João 1:1 1 João 1:4

JoãoInin kagta awahkiska gapit amekene João. Ig pa-

hapwi gaytakkis Kiyapwiye Jesus giwatnipwi. Pitatye igipuhtyakeputne. Ignewa ku pariye Kiyapwiye Jesus pibatekte gikak ariw madikte giwatnipwi.

Inin gikagtan akki wotwiy ku samah Kiyapwiye Jesusgiwewni ay amadga inin. In akkiwotwiy ku pariye ig awnaku pariye ig keh.

In akki wotwiy ku ig Kiyapwiye Jesus igyerwa Uhokrigikamkayh, ignewa keh wixwiy aymuhwa gimun Uhokriadahan apananekwa.

Jesus Ignewa UhokriMt 1.23; Jo 10.30, 20.28; Át 10.36; Rom 9.5; 2 Kor 4.4; Fil 2.6; Kol

2.9; Titu 2.13; Eb 1.2; 1 Jo 5.20; Apok 1.171Minikwak apit hawkri humaw, ner ku pariye “Uhokri

giwn” ayipa ig ay kuwis. Ig kanumka “Uhokri giwn”mmanawa ignewa ekkene wotwiy Uhokri ku samah gi-hiyakemni. Ig ay gikak Uhokri. Ig igyerwa Uhokri.

2 Hennewatbaki ig ayipa ay gikak Uhokri ay minikwakapit hawkri humaw.

3 Madikte ariknebdi ay amadga hawkri in humaw gi-wntak Uhokri. Waké ka ignema, yuma ariknawnamahumawkam ay amadga hawkrikam.

Jesus Uguhekeputne UhiyakemniwiyJo 3.19, 8.12, 12.35; Ef 5.8; Rom 13.12; 1 Tess 5.5; 1 Jo 1.5, 2.9

4 Dehetniki pes giwntak. Ku samah kamuw abutniuguh hawkri in keh hiyeg hiyap, hawwata ig uguh hiyeggihiyakemnikis, ig keh igkis hiyak ku pariye hiyakemnikiinyerwatnene.

João 1:5 2 João 1:125 Hiyeg amedgenepwi inin gihiyakemnikis ke wotbe

abet amisnapyibe. Igme uguh gihiyakemnikis ada-han igkis hiyak ku pariye hiyakemniki inyerwatnene.Kibeyne, ku samah amisnapyi ka hiyá asamanak adahanmsanpih kabutniki, kawnata hiyeg gimebyemnikis hiyáasamanak adahan mpitig.

6 Minikwak pahapwi awayg awahkiska uminwiy gapitUhokri. Giw João Batista.

7 Ig awahkiska ayta ekkepyewotwiyKiyapwiye Jesus, kupariye uguhekeputne uhiyakemniwiy. Uhokri gimawkanmadikte hiyeg kamaxwenekwiye ta gipitit Kiyapwiye Je-sus awaku ku samah igkis timap giwn amekene JoãoBatista.

8 Ka ignema amekene João Batista ka ignemauguhekeputne uhiyakemniwiy. Kawa. Ig he gekhetninen.

9 Igme ner ku pariye igyerwa kabutniki ahawkri ig uguhmadikte hiyeg gihiyakemnikis.

Ku Pariye Amapa Jesus Igkis HumawUhokri GikamkayupwiRom 8.14; Gál 3.26; Ef 1.5

Minikwak ig Kiyapwiye Jesus danuh atan amadgat ininhawkri.

10 Ig msakwa ay. Ignewa humawasa inin hawkri hen-nemehiyeg amedgenepwi inin hawkri igkismahikohe nerku pariye gihumtenkis.

11 Ig ayta atan amadgat inin hawkri ku pariye gidahangikehapan henneme igkis ku pariye gidahan gikehapanigkis ka amapig.

12 Gaytakkisme amapig. Nikwe ta gitkis nerras kupariye gamerepten, atere ig iké gawaygyikis adahan igkishumaw Uhokri gikamkayupwi. Mmanawa ku samah igkiskamaxwa ta gipitit Kiyapwiye Jesus igkis humaw Uhokrigikamkayupwi.

João 1:13 3 João 1:18

13 Apim ini igkis waypuka igyerwa Uhokriyanpu. Inigiwaypukakis ka ariwntakma tino. Iné kawnata ariwn-takma hiyeg gihiyakemnikis amadgaya inin. Iné kawnataakakma hiyeg gimapuswankis akak gikehbetankisma.Henneme giwntak ignewa Uhokri igkis waypuka.

Jesus Wageswe Awayg Amadgaya IninMt 1.20; Rom 1.2; Fil 2.7; Kol 2.9; Eb 2.9, 4.15; 1 Jo 4.2

14Kibeyne. Ig ner ku pariye “Uhokri giwn” ig wageswehiyeg amadgaya inin. Ig ihtikekne. Ig ayta msakwaatan ubetwiy wixwiy amadgayapu inin. Ig kagabay-isima. Ig awna hiyakemniki ku pariye inyerwatnene.Akakwa wowtyak usuh hiyap gikiythani nernewa Uhokrigikamkayh gikiythani.

15 Igme amekene João Batista akkig ta gitkis hiyeg. Igawna:

―Ig Kiyapwiye Jesus igyerwa ner ku kamin nah kuwiskinetihwa yit. Nah kit danuh giw. Igme danuh nuha-puh butte. Henneme ig kaayhsima pi kiyatte mpiyhanmmanawa apit nah ay, ig ayipa ay kuwis.

Hennewatbaki ig amekene João Batista akkig.16 Ig Kiyapwiye Jesus kagabayisima. Wixwiyme utí

wabaywiy giwntak Kiyapwiye Jesus. Kibeyne, ig wagahk-isnene wabaywiy adahan takunipti.

17 Minikwak amekene Moís ekkene Uhokri giku-madukan ta gitkis hiyeg. Kurinme ig Kiyapwiye JesusCristo ig ekkeneUhokri gabay ta gitkis hiyeg. Ig akki gitkisku pariye hiyakemniki inyerwatnene.

18Yuma pahapwinama hiyeg amadgaya inin gihiypetniUhokri. Henneme igwa gibetki gikamkayh ignewa kupariye akkamnihgi wotwiy abet uhiyakemniwiy adahanwixwiy hiyakri.

João 1:19 4 João 1:23

João Batista Keh Hiyeg Ahegbet Gapit Jesus GaytniMt 3.1; Mk 1.1; Lk 3.1

19 Judeyenepwi giwewkistenkis ayhté Jerusalém igkisawahkise gaytakkis nerras muwpegpiyene gikakkisgayapetnikis ta gimin amekene João Batista. Igkis awnagitkis:

―Ataknabay ta git Kiyapwiye João Batista. Ayapnay kupariye ig.

Igkis timapni henne, igkis tipik. Igkis danuh atere, igkisayapri:

―Pariyekap? Ba pisnewa Cristo? Ba pisnewa Uhokrigikanyan adahan ukumaduketniwiy?

20 Igme kaytwa giwnkis huwewe. Ig awna:―Kawa. Nah ka Cristoma.21 Igkis timapni henne, igkis awna:―Pariyekap nikwe? Ba pisnewa amekene Eliyas kan-

nikaw akiw?Igme kaytwa giwnkis:―Kawa. Nah kawnata amekene Eliyasma.Igkisme awna:―Ba pisnewa ner Uhokri gawnepe ku kamin minikwak

amekene Moís kinetihwa ku ig awahkiska atannek?Igme kaytwa giwnkis:―Kawa. Nah kawnata ignema.22 Igkis timapni henne, igkis awna git:―Pariyekap nikwe? Amawka usuh akkap ta gitkis

wawahkisten. Uyá akki wothu ku pariye pis.23 Igme kaytwa giwnkis:―MinikwakUhokri gawnepe amekene Isaías kinetihwa

gimin pahapwi ku pariye ayta gapitkiya Ukiparawiy ada-han ahegbetepye madikte gapit. Ig awna ku ner pahapwikinetihwanek ta gitkis hiyeg ay amadga amatap. Ayge igawnenek: “Ahegbetawnabay gapit Ukiparawiy gaytni. Ignemnik ig.” Nahnewa ner pahapwi ay kuri.

João 1:24 5 João 1:31Hennewatbaki ig amekene João Batista awna.24 Nerras awaykemni ku pariye kinetihwene gikak

amekene João Batista, igkis awahkiska gapitkis farisewkis.25Ayge nikwe igkis ayapri:―Ku pis ka Cristoma, ku pis ka amekene Eliyasma,

ku pis ka Uhokri gawnepema, kariwntak pis utí piku-madukan adahan pis kaywa hiyeg?

26 Igme kaytwa giwnkis:―Nahwa kadahan ini nukumadukan adahan nah kay-

wene hiyeg ahakwat un. Henneme ay pahapwi ubetwiyku pariye pi kiyatte mpiyhan. Yis ka hiyakri. 27 Ignemnikumpiye nuhapuh butte henneme ig kaayhsimapi kiyatte mpiyhan. Nah yuma nukiythanisima gitiputadahan nah ayapig wiwh gikasotni gikugkuptak.

28 Igkis kinetihwene inakni henne ayge paytwempuBetâniya. Ini paytwempu kennesa arimkat warik Jor-dawh. Ayge Jordawh ku kiney ig amekene João Batistakaywene hiyeg.

João Batista Akki JesusMt 3.11; Mk 1.10; Lk 3.22

29Hewke akiw ig amekene João Batista hiyá KiyapwiyeJesus mpiya gimuniw. Ig hiyapni henne, ig awna ta gitkishiyeg:

―Ipegnay ner igyerwatnene muttuhyan giwntekneUhokri. Wixwiy inpawa umahmuttuhyan udukwenaprik-wiy adahan igkis katiwnihpiye udahanwiy utaraksan-wiy. Igkis muttuhyan he arakaknen gidahan ner awayg.Igme igyerwa katiwnih gidahankismadikte hiyeg gitarak-sankisnek. 30 Ignewa ner ku pariye nah kinetihwa giminku ig nemnikumpiye nuhapuh butte henneme ig pi kiy-atte mpiyhan mmanawa apit nah ay ig ayipa ay kuwis.31 Pitatye nah ka hiyakri ba ig giwntakwatnama Uhokri.Kurime nah hiyak. Nah awahkiska ayta adahan nah

João 1:32 6 João 1:38

gekkepten ta yit yis hiyeg israelyenepwi. Adahanikwa ininah ayta kaywene hiyeg ahakwat un.

32 Apim ini ig amekene João Batista akkamnihne kusamah ig hiyá Uhokri Gitip ayta inugiktak, gihipak kepahapu tukwabe, ig msakwa ta gipitit Kiyapwiye Jesus.

33Giwn:―Pitatye nah ka hiyakri ba ig giwntakwatma Uhokri.

Henneme ig Uhokri ku pariye nawahkisten adahan nahkaywene hiyeg ahakwat un, ig akkig nuthu. Ig awnanuthu: “Ku pis hiyá ntiphu muhuk msakwa ta gipititpahapwi, ignewatbaki ku pariye kaywa hiyeg gikak igy-erwa ntiphu barewpitye adahan ig kawihkis ndahanwanuhiyakemni ta gipititkis.” 34 Ayteke nah hiyá ig UhokriGitip msakwa ta gipitit ner awayg. Inneki keh nah awnaku igyerwa Uhokri gikamkayh.

Hennewatbaki ig amekene João Batista awna.João Batista Gikannuhnipwi Pitatye Gihiyaknikis Jesus

35Hewke akiw ig amekene João Batista hiyá KiyapwiyeJesus akiw. Apim ini ig tabirwak gikakkis gikannuhnipwipiyana gikebyikis.

36 Ayge ig hiyá Kiyapwiye Jesus mpiya. Ig ipegi ateregimkat. Ig awna:

―Ipegnay ner igyerwatnene muttuhyan giwntekneUhokri. Ig umahkiswenek udukwenaprikwiy ke pahapwimuttuhyanbe adahan katiwnihpiye udahanwiy utarak-sanwiy.

37 Igkis piyananene gikebyikis timapni henne, igkistipik makekwepi gihapu Kiyapwiye Jesus.

38 Igme Kiyapwiye Jesus wagestaw, ig hiyaprikis. Nikweig awna gitkis:

―Pariye yimawkan ayta nuhapuh butte?Igkisme kaytwa giwn:―Kiyapwiye “Rabi”, kineyki pipin?

João 1:39 7 João 1:44Inakni yuwit “Rabi” wownaprikwiy “ukannuhten”.39 Igme kaytwa giwnkis:―Ba yi ayta iwasa.Igkis timapni henne, igkis tipik gihapti. Daraka kamuw

igkis danuh ta gipinwat. Ayge igkis hiyak ku kiney igmsakwa. Nikwe igkis parak atere. Igkis msakwa gikak heaygete.

40 Pahapwi gaytakkis nerras piyananene gikebyikis kupariye ihe inakni amekene João Batista giwn, ig kewyeAndré. Ig kiyapwiye Simawh Pedru gisamwi.

41 Pisenwa ig tipik wadite gimkat gegni kiyapwiyeSimawh. Ig danuh atere, ig awna git:

―Yey. Usuh kuwis patiptak gikak “Messiyas”.Inakni “Messiyas” wownaprikwiy “Cristo”, inaknikok

“Uhokri gikanyan adahan ukumaduketniwiy”.42 Ayteke ig waxe kiyapwiye Simawh ta git Kiyapwiye

Jesus. Igkis danuh atere, ig Kiyapwiye Jesus murotpi gitkiyapwiye Simawh. Ig awna git:

―Pis Simawh, ku pariye kiyapwiye João gikamkayh.Inakni piw “tipisa”. Aysawnemenek pis nawenéwa piwakiw. Pis kanumkanek “Sefas”.

“Sefas” wownaprikwiy “Pedru”. Inakni giw “tip nop-sadnano”.

Filip Gikak Natanael43 Hewke akiw ig Kiyapwiye Jesus tipikwiye ta apitit

Galiléyamnaw. Ig danuh atere, ig uté pahapwi awaygkewye Filip. Ig awna git:

―Ba ayta wew nukakhu adahan pis humewne nukan-nuhni.

Igme kaytwa giwn:―Uyá.44 Ig kiyapwiye Filip ariwntak paytwempu Betsayda, ku

kiney kiyapwiye André gikak kiyapwiye Simawhmsakwa.

João 1:45 8 João 1:5145Ayteke ig kiyapwiye Filip tipik iwasa pahapwi gikag-

mada kewye Natanael. Ig danuh atere, ig awna git:―Usuh kuwis patiptak gikak Uhokri gikanyan adahan

ukumaduketniwiy, ner ku pariye amekene Moís kineti-hwa gimin, ner ku pariye Uhokri gawnepepu pitatyepwikinetihwa gimin. Iggi Kiyapwiye Jesus nazaréyene, kupariye kiyapwiye José gikamkayh.

46 Igme kiyapwiye Natanael timapni henne, ig awna git:―Mmah henne? Nah kabahte ka iha inakni piwn.

Yuma pahapwinama hiyeg nazaréyene kibeyne hiyeg.Igme kiyapwiye Filip kaytwa giwn:―Ba ayta iwasa.Igkis tipik. Igkis danuh atere git Kiyapwiye Jesus.47 Ig Kiyapwiye Jesus hiyaprikis ayta gimkanit. Ig awna:―Oo. Nemnik pahapwi ku pariye igyerwa Uhokri gi-

hiyega israelyene. Ig ka batek kinis hiyeg kema amekeneJakóma.

48 Ig kiyapwiye Natanael timapni henne, ig awna git:―Mmah ahiyaka pit inakni? Pis ka hiyakun.Igme kaytwa giwn:―Apit Filip waxwep atan nah kuwis hiyak ku pariye

ay abet pihiyakemni. Ku aysaw pis ayhté anapi no ahakat kewyo “figeyra”, nah kuwis hiyak ku pariye ay abetpihiyakemni.

49 Igme kiyapwiye Natanael timapni henne, ig awna git:―Kiyapwiye, nikwe pis Uhokri gikamkayh. Pis ukipara

usuh hiyeg israelyenepwi.50 Igme Kiyapwiye Jesus awna git:―Kibeyne pis kamaxwanupitit awaku nah awna inakni

pahat yuwit pit. Aysawnemenek pis hiyá annut pi kabayteariw ini. 51 Hennewatbaki pis hiyá. Aysawnemenek yishiyanek en wokhaw hawwata ke amekene Jakóbe. Aygeyis hiyá Uhokri giwatnipwi ahj muhukempi wagehempi

João 2:1 9 João 2:7

hawwata ke igbe. Igkis muhukempi numkanit nah kupariye wageswe awayg amadgaya inin.

Pisenwa inakni giwn igkis tipik.2

Jesus Wages Un Win1 Igkis danuh atere Galiléyamnaw. Ariwnteke ini

pina hawkri akiw pahapwi awayg ayge kehne fet adahanmaripkawka apit pahá paytwempu kewye Kana. Ig Kiyap-wiye Jesus ginag ayge iwasano ini maripkawka.

2 Ig Kiyapwiye Jesus ukakhu usuh gikannuhnipwi usuhhawwata awnasaka atere. Nikwe usuh tipik danuh atere,usuh fetya ayge.

3 Pahaye adahan win makere. Ig Kiyapwiye Jesus ginaghiyapni henne, eg awna git gukamkayh. Guwn:

―Kuwis win makere.4 Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa guwn:―Kiyapuno, ka muwaka kiyimwihwa nikak.

Uhiyakemni ka patiptak mmanawa nah ka kiyimwihwaakak akebyi inin. Ka muwaka hiyak nikak. Nahwa hiyaknikak. Henneme kote danuhte nuhawkanaprik adahannah ekkewne ku pariyene nah.

5 Eg ginag timapni henne, eg awna ta gitkis fet akiparagihiyegapu:

―Ku pariye ig awna yit, ihanabay inakni giwn.6 Ayge puguhkuna akebyi daripwit tiptiye adahan

sukokewket mmanawa hiyeg judeyenepwi sukokawkibereput. Mpuse daripwit kawih adahan kabahkam sah(100) lit.

7 Ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig awna gitkisnerras fet akipara gihiyegapu:

―Kipunsanabay no daripwit akak un.

João 2:8 10 João 2:13Igkis timapni henne, igkis kipunsapemni

kipunmadape.8 Igme hiyapni henne, ig awna:―Kapuknabay niwntak. Ewkninay ta git fet akipara.Igkisme iha giwn. Igkis ewkwin ta git ner fet akipara.9 Igkis danuh atere git, ayipa ini un kuwis wageswe

win. Igme fet akipara ig higepni ig ka hiyaknima ba inwin unma. Igkisme gihiyegapu hiyakni mmanawa igkisnikapketni. Pisenwa gihigpan ig humak ner awayg kupariye maripkewpiye.

10 Ig awna git:―Madikte hiyeg ku aysaw ignes keh fet, igkis kapusa

akak win kibeynewa. Ayteke ku aysaw hiyeg kuwisihuhpewne akak ini win ayipwipye, nikwe pes win kakibeynema akiw kema pitatyema. Pisme ka keh henne.Pis darihe ini win ku pariye pi kabaytenene adahankurinewa pis ikí wothu.

Hennewatbaki ig fet akipara awna.11 Usuh gikannuhnipwi hiyapni henne ku samah ig

Kiyapwiye Jesus keh ini kibeyne annut, usuh pi ka-maxwate gipitit akiw mmanawa in hiyapkis wothugikiythani. Ig keh ini annut apit paytwempu Kana aygeGaliléyamnaw. In pitatye annut ig keh ku pariye hiyegamadgaya inin ka hiyá nikehka.

12 Amapyaha ini fet ig Kiyapwiye Jesus tipik tahhanapitit paytwempu Kafarnawh. Ig tipik gukak ginag payakgikakkis gisamwipwi. Usuhme gikannuhnipwi hawwatatipik gihapti. Usuh mpiyasa aynessa hawkri ayge gikak.

Jesus Pekkis Piyuknepwi Agikutak Uhokri GipinMt 21.12; Mk 11.15; Lk 19.45

13 Ayteke ahawkanaprik danuh adahan hiyegjudeyenepwi fetya adahan kiyene ku samah minikwakUhokri wiwhkiswiye amekenegben giwakutakkis hiyeg

João 2:14 11 João 2:20ejituyenepwi. Ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig tipikta apitit paytwempu Jerusalém ku kiney gipetrakis.

14 Ig danuh atere, ig parak ta agikut ini leglis kewyeUhokri Gipin. Ayge ig hiyá hiyeg batebdebdihpikis igkispiyuknes pak, muttuh, tukwa adahan hiyeg kakanhewneta git Uhokri. Hawwata ig hiyá hiyeg uniyehkeputnepwikarukri ayge.

15 Ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig kehe pahat tirayakak kuwawta. Ig ipukeprikis madikte payak gikakkismuttuh gikakkis pak. Hawwata ig padakape nerras kupariye uniyehkeputnepwi gikakurakis. Ig tukuhape gax-tenkis.

16 Ig awna ta gitkis nerras piyuknepwi tukwa. Giwn:―Iwapapemni madikte aytekihan. Inin payt ini Nighu

gipin. Ka yi muwaka keh in humaw pahayku piyukket.17Usuh gikannuhnipwi hiyapni henne, usuh kiyé pahat

yuwit amadgatak Uhokri gannasan minikweknene. In-akni yuwit awna:

“Nah kiyatha Uhokri Gipin mpiynepepye. Nah kahiyepkere ariknawnama patahwaki parak atere.”Giwewkistenkis Kehkis Annut Ta Git Jesus

18 Ayteke nerras judeyenepwi giwewkistenkis ayge,igkis awna git Kiyapwiye Jesus:

―Mmahki pis keh ini ku pariye pikehni ay? Kitak pisutí pikumadukan adahan pis keh henne? Asá keh annutwowtrik adahan arekhetni pidatni wothu kahadbe usuhhiyakpi ba pis ayta giwntakwatma Uhokri.

19 Igme kaytwa giwnkis:―Nah akkite yit pahatwowa annut. Hiyawa yis mehe

inin Uhokri Gipin. Adahan mpana hawkri nah kan-nikasepni akiwnek.

20 Igkisme kaytwa giwn:

João 2:21 12 João 3:1―Usuh wagahkise inin payt abet kaayhsima kamukri,

paxkabumadikwa akebyi akak puguhkunabu arawna (46).Mmah ik adahan pis kannikasin adahan mpana hawkri?Ka ik.

21 Igkis ka pukuha inakni Kiyapwiye Jesus giwnpatuwesbuhka. Bawa ig kinetihwa amin gipit ku pariyeinyerwa Uhokri Gipin.

22 Ariwntak ini ku aysaw ig kuwis kannikaw ariwgimiremni, apim ini usuh gikannuhnipwi kiyé inaknigiwn. Inneki keh usuh iha madikte Uhokri gannasanminikweknene amin gikankawni. Hawwata apim ini usuhiha madikte Kiyapwiye Jesus giwn amin gikankawni.

Jesus Ka Kamaxwa Gipititkis HiyegJo 5.34, 41, 44; 2 Kor 6.8; Gál 1.10, 2.6

23 Ayge Jerusalém abet ini fet adahan kiyene ku samahminikwak Uhokri wiwhkiswiye amekenegben giwaku-takkis hiyeg ejituyenepwi, ayge ig Kiyapwiye Jesus kehkaayhsima annut ku pariye hiyeg amadgayapu inin kahiyá nikehka. Ini annut humaw arekhetni gidatni. Kaayh-sima hiyeg hiyapni henne, igkis ihe ku ig Kiyapwiye Jesusigyerwa Uhokri gikanyan adahan ukumaduketniwiy.

24 Henneme ig ka kamaxwa ta gipititkis nerras hiyegawaku ig hiyakni ku hiyeg gihiyakemnikis atekegbetwiye.

25 Ig ka muwaka pahapwi adahan ekkene git ku samahhiyeg gihiyakemnikis amadgaya inin mmanawa ig kuwishiyak kabayhtiwa ku samah gihiyakemnikis.

3Amawka Uhiyakemni Waypuka Akiw2 Kor 5.14; 1 Ped 1.22

1 Pahapwi awayg farisew ayge. Giw Nikodémus. Igpahapwi gaytakkis hiyeg judeyenepwi giwewkistenkis.

João 3:2 13 João 3:102Pahay hawkri tiyegim ig tipik danuhpene ta git Kiyap-

wiye Jesus. Ig danuh atere, ig awna git:―Kiyapwiye, usuh hiyakni ku Uhokri awahkispi ada-

hanukannuhten. Yumapahapwinamaawayghiyá akehkaakebyi ini annut ku pariye pis keh. Waké pis ka gikakmaUhokri, pis ka hiyakam nikehka.

3 Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa giwn:―Ku pahapwi ka waypuka nukunewa akiw, ig ka

hiyá igma kawih Uhokri gikumadukan. Ihanaba inakninuwnhu. Hennewatbaki in.

4 Igme kiyapwiye Nikodémus kaytwa giwn:―Mmahpaki ig pahapwi waypuka akiw, ig ku kiyap-

wip? Ig ka hiyá igma diyuh gutunrikut ginag akiw adahaneg sarayhgi amadgat wayk akiw.

5 Igme Kiyapwiye Jesus awna:―Pugamawka ku madikte hiyeg gitipkis waypuka gi-

wntak Uhokri Gitip. Amawka ku gihiyakemnikis barew-bethaki ke wotbe akak unbe. Ku ka hennema, igkis kahiyá igkisma kawih Uhokri gikumadukan. Ihanaba inakninuwnhu. Hennewatbaki in. 6Kupariyewaypuka ariwntakamadgaya inin in amadgayawa inin. Inme utip waypukaakiw giwntak Uhokri Gitip. 7 Ka muwaka wakaymniadahan ku samah nah awna pit adahan hiyeg gitipkiswaypuka nukunewa akiw. 8 Nah akkite pit abektey akakke maygbe. Mayg he mapiyepyenen. Hiyeg timapnihenneme igkis ka hiyak ku kitak in humaw. Iné igkiskawnata hiyak ku kitwiye in mpiye. Hawwata ig UhokriGitip keh hiyeg gitipkis waypuka igkis ka hiyak ku samah.

9 Ig kiyapwiye Nikodémus timapni henne, ig awna:―Mmah adawnhan inakni?10 Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa giwn:―Pis hiyeg israelyenepwi gikannuhtenkis gimin

Uhokri giwn. Mmah pis ka pukuha inakni nuwnhu?

João 3:11 14 João 3:1811 Usuh kinetihwa amin ku pariye usuh hiyak. Usuhekkene ku pariye usuh hiyap. Ihanabay inakni nuwnhu.Hennewatbaki in. Yisme judeyenepwi giwewkistenkisyis ka amapa wownhu. 12 Nah kuwis kinetihwa yit aminku pariye mpiya ay amadga inin henneme yis ka ihanuwnhu. Ku nah kinetihwa amin ku pariye mpiya ayhtéinugik, yis kawnata iha nuwnhunek. 13 Yumahte hiyegwagehe ta inugikut adahan ig diyuh akkamnihni ta gitkishiyeg amedgenepwi inin. Nahnewa akkamnihni gitkishiyegmmanawa nah ku pariye wageswe awayg amadgayainin nah ayta inugiktak, nah inugikyene.

Kamaxwenepwi Gipitit Jesus Aymuhwanek Gimun UhokriJo 3.36, 6.40, 11.26, 20.31; 1 Jo 5.11; Apok 1.18

14 ―Minikwak amekene Moís ayhté amadga amatap.Ayge ig keh pahapwi kaybune gahehpak akak kuwiwra.Ig ikepni ta inut amin pahat ah, adahan gihiyegapuipeg atere kahadbe igkis makniw ariw ku samah igkiskagehpika gapit kaybune. Nah ku pariye wageswe awaygamadgaya inin amawkakunahhawwata ikepka ayhté inutamin pahat ah. 15 Kahadbe ku pariye hiyeg kamaxwepyeta nupitit igkis ka biyuk giw Uhokri, henneme igkisaymuhwa gimun Uhokri adahan apanenekwa.

Hennewatbaki ig Kiyapwiye Jesus awna.16 Mmanawa Uhokri batek gikakkis madikte hiyeg

mpiynepepye. Inneki keh ig iké nernewa gikamkayhadahan ku pariye hiyeg kamaxwepye ta gipitit, ig ka biyukgiw Uhokri, henneme ig aymuhwa gimun Uhokri adahanapanenekwa.

17 Ig Uhokri awahkis gikamkayh atan kawki adahangisayraptenkisma hiyeg henneme adahan gamnihtenkis.

18 Nikwe ku pariye hiyeg kamaxwenepwi ta gipi-tit gikamkayh, igkis ka sarayhkama hampa arimkanit

João 3:19 15 João 3:24biyukwiki. Igkisme ku pariye kane kamaxwa ta gipi-tit gikamkayh, igkis kuwis ikaksaka adahanikwa biyuk-wiki mmanawa igkis ka kamaxwa ta gipitit nernewagikamkayh Uhokri.

Hiyeg Ka Muwaka Gipathawnikis Ekkepka GitkisMt 13.14; Jo 7.7; Át 7.51; 2 Tess 2.10

19 Ig gikamkayh ayta uguhpiye hiyeg gihiyakem-nikis adahan igkis hiyak gipathawnikis. Hennemehiyeg ka muwaka ig uguh gihiyakemnikis. Igkis kamuwaka gipathawnikis ekkepka gitkis. Igkis pi muwakategihiyakemnikis msakwa ke wotbe abet amisnapyibemmanawa gikehnikis kane kabay. Ayge nikwe igkisipukepkanek hampa arimkanit biyukwiki ku kiney amis-napyad mtibetnene.

20 Hiyeg taraksapye kawnata batek akak kabutnikiamadgaya inin. Igkis ka peskere abetit kabutnikimmanawa igkis ka muwaka gitaraksankis hiyakan.

21 Henneme ku pariye hiyeg kibeyne hiyeg ig kamarakwa gipit. Ig pes abetite kabutniki adahan gikehnihiyakan mmanawa ignewa Uhokri keh ig humaw kibeynehiyeg.

João Batista Inetitkekne Gidahan Jesus22 Ariwnteke ini ig Kiyapwiye Jesus pes apititak

Jerusalém. Usuh gikannuhnipwi peswata gihapti. Usuhdanuh atere Judeyamnaw. Ayge usuh msakwa. Ig Kiyap-wiye Jesus ig kaywaksene hiyeg ta wothu usuh gikannuh-nipwi.

23 Ig amekene João Batista ig hawwata kaywene hiyegayhté paytwempu Enoh, kennesa arimkat paytwempuSalih, awaku kaayhsima un ayge. Ayge hiyeg danuha gitadahan ig kayweprikis.

24 Ig kote paraksepkahte agikut parakseket.

João 3:25 16 João 3:3325 Ig kaywene hiyeg ayge, igkis gikannuhnipwi kabá

piledukaw gikak pahapwi judeyene apatra kewpiki.26 Pisenwa nikwe igkis danukwa kennesa git amekene

João Batista. Igkis awna git:―Kiyapwiye, ner ku pariye ay pikak ayhté pahambak

warik Jordawh ig hawwata kaywene hiyeg. Ig ner kukamin pis kinetihwa kibeyne inetit. Ipeg kuri ku samahig kaywene hiyeg ahakwat un hawwata ke pisbe. Mmahkihenne? Kuri madikte hiyeg ka ayta pimkat akiw. Igkisatak ta gimkat Kiyapwiye Jesus adahan igkis kaywasew-piyes ta git.

27 Igme amekene João Batista kaytwa giwnkis:―Ka sam. Ka hiyá wisma keh ariknawnama ku ka

ignema Uhokri ikí wot ayta inugiktak. 28 Yiswa hiyak kusamah nah kuwis kinetihwa gimin. Nah awna ku nah kaCristoma. Nah ay he adahan ahegbetepyenen madiktegapit gaytni. 29 Nah ay kewa pahapwi awaygbe aheg-betene inetit gidahan pahapwi ku pariye maripkewpiyegukak pahapu tino. No tino ka kamax iggi inetitkekne.Eg kamax iggi ku pariye maripkewkerepye gukak. Ner in-etitkekne ig he tabir timepne giwn ner maripkewkerepyegukak no tino ku samah igme kinetihwene gut. Ig timapnihenne, ig batek kaayhsima. Nah hawwata ku samahnah hiyá hiyeg timepne giwn Kiyapwiye Jesus nah batekkaayhsima. 30Amawka ku ig Kiyapwiye Jesus napitminan.Nahme amawka ku nah pi warikapte giw. 31 Ig aytainugiktak. Inneki keh ig gapitminkis madikte hiyeg.Wixwiyme ariwntekne inin hawkri, wixwiy amadgayapuinin. Wixwiy he kinetihwa amin hiyakemniki amedgeneninin. Igme inugiktekne, ig gapitminkis madikte hiyeg.32 Ig kinetihwa amin ku pariye ig hiyap ayhté inugik.Ig kinetihwa amin ku pariye ig timap ayge. Hennemeka kibitema hiyeg amepene giwn. 33 Ignesme ku pariye

João 3:34 17 João 4:6amerepye giwn igkis hiyeke Uhokri ku ig igyerwatnene.34 Ig Kiyapwiye Jesus ig Uhokri gawahkisni uminwiy. Igakki Uhokri giwn wotwiy akak madikte gikiythani giwn-tak Uhokri Gitip. Mmanawa ig Uhokri kipunsig akakGitip adahan apanenekwa wagehnenekwa. 35 Ig batekgikak iggi gikamkayh. Ig ikí madikte kumadukaki ta git.36 Ku pahapwi kamaxwepye ta gipitit gikamkayh, iggiaymuhwa gimun Uhokri adahan apanenekwa. Hennemeku pahapwi ka kamaxwa ta gipitit gikamkayh, iggi kaaymuhwati gimunUhokri. Ig patehwepye giwtrik Uhokri.Ig ka ik adahan ig darihwak gikak.

Hennewatbaki ig amekene João Batista awna.4

Tino Samariyano Wages Guhiyakemni1Apim ini nerras farisewkis kinetni Kiyapwiye Jesus gak

ku ig kaywahiyegpi kibite giwamekene JoãoBatista. Igkiskinetni gak ku pi kibite hiyegwageswepye gikannuhnipwiKiyapwiye Jesus.

2 Bawa ka ignema Kiyapwiye Jesus kaywene hiyeg hen-neme usuh gikannuhnipwi kayweprikis.

3 Ig Kiyapwiye Jesus timé gakkis nerras farisewkis kuigkis kinetni gak henne. Ayge nikwe ig pes apititakJudeyamnaw. Ig tipikwiye ta apitit Galiléyamnaw. Usuhgikannuhnipwi tipik gihapti.

4Apim ini amawka ku ig mpiya apuriw Samariyamnaw.5 Usuh ayge Samariyamnaw, ig danuh ta apitit pahá

paytwempu kewye Sikar kennesa arimkat amekene Jakógiwaxri. Minikwak ig amekene Jakó kakanhawni ta gitgikamkayh amekene José.

6 Amekene Jakó giwnpína ayge. Ig Kiyapwiye Jesusmabe awaku giwewni piyawakad. Nikwe ig batahkiswearanwa ini unipna.

João 4:7-8 18 João 4:15

7-8 Usuhme gikannuhnipwi atak paytwempuit adahanisimwiye umana. Igme Kiyapwiye Jesus msekwe ayge.Puwipka abet pahapu tino samariyano danuh atere kapu-kno guwnra. Ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig awnagut:

―Uyá amnihun ikapun akak un.9 Egme kaytwa giwn:―Mmah pis kinetihwa nukakhu? Pis judeyene.

Hiyeg judeyenepwi gikakkis hiyeg samariyenepwi igkis kapasamrakti pawtak.

10 Igme kaytwa guwn:―Waké pis hiyakbe ku pariye Uhokri ik adahan ikí

pit, waké pis hiyakbe ku pariyene nah, nikwekam pismakahpawkam un nuthu. Nahme ikkam pit un ku pariyekeh pis aymuhwa adahan apanenekwa.

11 Egme no tino awna git:―Kiyapwiye, pis yuma ariknawnama adahan pis ka-

pukne piwnra. Inin unipna mihad. Nikwe kitak pis utíini un ku pariye keh wis aymuhwa adahan apanenekwa?12Mmah pis ik adahan ikí nuthu un ku pariye pi kabayteariw wahawkriwiy amekene Jakó gidahan? Mmah pispi kiyatte giw? Mmanawa igwa amekene Jakó ikéwothu inin unipna. Igwa higap niwntak payak gikakkisgikamkayupwi madé akak gipigpu.

13 Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa guwn:―Ku pahapwi higá inin un, kuwewanek ig arabyu un

akiwnek. 14 Henneme ku pahapwi higá un nuwntak,iggi ka arabyuti akiw. Ini un nuwntak humaw ke unariwtyakbe kane makarati in padeknenekwa dehetnikiadahan apanenekwa.

15 Egme no tino kaytwa giwn:

João 4:16 19 João 4:24―Kiyapwiye, uyá ik nuthu ariwntak piwnra adahan

nah ka arabyu un akiw, adahan nah ka diyudyuka adahannah kapuknano akiw.

16 Igme awna gut:―Su ta iwá pigihgi ayta.17 Egme kaytwa giwn:―Nah yuma nugihgi.Igme Kiyapwiye Jesus awna:―Piwnapriknawa ku samah pis awna. Pis yuma pigi-

hgi. 18 Mmanawa ayipa kuwis pis pohowku gikebyikispigihgiwenepwi. Igme ner pahapwinene ku kakak pis aykuri, ig ka pigihgima. Hennewa piwnapriknawa.

19 Egme kaytwa giwn:―Kiyapwiye, kuri nah hiyakpi ku pis Uhokri gawnepe.

20 Uyá akki nuthu nikwe adahan ku kiney wixwiy kiyéUhokri. Madikte amekenegben samariyenepwi igkis kiyéUhokri ay apit inin waxri. Yisme yis hiyeg judeyenepwiyis awna ku amawka hiyeg kiyé Uhokri ayhté apitpaytwempu Jerusalém. Mmani pit? Pariye Uhokri akkipit adahan ku kiney wixwiy kiyegi?

21 Igme kaytwa guwn:―Kiyapuno, ihanaba nuwnhu kuri nah awna pit. Ay-

sawnemenek yis ka kiyé Wigwiy ay apit inin waxri, inéayhté apit Jerusalém. 22 Yis hiyeg samariyenepwi yiskiyé Uhokri kuri henneme yis ka hiyakri ku pariyene ig.Usuhme hiyeg judeyenepwi usuh hiyaknig ku pariyeneig. Mmanawa ner ku pariye ayta gamnihtenkis madiktehiyeg ig ayta gibetitakkis hiyeg judeyenepwi. 23Hennemekurinewa aysawnemenek madikte hiyeg ku pariye iny-erwa kiyé Wigwiy, ignes kiyegi ay abet gihiyakemnikis.Ayge iwetrit adahan ku kiney wis inyerwa kiyene Wigwiy.HenneWigwiy gimawkan adahanwis kiyegi. 24Mmanawa

João 4:25 20 João 4:33ig Uhokri yuma gipit kema hiyegma amadgaya inin ada-han ig msakwa apit pahawo iwetrit. Ku pariye hiyegkiyenenepwi Uhokri amawka ignes kiyegi ay abet gi-hiyakemnikis. Amawka igkis kiyegi inyerwa.

25 Egme tino kaytwa giwn:―Nah hiyakni ku Uhokri gikanyan adahan uku-

maduketniwiy, ig Cristo, ig danuh atannek. Ayge nikweig akkamnih madikte wotwiy.

26 Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa guwn:―Nahnewa ku pariye kinetihwene pikak nahnewa

Cristo.Hennewatbaki ig Kiyapwiye Jesus awna gut.27Udiyhemni nikwe, usuh gikannuhnipwi danuh atere.

Usuh wakaymnibdi ku samah ig kinetihwa gukak pahaputino ku pariye samariyano. Henneme usuh marenpigibohri adahan usuh ayapri ku pariye gimawkan ta gut.Nikwe usuh ka ayapri ku samah ig kinetihwa gukak.

28 Ayteke eg tino ikise gunratiy ayge, eg sigise tapaytwempuit. Eg danuh atere, eg awna ta gitkis hiyegaygnenepwi:

29 ―Ba yi ayta iwasa pahapwi awayg ay. Ig akkamnihnuthu madikte ku pariye nukehnitnene. Mmah kawkinernema Uhokri gikanyan adahan ukumaduketniwiy?

30 Igkis timapni henne, igkis pes paytwemputak. Igkistipikwiyes ta gimkanit Kiyapwiye Jesus.

Jesus Kehne Uhokri Gannipwi, In Kewa Gimanabe Git31Apimwata ini usuh gikannuhnipwi awna ta git Kiyap-

wiye Jesus:―Kiyapwiye, ahah pimana. Uyá ax.32 Igme awna wothu:―Nah kamana ku pariye yis kane hiyak.33Usuh timapni henne, usuhweke kinetihwa pawtak:―Mmah nawenéwatma hiyeg kuwis ewk gimana git?

João 4:34 21 João 4:3834 Igme awna wothu:―Nah kehne nawahkisten gibetki, ini ikí nawaygyi ke

numanabe. Nah kehne gannipwi, ini kewa numanabenuthu.

Hiyeg Kewa Wasbe ApatrikMt 9.38; Lk 10.2

35Ayteke ig awna akiw. Giwn:―Ta yit muwaka paxnika kayg adahan tariswiki was.

Henneme nuthu ka hennema. Araytak ayipa aheg-bet kuwis. Sarayhnay yipegyi ta gimkatkis nerrassamariyenepwi aytniyepwi. Igkis kuwis ahegbet ada-han kamaxwepye ta nupitit. Nuthu igkis kewa pahakwasbe ku pariye ipatrik ahegbet adahan tariswiki. KuwisUhokri giwn ke wotbe in mutuhkabe ay gibetkis. Kurimuwaka hiyeg kene tarisnepwibe. Ku pahapwi ekkenegitkis hiyeg adahan ku samah igkis kamaxwa ta nupititig ke wotbe tarisnebe hiyeg ndahan. 36 Ku pahapwihiyeg wagesne hiyeg henne ndahan, iggi katiwnihkanek.Hawwata nerras hiyeg ku pariye kamaxwa ta nupitit igkisaymuhwanek gimun Uhokri adahan apanenekwa. Aygenikwe ig ner pahapwi bateke ginaktinnek payak gikakkismadikte nerras ku pariye kit kinetihwa numinhu ta gitkis.37Hiyeg gibetkikis awna: “Mpuse wannipwiy. Pahapwimegannipwi adahan mutuhne was, pahapwime gannipwiadahan tarisne was.” Inakni yuwit hawwata kawih yi-dahan. 38 Nah kuwis awahkisyi adahan yis wagesnehiyeg ndahan. Henneme ka yisnema ku pariye ahegbetegihiyakemnikis adahan igkis kamaxwa nupitit. Inerenawenépwi hiyeg gannipwikis. In Uhokri gawnepepupitatyepwi gannipwikis. Minikwak igkis kinetihwa gitkishiyeg numinhu. Kuri yisme akki gitkis adahan ku samahigkis kamaxwa ta nupitit. Yisme ke pahapwibe ku pariyetaris pahak was ku pariye nawenéwa hiyeg gamuthan.

João 4:39 22 João 4:44Hennewatbaki ig Kiyapwiye Jesus awna.Samariyenepwi Wages Gihiyakemnikis

39 Ayipa kuwis kaayhsima nerras samariyenepwipaytwempuyenepwi igkis ihe ku ig Kiyapwiye Jesus iggiUhokri gikanyan adahan ukumaduketniwiy. Mmanawaigkis ihe guwn no tino ku pariye awna gitkis: “Igakkamnih nuthu madikte ku pariye nukehnitnene.”

40 Ayteke nikwe igkis danuh atere git Kiyapwiye Jesus,igkis awna git:

―Kiyapwiye, uyá msakwa ay umun adahan aynessahawkri.

Igme kaytwa giwnkis:―Ihkata nikwe.Ig tipik gihaptikis, ig msekwe ayge gimunkis adahan

pina hawkri.41Ayge nikwe kaayhsima hiyeg akiw kamaxwe ta gipitit

Kiyapwiye Jesus awaku ku samah igkis timap giwn.42Apim ini igkis awna ta gut no tino:―Kuri usuh kamaxwa ta gipitit Kiyapwiye Jesus. Ka in-

enwatma awaku ku samah pis kinetihwa gimin, hennemeawaku ku samah usuhwa timap giwn ku samah ig awna.Kuri usuh hiyakni ku ig igyerwa wamnihtenwiy, ig kehmadikte hiyeg isamtawnek.

Jesus Makniwa Pahapwi Bakimni Akak Gibiynen43 Ariwnteke ini pina hawkri ig Kiyapwiye Jesus pes

ayteke. Ig tahhan apitit Galiléyamnaw. Henneme ig kaatak ta apitit giwaxriwa Nazaré.

44Mmanawa ig Kiyapwiye Jesus gibetki awna:―Yuma pahapwinama Uhokri gawnepe kiyathaka

gapitkis hiyegipiyene ku pariye apitya giwaxriwa.Hennewa in danuh ku samah inakni giwn.

João 4:45 23 João 4:5245 Ig danuh atere apitit Galiléyamnaw, igkis

galiléyenepwi ayge amapig kabayhtiwa. Igkis amapigawaku ku samah igkis hiyá madikte gannu ku pariye igkeh abet fet ayhté paytwempu Jerusalém. Mmanawaigkis hawwata igkis fetya ayge.

46 Ayteke ariwnteke ini ig diyuhe ta apitit paytwempuKana ku kiney kuhwekwa ig wages un win. Kennesaarimkat Kana pahá paytwempu akiw kewye Kafarnawh.Ayge pahapwi awayg ku pariye kannipwiye gimun pa-hapwi hiyaptigi. Ig ner awayg gikamkayh kaayhsima igkakahrip.

47 Ig awayg kinetni Kiyapwiye Jesus gak ku ig danuhaytontak Judeyamnawtak ta apitit Galiléyamnaw. Igtimapni henne, ig tipik atere gimkat Kiyapwiye Jesus. Igdanuh atere, ig awna ta git:

―Kiyapwiye, uyá amnihun. Uyá atak nuhapti ta nupin-wat adahan pis piyih nukamkayh. Ig me miyapimet.

48 Igme Kiyapwiye Jesus awna:―Mmahapit yis hiyeg ihanuwnhu,mmahamawkanah

kehnawa annut?49 Igme awayg kaytwa giwn:―Kiyapwiye, uyá atak ta nupinwat marihwa

nukamkayh ka miyá.50 Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa giwn:―Ka sam. Nah kuwis piyihpig. Ig pikamkayh makniw

ig. Hiyawa pis diyuhe ta pipinwat.Ig awayg timapni henne, ig kamaxwa apitit inakni

giwn. Ig diyuhe gipinwat.51 Hewke akiw ig kabá danuh gipinwat, ig patiptak

gikakkis gihiyegapu. Igkisme awna git:―Kiyapwiye, pikamkayh makniw kuwis.52 Igme awna gitkis:―Kiney kamuw ig makniw?

João 4:53 24 João 5:6

Igkisme kaytwa giwn:―Amaka, daraka kamuw ig unirpu.53 Ig awayg timapni henne, ig awna:―Nukamkayh kannikaw pakeku akak ku samah Kiyap-

wiye Jesus awna nuthu: “Pikamkayh makniw ig.”Ig hiyapni henne, ig kamaxwe ta gipitit Kiyapwiye

Jesus. Gimunyapu hawwata kamaxwe ta gipitit.54 Ini apeyni annut Kiyapwiye Jesus keh ayhté apit

Galiléyamnaw ku samah gidawnhan apititak Judeyam-naw.

5Jesus Makniwa Pahapwi Awayg Ahumwa Awkepket

1 Ariwnteke ini ig Kiyapwiye Jesus diyuhe ta apititpaytwempu Jerusalém ku kiney hiyeg judeyenepwi kehnefet adahan kiyene Uhokri.

2 Ayge Jerusalém pahá awkepket kennesa ahumwapahatra ahin ku kiw igkis paraksa muttuh ta apititpaytwempu. Ini awkepket kewye Betesda giwnaprikkisjudeyenepwi. Ayge pohowku akebyi xam aranwa iniawkepket.

3 Ayge agiku ini xam kaayhsima hiyeg kakahrib-dapye dikugibdihpi. Gaytakkis motapye. Gaytakkismedathupye. Gaytakkisme miyapupye.

4 Igkis ayge wahepnes un kasawkahwa. Inparinekwapahapwi ahj dax un atere. Apim ini pahapwi ku pariyekit awke atere, ig makniw ariw madikte gikahri.

5 Ayge pahapwi awayg kakahriye. Ig kakahrip ada-han kaayhsima kamukri, mpanabu madikwa akebyi akakntewnehkerbu akak pahak arawna (38).

6 Ig Kiyapwiye Jesus danuh atere. Ig hiyá ner awaygdikugi ayge. Ig hiyakni ku ig ayge kaayhsima kamukrigaw. Ig hiyapni henne, ig ayapri:

João 5:7 25 João 5:15

―Ba pis makniwkere?7 Igme awayg kaytwa giwn:―Ihi, Kiyapwiye, nah muwaka makniw. Henneme

yuma hiyeg nayapetni adahan ig subkun ahakwat un kuaysaw un kasawkahwa. Apit nah danuh atere, ayipanawené kit hiyeg danuh nuwhu.

8 Igme Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig awna git:―Kannikaw kuri. Kidis pisipamna. Hiyawa pis wew.9Aynewa ig awayg makniw. Ig kidis gisipamna. Ig wew.

Ig keh ini abet samdi.10Gaytakkis judeyenepwi giwewkistenkis igkis hiyapni

henne, igkis awna git ner awayg:―Pis ka hiyá pisma hiyuh pisipamna. Ku apim inin

samdi. Amekene Moís gikumadukan ka isaksa adahanwixwiy keh ariknawnama annipwit abet samdi.

11 Igme awayg kaytwa giwnkis:―Ner ku pariye makniwepun, iggi awna nuthu adahan

nah kidis nusipamna adahan nah wew.12 Igkisme ayapri:―Pariye hiyeg awna pit inakni?13 Henneme ner awayg ka hiyakri ku pariye ig.

Mmanawa kuwis ig Kiyapwiye Jesus parekwehe hiyeg kupariye kabubuknene ayge.

14 Ariwnteke ini ig Kiyapwiye Jesus patiptak gikak nerawayg akiw ay agiku ini leglis kewye Uhokri Gipin. Igawna git:

―Kuwis pismakniw. Ka ba taraksa akiw. Kupis taraksa,nawenétke pis utí mbeyne pi mbayte ariw inere akiw.

15 Ig ner awayg hiyapni henne, ig tipik gitkis nerrasjudeyenepwi giwewkistenkis. Ig danuh atere, ig awnagitkis:

―Ner ku pariye makniwepun, giw Jesus.

João 5:16 26 João 5:23Jesus Akkaw Ku Ignewa UhokriJo 10.30; Apok 1.17

16 Igkis judeyenepwi giwewkistenkis timapni henne kuKiyapwiye Jesus piyih hiyeg abet samdi, igkis awna:

―Aa, ig kannipwiye abet samdi.Ayteke nikwe igkis kapusa sigimwihpig awaku gitkis ig

ka kiyatha samdi.17 Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa giwnkis:―Nighu kannipwiye apanenekwa. Ig ka mayakti ariw

gikehni kabayka. Nah hawwata nah keh ke igbe.18 Nerras judeyenepwi giwewkistenkis hiyapni henne,

igkis pi aharitte giwmasepten akiw. Igkis giwmaseptenka inenwatma awaku gitkis ig ka kiyatha samdi hennemehawwata awaku gitkis ig kinisekeputne. Mmanawa igkighaw ta git Uhokri. Amun ini nikwe ig ekkewne kuigwata Uhokri. Gitkis ka hennema.

19 Igme Kiyapwiye Jesus awna ta gitkis:―Nah ka keh ariknawnama nuwnteknewatma. Nah

keh inenewa ku pariye nah hiyá Nighu keh. Ku pariyeNighu keh, nah gikamkayh nah keh hawwata akiw. Ihan-abay inakni nuwnhu. Hennewatbaki in. 20 Iggi Nighubateke nukakhu nah gikamkayh. Ig akki nuthu madiktekabayka ku pariye ig keh adahan nahme keh hawwataakiw. Aysawnemenek ig keh nah keh annut pi datteakiw adahan yis wakaymni ndahan akiw. 21 Nighu kada-han gidatni adahan ig kannikasene miyarapye adahanig ikene dehetniki ta gipititkis. Nah gikamkayh, nahkadahanata ndatni adahan nah ikene dehetniki ta gipi-titkis nerras ku pariye numawkan. 22 Nighu ka humawadahan hiyeg gihiypetnikisma ba ignes kibeynewatma.Ig ikí ta nuwakuit nah gikamkayh adahan nahwa gi-hiypetnikis ba igkis kibeynewatma. 23 Ig keh henne mar-ihwa madikte hiyeg kiyathan nah gikamkayh hawwata

João 5:24 27 João 5:30

ku samah igkis kiyatha Nighu. Ku pahapwi ka kiyathan,amun ini nikwe iggi kawnata kiyatha Nighu ku pariyenawahkisten atan. 24 Ku pahapwi timap nuwnhu, ku igiha giwn nawahkisten, ignewa kuwis kadeheten adahanapanenekwa. Ig ka ipukepkati hampa arimkanit biyuk-wiki. Kawa. Ig kuwis pes abetitak miyaka ta abetitdehetniki adahan ig aymuhwa gimun Uhokri adahanapanenekwa. Ihanabay inakni nuwnhu. Hennewatbakiig. 25 Kurinewa aysawnemenek hiyeg ku pariye yumadehetniki ay gipitkis igkis timap nuwnhunek, nah Uhokrigikamkayh. Gaytakkis iha inakni nuwnhunek, igkis kade-heten nikwe. Hennewatbaki igkis kadehetennek. 26Nighuignewa dehetniki akipara. Ig hawwata iké nuthu, nahgikamkayh adahan nah humaw dehetnikiwata akipara.27 Ig hawwata ikí nuthu nukiythani adahan nah ay-sawnemenek nah gihiypetnikis hiyeg ba ignes kibeynep-wiwatma. Ig ikí nuthu mmanawa nah hawwata hiyegamadgayawata inin ke igkisbe. 28Ka yimuwakawakaymniamin inakni nuwnhu. Mmanawa aysawnemenek madikteapuheketyenepwi timá nuwnhunek. 29 Apim ini igkispes ayteke apuhekettak. Gaytakkis ku pariye kibeynepwiigkis kannikaw adahan igkis aymuhwa gimunUhokri ada-han apanenekwa. Gaytakkisme ku pariye kane kibeynep-wima igkis kannikaw adahan igkis ipukepka hampaarimkanit biyukwiki. 30 Apim ini nahnewa kaniy kupariye hiyeg ipukepka hampa arimkanit biyukwiki. Nahka keh henne nuwnteknewatma. Nah keh ku samahNighu gakkan nuthu adahan nah keh. Ayge nah gihiypet-nikisnek hiyeg ba ignes kibeynewatma apigkutaprik kusamah Nighu gibetki. Nah gihiypetnikis wadit nah kataraksa. Mmanawa nah ka keh he nubetkinen. Nahkehnenekwa ku pariye nawahkisten gibetki.

João 5:31 28 João 5:39Ay Kaayhsima Arakak Ku Jesus Igyerwa UhokriJo 8.18; 1 Jo 5.6

31 ―Waké nah pahapobe awna henne numinhu,nikwekam ik adahan yis ikiy he waditnepyenenkam.32 Henneme Nighu hawwata akkan ku pariyene nah.Nah hiyakni ku inakni giwn inyerwa ku pariye igawna numinhu. 33 Yisme he aharitnen hiyeg giwnkisamadgayapu inin. Inneki keh yis awahkis hiyeg giminKiyapwiye João Batista adahan timepne ginetni. Hawwataig awna inyerwa yuwit numinhu. 34 Henneme kasam nuthu ku pariye yuwit hiyeg amadgayapu ininawna numinhu. Hiyeg amadgayapu inin giwnkis in kaariknawnama nuthu. Inenewa Uhokri giwn kibeynenuthu. Henneme nah kinetihwa gimin KiyapwiyeJoão Batista giwn awaku in kibeyne ta yit. Nawenétkeyis timapni, yis kamaxwa nipitit, yis isamtaw nikweariw yitaraksan. 35 Ig kiyapwiye João Batista ig kewapahá abukribe adahan uguhne yihiyakemni. Yis aytaganwat ke yube ganwat pahá abukribe. Henneme yiska iha giwn madiktema. 36 Ig kiyapwiye João Batistaakkan huwewe ku pariyene nah. Henneme ay ariknaku pariye akkan pi huwewete ku pariyene nah. Ininannuh ku pariye Nighu ikí nuthu, in nannuh arekhetniku Nighu iggi nawahkisten. 37 Hawwata akiw ig Nighunawahkisten igwa akkan ku pariyene nah. Hennemeawetupye yis iha giwn. Nah kahayaksa yit igyerwaUhokri henneme yis mahikohpig. 38 Waké ig Uhokrigiwn kuwis aybe apit yiyakni, nikwekam yis ihakamnuwnhu mmanawa nahnewa gawahkisni. Henneme yiska ihpa nuwnhu. 39 Ig Uhokri gannasan minikweknenehawwata akkan ku pariyene nah. Yis yibetki ipegbohainakni Uhokri gannasan mmanawa yipewkan ku yisipegbohin kabayhtiwa, nikwe yis aymuhwanek gimun

João 5:40 29 João 6:2Uhokri adahan apanenekwa. Ka ba yis hiyá ku nahnewaku pariye Uhokri gannasan kinetihwa numinhu? 40Yismeka kamaxwekere nupitit kahadbe nah keh yis aymuhwagimun Uhokri. 41 Hiyawa hiyeg amadgayapu inin kabatek nukakhu henneme in ka sam nuthu. Numawkanignewa Uhokri batek nukakhu. 42Henneme nah hiyak kuyis ka batek gikak Uhokri apititakma yiyakni. 43 Nahayta yit giwntak Nighu. Hiyaksa yis ka amapan.Henneme waké pahapwi ay yibet amadgaya inin wakéig ayta yit giwnteknewatbe, nikwekam yis amapigkamkabayhtiwatkam. 44 Yis timepkere hiyeg amadgayapuinin ignes kinetihwa yimin ku yis kibeynepwi hiyeg.Yis ka timepkere igwa Uhokri awna ku yis kibeynepwihiyeg. Nikwe ka hiyá yisma kamaxwa ta nupitit. 45Mmahyipewkan nah kamiyepyi kuri ta git Uhokri? Kawa. Kanawhma. Igwa amekene Moís kamiyepyinek, ig ner kupariye yis kamaxwene ta apitit gikumadukan. 46 Yisyipewkan yis ihpatrune amekene Moís gannasan bawakawa. Waké yis ihpatrune giwnbe, yis hawwata ihpakamnuwnhu. Mmanawa ig kinetihwa numinhu. 47 Ku samahyis ka iha inakni giwn amekene Moís yis kawnata ihandahan nuwnhu.

6Jesus Ikí Im Ta Gitkis HiyegMt 14.13; Mk 6.30; Lk 9.10

1 Ariwnteke ini ig Kiyapwiye Jesus tipik manuke ma-hakwa Galiléya. In hawwata kewye mahakwa Tiberíyadis.

2 Ig manuk mahakwa, pahabu hiyeg mpiye akigbim-newa mahakwa adahan igkis haraksepri. Igkis atekkeregihapti awaku igkis hiyá madikte gannu ku samah igmakniwe hiyeg.

João 6:3 30 João 6:103 Igme ig kit danuh giwkis. Ig wagah apitit pahá waxri

imuwadnene. Ayge ig batahkiswa. Usuhme gikannuh-nipwi usuh batabdawak ayge gikak.

4Kabá danuh ahawkanaprik adahan hiyeg judeyenepwigipetrakis adahan igkis axne muttuhyan arih. Igkisaxni adahan kiyene ku samah minikwak Uhokri umahkismuttuhyan gidukwenaprikkis amekenegben adahan iggiwiwhkiswitnikis giwakutakkis hiyeg ejituyenepwi.

5 Ig Kiyapwiye Jesus betnene ayge, ig sarayh gipegyi tawarikwit. Ig hiyá nerras pahabunene hiyeg kuruw nem-nik gimkat. Ig hiyapni henne, ig awna ta git kiyapwiyeFilip:

―Kit wixwiy isim im adahan gaxnikis?6 Ig awna inakni henne git adahan gihikekten. Ig kuwis

hiyak ku pariye ig keh.7 Igme kiyapwiye Filip kaytwa giwn:―Amawka wixwiy sarayh kaayhsima karukri mpiya

mmukna sah (200) karukri. Metakwa nikwe igkismuwwapwite ax aritnahyumni ariwntak.

8 Igme pahapwi waytakhu usuh gikannuhnipwi kewyeAndré, ku pariye kiyapwiye Simawh Pedru gisamwi, igtimapni henne, ig awna git Kiyapwiye Jesus:

9 ―Ay pahapwi bakimni ay in. Ig kadahan po-howku akebyi bugut kehka akak fahhin kewye “sevada”.Hawwata ig kadahan piyana akebyi im nopsanyopwimasaraku. Henneme in ka ariknawnama awaku bagikebentenkis hiyeg.

10 Igme Kiyapwiye Jesus awna gitkis:―Wani nerras hiyeg batahkiswa.Ayge kaayhsima pamatka adahan igkis batene atere.

Igkis hiyeg hiyapni henne, igkis batahkiswebdi atere.Igkis kaayhsima hiyeg. Awaykemninen pukuhka kabádanuh pohowku mil gikebyikis (5.000).

João 6:11 31 João 6:1711 Ayteke nikwe ig Kiyapwiye Jesus iwé ig bakimni

gibuguta. Ig kabayha Uhokri adahan ini bugut. Ayteke igibekhepni ta upuriw usuh gikannuhnipwi. Usuhmeibekhepni ta gipuriwkis nerras batebdebdihpiye.Hawwata ku samah ig keh akak bugut ig keh akakwataim. Ig ibakhasepni. Igkisme hiyeg kidis ku pariyegimawkankis niwntak.

12 Igkis ax kabihribdape. Ka semeweknama gimanakis.Ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig awna wothu:

―Ahiwnabay gimanakis asemne adahan yuma aynes-nima biyukne.

13 Usuhme ahiwapepni. Usuh kipunse kaayhsima pa-nye, madikawku akebyi akak pisaya arawna (12) akak inipohowkunene bugut asemne.

14 Nerras hiyeg hiyapni henne ku Kiyapwiye Jesus kehini annut giwtrikkis, igkis awna:

―Igyerwa Uhokri gawnepe ku kamin amekene Moískinetihwa minikwak ku ig aytanek amadgat inin.

15 Igkis gipewkankis igkis mpiksaptihpig adahan ighumaw gikiparakis. Igme Kiyapwiye Jesus hiyapni henne,ig tipik. Igmanuke ta apitit paháwaxri imuwadnene akiw,ig pahapo.

Jesus Waywe Ahakwew UnMt 14.22; Mk 6.45

16 Aygete kuwis, usuh gikannuhnipwi usuh muhuke taakigbimnat mahakwa.

17Usuh awna:―Kuwis aygete. Uyay diyuh ta pahambakat ta apitit

paytwempu Kafarnawh.―Uyay.Ayge usuh katapte amadgat wahmun. Msanpi wawhu,

ig Kiyapwiye Jesus kote danuhte wothu. Usuh hiyapnihenne, usuh tipik.

João 6:18 32 João 6:2418 Pahaye adahan mayg kamayghaw. In kannikase

paraw.19 Usuh puwehnene atiput bobo piyawakad adahan

pimaput sah (200) iwanti apiyukan. Pahaye adahanusuh hiyá Kiyapwiye Jesus waywe ahakwew un. Usuhka hiyakri ku pariyene ig. Ig aytweni kennesa arimkatwahmun. Usuh hiyapni henne, usuh apisasew gibohri.

20 Igme awna ta wothu:―Nahnewa ay. Ka yi muwaka apis.21Usuh timapni inakni giwn henne, usuh batek kaayh-

sima. Usuh amapig amadgat wahmun. Aynewa wahmundanuh atere ku kit umawkan.

Hiyeg Ipegpa Jesus22 Hewke akiw kaayhsima hiyeg msekwepye ayhté pa-

hambak. Igkis hiyakni ku amaka pahamkunano umuhayge. Igkis hiyá usuh gikannuhnipwi tipikwiye gu-madga no umuh, igme Kiyapwiye Jesus ka atak uhapti.Nikwe gipewkankiskam ku Kiyapwiye Jesus msekwe aygegimunkis. Bawa kawa. Ig ay ukakhu.

23 Ayteke nawenépwi hiyeg danuh atere paham-bakat amadga gihmunkis. Igkis ariwntak paytwempuTiberíyades. Igkis danuh atere ku kiney amaka KiyapwiyeJesus keh annut ig kabayha Uhokri adahan gimanakis,madikte hiyeg axnekwiye niwntak.

24 Nerras hiyeg aygnenepwi hiyapni henne ku Kiyap-wiye Jesus yuma ayge akiw, iné usuh gikannuhnipwiyumanawata ayge, igkis awna:

―Kibeyne. Ay nawenéwa umuh akiw. Uyay ipegpaKiyapwiye Jesus ta pahambakat paytwempu Kafarnawh.

―Uyay.Igkis katapte amadgat gihmunkis nerras hiyeg danuh-

penepwi.

João 6:25 33 João 6:3125 Igkis manuke mahakwa. Igkis danuh atere Kafar-

nawh. Ayge igkis uté Kiyapwiye Jesus. Igkis awna git:―Kiyapwiye, aysaw pis danuh atan? Usuh pipegepten

muwwapu.26 Igme awna gitkis:―Yis ka ipegpan awakuma nannuh keh yis hiyak ku

pariyene nah. Kawa. Yis ipegpan inenewa awaku kusamah yis axe yimana kabiha. Ini yis aharit akiw.

Jesus Kewa Umanabe Ku Pariye KehWis Aymuhwa AdahanApanenekwa

27Ayteke ig awna gitkis akiw:―Ka yimuwakampiksaw aharit yimana ku pariye kane

dehwepyema yimun. Mpiksawnabay aharit ini yimana kupariye dehwepye adahan apanenekwa, ku pariye keh yisaymuhwa adahan apanenekwa. Nah ku pariye wagesweawayg amadgaya inin nahnewa ikí yit akebyi ini yimana.Kuwis Wigwiy Uhokri ekke ku ig awahkisun adahanikwaini.

28 Igkis hiyeg timapni henne, igkis awna git:―Mmahpa usuh keh nikwe adahan usuh kehne Uhokri

gibetki?29 Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa giwnkis:―Nah akkite yit ku pariye Uhokri gibetki. Gibetki ini

adahan yis kamaxwa ta nupitit nah gawahkisni.30 Igkisme awna git:―Akkanaba pannu wothu akiw adahan arekhetni pi-

datni wothu adahan usuh kamaxwa ta pipitit. Ba pisik adahan pis keh pahat annut ke amekene Moísbe?31 Minikwak amekenegben ax gimanakis kewyo “mana”ayhté amadga amatap. Uhokri gannasan minikwekneneawna:

“Ig ikí gitkis gimanakis ayta inutak.”Ba ik adahan pis hawwata ikí wothu umana ayta inutak?

João 6:32 34 João 6:4232 Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa giwnkis:―Ka ignema amekeneMoís ikí ini gimanakis inutak. Ig

Nighu ignewa ikepni gitkis. Kurime ig akaka yit yimanaku pariye inyerwa inugiktak. Hennewatbaki ig ikí. 33 Iniyimana giwntekne Uhokri in ayta inugiktak adahan hiyegamedgenepwi inin aymuhwa adahan apanenekwa.

34 Igkisme kaytwa giwn:―Kiyapwiye, iknabawothu akebyi ini umana takunipti.35 Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa giwnkis:―Nahnewa yimana ku pariye keh yis aymuhwa adahan

apanenekwa. Ku pahapwi amapan, iggi bateknek kepahapwibe ku pariye ax kabiha. Ig ka matipwati abetgihiyakemni akiw. Ku pahapwi kamaxwa ta nupitit, ig kaarabyuti abet gihiyakemni akiw. 36Hennewa in ku samahnah awna: “Yis kuwis hiyapun henneme yidukwenewayis kote kamaxwate ta nupitit.” 37 Ignesme ku pariyeUhokri gikan nuthu igkis kamaxwa ta nupititnek. Igkisku pariye kamaxwa nupitit nah ka tukuhgikis aynesnima.38Nah ayta atan inugiktak ka adahanma kehnemanubetkihenneme adahan nah kehne nawahkisten gibetki. 39Nahakkite yit ku pariye nawahkisten gibetki. Iní gibetkiadahan nah ka biyuksa pahapwinama ku pariye gikannuthu henneme adahan nah kannikaseprikis madikteamaksemni hawkri. 40 Iní gibetki adahan ku pariye hiyegipeg numkat ignes kamaxwepye nupitit nah gikamkayh,igkis aymuhwa gimun Uhokri adahan apanenekwa. Inígibetki adahan nah kannikaseprikis amaksemni hawkri.

41 Igkis judeyenepwi giwewkistenkis timapni henne,igkis minimnihegbet pawtak gimin Kiyapwiye Jesusmmanawa ig ikewne ku ignewa umana inugiktekne.

42 Igkis awna:―Mmahki ig awna inakni yuwit henne? Ig ikawpari

ku ig inugikyene. Ka ba pis hiyá ku ner he amekene

João 6:43 35 João 6:51Josénen gikamkayh? Usuh hiyak gig gukak ginag. Ig kainugikyenema.

43 Ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig awna gitkis:―Ka ba yi minimni pawtak henne numinhu. 44 Ka

ik adahan pahapwinama hiyeg kamaxwa nupitit ku kaignema Nighu nawahkisten kinistig ndahan. Ku pahapwitimá giwn, ku ig kamaxwa ta nupitit, nikwe nah kan-nikasepri amaksemni hawkri. 45 In hawwata ku samahUhokri gawnepepu pitatyepwi giwnkis. Igkis awna:

“Igwa Uhokri humaw gikannuhtenkis madiktehiyeg.”

Madikte hiyeg ku pariye timap Nighu giwn ku pariye ihainakni giwn, igkisnewa ku pariye kamaxwenepwi ta nupi-tit. 46Hiyeg amadgayapu inin ka hiyapti Nighu. Nahnewagihiypetni mmanawa nah ayta giwntak. 47 Ku pahapwikamaxwa nupitit, nikwe ig aymuhwa gimun Uhokri ada-han apanenekwa. 48Nahnewa yimana ku pariye inyerwakeh yis aymuhwa. Ihanabay inakni nuwnhu. Hen-newatbaki nah. 49Minikwak yahawkripwi amekenegbenax no gimanakis kewyo “mana” ayhté amadga amatap.Henneme igkis ka aymuhwa adahan apanenekwatma.Aysawnemenek ariwnteke ini igkis miyarap. 50 Nahmekinetihwa amin nawenéwa yimana ariw ignes gimanakis.Ini yimana inugiktekne. Ku pahapwi ax ariwntak inigimana, ig ka miyá adahan apanenekwatma. 51Nahnewaini yimana inugiktekne ku pariye inyerwa keh hiyegaymuhwa. Ku pahapwi ax nuwntak, ig aymuhwa gimunUhokri adahan apanenekwa. Ini yimana ku pariye nahakki yit, innebaki nihhu ku pariye nah sigkebdihkis gida-hankis madikte hiyeg amedgenepwi inin kahadbe ignesaymuhwa gimun Uhokri adahan apanenekwa.

Hennewatbaki ig Kiyapwiye Jesus awna.

João 6:52 36 João 6:6252 Igkis judeyenepwi giwewkistenkis timapni henne,

igkis piledukewnes pawtak akak gihawnakis. Igkis awna:―Mmahki akaka wotwiy gih adahan wixwiy ax?53 Ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig awna gitkis:―Ku yis ka ax nihhu, nah ku pariye wageswe awayg

amadgaya inin, ku yis kawnata higap numighu, nikwe yiska aymuhwa gimun Uhokri. Ihanabay inakni nuwnhu.Hennewatbaki in. 54 Henneme ku pahapwi ax nihhu,ku ig higap numighu, iggi aymuhwanek gimun Uhokriadahan apanenekwa. Nah kannikasepri amaksemnihawkri. 55Nihhu inyerwa keh hiyeg aymuhwa. Numighuhawwata akiw keh hiyeg aymuhwa akiw. 56 Ku pahapwiax nihhu, ku ig higap numighu, amun ini nikwe iggihumaw pahapwiwa nukakhu. Ig ay nupithu. Nahmeay gipit. 57 Nighu ku pariye nawahkisten ig dehetnikiakipara adahan apanenekwa. Nah utí ndehetni giwn-tak. Hawwata ku pahapwi ax nuwntak, ig utí gidehetninuwntak. 58 Nah igyerwa yimana inugiktekne. Nah kakema nerras amekenegben gimanakis ku pariye igkis axhenneme igkis miyarap. Ku pahapwi ax nuwntak, igaymuhwa adahan apanenekwa.

59 Inakni yuwit ig Kiyapwiye Jesus awna agikujudeyenepwi gileglisakis ayge Kafarnawh.

Kaayhsima Hiyeg Miniwpi Giw Jesus60 Kaayhsima gaytakkis nerras timepnepwi Kiyapwiye

Jesus giwn igkis timapni inakni giwn henne, igkis awna:―Inakni giwn mahiko. Mmahpaki wis pukuhpin?61 Ig Kiyapwiye Jesus kateksan apit giyakni ku samah

igkis minimnihegbet henne. Ig hiyapni henne, ig awnagitkis:

―Mmah inakni nuwnhu mmah mahiko yit?62 Henneme aysawnemenek in ka mahiko yit akiwnek.

João 6:63 37 João 6:70Ku aysaw yis hiyapun nah ku pariye wageswe awaygamadgaya inin nah diyuhe ta inugikut akiw, apim iniin ka mahiko yit. 63 Ku wis ax ihti, ka innema keh wisaymuhwa adahan apanenekwa. Ignewa Uhokri Gitip ayupit, ignewa ku pariye keh wis aymuhwa gimun Uhokriadahan apanenekwa. Kaksa nah awna yit patuwesbuhkayuwit giwntak Uhokri Gitip. Ku yis iha inakni nuwnhu,in keh yis aymuhwa adahan apanenekwa. 64Yaytakme kaiha nuwnhu.

Ig Kiyapwiye Jesus ayipa ig hiyakni kuwis ku pariyehiyeg ka iha giwn. Ig hawwata hiyak ku pariye gikamayk-iswitni ta gitkis gipetunyapu.

65Nikwe ig awna:―Ignewa Uhokri Gitip ku pariye keh wis aymuhwa

gimun Uhokri adahan apanenekwa. Inneki keh nah awnayit kaksa: “Ka ik adahan pahapwinama hiyeg kamaxwanupitit ku ka ignema Nighu kinistig ndahan.”

66Apim ini kaayhsima gikannuhnipwi awna:―Inakni giwn amin axne gih, inakni mahiko.Ayge nikwe igkis tipik giw. Igkis ka wew gikak akiw.Jesus Gikannuhnipwi Ka Miniw Giw

67Ayteke ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig awna tawothu usuh gikannuhnipwi madikawkunene ukebyi akakpiyana wawna (12). Giwn:

―Mmah yis hawwata tipikkere nuwhu?68 Igme kiyapwiye Simawh Pedru kaytwa giwn:―Kiyapwiye, karimkanitpa usuh tipik? Pisnewa awna

yuwit ku pariye akki wothu adahan ku samah usuhaymuhwa gimun Uhokri adahan apanenekwa. 69 Usuhkamaxwa ta pipitit. Usuh hiyakni ku pis Uhokri giwatnibarewpitye.

70 Igme Kiyapwiye Jesus awna wothu:

João 6:71 38 João 7:7―Nah kaniye yis madikawkunene yikebyi akak piyana

yawna (12) adahan yis wewne nukakhu. Henneme aypahapwi yaytak ig wapitye ay gipit.

71 Ig awna inakni gimin Judas Iskariyotismin, kupariye amekene Simawh gikamkayh. Mmanawa ig JudasIskariyotismin waytakhu usuh madikawkunene ukebyiakak piyananenewawna (12) henneme ig kamaykistineneKiyapwiye Jesus ta gitkis gipetunyapu.

7Jesus Mpiksaptihka Gapitkis Gisamwipwi

1 Ariwnteke ini ig Kiyapwiye Jesus muwwaptiseGaliléyamnaw. Ig ka atekere apitit Judeyamnawmmanawa nerras judeyenepwi giwewkistenkisipegpenene adahan giwmasepten. Awaku ini ig msakwaayge Galiléyamnaw.

2Kabá danuh ahawkanaprik adahan hiyeg judeyenepwigipetrakis adahan pahadguhwene adahan msakwa agikupaytbet.

3Ayge nikwe Kiyapwiye Jesus gisamwipwi awna git:―Uyay atak tahhan apitit Judeyamnaw ku kiney hiyeg

pahadgupu. Ayge kibeyne iwetrit adahan pis keh annutkahadbe ku pariye timepnepwi piwn, igkis hiyá pannu.4 Ku pis muwaka madikte hiyeg hiyakpi, amawka pisakkaw gitkis. Amawka pis ka msakwa ayamawnama ay.Ku pis inyerwa keh annut akak Uhokri gidatni, amawkapis akkaw gitkis madikte hiyeg.

5 Hennewatbaki igkis awna mmanawa igkispekegisamwipwihwa ka iha giwn apim ini.

6 Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa giwnkis:―Kote danuhte nuhawkanaprik adahan nah akkaw ta

gitkis madikte hiyeg. Henneme ku aysaw yis atekkere,hiyawa yis atak. 7 Hiyeg amedgenepwi inin ka amiyhay.

João 7:8 39 João 7:16Nahme ignes amiyihnan. Igkis amiyihnan awaku kusamah nah ekkene gitkis gikehnikis mbeyepye. 8 Suyi atak fetya. Nahme kote atakte. Kote danuhtenuhawkanaprik adahan nah akkaw.

9 Ig Kiyapwiye Jesus awna inakni, gisamwipwi tipikfetya. Igme msekwe ayge Galiléyamnaw adahan aynessahawkri akiw.

10 Ayteke ariwntak gisamwipwi gitepkemnikis ighawwata ig tipik atere. Henneme ig ka tipik giwtrikkismahiyeg. Ig tipik monye.

Hiyeg Gihiyakemnikis Gimin Jesus IbekhewbetJo 7.11, 25, 40, 10.19

11 Apimwata ini ayge abet fet nerras judeyenepwi gi-wewkistenkis ayá Kiyapwiye Jesus gak. Igkis awna:

―Kineykig?12Ayge kaayhsima hiyeg minimnihegbet pawtak gimin

Kiyapwiye Jesus. Gaytakkis awna:―Ig kibeyne awayg.Gaytakkisme awna:―Kawa. Ig kinisne hiyeg.13 Henneme igkis minimni giharaprikkis nerras gi-

wewkistenkis. Mmanawa igkis apis gibohrikis mmanawaignes ka batek gikak Kiyapwiye Jesus.

Jesus Kannuhekne Agiku Leglis14 Pabuskak fet ig Kiyapwiye Jesus danuh atere. Ig

pareke ta agikut ini leglis kewye Uhokri Gipin. Ayge igkannuhekne.

15 Nerras judeyenepwi giwewkistenkis hiyapni henne,igkis wakaymnibdi adahan gikannuhakni. Igkis awna:

―Kitak ner kanuhwa? Ig ka lekkolya gimin Uhokrigiwn kema wixwiyma.

16 Ig Kiyapwiye Jesus timapni henne, ig awna gitkis:

João 7:17 40 João 7:24―Nukannuhwan kawki nuwnteknewatma. In giwntak

nawahkisten. 17 Ku pahapwi inyerwa kehkere Uhokrigibetki, iggi hiyaknek ku kitak nah utí nukannuhwan. Ighiyak ba nah awna nuwnteknewatma ba kawk ba nahawna giwntak Uhokrima. 18 Pahapwi ku pariye awna hegiwnteknewatnen, iggi aharitne hiyeg kiyathig. Nahmeawna adahan hiyeg kiyatha nawahkisten. Nikwe nahawna yuwit ku pariye inyerwatnene, nah awna wadit.19 Amekene Moís ikí wotwiy Uhokri gikumadukan hen-neme yuma pahapwinama yaytak ihpene inakni giku-madukan. Yis aharit nuwmepten. Mmahki?

20 Igkisme kaytwa giwn:―Pis puwpup. Pariyekama piharit piwmepten?21 Igme kaytwa giwnkis:―Yis madikte wakaymnibdi awaku nah makniwe pa-

hapwi awayg abet samdi. Yit nah taraksepye awaku nahkeh ini annut. Yit nah ka kiyatha samdi. 22 Hennemeyis hawwata, yis kannipwiye abet samdi. Amekene Moísikí wotwiy gikumadukan ku pariye ikaka git gapitkisgihawkripwi. Ini gikumadukan awna adahan wixwiyhiwh bakimnay awayg gipitkis adahan arakak ku igkisUhokri gihiyegapu. Nikwe adahan pahay paka akiwariwntak giwaypukakis yis hiwh gipitkis. Ku pahapwiamadga wayk abet samdi yis hiwh gipit abet samdiaytwenempiye. 23 Hiyawa samdi abet, henneme yis-newa hiwh gipit kahadbe yis ihpene giwn amekene Moísgikumadukan. Mmah nikwe yis dagawne nuthu apatraku samah nah makniwe pahapwi awayg pahapwite abetsamdi? 24 Mmahki yis ikanhu ku nah taraksepye? Ka yimuwaka ikiy pahapwi ku ig taraksepye kibentenwatma.Hiyapnigte ba ig wadityewatma.

Hennewatbaki ig Kiyapwiye Jesus awna.

João 7:25 41 João 7:3225 Gaytakkis jerusalémyenepwi ayge igkis timapni

henne, igkis kinetihwa pawtak. Igkis awna:―Mmah ka ba nernema ku pariye uwewkistenwiy

aharit giwmasepten? 26 Ipegnay ku samah ig wewpariay ubetwiy. Igkisme ka aritnama giw adahan kamaxwig.Nawenétke igkis pukuhpaw. Nawenétke igkis ikiy kuigyerwa Cristo, ig Uhokri gikanyan adahan ukumaduket-niwiy.

27Gaytakkisme kaytwa giwnkis:―Kawa. Ka ignema. Mmanawa wixwiy hiyakri ku

pariyene ig. Igme Cristo, yuma hiyeg gihiyekten kupariyene ig.

28 Igme Kiyapwiye Jesus kannuhekne ayge agiku leglis.Ig timapni inakni yuwit henne, ig awna gitkis hiyeg:

―Yis yipewkankam ku yis hiyakun ku pariyene nah.Yipewkankam yis hiyak ku kitekne nah. Henneme nah kaayta nuwnteknewatma. Yis ka hiyak ku pariye igyerwanawahkisten atan. 29 Nahme hiyaknig. Mmanawa nahayta giwntak. Ignewa ku pariye nawahkisten atan.

30 Igkis timapni henne, igkis atere gikamaxwitni.Henneme igkis ka hiyak ku samahpa gikamaxka gitkismmanawa kote danuhte gihawkanaprik adahan ig ka-maxka.

31 Apim ini kaayhsima gaytakkis nerras hiyeg iha kuig Kiyapwiye Jesus ignewa Uhokri gikanyan adahan uku-maduketniwiy. Igkis awna:

―Wixwiy hiyakni ku aysaw Uhokri gikanyan adahanukumaduketniwiy danuh atan, ig keh kaayhsima annut.Hiyá kuri ig ner awayg kehne kaayhsima annut. Ka ikadahan pahapwinama hiyeg keh pi kabayte akiw.

Sandagma Gikamaxwitni Jesus32 Nerras farisewkis timé gakkis ku igkis hiyeg kineti-

hwa henne gimin Kiyapwiye Jesus. Nikwe igkis gikakkis

João 7:33 42 João 7:38nerras muwpeg kiyatyepwi igkis awahkis gisandagmakisatere git adahan gikamaxwitni.

33 Igkisme gisandagmakis tipik danuh atere git Kiyap-wiye Jesus. Igkis timap ig kinetihwa gitkis hiyeg. Giwn:

―Nah ay yikak adahan aynessawa hawkri. Aytekeaysawnemenek nah diyuhe gimkat nawahkisten. 34Apimini yis ipegpan henneme yis ka utipun. Ka ik adahan yisdanuh atere ku kiney nah.

35 Gaytakkis judeyenepwi giwewkistenkis ayge. Igkistimapni inakni giwn henne, igkis kinetihwa pawtak. Gi-wnkis:

―Kit ig atak adahan wixwiy ka utipri? Mmah igatak ta gitkis nerras judeyenepwi ku pariye msakwa ay-hté gibetkis grésiyenepwi adahan gikannuhtenkis atere?36 Mmahki ig awna inakni ku wixwiy ipegpig ay-sawnemenek henneme wixwiy ka utipri? Mmahki igawna inakni ku ka ik adahanwixwiy danuh atere ku kineyig?

Henne igkis wakaymnibdi ayge.Uhokri Gitip Kewa Un DehetnikibeJo 4.13; Apok 22.1

37 Amaksemni fet abet ini hawkri ku pariye apitminmadikte hawkri adahan gipetrakis, ig Kiyapwiye Jesustabir ayge agiku leglis. Ig awna ta gitkis hiyeg akakmadikte gawaygyi. Giwn:

―Aytninabay numkanit. Yis ku pariye giharitwiyeUhokri kiyesrad kepahapwi hiyeg arabyupyebeunbe, ayt-ninabay numkanit. Nah kewa un dehetniki ahawkribe yi-dahan. Higapnabay nuwntak takunipti. Kamaxwanabaynupitit takunipti. 38Yis ku pariye kamaxwenepwi nupitit,yis hawwata humawnek kewa un dehetniki ahawkribe gi-dahankis hiyeg. In ke wotbe kaayhsima un dehetniki pesyiwntaknek adahan ikene gidehetnikis kaayhsima hiyeg

João 7:39 43 João 7:46akiw. Hennewatbaki Uhokri gannasan minikwekneneawna.

39 Ig Kiyapwiye Jesus awna inakni adahan arakak kusamah kamaxwenepwi gipitit ignes gitiphaw Uhokrinek.Henneme Gitip kote awahkiskahte mmanawa ig Kiyap-wiye Jesus kote wagahte ku kiney gikiythani.

Hiyeg Gihiyakemnikis Gimin Jesus Ka PatiptakJo 7.11, 25, 10.19

40 Kaayhsima gaytakkis nerras fetyapu igkis timapniinakni yuwit henne, igkis awna:

―Ig Uhokri gawnepe.41Gaytakkisme awna:―Ignewa Cristo, ig Uhokri gikanyan adahan uku-

maduketniwiy.Igkisme gaytakkis awna:―Henneme ig galiléyene. Waké ig igyerwatbe Uhokri

gikanyan adahan ukumaduketniwiy, nikwekam ig kaariwntakma Galiléyamnawkam. 42 Uhokri gannasanminikweknene awna ku Uhokri gikanyan adahan uku-maduketniwiy ig amadga wayknek ayhté paytwempuBelém ayhté Judeyamnaw ku kiney amekene Davi amadgawayk.

43 Henne igkis hiyeg ka tuguhkis gihiyakemnikis heh-pekwiyema gimin Kiyapwiye Jesus.

44Gaytakkis nerras hiyeg aharitnes gikamaxwitni hen-neme yuma hiyeg gikamaxten.

Sandagma Ka Kamax Jesus45Ayteke nikwe nerras muwpeg gisandagmakis diyuhe

ta gitkis nerras muwpeg kiyatyepwi gikakkis farisewkisakiw. Igkis danuh atere, igkisme gikiparakis awna gitkis:

―Mmahki yis ka waxwa Jesus atan?46 Igkisme kaytwa giwnkis:

João 7:47 44 João 8:1

―Usuh ka timapti pahapwinama awayg awna ke in-aknibe.

47 Igkis farisewkis timapni henne, igkis awna gitkis:―Mmah yispeke hawwata kinikiswe git? 48 Ka ba yis

hiyá usuh ka iha giwn? Iné ukiparawiy kawnata iha giwn.49Nerras hiyegempu ku pariye ihepye giwn igkis ka hiyakhawkri. Igkis ka hiyak ku pariye Uhokri gikumadukanawna. Igkis ikaksaka adahanikwa biyukwiki.

Nikodémus Awna Gidahan Jesus50 Igme pahapwi awayg ayge ig timapni henne, ig ka-

pusa awna gitkis. Giw kiyapwiye Nikodémus. Ig giyakikisfarisewkis. Ig ner ku pariye kuhwekwa kinetihwa gikakKiyapwiye Jesus. Giwn:

51―Wixwiywa ka ihpenema Uhokri gikumadukan. IgUhokri gikumadukan ka isaksaw adahan wixwiy ikiy pa-hapwi ku ig taraksepye kibentenwa henne. Amawka kuwis timapanigte. Amawkakuwis hiyapnigte. Wixwiy kotekehte henne gikak Kiyapwiye Jesus.

52 Igkis timapni henne, igkis awna git:―Mmahki pis awna inakni henne? Mmah pis

galiléyene hawwata ke Jesusbe? Su atak ipegboha Uhokrigannasan minikweknene. In ka awna ku ig awahkisuminwiy pahapwinama gawnepe apititak Galiléyamnaw.

53 Igkis awna inakni, igkis tipik diyuhe mpuse gipin-watkis.

8Jesus Isahkisase Pahapu Tino Ku Pariye PowkemnihweAda-

han Eg Ka Taraksa Akiw1 Ig Kiyapwiye Jesus pisenwa gikannuhakni agikutak

leglis, ig wagehe ta apitit ini waxri imuhgipitnene kewyeOlipegpit. Ig danuh atere, ig msekwe ayge.

João 8:2 45 João 8:10

2Hewke hawkanawa ig diyuhe atere agikut leglis akiw.Ayge ig bat, ig kannuhne hiyeg.

3 Ayteke nerras kannuhekeputnepwi amin amekeneMoís gikumadukan ignes danuh atere payak gikakkisnerras farisewkis. Igkis waxe git pahapu tino ku pariyepowkemnihwe. Igkis tabirasig ta gipetunat KiyapwiyeJesus ayge giwtrikneswa hiyeg.

4Ayteke igkis awna git:―Kiyapwiye, no tino kamaxwika nikwenéwa ku samah

eg powkemnihwe gikak pahapwi. 5 Amekene Moís giku-madukan awna adahan wixwiy padaktepru akak tip ada-han guwmepten apatra ini gupowkemni. Pisme, mmahpiwn adahan ku samah wixwiy keh gukak?

6 Igkis awna inakni adahan gihikekten Kiyapwiye Jesus,marihwa igkis hiyá ba ig taraksa amekene Moís giku-madukan. Igkis muwaka utí gitaraksan adahan igkisgikamyehpitni. Igme Kiyapwiye Jesus timapni henne, igmabukwe. Ig kapusa anniri waygbow akak giwak.

7 Igkisme kapusa ayaptepri akiw. Ayge nikwe ig kan-nikase gitew, ig awna gitkis:

―Ku pariye yaytak yumanene gitaraksan, hiyawa ig kitpadakru.

8 Ayteke ig mabukwa akiw, ig kapusa anniri waygbowakiw.

9 Igkis timapni inakni giwn henne, igkis kayah gitarak-sankis. Ayge nikwe igkis tipik pahapwimpi. Nerras kupariye pi kiyaptenene igkis kit tipik. Ayteke nawenép-wime tipik butte. Juktah igkis ikise Kiyapwiye Jesus igpahapo gukak eggu tino ayge gikakkis nerras timepnepwigiwn.

10 Ayteke ig kannikase gitew, ig hiyá eggu tino guduk-wenewa ayge gipetun. Ig awna gut:

João 8:11 46 João 8:17―Kiyapuno, kineyki nerras pikamyehpitnipwi? Mmah

yuma pahapwinama pipedketni?11 Egme kaytwa giwn:―Yuma, Kiyapwiye.Igme awna gut:―Nah hawwata, nah kawnata padakpita. Hiyawa pis

tipik diyuhe pipinwat. Henneme ka ba taraksa akiw.Jesus Uguhekeputne UhiyakemniwiyJo 1.4, 3.19, 12.34; Rom 13.12; Ef 5.8; 1 Tess 5.5; 1 Jo 1.5, 2.9

12Ayteke ig awna ta gitkis nerras hiyeg akiw. Giwn:―Nah kewa pahá abukribe gidahankis madikte hiyeg

amadgayapu inin. Ku pahapwi wew nukakhu, nah uguhgihiyakemni kahadbe in ka msakwa ke wotbe abet amis-napyibe akiw. Ayge nikwe ik adahan ig hiyak ku pariyehiyakemniki inyerwatnene. Nikwe ig aymuhwa gimunUhokri adahan apanenekwa.

13 Igkis farisewkis timapni henne ku samah ig awnainakni, igkis awna git:

―Pisnewa ekkewne pimin. Nikwe piwn he wadit-nepyenen.

14 Igme kaytwa giwnkis:―Nuwnhu ka he waditnepyenenma. Hiyawa nah

ekkewne numinhu henneme nuwnhu ka waditnepye-nenma. Mmanawa nah hiyak ku pariyene nah. Nahhiyak ku kitwiye nah. 15Yis yipewkan nuhiypetni ba nahkibeynewatma, bawa yiswa yikehbetan akak yidahanwayihiyakemni amadgaya inin. Nahme ku apim inin nahka hiyá hiyeg ba ignes kibeynepwiwatma. 16 Hennemewaké nah gihiypetnikisbe adahan ba ignes kibeynepwi-watma, nah hiyaprikiskam wadit. Mmanawa nah kaikebdihenigkis akakma nuhiyakemninenwatma hennemenah payak gikak Nighu nawahkisten usuh gihiypetnikisbaki ignes kibeynepwiwatma. 17Minikwak amekene Moís

João 8:18 47 João 8:25tamak amadga gikumadukan adahan ku piyana utemweraku giwnkis tuguh hehpekwiye, nikwe ik adahan wixwiyiha inakni giwnkis. 18Ay piyana gikebyikis ntemwera ada-han ekkene ku pariyene nah, nah gikak Nighu nawahk-isten, usuhnewa ay.

19 Igkisme ayapri:―Kineypa pig?Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa giwnkis:―Yis ka hiyakun ku pariyene nah. Yis kawnata hiyakri

ku pariyene Nighu. Waké yis hiyakbe ku pariyene nah, yishiyaknikam ku pariyene Nighu.

20 Inakni ig Kiyapwiye Jesus awna ayhté agiku karukriakekri ku aysaw ig kannuhekne agiku leglis. Hennemeyumahte hiyeg gikamaxten mmanawa gihawkanaprikkote danuhte.

Ku Kitwiye Nah, Yis Ka Hiyá Yisma Danuh Atere21Ayteke ig Kiyapwiye Jesus awna gitkis akiw. Giwn:―Kennesa ntepkemnimet. Apim ini yis ipegpan hen-

neme waditnepyenen. Apit yis utepun, yis miyarapnekakak madikte yitaraksan. Ku kitwiye nah, yis ka hiyáyisma danuh aterenek.

22 Igkis judeyenepwi giwewkistenkis timapni henne,igkis awna:

―Mmahki ig awna inakni? Ba ig me umehwepyemet?23 Igme awna gitkis:―Yis amedgenene inin. Nahme inugiktekne. Yisme

yihiyakemni amadgaya inin. Nahme nuhiyakemni kahennema. 24 Inneki keh nah awna ku yis miyarapnekakak madikte yitaraksan. Mmanawa ku yis ka kamaxwata nupitit, yis miyarapnek akak madikte yitaraksan.

25 Igkisme awna git:―Pariyenekap?

João 8:26 48 João 8:34Igme kaytwa giwnkis:―Mmah ka ba yis hiyakni ku samah nah akkaw yit pi-

tatye? 26Aysawnemenek nah akkamnihne yit yitaraksan-nek. Nah kadahan kaayhsima yuwit adahan nah ekkeneyit yitaraksan. Kurime nah ka awna nuwnteknewatma.Ku samah nah ay amadga inin, nah awna inenewa yuwitku pariye nawahkisten giwn nuthu. Ignewa awna yuwitku pariye inyerwatnene yuwit.

27 Igkisme ka pukuha ku ig awna inakni gimin gigUhokri.

28 Ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig awna gitkis:―Ku aysaw yis ikepun ayhté inut aminat ah ayge

nikwe yis hiyak ku pariyene nah ku pariye wagesweawayg amadgaya inin. Apim ini yis hiyak ku nah kakeh ariknawnamanuwnteknemahennemenahkinetihwayit ku kamin Nighu kannuhun. 29 Ig nawahkisten ig aynukakhu. Ig Nighu ka ikisun nah pahaponama mmanawanah apanenekwa kehnenekwa gibetki.

30 Ig Kiyapwiye Jesus awna inakni henne, kaayhsimahiyeg ihe giwn.

Jesus Keh Wixwiy Isamtaw31Ayteke ig awna ta gitkis nerras ihpenepwi giwn:―Ku yis ihpenene nuwnhu, nikwe yis inyerwa nuhiye-

gapu. 32 Ayge nikwe yis hiyaknek ku pariye hiyakemnikiinyerwatnene. Amun ini yis isamtawnek.

33 Igkisme kaytwa giwn:―Mmahki pis awna inakni ku usuh isamtawnek? Usuh

ka ibuktima. Usuh amekene Abrawh gihiwhipwi.34 Igme kaytwa giwnkis:―Ku pahapwi taraksepye, nikwe ig kewa ibuktibe.

Ku pariye hiyeg ibukti ka hiyá igma pes ariw gannipwigidahan gikipara. Ku pariye hiyeg taraksepye kawnatahiyá igma miniw ariw gikehni mbayka. Ihanabay inakni

João 8:35 49 João 8:42nuwnhu. Hennewatbaki in. 35 Ku pariye hiyeg ibukti, igka msakwa agiku gikipara gipin adahan apanenekwatma.Ku aysaw ig kiyapwip, ig ipukepka. Henneme ku pa-hapwi ikamkayhti, iggi ik adahan ig msakwa gipinekugig adahan apanenekwa. 36 Nah Uhokri gikamkayh. Kuaysaw nah keh yis isamtaw ariw ini bukitka, ayge nikwehiyawa yis miniw ariw madikte yikehni mbayka. Apimini yis inyerwa isamtaw. Nikwe yis ik adahan yis humawUhokri gikamkayupwi adahan yis aymuhwa gimun ada-han apanenekwa.

Ku Pariye Hiyeg Ka Kighaw Git Uhokri Ignes Gigkis WapityeGikiparadkis

37―Yiwnapriknawa yis awna ku yis amekene Abrawhgihiwhipwi henneme gihiyakemni yuma ay yipit. Yisaharitnene nuwmeptenmmanawa nuwnhu ka kawetri ayapit yiyakni. 38 Nah ekkene yit ku pariye nah kuwis hiyáayhté gimunNighu. Yismenawenéwayig giwndahan. Yisihpene giwn ner yig.

39 Igkisme kaytwa giwn:―Ignewa amekene Abrawh ku pariye wighu.Igme kaytwa giwnkis:―Waké yis inyerwa giwntakbe amekene Abrawh,

nikwekam yis giwetniwatkam. 40 Henneme gihiyakemniyuma ay yipit. Nah ekkene yit inyerwatnene yuwit,yuwit ku pariye igwa Uhokri gakkan nuthu. Hennemeyis aharitnene nuwmepten. Igme amekene Abrawh ig kakehkam akebyi ini. 41Yis giwetniwa yig nawenéwa.

Igkisme kaytwa giwn:―Usuhyumanawenéwatmawighu. Usuhka battagma.

Ignewa Uhokri igyerwa wighu.42 Igme awna gitkis:

João 8:43 50 João 8:52―Kawa. Ig ka ignema yig. Waké yig Uhokribe, yis

batekkam nukakhu. Mmanawa nah pes giwntak Uhokri,nah humaw giwntak Uhokri. Ka nuwnteknewatma nahayta atan. Ignewa Uhokri awahkisun atan. 43 Mmahkiyis ka pukuha inakni nuwnhu? Nah akkite yit kusamah. Awaku yis ka amapin. 44 Mmanawa yig igwapitye gikiparadkis. Yis yibetki keh ner yig gibetki. Kusamah akapuska hawkri ig umehekeputne, ig kapetunsahiyakemniki ku pariye inyerwatnene. Mmanawa yumaaynesnima yuwit inyerwatnene ay abet gihiyakemni.Ig awna wasaymkanen mmanawa inenewa wasaymkaay abet gihiyakemni. Ig kinisekeputne. Ig wasaymkaahawkri. 45 Inneki keh yis ka ihpa nuwnhu mmanawanah awna yit yuwit ku pariye inyerwatnene. 46 Yumapahapwinama yaytak hiyapun nah taraksa. Apanenekwanah awna yit yuwit ku pariye inyerwatnene. Mmahkinikwe yis ka iha nuwnhu? 47 Ku pariye Uhokriyan iggitimap Uhokri giwn. Yisme ka Uhokriyanpuma. Innekikeh yis ka timepkere giwn.

48 Igkisme judeyenepwi giwewkistenkis awna git:―Pis taraksepye ke nerras hiyeg samariyenepwibe. Pis

wapitye ay pipit. Hennebakap.49 Igme kaytwa giwnkis:―Yuma wapitye ay nupithu. Nah kiyatha Nighu.

Yisme miyathan. 50Nah ka ayta adahanma kiyathasewnegitkis hiyeg amedgenepwi inin. Henneme pahapwi ayku pariye muwaka nah kakiythani. Ig gisayreptenkisneknerras ku pariye kane kiyathan. 51 Ku pahapwi ihepyenuwnhu, iggi kamiyá. Ig aymuhwa gimun Uhokri adahanapanenekwa. Ihanabay inakni nuwnhu. Hennewatbakiin.

52 Igkis timapni henne, igkis awna git:

João 8:53 51 João 8:59―Wownapriknewa. Kuri usuh hiyakni kabayhtiwa ku

wapitye ay pipit. Ig amekene Abrawh miyap. MadikteUhokri gawnepepu miyarap. Pisme awna: “Ku pahapwiihepye nuwnhu, iggi ka miyá.” Mmahkap pis awna inaknihenne? 53 Mmah pis gapitmin wighu amekene Abrawhku pariye ayipa miyá? Mmah pis gapitminkis Uhokrigawnepepu ku pariye miyarapye? Pariyenekap?

54 Igme kaytwa giwnkis:―Waké nahwa kiyathasawbe he nuwnteknenwatbe,

nikwekam nuwnhu he waditnepyenenkam. Hennemeignewa Nighu kiyathasan, ig ner ku pariye yis kanumyiwohkiga. 55 Henneme yis ka hiyakri. Nahme nahhiyakri. Waké nah awnabe: “Nah ka hiyakri”, nikwekamnah wasaymhewpikam ke yisbe. Henneme nah inyerwahiyakri. Nah iha giwn. 56 Ig wahawkriwiy amekeneAbrawh igminikwak ig hiyakni kunahdanuhnek amadgathawkri. Inneki keh ig bateke. Ig hiyakni, ig bateke gimin.

57 Igkis timapni henne, igkis awna git:―Pis kote kiyapwite. Pis ka hiyapti amekene Abrawh.

Mmah ahiyaka pit inakni?58 Igme kaytwa giwnkis:―Apit ig amekene Abrawh humaw, nah ayipa ay kuwis.

Ihanabay inakni nuwnhu. Hennewatbaki nah ay.59 Igkis timá inakni henne, igkis awna:―Ig Jesus makukse amekene Abrawh. Uyay katiwnise

ini gitaraksan git. Uyay umehpig.Igkis kidise tip adahan gipedkepten. Igme miniwke-

heprikis. Ig pese agikutak Uhokri Gipin.

9Jesus Makniwa Pahapwi Motpiye

João 9:1 52 João 9:8

1 Ayteke ariwnteke ini samdi abet, ig Kiyapwiye Jesusapigku ahin, ig hiyá pahapwi awayg bat ahinmu ig am-nihswene ta gitkis hiyeg. Ig awayg motpiye ku samah igamadgate wayk.

2Usuh gikannuhnipwi hiyapni henne, usuh ayá Kiyap-wiye Jesus:

―Kiyapwiye, pariye kapatraner awayg ig amadgawaykmotpiye? Ba awakutke ginag gutaraksan? Ba awakutkegig gitaraksan? Batke awakutke gidahanwa gitaraksan?

3 Igme kaytwa wown:―Yuma arikna kapatrene. Iné ka ginagma gutaraksan,

iné kawnata gigma gitaraksan, iné kawnata gitaraksanma.Ig amadga wayk henne kahadbe hiyeg hiyá Uhokri gannuta gipitit. 4Ku samah nah ekkene ig Uhokri gannu, amunini nah kehne ini gannipwi ku kadahan ig awahkisunatan. Amawka ku wis keh gannipwi kurinewa akak ininmmanawa kuri wis kahawkan akiw. Aysawnemenek wiska kahawkan akiw. 5Nikwe ku samah nah aynete amadgainin nah kehne ini gannipwi. Nah humaw kewa paháabukribe adahan uguhne madikte hiyeg gihiyakemnikisamadga inin.

6Pisenwa inakni gawnhan, ig tupes waygboit. Ig kehneibug akak gaybi. Ayge ig manotig ner motpiye akak iniibug.

7 Pisenwa ig awna git:―Su ta sukuh piwtyak agikut ini un atiy kewye Siloé.Inakni wownaprikwiy “Un Awahkiska” kahinahaki atiy.

Ig awayg timapni henne, ig tipik. Ig danuh atere. Igsukuhe giwtyak. Aynewa ig hiyap. Ayteke nikwe ig tipik.

8 Ig tipikwiye, ayge gihumwayepwi gikakkis nerras kupariye gihiypetnipwi ku ig motpiye igkis hiyapri atere.Igkis awna:

João 9:9 53 João 9:16―Ka ba nernema betnene ahinmuba gibetki amnihswa

ta gitkis hiyeg?9Gaytakkis awna:―Ignewa.Gaytakkisme awna:―Ka ignema. Hennewatmeki gihipak.Igme ner makniwtinene ariw gimotpen ig awna gitkis:―Nahnewa.10 Igkis timapni henne, igkis awna git:―Pariye keh pis hiyap?11 Igme kaytwa giwnkis:―Pahapwi awayg giw Kiyapwiye Jesus, ig kehe ibug ig

manotan nikak. Ig awna nuthu: “Su ta sukuh piwtyakagikut ini un atiy kewye Siloé.” Nah tipik danuh atere,nah sukuhataw, nah hiyap.

12 Igkis timapni henne, igkis awna git:―Kineykig?Igme kaytwa giwnkis:―Nah ka hiyak ku kiney ig.13 Igkis hiyeg timapni henne, igkis waxepri ta gitkis

farisewkis.14 Mmanawa ig Kiyapwiye Jesus keh ibug, ig piyih

giwtyak abet samdi.15 Igkis danuh atere, igkisme farisewkis hawwata

ayapri:―Pariye keh pis hiyap?Igme kaytwa giwnkis:―Pahapwi awayg manotan akak ibug. Ayteke nah

sukuhataw, nah hiyap.16 Gaytakkis igkis farisewkis igkis timapni henne, igkis

kinetihwa pawtak. Giwnkis:

João 9:17 54 João 9:23―Ner ku pariye gipiyhetni ig ka giwnteknewatma

Uhokri mmanawa ig ka kiyatha samdi, ig piyihak samdiabet.

Gaytakkisme awna:―Ku ig taraksepye, kitak ig utí gannu adahan ig keh

annut ke inibe?Ayge nikwe nerras farisewkis gihiyakemnikis ka patip-

tak.17 Igkis kapusa ayapte ner makniwtinene ariw gimot-

pen. Igkis ayapri:―Ya pis? Mmahki pit ner awayg ku pariye pipiyhetni?Igme kaytwa giwnkis:―Nuthu ig Uhokri gawnepe.18 Ariwnteke ini igkis ka iha giwn ku ig minikwak ig

motpiye henneme kuri ig hiyap. Ayteke nikwe igkiswatiha gig gukak ginag.

19 Egkisme danuh atere, igkisme ayaprukis:―Mmah ig ner pikamkayh ku kamin yis awna ku ig

motpiye ku samah ig amadgawayk? Mmahnikwe ig hiyapkuri?

20 Egme ginag gikak gig egkis kaytwa giwnkis:―Usuh hiyakni ku ignewa ukamkayh. Usuh hiyakni ku

ig motpiye ku samah ig amadga wayk. 21 Henneme usuhka hiyak ku samah gipegpen kuri. Usuh ka hiyak ku pariyekeh ig hiyap. Ig kuwis kiyapwip kuwis. Ayapnig. Igwa akkiyit.

22 Egkis awna inakni henne awaku egkis apis gi-bohrikis nerras judeyenepwi giwewkistenkis. Mmanawaigkis giwewkistenkis kuwis ahegbete ginetnikis adahangipukeptenkis hiyeg agikutak gileglisakis. Giwnkis: “Kupahapwi kanum Jesus ku ig Uhokri gikanyan adahanukumaduketniwiy, iggi ipukepkanek.”

23 Inneki keh egkis ayaptasig gukamkayhkis ta gitkis.

João 9:24 55 João 9:3324 Igkis farisewkis hiyapni henne, igkis watihpig akiw.

Ig danuh atere, igkis awna git:―Ka ba muwaka kabayha Jesus. Usuh hiyakni ku ig

taraksepye. Kabayha Uhokrinen.25 Igme kaytwa giwnkis:―Nah ka hiyak ba ig taraksepyema henneme nah

akkite yit pahat arikna ku pariye nah hiyak kabayhtiwa.Kuhwekwa nah motpiye henneme kurime kuwis nahhiyap.

26 Igkisme awna git akiw:―Mmahpa ig keh pikak? Mmah apiyhepka piwtyak

git?27 Igme kaytwa giwnkis:―Ayipa nah kuwis akki yit henneme yis ka timepkere

nuwnhu. Mmahki yis muwaka nah akki yit akiw? Mmahyis wageswekerepye gihiyegapu?

28 Igkis timapni henne, igkis mahipwihpig. Igkis awnagit:

―Pisnewa gihiyega. Usuhme amekene Moís gihiye-gapu. 29Usuhhiyakni kuUhokri kinetihwagikak amekeneMoís. Nerme usuh ka hiyak ku pariyene ner hiyeg.

30 Igme ner makniwtinene ariw gimotpen ig kaytwagiwnkis:

―Mmah henne? Ini keh nah wakaymni kaayhsima.Ig keh nah hiyap henneme yis ka hiyak ku pariyenekig.31 Wis hiyakni ku Uhokri ka timap pahapwinama tarak-sepye gipigyepkawni. Ig timap gipigyepkawni ignenwapahapwi ku pariye kiyathig ku pariye keh gibetki. 32 Kusamah akapuska hawkri yuma pahapwinama awayg hiyágipiyhak pahapwi awayg ku pariye motpiye ku samahig amadga wayk. 33 Waké ner awayg ka giwntakmaUhokribe, nikwekam ig ka hiyá apiyhakkam nuwtyakadahan keh nah hiyap.

João 9:34 56 João 9:40

34 Igkisme awna git:―Pis taraksepye ku samah pis amadga wayk.

Pariyenekap pis? Ka pisnema hiyá ukannuhka. Sutipik ayteke. Ka ba diyuh atan Uhokri gipineku akiw.

Ayge nikwe igkis ipukwig.35 Ariwnteke ini ig Kiyapwiye Jesus kinetni ner awayg

gak ku samah igkis ipukepri. Ig timapni henne, ig tipikiwasapri. Ig danuh atere git, ig awna git:

―Ba pis kamaxwa ta gipitit ner ku pariye wagesweawayg amadgaya inin?

36 Igme kaytwa giwn:―Kiyapwiye, uyá akki nuthu ku pariye ig kahadbe nah

kamaxwa gipitit.37 Igme Kiyapwiye Jesus awna git:―Ku apim inin pis hiyapri. Nah ku pariye kinetihwene

pikak nahnewa ku pariye wageswe awayg amadgaya inin.38 Igme kaytwa giwn:―Kiyapwiye, nah kamaxwa pipitit.Ayge ig paberetusaw gitiput, ig kiyatig.39 Ayteke ariwnteke ini ig Kiyapwiye Jesus awna ta

gitkis hiyeg. Giwn:―Nah ayta atan amadgat inin adahan hiyapkisne ku

pariye hiyeg kibeynepwi, akak ku pariye hiyeg kanekibeynepwima. Hiyeg amadgayapu inin igkis ka hiyak kusamah Uhokri gihiyakemni. Nah ayta adahan nah kehneigkis hiyakni. In ke wotbe nah kehne motapye hiyap.Gaytakkisme hiyeg ikaw ke wotbe igkis kuwis hiyakbeku samah Uhokri gihiyakemni. Nah ayta adahan nahhiyekeprikis ku igkis ka hiyaknima igkis ke motapyebeabet gihiyakemnikis.

40Gaytakkis farisewkis timapni henne, igkis awna git:

João 9:41 57 João 10:5―Mmah pit usuh ke motapyebe abet uhiyakemni

hawwata? Kawa. Usuh hiyak Uhokri gihiyakemni kabay-htiwa.

41 Ig timapni henne, ig awna gitkis:―Waké yis ikaw kemotapyebe abet yihiyakemni, waké

yis mpiksewne giharit Uhokri gihiyakemni, nikwekamyuma yitaraksankam. Henneme yis ikewne ke wotbeyis hiyepnepwi kuwisbe. Yis ka mpiksaw giharit Uhokrigihiyakemni akiw. Nikwe yis yidukwenewa akak madikteyitaraksan.

10Abektey Amin Muttuh Gapuriwkegkis

1 Ayteke ig Kiyapwiye Jesus awna ta gitkis hiyeg akiw.Giwn:

―Nah akkite yit abektey. Ay pahá apuriwket gi-dahankis nuhiyegapu kewa muttuhbe gapuriwkegkisbe.Pahatraw ahin adahan parekket atere. Ku pahapwi parakarimkat gapuriwkegkis muttuh henneme ku wis hiyá igka parak ku kiw parekket, ku ig parak ayamaw aharaptakyar, ayge nikwe wis hiyaknig ku ig amepye. Wis hiyakniku ig ayta kidisne arikna ku pariye kane gidahanma.Hennewatbakig. 2 Pahapwime ku pariye parekwiye kukiw parekket, iggi muttuh akipara. 3 Apuriwkeputneku pariye ayge agiku muttuh gapuriwkegkis, ig wokaalappota gidahannenwa igyerwa muttuh akipara. Lap-pot woka, nerras muttuh ayge igkis timap gikupimnagikiparakis. Igme humak gipigpu. Ig kanum mpuse gi-wkis. Ig pekkiswigkis ta kabaywakat. 4Pisenwa gipesnikisig wew pitati giwkis, igkisme makeke gihapu butte. Igkiskuruw gihapu mmanawa igkis kuwis hiyeke gikiparakisgikupimna. 5 Gihapume nawenéwa hiyeg igkis ka wew

João 10:6 58 João 10:11mmanawa igkis ka hiyak gikupimna. Pase igkis timé nergikupimna, igkis sigisbet giw.

Hennewatbaki ig Kiyapwiye Jesus awna.Jesus Parekket Udahanwiy Arit Kabayka

6 Ig kehe abektey henneme igkis timepnepwi ka pukuhainakni giwn.

7 Ig hiyapni henne, ig awna gitkis akiw. Giwn:―Nah akkite yit huwewe. Nah ke inibe ahinbe gida-

hankis muttuh. Hennewatbaki nah. Nahnewa parekketagikutpiye nuhiyegapu gapuriwkegkis. Nahwata pes-ket arimketwiye kabayka. 8 Kaayhsima kinisekeput-nepwi kuwis danuh napitkiya. Igkis ikawnamahkis kewotbe igkis ekkenes Uhokri giwn. Bawa kawa. Nuthuigkis kewa amepwapyebe ku pariye aharitne giweptenkisnupigpu. Henneme ku samah nerras muttuh ka ihanawenéwa hiyeg giwn, igkis nuhiyegapu kawnata ihagiwnkis nerras kinisekeputnepwi. 9 Nahnewa parekketagikutwiyenuhiyegapugapuriwkegkis. Ku samahmuttuhpareke ku kiw parekket adahan ayemwepye ariwmbayka,hawwata nerras ku pariye kamaxwenepwi nupitit ignesisamtaw ariw mbayka. Hawwata akiw, ku samah mut-tuh pes ku kiw parekket adahan ipegpene gimanakis,hawwata nerras ku pariye kamaxwenepwi nupitit igkisutí madikte ku pariye gimawkanitnenes. 10 Amepwapyeayta giweptenkis muttuh, giwmeptenkis pisenwepye gi-hawkankis. Nahme nah ayta adahan nuhiyegapu kade-heten adahan igkis igisapye akak kabayka.

Jesus Ukiparawiy Ku Pariye KibeyneEb 13.20; Apok 7.17

11―Nahapuriwnuhiyegapu kabayhtiwa kewapahapwimuttuh akiparabe kibeynebe. Ig muttuh akipara ku

João 10:12 59 João 10:18pariye kibeyne ig ahegbet adahan umahkiswa adahangamnihtenkis gipigpu.

Judeyenepwi Giwewkistenkis Kewa MuttuhGikapriwtenkisbe Ku Pariye Kane Kibeynepwima

12―Gaytakkis hiyeg apuriw muttuh henneme igkis kagikiparakisma. Nerras muttuh ka gidahankisma, igkis hegikapriwtenkisnen adahan katiwnihka. Ayge nikwe kupahapwi axtigi danuh atere, ig muttuh gikapriwtenkishiyapni henne, ig diyuhe giwkis muttuh, ig sigise giwkis.Ayge nikwe ig axtigi kamaxe muttuh. Igkis madikte peke.13 Igme muttuh gikapriwtenkis ig sigis giwkis mmanawaig ka adahanma batekyema gikakkis. Ig gikapuriwtenkishe adahannen ig dax gikakura.

Jesus Hiyakak Gikakkis Gihiyegapu14 ―Nahme nah kewa muttuh akiparabe kibeynebe.

Nah hiyakape madikte nupigpuh kabayhtiwa. Igkismehiyekepun hawwata. 15 Usuh hiyakak pawtak kabay-htiwa hawwata ku samah nah hiyakak gikak Nighu.Nah umahkiswenek adahan gamnihpitnikis. 16 Gaytakkisnupigpuh yumahte agiku gapuriwkegkis. Amawka nahiwapapeprikis atere. Igkis timap nukupimnanek. Igkiskamaxwa nupititnek. Ayge nikwe igkis humaw pa-hayruknene gikakkis nupigpuh ay. Igkis madikte pahap-wiwa gikiparakis. 17 Nah umahkiswenek nuwnteknewaadahan nah kannikaw akiwnek. Inneki keh Nighu bateknukakhu. 18Waké nah ka umahkiswa nuwnteknewatma,yumakam hiyeg hiyá nuwmak. Henneme nahwa umahk-iswa. Nah kadahan nannuh adahan nah umahkiswa.Nah kadahanwata nannuh adahan nah kannikaw akiw.Hennewatbaki Nighu awna nuthu.

Hiyeg Gihiyakemnikis Gimin Jesus Ibekhewbet AkiwJo 7.11, 25, 40, 9.16, 10.21

João 10:19 60 João 10:2819 Nerras judeyenepwi giwewkistenkis timapni henne,

gihiyakemnikis ibekhewbet akiw.20Gaytakkis awna:―Wapitye ay gipit. Ig puwpup. Mmeneki yis timá

giwn?21Gaytakkisme kaytwa giwnkis:―Ig yuma wapitye ay gipit. Wapitye ka awna ke

inaknibe. Ig kawnata hiyá apiyhak hiyeg motpiye.Judeyenepwi Giwewkistenkis Tukuhe JesusJo 5.18, 8.59, 12.37

22 Ariwnteke ini, hawkri danuh adahan judeyenepwifetya ayge Jerusalém adahan kiyene ku samah amekeneg-ben barewha ini leglis kewye Uhokri Gipin ariw ni-pathawni.

23Kuwis ahawkanaprikmuwokweki. AygeUhokri Gipinig Kiyapwiye Jesus wewpari ayaranwew payt amun iniiwetrit kewye amekene Salomawh giwetri.

24Nerras judeyenepwi giwewkistenkis danuh atere gitKiyapwiye Jesus. Igkis pahadguhwa ganwa. Igkis awnagit:

―Ka muwaka ayamwa wowhu takuniptima akiw. Asáakkaw wothu kurinewa baki pis igyerwatma Cristo,Uhokri gikanyan adahan ukumaduketni.

25 Igme kaytwa giwnkis:―Kuwis nah akkaw yit henneme yis ka timepkere

nuwnhu. Ini annut ku pariye nah keh giwntak Nighu iniakkan huwewe ku pariyene nah. 26Yisme ka iha nuwnhummanawa yis ka gaytakkisma nupigpuh ku kamin nahkinetihwa amakohnokwa. 27 Ku pariye hiyeg igyerwandahan ignes hiyak nukupimna. Nahme hiyakapeprikis.Igkisme batek wew nukakhu. 28 Nah keh igkis aymuhwagimun Uhokri adahan apanenekwa. Igkis ka biyukti giwUhokri. Yuma pahapwinama hiyeg hiyá giwiwhkakis

João 10:29 61 João 10:38ayteke nuwakutak. 29Nighu ku pariye gikeptenkis nuthuig pi datte ariw madikte. Yuma pahapwinama hiyeg hiyáawiwhka ariknawnama giwakutak Nighu. 30 Nah gikakNighu usuh pahapwiwa pawtak.

31Pase nerras judeyenepwi giwewkistenkis timé inakniyuwit igkis kidis tip akiw adahan gipedkepten.

32 Ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig awna gitkis:―Kuwis nah keh kaayhsima annut, kibeyne annut

giwntakNighu. Pariyepa annut kapatra yis nupedkepten?33 Igkisme kaytwa giwn:―Usuh ka padakpi apatrama kibeyne annut. Usuh

padakpi apatra ku samah pis makuksebdih Uhokri. Pis heawaygnen amadgaya inin henneme pis ikawpari ke wotbepis Uhokribe.

34 Igme awna gitkis:―Yidahanwa yikumadukan awna:

“Uhokri awna ku yis Uhokriyanpu.”35 Ini Uhokri gannasan minikweknene in apanenekwaawna wadit. Amadgatak inakni gannasan ig awna kunerras ku pariye gikanyanpu adahan ignes ekkenes giwnig awna ku igkisnewa Uhokriyanpu. 36 Nah kaniykanah awahkiska atan gapit Nighu adahan nah yamnihten.Mmah nikwe yis ikiy ku nah makuksene Uhokri awakuku samah nah awna ku nah Uhokri gikamkayh? 37 Kuyis ka hiyá nah keh annut giwntak Nighu, nikwe yis kamuwaka iha inakni nuwnhu. 38 Henneme ku yis hiyánah inyerwa keh annut giwntak Nighu, ihpanabay ku nahigyerwa gikamkayh. Hiyawa yis ka iha inakni nuwnhu kunahgikamkayhhennemenannuhakkin yit huwewe. Aygenikwe yis hiyakun ku nah gikak Nighu usuh pahapwiwapawtak.

João 10:39 62 João 11:639 Igkis timapni henne, pahaynewat akiw igkis

gipewkankis gikamaxwitni henneme ig pese giwkisakiw.

Jesus Msakwa Pahambakat Jordawh40 Ariwnteke ini ig Kiyapwiye Jesus tipik manuke eggu

warik Jordawh akiw. Ig danuh atere ku kiney amekeneJoão Batista pitatye kaywene hiyeg. Ayge ig msekwe.

41Kaayhsima hiyeg atere git. Igkis awna:―Amekenemni João Batistamni ka keh annut, hen-

neme ig awna inyerwa inetit gimin ner awayg.42Ayge kaayhsima hiyeg ihepye giwn.

11Lázaru Miyap

1 Ayhté paytwempu Betâniya ayge pahapwi awaygkakahriye. Giw Lázaru. Ig msakwa ayge gukakkis gisam-rupwi kiyapuno Mahi gukak kiyapuno Marta.

2Eggu kiyapunoMahi ku pariye imihatinano KiyapwiyeJesus akak imihgi eg manpusa gikugku akak gusemnu.Ignewa gegni kiyapwiye Lázaru ku pariye kakahrip.

3 Egkis gisamrupwi hiyapni henne, egkis wasapanawgimin Kiyapwiye Jesus. Egkis awna:

―Kiyapwiye, ner pikagmada kakahrip.4 Ig Kiyapwiye Jesus timapni henne, ig awna:―Kawki ininema karayt gisayreptenmanek. In ada-

han arekhetni Uhokri gikiythani. In adahan arekhetninukiythani nah Uhokri gikamkayh.

5 Ig Kiyapwiye Jesus kaayhsima batek gukakkis kiya-puno Marta gukak kiyapuno Mahi gikak kiyapwiyeLázaru.

6 Henneme ig ka atak gutkis nikwenéwatma. Ig timákiyapwiye Lázaru gak ku ig kakahrip, ig msakwa giduk-wenewa ayge adahan pina hawkri akiw.

João 11:7 63 João 11:157Ayteke ig awna ta wothu usuh gikannuhnipwi:―Uyay atak ta gipinwat Lázaru ayhtéhan Judeyamnaw.8Usuhme awna git:―Kiyapwiye, mmahki pis atere akiw? Nerras uwewk-

istenwiy ayge kuhwekwa igkis aharit pipedkepten.9 Igme kaytwa wownhu:―Ka sam. Igkis ka hiyá nusamanak. Kote danuhte

ahawkanaprik adahan nah pisenwa nukehni Uhokri gan-nipwi. Nighu ikí nuthu hawkri adahan nah keh gibetkiamadga inin hawwata ku samah ig ikí hawkri arit ka-muw adahan igme uguhne hawkri mataytak adahanmadikawku ler akak pina arawna (12). Ku aysaw igpisenwa gannipwi metakwa ig pituk. Hawwata akiwku samah ig kamuw uguh wahina hawwata Uhokriuguh nuhiyakemni adahan nah ka taraksa. Ku pariyehiyeg wew puwipwak, ig ka tuguh mmanawa kamuwabutni uguh gahina. 10 Henneme ku pariye hiyeg wewtiyegim, ig tuguhe mmanawa yuma kabutniki adahanuguhne gahina. Nahme uguhka nuhiyakemni adahan nahkehnenekwa gibetki.

11 Pisenwa inakni giwn ig awna wothu:―Ukagmadawiy Lázaru kuwis himeke. Henneme nah

atere iwasapri adahan nah giwadsetni.12Usuh timapni henne, usuh awna git:―Kiyapwiye, mmahki pis ta giwadsepten? Kabay ig

himak adahan ig makniw.13 Henneme ig Kiyapwiye Jesus awna gimin kiyapwiye

Lázaru gimiremni. Usuhme upewkan ig awna amin ku igmayekne.

14 Ig hiyapni henne, ig awna wothu huwewe. Giwn:―Lázarumni miyapi. 15Kibeynekata nah ka aygenama

ku samah ig kakahrip. Aysawnemenek yis pi kamaxwatenupitit akiw awaku ini. Henneme uyay atere git kuri.

João 11:16 64 João 11:2516 Kiyapwiye Tomé timapni henne, ig awna ta wothu

usuh giyakipwi Kiyapwiye Jesus gikannuhnipwi, ig kupariye usuh kanumri Abes. Ig awna:

―Uyay atak gihapti adahanwixwiy umahkiswe peyekegikak.

―Uyay.Usuh tipik atere.Marta Patiptak Jesus

17 Ig Kiyapwiye Jesus danuh atere ewka giwen kiyap-wiye Lázaru. Ig ayipa apuhpika paxnika hawkri gaw.

18 Ini paytwempu Betâniya in kennesa arimkatJerusalém. Mpana kilomet ta arimkanit.

19 Inneki keh kaayhsima judeyenepwi giwewkistenkisjerusalémyenepwi atere gutkis kiyapuno Marta gukakkiyapuno Mahi. Igkis atere adahan gaydhetnikis adahanegkis ka kadni giharit gegnikis mpiynepepyema.

20 Eg kiyapuno Marta kinetni Kiyapwiye Jesus gak ku ignemnik. Eg timapni henne, eg pes gitiput eg patiptakigatere apigku ahin. Egme kiyapuno Mahi msekwe paytrik.

21 Eg kiyapuno Marta patiptaka Kiyapwiye Jesus atere,eg awna git:

―Kiyapwiye, waké pis aybe amakohnokwabe, negni kamiyakam. 22Hennemenahndukwenewakamaxwapipitit.Nah hiyakni ku Uhokri ikí pit madikte ku pariye payapnigit.

23 Igme awna gut:―Pegni kannikaw akiwnek.24 Egme kaytwa giwn:―Nah hiyak ku ig kannikaw akiwnek amaksemni

hawkri ku aysaw madikte miyarapyenpu kannikaw.25 Igme awna gut:―Nahnewa kannikasene hiyeg. Nahnewa keh igkis

aymuhwa. Ku pahapwi kamaxwepye nupitit, hiyawa

João 11:26 65 João 11:34

ig miyá henneme ig aymuhwanek gimun Uhokri ada-han apanenekwa. 26 Ku pahapwi kadeheten, ku ig ka-maxwepye nupitit, iggi ka miyati. Ba pis iha inakninuwnhu?

27 Egme kiyapuno Marta kaytwa giwn:―Ihi, Kiyapwiye. Nah iha ku pis Cristo, pis Uhokri

gikanyan adahan ukumaduketni. Pis Uhokri gikamkayhku pariye danuhne atan amadgat inin.

Mahi Patiptak Jesus28 Pisenwa inakni gunetnikis eg kiyapuno Marta tipik

diyuhe ta gut gusamru kiyapuno Mahi. Eg danuh atere,eg humakru monye. Eg awna gut:

―Mim. Ukannuhten kuwis danuh. Ig muwaka pis atakgit.

29 Eg kiyapuno Mahi timapni henne, eg kannikewkibentenwa. Eg tipikwiyo ta gimkat Kiyapwiye Jesus.

30 Igme Kiyapwiye Jesus kote apitma paytwempu. Iggidukwenewa ku kiney kiyapuno Marta patiptakig.

31 Nerras judeyenepwi giwewkistenkis ku pariye aygepaytrik adahan gaydhetnikis igkis hiyapni henne ku kiya-puno Mahi kannikaw kibentenwa eg tipik, igkis makekeguhapu butte. Gitkis eg ta arit kiyapwiye Lázaru gimewadahan eg tihano giharit.

32 Egme kiyapuno Mahi danuh atere git KiyapwiyeJesus. Eg hiyapri, eg paberetusaw gikimpuit. Eg awna git:

―Kiyapwiye, waké pis aybe amakonohkwabe, negni kamiyakam.

33 Eg tihano. Nerras guhaptiyepwi judeyenepwi gi-wewkistenkis igkis hawwata tihenes. Ig Kiyapwiye Jesushiyapni henne, ig katiw apit giyakni. Ig kahhekanaw.

34 Ig awna:―Kineypa yis sarayhpig?Igkisme kaytwa giwn:

João 11:35 66 João 11:42―Kiyapwiye, ba ayta iwasapri. Ayhté ig.35 Ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig suke gikantak.36 Nerras judeyenepwi giwewkistenkis hiyapni henne,

igkis awna:―Ipegnamwi ku samah ig batek gikak.37 Igkisme gaytakkis awna:―Ignewa kupariye kehpahapwimotpiye hiyap. Mmah

nikwe ig kampitha amekenemni Lázarumni ariwmiyaka?Jesus Kannikase Lázaru

38Ayteke nikwe igkis danuh atere arit kiyapwiye Lázarugimew. Ayge ig Kiyapwiye Jesus kahhekanaw akiw. Igkiyapwiye Lázaru gimew agiku tip amiyokni. Asabwatipegwata tip.

39 Ayteke nikwe ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, igawna ta gitkis hiyeg:

―Wokanabay asabwat.Eg kiyapuno Marta ner miyapye gisamru eg timapni

henne, eg awna git:―Kiyapwiye, ka ba wokisni. Ig negni gipit kuwis

busip. Mmanawa paxnika hawkri gaw kuwis ig ayge agikugimew.

40 Igme awna gut:―Ka ba pis timá ku samah nah kuwis awna pit: “Ku pis

kamaxwa nupitit, Uhokri hiyapkis gikiythani pit”?41 Ayteke nikwe igkis woke gimew asabwat. Ig Kiyap-

wiye Jesus hiyapni henne, ig sarayh gipegyi ta inut. Igawna:

―Nighu, kibeyne pis timap nupigyepkawni. 42 Nahhiyakni ku pis apanenekwa timap nupigyepkawni. Hen-neme nah awna inakni henne gidahankis nerras hiyegtabirbetnene ay kahadbe igkis iha ku pisnewa ku pariyenawahkisten.

João 11:43 67 João 11:4943 Pisenwa gawnhan inakni yuwit, ig awna akak

madikte gawaygyi:―Lázaru, pesnaba agikutak pimew.44 Aynewa ig miyapiye kannikaw ig pese agikutak

gimew. Ig wanamin akak kamis. Gihepka hawwataawasap. Igme Kiyapwiye Jesus awna gitkis hiyeg:

―Mawasaptihnig ariw kamis adahan ig wew.45 Kaayhsima nerras judeyenepwi giwewkistenkis

guhaptiyepwi kiyapuno Mahi igkis hiyapni henneku samah Kiyapwiye Jesus kannikasig, metakwa igkiskamaxwe ta gipitit.

46Henneme gaytakkis tipik ta gitkis nerras farisewkis.Igkis danuh atere, igkis akki gitkis ku ig Kiyapwiye Jesuskannikase kiyapwiye Lázaru.

Jesus Gipetunyapu Ahegbetepye Ginetnikis Adahan Giw-masepten Jesus

Mt 26.1; Mk 14.1; Lk 22.247 Ayteke nikwe ariwnteke ini nerras muwpeg kiy-

atyepwi keh gipandukawnikis gikakkis nerras farisewkisadahan igkis ahegbetenes ginetnikis. Igkis awna:

―Mmahwixwiy keh? Ner awayg keh kaayhsima annut.48 Ku wis ka mpithig, madikte hiyeg kamaxwa ta gipitit-nek. Igkis kehginek ig humaw gikiparakis. Ayge nikwenerras ukiparawiy romayenepwi ikiynek ku ig uwiwh-pitniwiy giwakutakkis. Nawenétke gisuwtatapukis aytapatiptakawiy. Nawenétke igkis xuwehe uwakutakwiy iniuwetriwiy ku kineywixwiy kiyathene Uhokri. Nawenétkeigkis xuwehe uhiyegapuwiy judeyenepwi uwakutakwiy.

Hennewatbaki igkis kinetihwa.49Ayteke pahapwi awayg gaytakkis ig ikene gihiyakem-

nikis atere. Giw Kayfás. Ignewa muwpegpiyenegikiparakis adahan ini peheknene kamukri. Ig awnagitkis:

João 11:50 68 João 11:56-57―Yis ka hiyak ariknawnama. 50 Yis ka hiyak ku pariye

kabayte adahan wixwiy keh. Nah akkite yit ku pariye wa-tegbet uhawkanwiynek. Pugamawka ig Jesus umehpika.Pi kabayte pahapwiwa awayg miyá gidahankis madiktehiyeg mpinekata madikte hiyeg miyarap.

Hennewatbaki ig amekene Kayfás awna.51 Kawki gikehbetanma inakni yuwit. Igwa Uhokri ikí

git inakni yuwit. Ku samah ig muwpegpiyene gikiparakis,ig humaw Uhokri gawnepe adahan ekkene ku samahKiyapwiye Jesus umahkiswa gidahankis madikte hiyegjudeyenepwi.

52 Ka gidahanwonasma judeyenepwima. Ig umahkiswaadahanmadikteUhokri gikamkayupwimuwwapu adahanigkis humaw pahapwiwa pawtak.

53 Ariwntak ini hawkri nerras judeyenepwigiwewkistenkis igkis ahegbetepye ginetnikis adahangiwmasepten Kiyapwiye Jesus.

54 Ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig ka wewgibetimpikis hiyeg ayge Judeyamnaw akiw. Ig pes ta apititpaháwaxri kennesa arimkat amatap. Ayge igmsakwa apitpaytwempu Efrayh payak ukakhu usuh gikannuhnipwi.

55 Ahawkanaprik kabá danuh adahan hiyegjudeyenepwi keh ini fet adahan axne muttuhyan arih.Igkis axni adahan kiyene ku samah minikwak Uhokriumahkis muttuhyan gidukwenaprikkis amekenegbenadahan ig giwiwhkiswitnikis giwakutakkis hiyegejituyenepwi. Apit gipetrakis kapusa, kaayhsima hiyegpes muwwapu ta apitit Jerusalém. Igkis atere adahanbarewpithewnekis ariw gipathawnikis.

56-57 Apim ini nerras muwpeg kiyatyepwi gikakkisnerras farisewkis igkis awna ta gitkis hiyeg:

―Ku pahapwi yaytak hiyak ku kiney Jesus, akkanigwothu.

João 12:1 69 João 12:5Igkis awna inakni adahan igkis kamaykiswig.Igkis hiyeg fetyapu hiyapni henne, ku samah igkis

tabirweknenete agiku Uhokri Gipin, igkis giwmpetnitakunipti. Ayge igkis kinetihwapawtak gimin. Igkis awna:

―Mmani yit? Mmah aytnikig?12

Mahi Imiha JesusMt 26.6; Mk 14.3

1Puguhkuna hawkri apit ini fet danuh, ig Kiyapwiye Je-sus danuh ta apitit paytwempu Betâniya. Ayge kiyapwiyeLázaru gipin ku pariye ig Kiyapwiye Jesus kannikase ariwgimiremni.

2 Ayge hiyeg keh axka adahan kiyathene KiyapwiyeJesus. Eg kiyapunoMarta kuwegwanogidahankismadiktehiyeg ayge. Igme kiyapwiye Lázaru ayge gikakkis nerrasku pariye ahumwenepwi axtet gikak Kiyapwiye Jesus.

3 Egme kiyapuno Mahi hawwata ayge. Apim ini egawna:

―Kiyapwiye Jesus kennesa gimiremni. Nah imiheprite.Eg iwé abusku lit imihgi kehka akak “nardu” in-

yekata. Ini imihgi kanitiwnisima. Ayteke eg dimukwinta gikugkaprikut Kiyapwiye Jesus. Ayteke eg manpusegikugku akak gusemnu. Ini imihgi amihyi kipunse payt.

4 Pahapwi awayg ayge ig hiyapni henne, ig ka batek.Igwata Kiyapwiye Jesus gikannuhniwata ke usuhbe. Igamekene Simawh gikamkayh Judas Iskariyotismin. Iggiku pariye kamaykistinene Kiyapwiye Jesus ta gitkisgipetunyapu. Ig awna:

5―Ini imihgi kanitiwnisima. Ikkam adahan in piyuk-wika adahan kaayhsima karukri mpanamku sah (300)karukri. Mmahki eg sarayhpin waditnepyenen henne?Mmahki in ka piyukka adahan ibekhene akakurapiggipuriwkis madiptapye?

João 12:6 70 João 12:136 Ig awna inakni henne ke wotbe ig batek gikakkis

madiptapyebe. Bawa kawa. Ig awna henne awaku igamepye. Ig apuriwkeputne ukakura ku kariwntak ig amé.

7 Igme Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig awna git:―Maytwangu. Eg darih ini imihgi adahan naheg-

betepten adahan nah apuhpiki. 8Hiyawa apanenekwa yisapuriwmadiptapye. Hennemenahme kamsakwa ay yibetapanenekwatma adahan yis napuriwten.

Muwpeg Kiyatyepwi Giwmasepten Lázaru9 Ayteke ariwnteke ini kaayhsima hiyeg kinetni Kiyap-

wiye Jesus gak ku ig ayge apit Betâniya. Igkis kinetnihenne nikwe igkis atere giyawaswetni. Igkis hawwatagiyawaswetni kiyapwiye Lázaru kupariyeKiyapwiye Jesuskannikasa ariw gimiremni.

10 Mmanawa nerras muwpeg kiyatyepwi kuwis aheg-bete ginetnikis adahan igkis giwmasepten kiyapwiyeLázaru hawwata.

11 Mmanawa kaayhsima judeyenepwi giwewkistenkisminiw giwkis adahan kamaxwepye ta gipitit KiyapwiyeJesus awaku ku samah ig kannikase kiyapwiye Lázaru ariwgimiremni.

Jesus Parak Ta Apitit JerusalémMt 21.1; Mk 11.1; Lk 19.28

12Hewke akiw kaayhsima hiyeg fetyapu ayge Jerusalémigkis timé Kiyapwiye Jesus gak ku ig nemnik atere.

13 Igkis timapni henne, igkis awna:―Uyay amapig kabayhtiwa. Uyay barewha ahin gapit

pitati akak ahamna.Igkis iwé ahamna ke kariktimnabe, igkis pes patiptakig.

Igkis kabiman akak gibetkikis. Igkis awna:―Kibeyne gidahan Uhokri. Uhokri gabay gikaknek ner

ukiparawiy ku pariye ayta giwaprik Uhokri.

João 12:14 71 João 12:2114 Igme Kiyapwiye Jesus uté pahapwi kawayyan “ju-

mentu”. Ig sarayhwa giduhyamadgat. Mmanawa Uhokrigannasan minikweknene kinetihwa henne gimin.

15 Inakni gannasan awna:“Yis hiyeg siyawhyenepwi, ka ba yi barukinama.

Sarayhnay yipegyi. Yikipara nemnik. Ig bete giduhya-madga pahapwi kawayyan “jumentu”.”16Apim ini hawkri usuh gikannuhnipwi ka pukuhpa ku

samah Kiyapwiye Jesus keh henne. Henneme ku aysaw igwagehe inugikut ku kiney ig kiyathaka, apim ini usuh kiyéinakni yuwit amadga Uhokri gannasan minikweknene.Ayge usuh pukuha ku usuh keh gikak Kiyapwiye Jesusapigkutaprik ku samah Uhokri gannasan.

17Nerras hiyeg ku pariye ayge ku kiney Kiyapwiye Jesuskannikasa kiyapwiye Lázaru ariw gimiremni ig humakriagikutak gimew, nerras hiyeg keh temwe gidahan Kiyap-wiye Jesus.

18Kaayhsima hiyeg timapni henne ku samah ig keh iniannut, igkis hawwata atere patiptakig.

19 Nerras farisewkis hiyapni henne, igkis kinetihwapawtak. Igkis awna:

―Ka ba yis hiyá ku samah igkis hiyeg ka iha wownhu?Madikte hiyeg atere gimkat adahan igkis kamaxwepyes tagipitit.

Amawka Wixwiy Miyehe Wowskawniwiy Amadgatak IninMt 10.37, 16.24; Mk 8.34; Lk 9.57, 14.26; Rom 15.1; 1 Kor 10.23;

Gál 5.24; Fil 2.4; 1 Ped 4.120 Gaytakkis nerras fetyapu ku pariye ayta kiyathenes

Uhokri atere, gaytakkis apititakwaxri Grésiyamnaw. Igkiska judeyenepwima.

21 Igkis danuh ta git kiyapwiye Filip ku pariye ariwntakpaytwempu Betsayda apititak Galiléyamnaw. Igkis awnagit:

João 12:22 72 João 12:27―Kiyapwiye, usuh ayta kinetihwekerepye gikak Kiyap-

wiye Jesus.22 Ig kiyapwiye Filip timapni henne, ig tipik ewk ginet-

nikis ta git kiyapwiye André. Ayteke igkis piyamate tipikakkin ta git Kiyapwiye Jesus.

23 Igme Kiyapwiye Jesus hiyapni henne ku hiyeg kanejudeyenepwima mpiksewne giharit, ig kaytwa giwnkis:

―Kuwis nuhawkanaprik danuh adahan nah ku pariyewageswe awayg amadgaya inin adahan nah kawihnukiythani. 24 Amawka nah miyá nah kannikaw akiwkahadbe kaayhsima hiyegipiyene aymuhwa gimunUhokri adahan apanenekwa. Ihanabay inakni nuwnhu.Hennewatbaki in. Nah kewa pahá amutribe ayakbe. Kuamutri ayak kamutuhka, eg kahiyá egmakeb. Amawkakueg mutuhka waykekut eg batekwe eg hiyan. Ayge nikweeg tarakwa nukuno eg sarayh guw kaayhsima. Amawkanuhiyegapu wew akak akebyi ini nuhiyakemni. Amawkaigkis umahkise gihiyakemnikis amadgaya inin adahannukunewa tarakwa akiw. Ayge nikwe kaayhsima hiyegaymuhwanek gimun Uhokri. 25 Ku pahapwi ka miyehgiwskawni amadgatak inin, iggi biyuk akak giwskawnigiwntakUhokri. Hennemekupahapwimiyehe giwskawniamadgatak inin ndahan, iggi darih giwskawni giwntakUhokri adahan apanenekwa. 26 Ku ig wew akak akebyiini nuhiyakemni, ig msakwanek ku kiney nah msakwa.Mmanawa ku pahapwi keh nubetki, iggi Nighu kiyathasig.

Uhokri Awna Git Jesus Ayta InugiktakMt 3.17, 17.5

27Ayteke ig Kiyapwiye Jesus awna akiw. Giwn:―Kuri nah kayah apititak nuyakni apatra ini mbeyne

nemnikumpiye numkanit. Henneme nah ka ayá git Nighuadahan ig apuriw nupithu ariw inimbeyne. Nah ayta atan

João 12:28 73 João 12:34

adahanikwa nah hiyá ini mbeyne. 28 Pa, Nighu, nah hemuwaka pis kiyathasa piw.

Ku samah ig awna inakni yuwit, nikwenéwa paháikupimnat awna git ayta inugiktak. In awna:

―Kuwis nah kiyathasa nuwhu. Aysawnemenek nahkiyathasin akiw.

29Nerras hiyeg tabirbetnenepwi ayge, igkis timapni iniikupimnat henne, igkis awna:

―Diridriye.Igkisme gaytakkis awna:―Pahapwi ahj awna git.30 Igme Kiyapwiye Jesus awna:―Inakni ku pariye yis timá, inakni arekhetni yit ku

Uhokri kuwis timap nupigyepkawni. Ig ka awna henneadahanma nah hiyakni henneme adahan yis hiyakni.31 Kabá ahawkanaprik danuh adahan nerras ku pariyekane Uhokriyanpuma gihiyakemnikis hiyekepka ku in kawaditnama. Kuri gikiparadkis gihawkan me wanegbetep-kamet. 32Ku samah nah ikepka ta inut aminat ah nah kahmadikte hiyeg ayta numkat adahan igkis kamaxwepyenupitit.

33 Ig Kiyapwiye Jesus awna inakni henne, ig ekkene kusamah ig umahkiswa amin giyakninek.

Wewnabay Abet Jesus GibutniJo 1.4, 3.19, 8.12; Ef 5.8; 1 Tess 5.4; 1 Jo 1.5

34Nerras hiyeg timapni henne, igkis awna git:―Mmah pimiremninek? Ekkepka wothu amadgatak

Uhokri gannasanminikweknene kuUhokri gikanyan ada-han ukumaduketni ig msakwa adahan apanenekwa. Pisikewne ku pis wageswe awayg amadgaya inin. Nikwewothu pis ner Uhokri gikanyan. Mmah nikwe pis awnaku amawka ku pis ikepka ta inut aminat ah? Pariyekap

João 12:35 74 João 12:40pis ku pariyene wageswe awayg amadgaya inin? Ba pis kaUhokri gikanyanwatma adahan ukumaduketni?

35 Igme kaytwa giwnkis:―Yis kote pukuhate inakni nuwnhu henneme ay-

sawnemenek yis pukuhpinnek. Ku samah kamuw gibutniuguh hawkri puwipwak in keh hiyeg hiyap, nahme uguhyihiyakemni adahan yis hiyak ku pariye hiyakemniki iny-erwatnene. Nah ka ayipwi ay yikak akiw. Ku samah nahaynete, amapanabaynuwnhu,wewnabay abet ini nubutnikahadbe amisnapyi kamsanpih yihiyakemni. Ku pahapwiwew abet amisnapyi, ig ka hiyak ku kit ig wew. 36 Kusamah nubutni aynete yibet, kamaxwanabay ta nipititkahadbe yihiyakemni ke wotbe in kabutennebe.

Pisenwa gawnhan inakni ig ayguhwe giwkis.Hiyeg Ka Kamaxwa Gipitit Jesus

37 Hiyawa ig Kiyapwiye Jesus keh annut kaayhsimagiwtrikneswa hiyeg henneme ka madiktema hiyeg ka-maxwa ta gipitit.

38Henne in danuh ku samah Uhokri gawnepe amekeneIsaías giwn. Ig awna:

“Kiyapwiye, yuma hiyeg iha unetni pimin. Igkismahikohe pannu.”Hennewatbaki ig amekene Isaías awna.39Ayge nikwe ku samah igkis mahikohkere gannu igkis

ka hiyá igkisma iha wownhu. Ig amekene Isaías hawwatakinetihwa amin ini. Giwn:

40 “Uhokri sabukkise giwtyakkis marihwa igkiska hiyap ku pariye hiyakemniki inyerwatnene. Igdahkise gihiyakemnikis marihwa igkis ka pukuhpinku pariye hiyakemniki inyerwatnene. Waké kahennema, igkis wageskam gihiyakemnikiskam igmemakniwigkiskam.”

João 12:41 75 João 12:4941 Ig amekene Isaías awna inakni henne awaku ig kuwis

hiyá ku samahKiyapwiye Jesus igyerwa kagikiythanisima.Inneki keh ig awna inakni henne gimin.

Hiyeg Apis Akkaw Ku Igkis Kamaxwa Gipitit JesusMk 8.38; Jo 19.38; 2 Tim 4.16

42 Hiyawa inakni giwn inyerwa, henneme gaytakkishiyeg iha Kiyapwiye Jesus giwn juktah gaytakkis uwewk-isten. Henneme igkis ka ekkewkere ku igkis kamaxwagipitit awaku igkis apisemun gibohrikis nerras farisewkis.Igkis apis ku nawenétke igkis ka isaksaka parak agikutleglis akiw.

43 Nikwe igkis ka ekkewkere. Gitkis pi kabayte hiyegamadgayapu inin kiyatigkis mpinekata igwa Uhokri kiy-atigkis.

Jesus Ekkene Ku Pariye Gig Gakkan Git44 Ig Kiyapwiye Jesus awna ta gitkis hiyeg akiw. Giwn:―Ku pahapwi kamaxwa ta nupitit, amun ini nikwe ig

hawwata kamaxwa ta gipitit ku pariye nawahkisten atanamadgat inin. Usuh pahapwiwa pawtak. 45 Ku pahapwihiyapun, amun ini ig kuwis hiyá nawahkisten hawwata.Uwewni pahatwowa. 46 Nah kewa pahá abukribe. Nahayta amadgat inin uguhne hiyeg gihiyakemnikis kahadbenerras ku pariye kamaxwepyes nupitit ignes ka msakwake wotbe abet amisnapyibe. 47 Yaytak timá nuwnhuhenneme yis ka iha inakni nuwnhu. Kawki nahnemakatiwnise ini yitaraksan yit. Nah ka ayta atan adahanmakatiwnisene hiyeg gitaraksankis gitkis. Nah ayta gam-nihtenkis. 48 Ku pahapwi ntukepten, ku ig ka amapanuwnhu, ay pahat arikna ku pariye katiwnise gitarak-san git. Inakni nuwnhu ku pariye kuwis nah ekke yit,ini katiwnise gitaraksan git aysawnemenek amaksemnihawkri. 49 Mmanawa nuwnhu ka nuwnteknewatma.

João 12:50 76 João 13:4Nighu nawahkisten iggi akki nuthu yuwit ku pariye ada-han nah awna. Ig akki nuthu ku kamin adahan nahkinetihwa. 50Nah hiyakni ku pariye hiyeg iha giwn ignesaymuhwa gimun Uhokri adahan apanenekwa. Nikwe kupariye nah kinetihwa yit, nah awna ku pariye ig Nighugakkan nuthu.

13Jesus Sukuhkuge Gikannuhnipwi

1 Ayteke ariwnteke ini, kabá danuh ahawkanaprikadahan ini fet adahan axne muttuhyan arih. Hiyegjudeyenepwi axni adahan kiyene ku samah minikwakUhokri umahkis muttuhyan gidukwenaprikkisamekenegben kahadbe ig giwiwhkiswitnikisgiwakutakkis hiyeg ejituyenepwi. Ig Kiyapwiye Jesushiyapni henne, ig hiyakni ku gihawkanaprik kabá danuhadahan ig tipikwiye amadgatak inin diyuhpiye ta gitGig. Hennewa gihawkan makisup, ig batekye gikakkisgihiyegapu amadga inin. Ayteke nikwe ig akki wothuhuwewe ku ig batek ukak mpiynepepye. Nah akkite yitku samah.

2 Aygete usuh axne gikak Kiyapwiye Jesus. Ig JudasIskariyotismin ku pariye amekene Simawh gikamkayh, igayge ukakhu. Kuwis wapitye gikiparadkis tuguhkis abetgihiyakemni adahan ig kamaykiswiye Kiyapwiye Jesus.

3 Ig Kiyapwiye Jesus hiyakni ku ig giwnteknene Uhokriig diyuhpiye ta git Uhokri. Ig hiyakni ku Uhokri ikígikiythani gitnek adahan ig kumadukene madikte.

4 Ig hiyakni henne, ig awna:―Nah akkite gitkis huwewehe ku samah nah batek

gikakkis.Ig kannikaw ahumwatak axtet. Ig wiwh gidagmanpit.

Ig wanak pahak sewyet gibutikmin.

João 13:5 77 João 13:125 Ig huk un ta amadgat pohow beysin. Ayteke nikwe

ig sukuhkuge usuh gikannuhnipwi pahapwimpi. Ig man-puse ukugku akak gisepyeta ku pariye waneknene gibu-tikmin.

6 Metakwa ig danuh ta git kiyapwiye Simawh Pedru.Igme kiyapwiye Simawh Pedru awna git:

―Kiyapwiye, pis ka ibuktima. Pis nukipara. Ka kisadahan pis sukuhkugan.

7 Igme Kiyapwiye Jesus awna git:―Pis ka pukuha ku pariye kuri nah keh. Henneme

kuwewanek pis pukuhpinnek.8 Igme kiyapwiye Pedru awna git:―Pis ka nubukhuma. Nah ka isaksap adahan pis

sukuhkugan.Igme kaytwa giwn:―Kunahka sukuhkugap, nikwepis kandahewektenma

akiw.9 Igme Pedru timapni henne, ig awna git:―Ku henne nikwe, uyá sukuhptan pahapwite peyeke

akak nukugku.10 Igme awna git:―Kupariye hiyeg kuwisnene awkep, ig kuwis barewpit.

Ku ig wagah waxrit, ig ka pataha gipit akiw. Ig patahagikugkunen. Kuri amawka ig sukuhe gikugkunen adahanig msakwa barewpit akiw. Kuwis yis barewpityekwiye.Henneme pahapwiwa yaytak ka barewpityema.

11 Ig awna inakni henne mmanawa ig kuwis hiyak kupariye gikamaykiswitni ta gitkis gipetunyapu.

Amawka Wixwiy Ikaw Tuwatapye Ke IbuktibeMt 20.25, 23.8; Mk 9.35; Fil 2.3; 1 Ped 5.3

12 Pisenwa gisukan gikugkukis, ig kawih gidagmanpitakiw, ig batahkiswa akiw. Ayteke nikwe ig awna wothu:

João 13:13 78 João 13:21―Ba yis pukuha ini ku pariye nukehni yikak kuri?

Nah akkite yit. 13 Yis kanumun yikipara yikannuhten.Yiwnapriknawa mmanawa nahnewa. 14 Ku samah nahyikipara yikannuhten ikaw kewa pahapwi ibuktibe yi-dahan nah sukuhne yikugku, amawka ku yis hawwatayis ikaw ke ibuktibe adahan kehne kabayka pawtak.15Nahnewa yikannuhten yiwtrik adahan yis ikaw tuwat-apye ke nahbe. 16 Ku samah nahwa yikipara yawahkistenikaw tuwatapye amawka yis hawwata. Ihanabay inakninuwnhu. Hennewatbaki in. Pahapwi ibukti ka kiyattemampiy gikipara. Iné pahapwi iwatnit kawnata kiyattemampiy gawahkisten. 17Kuri yis hiyak kabayhtiwa ku samahini nuhiyakemni. Ku yis wew akak ini tuwatka, yis utíkaayhsima kabaykanek.

Jesus Akki Ku Pariye GikamaykiswitniMt 26.21; Mk 14.18; Lk 22.21

18―Henneme pahapwi ay yaytak ig ka utí kabaykanek.Nah hiyakni mmanawa nah kuwis hiyak ku pariye ayapit yiyakni yis nukanyanpu. Henneme nah kaniyi kupariye nukanyanpu kahadbe in danuh ku samah Uhokrigannasan minikweknene awna numinhu. In awna:

“Pahapwi ku pariye axne papetunak nukakhu iggiwageswepye nupetunyanek.”

Ku apim inin inakni yuwit metakwa in kahayak.19Henneme apit in kahayak nah akkamnihni yit kahadbeku aysaw in kahayak yis hiyakni ku nah igyerwa Uhokrigikamkayh. 20 Ku pahapwi amapa nuwatni, amun ininikwe in kewotbe ig kuwis amapan hawwata. Ku pahapwinamerepten, amun ini nikwe in ke wotbe ig kuwis amapaku pariye nawahkisten atan amadgat inin hawwata.Ihanabay inakni nuwnhu. Hennewatbaki in.

21Ayge amun ini ig Kiyapwiye Jesus katiw apit giyakni.Ig awna:

João 13:22 79 João 13:30―Pahapwi yaytak ay iggi kamaykiswennek ta gitkis

nupetunyapu. Ihanabay inakni nuwnhu. Hennewatbakiin.

22 Usuh gikannuhnipwi timapni henne, usuh msekwehe ipegbet. Usuh ka hiyak ku kamin ig awna.

23Nah ayge bat gihumwa Kiyapwiye Jesus mmanawa igbatek nukakhu.

24 Ayteke kiyapwiye Simawh Pedru hiyapni henne, igtawanha akak gitew. Ig minimni ta nuthu:

―Ayapnig ku kamin ig awna.25 Nah timapni henne, nah ataybiswa ta git Kiyapwiye

Jesus. Nah ayapri:―Kiyapwiye, pariyekig?26 Igme kaytwa nuwnhu:―Ku karimkat nah akaki bugut mehbetakinen,

ignewatbaki.Ayteke nikwe ig mehbete bugut ahakwa im araku, ig

akakin ta gimkat Judas Iskariyotismin ku pariye amekeneSimawh gikamkayh.

27 Igme ax ini bugut. Pisenwa gaxni, ner wapi-tye gikiparadkis Satanás kawihpig. Ig Kiyapwiye Jesushiyapni henne, ig awna git:

―Iwawhawnaba. Hiyawa pis keh ku pariye pis kehkere.28 Usuh ayge aranwa axtet usuh ka hiyak ku samah ig

awna inakni git.29Waytak gipewkankis adahan ig isimne im adahan fet.

Waytakme gipewkankis adahan ig ikene karukri ta gitkismadiptapye. Igkis kiyemna henne mmanawa ig JudasIskariyotismin apuriwne ukakura.

30 Igme Judas Iskariyotismin pisenwa gaxni ini bugut,ig tipik kibentenwa. Apim ini kuwis tiyegim.

Jesus Ekkewpiye

João 13:31 80 João 13:3831 Ig pesantenwa wowntak, igme Kiyapwiye Jesus awna

wothu:―Kuri nah ku pariye wageswe awayg amadgaya inin

nah me kawih nukiythanimet. Ig Uhokri ig hawwata igkiyathaka awaku ini kabayka ku pariye nukehni ku apiminin. 32Amun ini nahme kiyathaka awaku ini kabayka kupariye Uhokri gikehni. Kennesa ahawkanaprik adahanig ikene nukiythani. 33 Nukamkayupwi kibeynewa, nahka msakwa ayipwadima ay yikak akiw. Kuwewanek yisipegpannek henneme waditnepyenen. Ku samah nahkuwis awna gitkis nerras judeyenepwi giwewkistenkisnah awna yit hawwata: “Ku kitwiye nah, yis ka hiyá yismadanuh atere.”

Batekaknabay PawtakMt 22.39; Jo 15.12; Gál 5.14; 1 Ped 1.22; 1 Jo 3.11, 4.7

34―Kuri nah ikene yit nukune yihiyakemni. Batekakn-abay pawtak. Batekaknay hawwata ku samah nah batekyikak. 35 Ku yis batekak pawtak, ayge amun ini nikwemadikte hiyeg hiyakni ku yis nukannuhnipwi.

Jesus Akki Git Pedru Ku Igme Wiwhwepye GiwMt 26.31; Mk 14.27; Lk 22.31

36Ayteke kiyapwiye Simawh Pedru ayapri:―Kiyapwiye, kitwiyekap?Igme kaytwa giwn:―Ku kitwiye nah, pis ka hiyá pisma atak nuhapti kuri.

Henneme aysawnemenek pis danuh aterenek.37 Ig kiyapwiye Pedru timapni henne, ig awna git:―Kiyapwiye, mmahki nah ka hiyá nahma atak pihapti?

Hiyawa pis umehpika, henneme nah ahegbet adahan nahumahkiswa payak pikak.

38 Igme kaytwa giwn:

João 14:1 81 João 14:7―Mmah inyerwatki ku pis ahegbet adahan pis umahk-

iswa payak nukakhu? Ped, ku apim ininmtipka pis wihwenuwhunek. Apit takarak awna pahaywowa gawnhan,pisme ayipa wihwe nuwhunek mpamaput. Ihanaba in-akni nuwnhu. Hennewatbaki in.

14Kaayhsima Iwetrit Ayhté Gimun Uhokri2 Kor 5.1; 1 Tess 4.17; Eb 10.34, 11.10, 16, 12.22; 1 Ped 1.4; 2 Ped

1.11; Apok 7.13, 21.1, 22.11Ayteke ig awna ta wothu akiw:―Ka yi muwaka barukiswama nuharit. Ka yi muwaka

apis. Kamaxwanabay ta gipitit Uhokri. Kamaxwan-abay nupitit hawwata. 2 Kaayhsima iwetrit ayhté gimunWigwiy. Waké yuma iwetrit aygebe, nikwekam nah kaawnakam inakni henne. Nah atak ahegbetepye yiwetriyapit. 3 Ku yis hiyá nah tipik ahegbetepye yiwetri yapit,atannewa nah diyuhe akiw adahan yiwepten aterenekkahadbe ku kiney nah msakwa aygwata yis msakwa.

Nahnewa Ahin Ta Git UhokriÁt 4.12; Rom 5.2; Ef 2.18, 3.12; Eb 10.20

4Ayteke ig awna:―Yis kuwis hiyak ahin adahan yis danuhne ku kitwiye

nah.5 Ig kiyapwiye Tomé timapni henne, ig awna git:―Kiyapwiye, usuh ka hiyak ku kitwiye pis. Mmah

ahiyaka ahin wothu?6 Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa giwn:―Nahnewa ahin. Nahnewa hiyakemniki inyerwatnene

ahawkri. Nahnewa yidehetni. Waké ka nahma,yumahkam hiyeg danuhne ta git Wigwiy. Nahnewa kupariye ahin atere git. Yuma nawenéwa ahin akiw. 7 Kuyis hiyakun, amun ini yis kuwis hiyak Wigwiy hawwata.

João 14:8 82 João 14:14Kuri aytekihan yis hiyakri, yis hawkamnihwanek yis kiyéku yis kuwis hiyapri.

Nah Pahapwiwa Gikak UhokriJo 1.1, 10.30; Fil 2.6; Kol 2.9; Apok 1.17

8 Ig kiyapwiye Filip timapni henne, ig awna git:―Kiyapwiye, uyá akki Wigwiy wothu. Ignewa usuh

hiyepkere.9 Igme kaytwa giwn:―Filip, ka kuryenema nah ay yikak kuwis. Mmah

yis kote hiyakunte? Ku pahapwi hiyapun, amun ini igkuwis hiyap Wigwiy hawwata. Mmah nikwe pis awna:“Uyá akki Wigwiy wothu?” 10 Nah gikak Wigwiy usuhpahapwiwa pawtak. Mmah pis ka iha inakni? Ku pariyenuwnhu yit kawki nuwnteknewatma nah awna yit. Nahawnhin giwntekne Wigwiy ku pariye ay nupithu. Ignewaku pariye ikí nannuh adahan nah kehne annut. 11 NahgikakWigwiy usuh pahapwiwa pawtak. Ihpanabay inakninuwnhu. Ku yis ka iha inakni nuwnhu, kiyemnahnabaynannuh. Nawenétke nannuh keh yis iha ku nah pahap-wiwa gikak Wigwiy.

Nah Ikí Ku Pariye Yayapni NuthuMt 18.19; Mk 11.24; Lk 11.9, 18.6; Jo 15.7, 16.7, 23; Eb 4.16;

Tiyagu 1.6, 5.16; 1 Jo 5.1412 ―Ku pahapwi kamaxwepye nupitit, iggi keh annut

hawwata ke nahbe. Ig pi kehte annut nuwhu awaku nahtipik ta git Wigwiy. 13 Apim ini ku pariye yayapni nuthunuwaprik nah ikí yit kahadbe ig Wigwiy kiyathaka awakuini ku pariye nukanhu yit. 14Madikte ku pariye yayapninuthu nuwaprik nah ikí yit.

Uhokri Awahkis Gitip Adahan YawayghetninekJo 7.38, 14.25, 16.7; Át 2.2; Rom 5.5, 8.1; 1 Kor 4.10, 12.7; 2 Kor

3.18; Gál 5.16; Ef 3.16

João 14:15 83 João 14:2315 ―Ku yis batek nukakhu, ihpanabay nuwnhu.

16 Nahme ayá git Wigwiy adahan ig awahkis pahapwinuwenyan adahan yawayghetni. Igme yawayghetnimsakwa yikaknek adahan apanenekwa. 17 Iggi UhokriGitip. Ig apanenekwa ekkene ku pariye hiyakemnikiinyerwatnene. Hiyeg kane Uhokriyanpuma igkis kahiyá igkisma amapig mmanawa igkis ka hiyapri, igkiska hiyakri ku pariyene ig. Yisme hiyakri ku pariyeneig mmanawa ig msakwa ay yikak. Aysawnemenek igmsekwepye ay yipitnek.

Nah Ayta Msekwepye Ay YipitJo 16.5

18 ―Nah kennesa nah yikiswitnimet henneme nah kaikisyi yis pahaponama. Nah diyuh akiwnek nah msakwayipititnek. 19 Aynessa hawkri muwak adahan hiyeg kaneUhokriyanpuma igkis ka hiyapun akiw. Yismeti hiyapunakiwnek. Ayge nikwe yis aymuhwanek gimun Uhokriadahan apanenekwa awaku nahnewa aymuhwene gimun.20Apim ini hawkri ku aysaw nah ayta msekwepye yipitit,apim ini yis hiyakninek ku nah pahapwiwa gikak Wigwiy,yisme pahapwiwa nukakhu. 21Ku pahapwi timá nuwnhu,ku ig iha nuwnhu, ignewa ku pariye batekye nukakhu. Kupahapwi batekye nukakhu, nikwe Wigwiy batekye gikak.Nah hawwata nah batek gikak, nah hiyakkiswa git.

22 Kiyapwiye Judas timapni henne, ig awna git. Ignawenéwa giw Judas Iskariyotismin. Giwn:

―Kiyapwiye, mmahpa pis hiyakkiswa wothunenwa?Mmah gitkisme nerras ku pariye kane pihiyegapuma piska hiyakkiswa gitkis?

23 Igme kaytwa giwn:―Nah akkite pit ku samah. Ku pahapwi batekye

nukakhu, ignewa ku pariye ihpatrune nuwnhu. Aygenikwe Wigwiy batek gikak. Usuh ayta msakwa ta gipitit.

João 14:24 84 João 14:31Ayge usuh msakwa gimun. 24 Pahapwime ku pariyekane batek nukakhu iggi ka iha nuwnhu. Nikwe kakis adahan nah hiyakkiswa git. Inakni nuwnhu in kanuwnteknewatma nah awna yit. Nah awnhin giwntekneWigwiy nawahkisten.

Uhokri Gitip Keh Yis Pukuha Uhokri GihiyakemniJo 16.13; 1 Kor 2.12; 1 Jo 2.20, 27

25 ―Nah aynete yikak nah ekkene yit inakni.26 Henneme aysawnemenek Wigwiy awahkis Gitipneknuwenyan adahan igme yikannuhten amin madiktehiyakemniki. Iggi yawayghetninek. Ig kiyekis yit madikteinakni ku pariye nuwnhu yit. Ig keh yis pukuhpin.

Nah Kariswehsa YiyakniGál 5.12; Fil 4.7; Kol 3.15

27 ―Nah ikisyi akak ini nukanhu yit kariswaki. Nahkariswehse yiyakni kahadbe yis msakwa hawwata kenahbe, yiyakni karisaw. Nah kariswehse yiyakni inyerwa,ka kema hiyeg amedgenema inin. Ka yi muwaka baruk-iswa. Ka yi isaksa apiska parak apitit yiyakni. 28Mmahkiyis wakaymnibdi amin inakni nuwnhu adahan ku samahntepkemni adahan ndiyhemni akiw? Nah tipikwiyegimkanitwiye Wigwiy. In kabaykanen ndahan mmanawaig Wigwiy pi kiyatte mpiyhan. Ku yis batek nukakhu,kiskama yis batek akak ini ntepkemni ta gimkanit. 29Nahikene yinetni amin ini ntepkemni. Apit in danuh nahekkenepni yit kahadbe kuwewanek ku aysaw in danuh,ayge nikwe yis kamaxwa ta nupitit. 30 Nah ka kahawkankinetihwa yikak kiyesradima akiw. Mmanawa ner kupariye kane Uhokriyanpuma gikiparadkis ig gidawnhankennesa. Ig ka kawetri ay nupithu. Nikwe ig ka hiyá igmawanegbeta nuhawkan. 31 Henneme nah isaksig adahanig keh nukakhu ku samah Wigwiy awna nuthu. Kahadbe

João 15:1 85 João 15:4madikte hiyeg hiyakni ku nah batek gikak Wigwiy. Kuri,kannikawnabay. Uyay tipik.

―Uyay.Ayteke nikwe usuh pese ayteke paytrikutak.

15Yis Pahapwiwa Nukakhu Ke Amutri Atawnibdibe

1 Usuh apigku ahin kuwis, ig Kiyapwiye Jesus awnawothu:

―Nah kewa pahakti amutribe akatbe. Madikte amutriakat amadgaya inin in he arakaknen ndahan. Nahmeigyerwatnene. Igme Wigwiy ig kewa pahapwi amutriput-nebe. 2 Ignes nuhiyegapu igkis pahapwiwa nukakhuhawwata ku samah amutri atawnibdi pahapwiwa akakakat. Henneme gaytakkis ka inyerwatma pahapwiwanukakhu. Igkis kane kehkere nubetki. Igkis kewaatawnibdibe huruhrapyebe ku pariye kane kew. Ig Wig-wiy hiyak gikakkisnek. Ku samah pahapwi amutriputnetigah atawnibdi huruhrapye, hawwata ig Wigwiy gi-wiwhpitnikis nerras ku pariye kane kehkere nubetki.Hawwata ig hiyak gikakkis nerras ku pariye kehnepwinubetki. Igkis kewa atawnibdibe ku pariye kewtino. Igamutriputne sagahpewa gamutra atawnibdi ku pariyekewyopwi kahadbe egkis wadiswa egkis kew pi kibiteakiw. Hawwata ig Wigwiy sagahbeta gihiyakemnikisariw gipathawnikis nerras ku pariye kehnepwi nubetkikahadbe igkis keh nubetki kaayhsima akiw. 3 Kibeyne,kuwis ig Uhokri kapusa sagahbeta yihiyakemni akak in-akni giwn ku pariye nah kuwis akki yit. Ku samah yisihpin ig keh yihiyakemni barewbetnek. 4 Msakwanabaypahapwiwa nukakhu. Nahme msakwa pahapwiwa yikak.Ku atawnibdi ka msakwa aminat akat, egnes ka kew.Hawwata yis. Ku yis ka msakwa pahapwiwa nukakhu, yis

João 15:5 86 João 15:13ka hiyá akehka nubetki. 5 Nah kewa pahakti amutribeakatbe. Yisme kewa ntawnibdihbe. Ku pahapwi msek-wepye pahapwiwa nukakhu, ku ig keh nubetki, ig hu-maw kewa pahat ah atawnibe ku pariye kew kaayhsima.Henneme ku pahapwi msakwa aparayewa nuwhu, ig kahiyá akehka ariknawnama kibeyne. 6 Ku pahapwi kapahapwinama nukakhu, aysawnemenek ig padekwikanekke pahat ah atawnibe ku pariye huruhrupye. Atawnibdihuruhrapye in pahadguhpika, in padekwika ta ariwtrikuttiket. 7 Yisme ku pariye kane hennema, ku yis msakwapahapwiwa nukakhu, ku nuwnhu msakwa ay apit yiyakniadahan yis wewne nikak, nikwe hiyawa yis ayá nuthu kupariye yimawkan. Ku pariye yayapni nuthu in humawyitnek. 8 Ku yis kehne nubetki kaayhsima, innewa kupariye keh Wigwiy kiyathaka. Hawwata akiw ininewaarakak ku yis inyerwa nukannuhnipwi.

Wewnay Apigkutaprik Ku Samah NubetkiEf 4.1; Kol 1.10; 1 Tess 4.1; 1 Ped 2.12

9―Nah batek yikak hawwata ku samah Wigwiy bateknukakhu. Wewnabay apigkutaprik ku samah nubetkikahadbe takunipti nah batek yikak. 10 Nah iha Wigwiygiwn. Takunipti nah keh ig batek nukakhu. Yis hawwataku yis iha nuwnhu takunipti, yis keh nah batek yikak.11 Nah awna inakni yuwit yit kahadbe yis msakwa batekyinaktin hawwata ke nahbe. Nah muwaka yis msakwakipunenekwa akak batekka takunipti.

Batekaknabay PawtakMt 22.39; Jo 13.34; Gál 5.14; 1 Ped 1.22; 1 Jo 3.11, 4.7

12 ―Batekaknabay pawtak hawwata ku samah nahkuwis batek yikak. Inakni nukumadukan yit. 13 Ku pa-hapwi umahkiswa gidahankis gikagmadapu ini arekhetni

João 15:14 87 João 15:20ku ig batek gikakkis mpiynepepye. Yuma hiyeg batekakhenne ke inibe akiw.

Wixwiy Jesus Gikagmadapu GikanyanpuMt 12.50, 22.14; Rom 8.29; Ef 1.4; 1 Tess 1.4; 2 Tess 2.13; 2 Tim

1.9; 1 Ped 1.2, 2.914 ―Ku yis iha madikte nuwnhu, yis humaw nukag-

madapu. 15Nah ka ikayi ku yis nubukpig akiw mmanawapahapwi ibukti ka hiyak ku pariye abet gikipara gi-hiyakemni. Henneme nah kuwis ikayi ku yis nukag-madapu mmanawa nah kuwis akki yit madikte ku pariyeWigwiy gakkan nuthu. 16 Yis ka kaniyhun adahan nahhumaw yikagmada. Henneme nah kaniypey adahan yishumaw nukagmadapu. Nah kaniyyi adahan yis wewmuwwapu kehnenekwa nubetki, adahan yis humaw kewaatawnibdibe kaneariwtinisima. Nah kaniyyi adahan yan-nipwi ka waditnepyenenma. Nah kaniyyi adahan Wig-wiy ikí yit madikte ku pariye yayapni git nuwaprik.17 Batekaknabay pawtak. Inakninewa nukumadukan nahayá ta yit.

Kane Uhokriyanpuma Ka Batek Gikakkis UhokriyanpuMt 10.22; Jo 7.7, 17.14; 1 Jo 3.13

18 ―Hiyeg kane Uhokriyanpuma igkis amiyepyinek.Henneme nah kit igkis amiyepun. Kiyemnahnay amininakni. 19 Waké yis kane Uhokriyanpumabe, nikwekamnerras kane Uhokriyanpuma batek yikakkam mmanawayihiyakemni hawwatakam ke gihiyakemnikisbe. Hen-neme nah kaniypey adahan yis humaw Uhokriyanbet-newa. Nikwe yis ka kema igkisma akiw. Inneki kehigkis amiyepyi. 20 Kiyemnahnabay amin inakni nuwnhuyit kaksa. Nah awna: “Pahapwi ibukti ka kiyattemagiw gikipara.” Ku samah igkis hiyapkise mbeyne nuthu,hawwata igkis hiyapkis mbeyne yitnek. Henneme kusamah gaytakkis hiyeg iha nuwnhu hawwata gaytakkis

João 15:21 88 João 16:2iha yiwnnek. 21 Igkis keh arakembet mbayka yikaknekapatra ku samah yis nuhiyegapu. Mmanawa igkis kahiyakri ner ku pariye nawahkisten. 22Waké nah ka aytaakki Uhokri giwn ta gitkisbe, nikwe ikkam adahan igkisawna: “Nah yuma nupathawni.” Henneme kuri igkis kahiyá igkisma awna inakni henne akiw. Gipathawnikiskuwis ekkepka gitkis. 23Kupariye namiyepten ig hawwataamiyihnata Wigwiy. 24 Igkis hiyá nah keh annut ku pariyeyuma hiyeg hiyá nikehka. Waké igkis ka hiyapnibe, nikweikkam adahan igkis awna: “Nah yuma nupathawni.”Henneme igkis kuwis hiyapni. Igkis hiyapni hennemeigkis amiyepun peyeke gikak Wigwiy. 25 Ini danuh hennekahadbe in kahayak ku samah tamak minikwak amadgagikumadukankis. In awna:

“Igkis amiyepun yuma arikna kapatrenesima.”Ku apim inin inakni yuwit kahayak.

Uhokri Gitip Akkan Ku Pariyene NahMt 3.16; Jo 5.31, 16.13; Át 5.32; 1 Jo 5.7

26 ―Ka sam. Kuwewanek nah awahkis yawayghetniyiminnek. Ig ayta giwntekne Wigwiy. Ig Wigwiy Gi-tip. Ig apanenekwa ekkenenekwa ku pariye hiyakemnikiinyerwatnene. Ku aysaw ig danuh atannek ig akkanku pariyene nah. 27 Ayge nikwe yis hawwata akkanku pariyene nah. Mmanawa yis ay nukakhu ku samahakapuska nannipwi.

16Yis Hiyapkiska Mbeyne Yitnek Henneme Ka SamMt 10.16; Jo 15.20; Fil 1.29; 1 Tess 3.3; 2 Tess 1.4; 2 Tim 3.2, 13;

Eb 12.3; 1 Ped 3.14, 4.12, 5.91 ―Nah ikene inakni yinetni henne kahadbe

aysawnemenek yis ka tuguhkis yihiyakemni.2Aysawnemenek hiyeg ipukepyi agikutak gileglisakisnek.

João 16:3 89 João 16:13Apim ini igkis umehpey. Gitkis igkis kehne Uhokrigibetki. 3 Igkis keh ini mbayka yikak awaku igkis ka hiyakWigwiy igkis kawnata hiyakun. 4 Nah akki inakni yitkahadbe ku aysaw in kahayak yit yis kiyé ku nah kuwisakkamnihni yit. Nah ka akki yit minikwak mmanawa nahaynete yikak.

Nah Tipik Adahanikwa Awahkisne Nutipuh AtanJo 14.15

5―Henneme kuri nah me tipikmet ta git nawahkisten.Yisme yuma pahapwinama yaytak nayaminetni amin kukadahan nah atak atere. 6 Yis msekwe barukibet awakunah ikí yinetni amin ntepkemni. 7Henneme pugamawkanah tipik. In kabay yidahan. Hennewatbaki in. Kunah ka tipik, nikwe ka hiyá igma yawayghetni danuh yit.Henneme ku nah tipik, nah awahkisri yimin.

Uhokri Gitip Dax Apit Giyaknikis Kane UhokriyanpumaJo 6.44; 1 Kor 2.4; 1 Tess 1.5

8 ―Ku aysaw ig yawayghetni danuh atan ig dax apitgiyaknikis hiyeg kane Uhokriyanpuma. Ig akki huwewegitkis ku igkis taraksapye. Ig akki huwewe ku nahnewawaditye. Ig akki huwewe ku nah detye adahan nahhiyak akak madikte gitaraksankis. 9 In huwewe ku igkistaraksapye mmanawa igkis ka kamaxwa ta nupitit. 10 Inhuwewe ku nahnewa waditye mmanawa nahnewa danuhatere git Wigwiy, igkis ka hiyapun ay amadga inin akiw.11 In huwewe kunahdetye adahannahhiyak akak gitarak-sankis mmanawa nah kuwis hiyak gikak ner ku pariyegitaraksankis ahawkri.

Uhokri Gitip Akki Nuhiyakemni Nukiythani GitkisUhokriyanpu

12 ―Muweke kaayhsima arikna akiw adahan nah akkiyit henneme yis kote ikte adahan pukuhpin. 13 Ka

João 16:14 90 João 16:21sam. Aysawnemenek Uhokri Gitip danuh atannek. Igakkamnih madikte yitnek. Ig apanenekwa ekkenenekwaku pariye hiyakemniki inyerwatnene. Mmanawa ka gi-wnteknewatma ig awna. Ig awna ku pariye ekkepkagit. Ig akki yitnek madikte ku pariye nemnikumpiye.14Hawwata ig Uhokri Gitip kiyathasan ta yit. Mmanawa igakki yit madikte nukiythani. 15Madikte ku pariye Uhokrikadahan in ndahanwata. Inneki keh nah awna yit ku igUhokri Gitip ig akki nukiythani yit.

Jesus Akki Ku Ig Kannikaw Ariw Gimiremninek16Ayteke ig Kiyapwiye Jesus awna ta wothu:―Ka kebadima hawkri akiw yis ka hiyapun akiw. Hen-

neme ariwnteke ini akiw ka kebadima hawkri akiw yishiyapun akiwnek.

17 Usuh gikannuhnipwi timapni henne, usuh kinetih-wene pawtak. Usuh awna:

―Mmahki ig awna inakni henne wothu? Mmahki igawna: “Nah tipikwiye gimkanitwiye Wigwiy?” 18Mmahkiig awna: “Ka kebadima hawkri?” Wixwiy ka pukuhainakni giwn.

Hennewatbaki usuh awna.19 Igme Kiyapwiye Jesus hiyakni ku usuh muwaka

gayepten. Ig hiyapni henne, ig awna wothu:―Mmah yis pukuhpakere ku kamin nah kinetihwa yit?

Nah awna yit: “Ka kebadima hawkri akiw adahan yiska hiyapun akiw. Henneme ariwnteke ini akiw ka ke-badima hawkri akiw yis hiyapun akiw.” 20Hennewatbakiin. Kuwewanek yis tihebdi, yis kadnibdi. Igkismehiyeg kane Uhokriyanpuma apim ini igkis batekyes gi-naktinkis. Yisme kadnibdi henneme aysawnemenek iniyikadniy wageswa adahan batekkanek. 21 In kewa pa-hapu tinobe eg pamakutekwiyobe eg kayah mmanawa

João 16:22 91 João 16:29kuwis guhawkanaprik danuh. Henneme ku aysaw egkuwis sarayh guwenyan kuwis, eg ka kiyé gukayhan akiwmmanawa eg batek gunaktin ku samah gukamkayh kuwisamadgat wayk. 22 Yis hawwata kuri yis kayahnek apityiyakni henneme ka sam. Kuwewanek nah patiptakayakiwnek. Ayge nikwe yiyakni bateke akiwnek. Inibatekka yuma pahapwinama hiyeg hiyá awiwhka yipiti-tak. 23Apim ini hawkri ku samah ntipuh kuwis ay yipit yiska ayapminan amin ariknawnama akiw mmanawa apimini yis kuwis pukuhemni madikte.

Piriyepkawnabay Giwaprik JesusJo 14.13

―Ku pariye kabayka yis ayá git Wigwiy nuwaprikke wotbe nahnebe aygebe ayepne git ig ikí ta yitnek.Ihanabay inakni nuwnhu. Hennewatbaki in. 24 Yis koteayapte git ariknawnama nuwaprik. Ayapnabay kabaykata git Uhokri. Ayge nikwe in ikaka yitnek kahadbe yiskadahan kaayhsima batekka. 25 Nah kinetihwa yit kuriakak yuwit patuwesbuhka henneme aysawnemenek nahkinetihwa yit akak yuwit ka patuwesbuhkama akiw. Apimini nah kinetihwa gimin Wigwiy yit huwewe. 26 Apimini hawkri yis ayánek kabayka git Wigwiy nuwaprik. Yiska ayapni nuthu adahan nahme ayá git Wigwiy yidahan.Yiswa ayapni git. 27Mmanawa Wigwiy igwa batek yikakawaku ku samah yis batek nukakhu, yis iha ku nah aytagiwntekne Uhokri. 28Nah ayta atan amadgat inin hawkri,nah giwntak Wigwiy. Kuwewa akiwnek nah tipikwiyeamadgatak inin. Nah diyuhe aterewata git Wigwiy.

Jesus Akki Ku Giwatnipwi IkiswignekMt 26.31; Mk 14.27

29Usuh gikannuhnipwi timapni henne, usuh awna git:

João 16:30 92 João 17:5―Kuri pis awna huwewe. Pis ka awna patuwes-

buhkama yuwit. 30Kuri usuh hiyakni ku pis hiyakmadiktearikna. Pis ka muwaka adahan hiyeg ayapi mmanawa piskuwis hiyak ku pariye umawkan ta pit. Inneki keh usuhiha ku pis giwnteknewa Uhokri.

31 Igme Kiyapwiye Jesus awna wothu:―Mmah inyerwatki ku yis iha inakni? 32 Timapnabay

nuwnhu. Hawkri kabá danuh, in me danuhmet adahanyis madikte peke. Yis ibekhewbet adahan yidahanwa yip-inwetwiye. Yis ikiswennek nahwo pahapo. Kameki nahpahaponamemmanawaWigwiy ay nukakhu. 33Nah ikeneini yinetni yit kahadbe yiyakni karisaw awaku ku samahyis kamaxwene ta nupitit. Ay amadga inin yis hiyapkiskambeyne kaayhsima yitnek. Ka sam. Ka ba yi barukinama.Kuwis nah wanegbete yipetunyapu gihawkankis.

17Jesus Piriyepkaw Gidahanwa

1 Pisenwa gawnhan inakni yuwit ig Kiyapwiye Jesussarayh gipegyi ta inut. Ig awna:

―Pa, kuwis nuhawkanaprik danuh. Kiyathasanabapikamkayh marihwa pikamkayh kiyathasap hawwata.2 Kibeyne, pis iké nuthu ndatni adahan nah kumadukenemadikte hiyeg amadgayapu inin. Ayge nikwe nah kehnuhiyegapu nerras ku pariye pikan nuthu igkis aymuhwapimun adahan apanenekwa. 3 Pisnewa igyerwatneneUhokri. Yuma pahapwinama kema pisma. Nahmepawahkisni Jesus Cristo. Ini ku samah igkis hiyakpiini ku samah igkis hiyakun, innewa ku pariye keh igkisaymuhwa pimun adahan apanenekwa. 4 Pa, kuwis nahkiyathasap ay amadga inin. Nah kuwis pisenwa akakpannipwi madikte ku pariye pikehkisni nuthu. 5 Kuri Pa,nah tipikwiye ta pimkanit. Uyá kiyathasan ayge pimun

João 17:6 93 João 17:14hawwata ku samah wis kiyathaka ayge minikwak apithawkri humaw.

Jesus Piriyepkaw Gidahankis Giwatnipwi6 ―Nah kuwis akkap ku samah pihiyakemni ta gitkis

nukannuhnipwi ku pariye pikan nuthu amadgatak inin.Igkis pidahan pisme ikeprikis nuthu. Igkisme kuwis ihepiwn. 7 Kuri igkis hiyakni ku madikte ku pariye nahkeh, nah keh piwntak. 8Mmanawa nah kuwis akki gitkismadikte yuwit ku pariye pakkan nuthu. Igkisme ihpin.Igkis hiyakni ku nah inyerwa piwntekne. Igkis iha kupisnewa nawahkisten. 9Nah piriyepkaw gidahankis. Nahpiriyepkaw kuri ka gidahankisma hiyeg ku pariye kaneUhokriyanpuma. Nah piriyepkaw gidahankis nerras kupariye pikan nuthu. Mmanawa igkis pidahan. 10Madikteku pariye ndahan ignes pidahanwata. Madikte ku pariyepidahan ignes ndahanwata. Nah kiyathaka awaku kusamah igkis ndahan. 11 Kuri nah ka msakwa ay amadgainin akiw. Nah atak ta pimkanit. Igkisme msekwe ayamadga inin. Pa barewpitye, uyá apuriwgikis ndahanakak madikte pannu ku pariye pis kuwis ikí ta nupitit.Igkisnewa pikan nuthu. Apuriwnigkis kahadbe igkispahapwiwa pawtak hawwata ke wisbe. 12 Ku samah nahaynete gikakkis ay amadga inin, nahnewa apuriwgikisakak ini pannu. Nah apuriwgikismadikte nukannuhnipwiku pariye pikan nuthu. Yuma pahapwinama biyuknepiw. Ignewa Judas Iskariyotis ku pariye ikaksaka ada-hanikwa biyukwiki iggi biyukenek kahadbe in kahayakku samah pannasan awna. 13 Kuri nah atak ta pimkanit.Ku samah nah ay amadga inin nah kuwis ekke inaknipinetni ta gitkis nuhiyegapu kahadbe igkis msakwa batekganaktinkis hawwata ke nahbe. 14 Nah kuwis akki piwnta gitkis kahadbe igkis kannuh wew akak pihiyakemni.

João 17:15 94 João 17:23Ayge nikwe nerras kane Uhokriyanpuma amedgenepwiinin igkis ka batek gikakkis. Mmanawa gihiyakemnikiska patiptak gikakkis hawwata ku samah uhiyakemni kapatiptak gikakkis. 15 Pa, nah ka piriyepkaw adahan pisgiweptenkisma amadgatak inin. Henneme nah piriyep-kaw adahan pis gikapriwtenkis adahan igkis ka isaksawarit mbayka. 16 Gihiyakemnikis ka patiptak gikakkishiyeg kane Uhokriyanpuma amedgenepwi inin hawwataku samah uhiyakemni ka patiptak gikakkis. 17Uyá barew-betha gihiyakemnikis akak hiyakemniki ku pariye inyer-watnene. Ini piwn innewa hiyakemniki ku pariye inyer-watnene. 18 Ku samah pis awahkisun atan amadgat ininnahme kuri awahkiswigkis hawwata muwwapu amadgainin adahan igikis ekkenes pihiyakemni gitkis hiyeg.19 Nah ikaw ta pit gidahankis kahadbe igkisme hawwataikaw ta pit inyerwa.

Gidahankis Madikte Gihiyegapu20 ―Pa, nah ka piriyepkaw gidahanwonasma nerras

nukannuhnipwi. Nah piriyepkaw hawwata gidahankis kupariye hiyeg aysawnemenek timepnepwi giwnkis igneskamaxwa nupit hawwata akiw. 21Nah piriyepkaw adahanigkis madikte humaw pahapwiwa pawtak hawwata kusamah nah pikak pis, Pa, wis pahapwiwa pawtak. Nahpiriyepkaw adahan igkis hawwata pahapwiwa ukak ka-hadbe hiyeg kane Uhokriyanpuma amedgenepwi inin ka-hadbe ignes iha ku pisnewa ku pariye nawahkisten. 22 Pa,kuwis pis ikí nukiythani. Kuri nahme ikí ini nukiythanita gipititkis nuhiyegapu kahadbe igkis pahapwiwapawtakhawwata ke wisbe. 23Nahme pahapwiwa gikakkis. Pismepahapwiwa nukakhu. Nah ikí gikiythanikis kahadbe igkishumaw inyerwa pahapwiwa pawtak. Kahadbe hiyegkane Uhokriyanpuma amedgenepwi inin igkis hiyapni

João 17:24 95 João 18:3henne, igkis hiyakni ku pisnewa nawahkisten, kahadbeigkis hiyakni ku pis batek gikakkis hawwata ku samahpis batek nukakhu. 24 Pa, nah muwaka nuhiyegapu kupariye pikan nuthu nah muwaka igkis msakwa umun kukiney wis msakwa kahadbe igkis hiyap ayge ku samahpis kiyathasan. Mmanawa pis batek nukakhu ku samahyumahte hawkri. 25 Pa waditye, nerras kane Uhokriyan-puma amedgenepwi inin igkis ka hiyakpi. Henneme nahhiyaknap. Nerrasme nuhiyegapu ku pariye pikan nuthuigkis hiyakni kupisnewanawahkisten. 26Nahkuwis akkapku samah pihiyakemni gitkis. Aysawnemenek nah akkapgitkis akiwnek kahadbe igkis batekak pawtak hawwataku samah pis batek nukakhu. Kahadbe igkis iwenesnuhiyakemnitnen nuwntak.

18Jesus KamaxwikaMt 26.47; Mk 14.43; Lk 22.47

1 Pisenwa inakni gipigyepkawni ig Kiyapwiye Jesusawna wothu gikannuhnipwi:

―Uyay atak atere amutripwit.Usuhme kaytwa giwn:―Uyay.Usuh tipik manuke pahatra parewni makerepye kewye

Sedroh. Ayge amutripwi. Atere usuh pareke.2 Ig Judas Iskariyotismin, ner kamaykistinene Kiyap-

wiye Jesus, ig hiyak ku kiney ini iwetrit mmanawa igKiyapwiye Jesus gibetki atere ukakhu usuh gikannuh-nipwi.

3 Ayge nikwe ig Judas Iskariyotismin danuh atere. Igwaxene pahabunad hiyegad atere. Nerras hiyeg igkissuwtat gikakkis muwpegpiyene gisandagmakis. Igkisiwatit gidahankis nerras muwpeg kiyatyepwi gidahankis

João 18:4 96 João 18:11nerras farisewkis. Igkis atere akak abukri akak ahkadawempiye akak giwahrakis.

4 Ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig atere patip-takigkis. Ig kuwis hiyak madikte ku pariye danuhnegitmet. Ig danuh atere, ig awna gitkis:

―Pariye yipegpan?5 Igkisme kaytwa giwn:―Jesus nazaréyene.Igme awna gitkis:―Nahnewa ay.Ig Judas Iskariyotismin ner kamaykistinene Kiyapwiye

Jesus ig tabir ayge gikakkis nerras hiyeg.6 Igkis timapni henne inakni giwn, “Nahnewa ay”, igkis

ayguhwe, igkis tuguhbet waykboit.7 Pase igkis kannikewbet akiw ig ayaprikis akiw:―Pariye yipegpan?Igkisme kaytwa giwn:―Jesus nazaréyene.8 Igme awna gitkis:―Kuwis nah ku awna yit: “Nahnewa ay.” Ku nah

yipegpan, isaksanabay nukannuhnipwi ites tipikte.9 Ig awna inakni henne kahadbe in kahayak ku samah

giwn kaksa ku samah ig awna git Uhokri: “Nah ka biyuksapahapwinama hiyeg ku pariye pikan nuthu.”

Pedru Ihuk Pahapwi Awayg GitaybiMt 26.51; Mk 14.47; Lk 22.50

10 Pahaye adahan ig kiyapwiye Simawh Pedru wiwhegiponyaga ku kakak ig ayta. Ig huwipwihe pahapwi ibuktigidahan ner muwpegpiyene gikiparakis. Giw Mawku.

11 Ig Kiyapwiye Jesus hiyapni henne, ig awna git Pedru:―Paris piponyaga ta pibutikminat. Ka muwaka

xuwahun giwkis. Adahanikwa ini mbeyne Nighu awahk-isun. Mmah pipewkan nah ka amapin?

João 18:12 97 João 18:1812 Ayteke nerras suwtat gikak gikiparakis gikakkis

muwpegpiyene gisandagmakis igkis kamaxe KiyapwiyeJesus. Igkis wanakmine giwan.

13 Ayteke igkis waxwig ta gipetunat amekene Anás.Atere kit igkis waxwig. Ig amekene Anás ig amekeneKayfás gimawhkig. Igme amekene Kayfás ig muwpeg-piyene gikiparakis adahan ini peheknene kamukri.

14 Ignewa ku pariye amakohnokwa awna ku pi kabaytepahapwiwa awayg miyá mpinekata madikte hiyeg mi-yarap.

Pedru Wihwa Giw JesusMt 26.69; Mk 14.66; Lk 22.55

15 Ku samah nerras hiyeg waxenete Kiyapwiye Jesusta gipetunat amekene Anás, ig kiyapwiye Simawh Pedrumakeknene gihapukis butte. Nah João nah hawwatamakeknene gihapukis. Igkisme hiyeg danuh atereamekene Anás gipin. Igkis pareke atere gipinbukut. Nahhawwata pareke aterewata. Igmuwpegpiyene gikiparakisig nuhiyekten. Nikwe gihiyega isakse nah parak.

16 Igme kiyapwiye Pedru msekwe aytonte aranwatakyar alappota kabaywaktak. Nah hiyapni henne, nah awnagut ku pariye apuriwkeputno lappot:

―Uyá isaksa nukebyi parakte hawwata.Henne eg paraksig.17 Ayteke no tino apuriwkeputno lappot eg awna git

kiyapwiye Pedru:―Mmah ka pisnama hawwata ner awayg gikannuhni?Igme kaytwa guwn:―Ka nawhnama.18 Ayteke ig atak tabir ahumwa tiket. Nerras muwpeg

gibukpig gikakkis gihiyegapu igkis hamah eggu tiket aygemmanawa ayge kaayhsima kisepikri. Igkis tabirbet ayge

João 18:19 98 João 18:24awehewnikis. Igme kiyapwiye Pedru hawwata tabir atereawahpusewnata.

Jesus Ay Gipetun Muwpegpiyene GikiparakisMt 26.59; Mk 14.55; Lk 22.26

19Apimwata ini nerrasmuwpeg gisandagmapukiswaxeKiyapwiye Jesus ta gipetunat amekene Anás. Igmeamekene Anás ig muwpegpiyene gikiparakis. Ayge igayapte Kiyapwiye Jesus. Ig ayapri:

―Pariyeki pikannuhnipwi? Pariyeki pinetni gitkis?20 Igme kaytwa giwn:―Nah ka ayamawnama adahan nah kannuhhekne.

Nah kannuhekne giwtrikneswa madikte hiyeg. Nah kan-nuhekne ku kiney judeyenepwi pahadgupu. Nah kan-nuhekne ayhté agiku leglis, ayhté agiku Uhokri Gipin.21 Mmahki pis ayapun amin nnetni gitkis hiyeg? Pis kakis ayapun. Kiskama yis ayá hiyeg ku pariye timepnepwinuwnhu amin ku pariye nnetni gitkis. Igkisnewa hiyak kukamin nah kinetihwa.

22 Pahapwi muwpeg gisandagma ayge gihumwa Kiyap-wiye Jesus ig timani inakni giwn henne, ig biyuhpig. Igawna git:

―Mmahki pis kaytwa giwnmuwpegpiyene gikiparakishenne?

23 Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa giwn:―Ku inakni nuwnhu ka kibeynema yuwit, uyá akki

wothu. Henneme ku nah awna kibeyne yuwit, mmahkipis biyuhun nikwe?

24 Igme amekene Anás hiyapni henne, ig ka hiyágisamanak. Ayteke nikwe ig awahkiswig gidukwenewamawanmine ta gimkanit ner muwpegpiyene gikiparakispahapwiwa akiw kewye Kayfás.

Pedru Wihwa Giw Jesus AkiwMt 26.71; Mk 14.69; Lk 22.58

João 18:25 99 João 18:3125Apimwata ini kiyapwiye SimawhPedru gidukwenewa

tabirnene ayge kabaywak awahpusewne. Ayteke nikwenerras hiyeg ayge awna git:

―Mmah ka ba pisnama gaytakkis ner awayg gikannuh-nipwi?

Igme wihwe giw Kiyapwiye Jesus. Ig awna:―Ka nawhnama.26 Ayteke pahapwi muwpegpiyene gikiparakis gibuk

awna git kiyapwiye Pedru. Ig gikebyi ner awayg ku pariyekiyapwiye Pedru ihuke gitaybi. Ig awna git:

―Nah hiyapi ayhté amutripwi gikak ner awayg.27 Igme kiyapwiye Pedru wihwe giw Kiyapwiye Jesus

akiw. Nikwenéwa pahapwi takarak awna.Jesus Ay Gipetun PilatusMt 27.1, 11; Mk 15.1; Lk 23.1

28 Ayteke ariwnteke ini kibeyweke nerras muwpeg-piyene gisandagmapukis waxe Kiyapwiye Jesus agikutakamekene Kayfás gipin. Igkis waxwig ta gipinwat nerhiyaptigi romayene. Henneme igkis ka parak atere gip-inekut. Mmanawa igkis ka hiyá igkisma pasamrak akakhiyeg romayene abet gipetrakis. Waké igkis pasamrek-wiye gikakbe, gitkiskam igkis patehwepye. Nikwekam kaikkam adahan igkis fetya.

29 Ayteke ig ner hiyaptigi romayene pes gipetunatkis.Giw Pilatus. Ig awna gitkis:

―Kapatraki yis kamiye ner awayg?30 Igkisme awna git:―Waké ig ka kakehniyema, usuh ka waxrikam ta

pipetunat. Amawka pis hiyak gikak. Amawka pis umahk-iswig.

31 Igme amekene Pilatus timapni henne, ig awna gitkis:―Yiswa hiyak gikak. Iwapnig. Hiyaknabay gikak ku

samah yis hiyeg judeyenepwi yihiyakemni.

João 18:32 100 João 18:37Igkisme kaytwa giwn:―Kawa. Usuh muwaka ig umehpika. Minikwak usuh

hiyeg judeyenepwi padakte kakehniye akak tip. Hen-neme kuri yis romayenepwi yikumadukan ka isaksa usuhjudeyenepwi adahan usuh umahkis hiyeg kakehniye.Amawka piswa umahkiswig.

Hennewatbaki igkis awna.32 Inneki keh in kahayak ku samah Kiyapwiye Jesus

awna ku ig miyá amin giyakninek.33 Ig amekene Pilatus timapni inakni giwnkis henne, ig

pareke ta gipinekut akiw. Ig iwapkis Kiyapwiye Jesus tagitiput. Igme danuh atere, igme awna git:

―Mmah pis hiyeg judeyenepwi gikiparakis?34 Igme Kiyapwiye Jesus awna git:―Kitak pis utí inakni yuwit? Ba piwnteknewatma ba

kawk ba giwntakkisma nawenépwi hiyeg?35 Igme amekene Pilatus kaytwa giwn:―Mmahki nah ayapi nuwnteknewa? Nah ka

judeyenema. Inakni giwntakkis piyakipwi judeyenepwi.Nerras muwpeg kiyatyepwi igkisnewa ikepi ta nuwakuit.Pariyeki pikehni gikakkis?

36 Igme kaytwa giwn:―Nahnewa gikiparakis henneme nah ka kema ikiparat

amedgenema inin. Waké nah gikiparakis ke ikiparatbeamedgene inin, nikwekam nuhiyegapu keryekiskam ada-hannah ka kamaxka gapitkis judeyenepwi gimuwpegakis.Henneme nukumadukan ka ariwntakma inin hawkri.

37 Ig amekene Pilatus timapni henne, ig awna:―Mmah pis pahapwi ikiparat nikwe?Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa giwn:―Hennewa ku samah pis awna. Nah waypuka

amadgat inin adahan nah humaw hiyeg gikiparakis. Nahayta amadgat inin adahan nah ekkene hiyakemniki ku

João 18:38 101 João 19:3pariye inyerwatnene. Madikte hiyeg ku pariye batekyeakak hiyakemniki ku pariye inyerwatnene, ignes timapnuwnhu.

38 Ig amekene Pilatus timapni henne, ig awna:―Pariyepahki ini hiyakemniki inyerwatnene?Pisenwa gawnhan inakni yuwit, ig pes akiw ta gipetu-

natkis nerras judeyenepwi giwewkistenkis. Ig danuhatere, ig awna gitkis:

―Nah ka utí mbaynama gikehni. Ku apim inin yis fetyaadahan kiyene ku samah minikwak Uhokri wiwhkiswiyeyahawkripwi giwakutakkis hiyeg ejituyenepwi. 39Mpuseyipetra henne yis yibetki adahan nah isahkis apim inipahapwi awayg ku pariye paraksepkare. Ba yis muwakanah isahkis ner ikawparinene yikipara judeyenepwi?

40 Igkisme timapni henne, igkis madikte kabiman git:―Kawa. Ka ignama. Uyá isahkis udahan Bahabás.Hennewatbaki igkis kabiman. Ig Bahabás ig amepye.

19Jesus Mahipwihpika Gapitkis SuwtatMt 27.27; Mk 15.16

1 Ayge nikwe ig amekene Pilatus iwapkise KiyapwiyeJesus. Ig biyuhkiswig akak tigay ta gitkis gisuwtatapu.

2Apim ini gisuwtatapu awna:―Uyay arehwa gikak. Uyay kawihkis gikawihni ta

gipitit kewa ukiparawiybe ku samah ig kawih dagamduruweh akak gisuwpren karukri wahano.

Ayteke nikwe igkis imepe puduku, igkis keh gisuwprennikak. Igkis kawihkisni ta gitewharit. Igkis kadagmanepriakak pahak dagam duruweh.

3Ayteke igkis mahipwihpig. Igkis awna git:―Aa kiyapwiyad, kibeyne pis ay kuri. Pis judeyenepwi

gikiparadkis.

João 19:4 102 João 19:10Akak ini igkis biyuhbokepri.Jesus DaddahkiswikaMt 27.22; Mk 15.9; Lk 23.20

4Pisenwa nikwe ig amekene Pilatus pes ta gipetunatkisnerras hiyeg akiw. Ig awna gitkis:

―Ipegnay ayta. Kuri nah waxwasepri ayta yipetunatadahan yis hiyakni ku nah ka utí ariknawnama gikehnimbay. Ka kis adahan nah umahkisri.

5 Ig Kiyapwiye Jesus pes atere. Gisuwpren puduku aygitewha. Ig kadagmanpit akak gidagmanpit duruweh.Ayteke nikwe ig amekene Pilatus awna ta gitkis hiyeg:

―Ipegnay gimkat ner awayg. Akayih. Ikeypi kuri yishiyapkis mbeyne git.

6 Igkisme muwpeg kiyatyepwi gikakkis gisandagma-pukis igkis hiyapni henne, igkis kaytwa giwn:

―Uyá daddahkiswig udahan! Uyá daddahkiswig!Igme amekene Pilatus kaytwa giwnkis:―Yiswa iwapri. Yiswa daddahgi. Mmanawa nah ka utí

ariknawnama gikehni mbay.7 Igkisme judeyenepwi giwewkistenkis kaytwa giwn:―Usuh judeyenepwi kadahan ukumadukan. Inakni

ukumadukan awna ku amawka ig umehpika apatra kusamah ig ikawparinene ku ignewa Uhokri gikamkayh.

8 Igme amekene Pilatus timapni henne ku ig ikewneUhokri gikamkayh, ig apisasew kaayhsima akiw.

9 Ayteke nikwe ig pareke ta gipinekut akiw. Ig iwapkisKiyapwiye Jesus atere. Ayteke ig awna git:

―Pariyenekap?Igme Kiyapwiye Jesus ka kaytwa giwn.10 Ig amekene Pilatus hiyapni henne, ig awna git:―Mmahki pis ka kaytwa nuwnhu? Ka ba pis hiyakn-

ima ku nah kadahan ndatni adahan pisahkiswitni, nahhawwata kadahan ndatni adahan pidaddahkiswitni?

João 19:11 103 João 19:1511 Igme Kiyapwiye Jesus awna git:―Igwa Uhokri inugikyene ikí pit ini pidatni. Nikwe

ner ku pariye ikepun ta piwakuit iggi gitaraksan pikiyeste ariw pitaraksan mmanawa ig yuma gidatni giwn-tak Uhokri adahan ig nukepten piwakuit.

12 Ayteke ariwntak inakni giwn, ig amekene Pilatusipegminene gihiyakemni adahan ig hiyak ku samahpaig isahkiswig ariw ini. Henneme nerras judeyenepwigiwewkistenkis ka isaksig. Ku aysaw ig diyuh ta gipetu-natkis igkis kabimanape git. Igkis awna:

―Ku pis isahkiswig, nikwe in arakak ku pis ka batekgikak pikipara kiyapwiye Sésar. Mmanawa ku pahapwiikaw hiyeg gikiparakis, amun ini nikwe ig siguhne kiyap-wiye Sésar. Ku pis isaksa Jesus ikaw hiyeg gikiparakis,nikwe kiyapwiye Sésar dagawne pitnek.

13 Ig amekene Pilatus timapni henne, ig pes ta amadgatini iwetrit kewye “Tippahaki”. Inakni giwnaprikkisjudeyenepwi kewye “Gábata”. Ig batahkiswa atereamadgat gepwi adahan ku kiney ig hiyekne gikakkishiyeg.

14 Ayteke nikwe ig awna ta gitkis nerras muwpeg kiy-atyepwi. Giwn:

―Ipegnay gimkat ner yikipara.Ig awna inakni kabá puwip kamuw abet ini hawkri ku

kabet hiyeg judeyenepwi umah muttuhyan adahan igkisahegbetewnes adahan gipetrakis adahan kiyene ku samahminikwak Uhokri umahkis muttuhyan gidukwenaprikkisamekenegben kahadbe ig giwiwhkiswitnikis giwakutakishiyeg ejituyenepwi.

15 Igkisme timapni henne, igkis kabiman git:―Ka ba isahkisri! Daddahkisnig!Igme amekene Pilatus awna gitkis:―Mmah yis muwaka nah daddahkis yikipara?

João 19:16 104 João 19:21Igkisme muwpeg kiyatyepwi kaytwa giwn:―Ignewa kiyapwiye Sésar ukipara.16 Igme timapni henne, ayge nikwe ig matiwniswe. Ig

ikepri ta giwakuitkis gisuwtatapu adahan igkisme gided-dehpitni. Ayteke nikwe igkis iwepri igkis hiyuhkisegiyakni git.

Jesus Deddehpika Aminat GiyakniMt 27.32; Mk 15.21; Lk 23.26

17 Ayteke ig Kiyapwiye Jesus hiyuhwe akak giyakni, igtipikepka apititak ini paytwempu ta apitit pahá waxriimuhgipitnene kewye “Waxri Hiyeg Gaptiwpitwiye”. In-akni giwnaprikkis judeyenepwi kewye “Gówgota”.

18 Igkis danuh atere, ayge igkis deddehpig ta aminatgiyakni. Igkis tabirasepri ay giyegbikis piyana gikebyikisawaykemni. Igkisme amin giyaknikis ayge gihumwa,igme pakwa giyegbikis.

Kagta Daddahka Aminat GiyakniMt 27.37; Mk 15.26; Lk 23.38

19 Ayteke ig amekene Pilatus tamakse pahak kagtaadahan arekhetni ku pariye gikehnitnene ta gitkis hiyeg.Ig daddahkiswin ta aminat Kiyapwiye Jesus giyakni.Amadgatak ini kagta awna: “Ig Jesus Nazaréyene IgJudeyenepwi Gikiparakis”.

20 Ini waxri imuhgipitnene ku kiney Kiyapwiye Jesusdeddehpika in kennesa arimkat paytwempu Jerusalém.Ayge nikwe kaayhsima hiyeg danuh atere, ignes ipeg-boha ini kagta. In tamakka giwnaprikkis mpana gike-byikis hiyegpiyenepwi judeyenepwi giwnaprikkis, ro-mayenepwi giwnaprikkis, grésiyenepwi giwnaprikkis.

21 Nerras muwpeg kiyatyepwi hiyapni henne, igkisawna git amekene Pilatus:

João 19:22 105 João 19:26―Ka muwaka tamakkis henne ku ig judeyenepwi

gikiparakis. Ka ignama. Uyá tamak ku ig he ikawparinenku ig judeyenepwi gikiparakis.

22 Igme amekene Pilatus kaytwa giwnkis:―Ku pariye nah tamakkise hennewa in msekwe kuri.Suwtat Ibakha Jesus Gikawihni PawtakMt 27.35; Mk 15.24; Lk 23.34

23 Nerras suwtat pisenwa gidaddahnikis, igkis iwéKiyapwiye Jesus gikawihni. Igkis ibekhepni pawtakmpuse gipuriwkis nerras paxniknene gikebyikis suwtat.Gisimsanen msekwe. In yuma nipodrak. In kehka hekamisnen.

24 Igkis hiyapni henne, igkis kinetihwa pawtak. Igkisawna:

―Uyay ka sigkebdihni. Uyay arehwa akak tip adahanwixwiy hiyá ku pariye kabunuganen iggi adarihpitni.

Ayge nikwe igkis arehwa akak tip. Igkis kehnehenne, metakwa in kahayak ku samah Uhokri gannasanminikweknene awna. In awna:

“Igkis ibekhe nukawihni pawtak. Igkis arehwa akaktip adahan hiyá ku pariye kabunuganen iggi darihpiyensimsa.”

Hennewatbaki ig Uhokri gannasan awna.Jesus Apuriwkis Ginag Ta Git João

25Ayge tinogben tabirbet kennesa gihumwa KiyapwiyeJesus giyakni. Ginag tabir ayge payak gukak gusamru,gukak pahapuwa kiyapuno Mahi akiw ku pariye kiyap-wiye Kilopas gihayo, gukak kiyapuno Mahi Madalena.

26 Ig Kiyapwiye Jesus hiyá ginag tabir ayge. Ig hiyapunnah João hawwata nah ayge kennesa guhumwa. Aygenikwe ig apuriwkis usuh pawtak. Ig awna gut ginag:

―Kiyapuno, ig ner humaw nuwenyan hawwata kepikamkayhbe.

João 19:27 106 João 19:3127Ayteke ig awna nuthu:―João, no humaw pinag kuri.Ariwntak ini nah amapig adahan eg msakwa ay

nupineku.Jesus MiyapMt 27.45; Mk 15.33; Lk 23.44

28 Pisenwa inakni giwn, Kiyapwiye Jesus hiyakni kugannipwi amadga inin kuwis pisenwa. Ayteke ig awna:

―Nah arabyu un.Ig awna inakni henne kahadbe in kahayak ku samah

Uhokri gannasan minikweknene kinetihwa gimin.29 Ayge pahá atiy kipun akak win suwiyweye. Igkis

hiyeg ayge igkis hiyapni henne, igkis iwé pahá ariknaku pariye mtibetnene. Igkis subukwin ahakwat ini winadahan anugasene. Igkis iké akisugik pahat ahesa kewye“isoppu”. Pisenwa igkis tarekwin ta gibiygikut KiyapwiyeJesus.

30 Igme amapin. Ayteke ig awna:―Madikte ku pariye gimawkanitnene nawahkisten in

kuwis pisenwa.Ayge ig kuwigihwe gitew. Giyakek madike. Ig miyap.Jesus Digistepka Akak Lans

31 Ayge nikwe kennesa adawnhan samdi. Nerrasjudeyenepwi giwewkistenkis hiyapni henne, igkis atak tagit amekene Pilatus. Igkis danuh atere, igkis awna git:

―Dunihkispinaba gibagwankis nerras awaykemniaminene giyaknikis adahan iwawha gimiremnikiskahadbe igkis wiwhpika aminatak giyaknikis apit samdidanuh.

Igkis awna inakni henne awaku igkis ka muwaka gip-itkis msakwa ay amin giyaknikis abet samdi. Mmanawaini samdi apitmin madikte hawkri adahan gipetrakis.Igme amekene Pilatus ihe giwnkis.

João 19:32 107 João 19:3832 Ayteke nikwe gisuwtatapu piyana gikebyikis tipik

danuh atere ku kiney igkis awaykemni daddahka. Igkisdunihe gibagwan ner pitatye awayg. Ayteke igkis dunihegibagwan ner ku pariye daddahka payak gikak.

33Hennemeku aysaw igkis danuh ta git Kiyapwiye Jesusadahan giduhnepten, ayge igkis hiyapri ayipa gimiremnikuwis. Igkis hiyapni henne, igkis ka dunih gibagwan.

34Henneme pahapwi gaytakkis digiswig gimuhrik akakpahat “lans” kurumri. Migat akak un pes ayteke.

35 Nah João ekkene yit ku pariye nah hiyá akakwanuwtyak. Nah ekkene yit inetit ku pariye inyerwatnene.Nah hiyakni ku in inyerwa. Nah akkin yit kahadbe yiskamaxwa ta gipitit Kiyapwiye Jesus.

36 Ini ku samah gibagwan ka dunihka in kahayakhawwata ku samah Uhokri gannasan minikweknenekinetihwa gimin igmuttuhyan kupariye umehpika giduk-wenaprikkis hiyeg. In awna:

“Yuma pahatnama gipit dunihkanek.”37 Inme ku samah ig digiswika akak lans in hawwata

kahayak ku samah gannasan kinetihwa amadgataknawenéwa iwetrit. In awna:

“Igkis ipeg ta gimkanit ner ku pariye gidigsankis.”Jesus ApuhpikaMt 27.57; Mk 15.42; Lk 23.50

38 Ariwnteke ini pahapwi awayg giw José arimatéyenedanuh atere. Ig pahapwi gaytakkis Kiyapwiye Jesus gikan-nuhnipwi henneme ig ka akkaw awaku ig apis gibohrikisnerras judeyenepwi giwewkistenkis. Ig hiyapni henne kusamah ayipa gimiremni, ig tipik danuh atere git amekenePilatus. Ig awna ta git:

―Kiyapwiye, uyá amnihun isaksan adahan nah atereiwepye amekenemni Jesusmin gipit.

Igme amekene Pilatus kaytwa giwn:

João 19:39 108 João 20:3―Bariká. Iwepnika.Ig kiyapwiye José timapni henne, ig tipik wiwhpiye

Kiyapwiye Jesus gipit aminatak giyakni.39 Igme ner kiyapwiye Nikodémus ku pariye minikwak

danuh git Kiyapwiye Jesus tiyegim, ig atere gihapti kiyap-wiye José arimatéyene. Ig ewk pohowku madikwa (50)ahehtet ah amar kuwkwaki kewye “miha” akak ah adid-kan kuwkwaki kewye “aloés”.

40 Igkis danuh atere, igkis wiwhe Kiyapwiye Jesus gipitaminatak giyakni. Igkis wanakminepri akak kamis seynebarewbetye payak akak ini ah amar kuwkwaki adahangimihetni ku samah hiyeg judeyenepwi gihiyakemnikis.

41 Pahayku amutripwi ayge kennesa arimkat ku kineyKiyapwiye Jesus deddehpika. Ayge amutripwi pahaykuimewti nukune ku pariye kote kawihkahte.

42 Igkis hiyapni henne, igkis awna:―Ini imewti kennesa. Uyay iwawhaw sarayh gipit

atere, mmanawa amawka ku wis barewpithaw apit samdidanuh.

Atere igkis sarayhe Kiyapwiye Jesus gipit.20

Jesus KannikewMt 28.1; Mk 16.1; Lk 24.1

1 Ayteke paka abet kabeyweke msanpew kapwihte egkiyapuno Mahi Madalena danuh atere arit KiyapwiyeJesus gimew. Ayge eg hiyá gimew asabwat ayipawokepka.

2 Eg hiyapni henne, eg sigise eg danuh ta git kiyapwiyeSimawh Pedru. Nah João ayge gikak. Eg awna ta wothu:

―Igkis wiwhe Ukiparawiy agikutak gimew. Usuh kahiyak ku kite igkis sarayhpig.

3 Ig kiyapwiye Pedru timapni henne, ig tipik atere. Nahhawwata tipigwata. Usuh atere iwasene gimew.

João 20:4 109 João 20:154Usuh piyamate sigise atere. Nah pi sigiste giw kiyap-

wiye Pedru. Nah kit danuh giw.5 Nah darakaw nah iwasa atere, nah hiyá Kiyapwiye

Jesus gidagmanpit kihubete agiku gimew. Henneme nahka parak atere.

6 Igme kiyapwiye Pedru danuh nuhapuh butte akakgiparakan. Ayge ig hiyá gidagmanpit kihubete 7 payakakak giwanratiw. Henneme ini giwanratiw ka kennes-nima arimkat gidagmanpit. In kahimuke aparayewa niw.

8 Nah hawwata ku pariye kit danuh nah pareke aterebutte. Nah iwasa yumahe gipit ayge. Ayge nah ihe ku igKiyapwiye Jesus kuwis kannikew.

9 Mmanawa apit ini usuh kote pukuhpate ini Uhokrigannasan minikweknene ku samah in awna ku amawkaig kannikaw ariw gimiremni.

10Ayteke pisenwa usuh tipik ta upinekut.Jesus Hiyapkiswa Gut Mahi MadalenaMt 28.9; Mk 16.9

11Egme kiyapunoMahiMadalena danuh atere ku kineyig sarayhpika, eg tabir ayge ahumwa gimew. Eg tihanoayge. Eg tihano, eg darakaw. Eg iwasa ta agikut gimew.

12 Ayge eg hiyá piyana gikebyikis ahj kasimsapuwapeseyne. Igkis batabdawak pahapwi gitiwhaptak pahap-wime gikataptak ku kiney Kiyapwiye Jesus gidukwen.

13 Igkis awna ta gut:―Kiyapuno, mmahki pis tihapu ayge?Egme kaytwa giwnkis:―Awaku igkis iwé nukipara. Nah ka hiyak ku kit igkis

sarayhpig.14 Eg awna inakni eg wagestaw eg hiyá Kiyapwiye Jesus

ayge henneme eg ka hiyakriwa ba Jesusma ig.15Ayge ig awna ta gut:

João 20:16 110 João 20:20―Kiyapuno, mmahki pis tihapu ayge? Pariye pipeg-

pan?Egme gupewkankam ku ig amutri akapriwtenkam. Eg

awna git:―Kiyapwiye, ku pis iwepri, uyá akki nuthu ku kit pis

sarayhpig kahadbe nah tahhan iwepri.16 Igme Kiyapwiye Jesus kanum guw.―Mahi.Eg timapni henne eg wagestaw. Eg murotpi git. Eg

awna guwnaprik:―“Rabôni”.Inakni wownaprikwiy “Kiyapwiye nukannuhten.”17 Igme awna ta gut:―Ka ba mpithan mmanawa nah kote wagahte ta git

Nighu. Su ta gitkis nukebyupwi. Uyá akki gitkis ku nahme wagehe ta git Nighu ta gitwata Yig, ta git nuwohkiga,ta gitwata yiwohkiga.

18 Eg timapni henne eg tipik ayta wothu. Eg danuh tawothu, eg awna:

―Nah kuwis hiyá Ukiparawiy.Ayge eg akki wothu inakni ku pariye Kiyapwiye giwn

gut.Jesus Hiyapkiswe Ta Gitkis GikannuhnipwiMt 28.16; Mk 16.14; Lk 24.36

19 Abetnewa ini hawkri paka aygete usuh gikan-nuhnipwi pahadgupu agiku pahaykunene xam. Alap-pota sabutip mmanawa usuh apise gibohrikis nerrasjudeyenepwi giwewkistenkis. Pahaye adahan KiyapwiyeJesus hiyapkiswe tabir ayge ubethu. Ig awna ta wothu:

―Uhokri gabay yikaknek.20 Ig awna henne, ig ekke wothu giwak akak gimuhri.

Ayge usuh bateke unaktin kaayhsima ku samah usuh hiyáUkipara akiw.

João 20:21 111 João 20:2721 Igme awna ta wothu akiw:―Ka yi muwaka kiyimwihwa apit yiyakni. Ku samah

Nighu kuwis awahkiswen, nah hawwata nah awahk-isweynek.

22 Ig awna henne, ig puh ta upitit. Ig awna wothu:―Amapanay Uhokri Gitip. 23 Kuri hiyawa yis awna

gitkis hiyeg nuwntakwa. Ku aysaw yis akki gitkis kuUhokri bayahminigkis ariw gitaraksankis, ayge nikweigkis bayahminapka. Ku aysaw yis akki gitkis hiyeg kuUhokri ka bayahminigkis ariw gitaraksankis, ayge nikweigkis ka bayahminaka.

Jesus Hiyapkiswe Ta Git Tomé24Henneki ig Kiyapwiye Jesus hiyapkiswa wothu. Hen-

neme pahapwi waytakhu usuh giwatnipwi kewye ToméAbes ig ka hiyapri mmanawa ig yuma ayge apim ini kuaysaw Kiyapwiye Jesus hiyapkiswa wothu.

25Ayteke nikwe usuh atere akki git. Usuh danuh atere,usuh awna git:

―Usuh kuwis hiyá Ukiparawiy. Ig kuwis kannikewakiw.

Igme kaytwa wown:―Nah ka iha inakni. Ku ka nahwatma hiyá akakwa

nuwtyak ini pudubdu adukwen giwaku, ku ka nahwatmaidis nuwakhu ta agikut ini pudubdu adukwen, ku kanahwatma idis nuwaku ta gimuhrikut, nikwe nah ka ihainakni yiwn aynesnima ku ig kannikew.

26 Ayteke ariwnteke ini adahan pahay paka akiw usuhpahadgupu agiku payt akiw. Ig kiyapwiye Tomé aygeukakhu. Pahaye adahan, lappot sabutip, ig KiyapwiyeJesus hiyapkiswe wothu akiw. Ig tabir ayge ubethu. Igawna:

―Uhokri gabay yikaknek.27Ayge ig awna ta git kiyapwiye Tomé:

João 20:28 112 João 21:2

―Ipeg nuwakuit. Hiyawa pis uduk piwak atere kuri.Hiyawa pis uduk piwak atan numuhgikut hawwata akiw.Ka muwaka tuguhkis pikamaxwan. Kamaxwanaba tanupitit.

28 Ig kiyapwiye Tomé hiyapni henne, ig awna git:―Kiyapwiye, pisnewa nukipara. Pisnewa nuwohkiga.29Ayteke ig Kiyapwiye Jesus awna git:―Tomé, pis kamaxwa nupitit awaku ku samah pis

hiyapun. Henneme ignes ku pariye kane hiyapun igkis ka-maxwa ta nupitit, ini gikamaxwankis pi kabaytempiya pi-dahan. Aysawnemenek igkis utí kaayhsima kabaykanek.

Inakni Yuwit Tamakka Adahan Hiyeg Kamaxwa Ta GipititJesus

30 Ig Kiyapwiye Jesus keh kaayhsima annut akiw aywowtrik usuh gikannuhnipwi. Nah ka akkin madiktemaamadgatak inin karta.

31Henneme nah anniri inakni yuwit ku pariye nanhankahadbe yis iha ku ig Kiyapwiye Jesus ignewa Cristo, igUhokri gikanyan adahan ukumaduketniwiy. Kahadbe yisiha ku ignewa Uhokri gikamkayh. Ku yis kamaxwa ta gip-itit, yis aymuhwanek gimun Uhokri adahan apanenekwa.

21Jesus Hiyapkiswe Akigbimna Mahakwa

1 Ariwnteke ini ig Kiyapwiye Jesus hiyapkiswe wothuusuh gikannuhnipwi akiw ayge akigbimna mahakwakewyeTiberíyades. Nah akkite yit ku samah ig hiyapkiswawothu.

2 Usuh pahadgupu ayge. Ig kiyapwiye Simawh Pedruayge ukakhu. Ig kiyapwiye Tomé Abes aygwata ukakhu.Ig kiyapwiye Natanael kanayene galiléyene ig aygwataukakhu. Hawwata usuh piyana ukebyi amekene Zebedew

João 21:3 113 João 21:10

gikamkayupwi usuh aygwata gikakkis. Piyana gikebyikisnawenépwi gikannuhnipwi ayge hawwata.

3 Ayteke nikwe ig kiyapwiye Simawh Pedru awna tawothu:

―Nah atakte subukminate.Usuhme kaytwa giwn:―Usuh ataka pihapti.Usuh tipik gihapti. Usuh sarayhwa ta amadgat umuh.

Usuh subukminene hewke tiyegim. Kameki usuh kaka-maxnime im pahapwinama.

4 Kabeyweke ig Kiyapwiye Jesus hiyapkiswe tabir akig-bimna mahakwa. Henneme usuh ka hiyakriwa ba ignamaJesusma.

5 Ig kabiman wothu:―Kamahad, ba yis kawin?―Yuma.6 ―Subuknabay yitagmaya kihehaptak han pawkat.

Ayge yis kawinnek.―Ihkata nikwe.Usuh subukmine utagmaya atere. Ayge nikwe usuh

kakamaxni kaayhsima im. Kabahte usuh ka hiyá akahmi-nak utagmaya.

7Nah hiyapni henne, nah awna git kiyapwiye Pedru:―Ig ner Ukiparawiy.Ig kiyapwiye Simawh Pedru timapni henne ku ig

Ukiparawiy, aynewa ig kawih gidagmanpit, mmanawa igmasimsa. Ig kawih gidagmanpit akak gitubkan gimkanit.

8Usuhme atere amadga wahmun mmanawa usuh ken-nesa ihapkat. Muwaka adahan pohowku madikwa (50)iwanti adahan danuh atere.

9Usuh danuh atere, usuh sarayhwawaxrimpakat. Aygenikwe usuh utí tiket amey akak im ayge nibet ariwtrikeggu tiket. Bugut hawwata aygwata ahumwa.

10Ayteke ig Kiyapwiye Jesus awna wothu:

João 21:11 114 João 21:16

―Iwinay ariwntak yiwin.11 Ig kiyapwiye Simawh Pedru timapni henne, ig saray-

hwa amadgat umuh. Ig kehe utagmaya waxrimpakatkipun akak nopsadmin im. Madikawku madikwa gike-byikis akak pohowku madikwa akak mpana gawnakis(153). Im kaayhsima kameki utagmaya sigkame.

12 Pisenwa nikwe ig Kiyapwiye Jesus awna wothu:―Barubakay ax.―Ahadye.Yuma pahapwinama waytak kibowkaye ayapri ku

pariyene ig awaku usuh hiyaknig ku ig Ukipara.13 IgmeKiyapwiye Jesus atere ganwat tiket, ig iwé bugut

ig ikepni wothu. Hawwata ig iké wothu im. Usuhme axni.14 Ini amamnaput ig Kiyapwiye Jesus hiyapkiswa ta

wothu ariwntak gikankawni ariw gimiremni.Jesus Ayá Pedru Ba Ig Batek Gikak

15 Pisenwa waxni ig Kiyapwiye Jesus kinetihwa gikakkiyapwiye Simawh Pedru. Ig ayapri:

―Simawh, pis ku pariye kiyapwiye João gikamkayh, bapis batek nukakhu mpiya madikte amadga inin?

Igme kiyapwiye Pedru kaytwa giwn:―Ihi, Kiyapwiye. Pis hiyakni ku nah batek pikak.Igme awna git:―Ikapnaba ndahan nupigyanpu muttuhpiyene.

Akkanaba nuwnhu ta gitkis nuhiyegapu ku pariyekotenene pukuhpate nuhiyakemni kabayhtiwatma.

16Ayteke nikwe ig awna git apeynipye akiw. Giwn:―Simawh, pis ku pariye kiyapwiye João gikamkayh, ba

pis batek nukakhu?Igme kaytwa giwn akiw:―Ihi, Kiyapwiye. Pis hiyakni ku nah batek pikak.Igme awna git:

João 21:17 115 João 21:20―Apuriwnaba ndahan nupigyanpuisa muttuhpiyene

nerras ku pariye kamaxwenepwi ta nupitit.17Ayteke nikwe ig ayapri amamnaputne akiw:―Simawh, pis ku pariye kiyapwiye João gikamkayh, ba

pis batek nukakhu?Igmekiyapwiye Pedru kapusa barukiswe ayge awakuku

samah ig Kiyapwiye Jesus ayapri amamnaput akiw ba igbatekwatma gikak. Ig kaytwa giwn akiw:

―Kiyapwiye, pis hiyak madikte. Pis hiyakni ku nahbatek pikak.

Igme Kiyapwiye Jesus awna git:―Ikapnaba ndahan nupigyanpuisamuttuhpiyene akak

nuhiyakemni.Jesus Akki Ku Pariye Nemnikumpiye Git Pedru

18Ayteke ig awna git akiw. Giwn:―Kuri nah ikí pinetni. Minikwak pis takwayete pis

kawih pisimsa pis wew ku kit pimawkan. Hennemeaysawnemenek pis kiyapwinek pis isaksanek nawenépwihiyeg adahan igkis keh gimawkankis pikak. Pis taraknekpiwak adahan igkis kawihkis pisimsa adahan igkis piwax-epten ku kit pis ka atekkere.

19 Ig awna inakni henne, ig ekkene git ku samahaysawnemenek igme umahkiswe giwnteknewa gidahanUhokri gikiythani. Pisenwa gawnhan inakni yuwit igawna git:

―Ikawnaba hawwata ke nahbe.Jesus Ka Akki Ku Pariye Nemnikumpiye Nuthu

20 Ayteke ig kiyapwiye Pedru wagestaw, ig hiyá pa-hapwiwa Jesus gikannuhni ig waywe gihapu. Igme nerku pariye Kiyapwiye Jesus batek gikak kaayhsima kupariye kuhwekwa betnene gihumwaKiyapwiye Jesus aygearanwa axtet, ig ayapri amin ku pariye gikamaykiswitni.

João 21:21 116 João 21:2521 Ig kiyapwiye Pedru hiyapri ayge, ig ayá Kiyapwiye

Jesus:―Kiyapwiye, ya ner? Pariyeki danuhne gitnek?22 Igme Kiyapwiye Jesus kaytwa giwn:―Ka hiyá pisma hiyak nikak. Ku nahwa muwakapri

ig msekwe ay nekwa ku aysaw nah diyuhnek akiw, kahiyá pisma hiyak nikak. Pisnewa hiyak akak ku pis ikawhawwata ke nahbe.

23Ariwnteke ini, inetit ibekhewpi gipuriwkis ukebyup-wiy gimin ner gikannuhni ku ig ka miyati. KamekiKiyapwiye Jesus awname ku ig ka miyati. Ig he awna:“Ku nahwamuwakapri ig msekwe ay nekwa ku aysaw nahdiyuhnek akiw, ka hiyá pisma hiyak nikak.”

Jesus Keh Kaayhsima Annut Ku Pariye Kane AnhakaAmadgat Kagta

Jo 20.3024Nah João ku pariye ekkene inakni inetit yit, ku pariye

anniri inakni yuwit, nahnewaner gikannuhni. Yis hiyakniku inakni nnetni inyerwa.

25 Ig Kiyapwiye Jesus keh kaayhsima annut akiw hen-neme nah ka anniri madiktema. Waké in annakekwiyeamadga kagta, in humaw kaayhsima kagtakam. Nu-pewkan in ka kapitkam ay amadga inin hawkri pahakte.

117Uhokri Gannasan

New Testament in Palikúrcopyright © 1982 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: PalikúrTranslation by: Wycliffe Bible TranslatorsContributor: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Copyright Information© 1982, Livraría Cristã Unida. All rights reserved.This translation text ismade available to you under the terms of the Creative CommonsLicense: Attribution-Noncommercial-No Derivative Works. (http:// creativecom-mons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuationof the Bible.Youmay share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from thiswork, provided that you include the above copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or

punctuation of the Scriptures.Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us withyour request.The New Testamentin Palikúr

© 1982, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rightsreserved.This translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2015-03-17

118

PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 28 Jul 2020 from source files dated 23 Jul2020e4018e63-d5cc-57be-a787-43c649addd6b