Jones transitie mtm_open_bedrijvent_2okt_2011_website

De transitie naar duurzaam materialenbeheer

Dr. Peter Tom Jones

(K.U.Leuven)

MTM, Leuven

2 Oktober 2011

Overzicht

02/10/2011 SIM²@K.U.Leuven 2

1. Analyse: BAU is no longer an

option

2. Oplossing: transitiepaden naar

duurzaamheid

3. Conclusie: transities leveren

massa‟s voordelen op

BAU is geen optie meer...

02/10/2011 3 SIM²@K.U.Leuven

Uitputting van niet-hernieuwbare

grondstoffen

Gelijkaardig probleem voor

uitputting van

fosfaatvoorraden

02/10/2011 4 SIM²@K.U.Leuven

Eindigheid kritische materialen en EU-

afhankelijkheid

02/10/2011 5 SIM²@K.U.Leuven

Kritische grondstoffen voor de EU

6

Supply risk

Economic importance

02/10/2011 SIM²@K.U.Leuven

Waarom zijn kritische grondstoffen

kritisch?

02/10/2011 7

Economisch belang (transitie naar groene economie)

Hoog aanbodrisico:

Beperkte/geografisch geconcentreerde voorraden,

Productieconcentratie in China (bv. Zeldzame aardmetalen),

Rusland (edele metalen), Congo (bv. cobalt), Brazilië (bv.

Niobium)…

Lage substitutie

Beperkt recyclingniveau

SIM²@K.U.Leuven

02/10/2011 8 SIM²@K.U.Leuven

…cruciaal voor de groene economie!

9

Supply risk

Economic importance

Wind energy,

electric cars

Catalysts

PV energy

Batteries


Dit besef begint door te dringen…

10

Op Vlaams vlak:

Cf. Groenboek Industrieel Beleid, VSDO, ViA/Pact 2020 Proces

Informele EU-milieutop Schauvliege, Juli 2010

Nieuw materialendecreet

Cf. staal- en cementindustrie, milieusector, recyclageindustrie …

EC:

Raw Materials Initiative (4/11/2008)

A resource efficient Europe – Flagship initiative of the Europe 2020

Strategy (26/1/2011)

EC, 2011: Opstart “An effective raw materials strategy for EU”

Nieuwe NMP-call: “2.3-2 Substitution of critical raw materials”, “4.01 New

approaches in mineral processing” (bv. Zeldzame aardmetalen)


Living Planet Report 2010

02/10/2011 11 SIM²@K.U.Leuven

BAU = SC = Suicide Scenario

Ecologische grenzen, “the non-negotiable basis

for our social and economic development”

Rockström et al., Nature, 461, 2009

02/10/2011 12 SIM²@K.U.Leuven

Het Antropoceen

02/10/2011 SIM²@K.U.Leuven 13

Toename menselijke macht... maar ook kwetsbaarheid

Menselijke wijzigingen: „Global Change‟

“Meervoudig, complex, interagerend en mondiaal”

Beïnvloeden land, kust, atmosfeer, rivieren, oceanen etc.

Systeemparameters buiten hun natuurlijke variabiliteitszone

Ecologische duurzaamheid:

Vereist Factor 10 reductie milieu-

impact (EVA, CO2(eq.), TMR, etc.)

tegen 2050 voor Westerse landen

02/10/2011 14 SIM²@K.U.Leuven

Transitie(management) als

enthousiasmerend kader

Complexe systeemdynamiek (Rotmans,

DRIFT)

Tijd

Toestand

Systeem

omgeving

Systeem

Breakdown

Systeemcrisis

Crisismanagement

(reactief)

Transitie

management

(preventief)

Lock-in

Mismatch

02/10/2011 16 SIM²@K.U.Leuven

Systeeminnovatie – oppassen voor

rebounds en Jevon‟s paradox

02/10/2011 17 SIM²@K.U.Leuven

Parallelle transities...

Won

en

Vo

ed

ing

Mo

bili

teit

Materialenbeheer

Energiebeheer

Financiën

02/10/2011 18 SIM²@K.U.Leuven

Multi-actor, vernieuwingsgezinde

netwerken koplopersmodel

Civiele

samenleving MVO

Kennisinstellingen

Boycots & Bycots 02/10/2011 19 SIM²@K.U.Leuven

“Triple helix”

SocioTechnical (sustainable production) Behavioural (sustainable consumption)

1. I love Techno

Koppeling energie- en materialenbeleid:

Energie-efficiëntie, hernieuwbare energie, (Super)Smart Grids

Kernelementen duurzaam materialenbeheer:

Industriële ecologie – cradle to cradle – slim sluiten

Slimme producten: EcoDesign (LCA)

Van verbruikers naar gebruikers

Voorwaarden?

Pro-actief overheidsbeleid

Groene fiscaliteit (taksombouw)

Gerichte sturing van onderzoeksprogramma‟s (cf. IWT, FP7)

02/10/2011 21 SIM²@K.U.Leuven

02/10/2011 SIM²@K.U.Leuven 22

SuperSmart Grid voor EU

SMM Maturity Model (Rossy, Jones, Geysen, Bienge, 2010)

02/10/2011 23 SIM²@K.U.Leuven

K.U.Leuven‟s visie voor Sustainable

(inorganic) Materials Management

02/10/2011 24 SIM²@K.U.Leuven

Materialentransitie: slim sluiten

02/10/2011 25 SIM²@K.U.Leuven


02/10/2011 26 SIM²@K.U.Leuven

Closing the loop…

02/10/2011 SIM²@K.U.Leuven 27

The benefits of recycling...

Diran Apelian, CR³ Presentation, Leuven, 2010

02/10/2011 28 SIM²@K.U.Leuven

Recyclageratio‟s moeten naar boven!

(cf. UNEP, 2011)

02/10/2011 SIM²@K.U.Leuven 29

EoL recycling rates, UNEP 2011

02/10/2011 SIM²@K.U.Leuven 30

Sluiten van kringlopen voor zeldzame

aardmetalen

02/10/2011 SIM²@K.U.Leuven 31

Centrale

onderzoekslijn

binnen K.U.Leuven


02/10/2011 32

WtP

SIM²@K.U.Leuven

K.U.Leuven IOF-Kennisplatform:

SMaRT-Pro²

Sustainable Materialization of Residues from Thermal Processes

into Products

Products

requirements

High T° processes

Hot stageengineering

Cold engineering

MINERALCARBONATION SOL GEL

LandfillsReferencematerials

SinkConstruction

materials Sorbents

CO2

valorisation

society &ecology

actorstuning

Q1

Q2

Q3

Q4 Q5 Q6

Q8

Q9

Q7

group 2

group 2

group 1

groups 1, 3, 4 group 5

group 4 groups 3, 4 groups 4, 5

groups 6, 7, 8 & IRF fellows

reve

rse

engi

neer

ing

02/10/2011 33 SIM²@K.U.Leuven

Voorbeelden: Waste-to-

Process/Product

02/10/2011 SIM²@K.U.Leuven 34


02/10/2011 35

WtP

SIM²@K.U.Leuven

Urban Mining (bv. Edele metalen

recycling in Umicore)

02/10/2011 36 SIM²@K.U.Leuven


02/10/2011 37

(E)LFM

WtP

SIM²@K.U.Leuven

Case-study: Closing the Circle/Enhanced

Landfill Mining (ELFM)

2009:

Oprichting ELFM Consortium

K.U.Leuven, VITO, UH, OVAM,

LRM, LNE, Group Machiels

EFRO Demonstratie CtC

2010:

1st Intern. ELFM Symposium

IWT O&O ELFM, 6 M€ budget

2011-2013:

Opstart CtC (230 M€ invest.)

ELFM Goes international

38 02/10/2011 SIM²@K.U.Leuven

Center for Resource

Recovery and Recycling

02/10/2011 SIM²@K.U.Leuven 39

Maatschappelijke relevantie van

onderzoek aan MTM-SIM²@KULeuven

02/10/2011 SIM²@K.U.Leuven 40

Slimme producten, materialen op maat

Multifunctionaliteit & modulariteit

Ecodesign:

Voor hergebruik, reassemblage, sluiten

kringlopen, minimale impact tijdens

gebruiksfase

Ook op systeemniveau (bv. stadsplanning)

Nieuwe reguleringsvormen

Extended producer responsibility (EPR) &

terugnameplicht

02/10/2011 41 SIM²@K.U.Leuven

Van producten naar diensten

02/10/2011 42 SIM²@K.U.Leuven

Recyclage is slechts een deel van de oplossing (Groeiende vraag vereist primaire materialenstroom ondanks

goede recyclage (cf. aluminium))

02/10/2011 SIM²@K.U.Leuven 43

Martchek (2007);

Stijgende Al stock in

technosfeer

Van producten naar diensten PSS (Business-to-business, Business-to-consumer)

Van ownership naar usership

Doel: functie verkopen, niet een product (bv. mobiliteit, schone kleren, kopies, etc.)

Betaling per eenheid dienst

Voorbeeld: autodelen (B2C), kopieerfunctie (B2B)

Barrières, vooral bij B2C (emotionele goederen):

Symbolische rol consumptiegoederen (status)

Bedrijven verkopen liever producten (bv. autoindustrie)

Vereist nieuwe businessmodellen (verhuren, leasen, delen etc.) + attractiever maken van concept

02/10/2011 44 SIM²@K.U.Leuven

2. We need to change our behaviour

02/10/2011 45 SIM²@K.U.Leuven

World 2.0: Terug naar boomhutten?

Neen, danku

02/10/2011 46 SIM²@K.U.Leuven

Behoefte aan inspirerende

toekomstbeelden: „Leitbilder‟

Pull-effect even belangrijk als push-

effect

Urgenda, 2010

02/10/2011 48 SIM²@K.U.Leuven

De voordelen van een transitiebeleid

Nieuwe jobs

Energie- en

materialenautonomie

Leefbare steden – minder

gezondheidskosten

(Pittel en Rubbelke, 2008)

Kenniseconomie cleantech

& aantrekken investeringen

Hier en nu, geen vrijbuiters!

02/10/2011 49 SIM²@K.U.Leuven

Dank voor de aandacht!

02/10/2011 50 SIM²@K.U.Leuven

Dr. Ir. Peter Tom Jones IOF Research Manager Industrial Ecology and SMM

Centre for high temperature processes, metallurgy and refractory materials

Centre for Resource Recovery and Recycling (CR³) & SMaRT-Pro² IOF Knowledge Platform: http://smart-pro2.eu

Enhanced Landfill Mining Research Consortium: http://www.elfm-symposium.eu

Dept. MTM, K.U.Leuven

[email protected]

Jones transitie mtm_open_bedrijvent_2okt_2011_website

Technology

Transcript of Jones transitie mtm_open_bedrijvent_2okt_2011_website