk@bgk.com.pl

Mariusz omelańczukMenedżer ds. Relacji z Klientamitel. +48 22 596 59 50, e-mail: Mariusz.Omelanczuk@bgk.com.pl

andrzej ślączkoMenedżer ds. Relacji z Klientamitel. +48 22 596 58 05, e-mail: Andrzej.Slaczko@bgk.com.pl

KontaKty

departament wspierania Handlu zagranicznego e-mail: dwhz@bgk.com.pl

5. Eksporter przedstawia w BGK uzyskaną w KUKE Gwarancję oraz spełnia pozostałe wa-runki wykorzystania kredytu.

6. BGK opłaca faktury przedstawione przez Eks-portera – wykorzystanie kredytu.

7. Eksporter realizuje kontrakt, otrzymując płat-ność spłaca kredyt na prefinansowanie.

80

PosterUnKI Celne „bałtijskij”236039, r. Kaliningrad, ul Portowaja , 27a Telefony: +7 (4012) 69-12-00, 69-12-05 „Kaliningradzkij” 236009, m. Kaliningrad, Turuchanskaja, 1bTelefon: +7 (4012) 57-52-90

„Kaliningradzkij, jugo-zapadnyj” 236005, Obwód Kaliningradzki, m. Kaliningrad, ul. Transportnaja, 17a Telefon: +7 (4012) 69-12-96 „Morskoj Port Kaliningrad imienia. n.s. Chazova” 236039, Obwód Kaliningradzki, m. Kaliningrad, ul. Portowaja 24, Telefon: +7 (4012) 69-25-30

„Kosmodemjanowskij” 236012, m. Kaliningrad, osiedle А. Kosmodiemjanskogo, ul. Magnitogorskaja, 4 Telefon: +7 (4012) 59-00-12 Fax: +7 (4012) 59-00-57

„Moskowskij” 236034, m, Kaliningrad, ul. Dzierżyńskiego, 248 Telefony: +7 (4012) 47-37-51, 73-21-33 odPrawa Celna „Meżdunarodnyje transportnyje Perewozki” sp. z o. o. Kaliningrad, Prospekt Moskowskij, 182/225 Telefony: +7 (4012) 58-15-49, 77-18-98 ooo „absoljut” Kaliningrad, ul. Dm. Donskogo, 5a, weijście. 1, biuro 306 Telefony: +7 (4012) 53-81-50, 71-80-11 ooo „logistika -Koenig”236000, m.Kaliningrad, Prospekt Gwardiejskij, 15 Telefon: +7 (4012) 57-30-49 Fax: +7 (4012) 57-30-50, 76-91-94

sp. z. o. o. „status-ekspert” 236006, m. Kaliningrad, ul. Gornaja, 3 Tel. / fax: +7 (4012) 95-72-95, 71-81-80

PrzejśCIa granICzne PoMIędzy rP a obwodeM KalInIngradzKIM

Przejście graniczne Mamonowo (Polska-Rosja)238450, obwód Kaliningradzki, m. Mamonowo, ul. Priwokzalna, 1Telefon: +7 (40156) 4-04-54

Przejście graniczne bagrationowsk (Polska-Rosja)238450, obwód Kaliningradzki, m. Bagrationowsk, ul. Druzby, 6Telefon: +7 (40156) 3-29-27

Przejście graniczne Mamonowo II (Polska-Rosja)238450, obwód Kaliningradzki, osiedle Lipowka, 35Telefon: +7 (40156) 3-29-68

Przejście graniczne gusiew (Polska-Rosja)238450, obwód Kaliningradzki, rejon Nesterowski, osiedle Czistoprudninski, trasa Gusiew-Olchowatka-Granica Państwa, 35 km. Telefon: +7 (40144) 2-11-07

Przejście graniczne sowietsk (Litwa-Rosja)238450, obwód Kaliningradzki, m. Sowietsk, ul. Krasnaja, 10Telefon: +7 (40161) 4-02-38

Przejście graniczne Czernyszewskoje (Litwa-Rosja)238450, obwód Kaliningradzki, rejon Nesterowski, osiedle Czernyszewskoje, ul. Kaliningradsakja, 1Telefon: +7 (40144) 9-28-91

81

aMbasada I KonsUlaty generalne FederaCjI rosyjsKIej w PolsCe

ambasada Federacji rosyjskiejul. Belwederska 49, 00-761, Warszawa Telefony: (0-22) 621-34-53, 621-55-75, 621-59-54 Fax: (0-22) 625-30-16e-mail: embassy@russia.internetdsl.plInternet: www.poland.mid.ru

wydział Konsularny ul. Belwederska 25 C, 00-761 Warszawa Telefon: (0-22) 849-51-11Fax: 849-40-85 e-mail: korfwaw@mail.ru

Przedstawicielstwo Handlowe Federacji rosyjskiejul. Belwederska 25, 00-761, Warszawa Telefony: (0-22) 849-58-17, 841-70-45Fax: (0-22) 841-94-27 e-mail: brhrosji@poczta.onet.pl, rostorg@neostrada.pl

Konsulat generalny Federacji rosyjskiej w gdańsku ul. Batorego 15, 80-251, Gdańsk Telefony: (0-58) 341-10-88, 341-40-92Fax: (0-58) 341-62-00

Konsulat generalny Federacji rosyjskiej w Krakowie ul. Westerplatte 11, 31-033, Kraków Telefony: (0-12) 422-26-47, 422-90-55Fax: (0-12) 422-90-66

Konsulat generalny Federacji rosyjskiej w Poznaniu ul. Bukowska 53a, 60-567, Poznań Telefony: (0-61) 841-75-23, 841-77-40Fax: (0-61) 847-49-97

aMbasada I KonsUlaty generalne rP w FederaCjI rosyjsKIej

ambasada rP w Moskwieul. Klimaszkina 4, 115127, MoskwaTelefony: +7 (495) 231-15-00, (+48-22) 397-83-50, (+48-22) 397-83-51Faks: +7 (495) 231-15-15, 231-15-35, 254-22-86e-mail: moskwa.amb.sekretariat@msz.gov.pl

wydział Konsularny e-mail: moskwa.amb.konsulat@msz.gov.pl

wydział Promocji Handlu i Inwestycji ambasada rP w Moskwie ul. Klimaszkina 4, 115127, MoskwaTelefony:+7 (495) 231-16-11 z Polski: (22) 490-97-41Fax: +7 (495) 231-16-15e-mail: moscow@trade.gov.plGodziny urzędowania: poniedziałek - piątek: 9:00 - 17:00

Konsulat generalny rP w sankt Petesburguul. 5 Sowietskaja 12/14, 191036, St. Petersburg,Telefony: +7 (812) 336-31-40, 336-31-41Fax: +7 (812) 274-43-18e-mail: sanktpetersburg.kg.sekretariat@msz.gov.pl

wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Kg rP w sankt Petersburguul. Żukowskiego 63 pok. 427, 191036, St. Petersburg Telefon:+7 (812) 332-96-90Faks: +7 (812) 332-96-90e-mail: petersburg@trade.gov.plGodziny urzędowania: Poniedziałek - piątek: 8.30 - 16.30

Konsulat generalny rP w KaliningradzieKasztanowa aleja 51, 236000, KaliningradTelefon: +7 (4012) 97-64-40 Faks: +7 (4012) 97-64-43 e-mail: kaliningrad.kg.sekretariat@msz.gov.pl

82

wydział Promocji Handlu i Inwestycji Konsula-tu generalnego rP w Kaliningradzie 236022, Kaliningrad, ul. Prospekt Mira 81/2 Telefon: 007-4012-91-93-09 Faks: 007-4012-93-55-77 email: kaliningrad@trade.gov.pl; Internet: www.kaliningrad.trade.gov.pl

Konsulat generalny rP w Irkucku ul. Suche-Batora 18, 664003 Irkuck Telefon: +7 (3952) 288-010 Faks: +7 (3952) 288-012 e-mail: irkuck.kg.sekretariat@msz.gov.pl Internet: www.irkuck.polemb.net

MInIsterstwa I Urzędy w obwodzIe KalInIngradzKIM

Ministerstwo gospodarki obwodu Kaliningradzkiego236007, Kaliningrad, ul. Dmitrija Donskogo, 1 kab. 428 Telefon: +7 (4012) 59-90-24Faks: +7 (4012) 59-90-99,e-mail: mineconom@gov39.ruInternet: www.economy.gov39.ru

Ministerstwo rolnictwa i rybołówstwa obwodu Kaliningradzkiego 236007, Kaliningrad, ul. Dmitrija Donskogo, 1Telefon: +7 (4012) 59-94-55Faks: +7 (4012) 59-94-54e-mail: agro@gov.kaliningrad.ru

Ministerstwo Polityki Przemysłowej, rozwoju Przedsiębiorczości i Handlu obwodu Kaliningradzkiego236007, Kaliningrad, ul. Dmitrija Donskogo, 1Telefon: +7 (4012) 59-93-37e-mail: minprom@gov39.ru

Kaliningradzka Izba Handlowo-Przemysłowa236010, Kaliningrad, ul. Watutina, 20Telefony: +7 (4012) 95-68-01, 33-38-91, 95-81-86Internet: www.kaliningrad-cci.ru

Centrum informacyjnego wspierania biznesu „InoK”236029, Kaliningrad, ul. Gorkogo, 55 ATelefon/faks: (4012) 77-71-55 Kom: +7-906-231-24-10email: analityk@inok.ru

KanCelarIe Prawne

biuro adwokackie „jurInformCentr” 236000, Kaliningrad, Telefony: +7 (4012) 76-00-46, 99-13-11, 53-93-96

asocjacja adwokatów miasta Kaliningrad236041, Kaliningrad, ul. A.Niewskiego, 51, kab 4Telefon: +7 (4012) 23-17-77

Kaliningradzka Unia Przedsiębiorców 236000, Kaliningrad, ul. Szylera, 20Telefoy: +7 (4012) 27-26-23, 93-46-23email: ksp@baltia.koenig.ru

Kaliningradzka obwodowa asocjacja adwokatów236000, Kaliningrad, ul. Komunalnaja, 2Telefon: +7 (4012) 21-64-09

specjalna asocjacja adwokatów miasta Kaliningrad236006, Kaliningrad, ul. Oktabrskaja, 4, kab 311Telefony: +7 (4012) 38-79-78, 59-21-24

Kaliningradzka Izba gospodarcza236010, Kaliningrad, ul. Watutina, 20Telefony: +7 (4012) 95-68-01, 33-38-91, 95-81-86Internet: www.kaliningrad-cci.ru

Firma Prawnicza „zagariny i Partnerzy” 236029, Kaliningrad, ul. Bałtycka, 16Telefon: +7 (4012) 98-68-12Faks: +7 (4012) 98-68-13e-mail: Zagarini.partners@gmail.com Internet: www.baltlaw.ru

Firma Prawnicza „Uris”236022, Kaliningrad, prospekt Mira, 5-7, kab 407Telefon: +7 (4012) 75-46-17e-mail: info@ju-ris.ru Internet: www.ju-ris.ru

83

Portale InForMaCyjne • www.tpprf.ru – Izba Przemysłu i Handlu Fede-

racji Rosyjskiej; • www.rcsme.ru – Centrum zasobów malej

przedsiębiorczości;. • www.forafund.ru – Fundusz na rzecz wspiera-

nia małych przedsiębiorstw;• www.economy.gov.ru – Ministerstwo Rozwo-

ju Gospodarczego Federacji Rosyjskiej. • www.gov39.ru – Rząd Obwodu Kaliningradz-

kiego;• www.klgd.ru – Oficjalna strona Administracji

okręgu miejskiego „Miasto Kaliningrad”;• www.fpmp39.ru – Państwowa Instytucja

Autonomiczna Obwodu Kaliningradzkiego „Fundusz Wspierania Przedsiębiorczości.”

• www.azn-ko.ru – Agencja zabezpieczenia za-trudnienia ludności Obwodu Kaliningradzkiego.

Portale oFertowe – PoMoC w PlanowanIU bIznesU • www.plan.partnerstwo.ru – strona poświę-

cona jest planowaniu biznesu i technologii ułożenia biznes- planu.

• www.md-bplan.ru – wszystko o biznes- pla-nach i biznes- planowaniu

• www.devbuziness.ru/startup/busplanning.htm#Method – rozdział po biznes- planowa-niu na stronie, poświęconej pomysłom na biznes, metody i narzędzia do startu i rozwój biznesu.

oPraCował:

wydział Promocji Handlu i Inwestycji Konsulatu generalnego rP w Kaliningradzie Federacja Rosyjska, 236022, Kaliningrad, ul. Prospekt Mira 81/2; Telefon: +7 (4012) 91-93-09Faks: +7 (4012) 93-55-77 email: kaliningrad@trade.gov.pl Internet: www.kaliningrad.trade.gov.pl

84

XXII. NOTATKI