JWID - archive.org

113
H" SAYUTI JWID

Transcript of JWID - archive.org

Page 1: JWID - archive.org

H" SAYUTI

JWID

Page 2: JWID - archive.org

II. SAYUTI

ILMUTAJWIDLENGKAP

Qaidah bagaimana seharusnya membacaAl-Qur'an dengan baik dan benar

.8,Songkolo

www.tedisobandi.blogspot.com

Page 3: JWID - archive.org

#

Disusun oleh: ,.

-!-Design cover, seting,lay out:1., Team Redaksi Penerbit l

aa ,,Sangkala

Penerbit " Sangkala"

.$,Songkolo

ifl

www.tedisobandi.blogspot.com

Page 4: JWID - archive.org

DAFTAR ISI

KATAPENGANTAR ..........................:............. V

BAB I HUKUMNI.IN SUKUNDANTANWIN.......... g

2. IDGHOM BIG-HLII\rNAH ...........,.....;................. I 3

3. IDGHOMBILAGHUNNAH........................,..... l54. IQLAB ...............;.............;................ 17

BAB II HUKUMMIMSUKUN .................. 25

l. IDHARSYAFAWI- ..........,...............'252. IKFFAA'SYAFAWI 29

3. IDGHOMMIMI....,...........................................; 30

BAB III HTiKUMMIMTASYDID&NI.]NTASYDID..... 3 1

BAB IV MACAM-MACAM IDGHOM 32

l. IDGHOM MU'[AN4rq\r{ISILAIN 32

BAB V HUKUMLAMTA',RIF................ 38

1. TDHARQOMARIYAH...;.............. .. 38

BAB VI TIPIS DAN TEBAL 44

l. LAM DIBACA TEBAL ...........:,...... 44

3. RO'DIBACATEBAL.............:........................... 48

4. RO' DIBACA TIPIPS 52

5. RO'DIBACATIPISATAUTEBAL 55

BAB VII LAM SLIKUN YANGTERDAPAT PADAKATA

BAB Vrrr QOLQOLAH ................ 58

iii

Page 5: JWID - archive.org

l. QOLQOLAH SUGHRO ............... s82. QOLQOLAH KUBRO................... 60

BAB D( HA',DLOMIR(KINAYAH)................. 62

BAB X HUKUMBACAANPANJA}IGATAUMAD... 63

2, MADWAJIBMUTTASHIL...............................; 65

3. MADJAZMUNFASHIL......... 664. MADLAZIMMUTSAQQOLKILMI 67

5. MADLAZIMMUKHOFFAFKILMI 686. MADLAY\aIN ................... 697. MADARIELLISSUKUNi.........r.r.r.................... 7o8. MADSHrLAHQOSHrROH.............................',. 7l

11. MAD BADAL ................... 7612. MADLAZIMHARFIMUKHOFFAF 78

13. MADI A7IMHARFIMUTSAQQOL.......:....... 7914. MADLAZIMMUSYABBA'.. 8015. MADTAMKIN.......... ..................... 81

16. MAD FARQ 82

- TANDAJTANiDAWAQOFDAI-AJVIALQI.IR'A}I 90- AS SAKIAH 94- NAQOL............... ............................ 94- TASHIL................ ...:........................ 95

- IMALAH............... 95

- ISYMAAM.................:. 95

NUN' IWADLATAU NUN WASHOL .

- SHIFIRMUSTADIR- SHIFIR MUSTAIHIL .........................................- SUruDTILAWAH

BAB )fl MAKHORIJULHURUF

96979798

102

lv

j

Page 6: JWID - archive.org

KATA PENGANTAR

Alhamdulillah, segala puji hanya bagi Allah S.W.T. yang telahmemberikan rahmat dan petunjuk-Nya kepada kita sekalian. Semogasholawat serta salam senantiasa tercurah kepadajunjungan kitaNabibesar Muhammad s.a.w. beserta keluargu a* p*L sihabatnya.

Kami bersyukur kepada Allah S.WT. yang telah memberikankesempatan kepada kami untuk menyelesaikan penyusunan bukuILMU TAJWID PRAKTIS ini.

Buku ini berisi qaidah-qaidah bagair4ana seharusnya membacaAl-Qur'an dengan baik dan benm. Semoga dengan adanya buku ini,kita lebih dapat mengerti dan memahami tentang tajwid. Sebab ilrnutajwid termasuk ilmu yang menuntun seseorang untuk bisa membacakalimat-kalimatAl-Qur'an dengan tepat dan benar.

. SernogaAllah S.W.T rnemberikanridho danberkahNyakepada-siapa saj a yaflg mempelaj ari buku ihau taj wid.prakti s ini.Amin

Penyusun

Page 7: JWID - archive.org

ILMU TAJTITID PKAKTIS

d

Page 8: JWID - archive.org

1.

e+iltf'ltJjt,, , ':,,PELAJAKAN PENDAHUI,UAN

t

ILMUTAJWIDIlmutajwidadatah : Irnuyang digunakanuntukrnengeta|uikaidatl

dan cara mernbaca (membunyikan) huruf-hurufAl-Qur'an secara

baikdanbenar.

TUJUAN ILMU TAJWID

Tujuan mempelajari ilrnu tajwid adalah : Memelihara hacaanAl-

eur, an dari tesalahan <lan perubahan serta memelihara lisan-

(mulut) dari kesalahanmembaca'

3. YANG TERUTAMA DIBAHAS ATAU DIPELAJARIDALAM ILMU TAJ.WID

FIal yang paling penting dipelaj mi dalam ilrnu ?jyg y'. q

' turufifr.*ufnijayan, dalam bermacam-macam harakah (barisnya) serta

dalam bermacam-macaln hubtlrgan.

HUKUM MEMPELAJARI ILMU TAJWID

Mempelaj ari i lrnu tajwid hukumny a F ardlu Kifay ah.1'"d*+T*.rnLu.u Al-Qur?an dengan baik sesuai dengan ilmu tajwid

hukumnyaFardlu'Ain.,

HURUF' - HURUF HIJAIYAH YANG MENJADI PEM'

BAHASAN DALAM ILMU TAJWID

hxulhurufhijaiyahyangdibal)as dalam ilrnudwid adalah sebagai

f.

7ILMU TATWID PRAKTIS

Page 9: JWID - archive.org

I

?r.}.

g.

CCC)

i)

(Alo

(Ba')

(Ta')

(Tsa')

(Itm)

(Haa')

(Kho')

(Dal)

(Dzal)

(Ro')

) QA')

gr (Sin)

Ul (Syrn)

,ra (Shod)

Ul2 @bd)

L (Tho')

b (Dho')

? CAin)Li (Ghoin)L

r.-9 (Fa')

c9 tqoo

J (Kaf)

J c*rf (tvtim)

0 Nun)

) (Wau)

A (Ha')

Y G-amAlO

I (I{arnzah)

tJ {vaa')

tersebut di atas itu selain hurufAlif.

- Huruf-huruftersebutsemuanyamenerimaharokat/ (fathah), (kasroh), t (dlommah)

: Danyangtidakmenerimaharokathanyasatu,),aituhmfalif, Iatidak dapat berdiri sendiri. Huruf alif selamanya harus beradadi belakang hurufyang lain.

Kalau fruruf ailf aiberi harokat seperti ,'l : u l=i 1= u,maka ia tidak dinamai huruf alif lagi, akan tetapi dihamai hurufharnzaft, dankedudukannya samasepertihaffrzah.

I,?

J

ILMA TAJWID PRAKTIS

Page 10: JWID - archive.org

. BABI

o

HIJKUM NUN SI'KUN ( d )

DANTANwIN( " > ')o

NUN SUKUN adalah huruf rJ yang ditandai seperti : i.)

TANWIN adalatr suaraNUN SUKTIN (bukan nun sukun tetapi

bunyi suara nun sukun) yang terdapat diakhir kata bendu ( O^,rl )."tTANWIN merupakan tanda harakat rangkap, misalnya :

Suara AN ditandai dengan FAIHAIAIN

Suara IN ditandai dengan KASROTAIN

Suara UN ditandai dengan DLOMMATAIN

HukumNunSukun(d )danTanwin ( ",' )ada5macarn,yaitu: t

I(t

I. IDHARHALQI

2. IDGHOMBIGHUNNAH

3. :IDGHOM BILAGHUNNAH

4. TQLAAB

5. IKHFAury

ILMA TATWID PRAKTIS

<eFiWY>

@,$3D(*\r(6'ry)

( +95D

<;a;y>

9

Page 11: JWID - archive.org

1. IDHARHALQIwIDHARartinya:menjelaskan. 1't'

HALQI berasal dari kata" HALQ " artinya : tenggorokan.

Huhum bacaan disebut IDHAR HALQI , yakni apabila nun.ollz

sukunli 1 atau tanwin ( u,,' ) bertemu dengan salatr satu

huruf-firuiFlalqi. 4

Huruf-huruf Halqi ada 6, yaitu :

L L C CA 9 ( hamzah, ha', haa', kho', 'ain, ghoin )

Hurllthuruf ini disebut Halqi tcarena rnat<*ul15 ( tempat keluampsuara huruf ) tersebut adalah kerongkongan.

Cara membaca nun sukun atautanwin yang demikian itu harusteran-g jelas dan pendelc bunyi sraranya tetap jelas, tidak samar dantidakmendengung.

Contoh:o?.'d uertemu e , iG'lfi dibacaWRuRNAHSAlIA

?. - o !?rJbertemu A' & dibacaMINHUMo ,. tt ^trJ bertemu ( : Oi*S dibacawATUNHITUUNA

3 *.rn, a, WAdibacaMINKHoLFIHIMi u*"*, ? : e3i aiuacaRN'AMTn\-O o*.*r,,'J'ttSdibacaFASAYUNGHIDLU-

\* UN,A.

,1,,,,]

f.ft0 ILMA MIWID PRAKTIS

Page 12: JWID - archive.org

-1 uot -., e , Ai6tkhprus dibaca dengan j el*'aJeegaN ALIIMAN

'bertem, A , e-i{";?harus dibaca dengan jelas KULLAN HADAINAA

3b.rt*u C: C"*C\Fharus dibaca denganjelas'ALIIMAN HAKIIMAN

-1 b.rt *u i , ikyt;"{ti\- l)' z.zharus dibaca denganjelas QIRODATAN KHOOSI-IIN

3bertemu ? , L:J+"flA\-harusdibacadengan jelasSYUF{AAD{TAN'INDAHUU

3b",t"*,, L,Uiryetr"*harus dibaca dengan jelas QOULAN GHOIROLLADZII

7-berternu e ,'JrGtit;reharus dibaca denganjelas HAASIDIN IDZAA HASADA

l9 o

7-bertemu .A : ,Sb*harus dibaca dengan jelas 'ILMIN HUDAN

.= krternu 7 , J3i t*-, I t;, A; --r>

harus dibaca dengan jelas Btr'IJLIN HANIIDZIN

ILMA TAJWID PRAKTIS 11

Page 13: JWID - archive.org

*.o*,,,l7,..',{t4#l.,.,],':,,.,. \- 4harus dibaca dengan jelas SYAI-IN KHOLAQOFfi{U'

7ry*u L: W*harus dibaca depganjelas SYAI-IN 'ALIIMLIN

-bs.emu ? , b.fbrrll-G7 ----'- L 4'/ i

harus dibacJengan3elas'ADZAABIN GHOLIIDHIN

abertemu e: t#lt:Sharus dibaca dengan jelas' ADZAABLIN ALIIMLTN

4 bot r* A , *!Glharus dibacadenganjelas WIJHAIUN HUWA'l

iu*rrru C, W'3'*hanrs dibaca denganjelas GHOFUURTIN HALIIMLIN

abertemu t: i};-i.f\- J2 J

harus dibaca"dengan jelas I(ARROTLIN KHOOSIROTUN

ab.rtem., L,'fr[;tfr*

harus dibaca dengan jelas SAWAA-UN'ALAIHIM

abertemu ?: tpfi\-

harus dibaca denganjelas AJRUN GHOIRU

l

fl

12 ILMA AJWID PNIXNS

Page 14: JWID - archive.org

IDGHOMBIGHUNNAH,61 ot <ot4-i-r.,. lLr)I

IDGFIOM artinya : memasukkan atau mentasydidkan.

BIGHI-INNAH artinya : dengan mendengung.

Hukum bacaan disebut IDGHOM BIGHUNNAH, yakni apabila,,nun sukun (d ) atau tanwin ( "

o,)bertemu dengan salah,

satu dari hurufyang empat ini, yartu :

) I d g (Ym',nun,mim,wau)

Cara mernbacanya : nrur sukun atau anwin itu dimasul<kan menj adimtudenganhmfsesudatxt)aataudiusydidkannyadengmrnerdengung.

Contoh:

o O, 6/- /

iu.rt"-,, € , WUJdibACA FAMAYY/TMALIidAK bOIEh EAMAN Y/f MAL

!u"n"*, ,J ;p*5dibaca LANNASHBIRO' ALA\r{

!u.n*u I, #bdibaca MIMMITSLIHII tidak boleh MIN MITSLIHII

2.

o ltrod bertemu ) i ,)S rt

ILMA TAJWID PRAKTIS

dibaca MIWWALIYYIN tia'at Uotefr MIN WALIYYIN

13

Page 15: JWID - archive.org

' bertenru ? :\ ^s";srrgdibaca MAf SALAIvIMAAB,af UUOL OfaN

/'bertemu ) : di9'r5

dibaca MAISALAWWAIIASIYA

-bertenru G:a- ,ryi*i

rberte,mu q, LAI'FdibacaI(HOIROYYAROHW

3, bertemu d : i#GtYtdibaca' IDHOOMAIINAHIROTAN

dibaca WASHIYYATIYflTSHIIN

-berternu d r '

,dibaca ILAA SYAIINNUKURIN

, bertemu I :,#efi

dibaca QORNIMMAKKANNAAHUM

e6:\5,y-e1dibaca WASHIILATIWWALA\r{IIA\r{vIIN

F,,FJL

a berlgmu ) :

abertemrr q,iqstJiqi*dibacaHAYMAIBAAB

t4 ILMU TATWID PN,E,XNS

{

Page 16: JWID - archive.org

4 b.rt"*, d =;AJIFLE,dibACA HITHTHOC,TUNNAGT{FIRULAKUM

4b..t"*u I ,;*"rFYtdibaca WA-AJLUMMUSAMMAN

abotrru ): {ji#idibaca MUTHOHHAROTUWV/AHUM

Akan tetapi, apabila nun sukun atau tanwin bertemu dengansalah satu dari hunrfyang empat tersebut di atas di dalam satu perka-taan (kalimaQ, maka bukanlah bacaan IDGHOM ( tidak dibacasgbagar IDGHOM) dan tidak di tasydidkan, bahkan harus dibaca

dengan terang danjelas atau IDHAR}WL)Hukum bacaannya disebut IDHARWAJIB ( +rfS:WL>

Contoh:L.o1dtJ harusdibacaBUNYAANUNtidakbolehBUYYAANILIN

Lt'* harus dibaca aNWAANUN tidak boleh eIWW,AAI\IID.I,zo !Li: harus dibaca DUNYAAtidak boleh DUYYAA

IDGTIOM BILAGHIJIYNAH

u}i],t$sv

IDGHOM artinya : memasukkan atau mentasydidkan.

BILAGHUNNAH artinya : dengan tidak mendengung.

3.

15ILMA TATWID PRAKTIS

Page 17: JWID - archive.org

,srf f /Hukum bacaan $isebut IDGHOM BILAGHUNNAH, yakni

apabila nun sukun (d ) atau tanwi n(\J)bertemu denganI

J (turr,) dan J (ro')Cara membacanya yaitu dengan meng-idghomkan nun atau

tanwin pada LAM dan RO' , tetapi tanpa mendengung.

Contoh:&ffi J , 6'ffi,#idibaca WALAAKILLAAY/f LAMWNA

&jb

dibaca TAWWAABARROHIIMAN

: Itl'*$#L-

bertemu I,UdibACA DHULUMAATILLAAYUBSHIRUUNA

,'.//

-beilemu ) , ti:fiFdibaca TSAMAROTI'R RIZQOO '

' U.rt"*u J :

dibacaKHOIRULLAKUM

4 bertemu ) :

ffim

d bertemu ,t :

dibaca MIRROBBIHIM

-1 tertemu J :

dibacaRIZQOLLAKUM

' bertemu ) ':

#6:tk"-;6W

&PVrW

dibaca GHOFUURURROHIIMUN

ILMA TAIWID PRAKTISl6

Page 18: JWID - archive.org

4.

IQLAAB artinya: menukarataumengganti o

Hukum bacaan disebutIQLAAB, yakni apabila nun sukun ( d )atau tanwin (ry) bertemu dengan huruf ? ( ba, ).

Cara membacanya adalah dengan menyuarakan hurufnun atautanwin menjadi suara | ( mim ), dengan merapatkan dua bibirsertamendengung

6*".b

taft.i

- bertemu t-) :,.

- '.tt - t luJlt 2; t*

Contoh:

iJ bertemu ? :

dibacaMIMB,af DIMAA

3. bertem., q :

dibacaABADAMBIMAA

dibaca A,{YA\r{TIMBAYYINA'T{TIN

'b.rt"., q:l:ir:At*W;dibACA BASHIRUMBIIVIAA Y/f MALUUNA

t.

IKHFAA'artinya : mehyamarkanataumenyembunyrkan. o

Hukum bacaan disebut IKHFAA', yakni apabilanun sukun ( d )

ILMA TATWID PRAKTIS l7

Page 19: JWID - archive.org

atau tanwin ( +)bertemu dengan salah satu huruf hijaiyah,, 4,

selain huruf-huruf Halqi, huruthuruf idghom bighunnah, huruf-huruf idghom bilaghunnah, dan huruf-htruf iqlaab, yaitu :

Jd obb;ejd) rrCt>t>( tal, tsa', jim,dal,dzal,za' ,sin,syin, shod, dlod, tho', dho', fa',

qof, kaf)Cara membacanya adalah suara nun maupun tanwin masih tetap

terdengar tetapi samar antara idhar dan idghom, lagipula terus

bersambwrg dengan makhrrrj hurufberikrmya sehinggakedengarannya

berbunyi seperti 66NG" jika bertem, ( J O -9 b ) )

mirip suara "NY" dan'(NG" jikabertem" ( ei ,l .: O )

ada kalarrya seperti ((NY" jika bertemu ( e )

dan ada kalanya tetap berbunyi huruf d j ika bertemu dengan huruf-

huruf(-b rf )O) o

,

,.o,tt)

Contoh:

Memu O :

dibacaANNTAS-ALUU

bertemu l) :

P;*:)i

/,. o

0 .,o., 'Jt) L)./J

o

d

dibaca MINYNGTSAMARIHII

bertemu e :

dibaca MINYJUU'IN

-o) oY a>'-cv et/

i.

t18 II,MU TAIWID PRAKTIS

Page 20: JWID - archive.org

0u"nonu ) , ol6b-//,t

dibaca 'INNDALLAAHI (-o -td bertemu i : ,o7in ).? 2 .

' \>-/ L

dibacaWr\MINYNGDZURRI;i-{^llf:

.-r**,u ) : Artiidibaca ANGZALNAAILAIKA

dibaca MINYNGS YA" AAIRILLAAHI

o*", e: 6i'A'i'lSdibaca WALAAHUM YUNNSHORUUNA

d berternu L/ :

' dibacaMANYNGSAFIHAo

d berternu J, :

o

d bertrrnu O" :

dibacaMANNDLWDINorl

d bertemu -b :

dibacaANNTHOHHIROOo

d bertemu b :

dibacaYLINGDHORULINA

]-d)l sL^r,? */ r/ (-)/

^ l.oz

)t4*

w:,i

i,i'P

ILMA TAJWID PRAKTIS t9

Page 21: JWID - archive.org

o

0

i(,)

bertemu j :

dibacaANGFUSIKUM

O

bertemu O :

dibacaMINGQOBLU

bertemu J :

dibacaINGKUNTUM#:,y

'J'tfrfrrii;

t4/t&,1' o /gr u**

qV*tt

6a2r1K5

lO- O

L9..,eU'L)z

3 Uerternu dJ :

dibaca JAMII' ANYNGTSUMMA

' berte*u C ,

dibaca QOUMANYJABBAARIINA

3 bertemu l) :

z beriemu i :

,/dibaca FARIIQ ONNTAQTULULINA

-1 Uertemu ) :

dibaca WAKA' SANNDIHAAQON

- / _o..zt( ,l o zAt'atl) t a^I.lz-'J 4/-

dibaca YAIIIMANYNGDZAAMAQROBATIN

4 bertern ) ,6Y)6b/;#dibaca FATUSHBIHA SHO' IIDANGZALAQON

20 ILMU TATWID PRAKTIS

I

Page 22: JWID - archive.org

' berternu cf : tfu ,lt, -t-.1*^,

dibaca SALAAMANYNGSALA.T{V{r{N

Tbertemu.b: lk-i'6tklJ -//

dibaca' ADZA\ABANIYNG S YADtrDA]rl

jb"n"*u e: LJ1";6.tk. dibaca' ADZAABANNSHO'ADAN

' Ln"*, o? : ti:4e.Gdibaca' ADZAABANNDLI' FAN

'bertemu b: WtJ,dibaca HALAALAl.JNrnoivlgAN

' b"rte*u b '"J89"5

dibaca MAISALANGDiIOTM

3 ue -rtunu i :fiA;

dibaca DIINANGFALAN

'bertemu O : WAdibaca TSAMANANGQOLIILAN

3bertemu J : $'FG'ydibaca QOUMANGKAFARUU

2tILMU TAIWID PRAKTIS

Page 23: JWID - archive.org

I

,

,

,

,

,

bertemu t> : &, r*tOS&.7J/ Idibaca JANNAATU' ADNINNTAJRII

bertemu & : '"luV,j:u\ 2 r t)/

dibaca MINNTUROOBINYGTSUMMA

bertemu e , 6G"&dibacaLIKULLINYJ.{ALNAA t

9\l:^*i

1','i

- bertemu ) :

4

-bertemu ,r :,w)

frtemu I :

dibaca S YAI-INNDLOORIN

riw

*x*ILMU TAJWID PRAKTIS

'r"KiU/JI

dibaca WALIKULLINNDARO JAATUN

dibaca DHILLINYNGDZII TSALAATSI

I bertemu ) : 8)sff,\ 6rt - .t/11>))@-v

dibaca FAAKIHAIINGZAUJAAIil

dibaca KALIMAIINYNGSAWAA

bertemu n , ffi*{l) - L)zdibaca NAFS INYNGS YAI-AN

bertemu ,-p': **ry:ydibaca MIMMAA-INNSHODIIDIN

iii

i:

.t

.t,,

t!.1:il,llf;,*,t,n3YJ.

d22

Page 24: JWID - archive.org

, bertemu b , 6tP.gFdibaca SAMAAWAATINNTHIBAAQON

7- bertemu b : t*J*lr;idibacaQOUMINGDHOLAMW

- bertemu i,'.'JJ,.IJ$,.*UdibACA MINYN GS YAI-W CTKTT.TNALLAAHA

- bertemu O , 'aiT nQdibaca BITAABI'INGQIBLATA'

f,y- bertemu J :,dibaca DLOLAALINGKABIIRIN

4 b..t rr,,, l) :e t<2/z z/ a:*,^>

' dibaca IIASA]{ATUNNTASU'

4 bot *, dr '{;rl3 $t<+' dibacaSYIHAABUNYNGTSAAQIBUN

-b"t"rr,l e ,'$eWW.dibaca FIIHAA' AINUNYJAARIYAruN

suertemu ) : Q!;Lrrtdibaca QINWAANI-INDAANIYATUN

,7ot!ooze[.oi;Jlc) ! !9' V /J J-J/)4 b"rt

^udibaca'AZIIZI-INNYNGDZUNTIQOOMIN

ILMU TAIWID PRAKTIS 23

Page 25: JWID - archive.org

3u.rt-u ) : 'j$wdibaca' ALIIMLINGZUYYINA LAHU

o - ol(1 .'9 /3 uertemu L_f , &itidibacaFAUJLINYNGSAALAHUI\4=

' boton, ,;, , 3"F$kdibaca' Ar)7A ABUNYNGSYADIIDUN

3 bot"*u e :tT 2 ,2 /-..gYrn-c o<r-at

dibaca BAQOROTUNNSHOFROO-U

-1 b.rt *u Ob : li,3u;1;dibaca DZURRIYYATNNpIS' 6f4,q

3b"rt*u b : s'f6?'*dibaca QOUMUNNTI{OOGHUUNA

9bot*, i :^ !( o!trw

dibaca'UMYUNGEAHUM

3bot"-., O , U;'iAdibaca UMMAIUNGQODKHOLAT

3urt"*u J : 'il4#.Fdibaca' AS YAROTLINGKAAMILATTIN

&iiW.

Si'l$*

&ffi,ftitijd'.t3Id."

,{.r.uj'

24 ILMA TAJWID PRAKTIS

Page 26: JWID - archive.org

BAB IIo

Hr.muM MrM sr.JKUN ( I )

Hukum-hukum bacaan mim sukun ada 3 macam :

1. TDHAnsYATL{\u GS*3$L)Awr ( ,"< JiinGitr2. IKHTAA'SYAT '-"; \ef -- i)

3. TDGHOM MrMr (&(6'rL)

IDHARSYAEAWI

(,vjr&y

IDI{AR artinya : menjelaskan.' SYAFAWI asal katanya'SYAFATUN artinya : bibir.Hukum bacaan disebut IDHAR SYAFAWI, yakni apabila ada

mim sukun ( p ')

U.rt rnu dengan salah satu hurufyang ke 26, yaitu

semuahtrufhijaiyahselainhurufmim( | ) dan ba ( ../ ).

Cara membacanya adalah terang danjelas di bibir dengan mulutterhnrp. Dan harus lebih dijelaskan (di Idh-ha*an) lagi apabila mimsukun( i )U..t"mudenganhurufwau () )iaia,?J, -

1.

25ILMA TAJWID PRAKTIS

Page 27: JWID - archive.org

'fContoh:

u"rtemu e , fr?'r'j:i;&harus dibaca' ALAIHIM-A-ANYNGDZARTHUM

'J't"f #

bertemu C : *'&':)i

I

(

I

I

bertemu r> :

harus dibaca LA ALLAKUM-TAITAQUUNA

bertemu r.) :

harus dibaca TSUMMA YUMIITUKUM-TSUMMA

har.us dibaca ANNA LAHUM-JANNAATIN

f rercnu

bertemu _ 6 :

lt, ot1 ..o),FrM:g;

harus dibaca RU-I-IUSAKUM-II{IYIA\r{

bertemu C, '&W"iAharus dibaca LAKUM-KHOTHOOYAAKUM

bercmu ) : (&1";Aharus dibaca LAKUM-DIINUKUM'*i't'#U

I

t

r

26

):harus dibaca MIN KHOLFIHIM-DZURzuYYATAN

bertemu ) , tr'ii'*tharus dibaca FIIHIM-ROSUULAN

TTfr,TU TATWID PRAKTIS

Page 28: JWID - archive.org

e

(

(

I

e

r

bertemu )harus dibaca ILLAA ROM-ZAN

bertemu ,,r :L)

harus dibaca AIDIIHIM-SADDAN

harus dibaca' ALAIKUM-SYAHIIDAN

bertemu e , L{";Wharus dibaca''ALAIHIM-SHOLAVIAAruN

bertemu O" : v*'iiharus dibaca ANTUM-DLOROBTUM

w$v

tk'r4'lii

f

(

bertemu L : wwharus dibaca'ALAIHIM-THOIRON

berr$nu b , 'A'AleiSharus dibaca WA ANTUM-DHOOLIMWNA

bertemu I :L ,)""frHharus dibaca LAMASAKHNAAHUM-' AT A,{

bertemu L,';i4el6iharus dibaca AB S HOO RIHI M -GHI S YAAV/ATUN

I

ILMU TATWID PRAKTIS 27

Page 29: JWID - archive.org

f trt* i , J:;#6&nharus dibaca BIROBBIKUM-FASMA' ULINI

fu"rton O Ut*hmus dibaca QULWBAHUM-QOO SIYATAN

I b".t"mu r\ , V,k"jljt;:t\ ---- - J l' / */

harus dibaca IIMAANIKUM-KUFFAARON

f uertgrnu J , 'O'tl;';:'&Y

harus dibaca ILAIKUM-LAMURSALUI-INA

go 7,t( 4i bertemu r,J #& i

\

harus dibaca LAHUM-NASHIIBI-IN

i*.,r, ): W*'f+:fiharus dibaca ROKUUBUHUM-WAMINHAA

ILMU TATWID PRAKTIS din.

f r.m.,.nu ,o , Ll4AliilLharus dibaca INNAHUM-HUMUS SUFAHAA-U

f ry" q ,'J';nf-'r#iJYharus dibaca ILAAAHLIHIM-YAzuI'UI-INA

28

Page 30: JWID - archive.org

2. IKHFAA'SYAIiIA\{fl// /

O t'. 61. Ot6pert;L

IKHFAA' artinyf menyamarkan atau menyembunyikan.

SYAEAWI asal kalanya SYAIIATUN artinya : bibir.Hukum bacaan disebut IKHFAA' SYAFAWI, yakni apabila

mimsukun(f )U.rt"-u,denganba'(? ). r -

Cara membacanya harus disuarakan samar-samar dibibir dandidengungkan.

Contoh:

harus dibaca SABAQOKUMMBIHAA

bertemu ? ,rr*r&;;;Sharus dibaca WALANABLUWANNAKUMMBI S YAI-IN

bertemu ? , "afr.'Jb\I'.1.u---Jharus dibaca WALAYA TIYANNAHUMMBAGHTAIAN

bertemu q , G;:*,eiv"tharus dibaca WAMAA ANTUMMBIMU,ZIINA

t4 o.ot1 l. o/t-A.r-'ff.l1

I

I

I

f tuternu ? :

harus dibaca BA DLUKUMMBIt'DLON

ILMU ruJWID PRAKTIS 29

Page 31: JWID - archive.org

3. }GHOM MIMI. ,a. rt

. -A,*.Pl9)ll)z'/\ /

IDGHOM artinya : memas-ukkan atau mentasydidkan

MIM artinya : mim / mendengung.

Hukum bacaan disebut IDGHOM MIMI a3u IDGHOM MU-

TAMAISILAIN, yakni apabilamim sukun ( | ) bertemu sesama

mim(f).Cara membacaeya adalah menyuarakan mim rangkail atau

ditasydidkair.

Contoh:

harus dibaca FAIDZAAHUMMUDHL,IMUUNA

;

i

{

1'

I

I

I

bertemu f :

harus dibaca INGKUNNTUMMU' MINIINA

bertemU I :

harus dibaca IVAANNTUMMUSLIMUUNA

6Weis

',*r'fi"€ttL

3:*e:o,.\ bertemu I :

harus dibaca WAHUMMUHTADUUNA

hanrs dibaca LAHUMMASYAUUFIIHI

bertemu I i *t'#'ill(

30 ILMU TAJIYID PRAKTIS

Page 32: JWID - archive.org

BAB III

HI.JKIIM MIM TASIDID,& NIJN TASYDID(l&d)

, Apabilaadamimyangbertasydid ( p )dannunyangMasydid( 6 ), maka dibaca dengan mendengunpf dan disebut dengan bacaano 7lGHUNNAH ( a-LJ, ).

GHUNNAH artinya: mendengung (di pangkal hidung). Jadicara membacanya dengan mendengungkan huruf mim dan nunbertasydiddipangkal hidung selama2 - 3 harokat.

Contoh:

harus dibaca TSUMMA (dengan mendengung)tidak boleh di baca TSUMA

harus dibaca UMMAruN (dengan mendengung)tidak boleh di baca UMAIUN

harus dibaca MIMMA (dengan mendengung)tidak bolehdi bacaMIMA

harus dibacaANNAARI (dengan mendengung)tidak boleh di baca:ANAARI

harus dibacaAAIvIANNAA(dengan mendengung)tidak boleh di bacaAAMANAA

! i'erU,+l harusdibacaALIANNATI(denganmendengung)

tidak boleh di baca ALJANATI

I

I

Id

0

d

zl

(0 zl4rl

e)siV\

ILMU TAJWID PRAKTIS 31

Page 33: JWID - archive.org

BAB IV

MACAM-MACAM IDCHOM

Ada 3 macam idghom yang hrbeda karena perbedaan makhroj

dan sifatry4 yaitu :

r. TDGHoMMUTAMAATsTLATN ( et\#l6S)>2. TDGHoMMUTAAJANTsATN O*W$SY>3 rDGHoMMUrAeooRrBArN <ql& (6i't)

IDGHOM MUTAMAATSILAIN

,"rftt*;tistV-'/ \ "

IDGHOM artinya : memasukkan alau mentasydidkan.

MUTAMAAISILAIN artinya : dua samajenis (samamakhroj

dansifafirya)

Uutcum Uicaan disebut IDGHOM MLTF"AMAISILAIN, yakni

apabila suatu huruf bertemu huruf sesam anya,yangsama makhroj

dan sifatry4 htrufyang pertama sukun (mati) danhurufyang kedua

berharakah.

Cara membacanya adalah dengan memasukkan (mentasydid-

kan) huruf sukunyang pertamapada hurufberharokat yang kedua.

Dan ditekan serta ditahan tidak lebih dari satu harokat.

32

1.

tri

ILMU TAJWID PRAKTIS

Page 34: JWID - archive.org

o

Contoh:

o2ro., tf.1(berternu ./ ' f1.+L-:tLharus dibaca FALYAKTUBBAINAKI-IM

o

l) befiemu g :

harus dibaca THOLA' ATTAZA,T{WAIIU

o

) bertemu ) : ip;"-q

bertemu i : *^';\yharus dibac aIDZDZAIIAB A

?

)

harus dibaca TASTAIHI';ALAI}il

! u"n *u J , '{K|il' J.

'hu*, dibacaYUDRIKKUM

J u.rt* J 'harus dibacaAlAM AQULLAKA

harus dibaca WAANNTUMMUSLIMUUNA

P bertemu 9 :LLi.rl /o/-

4)9t<bJ,*lz' e'

eryi{'

o/l./ .. o

Vrt

I

:) tertemu d :

harus dibaca MINNAF' IHIMA

33ILMA TAJWID PRAKTIS"

Page 35: JWID - archive.org

Yang terkecuali :

Dari kaidah Idghom Mutaamatsilain ini ada kecualiny4 yakni :

Apabilaada: .

huruf WAU SUKLIN (j ) U.tt"-r, dengan WAU (r- )

huruf YA SUKUN <q lbertemu dengan YA'(g )

Maka membacanya tidak boleh di Idghomkan (dimasukkan)dalam huruf yang kedua, tetapi harus dibaca panjang atau MADsebagaimana mestinnya.

Contoh:

Itrt*u ) , WI'*Wdibaca WAMAA DLOO' UUWAMA

lu".t"*u ) , l:)'1,).4b'*Ldibaca ISHBIRWWASHOOBIRW

9 u"rt *., ) : iW)l';AdibacaAAMANUUWf AMILW

ft b"rt r.,, q :

dibaca FIIYAUMINoy"a",

2. TDGHOM MUTAJAANISAINo ,/.tz/9 o1(o 1

,'il*r,JL*.i.r e\9) Iv..* / \ '/

IDGHOM artinya : memasukkan atau mentasydidkan.

MUTAJAANISAIN artinya : dua huruf yang sejenis.

34 ILMU TAJWID PRAKTIS

Page 36: JWID - archive.org

Hukum bacaan disebut DGHOM MUT,qJA\r{}[SAD{, yakni

apabila ada suatu huruf yang sukun berhadapan dengan hunrfyangberharakat, keduaduanya itu sama maktrojnya tapi lain sifatnya.

Uunrf-hurufyang sama maktrojnya tapi lain sifaihya yaitu, misal-

nya:ol

TA SUKUN (? ) bertemu dengan THO'(Ja )

TA' SUKUN (..) ) bertemu dengan DAL ( ) )

DAL SUKUN ( 3, ) Ue.temu dengan TA' (i) )

DZALSUKLIN ( ) ) bertemu dengan DHO' <-b I l

THO' SUKUN <Llbertemu dengan TA'(42 )

LAMSUKUNf J IbertemrrdenganRO'( J )

Caramernbacanyaalaafraenganmemasukkan*aumengidgfrom-kan huruf pertama pada huruf yang kedua.

Contoh:

L b ,#)Y,*s\y/

harus dibaca IDZMAMMAruITHOOIFATAA\IIo

o)

'11iY;l>clribertemu ) :

harus dibaca ATSQOLADDIt'AWALI AAHA

bertemu r)harus dibaca LAQOTTAABA

harus dibaca IDHDHOLAMW

'/ io.7(r-J[JJ4J

o

ilo

)

35" ILMU TAJWID PRAKTIS

Page 37: JWID - archive.org

-f, .U"rt.,,'z P ,"zo (\>b-4 jt

harus dibaca LA-IMBASATTA

J bertemu

harus dibacaQURROBBII

IDGHOM MUTAQOORIBAINoz ,7/e or4 , ,

,'rtr r\-Q5.\9) IY.''l \ /

IDGHOM artinya : memasukkan atau mentasydidkan.

MUTAQOORIBAIN artinya : dua huruf yang berdekatan.

Hukum bacaan disebut IDGHOM MUTAQOORIBAIN, yakni

apabila ada huruf bersukun bertemu dengan huruf yang brharokatkedua huruf itu berdekatan makhroj dan sifatnya.

Cara membacanya adalah dengan memasukkan atau mentasydid-

kan huruf pertama pada huruf yang kedua.

Huruihurufyang sama makhojnya tapi lain sifaftrya yaitq misal-

nya:o

BA' SUKLIN (V ) bertemu dengan MIM ( I )

TA' SUKI-IN t& I bertemu dengan TSA ((.) )TS.A' SUKtru f&l bertemu dengan DZAL ( : )

o

QOF SUKLIN ( d ) bertemu dengan KAF ( .$ )

;;,j'l'

s

It., '

^kt,

#,8,

{|,rt,

{iltI

l

'1,, .

rl

tnli

r;i,?,i1.{,

!i

3.

36 ILMU TAJWID PRAKTIS

Page 38: JWID - archive.org

ry+oj bertemu ? , Cr{LK'ry" \

-----.-J

' harusdibacalRl(AMMA'ANIA,Ao t^r7o A--(, berternu dr ' sj;ljciJs

harus dibac aI{ADZDZABATSTSAMWDU

Jr*o,,. i : $'r|X"hanrs dibaca YALHADZDZ^AALIKA

bertenru g :

o

ohanrs dibaca NAKHLUKKUM

ILMU TAilTID PRAKTIS 37

Page 39: JWID - archive.org

i,*., BABV

(4/r lvrYang disebut dengan LAM rA'ruF Q$Fl ii I rit

ALIF dan LAM ( J I ) yang selalu berada diaial1"iO":q| ' ,

sehinggaperkataantersebut menjadi M.A'RIFAT ( *.i )./

aI, t J | ) ada yang dibaca terang dan jelas atau diIDHARkan

bila berhadapan dengan huruf-huruf tertentu, adppula AL ( J l )yang bunyinya dihilangkan/tidak diucapkan melainkan di IDGHOM-

kan pada huruf berikutrya.

Hukum LAM TA'RIF ada dua macam yaitu :

1. TDHARQ0MARTYAH GJ-F',)WD\-..

z. TDGHoMSYAMSTYAH ('a*;tl3tr\--,, \ .//

IDHARQOMARIYAH

-";s:wy

IDHAR artinya : menerangkan atau menjelaskan.

QOMARIYAH berasal dari kata QOMAR artinya : bulan.

1.

,dy).

38 ILMU TAJWID PRAKTIS

Page 40: JWID - archive.org

QOMARIYAH berarti : sebangsa bulan.

Hukum bacaarr disebut IDHAR QOMARIYAH, yakni apabllaALIF dan LAM ( , I I I bertermr dengan salatr satuhuruf eOL,IA.,(JRIYAH yang bedumlah empat belas ( I 4), yaitu :

,6 I $ o Lo C) J e a( alif ba', ghoin, haa', jim, kaf,wau, kho', fa',

mim,ha')

Lql'ain, qof, ya',

HUTfQOMARIYAH terkumpul dalam kalimal :'q;;.:O3;!Karena Laam Ta'rief itu diumpamakan bintang, dan huruf itu

diumpamakan bulan. Bintang itu etap terang fcef inafannp *.rf.ip*botemu dalgan bul6n. Oleh sebab itu Cara membacanya hanrs terangataudildharkan.

Jtq.rt*ru I ' ., t)::S

harus dibaca AL-AllIlqir{ItU

JlU.rt"*u q :

harus dibaca AL-BAATHILUI

Jluot*u i :

Lharus dibaca AL-GHOMYYU

t.,llbertemu 7\-

harus dibacaAL-HAQQU

,t+,ql

g;:t

39ILMA TAJWID PRAKTIS

).c

d-)

Page 41: JWID - archive.org

ll bertemu 7ur*"-^^'- c (

harus dibaca AL-JAAHILIINA

Jl u"rt rnu J :

harusdibacaAL-KITAABA

Jtu"rt","" t :

Jluert"*, a:harus dibaca AT -WAARITSUUNA

JXir

'orrr)t

;t;tharus dibaca AL-KHOO SYI' IINA

Jlu"rt"*,, i,harus dibacaAL-FADLLI

, 11 b"rt.-r, ? :\), L ,-,r l';at

harus dibac a N-: ADZAABI

Jlu.rt"*, O , Wl. harus dibacaAL-QIYAAMATI

Jlurt 'ou € ;

harus dibaca AL-Yr\TAAMAA .

JIu.n *u t:harus dibaca AL-MUHSINIINA

Jl *.*u A :

harus dibaca AL-HAAKUMU

40 ILMU TAJWID PRAKTIS

Page 42: JWID - archive.org

) IDGHOM SYAMSIYAHi.t o( 6r(o,

'4-,*-.u+.&C\g)I

IDGHOM artinya : memasukkan atau mentasydidkan.

' SYAMSIYT\H berasal dari kata syarnsun, artinya: matahari.SYAMSIYAH berarti : sebangsa matahari.

Hukum bacaan disebut IDGHOM SYAMSTAH yakni apabilat,ALIF danLAM 1 J I I uertemu denganhuruf-hunrfhijaiyah selainhuruf-huruf QOMARIYAH, yaitu :

( ta', tsa', dal, dzal, ro', za', sin, syin, sho4 dlo4 tho,, dho,, lam,ntn)

Karcna l^aamTa'riefitu diurnparnakan bintang, danhuufitu dium-pamakan matahari. Bintang bila bertemu dengan matahari di sianghari, bintangnya sima, hilang, tidak nampak j elas kelihatan. Olehsebab ituAliflam (Al-nya) tak terbac4 sim4 hilang. Cara memba_canya dengan mengidghomkan/mentasydidkan pada htnufhijaiyah,sehingga alif dan lam ( J I ) tidak teruaca meskipun tulisannya ada.

0 J b b e e j C ) ) ) ) .> .>

Contoh:

t,jlbertemu O :

lr#harus dibaca ATSTSAMAROOTI

4t

4rplharus dibacaATTAWWAABU

JlU"rt.-u O : g

ILMU TATWID PRAKTIS

Page 43: JWID - archive.org

Jlu"rt., ) :

harusdibacaADDUNYAA

Jtu.rt*ru i :

tieilJt

harus dibac a ADZDZtr-L NU

Jlu.rt"*, .1 , t&91

harusdibacaARROHIIMU

Jlu.rtrnu ) : ;f'")tharus dibacaAZZAKA/ A

Jluot.,, ,J i 6p\harusdibacaASSALWAA

J I uot"-u ,f , ;;t6llharus dibaca ASYSYAHAADATA

J I u.rt"ni re : ;)at

rfur

J I U.rt"*" ,)" , i

J)>2

YYIBI

-6.\'"*)

harus dibaca ASHS HOLA\r{TA

harus dibaca ADLDLORROO-A'

Jlu".t*.', b :

harus dibacaATHTHO

42 ILMU TAJWID PRAKTIS

Page 44: JWID - archive.org

\

Jlu"rt.*u b : :,Jplharus dibaca ADHDHOOLIMIINA

J I u.rt -., J, ' 'Oy$t

harus dibaca ALLAA' INUUNA

J I u.,tr*, tJ : Gle\harus dibaca ANNASHOOROO

Sekali lagi perlu diingat, apabiia alif dan lam ( J I ) bertemu

dengan salah satu huruf SYAMSIYAH, misalnyabila bertemu dengan

hurufsHoD': ;*At (ASHSHoLAATA),

J I tetap ada tetapi tidak dibunyikan.

Huruf I adalahhuruf syamsiyah yang harus ditasydidkan. Jadi

harus dibacdASHSHOLA\r{TA, tidak boleh dibacaAL-SHOLAATA.

43ILMU TAJI(ID PRAKTIS

Page 45: JWID - archive.org

BAB VI

TIPIS DAN TDBAL(,i"ieH)t

Huruflam( d )danhurufRo' ( ) )adayangdibacatebal/

TAFKHIM ( #;E ) danadapulayangdibacatipis/TARete

( ,iuj ).'

Sedangkan huruf RO' ada yang boleh keduanya, dibaca tipismaupun dibaca tebal.

LAMDIBACA TEBAL'a*-r{t7'l

'IApabilaada huruf LAM ( i.J ) V*g terdapat dalam perkataan

ALLAH f j.-iJt I dan didatrului oleh humfyang berharokat EAIHAH

13; atau DLOMMAHI : ; frarus dibacatebal atauTAFKHIMya",ni dengan cara mengano^<at semua lidah dan menekannya kelangit-langit atas sambil menekankan suarayang cukup kuat.

perkataan ALLAH dinamakan :

rm

&ft,'?.

,:

1.

LAFADH TALALAH ( iltJ;tba t

Contoh:

' bertemut a\

-- z

A-Ul , iijl;V'fi44 ILMA TAJWID PRAKTIS

Page 46: JWID - archive.org

"W

3 bertemu olt : ilrrri \;harus dibaca HADAANALLAAHU

3bertemu olr ' iijalSllharus dibaca IvLMS YA\r{-ALLAAHU

3.bertemu Jt ' Afi?',/ *J.

harus dibaca ZIINATALLAAHI

-.a,b"rtn* Jf : ilt*Kiharus dibaca DZATIABALLAAHU

harus dibaca WALAU SYAA-ALLAAHU

3 bertemu nltf : af -ii

harus dibacaANNALLAAHA

harus dibaca ROHMAIALLAAHI

.''. brternu nltf ' i.I6-e;,._/

harus dibaca SYAHIDALLAAHU

' bertemu Jt :

\, , .oeJJlt*i

berternu nlr : etfiVharus dibaca WATTAQULT .AAHA

a berternu unt :

^JstJ'iiharus dibaca RO SLIULULLAAHI

45ILMU TAJWID PRAKTIS

Page 47: JWID - archive.org

' b".t"-, nlr , nlt iU;';harus dibaca DZUKIRO SMULLAAHI

a r.rt *u oilt :

l- u.rt r"harus dibaca DZAALIKUMULLAAHU

fril?*ir

t",i.

iil13r;

4ljl : AtJsfIhtrus dibaca ALLA NATULLAAHI

-L urt rn Jl , ,J:t ,{*lharus dibaca ROZAKUMULLAAHU

)

46

A. Apabilaadah$uflAM (J ) yang terdapat dalam perkataan

ALLAH f ilt I dan didahului oleh hurufyang berharokat

KASROH (_).'/'Contoh:

elt.dL dibacaBtAAyAArrLLAAHr/ ,. *:)

$9;, :y dibacaMrNDULrNrLLAAHr

LAM DIBACA TIPISo/i.og

iu,Atit

ILMA TAJWID PRAKTIS

Page 48: JWID - archive.org

-n 3,*i dibacaALHAMDULILLAAHI/,/\4- /

!lL)r)l dibacaARDLILI A,{I{I

\f

}TI.ii dibACAROSULILLAAHI

4lJ dibaca SABIILILLAAFII

o.irri;/./,/

'dtiltv.*J

{tviB. HurufLAMf J ly*gterdapatdalamsemuaperkataan

bahasa Arab selain perkataan JALALAH ( iijl ) harus di -

baca tipis ( g""j )pada semua harokat, baik harokat

fathah; kasroh dhommah atau sukun (mati).

Contoh:

) 9 z 6.9- ),r4"$ dibacaQUL.A'UUDZUJU

ll *, dibacaBISMILLAAHI

dibaca 'INDILLAAHI

dibaca WALYATTAQILLAAHI

dibaca WAJHILLAAHI

TLMU TAJWID PRAKTIS :- 47

Page 49: JWID - archive.org

tlI],,'t/v/

&r&'#,$

w"pic;fat//.

ihCt/

<:-rl*L)t zz

,q,il6

i;6

RO' DIBACATEBAL'a:J;ttL

dibacaFIL'UQODI

dibacaLAKUM DIINUKUM

dibaca LAIUS-ALUNNA

dibacaARSALA'ALAIHIM

dibacaASHSHOOLIHAATI

dibaca WALIYADIIM

dibaca KHOOLIDIINA

dibaca IvIAALUHUU WAMA

dibacaFAQOOLUU

3.

Huruf RO' harus dibaca tebal, yaitu apabila :

A. RO' (, ) berharokat FATHAH ( 3)atau FAIHATAIN1 ' 1dan yang berharokat DLOMMAU 1a; atau

DLOMMATATN ( 3 ).

ILMU TAJWID PRAKTIS48

Page 50: JWID - archive.org

Contoh:oa 0

oL>134

9ttl'fry

1 o.,/tl-J*9)t

t#i,///.}tiSv

YtW

3:fx'Ct'#

dipaca RODLUU BI -AN

dibacaWAMROATUHW

dibacaARO-AITA

dibacaANI{AARON

dibaca NAARONYNI GDZAu{TA

dibacaNAHAARON

dibacaYADZKURLIUNA

dibacaTUHBARULiNA

dibaca YUFATTARU' ANHUM

dibacaGHOFWRLIN

dibaca MUZDAJARLIN

dibacaKHOIRLIN

49

Page 51: JWID - archive.org

o

B. RO' SUKUN( .l )V*gsebelumnyaterdapathurufyangberharokat FATHAH (J-) atau hurufyang berharokat

DLOMMAH (-11.

Contoh:

Yang didahului FATHAH (3) ,

/o

e'rYl,, dibacaFILARDLI

WV dibacaBIARruLIHINNA

t*l .

'ff dibacaMARYAMA

- 9Uf dibacaMARDLooII

Yang didahului DLOMMAH (-L; :

: €';''ti dibacaADZKURKUM

'fri aiua.uwPJLI:NA

W,$,d dibaca LAMINALMURSALIINA

I

dibacaAL-QUR-AANI

dibacaTURIIfUUNA

ILMU TAIWID PRAKTIS50

Page 52: JWID - archive.org

C. RO' SUKLIN ( ]), sedangkanhurufyang sebelumnyaber-harokat KA S ROH (-. ),tetapi kasroh itu bukan asl i dariasal perkataanArab.

Contoh:

l'biy 'dibacalRll'uu

\..- e3y dibacaIRIADLoo

*iy dibacarRHAMNAA

- , l'tl dibacalRMlll2 tJz

ti.$y dibacarRKABUU

D. RO' SLIKLIN 1 ]; OanfrumfsebelumnyaberharokatKAS-ROH (7-) asli, tetapi setelah huruf RO' berupa huruf IS-

TI'LAA' ( LWf) v*g tidak berharokat kasroh.

ISTI' LAA' artinya : meninggi atau berat.

Huruflsti'laa' yaitu hunrfketika diucapkan lidah naik terang-kat ke atas langit-langit mulut.

Huruf-hurufi rya adalah :

bobLeea( Kho', Shod, Dlod, Choin; Tho', Qof, dan Dho' )

Huruf-huruf ISTI'LAA' itu terkumpul dalam suatu kalimat:

b--_br:r-_g

ILMA TAJWID PRAKTIS 51

Page 53: JWID - archive.org

RO'DIBACATIPIS? <i .P,!

I

Contoh:

dibacaQIRSHUN

dibacaQIRDLLrN

dibaca QIRTHOOSUN

dibaca MIRSHOODAN

dibacaFIRQATI-IN

dibaca FAzuIQUN

dibacaDIYAARIHIM

Co-ntph:

6a'ao aLrr,'o

e?,frv9,6v",

(t/-a .

4e'f

4.

RO' ( ))yangharus dibacatipis ( #j ), yaitu:

A. RO' ( J) yangberharokatKASROH (;)dimanapunletaknya pada suatu perkataan, di aY,.di tengah maupun

di allrir perkataan, pada kata ke n^ ( "J1t ) ataupun pada

kata benda ( ,+.rrl ).I

go(,J"l

ef>52 TLMU TAJWID PRAKTIS

Page 54: JWID - archive.org

e#.-!Jlu ,lL)*z )

)W\i3r;,

,;i9'')z

,,iJ I

//otolrr--l .e 4il2 -) .-'

.o /a)9v z')/

dibacaAKHRIJ

dibacaANNUURI

dibaca LANUflmff eNNefUV

dibaca ARINALLADZIINA

dibacaILAIHI MURIIBIN

dibaca'ARIIDLIN

dibaca WANNAHAARI

dibacaRIJAALUN

oB. RO'( ))yangsebelumnyaterdapatrYA' SUKUN (C; )

Contoh:'to7t'1

**t

';t#uru.,t-z',-- ',frYgl;J-,2'

,zl ,(- J-q9 *-*,.1t ,>

ILMU TA.JWID PRAKTIS

dibaca AFAGHOIRO"

dibaca FASHOLATIL' IIRU

dibacaBASHIIRUN

dibacaJAA-ALBASYIIRU

dibaca BIGHOIzu 'AMADIN

53

Page 55: JWID - archive.org

. ( -o<- 'ot,tP dibaca GHOIRUHI-ru

J*'/

t'.\:Jl dibacaArHTHoIRU'r*ttl

- G*u:F dibaoaKHOIRULLILLADZIINA

ot "o2 :

e? dibacaKABIIRUHUM

vo?l-Jd dibaca KABIIRONa

oC. RO' SUKLIN ( J) yang huruf sebelumnya berharokat

KASROH (Z)yangasli, tetapi yang sesudahnya bukan

huruf ISTI'LAA'.

Contoh:

\3,,4'J /

'o'i';:

#';tbi*tA:f."3V

dibacaTUNYNGDIMUM

dibaca FABASYSYIRHUM

dibaca MIRYAIIN

dibacaFIR'AUNA

dibacaWADZAKKRIHUM

dibacaWABI'SALV/IRDU

dibaca WASTAGHFIRHU

54 ILMU TATWID PRAKTIS

Page 56: JWID - archive.org

5.

€'i5 dibacaNAGHFTRLAKUM

i";'t'JLl dibaca ATNYNGDZUKKTRTUMtto,'

GL\.*G dibACAFAGHFIRLILLADZIINA

RO' DIBACA TIPIS ATAU TEBAL'all;,tt

tlax,;t;rgt

Huruf RO' ( ,t ) boleh dibaca tebal atau tipis apabila RO' ituo

SUKI-IN ( J ) sedang hurufsebelumnya ituberharokat KASROH( z) dan huruf sesudahnya berupa huruf ISTI' r A A'.

Contoh:

0r,, dibacaFIReINlr/

,(,U"'t dibaca'IRDLUN

(,

efi dibacaHIRSHUN

(t/b't,

^ dibaca FIRQOTLTN /

j\E'], dibaca erRrHoosr.rN

ILMA TAJWID PRAKTIS 55

Page 57: JWID - archive.org

BAB VII:

LAJVI ST.MUN YANG TERDAPAT PADA0r o'

xnrn KEITIA ( rw.)

\Ada}hukum bacaan LAM SUKLIN (J ) Vang terdapat pada

ilr o.katakeria( . l.,r9:f il)yaitu: ./1. HarusdibacalDHA&jelasdanterangbilasesudahlAMSLIKUNo. I

1 j l fnAK terdapathuruf RO' ( i ) dan LAM ( d )'

iontoh:

Wa*I tozl(- J-r*19

"wi'6

dibacaFAMAYYII'MAL

dibacaFAL;YA'BUDU

dibaca FA-AL-HAMAHAA

dibaca QULNAA

W"'f dibacaLAMYAJ'AL

2. Harus dibacaIDGHOM dan ditasydidkan bilaLAM SUKUNorl

( J ) itu sesudahnya terdapat huruf RO' ( ) ) dan LAM ( d ).

56 ILMU TAJWID PRAKTIS

Page 58: JWID - archive.org

Contoh:

n or)-

- L)i,ls dibacaQURROBBIi/uo t(ot!- f## dibacaQULLAHUM

Disamakan dengan ini yang diidghomkan adalah LAM SUKI,lNor / ol.

dalam kata

"}} O*

"ll .

Contoh:

9z) t

#i J. dibacaBARRoBBUKUM

A Jf dibacaHALLANAA

Kecuali hanya di satu tempat saj4 yaitu :

'rtr, ,j. ,F dibaca KALLA BAr.-RooNA

tidak boleh diidglomkan, tetapi harus IDHAR dan SAKAT.

SAKAT artinya diam sejenak, biar pltus dan pisah suaranya,dengan tanpa berganti nafas.

ILMA TAJWID PRAKTIS 57

Page 59: JWID - archive.org

BAB VIII

. AOLQOLAHo / /o/( ;,.u1, )

QOLQOLAH ('AiJS ) artinya goncanganataupantulan

suara dengan tiba-tiba sehingga terdengar suara membalik atau

terdengar getaran suara.

Huruf-hurufqolqolahadalah: I r. ) e q b O(QOF, THO' , BAA' , JIM dan DAL)

terkumpul dalam kalimat :

./ ) P/-J-* t-b9I

(QOTHBU JADIN)

1.

2.

Qolqolah adaduamacam, yakni :

QOLQOLAHSHUGHRO (

QOLQOLAHKUBRO (

)

)

1. QOLQOLAHSHUGHRO? t i('j7

6y-?AJ_cu

QOLQOLAH artinya : memantul /pantulan.

SHUGHRO artinya ; lebih kecil.

58

? t ?"1 'j'*cS)*,caltlt

ILMU TAJWID PRAKTIS

Page 60: JWID - archive.org

Contoh:.o

,A

o

,A

o

o

Llog

t'D

oqoqo

?o

.o7\-

.o-7\:_

;-

Hukum bacaan disetrut QOLQOLAH SUGHRO yakni apabilasalah satu huruf qolqolah itu berharokat sukun (mati), dan matinya .

itu dari asal kata-kata da.lam BahasaArab.

Cara mer.nbacanya han:s bergerak dan berbunyi seperti mernbalik.

dibaca WAAQBALA

dibaca KHOLAQNAAHUM

dibaca TAQROBWNA

dibaca SYATHROHW

dibacaFAWASATHNA

dibacaYAIHMAU

dibaca KASABTUM

dibaca SHIB'ATALLAAHI

dibaca QIBLATIHIM

dibaca WAJHAKA

dibacaKHOROJTA

dibacaTAJzul

I

,/ c oz

o'r:rr:

t-;*'p1'y

t ,. lo'C:*,J

olor2ff,t(eC*/ '2.

t .(r-/*:Ja\ >/./

J#;i/6/

e"2'?o- o -'QP

ILMA TATWID PRAKTIS 59

Page 61: JWID - archive.org

o)o

)o

)

1 ,.-*LSY re

t"rU

C,V dibacaBISHIDQIHIM

dibaca QODNAROO

dibacaYAD'UU

dibaca BIL BAITIL'ATIIQ

dibaca FAJJI 'AMIIQ

dibaca ZAFIRUWWASYAHIQ

dibaca QOUMI LUUTH

dibaca SYAI-IMMUHIITH

ILMU TATII/ID'PRAKTIS

2. QOLQOLAHKUBRO, rr-', ..f

6F 4l-4re

o,z%)ldjuo./ n(

O , i.A-g 7:-9l-.. 9"W:lM

obJJ r'sz J \..J

ol;J,r,3i

QOLQOLAH artinya : memarttul / pantulan.

KUBRO artinya : lebih besar.

Hukum bacaan disebut QOLQOLAH KUBRO yakni apabilasalah satu huruf qolqolah berhrirokat sukun (mati) karena waqof(berhenti).

Cara membacanya lebih jelas dan lebih berkumandang.

Contoh:

o,e

,e

bL

60

Page 62: JWID - archive.org

bqq

?

e

C

e

)

)

"I'ys j#

",;gAta::,o.-rr*\2;

",3'*;iSy

dibaca FAYA-U SUNGQI-INIIIITI{

dibacaTAQWALQULUUB

dibacaSARI'ULHISAAB

dibaca ISHAAQO YAQUUB.,

dibacaZAUJIMMBAHIIJ

dibaca DZAAIILBIJRUIJJ

dibacaMINGFURWJ

dibacaMAAYURtrD

dibaca WAAADLIIWATSAMULjD

o.-. o

o c)?u?

oxJY-J-

";y$;rq"

r,'2*Al € 95 dibaca w'ARRUKKI' IS suruuD

ILMU TAJWID PRAKTIS 6t

Page 63: JWID - archive.org

BAB IX

HA: DLOMIB GUnnvAn)

H,Af DLOMIR (Kinayah) berbentuk: o (ha').

Hurufha' ini menunjukkan kata ganti narna orang ketiga tunggaljenis laki-laki (dlomir lilmudzakkar lilehoibi).

Bila sebelumnya atau sesudalurya ada hurufhidup, maka di sebut

Ha'Kinayah.

Contoh:

u"l';y dibaca TNNAHUU LAAYUHIBBU

- : iSGVF dibacaQouMIHIIFAQooLA

Semua ha' dlomir ini dibaca panj ang dua ketukan, kecuali :

2//- d;Jti dibaca.FA-ALQIHI.//- o-b'| dibacaYURDLIHI. z zJ-

- a->'ri dibacaARIIHI;2J

Jikaha' dlomir ituterletak sesudah hunrfmati, sedangkan sesudah-

nya hurufhidup, maka ia dibaca pendek. Kecuali firman ALLAH :

r(rzj o.UW P Dalamhalini dibacaduaharokat ; FIIfilMU-

HAANAN

62 ILMA TAJWID PRAKTIS

Page 64: JWID - archive.org

1.

BAB X

HI.JKT.IM BACAAN PATIJANG ATAU MAD( 'J-1 )

Memanjangkan bacaan suara huruf dengan panjang satti ALIFatau dua harokat, dua ALIF atau einpat harokat dan tigaALIF atau

enam harokat, ada bermacam-macam, yakni :

MAD THOBI'II

-5"fil>/ *)

MAD artinya: panjang.

THOPI'il artinya : biasa.

. Hukum bacaan disebut MAD THOBI'Iyakni apabilahtrufyangdipaaj angkan bunyi suaranya berupa :

c

a. . Hurufberharokat dlommah (-) dan sesudahnyaterdapat-

huruf WAU SUKUN ( J ).

b. Huruf berharokat kasroh Q dan sezudahnyaterdapat

' huruf YAA'SUKLIN (g )

c. Hurufberharokat fathah (-)dan sesudahnya terdapat

hurufALIF ( ! ).

Huruf-huruf ! ,$dun I disebuthurufMAD.a-

Cara membacanya harus dipanjangkan satuALIF / dua harokat.

63ILMU TAJWID PRAKTIS

Page 65: JWID - archive.org

Contoh:

a bertemu oq : 'OZt^ffiJ - Jf t-,---- -

harus dibaca YASTAB SYIRUUNA

J-6srtsrnu ) ':harus dibacaANNTAKUUNA

i- bertemu , :

-!s6ernu A:

-bertemu ,'< :/Y

3'f3'oi

'o'iw

ei:ii

U\

/o. \,'al-a

harus dibacaWAYAQDZIFULINA "'

-j- bertemu 'n o ?" tt) : fi'rtharus dibacaUJUUROKUM

a bertemu j :

harus dibaca WAQWLWLAHUM

harus dibaca LAAYUDLII'U

-bertemu ,S , {;$},'pi

harus dibacaAJRUN'ADHIIMUN

harus dibaca SHOODIQIINA

-bertemu ,S , 'j4lqt-rii

harus dibaca ROAITALMUNAAFIQIINA

64 ILMU TATWID PRAKTIS

Page 66: JWID - archive.org

)

-hlemu fg , a-Ul, WU/Y/U.-2u*.

harus dibaca FII SABIILILLAAHI

'bertemu I , gJ6i1,harus dibaca JA ALNAA LAKUM

abertemu I i6/J5harus dibaca FAQODFAAZA

abertemu i : &t';iharus dibaca AMWAALAHUM

'bertemu 1 : '$y;tharus dibacaAMWAALIKUM

'bertemu 1 eLayharus dibaca MAA BISHOOHIBIKUM

) MAD WAJIB MUTTASHILt"t o l-o,nbVrJ

YAD artinya: paqiang.

WAJIB artinya: harus.

MUTTA SHIL artinya : bersambung.

Hulnmbacaandisebut MADWAJIB MUTIASHILyakni pabila

ILMU TAJWID PRAKTIS 65

Page 67: JWID - archive.org

ada MAD THOBI' II bertemu dengan HAMZAH ( g ) berharokathidup di dalam satu kataikalimat.

Cara membacanya waj ib dipanjangkan sarnpai dua setengahALIF atau lima harokat atau dua setengah kali panj ang MAD THOBI'IL

Contoh:

Lffi'^it7 2 zeY;az7z )e [r)

tl/, io .ze\ft-'z(ev

Ot/ot9td>tol''/ety

{g,Arr\

-.2 (

zl :. ol.zewgJ

3.

MAD artinya: panjang.

JAlZafiinya: boleh.

66

;fi4:"

MAD JAIZMUNFASHIL

Jix';Yu

dibaca MINHULi\4rdddd{-U

dibaca SHOFROOOOO-U

dibaca DU'AAAAA-AN

dibaca MAYYASYA,rq,r4,rd{-U

dibacaFABAJ^rrdd{-U

dibaca AHYA Auqrqir{-UN

dibaca SAIMA\rA.rA\rAA-UN

dibaca AAMANAS SUFAHTL !A\r^\A:U

dibaca SYUFL{DA.IqJAAr{-A

dibaca WALAUSYATAJqTM-A

ILMU TATWID PRAKTIS

Page 68: JWID - archive.org

MUNFASHIL artinya : terpisah.

Hukum bacaan disebut MAD JAIZ MtlNFASHILyalcri apabilaMAD THOBI'IIbotradryandenganFIAMZAH ( I ) di lainperkataan.

Cara membacanya lebih baik dipar:$angkan seperti panjangnyaMAD WAJB MUTTASHIL, tetapi juga boleh dipanjangkan sepertipanjang bacaan MAD THOBI'II.

Contoh:

dibaca FI]LAuAJaIJA,r{-ABAD.AN

416aga gnvIAArq,rqr{-I-TNGZILA

dibaca \MAIv[qirdq.rM-UNGZILA

dibacaDMMATAN

w.o9r-

ilt:.{

ftkt-zz !;5ir

;.17

ot'li l'

i;,,Tfr

a'w).!

tr.)

!))

tT.

J.

J9 9-il

lj4-e

4.

f$t JyQ, dibaca BTHAAAAA-rr -A,L HUKKAAMT

MAD L AZIIM MUTSAQQ OL KILMI

MADartinya: panjang.

LAZIManinya: pasti.

MUTSAQQOL artinya : diberatkan.

KILMI berasal dari kata KALIMAH artinya : katalkalimat.

Hukum bacaan disebut MAD LAZM MUTSAQQOL KILM

ILMU TAIWID PRAKTIS 67

Page 69: JWID - archive.org

yakni apabila MAD THOBI'II berhadapan dengan huruf yang ber-

tasydid di dalam satuperkataan

Cara membacannya harus dipanjangkaq lebih dahulu sepanjang

3 alif atau 6 haroka! baru ditasydidkan.

Contoh:

i:']$rV'A,i,fl:tV

dibaca HI-IMUDLDLOOOOOOLLWN

dibaca WALADLDLOOOOOOLLIIN

dibaca ILLADLDLOOOOOOLLUUN(:']:fl:$t

"A|K#te

5.

oxfil n;v ditaca JAAAAA-ATrIlIrHoooooo-MMAru

dibaca FI S S ILMI KAAAAAAFFATAN

MAD L AZIN-{MUKHO FFAF KILMI1.- o.6, . t o .(t o, .1./.4-t,.yjj

e.,-)i*-c|\)

MAD artinya: panjang.

LAZIMartnya: pasti.

MUKHOFFAF artinYa : diringankan.

.KILMI berasal dari kata KALIMAH artinya : katalkalimat'

. Hukum bacaan disebut IvfrAD LAZIM MUKHOFFAF KILMIyakni apabila MAD THOBI',II bertemu dengan hurufyang berharokat

SUKUN tidak di akhir Perkataan

68 ILMU TATWID PRAKTIS

Page 70: JWID - archive.org

6.

Caramernbacanya seperti MAD I-AZM MUTSAQQOL KILMI(dipanjangkan sampai tiga alifatau enam harokat).

Di dalam Al-Qur' an yang menurut hukum ini hanya ada satu

contoh yang ada di dua tempat dal4m surat Yunus fd-f- ) yaitu :

6Vi harusdibacaAL-ArdA\rArMNA

MADLAYYIN

?lr5

MAD artinya: panjang.

LAY\fIN atau LEIN artinya : lunak atau lemas.

Hukum bacaan disebut MAD LAYYIN,yakni apabila ada huruf

M4D, baikyangberupaWAU SUKUN ( ] ) utuuVaa' SUKUNo

( qj;) didahului oleh hurufyang berharokat FATHAH (Ll- Cara membacanya dengan lunak dan lemas.

Contoh:

dibacaBILGHOIBI

dibaca'ALAIHI

dibaca"ALAIKUM

dibacaILAIKA

dibacaYADAII{rM

,-*si,//

o('A)9

{tE,#Lt /o/./L#-+

69ILMU TATWID PRAKTIS

Page 71: JWID - archive.org

dibaca FATAMANNAWULMAUTA

dibacaYAUMA

dibaca QOUMAN

dibacaTAUBATUHUM

MAD'ARIDL LISSUKUN

'of3.rr4c13

MAD artinya: panjang.

'ARIDL artinya : tiba-tiba ada.

LI artinya : karena.

SUKLIN artinya: mati.

Hukum bacaan disebut MAD'ARIDL LISSUKLIN yakni apabild

ada Mad Thobi'i atau Mad Layyin dan sesudaluryaadawaqof(tempat

berhenti).

Cara membacanya ada 3 macaln :

a. Yang lebih utam4 yakni dibaca panjang, sama dengan MADWAJIB MUTASHII, (tiga alif atau enam harokat).

b. Yang pertengahan (sedang), yakni dibaca duaALIF atau

empat harokat (dua kali MAD THOBI'II).

c. Yang pendek. yakni boleh hanya dibaca seperti MADTHOBI'II biasa (dua harokat).

a'$';{:,.jz//t'*

. /o/

^&,\)-l/\,'g

' o t t'(o7

f{*ty

7.

70 ILMU TAJWID PRAKTIS

Page 72: JWID - archive.org

Contoh:

. oqw*2//./,- o ,-rf;AXl3

. oqq e,/- o,(Jl <,

, I Q)'/

- o ulafifi"'alft:#A3t,V*// . /

t7, 9_,O. ! zo Jyiire

oWSrs

"Gflr4:isfitYo f;{a:"ihu*

"'J;,.J;#t"(:3*Ctl"'q3g$

"3 j';K$'1

"4,{di1",l"$itb""tr

8. MAD SHILAH OHo /o/-./o -- I

0 t\-.a3 U-O 'J3

MAD artinya: panjang.

SHILAH artinya : hubungan.

QOSHIROH artinya : pendek.

Hukum bacaan disebut MAD SHILAH QOSHIROH yakni

apabila ada hurufFIAA' DLOMIIR / kata ganti orang (benda) ketigayangberupa ( tu - 0 ) berada sesudahhurufhidup (berharokat)

dan sesudahnya tidak bdrtemu i dihubungkan dengan hurufbersukun

atau huruf bertasydid dan atau huruf alif.

ILMU TATWID PRAKTIS 7l

Page 73: JWID - archive.org

Cara membacanya dipanjangkan sampai satuALIF atau duaharokat atau sepertipanjang Mad Thobi'ii.

Contoh:

dibaca BIHII 'INNDA

dibaca WAROSWLIHII KUNNTUM

dibaca BIYADIHII' UQDATU

dibaca AAYAAIIHII LA' ALLAKUM

dibaca JUNUUDIHII QOOLUU

dibaca LAHUU MULKU

dibacaAJRUHUU:INNDA

dibaca WA ADDADAHW YAHStsU

dibaca WAROHMAI UHtItJ LAKUN-NTUM

dibaca INNAHUU HUWA

CATAIAN:

Apabila sebelum Ha' Dlomir tadi huruf mati (sukun) atau apabiladihubungkan denganhurufyang lain sesudahny4 maka Ha' tadi tidakboleh dipanjangkan.

ILMU TATWID PRAKTIS

/g

J;p a:/ \./'#o'*rl!.?t /oJ-c-eoJ-l. t/-).&ut

iuu,*a$'r

'&tFi

ry1:wr#*'r

'*';Y

72

Page 74: JWID - archive.org

Contoh:

Ha' dlo. rnir yang didalnlui huruf SUKIIN :

o/. atu J.l dibacaYADAIHI

..2-

dibacaWAJHU

dibaca'ALAIHI

MAD artinya: panjang.

SHILAH artinya : hubungan.

). o.G)

o7.A-Jg

43 dibacaFIIHIz-/

e )io'fl dibacaAKHUUHU

Ha' dlomir yang dihubtmgkan dengan huuf lain :

jttii,zao, , ! o- U:r l4-:,e

'rs-Af;3.//

Kecuali satudidalamAl-Qur'an, yaitu: ,

((rzt o.V\i3 4a harus dibacaFIIHII MUHAANAN9

-*rt;

MAD SHILAHTHOWILAH"J, ,t;4L o-bilb'JJ-) ./

: V*ty;L(l) + lA-ra:.Le

'.:3Jt'i

9.

TLMU TAJWID PR,AKTIS, 73

Page 75: JWID - archive.org

THOMLAH artinya : panj ang.

Hukum bacaan disebut MAD SHILAH THOWILAH yakniapabila Mad Shilah Qoshiroh bertemu dengan HAMZAH i g )didahului oleh hurufyang berharokat hidup.

Cara membacanya seperti bacaan MAD JAIZ MUNFASHIL,artinya boleh dipa{angkan sampai dua setengatrAlifatau satuAlifseperti Mad Thobi'ii.

Contoh:/a_ /

ttLL';l7.tl-.ot o

4.tF))U$rpybggJyri

i;,rlyt+t:ivrziviti

Qw:+tiw$)$y*

10.

'#r^:ri:ij

MAD'IWADL

Jb'fi33

MAD artinya: panjang.

'IWI\DL artinya : ganti tanwin

Yakni tanwin tadi diganti dengar lv{ad *auAlifyang melryebabkanbacaan panjang itu.

ffrrl.- U*aan disebut MAD 'IWADLyakni apabila ada EAI:HAIAIN (L) Vat gjanrh pada waqof (pernterhentian), pada akhir

74 ILMU TATWID PRAKTIS

Page 76: JWID - archive.org

-*-W"it't.'r

kalirnat (selainta' martuthoh) atau disebutMAD pengganti TANWNsehingga tanwin tidik berbunyi lagi.

Cara mernbacanya dipanjangkan satu.Alif seperti Mad Thobi'ii.

Contoh:

(:$ t3.tk d ibaca' ADZAABAN ALIIMAA

liltKi aiuacaarua[avMAA

,l o/ / tl or/- t-c.\> t^,19

- -'g'rd',

WY,;J6w'a?l.z - ,/- l:-t.p : -3;(J.

I' lir'r-.*

- 6rkk,/' rro o,a, /- r-Pwlro tll o /

- | iJ-aJE*q*oJ'.2' -/

' Wat\

dibaca' ALIIMAN HAKIIMAA

dibaca DAKKANNDAKKAA

dibaca FIAJRONYJAI\4ILA.A

dibaca KAANAMIIQOOTAA

dibaca SYAI-IN 'ADADAA

dibaca MASRUUROO

dibaca SAB' ANffNG S YIDAADAA

dibacaNAHAATAFJIIROO

dibaca SAMII'AMMBASHIIROO

dibaca ROBBUHUM RO SYADAA

dibaca DZAALIKA SABIILAA

ILMU TAJWID PRAKTIS 75

Page 77: JWID - archive.org

11.. MAD BADAL

J4-.

MAD atinya: paqiang.

BADALartinva: ganti.

Hukum bacaan disebtrt sebagai MAD BADAL yalcni apabila ada

HAIUZAH ( 9 ) bertemudenganMADyangberasal dad HAIvIZAHSUKUN,kenrudianhramzahini diubahdandigantider,rgarAuF ( I ),wAU())atmYAA',(f).

Cam membacanya hanrs dipanjanglran satu alif atau dua harokat

seperti MAD THOBI'II.

Contoh:

tl- l'iijl dibacaUUruu

t- , i'":! I dibaca IITUUNtrv/J -2

lr\- e)l dibacaA.ADAIvIA

\t'- O15J-L dibacaIIMAANu

'l\

l'il dibacaAATUU,

, 'O)1 diuu.awrlYA

. Karenayargsebernmy4hunrfMadyangadadi situtadiasalnya

HafZaU yangjatr{r mati (sukun), kemudian di gartti denganAllF

( I ), wAU ( J ) atau YAA' (€ ).

76 ILMU TATWID PRAKTIS

Page 78: JWID - archive.org

t2l'fu\

":fry i

l.\

lrlt,)tiil

t\l'il.- o1

d9l

asalnya" /

asalnya

asalnya

asalnya

asalnya

asalnya

. t olt'i 3\

a:fi1g.r?/

i;ll'r*L

's?4lirlI

olcjl

Keterangan: s?/ e .,?/a. Hamzahkeduapadakata l';l I a p:ll aigantidenganJ\

hurufMAD yang sesuai yaituhurufAl.lF ( | ), sehinggamenjadi:

t?/lFIl (a'tuu)kemudian

dihnis l"il (aatuu)

t z7/

l)ll (1'j;mu)kemudian

ditulis Crl (aadamu)

b. Hamzah keduapada on^t$j't & G 3laig*,i dengan

' hurufMADyangsesuaiyaituhurufwAu SUKUN ( ) ),sehinsgameniadi :"i,2 ' tl

l'i 31 (u'tuu)kemudian l'i|l (uuruu)

t/lill (aatuu)

g., /

1:ll (aadamu)

ILMU TATWID PRAKTIS

Page 79: JWID - archive.org

t2ditulis l'fu\ (ursuu)

ol 2

Cj\ (u'tiya)kemudian C)\ (uutiya)

q," 'rJfi(uutiya)

c. Hamzatrkeduapadakata ,l:fL " 'O*Ldiganti

dengan hurufMAD yang sesuai yaitu hurufYA/f SLIKUNot

( $ ), sehinggamenjadi :

d:;,sL cl'y,,)

tOV:SI r*,.,ry1

la.

O:FL (i'tuurii) kemudian

diulis , \'o:31 (iituudi)

J o vzJ*2

OW L r(i' maanu) kemudian

ditulis ;tw.L(iimaanuu)

L2. MAD LAZIM HARFI MUKHOFFAT'

i? < : .^^/ o.t) 'l:s,J,A;r j:r

MAD artinya: paqiang.

LAZIMartinya: pasti.

HARFI berasal dari kata HARFUN artinya: huruf.

MUKHOFFAF artinya : diringankan

Hukum bacaandisebut MAD LAZIMMUKHOFFAF yakniapabila adapermulan surat dariAl-Qur'an terdapat salah satu atau

lebihdarihuruf-hurufHAA'( C ),YAA' (€ ),THO' ( b),

ILMA TAT$/ID PRAKTIS78

Page 80: JWID - archive.org

HA'( A )danRo'(J ).

Huruf-huruf ini terhimpun dalam perkataan :

Contoh:

rL-f-

rl;

P

MAD LAZINI{HARFI MUTSA L

'#FCara membacariyaharus dipanjangkan satuAlif atau dua harokat

atau sama dengan MAD THOBI'II.

dibacaHAAMIIM

dibacaYAASIIN

dibaca THOQFLM

dibacaTHOOSIIN

MAD artinya:panjang.

LAZIMartinya: pasti.

HARFI berasal dari kata HARFUN artinya : huruf.

MUTSAQQOL artinYa : diberatkan.

Hukum bacaan disebut MAD LAZ\VIHARFI MUTSAQQOLyakni apabila permulaan surat dari Al-Qur'an terdapat salah satu atau

lebih dari huruf-hurufNqN ( d ), QOF ( Li 1, SHOO ( e ),

'ArN( ? ),srN ( Lr )'LAM( J )'KAF( j ;danMIIrA\-

13.

ILMA TAJWID PRAKTIS 79

Page 81: JWID - archive.org

( I l. Huruf-hurufiniterhimpundalamperkataan :

*.G GI dan sesudah rtaeo,".a"pat suara hurufmati

ylngaiiOgto*t* atauo, vdidkan.

Cara membacanya harus dipanj angkan, yaitu ti ga ALIF atau

enamharokat

ry:

;r- It-f

pl dibacaALrFLAAlM,AAMMmrrrM

- 6flt dibaoaALTFLMSHOOOOOOD

dibaca THOO SUIIIMMIIIIIIM

FJI dibacaALIFLArqrM\rq.,{v{MIIIIIIMROo

MAD LAZIMMUSYABBA'til\3G

MAD artinya: panjang.

LAzlMartinya:pasti.

MU S YABBA' artinya : dikenyangkan.

Hukum bacdan disebut MAD LAZIM MUSYABBA adalahseperti MAD LAZIM IIARFI MUSTAQQOL, hanya saja sesudahMAD terdapat suara huruf mati yang tidak diidghomt<an a:tau ditasy-

14.

80

r'

TI,MU TATWID PRAKTIS

Page 82: JWID - archive.org

Cara membacanya harus dipanjangkan seperti MAD LAZIMHARFI MUTSAQQOL, yaitu tiga alif.

Contoh:

----:-- .a dibacaSHOOOOOOD

!

O dibaca QOOOOOOF

15. MAD TAMKIN,1 ,t-", ,

'-)\-qJ &c

MAD artinya: panjang.

TAMKIN artinya : tempat atau penetapan (tepat).

Hukum bacaan disebut MAD TAMKIN yakni apabila ada Yz\A'o

SUKLIN ( f ) yang didahului dengan YAA'yang bertasydid dan

Cara membu.*yidit patkan dengan tasydid dan Uen fHO-BI'II nya (sepanjang 2 harokat atau I alif).

Contoh:

"#t ryt dibaca wAIDZAAHUYYIITUM

- ffiteq dibacawAKHoorAMANNABryyrrNA

(o I .1t-- t t4*rur dibacaROBBAANIYYIINAv* >.2.J

't$iav dibaca FILUMMI YYIINA

ILMU TAIWID PRAKTIS 81

Page 83: JWID - archive.org

16. MAD F,

--.o)O'P-b

MAD artinya: panjang.

Hukum bacaan disebut MAD FARQ adalah satu MAD yang

di dalamAl-Qur'an hanya terdapat di empat tempat'

Caramembacanyaharus dipanjang!<anunnrkmern$ala1 agtaxa

pertanyaan atau bukan, j adi dipanj angkannya itu supaya jelas batrwa

kalimat itu berbentuk pertanYaan.

Empat(4) tempat itu adalah':

- tempatdisuratAl-An'r-rTUj:.0,,,*rtj .,

W$tJ$+fxtt(AADZAKAROINI HARRO MA AMIL UNT SAYAINI)

- 1 tempatdi suratYuntrsyangberbunyi :

'€J6'll'^XtlJ(QULAALLAAHUADZINALAKUM) .

- ltempatdisuratAn-Namlyangberbunyt: \ -tf;i\ii";;att(AALLAAHU KHOIRUN AMMAA YUSYRIKUUN)

82 ILMU TATWID PRAKTIS

Page 84: JWID - archive.org

q

BAB XI

WAQOF'o/( -h4 )

WAQOF adalah berhenti sej enak atau putus bunyi suara dan

berganti nafas. Tempatnya di aktrir kata.

Cara membunyikan kalimat yang diberhentikan (diwaqofl<an)

adalah sebagaiberikut

L Apabila akhir kata-kata (kalimat) berupa huruf SUKIIN,maka ketika berhenti (waqof) dibaca mati dengan terang

dengan tidak ada perubahan.

Contoh:

+*V:u*V:ib68

3$cP.#Jr:

'f6aui

.A316

.*v€xl.'r3*cLY

,166:4{t$!:;;L,#!i;

o )/1 /fr.4ILMU TAJWID PRAKTIS t3

Page 85: JWID - archive.org

2. Apabilaakhirkata-kata(kalimat) ituhunrfyang berharokat

FATHAH 131, XaSnOH (;;-) atau TaSROTAIN ('danDLOMMAI'-) aIauDLOMMAIAIN (L),mern-bacanyaharus dis, "rnkan lebih dahulu kemudrarr dibacamati dengan terang menurut bacaan masing-masing.

Contoh:

+stiy'1,;;1iy

6w

dibaca

dibaca

dibaca

dibaca

#\::,+. lt;fiu)fU-y;K dibaca Jfv

+stiyt-;r;(;t

;?ra

e'rb-t:J;5.i

jF:tqtk5.;

jfiirL;;lu&

-6tojtU- //

Pt&

ils\Sii1,tS

dibaca

dibaca

dibaca

dibaca

dibaca

W'$ dibaca '+.fi'e

- Srt!stYd,;'>i dibaca ort1slY.!,;'>i

84 ILMA TAJWID PRAKTIS

Page 86: JWID - archive.org

'li3tk' o]'tn-"n' '?FE.Hrg

3. Apabilaakhir$ta-kata (kalimat) ituberupaTA' MARB-[J-

THOH( a, L ),makaketikaberhentidibacadengan

membunyikan menjadi Hlt' SUKLIN ( 0 ,4- ).

Cgntoh:

iry$t'* dibaca Z:-u9S:'&

d:,i,t:;' o,1',i ?.?FT'F-rr;rrl,

dibaca

dibaca

dibaca

';,i.r${tru'aHst'#t*

a^7LAt,'z/Y/

a#AYeu:ii

f,iat$;'r:jdr13ll

i*!4uz;;tev

dibaca

dibaca

dibaca

dibaca

dibaca

dibaca

dibaca

dibaca

85

'';fl'A\{t:trS,lt'4tn

at6At4i:SAv,.lu),si

di avf'r'ri*JG

I

elxly'3iarf.nW

ILMU TAJWID PRAKTIS

Page 87: JWID - archive.org

4su,pt&,'iitilrI /'*

1,2(ta-* dibacal-.2 J I a,/

us6^!6gI;iqt24;*9t-)

o 17,2/4lJl>

{i5 dibacao/ o,AJ.?

o/.r2..1oA---bl\4-;,-9

'.2 Jl a,t'

'dJ,:J.;'^16

o1'-qt24;*9!*D

dibaca

4. Apabila akhirkata-kata ftalimaQ itu berupahurufyang di-dahului dengan hunrf mati, maka dibaca dengan mematikandua huruf dengan suara per dek, atau dibunyikan sepenuhnya

tetapi hurufyang terakhir dibaca setengah suara.

Contoh:

dibaca

dibaca BISHSHOBR(Ro' dibaca setengah suara)

dibaca MAII{LA'ILFAJR(Ro' dibaca setengah suara)

dibaca LAILATILQODR(Ro' dibaca setengah suara)

dibaca IDZAAYASR' (Ro' dibaca setengah suara)

dibaca DZAATISHSHOD'('Ain dibaca setengah suara)

dibaca KALQOSHR(Ro' dibaca setengah suara)

dibaca WAL\I/ATR(Ro' dibaca setengah suara)

^r$t)'"

r'Aaf,

frv86 ILMA TAJWID PRAKTIS

Page 88: JWID - archive.org

L^AIf,

e"b dibaca

dibacaBILHAZL. (Lamdibacasetengahsuara)

dibaca ADZDZIKR(Ro' dibaca setengah suara)

dibaca BILQISTH(Tho' dibaca setengah suara)

,7;]ti dibaca

'r#Y dibaca

,'t^<;il dibu.u

tJJ 3 dibaca*)*

1(i dibacaI I -. .u,/

)O

""-;lAe dibacaY*.* l' /

o.o IJ-l .l-)-

v(iu ->'

:Pu'*,ILMU TAJWID PRAKTIS

)'rd\

/./>

5. Apabilaakhirkata-kataftalimat) itubaupahurufyangdi-dahului dengan MAD atau MAD LAYYIN (sebelum hurufakhirterdapat 3 hurufhijaiyahAlifl Ya' sukun dan Wau su-

kun), maka dibaca dengan mematikan hurufyang terakhir

itu dengan memanjangkan madnya 2 harokat atau 4 harokat

atau 6 harokat seperti MAD'ARIDL LISSUKUN.

Contoh:

-oFb,-riev

ool.t /'J9L.,

'87

Page 89: JWID - archive.org

';t:'t; dibaca 'o:'l:lloo- \'-OJ-A

o$e/

sFs'r#j

'rri.A,e?.o\.,.UJil.q,rJ-

? - t4.1.OJ4i.Lr-

dibaca

dibaca

dibaca

dibaca

dibaca

dibaca

dibaca

dibacaTAWWAABAA

dibacaQOLIILAA

dibacaJAN{'A!A

dibaca SHO'UUDAA

6. Apabilaaktrirkalirnat itu hr:nrfyangbertramkat FAIIIAIAIN;FAIHAH TEGAK; EAIHAH bertemuAlif, maka dibacadengan membunyikan meqi adi fathah yang dipanj angkan 2harokat dan berubatr menjadi MAD' IWADL.

Contoh:

C:f

w4ta>(t'#

ILMA TAJWID PRAKTIS88

Page 90: JWID - archive.org

lfu'r'*

wqwwitlJ't|tiwk6f,l\ o.6o.

*-d. \ o lzef)

\z

i.Ys

^;;J;titu".

Contoh:o o7- €il

./_ :\,i _VJa/

dibacaMASRWROO

dibaca Wz\MAA BANIAu{Iq,A

dibacaAISQOOLAHAA

dibacaJALL|A}IAA

dibacaASYQOOHAA

. dibacaMANNDASSAAHAA

dibacaADZDZIKROO

dibacaMAYYAKHSYA^A.

dibacaWAMUUSAA

dibaca WA-ABQOO

dibacaIDZAAYAGHSYAA

7 . ApabilaakhirkalimatituadalahWausukundidahuluiharokatdlommafu atauYa' sukun didahului harokat kasroh. Dibacapanjang 2 harokat atau I alif.

at old'61

o-t// Ir lt.*Jl/-/

ILMA TAJWID PRAKTIS 89

Page 91: JWID - archive.org

$Q.o 6'*

€tK2.to-nd

Q., /

t*.\*1". \'*fitr

- Yr'-&6,rr_, _.tt

LAMAL.QUR'AN

Berhenti pada akhir ayat.

Contoh:

'9,pfifui6WAQOF LAZIM: Harus berhenti.

Contoh: 't;1:tG,*i9*'&+r."vWAQOF MUTLAK : Lebih baik'berhenti'

WAQOF J AV :Boleh berhenti boleh terus.

Contoh:

'rIaTJWri

90 ILMT| TATWID PRAKTIS

Page 92: JWID - archive.org

NoTanda

WaqofKeterangan

5.

6.

7.

8.

9.

)

d,

aaaa _ aa

_f

v

WAQOF MUJAWV/AZ : Boleh berhenti, tapi lebihbaik disambung dengan kata berikutrya.Contoh:

'rilrsrtrJtffitJ"$,!4iWAQOF MUROKHKHOSH : Diberi kebebasan

berhenti pada kata yang terdapat tanda tersebutkarena darurag yang disebabkan oleh panjangnyaayat atau kehabisan nafas.

Contoh: , .&15..{r:rqv

WAQOF AULA/ WAQOF MUSTAHAB : Se-baiknyaberhenti, tetapitidaklah salatrbiladisanrbungdengan kata berikutrya.Contoh:

(t"t,f,g S,pU;L e Oqfi '* t\5,.;$flui-Jir$j,u."J / /

LAAWAQFA FIIHI / WASHOL : Larangan ber-henti, kecuali j ika di bawahnya terdapat tanda awalayat yang menrbolehkanwaqofsecaramuthlaq dankecuali pada akhir ayatContoh:

WAQOF MU'ANAQOH : Boleh berhenti padasalalr satu k atayangada tanda tersebut.

'#t;u;c

ILMU TATWID PRAKTIS 91

Page 93: JWID - archive.org

NoTanda

WaqofKeterangan

11.

10.

12.

13.

t

4

L

'' t#i5"aKi)tJyfed"u,qilre'ALAIHILV/AQFU : Dikatakan di sinibolehberhenti.

Contoh:jl - lo' Ga; r7'r$t cti t{ dt git i

,A:JLC'fJtliWAQOF MUSTAHAB\MASL{H /ALWASHLUAULA : Disambung lebih utamaContoh:

t^iiS#ti#'Jt&(.WU"*3,iltEi

AL-WAQFUAULA : Berhenti lebih utami.Contoh:

'ty,6wqf,iTi'WAQOF SA' I yaitu : tempaGtempat yang menun-jukkan waqofNabi, WAQOF GF"IUFRON danWAQOF MUNZAL (waqof Jibril).Contoh:

;,6;1; ill'^t-F:yvpW(q t : .rrr^eJD

" to-JJ6'^; S3

92 ILMU TAIWID PMKTIS

Page 94: JWID - archive.org

No Tanda

WaqofKeterangan

t4.

15.

16.

J

g-7

$,(.r)

Tandawaqofyangmeru1fu}dsanberhenti lebihbaik(Suatuundaurtuk menerangkan hukum waqofrryra

dan diisi sesuai dengan tanda waqof sebelumnya).

RUKU' : Isyarat batas tadarusan dan akhir ayat(tanda pembagian berherrti setiap hari untuk omngyang ingin menghafalAl-Qur'an dalamjangka dua

tahun).

Contoh:

6*r^",Ffi'SAKTAH : Thnda berhenti sejenak tanpa menge-luarkan naf,as (tidak bernafas)Contoh:

t i," " u$FbW;.Jlt3.$6'oi,:"$\|-q';gt'^ti

ILMA TATWID PRAKTIS 93

Page 95: JWID - archive.org

AH

usaiSAKTAH / SAKAT iatah diam sejenak sambil inenahan nafas

(tidak menarik dan mengeluarkan nafas), tetapi bukan waqof.

Saktah dalamAl-Qur'an ada 4 tempat yang hanrs dibaca sakat,

yaitu:

l. SuratAL-KAHFIayat 1 :

2. SuTatYASIN ayat 52;

3. SuraIAL-QIYAMAH ayat 27 :

4. SuraIAL-MUTHOFFIFIN ayat 14 :

t#fr,c<o

(i'6$f*b,z!

o"ti i&i'ct1'g.K

NAQOL artinya : memindahkan.

Yakni memindatrkan harokat kamoh dari huruf Hamzah ke hmfIlm.

Seperti bacaan yang terdapat pada Q.S Al-Hujurat : I 1;

- f-,jt #, dibaca 'e.#,ILMU TAIWID PRAKTIS94

Page 96: JWID - archive.org

TASHIL artinya : memudahkan/meringankan.

Yakni memudahkan/meringankan bunyi hamzah yang berurutan.

Dibaca separuh antara hamzah dan aliftanpa mad.

Seperti bacaan yang terdapat pada Q.S Fussilat : 44 ;-

1r;-21; dibaca 3";itea

IMALAH artinya : memiringkan/mencondongkan.

Yakni merniringkan/mencondongkan suar4 bturyi harokat fathatr

pada posisi kasroh.

Seperti bacaan yang terdapat pada Q.S Hud : 41 ;

w't'wrs$*,dibaca BISMILLAAHI MAIREEHAA WAMURSA\r{IIM

SYI\,IAAM artinya : mengumpulkan/memancungkan.

Cara membacanya dengarl mempergunakan mulut yang dimo-nyongkan.

95ILMU TATWID PRAKTIS

Page 97: JWID - archive.org

Seperti bacaan yang terdapat pada Q.S Yusuf : l1 ;

lili\, dibaca kli\(LAA'I^*MANNAA) (LAATA'MANI.INNAA)

'IWI\DL artinya : pengganti.

WASHOL artinya : mEnyambung/terus.

Nu:'Iwadl dauNurWastrol ialahhuufntmkecil sebagai per, gganti

tanwin an, iil, unyangberhadapan.dengan alif lam (AL) dan atauberhadapan denganharnuhwashol padakatakerja. an, iq un dibaca

a i, upendekkemudiandiambahl<annunkecil (Nun'Iwadl) bertrarokat

kasroh i (ni).

Contoh:

'fuilt"rai-iJo J-

- l^'tr'rto*

alto(?;< 3i5t o ,',5l)- z 'o JJ

-l- 61Affi"oi

L.-iSJ)tu3$)l)* /. oJ-./

dibaca .'*jy,Fdibaca ti");'>to #

a',dibaca Gl\"Wdibaca 'lit*l*dibaca ei^6y$dibaca ;lylg

96

'IWADLatau NUNWASHOLWMo'i /t ',o'i

NUN

ILMU TATWID PRAKTIS

Page 98: JWID - archive.org

SIIIFIR MUSTADIR,;#WSHIFIR artinya : kosong bacaannya

MUSTADIR artinya : melingkar bundar.

Yakni apabiia ada tanda kosong melingkar bundar (o) di atas

huruf alif, maka kosong bacaannya tetapi tulisannyatetap ada. Dibaca pendek baik ketika Washol (terus) maupun Waqof (berhenti).

Contoh:

- V*LE dibaca e,lfr- "fif\

dibaca o4\Vrrr{'Ft dibaca

'rt14". v3 ,l{e'itW dibaca 'il$o

'wdibaca

SHIFIR MUSTATIIIL

SHIFIR artinya : kosong bacaannya.

MUSTAI{L artinya : melingkar lonjong.

ILMU TAIWID PRAKTIS 97

Page 99: JWID - archive.org

Yakni apabila ada tanda melingkar lonj ong ( o) di atas hurufaHqberarti kosong, bacaannya pendek ketikaWashol (terus) dan dibacapanj ang 2 harokat / I alif ketika Waqof @erhenti).

Contoh:

O/- V;)fr dibacajikawashol:/ jikawaqof :

Qt1U I dibacajikaWashol:

'v';kl aitu*il,--::,

';)frv;)fr

cl.//

UI

it'il;tt'rUtjika Waqof :

SUJUDTILAWAH

;ii\ili;HSUJUD artinya : kepatuhan toJalitas.

TILAWAH artinya : bacaan.

Sujud Tilawah ialah sujud yang dilakukan karena mendengaratau memb aca ay at- ay at saj adah.

Ketika Sujud Tilawah seyogyanya:

- Suci dari hadaskepildanbesar- Menutupaurat- Menghadap kiblat

ILMA TAIWID PRAKTIS98

Page 100: JWID - archive.org

Bacaan Do' a ketika Sujud Tilawah :

L.#j'^KrtLff)'$e(W$'^hyjc$+;'#i{:n

Artinya:

" Telah kuhadopkaniiwa dan ragaht Kepada Dzot yang telah

menc ipt alrannya, memb entulorya (s e demikian rupa) dan t elah

membulalwn pendengaran dan pengelihatannya dengan segala

relra daya dan lwrsanya. Maka Maha BerkahAllah SWT. sebaik-

bailotya Dza! Pencipta'!.

Hadits texltang Sujud Tilawatr :

Artinya:

" Abdullahramengatakanbohwa Nabi saw. membaca suratAnNajm di Mekah, lalu beliau sujud dan orang banyakpun sujud

pula mengihtti sujud beliau kecuali seorang orang tua. Dia hanya

mengamb,il segenggam pasir/tartah, kemudian'menganglat lce

dahinya sambil berlrata "ni sudah culatp bagiht". Taklalna lcc-

mudian ordng tua itu mati terbunuh dalgm lcelcafiran ".

'v:se$*tr

Wii #Wi.A ? € i$f)K'J6'#4 | q

W'$da*-r,{t1r'6

ILMA TATWID PRAKTIS 99

Page 101: JWID - archive.org

ry't"il;i'^riYT'Gi5'r;*6';,i;.At/o/

Artinya:

" Dori lbnu (Jmar ra katanya, ketika Nabi saw membacakan

lurat yang mengandung ayat Sajadah di hodapan kami, beliaulangsung sujud don'kamipun sujud pura sehiigga ada sahabatyang tidak mendapat tempot untuk sujud ,,.

Di dalamAl-Qur'anayat-ayatSajadahada l5 tempat, yaitu :

Kalimat

: -rpYl

\0:,rcrJt

t 1- 0. :

"fxJl\. V-\.1 :eL-,Yt

0A: f-.r

1 .: cr[i,.cJt

.l t t c t o.)V')-*...1'A*

@r6vv..'#"*i...'ti;-Ai

u t,u t ,1!W)u;ftrrr ...

6ti'*i ,b(,Yt

oj't;X"...t+G$irt

;l:i"6 .:,,'r;s_'oJ)

V

A

l-

Y

\"

t

0

100 ILII4U TAJWtrD PRAKTIS

Page 102: JWID - archive.org

Ayat/Surat Kalimat rlc

Y0-Y1 :;!^;JI

\0.:6-t**Jl

\t:6W-lA:o.r**jlr--

O1-1Y :^All

Y\: r.lti:;Yl

\V- \t : .rIJl

fi;$sr'4@$'i

dh3v

...: ,.zJt;,tL)/J- /

a..,ifiJS*ik@

(:'r:SX"$,..*-lbi

6';rp' t*Vk6...#)@4:r;'. U'l "1iYt

6+#ti1i.:ry...'d#

t\.

\\

\Y

\r

\t

\0

ILMU TAJWID PRAKTIS 101

Page 103: JWID - archive.org

BAB XII

MAKHORIJUL HUKUF

( q.r,Ftt)e )

MAKHORIJUL HURUF artinya tempat atau letak dari mana

huruf-huruf itu dikeluarkan

Megurutpara ahliny4 tempat kehramya hurufyang pokok ada

Iimayaitu,*

1. ai-reuru < O';i > ;r.Artinya : Dalam (Lubang tenggorokan dan mulut)

Huruf-hurufnya;ALIF( I ),WAU(J )danyaa'(g ).

2. AL-HALQU ( dgi )

Artinya: Tenggorokan.

Huruf-hurufnya: HAA' (- ),KHO' (t ),'AIN ( F ),'

-':- - \\- /' '\- " ' \-GHOIN (7 ),HA'( A)danHAMZNI(s).,\-

3. ALLTsAANu r it i"iJl I./Artinya: Lidah.

Huruf-hurufirya:'lzr-(r-l ), TSA'(.) ), JNI ( e ), DAL

( )),DZAL1!;, RO,',1 )),ZA;(j,), Svnq (sP,), sHoD

( tf ),DLOD ( u" ), THO', (b),DHO' (b),QOF-

.(d ), KAF( J ),LAM( J I,NUN ( d ),YAA' ( g; ).

t02 ILMU TAIWID PRAKTIS

Page 104: JWID - archive.org

4, A'YSYAFATAAN tus|Jhl >

ArtinYa :Duabibir'

Ur*f-n r*frrva : BA' (./ ), FA'(ei )' IvIIM ( | ) dan

wAu(J).

L'#t>AL-KHOISygM( 1z -futinya :Dalamhidung.

tNLrN J e 231 (;-tll

Lubang anaramulut dan teirggorolan adalatrtempat keltrar huruf

mad(hnrufpanjang); .- i (aa).

-SLo,- 3l (rnr)

Keluamya dari : tenggorokan sebelah bawatr, atas dada ;

- ^

(ha')

- 9 Cartzatl)

Keluamyadari:tengatr-tengahtenggorokan; :

- C Gaa')

- ? ('ain)\-

ILMA TETIUD PRAKTIS

5.

(? - 1) t1- 1)

1).

2).

3).

Page 105: JWID - archive.org

4). Keluamya dari : pangkal tenggorokan sebelah atas i

- ; (kho')(_ \--_- /

- ? (ghoin)\_,

5). . Keluamya dari : pangtial lidah dengan langit-langit yang lurus diatasnya;

- O (qoO

6). Keluamyadari : pangkal lidahdengan langit-langityang lurusdiatasnya ag+ keluar sedikit dari makhroj (qoD ;

- -{ Gaf)

7). Keluarnya dari : litlah bagian tengah dengan langit-langit yang' di atasnya;

e (iim)

t.Lf (sytn)

LS Oaa')

8). Keluarnya dari : antara salah satu tepi lidfi sebelah kanan atau

kiri dan geraham sebelahatas ;

A (dloO

9). Kehramyadari : lidatr bagian dedan setelahmaktroj dlod dengangusi yang atas ;

J rlam)

ILMU TATWID PRAKTIS104

Page 106: JWID - archive.org

l0). Keluamya dari : ujung lidah agak ke dalam sedikit ;

- ) (ro')

- d (mnr)

Ro' lebih ke dalam dari pada nun, sedangkan ro' dan nun lebihkeluardaripadalam.

I 1). Keluarnya dari : antara ujung lidatr dengan pangkal kedua grgimukasebelahatas ;

- l) (ta')

- ) (dal)I- b (tho')

I 2). Keluamya dari : antara ujung lidah dan ujung glgi sebehrr atasbagianbawatr;

- ) @a')

' 'J

(srn)

- n (shod)

l3). Keluamya dari : antara ujung lidah dan buatr gigi yang atas ;-. l) (tsa')

- ) (dzarl)

- ,)" (dlod)

l4). Keluamya dari : bagian tengah dari bibir bawatr dengan ujungdua buah gigi depan yang sebelah atas ;

- i (fa')

ILMA MIWID PMKTIS r05

Page 107: JWID - archive.org

l.

I 5 ). Keluamya dari : diantara drr,a belah bibir dan sedikit dircnggangkan

bagi"wau"( J ),sedangbagi "mim danba"' ( I & r-r. )bibimyadirapatkan'

1 6). Pangkal hidung adalah tempat keluar GHUNNAH (dengung)'

AT - SIFAT HURU

ffiii 1er-Harrasq.

Menurut bahasa berarti samar atau tidll t..*g,Ivlaksudnya ialah hurufapabila diucapkan atau dimatikanberdesis

(nafas terlepas).

Contoh:

5.- i - q - e ;harusdibacafa-fi-tu-baf

Huruf-hurufHamas ada 10, yang dirumuskan dalam kalimat :

o ? .. q o ( t(.($\-"' A*''4j>a9l)'

(FAHATSTSAHUU S YAKHSHUN S AKAT)

'Hi, (AL-JAHRU)

Menurut bahasaberarti tampak atau terang.

Maksudnya ialah huruf apabila diucapkan atau dimatikan tidak

mengeluarkan desis (nafas tertahan).

ILMU TA.TWID PRAKTIS

2.

106

Page 108: JWID - archive.org

_r_.rjsrE:il%

Contoh:

o/t/r..-.J - a - t) - t) ;harusdibacaba-bi-bu-bab

Huruf-hurufirya adalah semua huruf selain huruf-hurufHamas.

3. l-i*^lr (AsY-sYTDDAH)/

Menurut bahasa berarti kuat.

Ivlaksudnya ialatr hurufapabila diucapkan atau dimatikan suaanya

tertahan atau berhenti.

Contoh:

-oa

g .z

ej -e-c"-c ; harus dibaca ja-j i-ju-baj

lluruf-hurufrrya ada 8, dirumuskair dalam.kalimat :

A3.6't'l(AJID QOTHIN BAKAT)

t4. ;rfll (ARRtrHlvAn'

Menurut bahasa berarti kendor.

N,hlcrdnlaialahhurufapabiladiucapkanataudimatikan suararqaterlepas atau masih berjalan beserta huruf itu.

Contoh:

p _ ? _ f _ ? ;han:sdibacaghoghi_ghu_bagh

Hurf-hurufirya ialah semua hunrfselain hunrf-hr:nrfsyiddah danhuruf-huruf liawassuth.

ILMU TATWID PRAKTIS 10x

Page 109: JWID - archive.org

s. A"'il tirrawassurH)Menurut bahasa berarti tengah-tengah.

Maksudnya ialah hunrfapabila diucapkan atau dimatikan suaftulyaantara yang tertahan dan terlepas. Yakni antara Syiddah & Rikhwah.

' a,

; harus dibaca na-ni-nu-ban

*1,*rr**HilkarimatfU.

(LIN'UMAR)

;i\U*[ (ar-nu'LAA')//Menurut bahasa berarti naik atau terangkat.

Maksudnya ialahketika mengucapkan huruf, lidatrterangkatatau

Hwuf-huru fr:rya ada7, yatgdirumuskan dalam kalimat :

P,*r?1 i te.#f(KHUSHSHO DLOGHTHI.N QIDH)

Tiap-tiap huruf ISTI' LAA' selal u disertai dengan suara tebal,1a( e:TAFKHIM).

). .t a

JUIX)l (AL-IsrIFAAL)

Menurut bahasa berarti turun atau ke bawah.

Maksudnya : hurufketika diucapkan, lidah ttrun ke dasar mulut.

ILMA TATWID PRAKTIS

Contoh:

o/ .1 /:p rJ-d-r,J\-/' /

6.

7.

108

Page 110: JWID - archive.org

9.

Huruf-h,nrfrrya adalatr semua h,ruf selain huruf-huruflsti,la,.Tiap-tiap h,rufISTIEAAL selalu disertai derrgan suara tipis( ,#.Y = TARQIIQ ).

---r--

SqLtt (er,rurnAAoMenurut bahasa berarti melekat.

Maksudnya ialatr lidah melekat pada langit-rangit murut ketikahuruf.

Huruf-hurufirya ada 4, yaitu :

bbrre(SHOD), (DIOD), (THO') dan (DHO,)

C$!t (AL-INFITAAHU)

Menurut bahasa berarti terbuka,

Maksrdnlraialah lidatr merenggang dari langit-langit m,lutketikamengucapkanhuruf

Huruf-h,rufnya adalatr semua ht*uf selain huruf-huruflthbaaq.

!.zo 6

dYill (AL-TDZLAAe)/Menurut batrasa berarti ujung.

Maksudnya ialah huruf-hurufyang keluar dari ujung ridatr atauujung bibir, karena itu cepat terucapkan.Htruf-hurufadalah: .

j,r,.

(FIRRO MIN LUBBIN)

10.

ILMU TAIWID PRAKTIS 109

Page 111: JWID - archive.org

12.

rr. r>K..b]ftl 1aP-rsnuaer)/Menurut bahasa berarti menahan alau diam.

Maksudnya ialah lawan daripada sifat idzlaaq. Yaitu huruf-hrruf

yang tidak bertempat di ujung lidah atau ujung bibir.

Huruf-huruf ini agak lemah atau kurang cepa! ketika terucapkan

dibanding dengan huruf-huruf ]dzlaaq

' Adapun huruf-hurufirya adalah selain huruf Idzlaaq.

'ara (ASH-sHoFIIR)

Menurut bahasa berarti siul atau seruit.

Yaitu huruf-hurufyang mempunyai suara seruit bagaikan siul

burung atau belalang.

I',-f 'l(ZN),(SIN) dan(SHOD)

t,/,/o/?. , ".a]i]lj I (nt--QoLQoLAH)

Menurut bahasa berarti goncang.

Yaitu hunrfapabila diucapkan terjadi goncanganpada makhrojnya

sehingga terdengar pantulan suara kuat.

Huruf-hurufiryaadalah:/ J P/-*+

(QOTHBU JADIN)

(ALLirNu)

r10

13.

14. lirMenurut bahasa berarti lunak.

ILMU TAJWID PRAKTIS

Page 112: JWID - archive.org

Yaitu sifat dari padahuruf WAU ( J ) dan yA ( gi ) yang matidan jatuh setelah fathatr.

Contoh:

/ot: ,l ;harusdibacaAU

ei ;harusdibacaAl

J. o,ls. OV.p\_l (ar-nqurRooF)

Menurutbahasaberarticondong. :

Artinya ialah condong hurufdari makhrojnya sendiri kepadamakluoj lain.

Yaitu sifatnya huruf : LAM (J ) dan RO,( , )tLAM ( J ) condong ke luar atau ke uj ung lidah.

RO' ( -, ) condongkedalamsertasedikitkearahlam.

l&lt rr- *rMenurut bahasa berarti mengulang-ulang.

f!$ydnfa ialah ujung lidah tergetar ketika mengucapkan htrufRo,( -l ).Akan

!9t+i yang dimaksud.ialahjika mengucapkan ro, supayaujung lidahnya tidak terlaluU*yuL bergetar.

r'16,&^i.,uJt (ATTAFASYSYT)

Menurut bahasa berarti meluas atau tersebar.Iv{aksrdryaialahmeratanyaangin dalam m,rutketikamengucafl<an

16.

17.

ILMU TAJWID PRAKTIS 111

Page 113: JWID - archive.org

huruf SYIN ( j ) UioSS" bersambung dengan makhroi DHO(-b )'

r8. alf*Sl (eursurnool,Aru)//Menurut bahasa berarti memaniang'

Yakni memaniangkan suara DLOD ( de fari permulaantepi

lidah sehingga peighabisan lirlah (beFambung dengan makhroi

tan).

ts. taAi

(o,.-cuux*eru),i

Menurut bahasa berarti mendengung'

Yaitu suatu dengungyary enak dalam hidunq ITg tttt'-tT rldam

huruf, baik hidup maupun mati yang idhar, ikhfa, atau idgho-.

Ghunnah arlalah sifat yang tetap bagi kedua huruf ini'

Hanya saia walrtu tasydirl Ltn kuat dari pada waktu sukun,

sedangkan wiktu sulcun lebih luat dari pada rraktu hidup.

ILMUTAIWID PMKTISrt2