KALBE ĠLĠġKĠN CERRAHĠ GĠRĠġĠMLER HEMġĠRELĠK VE … · 2011. 2. 23. · Cerrahi travma...

HAFTA

11

KALBE ĠLĠġKĠN CERRAHĠ

GĠRĠġĠMLER

VE

HEMġĠRELĠK BAKIMI

HEDEFLER

Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

Kalbin temel olarak görevlerini, kalp kapakçıkları ve koroner

dolaşımın önemini söyleyebilecek

Kalbin cerrahi girişim gerektiren hastalıklarını

tanımlayabilecek

Kalbe uygulanan cerrahi girişimleri açıklayabilecek

Ameliyat öncesi, ameliyat sırası ve ameliyat sonrası

hemşirelik bakım yönetimini gerçekleştirebilecek

Kalp ameliyatı olan hastaya yönelik hemşirelik tanılarını

koyabilecek

Kalp ameliyatı sonrası görülebilecek komplikasyonları

tanımlayıp, yönetebilecek

Kalp ameliyatı sonrası taburculuk eğitimini yapabileceksiniz

HEMġĠRELĠK

BAKIM

YÖNETĠMĠ

KALBE İLİŞKİN CERRAHİ GİRİŞİMLER VE HEMŞIRELIK BAKIMI

Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

2

KALBE ĠLĠġKĠN CERRAHĠ GĠRĠġĠMLER VE HEMġĠRELĠK BAKIMI

1. GĠRĠġ

Kalbin İşlevi

Kalp Kapakçıkları

Koroner Dolaşım

2. KALBĠN CERRAHĠ GĠRĠġĠM GEREKTĠREN HASTALIKLARI

Koroner Arter Hastalıkları

Kapak Hastalıkları

3. CERRAHĠ TEDAVĠ YÖNTEMLERĠ

Koroner Arter Hastalıklarında Cerrahi Tedavi Yöntemi

Kapak Hastalıklarında Cerrahi Tedavi Yöntemi

Kalp Nakli

4. KALP CERRAHĠSĠ GEÇĠREN HASTADA HEMġĠRELĠK BAKIM YÖNETĠMĠ

Ameliyat Öncesi Bakım

Ameliyat Sırası Bakım

Ameliyat Sonrası Bakım

5. KALP CERRAHĠSĠ GEÇĠREN HASTANIN HEMġĠRELĠK BAKIM PLANI

ÖRNEĞĠ

6. KALP CERRAHĠSĠ SONRASI KOMPLĠKASYONLARIN TANILANMASI

7.TABURCULUK EĞĠTĠMĠ

8. SONUÇ

9-DEĞERLENDĠRME

10-KAYNAKLAR



3

1.GĠRĠġ

Açık kalp ameliyatı, kalbin yaşamsal önemi nedeni ile hasta ve aile için önemli bir

krizdir. Aynı zamanda önemli bir ameliyat olması nedeniyle ameliyat sonrası bir çok yaşamsal

komplikasyon gelişme riski yüksektir. Bu bağlamda hasta ve ailesi, ameliyat öncesi

biyopsikososyal yönden kapsamlı olarak değerlendirilerek ameliyata hazırlanmalıdır. Kalp

cerrahisinde başarı için, iyi geçen bir ameliyat kadar ameliyat öncesi ve sonrası dönemde

verilen hemşirelik bakımın kalitesi de önemlidir.Bu ünitede kalp cerrahisi ve hemşirelik

bakımı üzerinde durulacaktır

Kalbin ĠĢlevi

Temel olarak:

Oksijenlenmiş kanı arteriyel sisteme

ve hücrelere pompalamak

Kirli kanı venöz sistem aracılığı ile

toplayarak yeniden temizlenmek ve

oksijenlenmek üzere akciğerlere

göndermek

Kalbin bir pompa olarak görev yapmasında önemli yapılardan biri de kalp kapakçıklarıdır.

Şekil 1: Bir pompa olarak

kalp Kaynak: biosbcc.net



4

Kalp Kapakçıkları

Kalpte atriyumlarla ventriküller

arasında atriyoventriküler kapaklar

(triküspit ve mitral kapak) ve

pulmoner arter ve aortanın çıkış

yerlerinde de semilunar kapaklar

(pulmoner kapak ve aortik kapak)

bulunur.

Semilunar kapaklar sistolde iken

iyice açılarak kanın büyük

damarlara atılmasını sağlarlar.

Mitral kapak ventrikül sistolü

sırasında kapanarak ventrikülden

atriyuma kanın geri kaçmasını

önler. Triküspit kapak sağ

ventrikül sistolünde kapanarak

kanın sağ atriyuma dönmesini

engeller.

Şekil 2: Kalbin anatomik yapısı

Kaynak: people.eku.edu

Şekil 3: Sistolde kalp

Kaynak: prenhall.com



5

Semilunar kapaklar

diastolde kapanarak kanın aort ve

pulmoner arterlerden

ventriküllere geri kaçmasını

önler. Mitral kapak kanın

diyastol sırasında sol atriyumdan

sol ventriküle kolay geçmesine

yol açar. Triküspit kapak da sağ

atriyum diastolünde kanın sağ

ventriküle geçmesi için açılır.

Koroner DolaĢım

Kalbin kendi dolaşımına koroner dolaşım denir. Myokardın kanlanmasını sağlar. Aort

kapağının hemen üzerinden aortadan

ayrılan sağ ve sol koroner arterler

tekrar ikişer dala ayrılarak tüm

myokard tabakasını beslerler. Kalbin

venleri, arterlerine paralel seyreder ve

koroner sinüse açılırlar. Koroner sinüs

de kanı sağ atriyuma boşaltır.

Şekil 4: Diastolde kalp

Kaynak: stethographics.com

Şekil 5: Koroner dolaşım

Kaynak: gata.edu.tr



6

2-KALBĠN CERRAHĠ GĠRĠġĠM GEREKTĠREN HASTALIKLARI

Koroner Arter Hastalıkları

Koroner damarların herhangi bir

nedenle daralmasına bağlı olarak gelişen

miyokard iskemisidir. Koroner damarlar

lokal tıkalı ise anjina pektoris, tamamen tıkalı

ise miyokard infarktüsü denir.

Kapak (Valvul) Hastalıkları

Kapak yetersizliği: Kapak yetersizliğinde

kapakçıklar tam olarak kapanmaz. Bu durumda

yalnızca ileriye doğru akması gereken kanın bir

kısmı geriye doğru kaçar (regürjitasyon).

Dolayısıyla kalbin yaptığı işin bir kısmı boşa

gitmiş olur. Böylece kalbin yükü artar. Kapak

yetersizliği fazla olursa kalp yetersizliğine

neden olabilir.

Şekil 6: Miyokard infarktüsü

Kaynak: themeds.net

Şekil 7: Mitral regürjitasyon

Kaynak: mykentuckyheart.com



7

Kapak darlığı (stenoz): Kapak darlığında kapaklar arasındaki açıklık daralır. Bu durumda

kalbin diğer boşluklara ya da damarlara kan göndermesi zorlaşır.

Kapaklarda işlev bozukluğu, kalbin çalışmasını artırır. Örneğin, yetmezlikte kalp geri

kaçan kanı da pompalayabilmek için; stenozda ise biriken kanı ileriye itebilmek için fazla

çaba gösterir. Miyokardın bu durumlara yanıtı ise dilatasyon ve hipertrofidir.

Şekil 8: Mitral kapak darlığı

Kaynak: heartvalveleakage.net

Şekil 9: Aortik kapak darlığı

Kaynak: heart-valve-surgery.com



8

Kalp kapağı hastalıklarında neden, genellikle A grubu Beta-Hemolitik Streptokokların

oluşturduğu ateşli romatizma dır. Sıklıkla 10'lu yaşlarda ortaya çıkan bu hastalık, kalbin tüm

tabakalarında inflamasyona yol açar. Buna "pankardit" denir. Endokardiyal inflamasyon

kapak endotelini de içerir. Kapak endotelinde kalınlaşma, erozyon ve ödem oluşur.

Yaşlanmayla birlikte kapakta kalsifikasyon, skleroz ve deformite artar. Romatizmal hastalıklar

en çok mitral ve aort kapağını tutar. Kapak hastalıklarına neden olan diğer faktörler, kapağın

infektif endokardite bağlı olarak bozulması, koroner atheroskleroz nedeniyle papiller kasların

fonksiyonlarının kaybı ya da rüptürü ve konjenital malformasyonlardır.

3- CERRAHĠ TEDAVĠ YÖNTEMLERĠ

Koroner Arter Hastalıklarında Cerrahi Tedavi

Koroner arter bypass greft cerrahisi: Tıkalı olan bir ya da daha fazla koroner artere safen

ven ya da internal mamarian arter (İMA) ile bypass yapılarak miyokardın yeniden

damarlanmasının sağlanmasıdır.

Şekil 10: Koroner arter bypass greft

Kaynak: irishheart.ie



9

Kapak Hastalıklarında Cerrahi Tedavi Yöntemleri

Annüloplasti: Kapak yetmezliklerinde genişlemiş annülüsün (halkanın) dikiş ya da

protez halka kullanılarak daraltılmasıdır.

Valvuloplasti: Yırtılan kapak yaprakçıklarının dikilerek tamir edilmesidir.

Kommissürotomi (valvotomi): Daralan kapağın genişletilmesidir. Açık ve kapalı şekilde

yapılır.

Kapalı kommissürotomide kalp akciğer makinası

kullanılmadan torakotomi sonrası işaret parmağı ile darlık

açılmaya çalışır.

Şekil 11: Annüloplasti -Valvüloplasti

Kaynak: heart-valve-surgery.com

Şekil 12: Kapalı kommissürotomi

Kaynak: http://asianannals.ctsnetjournals.org



10

Bu şekilde kapak genişlemezse dilatatörler (balon) kullanılabilir

Açık kommissürotomide kalp akciğer makinası

kullanılır ve darlığın olduğu kısma bistürü ile

insizyon yapılır.

Şekil 13: Balon kommissürotomi

Kaynak: avnrt.com

Şekil 14: Açık kommissürotomi

Kaynak: ctsnet.org



11

Kapak Replasmanı

(Değiştirilmesi): Kapak

onarımının yeterli

olmadığı durumlarda

kapağın çıkarılarak yerine

yapay (mekanik) ya da

biyolojik kapak

yerleştirilmesidir.

Septal Onarım: Kalpte atriyumlar ya da

ventriküller arasındaki duvarda (septum)

oluşan açıklığın cerrahi girişimle

kapatılmasıdır.

Kalp Nakli: Hastalıklı bir kalbin sağlıklı bir verici kalbiyle değiştirilmesidir. Kalp, beyin

ölümü gerçekleşmiş fakat yaşam desteğinde olan vericiden alınmaktadır. Kalp alındıktan sonra

alıcıya takılana kadar özel bir koruyucu buzlu sıvı içinde saklanır.

Şekil 15: Kapak replasmanı

Kaynak: indianmedtourism.com

Şekil 16: Ventriküler Septal Defekt

Kaynak: heartpoint.com



12

4-BAKIM YÖNETĠMĠ

Ameliyat Öncesi Dönem Bakımı

Kalp ameliyatı olacak hastanın ameliyat öncesi bakımı 5. Ünitede anlatılan ameliyat öncesi

bakım ve hazırlık gibidir. Ancak kalp cerrahisinin hastada yaratacağı stress nedeniyle hastanın

hazırlığında bazı özellikler bulunmaktadır.

Ameliyat öncesi dönem, hastanın fiziksel durumuna göre birkaç saatten bir ay ya da daha fazla

olabilir. Hemşire, hastanın temel kardiyovasküler sorununu, yapılacak cerrahi girişimin amacı

ve risklerini bilmelidir. Cerrahi girişim yapılacak tüm hastalar, neler olup biteceği endişesini

taşırlar. Kalp ameliyatı öncesi hastaların korku, depresyon ve anksiyete düzeyleri çok yüksek

olabilir. Hastaların bir kısmı her şeyi bilmek isterken, bir kısmı da hiçbir şey bilmek

istemeyebilirler. Bu nedenle ameliyat öncesi hastayı bilgilendirmenin sınırları hastaya göre

çizilmelidir. Hastanın yoğun bakıma ilişkin soruları yanıtlanmalı, yoğun bakım ünitesi

hakkında bilgi verilmelidir.Yoğun bakım ünitesinde solunum, öksürük ve aktif ve pasif

egzersizlerin yaptırılacağı ve neden önemli olduğu açıklanmalıdır.

Ameliyat Sırası Dönem Bakımı

Hemşire ameliyat sırasında cerrahi işleme yardımcı olmakla birlikte hastanın konforundan ve

güvenliğinden sorumludur.

Ameliyat Sonrası Dönem Bakımı

Kardiyovasküler fonksiyonları sürdürmek Yoğun bakımda ameliyat sonrası dönemde hastanın iyileşme devresinde hastanın

gereksinimlerini karşılamada yeterli bir kan akımının (kardiak output) mevcut olup olmaması,

kardiyovasküler sistemi değerlendirme bakımından esas ana noktayı oluşturur.

Cilt ısısının normal olması kardiyak outputun göstergesidir hemodinami, vücut ısısı ile

doğrudan ilgili olduğu için vücut ısısını korumak, eğer ısıtmak gerekiyorsa yoğun bakım

yatağında elektrikli battaniye veya sıcak hava üfleyen özel sistemler kullanılmalıdır.

Kardiyak outputun dolaylı göstergelerinden biri de idrar akımı ve serum potasyum düzeyidir.

Düşük idrar miktarı ve yükselen serum potasyum düzeyleri kardiyak output düşüklüğü

açısından uyarıcı olmalıdır.



13

Postoperatif erken dönemde vücudun oksijen tüketimi azalmıştır ve buna neden olarak düşük

vücut ısısı gösterilmektedir, bu durum ameliyat sonrası ilk birkaç saatte genellikle görülür.

Erken postoperatif devrede, genelde yüksek olan sistemik vasküler rezistans nedeniyle, kan

basıncı normal veya yüksek olabilir. Bu durum dolaşımda artan katekolaminlere plazma renin,

anjiotensin-2 seviyelerine ve diğer mekanizmalara bağlıdır. Kardiyak output düşük bile olsa

bu yüksek sistemik vasküler rezistans dolayısıyla arter basıncı normal veya yüksek düzeyde

kalır.

Normal kalp atımı; kardiyak outputu yeterli olarak devam ettirebilir. Fakat kalp atım sayısının

düşük olması, atım hacmini artıramadığı için kardiyak outputu düşürür. Ayak nabızlarının

normal olarak alınması yeterli bir kardiyak output için çok güvenilir değildir.

Cerrahi travma geçiren kalbin, daha çok dolarak daha güçlü miyokard kontraksiyonu ve

doalyısıyla kardiyak output sağlayabilmesi için santral venöz basıncı normal değerinden daha

yüksek olmalıdır.

Solunum fonksiyonlarını sürdürmek

solunum fonksiyonunun yeterli olması, hava yolu açıklığına, pulmoner salgıların aspirasyonuna,

akciğerlerin yeterli havalanmasına, kanın yeterli oksijenlenmesine ve göğüs tüplerinin drenajına

bağlıdır.

Sıvı elektrolit dengesini ve yeterli beslenmeyi sağlamak

Ameliyat sırasında 3-4 litre sıvı verilmesi nedeniyle hastalar dolaşım yüklenmesi tehlikesi

altındadırlar. Kalbin yükünü artırmamak için ilk 3 gün sıvılar dikkatli verilmelidir. Hastanın

aldığı çıkardığı izlenir. Ameliyat sonrası erken dönemde sıvı verilmesinde hassas davranmak

lazımdır. Verilen yüksek volumde intravenöz sıvı idrar volümünü arttıracağı için potasyum

kaybına neden olur. Ekstübe edildikten sonra hastaya bulantı ve kusması yoksa az miktarda

oral sıvı verilebilir. Tolere ediyorsa diğer sıvı gıdalar verilebilir.

Böbrek fonksiyonlarını sürdürmek

Ameliyat sonrası idrar miktarı belirli aralıklarla ölçülür. Normal olarak saatlik idrar miktarı 20-

30 ml/dk ve daha fazla olmalıdır. Son iki saatte 30 ml’den az idrar doktora bildirilmelidir. İlk

saatlerde idrar kırmızı olabilir (eritrositlerin lap-akciğer makinesinde hemolizi sonucu)

Ağrıyı azaltmak

Hastanın insizyon bölgesi, solunum ve öksürük egzersizleri sırasında ağrıyı azaltmak için

desteklenmeli, ağrıdan yakınan hastanın öncelikle pozisyonu değiştirilmeli, yararı olmazsa



14

analjezik verilmelidir. Ağrıyı control edebilmek için narkotik türevi analjezikler kullanılacaksa,

solunumu ve öksürük refleksini baskılayabileceğinden dikkatli olunmalı hasta gözlenmelidir.

Nörolojik fonksiyonları sürdürmek

Ameliyattan sonra 1-2 saat içinde uyanmayan hastalarda emboli olabilir. Emboli ve beyin

anoksisi nedeniyle oryantasyon bozukluğu ve huzursuzluk olabilir. Bilincin açılmaması kalp-

akciğer makinesine bağlı iken beynin perfüzyonunun yetersiz olduğunun göstergesidir.

Psikolojik destek sağlamak

Kalp cerrasini takiben oryantasyon bozuklukları, psikozlar görülebilir. Hastaların yoğun bakım

ünitesinde izole olmaları ve bu süreçte duyusal girdilerin niteliğinde azalma ( iletişim eksikliği

gibi) ve / veya niceliğinde artma (gürültü, invaziv girişimler gibi) sonucu duyusal yoksunluğa

bağlı psikozlar görülebilir. Sadece hastanın bağlı olduğu makinelerle değil hastayla da

ilgilenilmelidir. Yapılan tüm işlemler açıklanmalı ve hastayla endişeleri paylaşılmalıdır.

Hareketi sağlamak

Hastalara yatak içinde aktif ve pasif egzersizler yaptırılmalıdır. Mümkün olan en kısa sürede

hasta ayağa kaldırılmalıdır. Yatak istirahatinin uzun olması, atelektaziye, tromboflebite,

osteoporoza, üriner retansiyona, böbrek taşı ve negative nitrojen dengesi gelişmesine neden

olabilir.

Komplikasyonları önlemek

İyi bir hemşirelik bakım yönetimi; kanama, hipovolemi, hiper volemi, elektrolit dengesizlikleri,

solunum yetmezliği, pnömotoraks, enfeksiyon gibi komplikasyonları önlenmeye, en aza

indirgemeye ve zamanında tanılamaya olanak sağlar.

Özetle:

Kalp ameliyatı olan hastalar ameliyat sonrası erken dönemde yoğun bakım ünitelerinde

izlenirler. Bu esnada bakım, anestezinin etkisinden kurtulmaya ve hemodinamik stabiliteye

odaklanır. Hasta ameliyathaneden yoğun bakım ünitesine geldikten sonra;

- Mekanik ventilatöre bağlanıp solunumu ve entübasyon tüpü değerlendirilmelidir.

- Monitorize edilerek hemodinamik parametreleri monitörden izlenir hale getirilmelidir.

- İnotropik ajanlar (dopamin, dobutamin) takılmalıdır.

- Mesane katateri kontrol edilerek, aldığı çıkardığı izlemi yapılmalıdır. İdrar çıkışında sorun

varsa (anüri, oligüri) doktora haber verilmeli, nedene yönelik tedavi uygulanmalıdır.



15

- Göğüs tüpleri kontrol edilmelidir. Gelen içerik ilk iki saat yarım saatte bir, daha sonra

saatlik olarak değerlendirilmelidir. Drenajın çok olması veya olmaması durumunda

hemodinamik parametreler dikkatle izlenip doktora haber verilmelidir.

-Yaşam bulguları hemşire izlem formuna kayıt edilmelidir.

- Hastanın uyanıklığı gözlenmelidir.

-Derin anestezi, hipoksi, postoperatif sendrom nedeni ile sık nörolojik değerlendirme

yapılmalıdır.

-Yaşam bulguları stabil olduğunda yatağın başı 30 derece yükseltilmelidir.

- Ekstübasyonu sağlanan hastanın larenks ödemini önlemek için hastanın ağzına buz verilmeli

ve 4 saat sonra da su verilmeye başlanmalıdır.

-Yoğun bakımda hastanın hemodinamisi stabilleştiğinde, oryante ve koopere olduğunda,

spontan solunumu döndüğünde mekanik ventilatörden ayrılıp oksijen maskesi ile solunumu

desteklenmeli ve solunum egzersizlerine başlanmalıdır.

- Genellikle ameliyattan sonra birinci günün sonunda hasta mobilize edilir.

-Yoğun bakımda erken dönemde kesintisiz uyuması, uyanıkken derin solunum ve öksürük

egzersizlerini yapması ve aktif olabilmesi için ağrı kesici ilaçların verilmesi önemlidir.

- Hastanın sıvı ve inotropik destekleri kesildikten, oral alıma geçtikten ve mobilizasyonu

gerçekleştirildikten sonra doktor tarafından hastanın kliniğe nakline karar verilir ve hemşire

hastayı nakil için hazırlar.

- Kliniğe geldikten sonra hastanın aktivite düzeyi yavaş yavaş artırılır.

-Ameliyat sonrası dönem boyunca hastanın bilinç düzeyi değerlendirilir. Hemşire, fizyolojik

ve psikolojik durumu gösteren parametreleri değerlendirir. Hemşire hasta kadar ailenin

gereksinimini de değerlendirmelidir. Ailenin durumla nasıl baş ettiğini, fizyolojik ve

psikolojik, gereksinimlerini, hastanın durumu hakkında yeterli bilgi alıp almadıklarını

araştırmalıdır. Hasta ve ailesini de bakımın içine dahil edecek şekilde bakımı planlamalıdır.



16

Şekil 17: Kalp ameliyatı geçiren hastanın yoğun bakım ünitesindeki durumu Kaynak: Smeltzer S.C, Bare B.G. (2004). Brunner and Suddarth's Textbook of Medical-Surgical Nursing. 10 th edition

Mide üzerindeki basıncı

azaltmak için nazogastrik tüp

Mekanik ventilasyonu

sağlamak için endotrakeal tüp

Swan-Ganz kateteri; venöz

oksijen saturasyonu, ısı,

pulmoner arter ve pulmoner

arter wedge basınçları,santral

venöz basınçları izlemek için

-Kardiyak out-put, venöz ve

pulmoner arter kan örneği ve

tıbbi tedavide ilaç

uygulaması için

-Venöz yoldan ilaç vermek

için kullanılabilir.

Ritm ve kalp hızını izlemek

için EKG elektrotları

Arteryal oksijen

saturasyonunu ölçmek için

puls oksimetri

Periferal nabızları

değerlendirme; radial,

popliteal, posterior tibial,

dorsalis pedis

Nörolojik değerlendirme,

Yanıt verme düzeyleri

El kavrama

Pupiller

Ağrı

Derinin rengini ve

sıcaklığını, dudakların

rengini ve renk ve

kapiller tırnak diplerini

değerlendirme

Mediastinal ve plevral

göğüs tüpleri aspiratöre

bağlanır, drenaj ve yara

iyileşmesi izlenir.

Radial arter yolu ile

bilek kol tahtası;

arteriyal kan basıncı ve

kan örneğini izlemek

için kullanılır

İdrar çıkışını doğru

ölçmek için kalıcı katater

drenaj sistemi



17

5-KALP CERRAHĠSĠ GEÇĠREN HASTANIN BAKIM PLANI ÖRNEĞĠ

Hemşirelik Tanısı: Kardiyak outputta bozulma

Hemşirelik Girişimleri Gerekçe Beklenen Hasta Sonuçları

1-Kardiyovasküler durum izlenir. Kan basınçları (arteriyal, sol atriyal, pulmoner arter wedge basınç, santral venöz basınç), kardiyak output, kardiyak ritim ile kalp hızı sürekli izlenerek kayıt edilir

1-Hemodinamik monitorizasyon ile kardiyak outputun etkinliği değerlendirilir.

Aşağıdaki parametreler normal sınırlar içinde olmalıdır: -Atriyal basınç -Sol atriyum basıncı -Pulmoner arter wedge basıncı -Pulmoner arter basınçları -Santral venöz basınç -Kalp sesleri -Kardiyak output -Periferik nabızlar -Kalp hızı ve ritmi -Kalp enzimleri -İdrar çıkışı -Deri ve mukoza rengi -Deri ısısı

a.Stabil oluncaya kadar her 15 dakikada bir, daha sonraki 24 saat içinde 1-4 saatte bir, taburcu oluncaya kadar 8-12 saatte bir arteriyel kan basıncı değerlendirilir.

a.Kan basıncı en önemli fizyolojik parametrelerden biridir.

b.Kalp sesleri ve ritmi oskültasyonla dinlenir

b.Oskültasyon ile kalp tamponadı, perikardit ve disritmiler saptanır.

c.Periferik nabızlar(pedal,tibiyal, radiyal karotid) kontrol edilir

c.Nabız; sol atriyum basıncı, pulmoner arter diyastolik basınç ve pulmoner arter wedge basıncı ya da santral venöz basınç, obstrüktif lezyonlar ve kardiyak output hakkında veri sağlar

d.Sol ventrikül diyastolik sonu hacmi ve kardiyak outputu belirlemek için sol atriyum basıncı, pulmoner arter diyastolik basıncı ve pulmoner arter wedge basıncı ölçülür

d.Basınçlarda yükselme konjestif kalp yetmezliği ya da pulmoner ödemi gösterebilir.

Badır A. Demir Korkmaz F. Koroner arter hastalıkları. Ed:Eti Aslan F. Karadakovan A. Dahili ve Cerrahi

Hastalıklarda Bakım. Nobel Kitapevi, 2010



18

Hemşirelik Tanısı: Kardiyak outputta bozulma (Devam)

Hemşirelik Girişimleri Gerekçe Beklenen Hasta

Sonuçları e.Kan volume ve kalbin pompalama etkisini belirlemek için: sol atriyum basıncı, pulmoner arter diyastolik basınç ve pulmoner arter wedge basıncı ve santral venöz basınç izlenir. Mekanik ventilasyon santral venöz basıncı yükseltebilir.

e.Sol atriyum basıncı, pulmoner arter diyastolik basınç ve pulmoner arter wedge basıncı ya da santral venöz basınçta yükselme hipervolemiden, kalp yetersizliğinden ve kalp tamponadından kaynaklanabilir. Eğer kan basıncındaki düşme düşük kan hacminden kaynaklanıyor ise sol atriyum basıncı, pulmoner arter diyastolik basınç ve pulmoner arter wedge basıncı ya da santral venöz basınç da düşer.

Aşağıdaki parametreler normal sınırlar içinde olmalıdır: -Atriyal basınç -Sol atriyum basıncı -Pulmoner arter wedge basıncı -Pulmoner arter basınçları -Santral venöz basınç -Kalp sesleri -Pulmoner ve sistemik vasküler rezistans -Kardiyak output ve kardiyak indeks -Periferik nabızlar -Kalp hızı ve ritmi -Kalp enzimleri -İdrar çıkışı -Deri ve mukoza rengi -Deri ısısı

f.Kardiyak disritmiler için EKG izlenir

f.Disritmiler, koroner iskemi, hipoksi, serum potasyum değişimleri, ödem, kanama, asit baz ya da elektrolit dengesizliği, dijital zehirlenmesi ya da kalp yetersizliğinden kaynaklanabilir. ST segmenti değişimleri miyokard iskemisi ya da koroner arter spazmını gösterebilir. Pacemaker ve antiaritmik ilaç kullanılarak nabız hızı ve ritminin devamlılığı sağlanıp kan basınçları desteklenir.

g. Kardiyak enzim sonuçları değerlendirilir.

g.Yükselme myokard enfarktüsünü gösterebilir

h.Her yarım saatte bir idrar çıkışı ve yaşam bulguları değerlendirilir

h.Saatte 25ml den daha az olan idrar çıkışı böbrek perfüzyonundaki ve kardiyak outputtaki azalmayı yansıtır.

i.Yanak içi mukoza, tırnak yatakları, dudaklar, kulak memeleri ve ekstremiteler gözlenir

i.Siyanoz, kardiyakoutputun azaldığını gösterebilir.

j.Derinin ısısı ve rengi kontrol edilir

j.Soğuk ve nemli deri vazokonstrüksiyon ve azalmış kardiyak outputu gösterebilir.



19

Hemşirelik Tanısı: Kardiyak outputta bozulma (Devam) Hemşirelik Girişimleri Gerekçe Beklenen Hasta

Sonuçları 2-Hasta kanama, sürekli kan drenajı, hipotansiyon, düşük santral venöz basınç ve taşikardi yönünden gözlenir. Kan ürünleri ve intravenöz solüsyonlar hazırlanarak verilir.

2-Kanama kardiyak insizyondan, doku travması ve pıhtılaşma eksikliğinden kaynaklanabilir.

-İlk 4-6 saatte göğüs tüpünden 200 ml’den daha az drenaj olmalı. -Yaşam bulguları stabil olmalı -Santral venöz basınç ve sol atriyum basıncı normal sınırlarda olmalı -Deri rengi normal olmalı -Solunum zorlu olmamalı kalp sesleri net olmalı -Ağrı insizyonla sınırlı olmalı -EKG ve izoenzimler iskemik değişimler yönünden negatif olmalı

3-Kalp tamponadı, hipotansiyon, sol atriyum basıncı, pulmoner arter diyastolik basınç ve pulmoner arter wedge basıncı ya da santral venöz basınçta yükselme, kalp seslerinde azlama, juguler ven distansiyonu, zayıf nabız ve idrar çıkışının azalması yönünden hasta gözlenir. Perikardiyosentez için hazırlık yapılır.

3-Kalp tamponadı perikardiyal keseye olan kanamadan ya da perikardiyal kesede sıvı birikmesinden kaynaklanır. Bu durumda kalp baskı altında kalır ve ventriküller yeterince dolamaz. Toraks drenajında ani azalma sıvının perikardiyal kesede biriktiğini gösterebilir.

4-Kalp yetersizliği, hipotansiyon, sol atriyum basıncı, pulmoner arter diyastolik basınç ve pulmoner arter wedge basıncı ya da santral venöz basınçta yükselme, taşikardi, huzursuzluk, ajitasyon, siyanoz, venöz dolgunluk ve dispne yönünden hasta gözlenir. Diüretik ve digoksin verilir.

4-Kalp yetmezliği kalbin pompalama fonksiyonunun azalmasından kaynaklanır ve yaşamsal organlara giden kan perfüzyonun azalmasına neden olabilir.

5-Myokard enfarktüsü yönünden hasta gözlenir. ST segmenti yükselmeleri, T dalgası değişiklikleri, dolaşan kan hacminin ve volüm basınçlarının normal olmasına rağmen kardiyak outputta azalma, EKG ve izoenzimler kontrol edilir. Miyokard ağrısı insizyon ağrısından ayırt edilir.

5-Belirtiler hastanın bilinç seviyesi ve ağrı kesici ilaçların etkisi nedeniyle fark edilmeyebilir.



20

Hemşirelik Tanısı: Gaz değişiminde bozulma Hedef: Yeterli gaz değişimi sağlamak Hemşirelik Girişimleri Gerekçe Beklenen Hasta

Sonuçları 1-Hasta bağımsız olarak nefes alabilinceye kadar mekanik ventilasyon desteği sağlanır

1-Kalbin iş yükünü azaltmak, etkili ventilasyonu sürdürmek ve kardiyak arrest durumunda hava yolu sağlamak için ventilatör desteği sağlanabilir.

-Hava yolu açık olmalı -Arteriyal kan gazları normal sınırlarda olmalı -Endotrakeal tüpün doğru yerleştiği X-ray filmi ile doğrulanmalı -Solunum sesleri net olmalı -Ventilatör solunum ile uyumlu olmalı -Aspirasyon ve öksürme sonrası solunum sesleri net olmalı, tırnaklar ve mukoz membran pembe olmalı -Mental durum alınan sedatif ve analjezik miktarı ile ilgilidir -Hasta oryante olmalı

2-Arteriyal kan gazları, tidal volüm, peak inspirasyon basıncı ve ekstübasyon parametreleri izlenir.

2-Arteriyal kan gazları ventilatörün etkinliğini ve gaz değişimini sağlamak için gerekli değişiklikleri gösterir.

3-Solunum sesleri için göğüs oskültasyonu yapılır.

3-Raller pulmoner konjesyonu, solunum seslerinin azalması ya da duyulmaması pnömotoraks ve hemotoraksı gösterir.

4-Doktor istemine göre hastanın sedasyonu sağlanır, solunum sayısı ve derinliği izlenir.

4-Sedasyon hastanın endotrakeal tüpü tolere etmesini ve ventilatör ile baş etmesine yardımcı olur. Sedatifler solunum hızını ve derinliğini baskılar.

5-Derin nefes alma, öksürme ve dönme egzersizleri sağlanır. Sipirometre ve nefes alma tedavilerine uyumu sağlanır. Derin nefes alma ve öksürme esnasında görülen ağrıyı azaltmak için insizyon yerine öksürme yastığının konulması öğretilir.

5-Hava yolu açıklığı sağlanarak atelektazi önlenir ve akciğerlerin ekspansiyonu kolaylaştırılır.

6-Aseptik kurallara uyularak gerektikçe aspirasyon yapılır.

6- Sekresyonların birikmesi hipoksi, kardiyak arrest ve enfeksiyona neden olabilir.

7-Mekanik ventilasyondan ayırma ve endotrakeal tüpün çıkarılmasına yardımcı olunur.

7-Pulmoner enfeksiyon riski azalır ve hasta endotrakeal tüpü olmadığı için iletişim kurabilir.





21

Hemşirelik Tanısı: Kan Volümündeki Değişikliklerle ilgili sıvı volüm eksikliği ve elektrolit dengesizliği riski Hedef: Sıvı elektrolit dengesini sürdürmek Hemşirelik Girişimleri Gerekçe Beklenen Hasta

Sonuçları 1-Sıvı ve elektrolit dengesi sürdürülür

1-Optimum hücre aktivitesi için dolaşımdaki kan hacminin yeterli olması gerekir. Bypass ameliyatına bağlı olarak metabolik asidoz ve elektrolit dengesizlikleri görülebilir.

-Sıvı alımı ve atımı dengede olmalı -Hemodinamik parametreler sıvı yüklemesi ve dehidratasyon olmadığını göstermeli -Pozisyon değişikliklerinde de normal kan basıncı olmalı -Disritmi olmamalı -Kilo değişken olmamalı -Kilo alımı ve kilo kaybı doktora bildirilmeli -Kan pH sı 7.35-7.45 olmalı -Serum potasyumu 3.5-5.0 mEq/L olmalı

a.Yoğun bakım ünitesinde iken yarım ve 4 saatte bir, daha sonra klinikte 8-12 saatte bir idrar çıkışı kaydedilir. Hastanın aldığı ve çıkardığı hesaplanır.

a.Hastanın sıvı gereksinimini belirlemek için aldığı çıkardığı sıvılar hesaplanır.

b.Aşağıdaki parametreler değerlendirilir: Pulmoner arter basınçları, pulmoner wedge basıncı, sol atriyum basınçları, kan basıncı, santral venöz basınç, hastanın kilosu, elektrolit seviyesi, hematokrit, juguler ven basıncı, doku turgoru, solunum sesleri, idrar çıkışı ve nazogastrik tüp drenajı

b.Hidrasyon hakkında bilgi sağlar

c.Ameliyat sonrası göğüs drenajı ölçülür. Bu drenaj ilk 4-6 saatte 200ml’yi geçmemelidir. Drenajın kesilmesi tüpün kıvrıldığını ya da tıkandığını gösterebilir. Açıklık ve drenaj sisteminin bütünlüğü sağlanır. Eğer mevcut ise ototransfüzyon sistemi kullanılır.

c.Göğüs boşluğundan aşırı kan kaybı olması hipovolemiye yol açabilir.

d.Hasta ayağı kalktığında günde bir kez tartılmalıdır.

d.Sıvı dengesini gösterebilir





22

Hemşirelik Tanısı: Kan Volümündeki Değişikliklerle ilgili sıvı volüm eksikliği ve elektrolit dengesizliği riski (DEVAM) Hedef: Sıvı elektrolit dengesini sürdürmek Hemşirelik Girişimleri Gerekçe Beklenen Hasta

Sonuçları

2-Serum elektrolit düzeylerindeki değişikliklere karşı dikkatli olunmalıdır.

2.Yaşamın sürmesi için hücre içi ve hücre dışı sıvıda elektrolit konsantrasyonunun belirli sınırlar içinde olması gerekir.

-Sıvı alımı ve atımı dengede olmalı -Hemodinamik parametreler sıvı yüklemesi ve dehidratasyon olmadığını göstermeli -Pozisyon değişikliklerinde de normal kan basıncı olmalı -Disritmi olmamalı -Kilo değişken olmamalı -Kilo alımı ve kilo kaybı doktora bildirilmeli -Kan pH sı 7.35-7.45 olmalı -Serum potasyumu 3.5-5.0 mEq/L olmalı

a.Hipokalemi (düşük potasyum)

a.Nedenleri: yetersiz alım, diüretikler, kusma aşırı nazogastrik drenaj, cerrahi stres

Etkileri: disritmi, dijital zehirlenmesi, metabolik alkaloz, miyokardın zayıflığı ve kardiyak arrest. Hastanın spesifik EKG değişimleri gözlenir, hekim istemine göre intravenöz potasyum replasmanı uygulanır.

b.Hiperkalemi (yüksek potasyum) Etkileri: Mental konfüzyon, huzursuzlul, bulantı, halsizlik ve ekstremitelerin parestezisi. Sodyum polystyrene sulfonate, sodyum bikarbonat ya da intravenöz insülin ya da glikoz vermek için hazırlanır.

b.Nedenleri: Fazla alım, bypass / mekanik destek araçları nedeniyle hemoliz, asidoz, böbrek yetmezliği, doku nekrozu, adrenal kortikal yetersizlik. Sodyum polystrene sulfonate potasyumu bağlar ve bağırsaktan atılımını sağlar. İntravenöz sodyum bikarbonat potasyumun hücre dışı sıvıdan hücre içine girmesini sağlar. İnsülin glikoz emilimi ile birlikte hücreleri destekler. Glikoz sodyum-potasyum pompasını aktivete etmek için enerji sağlar. Bu durumda potasyum hücre içine çekilirken, sodyum hücre dışına pompalanır.



23

Hemşirelik Tanısı: Kan Volümündeki Değişikliklerle ilgili sıvı volüm eksikliği ve elektrolit dengesizliği riski (DEVAM) Hedef: Sıvı elektrolit dengesini sürdürmek Hemşirelik Girişimleri Gerekçe Beklenen Hasta

Sonuçları

c-Hipomagnezemi (düşük magnezyum) etkileri:Parestezi, karpopedal spazm, kas krampları, tetani, irritabilite, tremor, hiper eksitabilite, hiper refleksi, dezoryantasyon, disritmi, uzamış PR ve QT aralığı, T dalgalarında düzleşme. Bu duruma yol açan etken tedavi edilir. Magnezyum desteği oral yoldan sağlanır. Eğer intra venöz verilecekse son derece dikkat edilmelidir.

c. Nedenleri: alımın azalması, malabsorbsiyon sendromu, aşırı kalsiyum alınması, büyük ameliyatlardan sonraki 24 saatte aşırı atılması, diyabetik ketoasidoz, primer aldosteronizm, primer hiper paratiroidizm

-Serum magnezyumu 1.5-2.5 mEq/L olmalı -Serum sodyum seviyesi 135-145 mEq/L olmalı -Serum kalsiyum seviyesi 8.8-10.3 mg/100 ml olmalıdır d.Hipermagnezemi (yüksek

magnezyum) etkileri: Vazodilatasyon, sıcaklık hissi, hipotansiyon, reflekslerin kaybı, bağırsak fonksiyonlarında yavaşlama, uyku hali, solunum depresyonu,koma, apne, kardiyak arrest,. Etken faktör tedavi edilir, kalsiyum glukonat verilir, diyaliz uygulanabilir

d.Nedenleri: Böbrek yetmezliği, antasid, katartik gibi magnezyumlu ilaçların aşırı tüketilmesi.

e.Hiponatremi (düşük sodyum) Etkileri: Halsizlik, yorgunluk, konfüzyon, nöbet, koma. Sodyum ya da diüretikler doktor istemine göre uygulanır.

e.Nedenleri: Toplam vücut sodyumunun azalması ya da su alımının artırılması

f.Hipokalsemi (düşük kalsiyum) Etkileri: parmaklarda, kulaklar ve burunda uyuşma ve karıncalanma, karpopedal spazm, kas krampları ve tetani. Önerildiği şekilde replasman tedavisi uygulanır.

f. Nedeni: Alkaloz, sitratlı kan ürünlerinin transfüzyonu.

g.Hiperkalsemi(yüksek kalsiyum) Etkileri: disritmi, dijital zehirlenmesi, asistoli, Önerilen tedaviler uygulanır.

g. Nedeni: Uzun süreli immobilite



24

Hemşirelik Tanısı: Duyusal yüklenme ya da duyusal yoksunluk, uykusuzluk ve elektrolit dengesizliği ile ilişkili Duyusal algı bozukluğu Hedef: Duyusal yüklenme/ duyusal yoksunluk belirtilerini azaltmak, Ameliyat sonrası kardiyotomi psikozun gelişmesini önlemek. Hemşirelik Girişimleri Gerekçe Beklenen Hasta Sonuçları

1.Psikoz önlenir a.Hastanın işbirliğini sağlamak için bütün işlemler açıklanır

Post kardiyotomi psikozu: anksiyete, uyku yoksunluğu, uyaran fazlalığı, niteliksel uyaran yoksunluğu (dokunma, iletişim gibi), gündüz-geceye oryante olamamaktan kaynaklanabilir. Normal uyku döngüsü en az 50 dakika sürer. İlk döngü 90-120 dakika uzunluğunda olabilir, daha sonra bu süre gittikçe azalır. Bu döngüler bölündüğünde ya da yeterli olmadığında uyku yoksunluğu ortaya çıkar

-İşlemlere katılıyor olmalı -Kesintisiz, uzun uyuyabiliyor olmalı -Kişi, yer ve zaman oryantasyonu olmalı -Algısal bozukluk, halüsinasyon dezoryantasyon ve delüzyon görülmemeli

b.Hemşirelik planı hastanın normal gündüz-gece uyku döngüsünü bozmayacak şekilde planlanır c.Uykuyu önleyen çevresel uyaranlar mümkün olduğunca azaltılır d.Bakımın sürekliliği sağlanır e. Zaman ve yer oryantasyonu için sıkı sık hatırlatma yapılır ve düzenli olarak aile ziyaretleri sağlanır. f.Deliryuma yol açabilecek ilaçlar değerlendirilir g. Gevşeme teknikleri öğretilir h. Hastanın tolere edebildiği kadar öz bakımına katılımı sağlanır. Böylece hasta kendi kontrolünü daha fazla ele alır. Destek sistemleri ve baş etme mekanizmaları tanılanır. 2.Algısal bozukluk, halüsinasyon, dezoryantasyon ve paranoid delüzyon yönünden hasta gözlenir Badır A. Demir Korkmaz F. Koroner arter hastalıkları. Ed:Eti Aslan F. Karadakovan A. Dahili ve Cerrahi




25

Hemşirelik Tanısı: Kardiyak outputun azalması, hemoliz ya da vazopressör ilaç tedavisi ile ilişkili Yetersiz Böbrek Doku Perfüzyonu Hedef: Yeterli doku perfüzyonunu sağlamak Hemşirelik Girişimleri

Gerekçe Beklenen Hasta Sonuçları

1-Böbrek fonksiyonları değerlendirilir

1-Yetersiz perfüzyon, hemoliz, düşük kardiyak output ve kan basıncını yükseltmek için kullanılan vazopressör ilaçlar nedeniyle böbrek hasarı görülebilir

-Saatlik idrar çıkışı 25 ml üzerindedir -İdrar dansitesi 1015-1025 arasındadır -BUN, serum kreatin, idrar ve serum elektrolitleri normal sınırlardadır.

a.Yoğun bakım ünitesindeyken ½ -4 saatte bir daha sonra klinikte yattığı süre içinde 8-12 saatte bir idrar çıkışı kontrol edilir.

a. Saatlik idrar çıkışının 25 ml’den az olması böbrek fonksiyonlarının azaldığını gösterir.

b.İdrar dansitesi ölçülür b.Böbreğin tübüllerde idrarı konsantre edebilme yeteneğini gösterir.

c.BUN, serum kreatin, idrar ve serum elektrolitleri gibi laboratuar sonuçları takip ve kayıt edillir

c.Böbreğin atık ürünlerini atabilme yeteneğini gösterir.

2-Hızlı etki eden diüretik ya da inotropik ilaçlar (örn:dopamin, dobutamin) uygulamak için hazırlanır.

2.Böbrek fonksiyonlarını sağlar, kardiyak outputu ve böbrek kan akımını artırır.

3-Endikasyonu varsa hasta diyaliz ya da sürekli böbrek replasman tedavisi için hazırlanır

3-Hastaların uygulanacak tedaviyi bilmeye hakkı vardır. Hastanın soru sormasına olanak sağlanır ve işlem içim hazırlanır.





26

Hemşirelik Tanısı: Enfeksiyon ya da postperikardiyotomi sendromu ile ilişkili Etkisiz Termoregülasyon Hedef: Normal beden ısısını sağlamak Hemşirelik Girişimleri


1.Beden ısısı her saat ölçülür

1.Ateş, enfeksiyon süreci ya da postperikardiyotomi sendromundan kaynaklanabilir

-Hastanın beden ısısı normal sınırlar içinde olmalı -İnsizyon yerinde enfeksiyon olmamalı ve insizyon iyileşiyor olmalı -Postperikardiyotomi belirtileri görülmemeli

2.Pansumanlar değiştirilirken ve endotrakeal tüp aspire edilirken aseptik teknik kullanılır, bütün intravenöz, arteriyel hatlar ve idrar kateteri için kapalı sistem sağlanır

2.Enfeksiyon riskini azaltır

3.Postperikardiyotomi sendromu belirtileri (ateş, halsizlik, perikardiyal efüzyon, perikardiyal sürtünme sesi, artralji) yönünden hasta gözlenir.

3.Kalp cerrahisi geçiren hastaların %10-40’ında görülür

4.Doktor istemine göre anti enflamatuar ilaçlar uygulanır

4.Enflamasyon belirtilerini giderir





27

Hemşirelik Tanısı: Öz bakım aktiviteleri hakkında Bilgi Eksikliği

Hedef: Öz bakım aktivitelerini gerçekleştirme yetisi kazandırmak Hemşirelik Girişimleri Gerekçe

Beklenen Hasta Sonuçları

1-Hasta ve aile için eğitim planı gerçekleştirilir. Aşağıdakilere yönelik açıklamalar yapılır: Kalbin basit bir şekilde anatomisini fizyolojisini ve kapakların kontrolünü açıklamak Diyet ve günlük kilo takibi Aktiviteler Egzersizler Derin nefes alma, öksürme egzersizleri Beden ısısının takibi Kullanılan ilaçlar Nabız ölçümü

1-Her hastanın öğrenme gereksinimleri farklıdır

-Hasta ve ailesi tedavi planını biliyor ve uygulayabiliyor olmalı -Hasta ve ailesi tedavi rejiminin gerektirdiği yaşam tarzı değişikliklerini biliyor olmalı

-Taburculuk eğitiminin dokümanına sahip olmalı

2-Hasta ve ailesinin soruları yanıtlanarak sözlü ve yazılı eğitim verilir

2-Kalp cerrahisinden sonra hastaların kısa süreli bellek sorunu olabilir. Bu nedenle eğitimlerde yazılı materyal verilmeli ve ailenin katılımı sağlanmalıdır.

3-Hasta eğitimine ailenin katılımı sağlanır

3-Aile üyeleri evde bakımdan sorumludur.

4-Uygun yönlendirme yapılır, evde bakım kurumu, kardiyak rehabilitasyon programı, destek grupları

4-Hastaneden taburcu olduktan sonra yaşam tarzı değişiklikleri devam eder





28

Hemşirelik Tanısı: Öz bakım aktiviteleri hakkında Bilgi Eksikliği (DEVAM)

Hedef: Öz bakım aktivitelerini gerçekleştirme yetisi kazandırmak Hemşirelik Girişimleri Gerekçe


5-Hastaya kalp kapak hastalığı olduğunu başka bir nedenle doktora gittiğinde mutlaka açıklaması gerektiğini öğretmek

Gerekliyse profilaktik antibiyotik tedavisine başlanabilmesini sağlar.

-Hasta hastalığının nedeni

hastalık sürecini, belirti

bulgularını anladığını

gösterir.

-Hastalığın durumunu

evresini ve tedavi

seçeneklerini bilir.

-Hasta kalp yetmezliği,

infektif endokardit gibi

komplikasyon belirtilerini

bildiğini gösterir.

-Hasta hastalığı ile ilgili

bilgiyi diğer sağlık bakım

yetkilileri ile paylaşır ve

önerilen profilaktik

antibiyotik tedavisine

uyar.

-Sigara içmez.

-Hasta hastalığı ile bilgi

veren bir bilezik takmasını

kavramıştır.

6-Hastaya doktor istemine uygun şekilde önerilen profilaktik antibiyotiği almadan tüm cerrahi ve tanılama yöntemlerinden kaçınması gerektiğini öğretmek

Profilaktik antibiyotik tedavisine başlayabilmesini sağlar ve bakteriyemi gelişimini önler

7-Hastaya doktor istemine göre önerilen kardiyak ilaçlar ve profilaktik antibiyotiklerin amacı, dozu, zamanı, etkisi ve yan etkisi konusunda bilgi vermek.

İlaç kullanmaya uyumunu artırır ve hastanın ilaçlarını güvenli bir şekilde almasını sağlar.

8-Hastaya tıbbi aciller için hastalığı ve önemli olan ilaçlarıyla ilgili bilgi verecek bilezik takmasının önemini açıklamak ve takmasını öğretmek

Acil ve bilinci kapalı durumlarda doğru zamanında ve etkin tıbbi müdahale ve bakım almasını sağlar

9-Hastanın hastalığı ile ilgili tedavi seçeneklerini tartışmak ve karar vermesi için gerekli olan bilgiyi vermek ve doktoru ile görüşmesi konusunda cesaretlendirmek

Hastanın hastalığının evresine göre tedavi seçeneklerini anlamasını ve karar vermesini sağlar



29

Hemşirelik Tanısı: Cerrahi travma ve göğüs tüpü nedeniyle plevral ağrı ve/ ya da internal mamarian arter diseksiyonuyla ilişkili Akut Ağrı Hedef: Ağrıyı gidermek Hemşirelik Girişimleri Gerekçe


1.Ağrının tipi, yeri, şiddeti ve süresi kaydedilir.

1. Ağrı ve anksiyete nabız sayısını, oksijen tüketimini ve kalbin yükünü artırır.

-Hasta ağrısının azaldığını ifade ediyor olmalı. -Hastanın 0-10 numerik skalaya göre ağrısı yoktur. -Hasta ağrı yönetimi planına katılır. -Ağrısının olmadığını ifade ediyor olmalı -Hasta anjinal ağrı özelliklerini bilir ve tanımlayabilir -Huzursuzluk azalmış, yaşam bulguları stabil olmalı -Derin nefes alma ve öksürme egzersizlerine katılıyor olmalı -Daha az ağrı şikayeti olduğunu ifade ediyor olmalı -Bakım aktivitelerine katılıyor olmalı -Aktivitelerini aşamalı artırıyor olmalı

2.Hastanın cerrahi ağrı ile anjinal

ağrıyı ayırt etmesine yardımcı

olunur.

2. Anjina ağrısı

hemen tedavi

gerektirir.

3.İlk 24-72 saat rutin ağrı kesici

verilir. Letarji, hipotansiyon,

taşikardi ve solunum depresyonu

gibi yan etkiler gözlenir.

3. Ağrı kesiciler

dinlenmeyi sağlar,

ağrı nedeniyle oluşan

oksijen tüketimini

azaltır ve böylece

hastanın derin nefes

alma öksürme

egzersizlerini yerine

getirmelerini sağlar.

Ağrı kesiciler ağrı

şiddetlenmeden önce

verildiğinde daha

etkili olur.

Dicle A. Vural F. Kalp Kapak Hastalıkları. Ed: Akbayrak N. Erkal S. Ançel G. Albayrak A.Hemşirelik bakım

planları. Alter yayın evi, Ankara 2007



30

Hemşirelik Tanısı: Operasyona bağlı durumsal kriz, ölüm, ameliyat ve anestezi korkusuna bağlı ANKSİYETE Hedef: Anksiyeteyi azaltmak Hemşirelik Girişimleri


Hastanın anksiyete belirti ve

bulgularını tanılamak ve

anksiyete düzeyini belirlemek

Hastanın anksiyetesini

belirlemeyi ve düzeyini

saptamayı sağlar.

Hastanın anksiyete

düzeyine uygun

girişimlerde bulunmayı

sağlar.

Hasta:

-Anksiyete duygularını

ifade eder

-Anksiyete davranışlarını

ortaya çıkaran faktörleri

tanımlar


azaltmaya yönelik

aktiviteleri tartışır

-Anksiyeteyi tetikleyen

durumları tanır

-Baş etmeye yardım edici

destek sistemleri kullanır

-Bakım kararlarına

katılarak anksiyete

tehdidiyle baş eder

-Anksiyete ile ilgili fiziksel

belirtileri azaltır

-Anksiyete belirtilerinden

kaçınmak için stres azaltan

teknikleri uygular

-Progresif gevşeme

yöntemlerini günde 2-4 kez

uygular -Ciddi anksiyete belirtileri

gösteren mevcut medikal

durumu ile baş eder

Hastaya gereksinimine yönelik

uygun yer ve zamanda kısa,

açık, anlaşılır bilgi vermek ve

bilgilendirmeyi sürdürmek:

Hastalığı ve tedavisi,

Tanılama yöntemleri,

Ameliyat ve anestezi,

Ameliyat sonrası yoğun bakım,

klinik bakım ve evde bakımı,

İlaçları,

Kontrollere gelme

Hastanın bilinmeyen

korkusunu giderir ve

anksiyetesini azaltır.

Bilgilendirme ve

katılım, hastada güven

ve kontrol duygusunu

oluşturur.

Hastaya kesintisiz zaman

ayırmak, dinlemeye istekli

görünmek, güven duygusu

oluşturmak “Korkmuş olduğunun

farkındayım, seninle kalacağım”

gibi ifadeler kullanmak

Anksiyeteli hastaya

spesifik, kesintisiz,

zaman ayırmak, güven

oluşturur ve gerginliği

azaltır. Aktif dinleme

hastanın duygularını

açıklamasına yardımcı

olur.

Beklenmedik bir durum

konusunda hastaya açık net ve

kısa açıklamalar yapmak;

anksiyeteli hasta birçok ayrıntıyı

özümseyemeyeceğinden aşırı

bilgi vermekten kaçınmak.

Anksiyete hastanın

bilişsel durumunu

etkileyerek anlamasını

zorlaştırır. Ciddi

anksiyete düzeyinde

anlama ve kavrama

iyice bozulabilir. Dicle A. Vural F. Kalp Kapak Hastalıkları. Ed: Akbayrak N. Erkal S. Ançel G. Albayrak A.Hemşirelik bakım




31

Hemşirelik Tanısı: Operasyona bağlı durumsal kriz, ölüm, ameliyat ve anestezi korkusuna bağlı ANKSİYETE (DEVAM) Hedef: Anksiyeteyi azaltmak Hemşirelik Girişimleri


Dikkatli dinlemek; hastanın

duygularını sözel olarak

açıklamasına izin vermek

Bu yaklaşım hastanın

anksiyete davranışlarını

tanımlamasına ve

anksiyete kaynaklarını

belirlemesine olanak

sağlar.

Hasta:

-Anksiyete duygularını

ifade eder


ortaya çıkaran faktörleri

tanımlar


azaltmaya yönelik

aktiviteleri tartışır

-Anksiyeteyi tetikleyen

durumları tanır

-Baş etmeye yardım edici

destek sistemleri kullanır

-Bakım kararlarına

katılarak anksiyete

tehdidiyle baş eder

-Anksiyete ile ilgili fiziksel

belirtileri azaltır

-Anksiyete belirtilerinden

kaçınmak için stres azaltan

teknikleri uygular

-Progresif gevşeme

yöntemlerini günde 2-4 kez

uygular -Ciddi anksiyete belirtileri

gösteren mevcut medikal

durumu ile baş eder

Hastayı, mümkün olduğunca

bakımla ilgili kararlara

katılmasını desteklemek

Anksiyeteli hastalar

kendi becerilerine

güvenemeyebilir; karar

verme sürecine

katılmak anksiyeteyi

azaltır.

Hastanın anksiyete davranışları

ile baş etmesinde aile üyelerine

destek

Aile üyelerini

rahatlatmak ve açıklama

sürecine katmak aile

üyelerininki kadar

hastanın anksiyetesinin

de azalmasını sağlar.

Hasta için daha

destekleyici bir çevre

oluşturur.

Hastanın anksiyetesi

rahatlamış/azalmış gibi

görünmüyorsa ailenin fazladan

ziyaret periyotlarına izin vermek

En az 4 saatte bir uygulaması için

hastaya düşleme, progresif kas

relaksasyonu, meditasyon gibi

gevşeme tekniklerini öğretmek

Hastanın fiziksel gereksinimine

dikkat etmek





32

Hemşirelik Tanısı: Aktivite ile artan oksijen gereksinimi ve oksijen gereksinimin

karşılanması arasında dengesizlik nedeniyle Fiziksel Harekette Bozulma Hedef: Hemşirelik Girişimleri Gerekçe


Hastanın hemşirelik bakımında

aktivite ve dinlenme

periyotlarını düzenlemek,

hemşirelik bakımını organize

veya sistemli yapmak

Hastanın var olan sınırlı

enerjisini korur, kalbin ve

vücudun oksijen

gereksinimini azaltır ve

yorgunluğu önler.

Gereksiz rahatsızlıkları

oldukça azaltır.

- Aktivite sırasında kan

basıncı, nabız ve solunum

belirlenen sınırlardadır.

-Nabız sayısı 100/dakika

üzerine çıktığında

aktivitesini durdurarak

dinlenmesi gerektiğini

bilir.

-Hasta aktivitesini

dereceli olarak arttırması

gerektiğini anladığını

ifade eder

-Hasta tolere edebildiği

düzeyde bireysel bakım

aktivitelerini yerine

getirebilir

-Hasta tolere edebildiği

günlük yaşam

aktivitelerini yerine

getirirken enerjisini

koruduğunu gösterir

-Hasta hastalığını ve

oksijen kullanımındaki

yetersizlik ile aktivite

intoleransı semptomları

arasındaki bağlantıyı

açıklayabilir.

Gerekli durumlarda bireysel

bakımında yardımcı olmak

Yorgunluğu ve dispneyi

önler, hastanın

gereksinimlerinin

karşılanmasını garanti

altına almayı sağlar.

Hastanın aktivite

gereksinimlerini hastayla

birlikte tartışmak, hastanın

gereksinim duyduğu aktiviteleri

belirlemek ve aktivite

geliştirme planına hastanın da

katılımını sağlamak

Hastanın fiziksel ve

psikososyal olarak iyi

olmasını, gereksinimlerini

karşılayabilecek

aktivitelerin

planlanmasını ve

yapmasını sağlar. Hastaya

pozitif etki yaratır ve

aktivite yapmaya

cesaretlendirir.

Hastanın tolere edebileceği

aktiviteyi uygulaması için

cesaretlendirmek ve

desteklemek

Hastanın bağımsızlığını

geliştirmeye ve

aktivitesini planlamada

otonomi kazanmasını

sağlar

Hasta ve yakınları ile birlikte

taburculuk öncesi hastanın

maksimum veya dereceli artan

aktivite toleransına göre

fonksiyonlarını sürdürebileceği

bir aktivite planı yapmak

Aktivite sırasında nabız

değerlendirmeyi hastaya

öğretmek

Hastanın plana katılması

hasta memnuniyetini ve

uyumunu sağlar. Aktivite

sırasında belirlenen nabız

sayısı arttığında dinlenme

periyoduna geçmesini

sağlar.





33

6-Ameliyat Sonrası Komplikasyonların Tanılanması

Kalp Cerrahisinin Olası Komplikasyonları

1-Kardiyak Komplikasyonlar

Komplikasyon Nedeni /Belirtiler Tedavi/Takip

Hipovolemi:

Kardiyak outputta

azalmaya neden olan en

önemli etkendir.

-Kan kaybı

-Cerrahi hipotermi (ameliyat sonrası beden ısındıkça damarlar dilatasyona uğrar ve damarları doldurmak için daha fazla kana gereksinim olur)

-İntravasküler sıvı kaybı (kalp akciğer makinası kapiller yatağın permeabilitesini arttırdığı için sıvı interstisyel alana geçer.)

-Arteriyal hipotansiyon, pulmoner arter wedge basıncının, santral venöz basıncın düşmesi ve nabzın artması.

-Sıvı replasmanı (yerine konulması) sağlanır. Replasman sıvıları kolloid (albumin ya da protein), nişastalı solüsyonlar, kan ürünleri ya da kristaloid (izotonik, laktatlı ringer solüsyonu) lerdir.

Aşırı Kanma -Kardiyopulmoner bypass makinesi trombositlere zarar verdiği için ve hipotermi pıhtılaşma mekanizmasını etkilediği için

-Cerrahi travma kanlı drenaja yol açabilir

-Antikoagulan (heparin) tedavisi

-Yara bölgesi ve drenajlar kanama yönünden değerlendirilir. Kanlı drenaj ilk 4-6 saatte 200ml’yi aşmamalıdır. Birkaç gün içinde drenaj seröz drenaja dönüşerek, azalmalı ve sonunda kesilmelidir.

-Fraksiyone olmayan heparini nötralize etmek için protamin sülfat, hematolojik sorunların giderilmesi için ise K vitamini ve kan ürünleri verilir.

-Kanama devam ederse hasta tekrar ameliyata alınır





34


1-Kardiyak Komplikasyonlar (Devam)

Komplikasyon Nedeni Tedavi/Takip

Kalp tamponadı

kalbe giren kan

miktarını azaltır

-Perikardiyal kesede sıvı birikerek, kalbe baskı yapar.

-Belirtileri: arteriyel hipotansiyon, taşikardi, kalp seslerinin az duyulması, idrar çıkışının azalması, göğüs tüpü drenajının azalması, pulmoner arter wedge basıncı, pulmoner arter diyastolik basıncı ve santral venöz basıncın eşitlenmesidir.

-Toraks tüpleri tıkanıklık ya da kıvrılma yönünden kontrol edilir.

-Drenaj tüpleri sıvazlanarak ve negatif basınç oluşturularak açıklığı sağlanır.

-Göğüs X-ray filminde mediyastenin genişlediği görülür.

-Perikardiyosentez ya da yeniden ameliyat olma gibi acil müdahale gerekir.

Sıvı yüklenmesi Pulmoner arter wedge basıncının, santral venöz basıcın ve pulmoner arter diyastolik basıncın yükselmesi

-IV sıvı infüzyonu azaltılarak diüretik uygulanır

-Sıvı alımı kısıtlanır. Alternatif olarak diyaliz ve flebotomi uygulanabilir

Hipotermi Ameliyat sırasında hipotermi yapılmasına bağlı olarak ameliyattan sonraki ilk saatlerde beden ısısı 35-36 oC olabilir

Hasta aşamalı olarak ısıtılır. Bazı durumlarda (eğer direnç yüksek ise) uzun süre beklemek yerine vazodilatatör verilebilir. Ateş ya da aşırı dilatasyon durumlarında ise sıvı desteği ve vazopressörlere gereksinim duyulabilir



35




Hipertansiyon Bazı hastaların önceden var olan hipertansiyonları söz konusudur. Bazı hastalarda ise geçici olarak hipertansiyon görülebilir.

Vazodilatörler (nitrogliserin, nitroprusid) kullanılabilir. Eğer hasta önceden de hipertansiyonlu ise ameliyat öncesi tedaviye mümkün olan en kısa zamanda başlanır.

Nabızda Değişiklikler

Taşiaritmi Önyük ve ardyük değişiklikleri ile ilgili ve veya ilgisiz olabilir

-Taşiaritminin önyük ve ardyük değişikliklerinden kaynaklanmadığından emin olmak için rutin değerlendirme yapılır

-Eğer taşiaritmi asıl belirti ise kalp ritmi değerlendirilir ve ilaç (digoksin,lidokain, izoptin) verilir.

-Bazı hastalarda ameliyat sonrası taşiaritmiyi önlemek için KABG öncesi anti aritmik ilaçlara başlanır.

-Disritmiyi tanılamak ve tedavi etmek için hekim tarafından karotid masajı yapılabilir.

-Semptomatik taşidisritmileri tedavi etmek için kardiyoversiyon ve defibrilasyon uygulanabilir

Bradikardi Kalp hızının azalması Ameliyat sonrası çoğu hastanın geçici pace teli vardır. Bu tel pacemaker’a bağlanarak kalbin daha hızlı çarpması için uyarı verir. Bazende bu amaçla atropin, epinefrin ya da izoproterenol kullanılır

Disritmi Anormal kalp hızı -Tedavi pacemaker, karotid masajı, kardiyoversiyon ya da defibrilasyonu kapsar

-Normal sinüs ritmi olmayan hastalarda stabil ritim sağlanarak yeterli kardiyak output sağlanmaya çalışılabilir.



36




Kontraktilite Değişiklikleri

Kalp yetersizliği Kalbin pompa görevini yerine getirememesi ve kalbin bölümlerinin yeterince boşalamaması

-Hemşire ortalama arteriyal basınçta bir düşme, pulmoner arter wedge basıncında, pulmoner arter diyastoloik basıncı ve santral venöz basınçta yükselme, taşikardi, huzursuzluk ve ajitasyon, periferal siyanoz, venöz dolgunluk, ödem ve zorlu solunum yönünden hastayı izler ve bu belirtiler ortaya çıktığında hemen doktora haber verir.

-Tıbbi tedavi diüretikleri ve digoksini içerir

Myokard enfarktüsü (ameliyat esnasında veya sonrasında görülebilir)

Kalp kasının bir kısmındaki hücreler öldüğü için kontraktilite azalır. Enfarkte olan bölge ödemli bir hale gelinceye kadar ventrikül duvarları kontraksiyon esnasında çelişkili hareket eder. Daha sonra kardiyak output azalır. Belirtiler ameliyat sonrası rahatsızlıkları ya da anestezi-analjezi tedavisi nedeniyle fark edilmeyebilir.

Hastanın yaşadığı ağrının tipini belirlemek için dikkatli bir tanılama yapılır. Tanı koymak için EKG serileri ve kardiyak enzimlere bakılır. Değişiklikler cerrahi girişimlerden de kaynaklanabilir. Hastanın kan basıncı ve solunum hızı izlenerek (analjeziklere bağlı olarak vazodilatasyon olabileceği ve hipotansiyona yol açabileceği için) küçük dozda analjezikler verilir.



37


2-Pulmoner Komplikasyonlar


Gaz değişiminin bozulması

-Anestezi esnasında ve sonrasında solunum için hastanın mekanik olarak desteklenmesi gerekir.

-Ameliyat sonrası atelektazi olasılığı vardır.

-Endotrakeal tüp mukus salgısını uyarır, göğüs insizyon ağrısı ise derin nefes almayı ve öksürmeyi engelleyebilir.

-Pulmoner komplikasyonlar genellikle solunum sesleri, oksijen satürasyon düzeyi, endtidal karbondioksit düzeyinin değerlendirilmesi ile belirlenir. Arteriyel kan gazı sonuçları ve miks venöz satürasyon izlenir.

Komplikasyonlar tedavi edilirken mekanik ventilasyon desteği sürdürülür. Hipoksili hastalarda ventriküler atım gücü indeksleri ile de kontraktilite hesaplanabilir.

3-Sıvı Hacim Komplikasyonları

Komplikasyon Nedeni Tedavi

Hemoraji

Aşırı kanama yaşamı tehdit edebilir

Hemoraji genellikle cerrahi girişim gerektirir ve sıklıkla kan ürünleri verilir.

4-Nörolojik Komplikasyonlar

Komplikasyon Nedeni Tedavi

Serebrovasküler olay

(beyin atağı, stroke)

Anesteziden sonraki 6 saat içinde basit emirleri yerine getirmede yetersizlik

Çoğu hasta nörolojik olarak ameliyathanede anestezinin etkisinden kurtulmaya başlar.

Yaşlı hastaların, böbrek ya da karaciğer yetmezliği olan hastaların anestezinin etkisinden kurtulmaları daha uzun sürebilir.

Hasta serebrovasküler olay ya da hava embolisi açısından değerlendirilmelidir.



38


5-Böbrek Yetersizliği ve Elektrolit Dengesizliği


Böbrek yetmezliği Genellikle akut olup 3 ay içinde düzelebileceği gibi kronik hale gelip diyaliz gerektirebilir.

Diüretiklere cevap verebilir ya da sürekli böbrek replasman tedavisi veya diyaliz gerektirebilir.

Akut tübüler nekroz Genellikle böbreklerin perfüzyon yetersizliğinden ya da ilaçlar etkisiyle böbrek tübüllerindeki hasardan ya da önceden var olan rahatsızlıklardan kaynaklanır.

Sıvı, elektrolit ve idrar çıkışı sık sık izlenir.

Hipokalemi

Normal düzeyi 3.5

ile 5.0 mEq/L dir

Yetersiz alım, diüretikler, kusma, ishal, aşırı nazogastrik drenajla birlikte potasyum replasmanı yapılmamasından ve cerrahi stresten (artmış aldosteron sekresyonu sodyumun tutulmasına ve potasyumun azalmasına neden olur) kaynaklanabilir.

Belirti ve bulgular; dijital zehirlenmesi, disritmiler, metabolik alkaloz, miyokardın güçsüzlüğü ev kardiyak arresttir.

EKG de U dalgasının görülmesi sipesifiktir. Atriyoventriküler blok, düz ya da çökmüş T dalgaları ve düşük voltaj diğer bulgulardır.

Hemen fark edilip tedavi edilmelidir.

Hastalar serum potasyum seviyesi değişimleri yönünden dikkatli bir şekilde izlenmelidir.

Çoğu kalp cerrahı ameliyat sonrası dönemde disritmilerden korunmak için serum potasyum seviyesini 4.0 mEq/L düzeyinde tutmaya çalışır.

Gerektiğinde IV potasyum replasmanına başlanır.



39


5-Böbrek Yetersizliği ve Elektrolit Dengesizliği (Devamı)


Hiperkalemi Kardiyopulmoner bypass ya da mekanik destek araçlarının kırmızı kan hücrelerini hemolize uğratması, asidoz, böbrek yetersizliği, doku nekrozu ya da adrenal kortikal yetersizliği nedeniyle görülür.

Belirti ve bulguları: Mental konfüzyon, huzursuzluk, halsizlik, bulantı ve ekstremitelerde parestezi görülmesidir.

EKG’de T dalgalarının uzaması, QRS kompleksinin genişlemesi ve QT aralığının uzaması tipiktir.

-Gastrointestinal kanalda potasyumu bağlayıp emilimini önleyen sodium polystyrene sulfanote verilebilir.

-IV sodyum bikarbonat, IV insülin ve glikoz verilerek ekstraselüler sıvıdaki potasyumun hücre içine girişi sağlanabilir

-Potasyum seviyesini azaltmak için hemodiyaliz ya da periton diyalizi uygulanabilir.

Hipomagnezemi Normal Değerler; 1.5-2.5 mEq/L’dir

Magnezyum alımının azalması, emiliminde bozulma ya da atılımında artma ve cerrahi nedeniyle böbreklerden 24 saat içinde yüksek miktarda magnezyum atılımı. Magnezyum nöromüsküler sistem fonksiyonları için önemlidir.

Belirti ve bulguları: parestezi, karpopedal spazm, kas krampları, tetani, irritabilite, tremor, hipereksitabilite, tendon reflekslerinde artma, dezoryantasyon, depresyon ve nöbetler. Ayrıca; hipotansiyon, atriyal ve ventriküler disritmi, uzamış PR ve QT aralığı ve T dalgalarında düzleşme görülebilir

Tedavide etken düzeltilir, Gerekliyse magnezyum desteği alınır. Intramüsküler verilmesinin aşırı ağrıya yol açacağı, intravenöz verilmesinin solunum depresyonu ve hipotansiyon gibi riskleri olduğu için oral yolla verilmesi tercih edilir.

Eğer IV verilecekse hemşire 15 dakikada bir solunum hızını kontrol etmeli ve hipotansiyon, flushing (kızarıklık, ateş basması) ve terleme açısından hastayı kontrol etmelidir. Patella refleksinin kaybı söz konusu olabilir. Bu durumda hemşire infüzyonu durdurarak doktora haber vermelidir.



40




Hipermagnezemi Böbrek yetersizliği ya da antasit gibi magnezyumlu ilaçların büyük oranlarda tüketilmesi nedeni ile görülür.

Belirti ve bulguları: vazodilatasyon, sıcaklık hissi ve hipotansiyondur. Reflekslerin kaybı, bağırsak fonksiyonlarında yavaşlama, solunum depresyonu, koma, apne ve kardiyak arrest görülebilir.

Diyaliz magnezyumun bir kısmını uzaklaştırsa bile tek başına etkili bir yöntem değildir. Kalsiyum glikonat sorun düzeltilinceye kadar geçici tedavi yöntemidir.

Hipernatremi ve Hiponatremi Normal Değerler; 135-145 mEq/L’dir

Her ikisi de kalp cerrahisi sonrası görülebilir fakat hiponatremi daha yaygındır.

Hiponatremi toplam vücut sodyumunun azalmasından ya da sıvı alımının artmasından kaynaklanabilir.

Hiponatreminin belirti ve bulguları: halsizlik, yorgunluk, konfüzyon, konvülsyon ve komadır.

Hastanın sodyum düzeyi kontrol edilir.

Vücuttan sodyum kaybı varsa sodyum replasmanı gerekir

Eğer aşırı sıvı alımına bağlı hiponatremi varsa diüretik uygulanır

Hiperkalsemi

Normal Değerler 8.8-10.3mg/100 ml’dir

Dijital zehirlenmesine benzer disritmi (kalsiyum dijital etkisini artırır)

Hemşire dijital zehirlenmesi belirti ve bulguları yönünden hastayı izler. Bu bulgular görüldüğünde hemen hekime haber vererek asistoliyi ve ölümü önlemek için tedavi başlatılmasını sağlar.



41




Hipokalsemi Ekstraselüler sıvıdaki kalsiyum miktarını azaltan alkaloz ya da büyük miktarlarda sitratlı kan ürünlerinin verilmesinden kaynaklanabilir.

Sitrat kalsiyumu bağlayarak dolaşımdaki iyonize kalsiyum miktarını azaltır. Bankadan alınan 5-6 ünite eritrosit ya da tam kan verildiğinde kalsiyumun bağlanması olasılığı büyüktür.

Belirti ve bulgular: Parmak uçlarında ayak parmaklarında ve kulak ve burunda karıncalanma ve uyuşukluk, karpopedal spazm ve kas kramplarıdır.

-Kalsiyum düzeyi kontrol edilir

Hipokalsemi belirtileri saptandığında hemen doktora bildirilerek kalsiyum replasmanı sağlanır

3-Diğer Komplikasyonları


Karaciğer Yetersizliği

Sirozlu, hepatitli ya da uzun surely sağ kalp yetersizliği olan hastada yaygın görülür

Karaciğerde metabolize olan ilaçların kullanımı en aza indirilmelidir. Karaciğer yetmezliği önlenmez ise ölüm kaçınılmazdır.

Bilirubin, albumin ve amilaz seviyeleri izlenir, nutrisyonel destek sağlanır.

Koagülopati Hipotermi antikoagülan ya da karaciğer disfonksiyonu sonucunda görülür

Her hastada koagülopatiye neden olan fakör saptanarak uygun tedavi sağlanır.

Enfeksiyon Bypass ve anestezi hastanın immune sistemini etkiler. Hastayı izlemek ve iyileşmesini desteklemek için kullanılan pek çok invazif araç enfeksiyon kaynağı olabilir.

Beden ısısı, lökosit sayısı, insizyon ve kateter giriş yerleri, idrar, solunum sesleri, balgam, nazogastrik sekresyonlar olası enfeksiyon belirtileri yönünden gözlenir.

Gerektiğinde antibiyotik başlanır



42

7-TABURCULUK EĞİTİMİ

Hemşire açık kalp ameliyatı olan hasta ve aileye, ameliyat sonrası taburcu olduktan

sonraki bakımı ile ilgili planlı taburculuk eğitimi vererek hastanın;

Evde bakıma yönelik korku ve endişesinin azaltılmasına,

Ameliyat sonrası gelişebilecek komplikasyonların en aza indirilmesine,

Ameliyat sonrası ortaya çıkabilecek sorunlarla bas edebilmesini,

İyileşmesini hızlandırarak daha kısa sürede taburcu olmasına,

Gereksinimlerini kendisinin karşılamasına ve böylece kendi kendine yetme ve güven

duygusunun artmasına,

Bireyin kendine verdiği değerin artmasına,

Bireyin rol ve statü kaybının önlenmesine,

Fiziksel ve psikolojik dengesinin yeniden kazanmasına,

İyileşme sürecinde (ameliyat sonrası 6-8 hafta) daha az sorun yaşamasına,

İyileşme sürecinde karsılaşabileceği sorunlara hazırlıklı olmasına ve ortaya çıkan

sorunlarla baş edebilmesine ya da çözümlemesine katkı verir.

Taburculuk eğitiminde hastanın alması gereken bilgiler;

Yara bakımı,

Ameliyat sonrası aktivite kısıtlamaları, ( örn. Araba kullanma, ağır objeleri çekme ve

cinsel ilişki)

Diyet ile ilgili bilgiler ve kısıtlamalar,

Ameliyat sonrası ilaç kullanımı hakkında bilgi,

Kişisel hijyen bakım bilgisi,

Ameliyat/klinik ile ilgili izlem randevuları olarak sıralanabilir.



43

8-SONUÇ

Kalp cerrahisi hastayı fiziksel, psikolojik ve sosyal yönden etkileyen, kişinin

yaşamındaki önemli deneyimlerden biridir.

Açık kalp cerrahisi uygulanacak hastaların hemşirelik bakımı , ameliyat öncesi,

ameliyat sırası ve ameliyat sonrası bakımı içerir. Ameliyat sonrası bakım; erken dönemde

yoğun bakım ünitesinde, yaşam bulguları stabil olduktan sonra klinikte gerçekleşmektedir.

Ameliyat olan hastaların yeni yaşam biçimine uyum sağlaması beden imajındaki

değişikliği kabullenmesi ve sonraki yaşamını olabildiğince bağımsız sürdürebilmesi gerekli

bilgi ve beceriyi öğrenmesiyle mümkündür.



44

9- DEĞERLENDĠRME

1. Kalp ameliyatı sonrası ilk saatte göğüs drenajı miktarı ne olmalıdır? a. 300 b. 500 c. 700 d. 100 e. 800

2. Kalp ameliyatı sonrası yoğun bakım ünitesine alınan hastanın ameliyat sonrası ilk

saatlerde sıvı dengesini korumak için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?

a. IV sıvı miktarı artırılır b. Tolere ediyorsa ağızdan sıvı verilir c. Solunum fonksiyon testlerine bakılır d. Aldığı-çıkardığı izlenir e. Hepsi yapılmalıdır

3. Aşağıdakilerden hangisi Kalp ameliyatı sonrası yoğun bakım ünitesinde sosyal izolasyon

sonucu oluşabilecek hemşirelik sorunudur?

a. Bilgi eksikliği b. Duyusal algı bozukluğu c. Etkisiz termoregülasyon d. Gaz değişiminde bozulma e. Hepsi

CEVAP ANAHTARI

1. D 2. D 3. B



45

10-KAYNAKLAR

1. Smeltzer S.C, Bare B.G. (2004). Brunner and Suddarth's Textbook of Medical-

Surgical Nursing. 10 th edition

2. ElbaĢ Ö. N. (2008) Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği. In: Erdil F, Elbaş Ö. N .(Eds). 4.

Baskı, Tasarım Ofset, Ankara; 270-293

3. Demir Korkmaz F. Yapısal enfeksiyöz ve eflamatuar kalp hastalıkları. Ed:Eti Aslan

F. Karadakovan A. Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım. Nobel Kitapevi, 2010;

535-542

4. Akdemir N. Kalbin yapısal hastalıkları ve hemşirelik bakımı. Ed:Akdemir N. Birol L.

İç hastalıkları ve hemşirelik bakımı. Ankara 2005; 450

5. Dicle A. Vural F. Kalp Kapak Hastalıkları. Ed: Akbayrak N. Erkal S. Ançel G.

Albayrak A.Hemşirelik bakım planları. Alter yayın evi, Ankara 2007;s 733

6. Badır A. Demir Korkmaz F. Koroner arter hastalıkları. Ed:Eti Aslan F. Karadakovan

A. Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım. Nobel Kitapevi, 2010; 519-533

7. Lorenz BT, Coyte KM. Coronary Artery Bypass Graft Surgery Without

Cardiopulmonary Bypass: A Review and Nursing Implications, Critical Care

Nurse,2002; 22(1):51-60.

8. Hacıalioğlu N, Özer N. Koroner Arter By-Pass Greft Ameliyatı Olan Hastaya Evde

Bakımı Algılayışları ve Bakım Konusundaki Gereksinimleri, 4. Ulusal Cerrahi ve

Ameliyathane Hemşireliği Kongre Kitabı, İzmir. Ege Üniversitesi Basımevi, 2003;

s.467–477.

9. Akyolcu N. Perioperatif hasta ve ailesinin eğitim gereksinimleri ve hemşirenin rolü:

4.Ulusal ve Ameliyathane Hemşireliği Kongresi’nde: 2003 Ekim 22-26, İzmir,

Türkiye. İzmir, Ege Üniversitesi Basımevi, 2005; 97-107.

10. Korkut H. Egzersiz ve Hareket (İçinde). Editörler: Aştı A.T, Karadağ A. Nobel Kitabevi.

Adana, 2010; 257-268.

KALBE ĠLĠġKĠN CERRAHĠ GĠRĠġĠMLER HEMġĠRELĠK VE … · 2011. 2. 23. · Cerrahi travma...

Documents

Transcript of KALBE ĠLĠġKĠN CERRAHĠ GĠRĠġĠMLER HEMġĠRELĠK VE … · 2011. 2. 23. · Cerrahi travma...