Aralin 20Konsepto at Palatandaan ng Pambansang KaunlaranInihanda ni: ARNEL O. RIVERAwww.slideshare.net/sirarnelPHhistory

Panimula

• Pinagtuunan sa nakaraang markahan ang pambansang ekonomiya bilang kabahagi sa pagpapabuti ng pamumuhay ng kapwa mamamayan tungo sa pambansang kaunlaran. Lubhang mahalaga ang maayos na ugnayan ng lahat ng sektor ng ekonomiya upang ganap na matamo ang pambansang kaunlaran.

Mga sektor ng ekonomiya

Mga sektor ng ekonomiya• May mahahalagang papel na ginagampanan ang

mga sektor ng ekonomiya (agrikultura, industriya, at paglilingkod), gayundin ng impormal na sektor at kalakalang panlabas; upang maisakatuparan ang pagkakamit ng pambansang kaunlaran. Lahat ng mamamayang Pilipino ay may mga tungkuling dapat gampanan upang makamit ang pambansang kaunlaran.

Mga sektor ng ekonomiya• Primarya (agrikultura) – paglikha ng pagkain at mga

hilaw na materyales.• Sekundarya (industriya) – pagpoproseso sa mga hilaw

na materyales, konstruksyon, pagmimina, at paggawa ng mga kalakal.

• Tersarya (Paglilingkod) – umaalalay sa buong yugto ng produksyon, distribusyon, kalakalan at pagkonsumo ng kalakal sa loob o labas ng bansa. Kabilang dito ang transportasyon, komunikasyon, pananalapi, kalakalan at turismo.

KONSEPTO NG PAG-UNLAD • Ang pag-unlad ay pagbabago mula sa mababa

tungo sa mataas na antas ng pamumuhay. (Merriam-Webster)

• Ang pag-unlad ay isang progresibong proseso ng pagpapabuti ng kondisyon ng tao, gaya ng pagpapababa ng antas ng kahirapan, kawalan ng trabaho, kamangmangan, di-pagkakapantay-pantay, at pananamantala. (Fajardo, 1994)

KONSEPTO NG PAG-UNLAD • Sa aklat ni Feliciano R. Fajardo na Economic

Development (1994), malinaw niyang inilahad ang pagkakaiba ng pagsulong at pag-unlad. Ayon sa kanya, ang pag-unlad ay isang progresibo at aktibong proseso. Ang pagsulong ay ang bunga ng prosesong ito. Kung gayon, ang pagsulong ay bunga ng pag-unlad. Halimbawa, ang makabagong pamamaraan ng pagtatanim ng palay ay kinapapalooban ng isang proseso, at ito ang pag-unlad. Ang resulta nito ay mas maraming ani, at ito ang pagsulong.

Dalawang Magkaibang Konsepto ng Pag-unlad

• Ayon kina Michael P. Todaro at Stephen C. Smith sa kanilang aklat na Economic Development (2012); may dalawang magkaibang konsepto ng pag-unlad: ang tradisyonal na pananaw at makabagong pananaw .

Tradisyonal na Pananaw• Sa tradisyonal na pananaw, binigyang-diin ang pag-

unlad bilang pagtatamo ng patuloy na pagtaas ng antas ng income per capita (pagtaas ng kita) nang sa gayon ay mas mabilis na maparami ng bansa ang kaniyang output kaysa sa bilis ng paglaki ng populasyon nito.

Makabagong Pananaw• Sa makabagong pananaw ng pag-unlad, isinasaad

na ang pag-unlad ay dapat na kumatawan sa malawakang pagbabago sa buong sistemang panlipunan. Dapat na ituon ang pansin sa iba’t ibang pangangailangan at nagbabagong hangarin ng mga tao at grupo sa nasabing sistema upang masiguro rin ang paglayo mula sa di-kaaya-ayang kondisyon ng pamumuhay tungo sa kondisyon na mas kasiya-siya.

KONSEPTO NG PAG-UNLAD • Sa akdang “Development as Freedom”

(2008) ni Amartya Sen, kanyang ipinaliwanag na ang kaunlaran ay matatamo lamang kung mapauunlad ang yaman ng buhay ng mga tao kaysa sa yaman ng ekonomiya nito. Upang matamo ito, mahalagang bigyang pansin ang pagtanggal sa mga ugat ng kawalang kalayaan tulad ng kahirapan, diskriminasyon at hindi pagkakapantay-pantay at ng iba pang salik na naglilimita sa kakayahan ng mga mamamayan.

Break Muna!

Mga Palatandaan ng Pag-unlad Pagsulong • Makatwiran at dinamikong kaayusang

panlipunan• Kasaganaan at Kasarinlan• Kalayaan sa kahirapan, hanapbuhay para sa

lahat, umaangat na istandard ng pamumuhay at mainam na uri ng buhay para sa lahat.

• Sapat na mga lingkurang panlipunan• Katarungang Panlipunan

Sukatan ng Kaunlaran ng Bansa ayon sa United Nations (UN)

• Maliban sa paggamit ng GDP at GNP, ginagamit ang Human Development Index (HDI) bilang isa sa mga panukat sa antas ng pag-unlad ng isang bansa. Ang HDI ay tumutukoy sa pangkalahatang sukat ng kakayahan ng isang bansa na matugunan ang mahahalagang aspekto ng kaunlarang pantao: kalusugan, edukasyon at antas ng pamumuhay.

Antas ng Kaunlaran ng Bansa• Maunlad na Bansa (Developed Economies) – Ito ay

mga bansang may mataas na Gross Domestic Product (GDP), income per capita at mataas na HDI.

• Umuunlad na Bansa (Developing Economies) – Ito ay mga bansang may mga industriyang kasalukuyang pinauunlad ngunit wala pang mataas na antas ng industriyalisasyon.

• Papaunlad na Bansa (Under Developed Economies) – Ito ay mga bansa na kung ihahambing sa iba ay kulang sa industriyalisasyon, mababang antas ng agrikultura at mababang GDP, income per capita at HDI.

Mga Salik sa Pag-unlad• Istitusyong Panlipunan (Social Institution)

(50%)• Kultura (Culture) (20%)• Heograpiya (Geography) (30%)

Film Viewing: Why some countries are Poor and Others Rich (https://www.youtube.com/watch?v=9-4V3HR696k)

Salik na maaaring makatulong sa pagsulong ng ekonomiya • Likas na Yaman. Malaki ang naitutulong ng mga

likas na yaman sa pagsulong ng ekonomiya lalong-lalo na ang mga yamang-lupa, tubig, kagubatan, at mineral. Subalit hindi kasiguraduhan ang mga likas na yaman sa mabilis na pagsulong ng isang bansa.

• Yamang-Tao. Isa ring mahalagang salik na tinitingnan sa pagsulong ng ekonomiya ang lakas-paggawa. Mas maraming output ang nalilikha sa isang bansa kung maalam at may kakayahan ng mga manggagawa nito.

Salik na maaaring makatulong sa pagsulong ng ekonomiya • Kapital. Sinasabing lubhang mahalaga ang kapital

sa pagpapalago ng ekonomiya ng isang bansa. Sa tulong ng mga kapital tulad ng mga makina sa mga pagawaan ay nakalilikha ng mas maraming produkto at serbisyo.

• Teknolohiya at Inobasyon. Sa pamamagitan ng mga salik na ito, nagagamit nang mas episyente ang iba pang pinagkukunang-yaman upang mas maparami pa ang mga nalilikhang produkto at serbisyo.

Mga Tungkulin para sa Pag-unlad ng Bansa

• Suportahan natin ang ating pamahalaan.• Sundin at igalang ang batas• Alagan ang ating kapaligiran• Tumulong sa pagpuksa sa korupsiyon at

katiwalian sa pamahalaan.• Maging produktibo. Linagin at gamitin ang

sariling kakayahan at talento sa mga makabuluhang bagay.

• Tangkilikin ang mga produktong Pilipino.• Magtipid ng enerhiya• Makilahok sa mga gawaing pansibiko.

• Ano ang kaibahan ng pagsulong sa pag-unlad?

• Maaari bang magkaroon ng pagsulong kahit walang pag-unlad? Ipaliwanag.

• Maaari bang magkaroon ng pag-unlad kahit walang pagsulong? Pagtibayin.

PAGPAPAHALAGA

Ang GRADES pinaghihirapan

HINDI inililimos!

Tandaan:

References:• EKONOMIKS 10 Araling Panlipunan – Modyul para

sa Mag-aaral Unang Edisyon 2015 • Why some countries are Poor and Others Rich

(https://www.youtube.com/watch?v=9-4V3HR696k)• De Leon, Zenaida M. et. al. (2004), Ekonomiks

Pagsulong at Pag-unlad, VPHI• Mateo, Grace Estela C. et. al., Ekonomiks Mga

Konsepto at Aplikasyon (2012), VPHI • Nolasco, Libertty I. et. Al. , Ekonomiks: Mga

Konsepto, Applikasyon at Isyu, VPHI