จตทพนจากทกข หวด บวเผอน

พมพครงท ๑ : ๖,๐๐๐ เลม : มกราคม ๒๕๕๔ ภาพปก : สวด ผองโสภา + เคอ ซว เซยง ภาพประกอบ : เคอ ซว เซยง รปเลม : วชรพล วงษอนสาสน จดพมพและเผยแพร : ชมรมกลยาณธรรม เปนธรรมทานโดย ๑๐๐ ถ.ประโคนชย ต.ปากนำ อ.เมอง จ.สมทรปราการ ๑๐๒๗๐ โทรศพท ๐๒-๗๐๒-๗๓๕๓, ๐๒-๗๐๒-๙๖๒๔ โทรสาร ๐๒-๗๐๒-๗๓๕๓ แยกสและอนเคราะห จดพมพท : บรษท อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จำกด (มหาชน) ๖๕/๑๖ ถนนชยพฤกษ (บรมราชชนน) เขตตลงชน กรงเทพฯ ๑๐๑๗๐ โทรศพท ๐-๒๔๒๒-๙๐๐๐, ๐-๒๘๘๒-๑๐๑๐ โทรสาร ๐-๒๔๓๓-๒๗๔๒, ๐-๒๔๓๔-๑๓๘๕

ชมรมกลยาณธรรม หนงสอดอนดบท ๑๔๒

สพพทานง ธมมทานง ชนาต การใหธรรมะเปนทาน ยอมชนะการใหทงปวง

www.kanlayanatam.com www.visalo.org

พมพแจกเปนธรรมทานในงานแสดงธรรม-ปฏบตธรรม เปนธรรมทานครงท ๑๙ เพอนอมถวายเปน พระราชกศล

แดองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว (๑๓ มนาคม ๒๕๕๔)

สารบญ

ขนตอนการปฏบตธรรมของขาพเจา ๖เรมตนจากการมสตสมปชญญะ ๑๐ตดในความวาง๒ปเตม ๑๔เขาสวปสสนากรรมฐานพจารณากาย ๑๘พจารณาเวทนาสญญาสงขารวญญาณ ๒๔ขนธ๕ไมใชเราแลวเราคออะไร? ๓๐ปลอยธาตร ๓๒ปจจบนธรรม ๓๘ถาม-ตอบปญหาธรรมะ ๔๗บทสรป ๙๓หลวงตามหาบวตอบปญหานายหวดบวเผอน ๑๑๓

จตเปนธรรมธาต

ซงบรสทธผดผองมาแตไหนแตไร

ไมมอะไรในสมมตทจะเจอปนจตดวงนไดเลย

8 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

❀ ขนตอนการปฏบตธรรมของขาพเจา ❀

สต เปนสงสำคญอยางยงในการปฏบตกรรมฐานหรอการ

แสวงหาความสงบเพราะจตทจะสงบไดนนจะตองมสงทยดเหนยว

ไวเปนหลกของใจจงจำเปนทจะตองมสตระลกรอยกบคำบรกรรม

อยางใดอยางหนง อนมพทโธ ธมโม สงโฆ หรออานาปานสต

เปนตน การปฏบตสมถะกรรมฐานนนมมากมายดงททราบกน

อยแลว ขนอยกบจรตนสยของแตละคนวา คำบรกรรมบทใดทจะ

ทำใหจตใจของเรามความสงบรมเยนลงได กใชคำบรกรรมบทนนๆ

เปนการงานของจต โดยมสตสมปชญญะเปนผดแลรกษาใหจต

ทำงานอยเพยงจดเดยวเทานน สตทระลกรอยกบคำบรกรรม จง

เปนสงทจำเปนในการปฏบตเปนอยางยง เมอมสตสมปชญญะ

9หว ด บ ว เ ผ อ น

เปนผควบคมอยเชนน จตใจกจะไมไหลไปตามอารมณ ทเกดขน

ทางห ตา จมก ลน กาย ใจ เมอจตไมไหลไปตามอารมณเหลาน

จตกจะนงอยกบความสงบสข เพลดเพลนอยในความวาง สตจะ

เรมมกำลงมากขนเปนลำดบ จตใจเรมไดรบรแลววา ความสข

ทแทจรงนนมอยแลวภายในจตของเราเองเปนหลกใหญ โดยไมตอง

อาศยสงอน นนหมายถงจตใจทรจกอมพอในสงทมอย ปลอยวาง

ในสงทตองการ ไมทะเยอทะยานในสงทเออมไมถง เปนจตทสงบ

รมเยนเปนปกตอยตลอดเวลา เพราะมสตสมปชญญะคอยดแล

รกษาอยางใกลชด จงเปนสมมาสตทดำรงอยอยางถกตองมนคง

สามารถควบคมจตใจไมใหยดตดในสงทพอใจบาง ไมพอใจบาง

ดใจบางเสยใจบางสขทกขไปตามอารมณทผนผวนอยตลอดเวลา

โดยมสงขารความคดเปนเหต มกเลสคอ ความโลภ โกรธ หลง

เปนผสงการเปนวฏจกรหมนเวยนเปลยนไปเปนภพชาตเกดแลว

ตาย ตายแลวเกด อยอยางนไมมวนจบสนลงได ทกขระทมอยาง

แสนสาหสในชาตทสดแสนกนดารนน

10 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

จงจำเปนตองมการปฏบตดวยการมสตสมปชญญะ เพอ

รกษาจตใจของตนใหเปนปกตสข โดยมทานศลภาวนาเปนตน

ทงนกเพอปลดปลอยจตใจอนเปนสงทไมตายน ใหพนไปจากวฏฏะ

วนใหจงได ดงนน ขาพเจาจงสนใจธรรมะมาโดยตลอด แตปฏบต

จรงๆเมอป๒๕๒๙โดยมพระอาจารย๒รปทานใหความเมตตา

แนะนำสงสอนขาพเจาตลอดมา จงขอกราบขอบพระคณอาจารย

ทกๆองคมาณโอกาสนดวยททานเมตตาขาพเจาเปนอยางมาก

12 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

❀ เรมตนจากการมสตสมปชญญะ ❀

การปฏบตเรมจากการมสตสมปชญญะหรอการรตวทวพรอม

มาโดยตลอด ถงเราจะนงสมาธมาเปนเวลาหลายชวโมงกตาม

เมอออกมาจากการภาวนาแลว จะตองมสตสมปชญญะคมครอง

จตใจของตนเองอยตลอดเวลา ยน เดน นง นอน ไมใหปรงแตง

ใดๆ ทงสน เมอเผลอสต (การลมตว) กพยายามทำความรสก

หรอรตวทวพรอมกนใหม เปนอยางนอยตลอดเวลาโดยมความเพยร

เปนหลกไมทอถอยออนแอไมไหลไปตามอารมณเหมอนแตกอนน

แมเรมแรกจะประคองสตไมไดมากเทาทควรเพราะความหลงลม

แตกไมเกนความพยายามของเรา โดยอาศยความมงมนและความ

พยายามทจะปฏบตเพอการหลดพนใหจงได แมในตอนแรกจะม

13หว ด บ ว เ ผ อ น

สตไดเพยงหนงหรอสองนาทเทานนกตาม แตเหมอนเปนสงทาทาย

ใหขาพเจามมานะพยายามทจะเอาชนะใจของตนเองใหไดเมอม

ความตงใจดงนจงสามารถครองสตไวไดยาวนานขนจากนาท เปน

สองสามนาทเปนสบนาทเปนครงชวโมงเปนชวโมงเปนวนโดยใช

เวลาไมนานปนก ทงนไดตงปฏญาณไวกบตนเองวา ถาเรายงม

ชวตอย กควรจะตองมสตอยดวย แตถาขาดจากสตสมปชญญะ

เสยแลวกขออยาไดมชวตอยตอไปอกเลย

ขาพเจาคาดคนตนเองวา อยาอยอยางประมาท เพราะถา

เราเอาชนะตนเองไมไดแลวจะเอาชนะสงอนๆไดอยางไรแคบงคบ

ใหมสตอยยงทำไมได กใหมนตายไปเถอะ ในชาตน เรากเดนอย

บนทางทแสนกนดารอยแลว ชาตหนากอยาไดตกตำไปกวานเลย

เราจะสรางทาน ศล ภาวนา ตามทพระพทธองคไดทรงบญญตไว

ใหไดคนเราถาอยอยางขาดสตสมปชญญะแลว กเหมอนกบเรอ

ทขาดหางเสอ เหมอนปลาทตายไปแลว ไมสามารถทจะแหวกวาย

ทวนกระแสนำฉนใด การขาดสตสมปชญญะของเรากเปนเชนนน

ขาพเจาคอยเตอนตวเองอยเสมอ จงทำใหมความพยายาม

มากขน คอยควบคมใหมสตคมครองจตใจไมใหฟงซานใหจตเปน

ปกต คอ เปนตวของตวเอง ไมตกเปนทาสแหงอารมณดหรอชว

ทงหลายพยายามไมพดในจต ไมคดในใจ เมอตาเหนรปใหสกแต

14 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

วาเหนเชนเหนปายโฆษณากไมอานในใจมสตอยกบสมาธใหจต

เปนอเบกขาวางเฉยอยอยางเบาๆไมเดอดรอนในสงทมากระทบ

ใดๆทงสน

วนหนงๆ ไมวาจะทำสงใด กใหมสตรตวทวพรอมตลอด

เวลา หากเผลอตวไหลไปตามอารมณนนๆ เมอรตวกหยดคด

หยดปรงแตง หยดแสวงหา ใหจตใจอยอยางสบาย ไมกงวล

หยดโกรธ หยดโลภ หยดปรารถนา ในขณะทยงมสตอยนน

ความสงบสขคอยๆซมซบเขามาสจตใจขณะทใชชวตประจำวนอย

นคอผลของการปฏบตในป๒๕๒๙

เราทำทกอยาง ไมวาจะทำทาน

รกษาศล บำเพญภาวนา ความดทงหลายทงปวง

การฟงธรรม กเพอ ร ตวนตวเดยวเทานน

16 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

❀ ตดในความวาง ๒ ปเตม ❀

การปฏบตเปนไปอยางตอเนองหลายเดอน ในทสดจตของ

ขาพเจากเปนสมาธขนอยางนาอศจรรย ภายในจตใจไมมสงขาร

ความคดหรออารมณดชวใดๆ มากอกวนเลย ถามบางกเพยงสก

แตวาเทานน แตกตางจากกอนหนาน ทไมเคยมสตมากอน จตใจ

จงไมเคยพบกบความสงบเลยแมแตนอย ไมเคยรวาความสงบนน

เปนอยางไร จงเปนเรองทนาแปลกประหลาดมากกวา จตเปน

สมาธไดขนาดนเชยวหรอ บางครงจะคดเรองการงานบาง แตจต

กลบนงเฉยเสย ไมออกทำงานเลย ตดวางอยอยางนน ถงกบตอง

บงคบใหจตออกมาคดเรองอนๆบาง ไมเชนนนจตจะหยดนงเปน

สมาธอยตลอดเวลา นคอการตดสมาธ ซงขณะนนขาพเจาเขาใจ

17หว ด บ ว เ ผ อ น

วาถกตองทสดแลวจงนอนใจทำใหตดความวางอยถง๒ปเตมๆ

นคอความจรงทเกดขนจากการปฏบตในขณะนน อยางไรกด

การปฏบตใหจตเปนสมาธนนเปนทางเดนเบองตนทถกตอง ทานให

ชอวาสมถกรรมฐาน เปนสงทจำเปนอยางยงในการปฏบต

การปฏบตตองมความเพยรเปนหลก ทมเทกนดวยชวต

จตใจ ไมทอถอย จตปลอยวางทกสงทกอยางทเปนขาศกตอการ

ปฏบต โดยเอาชวตเปนเดมพน การทำการงานกเปนไปโดยปกต

ไมเกยวของกบการปฏบตแตอยางใด พระพทธเจามไดทรงสอนให

เราเกยจคราน ฉะนนเราจงตองมความเพยรทงทางโลกและทาง

ธรรม เมอปฏบตดงนแลว วนหนงจตจะเปนสมาธขนมาอยาง

อศจรรยโดยทคดไมถงเลย จตจะเกดความชมชนสงบเยน พรอม

ดวยความภาคภมใจและความปตสขอยางบอกไมถกนคอผลแหง

การปฏบตเมอตนป๒๕๓๑

การภาวนานน

การรตวทวพรอมเปนสงสำคญทสด กคอ

การมสตสมปชญญะ คำวาสตสมปชญญะน

ไมใชสตของคนธรรมดาทวไป

แตเปนสตของนกปฏบตโดยตรง

สต คอ ตวระลก สมปชญญะ คอ การรตว

พจารณากายใหมนชด

เมอเขาใจชด มนจะปลอยวางกายไปเอง

โดยอตโนมต เราไมตองไปปลอยเลย

เมอเขาใจเรองกายชดเจน

มนจะไมพจารณากายอกแลว

เหมอนเรากนขาวอมแลว เราไมกนซำอก

20 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

❀ เขาสวปสสนากรรมฐานพจารณากาย ❀

จากนนจงกาวเขาสวปสสนากรรมฐาน คอ การพจารณา

กายทยาววาหนาคบน เพอใหเหนตามความเปนจรงวา กายน

เปนเราจรงหรอไม พจารณาตงแตผม ขน เลบ ฟน หนง เปนตน

แมวาการบงคบจตใหออกมาพจารณานเปนสงทไมสะดวกนก

เพราะจตทตดอยในสมาธจะเพลนอยในสมาธ ยากจะออกมา

พจารณา จงตองบงคบจตใหออกมาทำงานทางดานปญญาบาง

โดยตองฝนและบงคบซงกไมเปนผลนกในตอนแรก แตกจำเปน

ตองออกมาพจารณาดงทกลาวมาแลว โดยพจารณาผม ดวาเปน

เราจรงหรอไม เราลองเอากรรไกรตดผมของเราทงไปเลกนอยแลว

ลองพจารณาด กไมแตกตางจากขนของสตวทวไป แลวเราจะยง

21หว ด บ ว เ ผ อ น

วาเปนผมเราไดอยางไรกนเสนขนตามรางกายนกเชนเดยวกนจะ

เหนวาเปนเราไดอยางไร เลบทตดอยทปลายนวทงสบเมอเอากรรไกร

ตดออกมาวางไวกบพนกพจารณาเชนเดยวกบผมและขนนนเอง

พจารณาวนเวยนไปวนเวยนมา กไมเหนวามนจะเปนเรา

ไปไดฟนเมออยในปากกมองดสวยงามด แตถาถอนออกมาแลว

เราจะรสกขยะแขยง สงนจะถอวาเปนเรามนไมถนดนก หนง อน

คนเรานไมวาหญงหรอชายทวาสวยงาม แมจะเปนดารานางสาวไทย

หรอนางงามจกรวาลกตาม ถาหากวาไมมหนงบางๆ มาปกปด

เอาไวเราลองพจารณาดวาจะมความสวยความงามหรอไมหากเรา

ลอกหนงทปดบงอยนออกมาเพอเปดเผยความจรง เหมอนเรา

ลอกหนงเปดหนงไกหรอหนงกบกคงจะเหนเนอแดงๆเลอดไหลซม

ไมแตกตางอะไรกบพวกซากศพผเปรต

รางกายนมนไมไดมการหมายตวมน แตเราไปหมายวา

เปนแขนเปนขาเปนตาเปนรางกายของเรา รางกายนแทจรงเกด

จากการรวมตวกนของธาตทงส ดน นำ ลม และไฟ เทานน

มความเปลยนแปลง แปรปรวน เสอมสภาพไปอยตลอดเวลา

และจะแตกสลายกลบไปสธาตทง ๔ ไปในวนใดวนหนง

ธาตดน กคอสวนของแขงทเปนอวยวะตางๆ เชน ขน ผม

เลบฟนกระดกเปนตน

22 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ธาตนำ กคอสวนของเหลว เชน นำเลอด นำเหงอ นำตา

นำเหลองนำหนองนำไขขอนำยอย

ธาตลม กคอลมหายใจเขาออกลมทวงอยภายในรางกาย

ธาตไฟ ไดแกความรอนภายในกายไฟเผาผลาญอาหาร

ทกชนสวนทกอวยวะลวนเตมไปดวยเชอโรค เปนแหลงของ

เชอโรคอยางด มความเปนปฏกลสกปรก ตองชำระลาง ทำความ

สะอาดอยเสมอ สงเหลานลวนไมหมายตวเอง คอไมรตวเอง

ไมรวาตวเองเปนอะไร แตมความยดมนถอมนในจตทไปยดรางกาย

อวยวะตางๆ ในรางกายวาเปนเรา เปนของเรา ใหพจารณาเหน

ความจรงวา กายคอกาย จตคอจต ไมใชอนเดยวกน แตเปน

ความไมรของจตเองทไมรความจรงแลวกไปยดถอรางกายเปนเรา

เมอเหนดงนกยากทเราจะเหมาวากายนเปนเรา พจารณา

ไปนานขนๆ จตใจจะคอยๆ เหนตามความเปนจรง สงเหลาน

ขาพเจาพจารณาจนนบครงไมถวน จนบางครงจตเหนคนทเดนไป

เดนมานเปนกระดกทไมมเนอหนงหมอย เหนเพยงกระดกเปลาๆ

ทเดนไปเดนมา รางกายทเหนวาเปนเรา เวลามชวตอย มกมเวทนา

บบคนตลอดเวลา เมอจตออกจากรางกาย เวลาเอาไปเผาไฟ กลบ

ไมมเวทนารองโอดครวญเลย ฉะนนจงสรปไดวาจตกบกายเปน

คนละสวนกน ไมปะปนกน กายเปนเพยงทอาศยชวคราวของ

23หว ด บ ว เ ผ อ น

จตเทานน จตกเรมยอมรบตามความเปนจรงมากขนเรอยๆ นคอ

การพจารณากายของขาพเจาโดยสรปยอๆ เพราะการพจารณากาย

นเปนเรองละเอยดออนไมมประมาณ จงเปนการยากทจะเขยนให

สมบรณในหนากระดาษเพยงเลกนอยน เพราะถาจะเขยนกนจรงๆ

แลวกไมรจะตองเขยนกนอกกยกกหนากระดาษจงตองขอยตเพยงน

คำวาวางขนธ ๕ น ตองเขาใจวา ขนธ ๕

ทงหมดมนยงอยนะ ทงรปกยงอย

ทงเวทนากยงอย สญญากยงอย สงขารกยงอย

วญญาณกยงอย แตวายงอยนนนะ

อยแบบเราปลอยวาง อยแบบปลอย กคอ

รเขาใจวาไมมเราเปนเจาของ

26 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

❀ พจารณาเวทนา สญญา สงขาร วญญาณ ❀

สวนเรองของเวทนานน ขาพเจาตดอยนานมาก สมเดจ

พระผมพระภาคเจาทานตรสไววา แมแตเวทนากไมใช เรา

ขาพเจามาพจารณาดอยางไรๆ จตกไมยอมรบ เนองจากเวลาทำ

สมาธ ความปวดความเมอยทเกดขน เราเปนผปวดเมอยทกครงไป

ไมสามารถแยกเราออกมาจากเวทนาไดเพราะความรสกในขณะนน

เวทนาเปนเราเราเปนเวทนารสกวาเปนเนอเดยวกนหมดแตตอมา

วนหนงขณะทจตกำลงสงสยอยพจารณาใครครวญวกไปเวยนมา

อยหลายรอบเพอหาความจรงวาเวทนาเปนเราหรอไม

27หว ด บ ว เ ผ อ น

ขณะนนเอง คลายกบเกดนมตขนในจต เหนเวทนาไดลอย

ออกจากจตของขาพเจาอยางนาอศจรรยยง เวทนานขาดออกจาก

จตโดยสนเชง รสกชดเจนมาก เหมอนเราเอามดไปฟนตนกลวย

ขาดกระเดนออกจากกน เวทนาเปนสกแตวาเวทนา เวทนานนก

ไมรวาตวเองเปนเวทนา เพราะเวทนา ไมมชวต ไมมจตใจ

เวทนาจงเปนเพยงขนธๆ หนงปรากฏขนมา เปนคนละสวนกน

กบธาตรหรอจต หรอกลาวไดวาอาการนนมนไมใชอาการของเจบ

แตมนเปนอาการของสงหนง คำวาเจบ เราไปใสชอใหเคาเองวา

มนเจบ จรงๆเคากเปนของเคาอยางนนแหละความเจบความปวด

มนเปนของมนอยางนนเอง

หากเราไมเอามาเปนเราซะอยางเดยว เวทนากไมใชเราคอ

ไมใชความรสก ไมใชธาตรหรอจต เหมอนเรานงดหนง เวทนา

เหมอนหนงทเรานงด ธาตรหรอจตเปนผรเปนผเหนเฉยๆ แต

ไมใชเปนผเจบ จตไมใชผเจบ เมอจตไมใชผเจบ มนกเลยไมเจบ

เอาเจบมาจากไหน เราไปบอกเองวามนเจบ ไปใหสญญาจำไดวา

เวลานเราเจบ จรงๆ แลวเราไมไดเจบเลย แตอาการมนเปนอยางนน

เหมอนวาเราเปนกระจก ธาตรหรอจตนเปนกระจก เวลาเวทนา

เกดขน กระจกกบเวทนามนคนละอน มนไมเกยวกบกระจกเลย

ฉะนนผเหน คอเราหรอกระจกจะไปเจบไดอยางไร ธาตรหรอจต

เปนเพยงผเหน แตไมใชผเจบ

28 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

หากจะเปรยบเวทนาเหมอนเมดพรกขหน เมดพรกขหนไมร

เลยวาตวเองเผด เพราะไมมชวต ไมมจตใจ และไมมเจตนาทจะ

ทำใหใครเผด เปรยบเหมอนความเจบความปวด ทไมมชวตจตใจ

เชนเดยวกน จงไมสามารถทำใหใครเจบปวดได แลวอะไรเปนผ

เจบปวด ในเมอเวทนาความเจบ เนอ หนง เอน กระดก ไมม

ความรสกวาตนเองเจบปวดเลยทงยงไมเทยงเกดขนตงอยแลว

กดบไปไมมแกนสารใดๆทงสนเปนเพยงสงเกดๆดบๆเทานน

สวนธาตรหรอจตกเปนผรเฉยๆหากไมเขาใจความจรงน ความเจบ

ความปวดนนกจะเปนเรา คอเราเจบ โดยไมสามารถแยกจากกนได

แตหากเขาใจความจรงนแลว เนอ หนง เอน กระดก กเปนความจรง

อนหนง อาการเจบกเปนเพยงอาการและความจรงอนหนง และ

ธาตรหรอจตกเปนผรซงเปนความจรงอกอนหนงเชนกน ไมมความ

ยดมนถอมนวาความเจบความปวดเปนเราเปนของเราแตอยางใด

เรองของสญญา การจำไดหมายรกไมแตกตางจากเวทนา

เพราะสญญากเปนสงทถกร ไมมชวตไมมจตใจเหมอนกน เปน

ของตาย คอ เกดๆ ดบๆ ดวยกนทงสน มความจรงของตนเปน

เชนน แลวจะไปยดมนถอมนอะไรกน วนนยงจำไดด พอวนรงขน

กลมเสยแลวสงทตดตาตดใจกคงจำไดนานหนอยถาเปนสงทไม

ตดใจกดบเรว ลมเรว ไมเทยง ไมแนนอน มการผนแปรอยเสมอ

ดงนนสญญาจงไมใชเราเหมอนกบเวทนานนเอง

29หว ด บ ว เ ผ อ น

สวนเรองของสงขาร ความคดความปรงแตง กเปนอาการ

และความจรงของตนอกอนหนงเชนกน คอคดแลวดบไป ปรงแลว

ดบไป บางครงไมไดตงใจคดแตความคดกลอยขนมาเอง บางครง

ไมมเจตนาทจะวากลาวใครแตความคดกเกดขนมาใหเราเปนทกข

จนได เชน บางครงคดไปตำหนครบาอาจารยอยางรนแรง แมจะ

บงคบไมใหคด แตกไมสามารถเอาชนะสงขารการปรงแตงนได

ทงๆ ทกลวบาป กลวตกนรก เพราะไปวากลาวครบาอาจารย

โดยททานไมไดผดอะไรยงบงคบกดเหมอนยงยใหความคดเหลาน

เกดขนเปนทวคณ ทกขทรมานแสนสาหสสำหรบขาพเจา ในทสด

ขาพเจาไดนำปญหานไปถามครบาอาจารย ซงทานไดแกปญหาให

กบขาพเจาไดเปนอยางด โดยตอบวา “ไมเปนไรหรอกโยม เพยง

แตโยมอยาไปคดวาสงขารความคดเปนโยมกแลวกน” ความรสก

ของขาพเจาในขณะนน เหมอนยกภเขาออกจากอก โลงไปหมด

เขาใจไดในทนทวาสงขารความคดมอาการและความจรงเชนน

บงคบไมได เพราะเปนสงถกร เปนคนละอนกบจต เปนสงท

เกดขน ตงอย ดบไป เปนไตรลกษณอยอยางนน

30 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ทายสดสำหรบเรองของวญญาณ กเปนไปในทำนองเดยวกน

เชนเมอตาเหนรปหไดยนเสยงจมกไดกลนลนไดลมรสกายไดรบ

การสมผส ใจสมผสอารมณ เมอมการกระทบกนทางอายตนะ

ทง ๖ ดงกลาวขางตน อาการของวญญาณกจะรบทราบการ

กระทบนนเปนครงๆ เปนเรองๆ ไป กระทบครงหนงรบทราบ

ครงหนง แลวกดบไป รบทราบแลวดบ รบทราบแลวดบ ไมใช

ธาตรหรอจต เปนเพยงสงถกรเชนเดยวกน

จงสรปไดวา ขนธ ๕ ทงหมด มใชเรามใชของเรา เปนเพยง

อาการของจต มธรรมชาตเปนไตรลกษณ ไมควรยดมนถอมนใน

ขนธทง ๕ ขนธทง ๕ เปนเพยงสงถกร และเราเปนผรสงเหลาน

เทานน

32 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

❀ ขนธ ๕ ไมใชเรา แลวเราคออะไร ? ❀

ขาพเจาเรมเขาใจเรองของขนธ๕วาไมใชตวของเรา “แลวเรา

คออะไรละ” เมอมคำถามดงน จตกเรมสงสยและคนหาความจรง

ขาพเจามาคนหาและคนควาอยนานทเดยว ในทสด กไดถามครบา

อาจารยในขณะนนอาจารยไดตอบวา เราคอความรสกหรอธาตร

ธาตรนไมใชความรทวไปทเราเรยนมาจากหนงสอ ไมใชสงทเรา

เหนดวยตาไดยนดวยหสมผสดวยจมกลมรสดวยลนและสมผส

ดวยกาย สงเหลานเปนสงถกรทงหมด จงไมใชธาตร ธาตรนมอย

เพยงหนงเดยวเทานนในสามแดนโลกธาตน สงอนๆ ทงหมด

ไมใชธาตร แมแตอารมณทสมผสไดดวยใจของเราน กยงไมใชธาตร

แตเปนเพยงสงถกรเทานน นเปนสงสำคญทสดทเราจำเปนจะตอง

พจารณาใหเหนธาตรนใหได เพราะธาตรนแหละคอเรา ไมใชรป

เวทนาสญญาสงขารหรอวญญาณทกอนหนานเหนวาเปนเรา

33หว ด บ ว เ ผ อ น

ธาตรหรอจตน เราเกดมานบอสงไขยไมถวนแตกลบไมเคย

เหนธาตรทเปนธรรมธาตนมากอนเลย ดงทพระผมพระภาคเจา

กลาวไววา “นกไมเหนฟา ปลาไมเหนนำ หนอนไมเหนอาจม”

เหมอนเราเหยยบแผนดนอยทงแผนดนแตกลบไมเคยเหนแผนดน

อนนเลยนคอความหลงอนหาประมาณไมไดเราจงเกดมาแลวนบ

ชาตไมถวนตายแลวเกดเกดแลวตายจนกระดกกองทบถมกนสง

เทาภเขาทงลก นคอ สงทขาพเจาเขาใจในขณะนน จากนนมา

ขาพเจาจงพยายามอยกบธาตร ถงแมในตอนแรกจะขาดๆหายๆ

อยไดเพยงหนงนาทสองนาทกหายไป เมอไดสตกพยายามดงกลบ

มาอยอยางนตลอดเวลา ยกเวนเวลาหลบ ในทสดดวยความเพยร

อยางยงของขาพเจา ทำใหสามารถอยกบผรไดมากขนเรอยๆ จน

อยไดครบ๑๐๐%และสามารถอยกบธาตรไดอยางอตโนมต

34 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

❀ ปลอยธาตร ❀

ขาพเจาตดอยกบผร เปนเวลาสองปเตมๆ ในทสดพระ

อาจารยทานไดเทศนโปรดใหขาพเจาปลอยธาตรน “โยมจะจบไว

ทำไมกนปลอยไปเสยนะโยมไมมสงใดทจะหนกเทารอกแลวโยม

จะจบไวทำไมกน” ขาพเจากตอบอาจารยไปวา “ผมปลอยไมเปน

หรอกครบอาจารยปลอยไมได ไมรจะปลอยอยางไร”อาจารยหยบ

หนงสอขนแลวกปลอยลงมา“ปลอยอยางนแหละโยมปลอยไดไหม”

ขาพเจาไมมปญญามากพอทจะปลอยธาตรนได มนจนปญญาจรงๆ

ทงๆทครบาอาจารยไดชวยโปรดขาพเจาอยหลายครงหลายหนดวยกน

35หว ด บ ว เ ผ อ น

ขาพเจาปรารภกบตวเองวา “ธาตรนเปนชวตจตใจแลว เรา

จะปลอยวางไดอยางไร” พจารณาวนเวยนอยอยางน หาทางออก

ไมไดเลย จตกงวลอยกบจต จะปลอยกปลอยไมเปน จะเอาไวกร

วามนไมถกตองรสกวาเปนภาระรงรงนารำคาญมากทำไมเรายง

ปฏบตยงเกดความทกข จะนอนกนอนไมคอยหลบ เพราะกงวล

อยกบการปลอยธาตร พจารณาวนเวยนเหมอนพายเรออยในอาง

ขาพเจาไปสำนกทอาจารยพกอยหลายครง ทงทกอนนทานมาโปรด

ถงบาน(วดเขากระแจะ)ไมตำกวา๗ครงดวยกนแตขาพเจากไม

สามารถเขาใจไดจงตามไปทสำนกของทานถง๓–๔ครงดวยกน

ในแตละครงทไปกราบทาน ทานเทศนโปรดวนละ ๓ เวลา

ลวนแลวแตเทศนเรองการปลอยธาตรนทงสน แตขาพเจาเองไมม

ปญญาพอ กเลยไมสามารถปลอยรได ครงสดทายไปกราบทาน

เมอวนท ๓ พฤศจกายน ๒๕๓๖ ทานไดเทศนโปรดอย ๓ วน

วนละ ๓ เวลา ขาพเจากยงไมสามารถปลอยรนไดเหมอนครงท

ผานมา จนวนท ๕ พฤศจกายน ๒๕๓๖ เวลา ๔ โมงเยน ซง

ขาพเจากำลงเตรยมตวกลบบาน โดยคดอยางนอยเนอตำใจวา

ชาตนคงไมมวาสนาทจะสามารถปลอยรได ทนใดนนอาจารยได

กลาวขนวา “โยม เวลามสงกระทบโยมกปลอยรแลวมาจบสงทมา

กระทบ แตในขณะทไมมสงกระทบ โยมกมาอยกบธาตรอก เอา

อยางนไดมยโยม เมอมสงกระทบ โยมกปลอยทงสองอยางไปเลย

36 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

เวลานโยมเปรยบเหมอนหนอนคบ เมอมาจบทหวกปลอยหาง

เมอจบหางกปลอยหว ใหโยมปลอยทงสองอยางไปเลยไดมย”

เทานนเอง ขาพเจาถงกบตะลง สะดงขนในใจและขณะ

เดยวกนนน ทงธาตรและสงถกร เหมอนมพลงหนงมาสะบดอยาง

รนแรงธาตรและสงถกรนนกระเดนออกไปทนทและเกดธาตรอก

ตวหนงซงเปนรภายใน คอตวทมองธาตรตวแรกและสงถกรท

กระเดนออกไป ปรากฏเปนรปจจบนขนมาทนท เปนธาตรทไม

ตองประคอง ไมตองจบ ไมตองกำหนด ธาตรนไมมหาย ไมม

เกด ไมมดบ ธาตรตวใหมนเปนอสรเสรโดยทไมมเราเปนเจาของ

เหมอนแตกอน เปนธาตรทบรสทธผดผอง เปนปจจบนธรรม

เปนกลางๆ ไมมทอย ไมมทอาศย ไมกนเนอท ปราศจากการยด

มนถอมนในสงใดทงสน ปรากฏขนอยางชดเจนมาก สมมตทฝง

จมอยในจต คอธาตรตวแรกนนดบไป ภพชาตทงหลายทตดแนน

อยในจตนานแสนนานนน ไดดบลงพรอมกนในขณะนน อวชชา

ดบไปโดยสนเชง พรอมทงประกาศชยชนะเหนอกเลสทงหลาย

อยางขาวสะอาด ในสามแดนโลกธาตนไมมกเลสทจะกอกวนอก

ตอไป ทกสงทกอยางนนกลบตวเปนธรรมพรอมกนหมดทง

ภายในและภายนอก

37หว ด บ ว เ ผ อ น

ความเปนกลาง ความสะอาด ความบรสทธนน กหมายถง

จตดวงนเอง พระพทธ พระธรรม พระสงฆ กคอ จตดวงน ดงท

พระผมพระภาคเจาไดตรสไววา ผใดเหนธรรม ผนนเหนตถาคต

ซงกคอ การเหนจตทบรสทธ ณ ปจจบนนนเอง จตทบรสทธ

จงเปนจตทอยนอกเหตเหนอผล เหนอสมมต เหนอบญญต

เหนอเกด เหนอดบ เรยกวา เปนวมต หมดภาระ หมดสนการงาน

หมดคำพดจงหยด แลวปลอยคำวาหยดลงเสยดวย สมกบท

พระผมพระภาคเจาไดตรสไววา “ไมมธรรมใดทไมเปนโมฆะ”

นนหมายความวา สมมตทงหลายทเคยตดแนนในจต เมอไมยดมน

ถอมนกบสมมตนนแลวสมมตกเปนโมฆะหรอหมดความหมายไป

ความรกบผร คนละตวกนนะ รหมายถงจต

แตความรหมายถงสงทเราเรยนมา

ถาแยกแยะอยางนได กเปนอนวาเขาใจ

คอผรมอนเดยว

แตความรนมไมมประมาณเลยนะ เรยนกนไมจบ

ตากระทบรป หกระทบเสยง จมกกระทบกลน

ลนกระทบรส กายกระทบสมผส

ใจรบธรรมารมณ

อยาทงใจเรา คอยดแลวาสงใด

จะมากระทบบาง เมอกระทบแลวมอาการใด

เกดขนบาง ทงดทงชว ใหเรารเราเหนอยตลอด

40 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

❀ ปจจบนธรรม ❀

คำวาปจจบนธรรม ถาเผอเราทำความเขาใจตรงนนได เรา

กจะเหนความจรงทเกดขนกบตา ห จมก ลน กายทมนเกดขนใน

ปจจบนเชนตาเหนรปรปนนกเปนธรรมทเกดขนในปจจบนจมก

ไดกลน ลนไดลมรสในขณะนนเดยวนน กถอวาเปนธรรมใน

ปจจบนธรรม เลยจากนนแมแตวนาทเดยวกเปนสญญาไป ไมใช

ความจรง ความจรงจะเกดขนเฉพาะขณะทรขณะทไดสมผส

เชนกายรบสมผสเยนรอนออนแขงอะไรกตามอนนนถอวาเปน

ปจจบนสงทเกดขนในปจจบนนนเปนความจรง

แตถาเผอเลยไปแมแตวนาทเดยวสงนนกเปนสญญาไปคอ

เปนความจำไป เปนอดตไป เพราะฉะนนอดตเราไมเอา ผานไป

41หว ด บ ว เ ผ อ น

แลวผานไปเลย เราดของใหม เราเอาของใหม ไมวาจะเปนกาย

สมผส ตาเหนรป หไดยนเสยง จมกไดกลน ลนลมรส ใจรบ

ธรรมารมณ คออารมณตางๆ ทเกดขน อนนเราเอาเฉพาะท

สมผสกบจต ถาหากวาเราพอสงเกตไดอยางน เรากสามารถฟง

ธรรมไดตลอด ฟงธรรมของตวเอง ธรรมแหงธรรมชาต ธรรมอน

เปนธรรมชาต

จรงๆแลวพระพทธเจา ไมไดเอาสงสรางขนหรอคดขนมา

สอนพวกเรา ไมไดคดขนมาสอนเราเลย แตเอาความจรงทเกดขน

เอาสจธรรมทเกดขนณปจจบนนนแหละมาเลาใหเราฟงหลวงปมน

ถงบอกวา ทานฟงธรรมตลอด๒๔ ชม. เพราะฉะนนหลวงปทาน

จงไมมปญหาอะไร ไมไดสงสยอะไร เพราะธรรมชาตนนเฉลยมา

หมดแลวในทกๆเรองในทกๆอยางไมวาจะเปนรปหรอรสเปนกลน

เปนเสยงกมาสมผส ณ ปจจบนนนทงนน เพราะฉะนนความจำ

หรอสญญาจงไมเกดประโยชนอะไรกบเรา ไมเกดประโยชนอะไร

กบจต สงทจะทำใหเกดปญญาไดกคอ ปจจบนท เราเหนอย

เปนความจรงณปจจบนน

เชนเวทนาทเกดขน เมอกทเรานงฟงหลวงปทานเทศนวา

เวทนาทเกดขนนน ในขณะทเราไดรบ ใหพจารณาอยางถองแท

กบเวทนาตวนน วามนคนละอนกนจรงหรอไม ใหวเคราะหใช

42 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

วจารณญาณในการพจารณาตามความเปนจรง ทกครงทเวทนาได

เกดขน จรงๆ แลวเวทนาไมไดเกยวของอะไรกบจตเลย คอไมได

เกยวของกบผรจตนนไมเจบจตนนรเฉยๆแมแตตวเจบเองกไมร

วาตวเองเจบ แตเคาเปนของเคาอยางนน ความเจบมนเปนของ

ตายตางหาก และอวยวะสวนทเจบนนกไมรวาตวเองเจบ เชน

หนงไมเจบ เนอไมเจบ เอนไมเจบ กระดกไมเจบ แตมอปาทาน

ตวเดยวเทานนทไปสำคญมนหมายวาเราเจบ ทงๆ ทเรากไมม

มแตจตเปนผรเดยวๆเทานน

เมอจตเรายอมรบอยางนน เหนตามความเปนจรงอยางนน

เราไมสามารถปฏเสธคำสอนของพระพทธเจาไดเลย ยอมรบดวย

ความเตมใจเชออยางสนทใจเชออยางไมมความสงสยแมแตนอย

ภายในจตเมอเราสามารถเขาใจเรองขนธ๕ไดแลววาตาเหนรป

รปนนกเปนธรรม จมกไดกลน ลนลมรสอยางทวา มนกเปน

ธรรมชาตทงหมด ไมมอะไรเปนอะไร ไมมอะไรเปนอปสรรคกบ

อะไร ไมมอะไรขดแยงกบสงใด ไมไดปนเกลยวกนเลยระหวาง

ขนธทงหลายกบจต แตจตทมกเลสหรอจตทมปญหา มนจะ

ปนเกลยวกบทกสงทกอยางทมากระทบ มนขดแยงไปหมดเสยงด

กพอใจ เสยงไมดกไมพอใจ จรงๆ แลวความพอใจและไมพอใจ

มนกเปนอกขนธหนงตางหากทตางออกไปเปนตวท๓จตไมไดเปน

ตวพอใจหรอไมพอใจ ยนดหรอไมยนด จตไดแตรเฉยๆ รแลวจบ

43หว ด บ ว เ ผ อ น

รแลวไมคดไมปรงไมอะไรทงนน หรอแมคดปรงขนมา มนกเปน

คนละอนกบจตอกคอสงขารความคดกเปนคนละสวนกนมนเปน

คนละสวนทงหมดเลย ทกสงทเขามากระทบขนธ ๕ ของเราหรอ

กระทบใจของเราน เปรยบเหมอนไมตระฆง ไม ระฆง และเสยง

เปนคนละอนกน สวนเสยงทไดยน ในขณะทหของเราไดรบสมผส

เสยงอนนนกงวานแลวเงยบไปกเรยกวา เกด ดบ ซงขนธกมการ

เกดดบทงนน

แตจตอนน ซงเปนจตทเทยง พระพทธเจาสอนวาจตอนน

เปนของเทยง เสยงระฆงเกดขนกรอย เสยงระฆงดบไปกรอย

เพราะฉะนนจตจงไมตาย เปนของเทยงแทแนนอน รอยางเดยว

เทานน เกดกร ตายกร ไมมคำวาดบ ดงคำทหลวงปทานบอกวา

แมจะตกนรกไปถงแสนมหากป จตกไมมคำวาตาย แมจะขน

สวรรคไปกชน เปนพรหมกชน เมอหมดจากบญ หมดจากวาสนา

จตดวงนกลงมาเสวยสงทเคยทำเคยสรางไว ซงสวนมากเปนบาป

ทเราสรางไวไมมประมาณมนปฏเสธไมไดเลย จตตองรบตลอด

ไมวาดหรอชว แตชวมากกวา สงทไมดมากกวา เราเกดมาไมม

ประมาณเกดมานบไมไดไมรตนรปลายมาจากเมอไหร

เพราะการทเราเขามาไดยนไดฟงพระธรรมคำสอนของ

พระพทธเจานเรามาเขาใจตรงนเรากรอกวาสงเหลานเราไมเคย

44 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

เขาใจไมเคยรเรองมากอนเลย นบตงแตทเราเกดมา กเพงวนน

เดยวนแหละทเราสามารถมาเขาใจและพจารณาใหเหนตามความ

เปนจรงอยางลกซง เชน เหนวาเวทนามนไมใชเราจรงๆ อยางน

สรปออกจากใจนแหละ วามนคนละชนคนละอน จรงอยเวทนานน

ไมไดหายไปไหน แลวกไมมใครอยากพบไมมใครอยากเหน แตจะ

ทำอยางไรได ในเมอเราสรางกรรมมาแลวเรากปฏเสธไมได เวทนา

เหลานกตองลองลอยมาใหเราเหน กเพยงแตเหน พระอรยะเจา

ทานกเพยงเหนแลวกจบ ไมมเจาของในเวทนาเหลานน

ในโลกนทกสงไมมใครเปนเจาของเลย ไมวาจะเปนรป

เวทนา สญญา สงขาร วญญาณเหลาน ไมมใครเปนเจาของ

เพราะอะไร กเพราะมนไมมเรา พจารณาหาเราแลวหาไมเจอเลย

วาเรามนอยตรงไหน เราลองวาดภาพไปด ตรงนกเสนผม ตรงน

กขนอนนนกเลบอนนกหนงอนนกฟนกระดกเอนสงเหลานไมม

เจาของ แตความสำคญมนหมายของอวชชาทมนครอบงำจตใจ

ของเรามานาน ทำใหเราเขาใจผดคดวาสงเหลานเปนเรา นบตงแต

รปอนเปนสงหยาบๆละเอยดลงไปเปนนามธรรมอนไดแก เวทนา

สญญาสงขารวญญาณอารมณตางๆ

เราสามารถมองตามเหนตามความเปนจรงวา ขนธเหลาน

ไมเกยวกบผใดทงนน ไมเกยวแมแตเรา เพราะเรากไมม หาเรา

45หว ด บ ว เ ผ อ น

ไมเจอ อยางทวาเมอสกครวา รางกายมนกเปนดน นำ ลม ไฟ

ผสมกนอย สวนจตกเปนแตผรไมมเจาของอกเหมอนกน จตเปน

เพยงธรรมธาตอนหนง เปรยบเหมอนธาตนำ ทไมมเจาของ ไมม

เราไปเปนเจาของธาตนำธาตดนธาตลมธาตไฟไมเคยมเจาของ

เลยตงแตไหนแตไรมา แตธรรมธาตหรอจตอนน ทำไมมนถงม

เจาของ

มนเปนเรองแปลก พอจตเปนของเรา รปกเปนของเรา

เวทนากเปนของเรา สงขารความคดกเปนของเรา วญญาณก

เปนของเรา อารมณตางๆ เปนเราหมด ดใจเสยใจ เปนเราทงนน

แมเราจะหว เราจะอม เรายาก เราจน เรารปรางหนาตาไมด

สงเหลานกเปนเราขนมาหมดเลย แตถาหากวาเราคนหาตนตอ

จรงๆวาเราอยทไหนเราพจารณาหาตามความเปนจรงดมนไมม

เราเพราะจรงๆแลวสงเหลานมนไมเปนไปตามเราคดนกถงแม

เราจะเคยคดนกตามครบาอาจารยได แตวาจตไมยอมรบ เมอจต

ไมยอมรบ ถามวาทำยงไงถงจะใหจตมนยอมรบ อนนเรากตอง

ปฏบตไป พจารณาไป ละตงแตขนธ ๕ เปนตนไป หลงจากละ

ขนธ ๕ ไปแลว มนกเหลอจตกบเราเทานนแหละ ๒ ตวเทานน

เมอมาพจารณาถงเรา พจารณาถงจตจรงๆ อยางทครบา

อาจารยทานบอก ทพระพทธเจาทานสอนวา เราไมม มแตธาต

46 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ธรรมธาตทรอยเทานน เมอพจารณาเหนตามเปนจรงตรงนแลวจต

กจะยอมรบเมอจตยอมรบความจรงน ทกสงทกอยางเบาหมดเลย

มนเปดโลกทงหมดเลย สมมตทเราคดวาเรารแลวเราเขาใจแลว

ตามสญญาทเราเคยไดยนไดฟงมา มนไมเปนอยางนนแมแตนอย

เลยทเราวาเรารนนเราไมไดรไมไดเขาใจเลยแตเมอเรามาพจารณา

เรากบจตจรงๆ แลวเนย เหนตามความเปนจรงวา จตนเปนอสระ

จตนเปนธาตหนง เรานกระเดนออกจากจตเลยนะ คำวาเราหาย

ไปเลย กระเดนออกไปเลย ในความรสกของนกปฏบตจะเหนวา

ไมมเราจรงๆ เราลอยออกไปจากผรเลย ทนผรกเปนอสระ เปน

กลางๆ ทไมมเจาของ ความรสกเชนนไมเคยเกดขนในใจของผ

ปฏบตมากอนเลย ตามทพระพทธเจาทานสอนไว เราสามารถ

พจารณาตามความเปนจรง เรากจะเหน ไมขด ไมแยง ไมโต

ไมเถยง กราบทานไดอยางสนทใจ สงเหลานสามารถปฏบตได

ทกคนไมวาหญงไมวาชายอยางทหลวงปทานวาไวเมอก

แมแตฆราวาสทถอกนนกถอกนหนาวา ฆราวาสไมสามารถ

ปฏบตใหถงมรรคผลนพพานไดอนนกไดแตนกคดกนไป คาดหมาย

กนไปคดวาคงจะถงไมไดหรอกเพราะเราไมใชพระเรายงมกเลส

เตมตว เรายงมครอบครวทตองรบผดชอบอย มนกปรงไป จรงๆ

แลวสงเหลานมนเปนความคดเทานน เปนความคดทกเลสหลอกมา

เปนกเลสตวหนงทมนปนขนมาเปาหเจาของวา อยาไปปฏบตเลย

47หว ด บ ว เ ผ อ น

เกนบญ มนเลยบญเลยวาสนาของฆราวาสทจะทำอยางนนได

แลวเรากไปเชอมนอก แทนทจะฉลาดขนกโงลงไปอก หลอกเรา

ใหตกนรกหมกไหมหมนเวยนเปลยนไปใน ๓ แดนน จะทำ

ความดจะปฏบตพจารณาใหเหนตามความเปนจรง มนกมา

ขวางกนซะ เหมอนกบตดหนามมาขวางทางตวเองอยางนน ขดบอ

ขดเหวมาขวางเราไวดวยความคดนดเดยวเทาน มนกสามารถ

ปดกนทางเดนของเราได นกเปนคำสอนของพระพทธเจา ททาน

พยายามจะแนะนำสงสอนเรา

อยางความคดทฆราวาสเปนอรหนตอยไดไมเกน ๗ วน

กวาไปอยางนนอางพระไตรปฎกครบาอาจารยทานบอกวาพระไตร

ปฎกใดกตามถาเผอเปนกางเปนขวากเปนหนามในการทจะใหเรา

เดนตอไปขางหนาไมไดนน ถอวาเปนกางปลาทเราไมควรจะเสพ

เขาไป ไมควรกนเขาไป เราผมสตปญญา กควรจะกนแตเนอปลา

เทานน เราไมควรจะกนกางปลาเขาไป สงเหลานเลาลอกนนกวา

ฆราวาสอยไดไมเกน๗วนกจะตองตายจากกนไปเพราะวาจตไม

บรสทธรไดอยางไรวาจตเคาไมบรสทธจตเปนธรรมธาตซงบรสทธ

ผดผองมาแตไหนแตไร ไมมอะไรในสมมตทจะไปเจอปนจตดวง

นนไดเลย ดงนนความคดนจงไมเปนความจรงแตอยางใดเพราะ

สมมตกคอสมมต วมตกคอวมต ไมสามารถทจะเอาเหตผลของ

สมมตมาลบทำลายธรรมอนบรสทธนไดเพราะเปนคนละมตกน

48 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

นกพดตามทพระพทธเจาทานสอนเรามา เปนอยางนน

ทกคนสามารถพสจนไดดวยตวเอง ไมมใครตองเชอใครทงนน

พดกนไปตามทาง เรากสามารถเดนตามน แลวเหนตามความ

เปนจรงนไดดวยกน คนรำ คนรวย คนยาก คนจน คนพการ

แมแตยาจก ขอทานอะไรกตาม กสามารถเขาถงสงนไดดวยกน

ทงนน เพราะทกคนลวนมทงกเลสและจตดวยกน มนไมมอะไร

สกปรกหรอก ไมมอะไรสกปรกแลวกไมมอะไรสะอาด ทกอยาง

เปนกลางหมด แมแตอจจาระเองมนกเปนกลางของมนใครละไป

บอกวามนสกปรก เราเปนผไปบอกวาสกปรก ถาเขาไมสกปรก

ไมเปนอยางนน เคากไมใชอจจาระ กเปนไปตามธรรมของเคา

ทองคำกไมมใครไปบอกวาเปนทองคำ วาเคาบรสทธ ทกอยางมน

เปนไปตามธรรมชาตของเคาอยางนน ถาเราไปถามตนไมวา

ตองการอะไรระหวางทองคำกบอจจาระ ตนไมกตองบอกวาฉน

เอาอจจาระดกวา ซงความตองการของ ของแตละสงแตละอยาง

กไมเหมอนกนคณหมอมอะไรของใจทจะถามแลกเปลยนกนบางไหม

ขดแยงไดนะครบขดแยงไดเพราะการพดธรรมะกสงสยไดไมสอบ

ไมถามกไมร

ถาม – ตอบปญหาธรรม

50 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

คณหมอ : คณลงกพดสงทมนเปนธรรมนาฟงอยแลว ฟง

แลวกรสกด

คณลง : บางครงผมกไมตองการทจะพดตรงนมากนก

เพราะวาบางทคนกหลากหลายบางคนกอาจจะหาวาอวดรอวดเหน

พดเกนตวแตบางคนถาฟงดวยใจทเปนกลางๆแลวกจะเหนไดวา

สงเหลานเปนคำสงสอนของพระพทธเจาทงหมดเลย คอธรรมะ

ไมมของใครธรรมะทเปนธรรมชาตเปดเผยอยกลางแจงโดยทไมม

สงใดปกปดไว

คณหมอ : ขออนญาตครบคอตรงทคณลงพดวาแมกระทง

ธรรมชาตนคอดนนำลมไฟมนไมเคยบอกวามนเปนของเรา

คณลง : อมมนไมมเจาของ

คณหมอ : แลวคณลงกพดตออกคำหนงวา แมกระทง

ธรรมธาตน มนกนาแปลกนะ มนมาวามนเปนเราตงแตเมอไหร

พอพดปบในใจผมมนหลดไปเลยนะแลวคณลงกพดตอวามนหลด

จากความเปนเราไปแลว มนสบาย คอคณลงพดเรองของผมใน

ขณะนนเลย เปนอยางนนจรงๆ แลวก รสกวาทคณลงพดมนถก

ตอง หาฟงไดยาก ถาไมใชผปฏบตแทๆ แลวพดไมไดหรอกครบ

แลวก ผมมาครงน ครงทแลวพอกลบจากคณลงไป ใจของผมมน

สบายไปตลอดนานเปนอาทตยๆ เลย เสรจแลวเนย พอผมมานง

อานหนงสอเตรยมสอบประกอบกบชวงนเลยงลกและมภาระเยอะ

ผมกรสกหงดหงดลำบากใจแตในขณะเดยวกนกพยายามภาวนาอย

51หว ด บ ว เ ผ อ น

แตวามนภาวนาไมกาวหนา แตอนนงทมนเดนคอ จตนะมนสงบ

เวลาผมนอนลงไปนหลบตาปง มนเหมอนกบกายหายไปเลย จต

เดนจรงๆสงบจรงๆแตวามนเหมอนหวตอชวงทผานมาเนยเปน

อยางนนเลย ผมคดอยากจะมาภาวนาทคณลง กรอวนนละครบ

และไมผดหวงนะครบพอนงแปะลงมาปบอาการทเหน มนกคอยๆ

หายไปเลย คอพอมานงตรงนนะฮะนงกบคณลงมนกคอยๆ เบา

ไปเรอยๆ โลงไปเลยนะคออยางทครบาอาจารยทานพด กาลเวลา

บคคลสถานท จรงๆ คอมาหาคณลงเมอไรไดผลทกครงเลย

อยางทคณลงพดมาเมอกนใชเลย คอจตใจเราเนยยงฟงยงสงบ

เหมอนกบฟงหลวงพอเหมอนกนฟงแลวมนเปนอยางงนเลย

คณลง : คอจตทหมดภาระจตทแมยงไมหมดภาระถารวมตว

เปนหนงแลวน จะมความรสกอยางทคณหมอบอก วามนเหมอน

ไมมกายเลยนะ

คณหมอ : พอนอน หลบตาปบ กำหนดนดเดยว ปกเลย

แนนเปยะเลยหลบไปเลย

คณลง : ดมากเลยดมากเลย

คณหมอ : แตวามนไดแคนนไมมอะไรทกาวหนา เปน

ประโยชนเลย

คณลง : คออยางนนะคณหมอคำวากาวหนานเปนการสง

จตออกขางนอกไป คอเราไปคาดหมายวา ขางหนาคงดกวาน

แตอยางทผมบอกเมอกนแลววาปจจบนธรรม มนกคอทคณหมอ

52 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

เหนจตในขณะทเรากำลงสงบน แตแลวเรากไมพอใจในสงทเราเหน

ณ ปจจบนนน กลบไปควาสญญาเกาๆ มาคด มานกวา เออ

ทำอยางนมนเปนหวตอ แตจรงๆ แลว ตรงนเลศประเสรฐทสดเลย

เลศตรงไหน เลศทจตมนรอยนแหละ เราทำทกอยาง ไมวาจะ

ทำทาน รกษาศล บำเพญภาวนา ความดทงหลายทงปวง การ

ฟงธรรม กเพอรตวนตวเดยวเทานน ถาเผอคณหมอเขาถงรตวน

แลวจตไมฟงซาน จตไมไปไหนกแสดงวามนลงตว มนไมมปญหา

เมอจตไมมปญหา มนกสงบ ถาจตมปญหามนกแกวงออกไป

กระจายออกไป พอหมดปญหาปบ จตกมารวมตวเปนหนงเดยว

เรยกวาจตสงบ และตรงนคอ ยอดแหงบญ ยอดแหงศาสนากอย

ตรงน ถงแมจะยงไมจบสน อนนแหละถอวาเปนแกนของศาสนา

ทแทจรงเลย

พระพทธเจาตองการใหเรารตรงนเทานน ถาเผอวา จตตว

นมนไมมเราเปนเจาของ อยางทคณหมอเขาใจ จตมนจะเปน

อสระจากขนธทกขนธ อยางไมมปญหาใดๆ ทงสน ปญหาทมนน

กมแตเราเขาไปเปนเจาของจตพอมเราเขาไปเปนเจาของจตปบ

ทกอยางมนเปนเราหมด ไมวาจะเปนจต เปนรป เปนเวทนา

สญญาสงขารวญญาณความพอใจ ไมพอใจอะไรตางๆ โลกทง

โลกมนกเปนเราไปหมด เพราะอะไร กเพราะมนมเราตวเดยว

เทานน คำวา “เรา” นแหละกคอ อวชชาตวใหญ

53หว ด บ ว เ ผ อ น

แตหากวาเราสามารถปฏบตเขาถงหลกตวนทแทจรง ซง

เปนหลกละเอยดทสดเทาทเราปฏบตมา และทพระพทธเจาทาน

สงสอน ละเอยดทสด กคออวชชาเทานนละ เราจะรตรงนได

อยางไรครบาอาจารยทานพดมนกเปนแบบแปลนมนเปนเหมอน

ทานทำกบขาวไวใหเราทาน จานใหญเลย แตเมอเราไมไดทาน

เรากไมรหรอกวามนอมแคไหน เมอเราไดรบประทานเขาไป

เราจะรเลยวาความอมมนเปนอยางไร เราไมสามารถกนแทนได

พระพทธเจาไมสามารถมาทานขาวแทนเราได

เพราะฉะนนความอม หรอการทไมมเรา เราตองเหนดวย

ตวเองวา มนไมมเราจรงๆ พระพทธเจาทานสอนวา มนไมมเรา

แตถาหากวาเราไมสามารถพจารณาใหขาด ใหจตยอมรบวา

มนไมมเราเปนเจาของเราจรงๆ ไมวาสงใดสงนน โดยเฉพาะจตน

เอาเฉพาะขนธ ๕ กอนแลวกน ไลไปตงแตรปทมนเปนเรา เชน

ผม ขน เลบ ฟน หนง สงเหลานเมอตายไปแลว ไมมผรแลว

เอาไปเผามนไมเหนเปนเราเลยนะ

ถาหากวาเราพจารณายาวตอไปทวนแลวทวนอก ซำแลว

ซำอก จตจะยอมรบวากายมนไมใชเราจรงๆ เราคอความรสกน

อยางทคณหมอบอกวาเวลานอนนมนเหมอนไมมกาย กเพราะจต

ไมไปสนใจกบกายจตสนใจแตจตเหลอแตจตลวนๆมนเปนเรอง

ทบอกใหเราเหนชดๆ วาจตกบกายเปนเพยงอาศยอยกนเพยง

ชวคราวเทานนเอง

54 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

กายนเหมอนบานทเราเดนมาพก ถงเวลาแลวเรากตอง

จากกายนไป จากบานนไปอยางแนนอน ถงเราไมจากมน มนก

จากเราแนๆ กายนไมอยใหเราเชยชมอยอยางนตลอดไป เฉลยแลว

กไมเกน๘๐ปอยางทคณหมอวานนแหละกตองไปดวยกนทงนน

พง วบตนะ กายนตองวบตแนนอนไมวนใดกวนหนง ไมชากเรว

เพราะฉะนนเราจะไปเหมาวาสงทมนวบตน เปนเราไดอยางไรกน

จตไมเคยตาย เกดมาไมรประมาณแลว ไมรกภพกชาต

เปนมาทกอยางไมวาเปนมด เปนปลวก เปนกง เปนหอย เปนป

เปนปลา เปนเปด เปนไก เปนหมแมแตเทพเทวาพระเจาแผนดน

เรากเปนมาแลวไมนอยเลยทกภพทกชาต นรกกไปเยยมเยยนมา

จนเคยชน ปญหามนอยท “เรา” ตวเดยว ถาเผอไมมเราแลว

สงเหลานนจบ จบเลย

เมอขนธ ๕ หลดไป อยางนอยกพระอนาคามผลแลวละ

เพราะพระอนาคามละขนธ ๕ ไดแลว ยงเหลอเรากบจต เรยกวา

เหลอภพเดยว กคอภพของเรา หรอภพของจตทยงเปนอวชชาอย

จตทโดนอวชชามนขหวอย ขคออย บงคบใหคดนนคดน บงคบให

ทำอยางนนอยางนไอตวทมนขคอนแหละเรยกวา “เรา” สวนจตเอง

กเปนธรรมธาตทรอย มอยทวไป และมอนเดยวเทานน จตเปน

หนงเดยวเทานน จตคอพทธะ ทานวา จตพทธะกบจตมดแดงน

เปนจตเดยวกน คอพทธะ เพราะฉะนนทานถงบอกวาอยา

สบประมาทซงกนและกน เพราะเปนจตหนงเดยวเหมอนกน สก

55หว ด บ ว เ ผ อ น

วนหนงมดแดงมนกอาจจะหลดพนจากวบากเหลานนขนมาเปนมนษย

เขามาถงนพพานได คอ เขามาถงจตทบรสทธได เพราะมพทธะ

ดวยกน สตวโลกทกตว ตองมาใชรอนนแหละ ใชอนเดยวกน

เพราะฉะนนทานถงบอกวาไมมหญง ไมมชาย อนนสมมตทงนน

เปนสมมตทงปวงเลย

คณหมอ : แตผมรตวนะครบคณลงวามนยงไมใช เพราะวา

เวลาผมเอาจตออกมาทำงานเพราะวาผมยงตองทำงานอยและก

มเรองอกหลายเรองทผมยงอยากจะทำ เวลาผมเอาจตมาทำงาน

ผมรวาศกยภาพขางในจตของผมมนมมากกวาน แลวกผมรวาการ

ภาวนานมนมตอไปอก คอผมรอยางนนนะครบ ในใจของผมเองน

แลวกอยางมาภาวนาทคณลงวนน ผมกรดวยวาจตของผมมนดขน

เยอะเลยหลกฐานยนยนกคอวา เวลาผมมปญหาน คณลงเปดเทป

หลวงพอใหฟง

ผมพจารณาของผมอยางทคณลงบอก อยางทหลวงพอ

ทานสอนพจารณาไป มนมหลายตอนทมาสมผส หรอแมกระทง

ทคณลงแนะนำมาน มหลายตอนทมาสมผส พอปงเดยวนะครบ

คณลง โอโหผมไมอยากจะพด มนตนตนใจ อยางเชนวา เมอก

คณลงบอกผมวา เออมนเหมอนเงานะมนใชเลยเพราะวาเมอก

ผมพจารณาเรองสญญาสงขารอย เพราะวาอนนงทกวนใจผมนะฮะ

คอเวลาทผมคดอะไรออกไปแลวน คอบางทผมจะกำหนดพจารณา

ใหเหนวาไอนมนไมใชเรามนไมไดเพราะวามนยงเปนเราอย

56 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

คณลง : ใช

คณหมอ : แตวาตอนทผมนงรถมานหลวงพอทานบอกวา

ไอนมนเปนเงา และเมอกคณลงบอกวามนเหมอนกระจก สองอน

นมนเขามาอยดวยกน มนใชเลยไง พอจตมนกำหนดวาไอความคด

ความจำ มนเหมอนกบเงาในกระจกแลว มนจบเลยนะครบ คอ

ไอนนนะมนเปนเงาจตนะมนเปนจตมนแยกกนเลยนะฮะพอฟง

ยงงปงเลยนะครบ

คณลง : ถกแลวแตทนวาอยางทคณหมอบอกกถกวาผม

ยงมอย อนนมนแนละ สงเหลานตองพจารณาใหยอมรบตาม

ความเปนจรงอยางทวา

คณหมอ : ครบ

คณลง : ถาหากวาจตไมยอมรบแมใครจะพดอยางไรหรอ

คณหมอจะพจารณาอยางไร ถาจตไมยอมรบ มนกไมเกดประโยชน

ไมเปนธรรม

คณหมอ : หรอแมกระทงวา ขออนญาตนะครบคณลง

หรอแมกระทงวา เมอกผมพจารณาตอนทคณลงเปดเทปหลวงพอ

ผมกำหนดไปทวาครบาอาจารยทานบอกใหพจารณากายเยอะๆ

ทานถามผมมาตงหลายครงแลววา “เหนกายตวเองเปนอสภะ

แลวเหรอ” เหนแลวเหรอ ผมกเงยบเลย จอยเลย ตอนนนน คอ

แตชวงทผานมา ผมกพยายามพจารณาอยางนน เมอกนนะฮะผม

มานงตรงน ผมพจารณาออกไปวาตอนนจรงๆ ขนมนไมรเรอง

57หว ด บ ว เ ผ อ น

อะไรเลย พอจบขนนนะฮะ เรารเลยนะวาขนมนเปนแทงตนๆ

คณลง : อมถกแลว

คณหมอ : มนไปทงตว พอมนไปทงตวน มนแยกออกมา

จากใจเลย

คณลง : อม

คณหมอ : คอ แยกเลยนะครบ เมอกน พอมนแยกออก

มายงงปบ มนเหมอนกบวา แลวพอดหลวงพอทานพดมาคำนงวา

ในทมดมนจะมดมากกปกกลปกชาง แตพอแสงสวางมา ความมด

มนกหายไป มนกสวางโพลงขนมาทนท แลวมนกไมไดมานบวา

มนมดมานานเทาไร มนสวางแลวกแลวกน นมนมตงหลายตอนท

ฟงไป แมกระทงทคณลงพดเองนมนกมตองหลายคำทมนมาสมผส

ในใจพอสมผสปบนะไดเรองเลยไดเรองทนท

คณลง : ถกแลว ปญญาเกดขนในขณะทเราเขาใจนแหละ

คอยๆ ไปนะคณหมอ ตรงนแหละคอสงทเราปรารถนา คอ

ความเขาใจ ความเขาใจนสามารถฆากเลสได แตสมาธกเปน

เพยงความสงบ เพอใหเราสามารถจบกเลสไปเชอดทละตวๆ ได

อยางสบาย เหมอนนำในหนองนะ ถาเราสามารถวดนำในหนอง

ออกไปไดการทเราจะจบปลากงายทสดเพราะฉะนนเราตองคอยๆ

ในการทจะตกนำออกไปใหหมด การตกนำออกไปกเปรยบกบ

การทำสมาธ เพอเอาความคดออกไป เอาออกไปใหเหลอนอยทสด

เมอความคดหรอความฟงซานเหลานนออกไป เรากสามารถเหน

58 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ตวจตซงเปรยบเสมอนกบปลา เหนมนไดชด เมอเหนชด

เรากเอาตรงนนมาพจารณาวา จรงๆ แลวมนมเราเปนเจาของ

หรอไม

อนนกเปนการพด เพอใหเหนขนตอนในการทเราตองเดน

ตอไป ถงแมตอนนเรายงไมถงตรงนน แตเมอคณหมอปฏบตไป

จนไปเขาถงตรงนนน คณหมอกจะจำคำพดของครบาอาจารยท

ทานพดเอาไวไดอยางถกตอง คณหมอกพยายามทำอยางนตอไป

ซงไมตองนบกาลเวลาละ มนมากมนนอยแคไหน ทำไปอยางน

ทำไปเรอย บญกศลเกดขน เกดขนตรงทเราเขาใจนแหละ เขาใจ

ครงหนง มนตดภพตดชาตไปไมมประมาณเลย คณหมอ

เพราะฉะนนความเขาใจธรรมในแตละครงนบเปนบญอน

มหาศาล ไมมบญอนไหนทจะใหญยงเทานอกแลว อยางเมอครง

สมยพทธกาล ฟงเทศนพระพทธเจาไมกคำกหลดเขาถงมรรค ผล

นพพานได เพราะฉะนน ตรงนเปนการยนยนวา การฟงธรรมนม

ประโยชนทสดเลย ถาหากวาเราไมไดยนจากครบาอาจารยแลวน

เราไมมโอกาสทจะฟนฟจตใจไดเลยนะ ยกจตใจเราใหขามสมมตไป

มนแสนยากทสด ทำอยางไรเราถงจะขามแดนทงสามนไปได กม

สวรรค มนษย นรก กขามดวยความเขาใจธรรมทพระพทธเจา

มาเผยแพรน นบวาเรากมบญมวาสนากนพอสมควร มาไดพบ

พระพทธศาสนา ไดมาพบครบาอาจารยททานสามารถแนะนำให

เราเขาใจตรงนไดนบเปนบญกศลมหาศาล

59หว ด บ ว เ ผ อ น

กนแหละคณหมอปฏบตมากถกตองพยายามตอไปเดยวมน

กจะปรากฏขนทใจคณหมอเองวาอะไรมนเปนอะไรโดยทเราไมตอง

ถามใครเลย ครบาอาจารยทานบอกวามนเหมอนกนขาว อมแลว

ไมถามใครวาผมอมหรอยง ? นไมถามเดดขาดเลย เหมอน

มรรคผลนพพาน พอเขาถงปบ ไมถามไมสงสย ไมมอะไรทจะ

เคลอบแคลงจตเลยวา เอะนผมถงนพพานไหมนคอ จรงๆ แลว

มนไมมผมนะ ถงจตกคอถง ถาเผอไมมเรา ทมนไมถงกเพราะ

วามนมเราเปนเจาของจต เปนเจาของนพพานอย พอไมมเรา

มนกไมอยากนพพานอกนนแหละ ไมอยาก ไมเปน ไมไปอะไร

ทงนนอยกบทแครเฉยๆทานถงบอกวานพพานนไมสญ ไมใช

นพพานสญ แลวทานกไมไดสอนตอไปอกนะวา ขางหนานน

มนจะเปนอะไร เพราะวามนเกนกวาทเราจะเขาใจในสงเหลานน

แตทานบอกวามนสขทสดนะ ไมมสขใดในสมมตนจะเปนสขเทา

พระนพพานไดทานวาอยางนน

นกปฏบตสามารถเหนได รได ณ ปจจบนนกคอ รทไมม

อะไรมาเกยวของไมมรปไมมเวทนาไมมสญญาไมมสงขารไมม

วญญาณเขามาเกยวของ เหนกสกแตวาเหน แตใจมนรบแลววา

เวทนานนไมใชเรา มนเปนสงหนงทปรากฏใหเราเหนเทานน มน

ไมมเจาของ ไมมอะไรเปนอะไร ไมมอะไรเปนอปสรรคกบอะไร

ไมมอะไรเปนศตรกบอะไรไมวาจะเปนจตหรอกองสงขารทงหลาย

ไมเปนอปสรรคตอกน ไมเปนศตรกน ตางอนตางอย ตางอนตางเปน

60 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ตางอนตางไป ตามธรรมชาต เหมอนไฟกบนำอยดวยกนโดยไมม

ปญหาอะไรเลย อยอยางนมานานแลว ดาวกบเดอนอยดวยกน

มานานแลว ไมมปญหาทะเลาะเบาะแวงกนเลย เพราะอะไร

กเพราะวาดวงเดอนนนไมมเราเปนเจาของ ดวงดาวนนไมมเรา

เปนเจาของ กอยดวยกนอยางเฉยๆ สายลมแสงแดดกอยรวมกน

ไมมอะไรเปนอะไร

เพราะฉะนนพระอรหนตสมยพทธกาลอยดวยกนตงสหา

รอยองคไมทะเลาะเบาะแวงกนเลย เพราะจตทานบรสทธ ทาน

มความเขาใจอยางชดเจน แตพอแมครอาจารยบางครงทานดเอา

ทานกเอาธรรมมาด ไมไดเอาจตเอาใจอะไรของทานมาดเลย

วากนไปตามถกตอง อนไหนมนผดทานกสอนวา นมนผดไมถก

กพดไปตามธรรม แตบางครงทานแสดงกรยาอาการ มนกเปน

ธรรมชาตตวหนง ซงเรากไปมองทานซะวา โอย ทานองคนด

องคนนวาเอา อะไรทำนองนน จรงๆ แลวกเปนไปตามธรรม

ธรรมชาต คำพดบางครง สมมตวาเราจะไลอะไรบางอยาง หากพด

เพราะๆ “ไปเถอะนะ” สตวทงหลายมนกคงไมไป ตองใชนำเสยง

ทด ซงจรงๆ แลวกไมไดด เพยงแตตองการใหมนหนไปเทานน

ครบาอาจารยกสมมตอยางนเพอความถกตองตามความเปนจรง

คณหมอปฏบตไดดนะเทาทเลามาน กอยางนเหนตาม

ความเปนจรงนวา รนมนไมไดเกยวของกบอะไร คอสมมตวารกบ

เสยงน ถามนไมมเราเขาไปเกยวของ คอไมมตวทสามมาคอย

61หว ด บ ว เ ผ อ น

ยแหย รกบเสยงมนกจบแคร แตถาเผอมเราเขาไป เสยงนนกเปน

เสยงดเสยงไมดเพราะเราไปบอกมนวาดและไมดอยางนฉนชอบ

เสยงนฉนไมชอบ มนมปญหาขนมาเพราะตวทสาม ตววน

ตวกเลสนนแหละ จตพระอรหนตทานไดยนมนกเสยงเดยวกน

หมด เสยงดา เสยงสรรเสรญ เปนเสยงเดยวกน เหมอนเสยงนก

เสยงกา เสยงเขาดากเหมอนกน ทานฟงอยางนนนะ ทานฟง

อยางไมมตวตน สมยกอนครบาอาจารยทานบอกวา ถาพดถง

พระอรหนตนทานไมมคำวาตำกวาไมมคำวาดกวาไมมคำวาเสมอ

ครบาอาจารย คอไมดอยกวาครบาอาจารย ไมเหนอกวาครบา

อาจารย แลวกไมไปตเสมอครบาอาจารย เราฟงแลวเรากงงนะ

เอะถาอยางงนมนยงไงกน ไมตำกวา ไมเหนอกวา และกไมดกวา

มนยงไงกน มนงง พอปฏบตเขาจรงๆ เรากสามารถเขาไปถงวา

กมนไมมตวตนจะไปวด ไมมเราเขาไปวดวา เราตำกวา เราเหนอ

กวา เราดกวาทำนองนน เหมอนไมสนกบไมยาว๒ดนมนไมม

ตวไปบอกวาไมตวนสนกวาแกสนกวาฉนฉนยาวกวาแก ไมสนก

คอไมสน ไมยาวกคอไมยาว ไมไดมาแขงขนกนเลย รกเชน

เดยวกนนนแหละ รของทานกบรของพระอรหนต กคอไมมเรา

หากเราไปบอกสน บอกยาว บอกด บอกตำ บอกสง บอกเสมอ

มนกคอ อปาทานตวนละ คอความจำเขาใจผดคดวาเราเปน

เจาของจตนน สำคญมากเลย ถาเราเปนเจาของจต กวนวายไมม

ประมาณ แตถาไมมเราเปนเจาของจตแลว มนแสนสบาย ไมม

62 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

อะไรทจะเบาไมมอะไรทจะเปนกลางไมมอะไรทเปนธรรมยงกวา

นอกแลวในความรสกของนกปฏบตทวไป

สรปกคอวา ใหเราพจารณารป พจารณาเวทนา สญญา

สงขาร วญญาณ วามนเปนเราจรงไหม มนใชเราจรงหรอเปลา

เมอเขาใจขนธ ๕ แลววามนไมมเราน มนกเหลอจตกบเราเทานน

แหละทน มนม ๒ ขนตอนเทาน เมอมนเหลอจต คอละขนธ ๕

ไดแลว วางขนธ ๕ แตคำวาวางขนธ ๕ นตองเขาใจวาขนธ ๕

ทงหมดมนยงอยนะ ทงรปกยงอย ทงเวทนากยงอย สญญากยงอย

สงขารกยงอย วญญาณกยงอย แตวายงอยนนนะ อยแบบเรา

ปลอยวาง อยแบบปลอย กคอ รเขาใจวา ไมมเราเปนเจาของ

กยงใชขนธ๕อยเพราะยงอยในสมมตยงไมตายกตองใชจนกวา

ขนธ๕มนจะดบไปของมนเอง สรปกคอเมอหมดขนธ ๕ ไปแลว

กเหลอ จตกบเรา เรากพยายามเอาเราออกจากจต มวธการ

พจารณาหลายๆดานกตอนนนเอาไวทหลงแลวกน เอาไวคยกน

อกทนง ครบาอาจารยทานกเลาใหฟงเยอะสอนเอาไวเยอะคอย

ทำไป ถงตรงไหนเรารของเราเองนะคณหมอ คนอนมารบรองเรา

ไมไดหรอกกดผมวาคณหมอปฏบตไดดเดนไดอยางถกตองแลว

คณหมอ : คอชวงนผมไดมโอกาสคยกบหลายคนทสนใจ

ผมกพยายามพดใหเคาเขาใจ คนพวกนตองพดแบบวทยาศาสตร

แลวหลายคนกสนใจมาก ผมวาอนนนอาจจะเปนอานสงสดวย

ททำใหชวงนผมภาวนากกาวหนาด

63หว ด บ ว เ ผ อ น

คณลง : กดครบชวยๆกนเผยแพรพระพทธศาสนานบวา

เปนบญของเราอกสวนหนง เพราะวา การไดสนทนาธรรมนบวา

เปนการฟนฟจตใจของเราไปดวย

คณหมอ : เพราะวาเวลาผมไปอธบายใหเคาฟงบางทนะฮะ

อยางททานหลวงพอทานพดคอผพดกโพลงขนมาเราเองตางหาก

กลบเขาใจลกซงขนไปอก

คณลง : ครบใช

คณหมอ : หลายครงหลายหน ทผมพดใหคนเหลานฟง

ยงพดผมเองยงเขาใจมากขนเรอยๆ เขาใจชดเจนมากขนเรอยๆ

แลวกทำใหผมมแนวทางมความคดวา เวลาเราจะไปพดใหคนอนฟง

อกหนอยถามโอกาสไปบรรยายธรรมใหกบคนหมมากน เราจะพด

ไปในทำนองไหน เพราะวาจดทผมเอามาเขยนเปนหนงสอทเคย

เลาใหคณลงฟงผมเขยนในเชงวทยาศาสตร เพราะผมคดวาการท

เราเขยนอยางน คอเราใหพวกนกวชาการ นกวทยาศาสตรทงหลาย

แหลหนมาสนใจ แลวกเราเอามาสมพนธกบเรองของจต แลวก

อธบายได คอมนตองใชจตอธบายอยแลวเรองพวกน แตวาคน

สวนใหญไมเคยคดเลย คดแตวาความรพวกนตองใชวทยาศาสตร

พดแคน แลวคณลงลองคดดซครบวามนหยาบทสด จรงๆ ไอ

วทยาศาสตรนกคอจตนนแหละไปรไปเหนสงเหลานนใชมยครบ

คณลง : ครบใช

คณหมอ : เวลาพดออกมา รปธรรมกบนามธรรมนเราใช

64 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

คกน แลวกเวลาผมไปอธบายใหคนพวกนฟง ผมกจไปทตวเคาเลย

ยกตวอยางเชนเวลาผมจบคณนคณรมยเคาบอกรพอผมจบแลว

ปลอยใชมยครบเมอกนคณนกออกมยเคาบอกนกออกผมถามวา

ไอทนกออกนมนนกใหมใชมยคอมนเปนความนกอนใหมพลงงาน

อนใหมแตมนมไอตวนงทมนอยคงทกพดไปประมาณนพอพด

คณลง : ใช

คณหมอ : กลบทำใหผมยงเขาใจ เรองของจตของตวเอง

มากขนไปอก แตผมไมรวาเคาเขาใจมากนอยแคไหน แตผมคด

วาการทผมไปพดอยางนแลวประโยชนมนเกดขนกบเคา มนสะทอน

มาหาตวผมเอง ผมชอบคำหลวงพอทานคำนงบอกวาทาน เปน

พอแมของพระพทธเจา โอ คำนกนใจผมมากๆ เลยครบคณลง

ผมไมเคยไดยนใครทพดอยางนเลย มแตหลวงพอทานพดวา

ทาน เปนพอแมของพระพทธเจา คอหมายความวาททานเปน

พระพทธเจา เพราะวาทานทำทานมาอยางอกฤษฏเหลอเกน

ทานภาวนามาอยางอกฤษฏเหลอเกน ทกๆ เรอง คนสวนใหญ

มแตอยากเปนแตไมทำอะไรสกอยาง

คณลง : อยากรวยแตไมทำงาน

คณหมอ : ครบอยางนกการเมองอยางนพดแลวกเสยจต

เสยใจตวเอง มนสกปรก มแตขนไปกนข แตชวงหลงๆ หลายสง

หลายอยางกเปนไปในทางทดขนปนอยสบายขนทผานมากลำบาก

เหลอเกน

65หว ด บ ว เ ผ อ น

คณลง : ทจรงคำสอนของพระพทธเจากเปนวทยาศาสตร

ทงนน

คณหมอ : ใชครบคณลงครบทกวนนทผมไปคยกบใครตอ

ใครแลวเขามาสนใจ เพราะผมเอาคำสอนของพระพทธเจามาพด

แบบวทยาศาสตรลวนๆ เลยนะครบ แลวพวกนเถยงผมไมไดเลย

สกคำคอนอกจากเถยงไมไดแลวยงองจะไมองไดอยางไรในเมอ

ผมกวาจะเขาใจ ผมพจารณาแทบตาย คอ ผมตองนงจตสงบๆ

และพจารณาทละนดทละนด พอเขาใจแลวก จตผมมนโลงเลย

เวลาเขาใจแตละเรอง แตละเรอง

คณลง : คอคนเขาไมเหนเปนวทยาศาสตรเพราะวาเขาไม

เหนถาเหนแลวกอยางคนตายมนไมมร มนไมมจต

คณหมอ : ครบ ถาเกดจตมนยงไมนงนะ อยางกบคณลง

บอกเหมอนกบวดนำ โอโฮถานำยงเตมบอมนจะไปวดปลาอทา

ไหนละครบ มนกแทบตาย คนพวกนจตไมเคยเปนสมาธเลย

มนจะไปคดเรองแบบนไดอยางไร จรงๆ แลว ยงผมอธบาย ผมก

ยงเขาใจวางายนดเดยว สมยกอนรสกยากเหลอเกนตวผมเองนะฮะ

พอเราไปอธบายใหคนอนฟง โอยจรงๆ มนเปนเพราะอยางน

เพราะวาพวกคณสมาธยงไมเคยมเลย ไมเคยทำดวย ถงเวลา

อยากจะได และกเปนโลก มอะไรกมาโออวดแขงดแขงเดนกน

แลวมนจะไปไดกนไดยงไง

คณลง : คอ ไปรเรองของธรรม รเรองของปรยต มนกไอ

66 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ฟงซานนนแหละ มนไมใชความสงบน ความสงบภายในจตไมเคย

เหนเลยไปพดความสงบในพระไตรปฎกโนนมนกคนละเรองกนเลย

คณหมอ : ครบอยางทครบาอาจารยทานพดนะผมชอบทาน

บอกวา ความรทหมอเรยนมา มตรงไหนบางทเปนของหมอนะ

โอผมฟงทแรกนะผมสะดงเฮอกเลยนะครบวาเออจรงเราเรยน

หนงสอมาเปนกองๆ น ถามวามตรงไหนบางทเราคดขนมา ไมม

มแตไปจำนำลาย ไปจำลมปากเคามา แลวไปถอวาเปนตวเปน

ตนของเรา เปนหมอเปนเหมอบาบอใชไหมครบ

คณลง : คอถาเปนเรา เวลาตายมนกเปนของเรา ถาตาย

ไปแลวกไปเรยนใหม แสดงวามนไมใชของเรา

คณหมอ : ไมใชหรอกครบ คอ เอาแควาทกวนนเวลาผม

เหนศพผมนกถงศพตวเองเรากรชวรๆเลยตายไปนนะไอศพน

จะตองลงดนอยางแนนอน แตคนสวนใหญไมคดนะ ไมคด กยง

เหนวากายนเปนตวของมนอยเลยนะผมกไมรวาจะพดอยางไร

คณลง : การพดธรรมะนยากเหมอนกนนะเรารอยแตไมร

จะอธบายอยางไร

คณหมอ : คอพดกนอยางหยาบๆก

คณลง : นามธรรม

คณหมอ : ครบคณนะจตคณยงไมไดแยกออกมาจากกาย

เลยแลวคณจะไปเหนวากายมนเปนดนไปไดอยางไรละถกไหมครบ

คณลง : ใช ทบอกวา ความรทเราเรยนมาเปนของเราไหม

67หว ด บ ว เ ผ อ น

จรงๆแลวมนกไมใชของเราจรงๆแตอยางวาไอทรรทกสงทกอยาง

รวาทเรยนมามนเปนอยางง อยางง ตวนนตางหากทเปนของเรา

จรงไหมละผทไปเรยนนะ

คณหมอ : ครบ คอจรงๆ รนะกไปรของเขา และกไปเอา

ความรอนนนทไปเรยนกบเขานะมาถอวาเปนของเรา

คณลง : แลวอยางนอกอยางนงอนนละเอยดลงไปนดหนง

อยางคณหมอเรยนตำราเรยนใชไหมครบ ความรในตำรามนไมใชผร

แตผรทแทจรงคอ จตทไปเรยนวชาการแพทยมา อนนนนะคอเรา

คณหมอเขาใจทพดไหมครบ กเทานน เทานนเอง สวนตวความร

มนกเปนสมมตความรกบผรคนละตวนะ รหมายถงจต แตความร

หมายถงสงทเราเรยนมา ถาแยกอยางนได กเปนอนวาเขาใจ คอ

ผรมอนเดยว แตความรนมไมมประมาณเลยนะ ทงโลก เรยนกน

ไมจบ แตผทจะไปรสงทงโลกกคอ จตดวงน แตนถาหากวาใครเหน

กจะเปนวทยาศาสตรใชไหมคณหมอ

คณหมอ : แลวจตมนเปนเราไหมครบ

คณลง : จตเปนเราไหม ถาหากยงไมถงพระอรหนตกยง

เปนเราอย

คณหมอ : ทำไมครบ

คณลง : คอทวาไมเปนพระอรหนต กเพราะยงมเราเปน

เจาของจตอย เมอเราหลดจากจตเมอไรกเปนพระอรหนตเมอ

นนละ คอเหลอจตลวนๆ โสดา สกทาคา อนาคา มนกยงมเรา

68 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

เปนเจาของจตอยนนแหละไมบรสทธคอไปยดนะยงมยดมนถอ

มนวาจตเปนเราอย ไมสามารถจะลางเราออกไปจากจต เหมอน

ชางมนมเจาของขคออย ชางมนกไมเปนอสระ จตกเหมอนกน

จตเปรยบเหมอนชาง เรากคอควาญชางทขคอแลวกมตะขอ

คอยเจาะหวชาง เพราะฉะนน ชางตวนนจงไมเปนตวของตวเอง

ไมเปนไท แตเมอชางตวนนสามารถสลดควาญชางออกไปจาก

ลำคอชางได ชางมนจะเปนอสระเปนไทขนมาทนท ไมมใครไป

บงคบขเขญ วาตองเปนอยางนน ตองเปนอยางน ตองเสยใจ

ตรงนนตองดใจตรงนชางกคอชางไมมใครมาบงคบ

คณหมอ : ชางไมมเจาของเปนบาไหมครบ

คณลง : ชางไมมเจาของเปนบาไหม ชางในปาไมเหนเปน

บาเลย แตชางทมาอยในบานเรา มนตองมเจาของ มนจงถกใช

ถกเอาไวลากจง ใชมย สวนชางทอยในปามนกเปนอสระไป

ถาไมมใครไปกดขขมเหง เอามาใชลากซง เอามาใชขอทาน

ตามถนน จตทเปนอสระกเปนอยางนน ธรรมชาตของเขา

คณหมอ : คนบาตางจากพระอรหนตตรงไหน

คณลง : คนบามนมทกอยางนนเปนเรานเปนเราเราเสยใจ

เราดใจ เรารองไห เราหวเราะ นนคอจตของคนบามเราเตมตวเลย

แตพระอรหนตไมบา เพราะไมมอะไรเปนเราเลยน รแลวจบนะ

คนบารองไหกคอเปนเรารองไหคนบาหวเราะกเปนเราหวเราะ

จรงๆ แลวไมตองคนบาหรอกครบ เรานแหละเปรยบเหมอนคน

69หว ด บ ว เ ผ อ น

บาคนหนงเพราะมนมาถอเราไอนนกของเราไอนกของเราทอย

ของเรา เอาเขาแลวแผนดนทงโลกกจะเปนของเรา เอาไปหมด เอา

ไมมพอดวย โดยเฉพาะสงทสตวโลกชอบทสดก คอ เพศตรงขาม

อนนยงไมมวนพอใหญ ไดหนงเอาสอง ไดสองเอาสาม ไดสามจะ

เอาทงโลกเลย ถาสามารถควาผหญงทงโลกมาเปนของเราได เรา

กคงทำนะ เพราะมนไมมพอ พระพทธเจาถงบอกวา มหาสมทร

กวางใหญขนาดไหน กยงไมกวางขวางเทากบตณหาทอยในจต

ของคน มนไมมประมาณ ไมรจบ กเปนความจรงอยางงน

คณหมอ : มอนนงนะครบคณลง เวลาจตผมรวมมากๆ

มนปวดหว ปวดมากเลยครบ ปวดจนกระทงเวลาทำงานทำการ

ทำแลวมนไมสบายแตทำไดอย แตเวลาจะเอาไปคดนนคดน หรอ

วาอยางอานหนงสอเตรยมสอบนไมได

คณลง : หมายถงในขณะทจตรวม

คณหมอ : ครบอยางเชนเวลาผมทำงานเวลาลมตาอยเนย

นะฮะคอบางทอยางชวง๒–๓วนทผานมาจตมนรวมปวดหว

ครบาอาจารยบอกวากำหนดลงไปทเทา กระจายไปทสวนอน

เพราะวามนคอ การรบร มนอยทศรษะเยอะ รรป รเสยง รกลน

มนอยทหวหมดเลย

คณลง : คณหมอทำยงไงในขณะทจตรวม

คณหมอ : ทผานมาผมกไดอาศยอนนกำหนดไปทเทา

คณลง : อยางปจจบนนขณะทจตรวมคณหมอเอาความรสก

70 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ไปไวตรงไหนไปไวทเทาทหนาอกไปไวตรงไหน

คณหมอ : คอวนนผมรวามาอยใกลคณลงผมทำไดกำหนด

ไปไวทเทา คอจรงๆนะเรยนคณลงวนนผมมานงแปะตรงน ปญหา

หลายเรองถกคลคลายไปอนนเปนความมหศจรรยอนนง

คณลง : โดยทเอาจตไปไวทเทา

คณหมอ : ไมฮะ ถามานงตรงนนะฮะคณลง กำหนด

หนอยเดยวปญหาไมคอยม

คณลง : ไมไดเอาจตไวตรงไหนเลย

คณหมอ : ไมไดผมกพจารณาของผมตามปรกตเลยนะครบ

อยางเชนขนอยางน หนงอยางน พจารณาเดนไปตามปรกต ไม

ปวดหวคอถามาอยตรงหนาคณลงนะครบไมเปนหายเลยนะครบ

ปญหาหลายเรองน ทกครงเลยนะครบ เวลามปญหาอะไรน โดย

เฉพาะหลงๆนผมถงไดตรงมาทนเลย

คณลง : คอในขณะทคณหมอกำหนดน อยากำหนดไปไว

ทใดทหนง แตขอใหกำหนดเอาไวทวไป หมายถงวาอยกบใจเรานะ

ใหอยกบความรสกทวไปทกวางๆ ใหญๆ ความรสกนบอกไมถกวา

อยทไหน แตกรอย ถาทำอยางน คณหมอจะไมปวดหวนะ

แตถาหากไปกำหนดไวตรงทใดทหนงมนกหนกเหมอนเราทำงาน

หนก แตถาหากคณหมอฟงหลวงพอ มนกเหมอนวาเอาจตไปไว

ภายนอก ไมใชเอาไวในกาย ฟงแตเสยงทาน จรงๆ แลวไมไดฟง

เสยงทานดวยซำมาไวทความรสกกลางๆเปนกลางๆนะถาเรา

71หว ด บ ว เ ผ อ น

ไปไวทเทา ไวทหนาอกมนไมเปนกลางมนไมเปนมชฌมาแตถา

หากวาเอาจตธรรมดาๆธรรมชาตของจตนเปนกลางอยแลว

เพราะฉะนนเมอเราทำความรสกทจตน คอไมตองกำหนด

ไปไวตรงไหนเลย เพยงแตเราบงคบ อาจจะบงคบความคดไมให

มนเกดขน ความคดมนอยทไหนกไมร เราไมใหมนเกด ใหมนร

ไปเบาๆ กวางๆ ทวไป คณหมอกจะรสกสบายอยางทนงอยกบผมน

คณหมอไมไดกำหนดนะ แตคณหมอทำจตปลอยจตสบายๆ

ไมตองเอาไปไวตรงทใดทหนง แตกรอย และรสกผอนคลาย

ผอนคลายภายในจต จตจะเบารวมตว คอการทำสมาธกคอตด

สงภายนอกจากตา ห จมก ลน กาย ตดสงเหลานไมใหมนเขามา

เอาเฉพาะทรอยางเดยว หรอวาเอาไปไวทวาง อยางเดยวกได

ถาหากวาเราไมเอาสงขารทงหลายเอาเฉพาะอากาศธาตมนกวาง

อยางนนทำจตของเราใหเปนอยางนนกวางใหญไพศาลกวางไป

ขนาดไหนกไดแตไมกำหนดไมเอาไปไวตรงทใดทหนง เพราะจต

นนไมตองการทอย จตเปนอสระ

จตทแทจรงนนเปนอสระ ไมจำเปนตองใหใครมากำหนด

ใหไปอยตรงนนตรงน แตวาอยตามธรรมชาตกคอ รทวไป ถงแม

จะมเสยง เรากไมเอาเสยง มกลน เรากไมเอากลน มความคด

เรากไมเอาความคด แตมาอยตรงกลางน ตรงกลางๆ สบายๆ

เบาๆ ตรงไหนทเบาทสดเราเอาตรงนน ตรงไหนทวางทสดเรา

เอาตรงนน กทำสมาธไป หรอไมอกอยางหนงกเอามาไวทพทโธ

72 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

กได เอาพทโธเปนหลก เพราะพทโธไมไดอยตรงไหน พทโธนน

เปนกลางๆ ลองดวาจรตเราชอบตรงไหน เชนคำวาพทโธถาเผอ

ยงไมสงบ เรากเอายาวกวานนยบหนอ พองหนอ หรอวาอะไรก

วาไปบางคนกใชอรหง พทโธ อตปโส ภควา นะมามหง อนนกได

ใหมนยาวออกไปดวาจรตของเราสงบตรงไหนกเอาตรงนนเปนหลก

สำหรบผมเองถนดทจะมาอยกบผร กรอยอยางเดยว อนนนกเปน

จรตอยางนงแบบไหนทมนทำใหจตเราสงบกใชไดทงนน

คณหมอ : ขออนญาตถามครบคณลง เวลาเราคดนะครบ

จตเปนคนคดใชไหมครบหรอวาไอเหนอจตขนไปอก

คณลง : จตนแหละเปนผใชความคด เพราะจตคอชวตนะ

ครบ

คณหมอ : จตคอชวต

คณลง : ใชไมใชเราแตจตเปนธรรมธาตทรอยคอตวเปน

จตคอตวเปนตวเดยว

คณหมอ : จตนมคณสมบตทจะเทยงใชไหมครบ

คณลง : ทวาเทยงกเพราะวาไมตาย ถงพดวาเทยง ชวตนะ

คอมนเปนตวเปน

คณหมอ : เวลาคดแลวความจำไดหมายรมนมาจากไหน

คณลง : ความจำไดหมายรเปนขนธอกคหนงทมอยเปน

ธรรมชาตทจตเอามาใช จตเขาใจวาความคดนเปนของจต เปน

สวนหนงของจตคอจตคดวาสงขารความคดนเปนเราเปนจตเองนะ

73หว ด บ ว เ ผ อ น

เปนตวจตเพราะจตมผบงการไง จตซงเปนตวเปนจงเอาสงเหลาน

มาใชจรงๆแลว ความคดมนเปนเหมอนกบจอบเหมอนกบเสยม

เครองมอเครองใช เพราะฉะนนจตจงเอาสงนมาใช เอาคดนนคดน

แลวเหมาเอาความคดนนมาเปนเรา

คณหมอ : เวลาเราจะคดเราตองมภาษา

คณลง : ครบใช

คณหมอ : ภาษาทเราจำไดเปนสญญา

คณลง : ใช

คณหมอ : เวลาเราคดเราเอาภาษามาปรงนนปรงน

คณลง : ใช

คณหมอ : แลวเวลาเราปรงขนมาเปนเรองเปนราวมนม

ความหมาย

คณลง : ครบใช

คณหมอ : ความหมายนมนมาจากไหนครบ

คณลง : ความหมายกมาจากสญญานะแหละ ความจำได

หมายร แลวกหมายวาสงนนเปนอยางนนสงนนเปนอยางน

คณหมอ : ความหมายไมใชจต

คณลง : ไมใช

คณหมอ : แตมนแนบตดกน

คณลง : มนแนบตดกน กเปนคนละชนคนละอนมา

ประกอบกน เหมอนรถนะครบคณหมอ อนนพวงมาลย อนนยาง

74 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

อนนตวถงอนนเบาะอนนคดซอนนแหนบมนมาผสมกนเปนรถ

กเหมอนกบจตกบขนธ เมอรวมกนเขากประกอบขนมาเปนตวเรา

เอาความเจบมาเปนเรา เอากายมาเปนเรา ความคดมาเปนเรา

เอามาเปนเราหมดนะ มนกประกอบขนมาเปนคน หรอ ๑ ชวต

เอามารวมกนหมดเลย แตถามจตอยางเดยวมนกไมตองเกด

มนกไดแตรอยเฉยๆ ไมมกาล ไมมเวลา ไมมทกข ไมมสข

ไมมเกด ไมมแก ไมมเจบ ไมมตาย มทกอยาง แตมนคนละอนกน

เหมอนนำกลงบนใบบอน

คณหมอ : เวลาเราบรกรรมพทโธพทโธคอเราคดพทโธ

คณลง : ใช เอามาผกไว เพอวาใหใชความคดนอยทสด

ธรรมดานจตจะเอาความคดมาใชไมมประมาณเปนลานๆ อยาง

นนจบไปนขนมา เปนไปอยางนไมมประมาณเลยเรองของจต

เพราะฉะนนทำยงไงถงจะใหมนนอยทสด ใหมนฟงซานนอย

ทสด กเอาพทโธมาผกไวกอน เหมอนเอาพทโธเปนหลก

ทานเรยกวาเอาควายมาลามไวทพทโธนแหละ ควายกหมายถง

จตทโดนอวชชามนคลมอย เหมอนชาง ชางมเจาของนะ โดน

ควาญชางขคอ

คณหมอ : ควาญชางคออวชชา

คณลง : ใช

คณหมอ : ตวจตคอชาง

คณลง : ใช

75หว ด บ ว เ ผ อ น

คณหมอ : ถาเกดวาจตทไมภาวนาน เวลาเราคดนนคดน

เหมอนชางเดนไปนนไปน

คณลง : อม ใช โดยมควาญชางเปนผบงคบชางไมไดเปน

อสระ

คณหมอ : เวลามนคดมากๆเหมอนกบชางเดนสะเปะสะปะ

คณลง : อยเหนอยเลยไมแคเดนสะเปะสะปะเดนไปตาม

อวชชาทมนสงนะ จะใหไปไหนกตองไป ไมมโอกาสเถยง ไมม

โอกาสจะฝาฝนไดเลย

คณหมอ : เดนมากๆชางกเหนอย

คณลง : โอย เหนอยตายเลยแตชางเหนอยจรงๆความ

เหนอยกไมใชชางอก แตชางคดวาความเหนอยเปนตนไง มนสลบ

ซบซอนละเอยดนะ

คณหมอ : คอความเหนอยทเกดขนกเปนตางหากกบชาง

คณลง : เปนตางหาก

คณหมอ : แตชางโง

คณลง : เขาใจผด

คณหมอ : ไอตวทพาใหชางเขาใจวาความเหนอยเปนชาง

ใชควาญชางไหมครบ

คณลง : ถกตองครบมนเปนตวไมรอวชชาคอตวไมร

คณหมอ : แตทเรามาภาวนานคอเรามาเอาควาญชางออก

จากชาง

76 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

คณลง : ถกตองอยางง การจะเอาควาญชางออกจากชางน

เหมอนเราจะจบปลาน อยางทวาเรากตองวดนำออกกอน กไล

ตงแตกายขนไป เอากายออกไป นำเหลอ ๘๐% เอาเวทนาออก

ไป นำเหลอ๖๐%อยางงพอสงขารออกไปเหลอ๓๐%เอาละ

พอขนธ ๕ หลดออกไป นำเหลอ ๒๐% เลยละ ทนเอา “เรา”

ออกไปอกนำเหลอ ๐ เลยทน เหลอแตชางลวนๆ เลย เหลอแต

ชางเปลาๆ ชางอนนก เปนอสระแลวทน ไมมทกขไมมโศก

เพราะทกขโศกไมใชชางไมมอมไมมหวเพราะความอมความหวก

ไมใชชาง เปนสมมต ชางตวนเขาใจอย ไมมเกด ไมมแก ไมมเจบ

ไมมตายเพราะเกดแกเจบตายกเปนสมมตอกชางกไมเกยวอก

มนแสนสบาย เพราะไมมสงเหลานมายดมนถอมน เปนอปาทานนะ

เพราะความโงตวเดยว คอความไมร คออวชชา พระอรหนตทาน

เปนวชชาแลว ไมมอวชชา ไมมไมรวชชากคอความรอวชชากคอ

ไมมความรไมมความเขาใจนะ เพราะเปนอยางนมาทกภพทกชาต

โดนฝงจมอยในความมด เหมอนฝงอยในดนทลกลงไปเปนรอย

กโลกวาได ไมเคยเหนแมแตเดอนแมแตตะวน พอมาภาวนาเขา

เรมไดเหนแสงสวางตงแตนอย ตงแตชองเทาปลายเขม เหนแสง

สวางลอดเขามาเทาปลายเขม กนบวา จตไดมแสงสวางบางแลว

อยางนอย โสดาบนทานกมดวงตาเหนธรรมแลว กคอเหนตาม

ความเปนจรงแลว วากายนมนไมใชตวไมใชตน เสนผมนมนไมใช

ผมเรานเปนของเราทไหนเมอคบทงไปมนกเหมอนขนสตวทวไป

77หว ด บ ว เ ผ อ น

คบทงลงไป ไมเหนบอกวามนเปนของเรา แตอยบนหวบอกวาของเรา

สวยอกตางหากพอตดลงไปแลวไมเหนมใครบอกวาสวยบอกวา

งามเลยนมนกปรงไปปรงแตงไปคณหมอถามดนะทถามเมอก

วาไงนะผมลมไปแลว

คณหมอ : ผมถามวาคอความคดคอปญหาของผมทกวน

นความคดมนมากวนใจคอผมกำลงพจารณาวาความคดความจำ

และกตวจตคอทำยงไงเราถงจะแยกใหเหนวา ความคดกบความจำ

ไมใชจต

คณลง : ควรจะไลไปจากกายกอน พจารณากายใหเหน

ตามความเปนจรงวากายนมนไมใชเราจรงๆ เพราะอนนมนหยาบ

สามารถพจารณาไดงายๆเอางายๆวาคนตายทำไมไมรละเอาไป

เผาไมเหนรองสกแอะเผาจนไหมเปนเถาถานไปไมเหนรองเลย

คณหมอ : ทงๆทเวลาคดมนกตองใชกาย

คณลง : ใชจตยมมา

คณหมอ : ถาไมมกายมนคดไดไหมครบ

คณลง : ไมมกาย คดได มนกไปใชกายละเอยดเรยกวา

วญญาณไงวญญาณนเปนรางละเอยดเปนนามธรรมแตมนกถอด

ไปจากรางใหญนแหละคอความโง

คณหมอ : แตมนกถอเอากายเดม ทมนถอไว ถกตองไหม

ครบ

คณลง : ถกตองมนเปนสญญาความจำ คอมนไมรวาตาย

78 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

สมมตถาผมไมรน ตายแลวผมกยงมานอนอยตรงน เพราะกาย

ละเอยดมนนอน คอดวงวญญาณมนนอน จำไดวากายนเปนของ

ผม ไมสามารถจะเดนเหนไปไหนมาไหนได จำไดวานอนอยตรงน

เพราะฉะนนเวลาตายมนกนอนอยตรงนอยเรยกวาเปรตไง พวก

เปรต พวกอสรกายพวกน ตายแลวไมรวาตาย นคอความหลง

มนกหลงไปหมดบางคนตายแลวยงมาตดยางอยเลยคนทเคยตด

ยาง ถกรถชนตาย มาหยบตะเกยง กอกๆ แกกๆ เดนไปตดยาง

สวางโลไปนนมนเปนหยงงนตายแลว แตทำไมเมอคนยงเหนคน

นนไปตดยางอยเลย มนตายไปแลวน วญญาณมนมาจากทางอน

กเลยไมรเลยวาตวเองตาย นมนหลอกกนถงขนาดนนนะอวชชา

กรรมจรงๆ

คณหมอ : ทำไมครบาอาจารยถงจผมมาวา แลวหมอเหน

อสภะแลวหรอเหนอสภะของตวเองแลวหรอผมบอกวายงเลยครบ

คณลง : จรงๆแลวมนเปนอสภะ อยางคณหมอผาศพผา

อะไรบอยๆ คณหมอลองวาดมโนภาพออกไป เวลานมนปดบง

ดวยความโกหกหลอกลวงทงนน เอาเสอผามาปดไวถาเอาเสอผา

ออก มนกยงมหนงบางๆ มาหมไวอก ถาเผอเราเอาหนงบางๆ

ออกไปอกเราจะเหนอะไร กเหนแตเนอแดงๆ เหนเลอดไหลซม

ออกมา เอาเอาเนอออกไปอกชนหนง เอาเนอแดงๆ ลอกออกไป

อกเหมอนลอกเปดลอกไกออกจากกระดก เรากจะเหนตบ เหนไต

เหนปอด เหนลำไสขดกนเปนวงอยางทคณหมอเคยเหน มนก

79หว ด บ ว เ ผ อ น

เหมอนกบรงไม มซโครง ชายโครงหางๆ ขงพวกนนไว อาหารใน

กระเพาะนมทงเกาทงใหม ทงบดทงเนา อจจาระปสสาวะอยในน

ทงนนไลตงแตหวไปมแตขหวขตาขฟนสงทมนคายออกมาลวน

แตเปนสงสกปรกทงสนเลย ไมมตรงไหนวาสะอาดไมมตรงไหนวา

สวยวางามเลย ถาผาออกมาด ลอกหนงออกมาด โอยใหเปลา

เปลากไมเอา แตทเราเอามากเพราะเราเหนวามนเปนสภะ เปน

ความสวยความงาม โดนหลอกลวงไง พยายามโกหกตวเองวาน

สวยนะเอาเสอผามาปดไวถาแกผาออกมากเปนเปรตดๆ นะผมวา

คณหมอลองพจารณาด แลวตองพจารณาถงความจรงวาเอาไปเผา

กไมรเลย แลวทำไมตอนนจตอยในกายกวาเปนเรา เวลาตายแลว

วาเปนผไมเหนบอกวาเปนเราซำยงรงเกยจซะอกนมนยงไงกน

คณหมอ : ทำไมเราจงเหนวาลกเรานารกมาก

คณลง : นมนอนเดยวกนเหมอนกบผหญงสวยนะถาเปน

ลกเราแลวนารก กเพราะวามนเปนอปาทานไง ลกคนอนกไมนา

รกเหมอนลกเรานะ

คณหมอ : ครบใช

คณลง : ทงๆทสวยกวาดกวา

คณหมอ : ครบใช

คณลง : สวนมากจะเปนอยางนนแตมนกหลอกลวงเราไป

วานลกเรายดมนถอมนอคตวางนมอคตลกผดกยงวาลกถกอย

นนแหละ ลกไมสวยกยงบอกวาสวย สำคญตน เพราะฉะนนเรา

80 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ตองปอกลอกเขาไปทละชน ทละชน กายนเปนศนยของความ

สกปรก คณหมอวาไหม เปนถงหนงทภายในสกปรกทสด เปน

สงปฏกลทงหมด เปนรงของโรค โรคอะไรตอมอะไร เขามาอย

ในกายนทงนน และมนกเปนไปตามกาลของมนดวยนะไมวาเดก

ไมวาผใหญ ถงเวลามนกเปนโรคของมน ผาทองมาดแลวไมนา

เอาเลย แมแตลก แมแตเมยเรา คนทเรารกทสด ไมวาเขาวาเรา

ตอใหเปนนางสาวไทยนางสาวจกรวาลกเถอะเอามาแกผาเอามา

ผาทองดมตรงไหนสวยงามไมมเลยมแตสงนาเกลยดนาขยะแขยง

ทงสน เขารกเราหรอเรารกเขากเพราะวามจตครองกายอยเทานน

ถาไมเชนนนแลวใหใครกไมมใครเอาแนนอน คณหมอเอาไหม

หมตวนงยงดกวา ใหเขา เขายงเอาเขายงแยงกน แตรางของคน

ตายน ไมมใครเอา ใหใครกมแตบายบายอยางเดยว ไมวาจะเปน

สามภรรยาทรกกนทสดกยงไมเอาเลย

ถาจตเรายอมรบเรองของกายน เรองของเวทนามนจะงายเขา

เพราะมนกจะละเอยดลงไป จตละเอยดลงไป กรหนกแนนขน

ความฉลาดมากขน กคอยๆ เหนตามเขาไปเรอยๆ เพราะฉะนน

การพจารณาเปนสงสำคญ แตการพจารณาอยางนกปรยต เอา

สญญาความจำมาคด เอาความสกปรกในตำรามาคด ไมไดเอา

ความสกปรกทเหนจากใจมาคด ความจรงพระไตรปฎกม ๒ ฉบบ

ฉบบทเปนสมมตคอ ฉบบทเปนแบบแปลนททานสอนไว อนนน

นะเปนเพยงแผนผง หรอแผนทเทานน ใหเรามาหาตำราจรง

81หว ด บ ว เ ผ อ น

หาพระไตรปฎกทแทจรงทอยในใจของเรา อยางทผมบอกให

คณหมอฟงเมอตอนแรกวา ขอใหมาดปจจบนธรรม อนนนนะ

พระไตรปฎกในใจของเรา เชนหไดยนเสยง พระพทธเจาเอามา

จากนทงนนเลยออกมาใจจรงๆ เลยออกจากใจกหมายความวา

เอาธรรมในปจจบนนะแหละเชนหไดยนเสยงกายไดรบสมผสใน

วนาทนเดยวนสมมตวาผมจบมอจบแขนคณหมอจบปบความรสก

อนนนแหละมนไปกระทบใจของคณหมอพระพทธเจาเอาตรงนน

มาสอนเรา เพราะใจไดรบสมผสกบสงทมากระทบในปจจบน

ขณะนน การไดรบสมผสนนกคอตวธรรม ยกตวอยางอกอยางหนง

เชน เวลาเขาสรรเสรญเยนยอเรา เรารสกยนดปลาบปลม เปนตน

ความรสกอนๆทมากระทบหตาจมกลนกายกเปนเชนเดยวกน

ทงหมดนคอพระไตรปฎกทอยในใจของทกคน

ฉะนน เราอยาทงใจของเรา คอยดแลวา สงใดจะมากระทบ

สวนใดบาง เมอกระทบแลว มอาการใดเกดขนอกบาง ทงดทงชว

ใหเรารเราเหนตลอด ๒๔ ชวโมง ยกเวนเวลาหลบสนท นคอ

พระไตรปฎกฉบบดงเดมขนานแท ทพระพทธเจาทานสงสอน

เรามาเปนอยางน

นคณหมอกาวหนาไปเยอะนะสงเกตจากสมยกอนคณหมอ

จะไมถามอยางน ตอนนเรมมาใชปญญาแลวละ เพราะวาสมาธ

มนชกจะอมตว นแหละมนเปนไปเองโดยอตโนมตพอเรามาเรม

เดนทางดานปญญามนจะมโจทย เหมอนเราเรยนหนงสอ ถาไม

82 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ไดเรยน คำถามทจะถามครบาอาจารยมนไมม แตเมอเรยนไปมน

กสงสยละ เอ ไอนนเปนอยางนนไอนเปนอยางน เรากเรมถาม

ครบาอาจารย อนนเปนประโยชนมากเลย ทเราไดศกษาทางดาน

ปญญานบวาเรวมากดวยเขาใจเมอใดกเลสขาดเมอนน

คณหมอ : ครบาอาจารยทานยำอยเสมอวาพจารณาจตน

มนกตองกลบมาทกาย เพราะจตมนเปนลม ตองกลบมาทกาย

ผมเองอยางวนนผมนงมานนะครบ จรงๆ แลวเรองทผมอยากจะ

พจารณาอยางมากมายหลายเรองในจตผมนมนวนวายอยางเชน

วาผมอยากจะสอบ สอบผานแลวผมอานหนงสอทำอยางไรถงจะม

ประสทธภาพมากทสด ทกวนนจรงๆ เรยนคณลงอยางนนะครบวา

สมาธผมดมากเลย คออยางเชนวาผมเอาหฟงมาฟงเรองทผมพด

อดเพอสอนตวเองน ฟงไปแลว จตมนไมวอกแวกไปยงไงเลยครบ

มนแนวไปเรองเดยวเลย ทผมเตรยม ทผมซอม คอผมรเลยวา

เดยวนวาสมาธผมดจรงๆ

แตอยางไรกตาม คอเวลาผมมาภาวนาน มาพจารณาเดน

ปญญา พจารณากาย พจารณาอะไรพวกนพจารณาไมไป ครบา

อาจารยทานกบอกวา ผมเขาใจ มนเกยวกบ กาลเวลา บคคล

สถานท คอชวงนทกครงทมาหาคณลงน ไดผลอยางมหาศาล

ตองเรยนอยางงวา มหาศาลเลย คอ ปญหาหลายอยางคลคลาย

หรอแมกระทงถามคณลงเมอกนะครบ ถามเรองสญญาสงขาร

ซงพอคณลงตอบมานะครบ ผมเองยงไมเขาใจอะไรเลยนะครบ

83หว ด บ ว เ ผ อ น

เรยนตรงๆ แตในใจมนโลงเลยนะครบพอถามคณลงตอบพอถาม

คณลงตอบ ในใจเบาเลยนะฮะ เบาแบบวาไมมปไมมขลย ผมกไมร

จะพดยงไงแตคณลงตองเขาใจด

คณลง : คอมนเปนความจรง ตอบไปปบคณหมอไดเหน

ตามความจรง คอมนเปนอยางนนจรงๆ อนนมนเถยงไมได

ธรรมะของพระพทธเจาเถยงไมไดเลย ถาผปฏบตเขาใจ เพราะเปน

ความจรงตลอด จงไมมอะไรปฏเสธทานไดเลย ฉะนนการฟงธรรม

นนประเสรฐทสด บารมทเคยสรางสมมามากนอย โดยเฉพาะกบ

ครบาอาจารยองคนนๆ กเปนสวนหนง บางทเราฟงจากองคนน

ไมเขาใจ แตฟงจากครบาอาจารยองคนอาจจะเขาใจ กเพราะวา

บญกศลเราเคยทำรวมกนมา อนนนเปนเหตปจจย คอเรอง

สงขารเรองของขนธทงหลาย จตหยบยมมาใชทงนน ความจรงม

อยจรงตามธรรมชาตทวไป เชนความคดอยางง สญญาอยางง

กยมเอามาใชถงเวลาตายแลว เขากอยคโลกตอไป เพราะมนเปน

สงทมอยตามธรรมชาต

คณหมอ : คณลงครบ ขออนญาตถามเรองอสภะครบ

อยางในพระไตรปฎก ทานบอกวาการพจารณาอสภะ มนมอย

๑๐ แบบอยางเชนวาเราพจารณาวา ศพศพเราตายแลวนขนอด

ศพเราตายแลวนมหนอนมาไช ศพเราตายแลวพองสเขยวๆ ดำๆ

ศพเรามเลอดไหลออกมาศพเราขาดเปนทอนทอนศพเราถกสตวกด

ศพเราผกรอนเหลอแตกระดกตรงจดนคณลงมขอแนะนำอยางไรครบ

84 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

คณลง : คอตองถามวาคณหมอสงสยตรงไหน

คณหมอ : คอในบางลกษณะการพจารณาผมไมถนดทผม

ถนดคอผมกำหนดวาตวผมตายแลวกลายเปนศพอาจารยใหญ

ตอนทผมผาศพแลวเอาศพไปดองคอนนผมเหนวาเปนดนเหนๆเลย

คอพอผาชำแหละชำแหละไปมนมแตดน อนนอนนงทผมชำนาญ

อกอนนงทผมชำนาญคอวา พอตายแลวคอยๆ ผกรอนสลายไป

เหลอแตกระดกแลวกกลายเปนฝนไปเลยอนนผมชำนาญ

คณลง : ในขณะทคณหมอผาศพและพจารณาเหนตาม

ความจรง ตรงนนนะเปนปจจบนธรรม อยางทผมไดพดใหคณหมอ

ฟงตงแตตอนแรก ทคณหมอวาในพระไตรปฎกเขาเขยนเอาไววาม

การพจารณา๑๐ แบบนน มนเหมอนกบเราไดไปดทเขาถายทอด

เทปนะ พระไตรปฎกกเปนอยางนน มนไมใชของจรงไง แตของ

จรงๆ กคอการถายทอดสด เอากลองไปจบตรงนนเลย เหน

ณ ขณะนนเดยวนน เรยกวาเปนธรรมทแทจรง เปนธรรมสดๆ

เปนธรรมทเกดขนเฉพาะหนา

คณหมอ : ทเราสมผสมาดวยตวเราเองณขณะนน

คณลง : ถกตองเพราะฉะนนถาคณหมอพจารณาอยาไป

เอาตำรา อยาไปเอาทเขาวา แตขอใหเอาทใจคณหมอเอง ณ

ปจจบนนน ถนดตรงไหนเอาตรงนนเลย อะไรทเราสามารถ

เขาใจไดในตวเราเอง เอาตรงนนเลย ตรงนนถกตองทสด อนนน

เรยกปจจบนธรรม อะไรเกดขนในใจกอน สงสยตรงไหนพจารณา

85หว ด บ ว เ ผ อ น

ตรงนนเลย อยาไปเอารปแบบ รปแบบนนเปนเพยงความจำ

เปนเพยงความคด ทเราคดตรงนนไปเอาตรงนน มนกเปนความจำ

ทมนไมเกดประโยชนอะไรเลย

แตททานเขยนไมใชวาของทานไมด พระพทธเจาทานสอน

ไวถกตองทกอยาง เพยงแตวาเราตองเอาตรงนนนะนอมเขาหาใจ

นอมเขามาหาจตเราเอง แลวมาพจารณาตามทเราเหนตามความ

เปนจรงน อยางคณหมอพจารณาตรงนนถกตองแลว ตายแลวก

เอาไปทำศพอาจารยใหญอยางทวา แลวกเหนตามความเปนจรง

ตรงนนถกทสด เปนปจจบนธรรม คอเราเอามาจากใจเราเอง

ณ ขณะนน โดยไมเอาสงทเราเคยไดยนไดฟงมา ซงเปนสญญา

ทงนน วางสงเหลานนใหหมด คอทานเรยกวาเอาไวบชา วางไวตรง

ทบชากอน ความจำไดหมายรตางๆ ทเราเคยไดเรยนมาทงหมด

ทเราเรยกวาปรยตนนนะ วางไวบนหงกอน เราไมไดดถกดแคลน

หรออะไร แลวใหมาดในจตในใจของเราเอง นแหละดจตกดตรง

นเองธรรมะเกดขนตรงนไมไดไปเกดขนในตำราหายสงสยไหม

คณหมอ : หายสงสยครบกำหนดไดหมดเลย

คณลง : ถกตอง อยาไปเอารายละเอยดตรงนนกอนตรงน

กอน อยางนนนะ ความจำ เหมอนเราไปดหนงภาพยนตรทเคา

ถายทำไวนานแลว หรอเหมอนหนงทเขาเลาใหเราฟง ไมไดดเอง

นายก.ไปดหนงมาแลวมาเลาใหเราฟงวาหนงเรองนนเปนอยางน

อยางน ในพระไตรปฎกกเหมอนกน แตหนงทเราดเอง กเหมอน

86 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

คณหมอพจารณาเองตรงนนนะเรยกวาปจจบนธรรมคณหมอไป

ดหนงดวยตวเอง ปญญาจะเกดขน กเพราะหนงทเราดดวยตวเอง

นแหละ ไมใชหนงของคนอนมาเลาใหเราฟง เอาใจเราเปนหลก

อนนคอปจจบนธรรม

กเลสเกดขนตรงน เราโกรธตรงน เราพจารณาตรงน

ความโกรธมนทำใหเราสขหรอทำใหเราทกข โกรธแลวมนเกด

ประโยชนอะไร เขาดาเมอวานซน แตเราเอามาคดตรงน เวลาน

เขาไปหวเราะอยตรงนนนะ แตเราเอามานงเผาตวเองอยตรงน

ถามวามนเหมาะหรอไม มนดหรอไม ความโกรธอนนมนเผาใคร

กนแน มนเผาเราหรอวามนเผาผพดทเขาดาเรานนนะ แลวมนไม

จบแคนนนะ คดขนมาเมอไรมนกเผาเราเมอนน อาฆาตเมอนน

ดไมด ไปฆาไปแกง ในขณะทเขากำลงหวเราะอย เรากเขาไปตด

คกตดตารางอก มนมแตโทษ ความโกรธ มนไมเหนมประโยชน

อะไรเลย มนกเปนอยางง เพราะฉะนนตองละความโกรธ ณ

ขณะปจจบนธรรมทมนเกดขน ความโลภกเชนเดยวกน มเทานน

กไมพอ มเทานกไมพอ เราจะยกประเทศไทยเปนของเราคนเดยว

ยกโลกทงโลกเปนของเราคนเดยว กเลสเปนอยางนน ความหลงก

ทวาโนนกเรานกเราลกของเราเมยของเราสมบตของเราในทสด

แมแตสมบตคนอนกอยากจะเอามาเปนของเราอกนนแหละ ก

เพราะมนมเราตวเดยว เราด เราเดน เราสงกวาทาน เราเหนอทาน

เราเสมอทาน วาไปอยางนนอก กเพราะเราตวเดยว ถาเผอวา

87หว ด บ ว เ ผ อ น

พจารณาไปถงขนสดทายจรงๆ คอไมมเราซะเลยน รปกเปนรป

เวทนากเปนเวทนาสญญากคอสญญาสงขารกคอสงขารวญญาณ

กคอวญญาณ เหลานสกแตวาทงสน สวนจตกคอจต จบ มนไมมเรา

เมอกคณหมอถามดถามวาจตนมนเปนยงไงนะผมกบอกวา

จตคอชวต คอมนเปนตวเปนนะจตนเปนตวเปนตวเดยวนอกนน

เปนของตายทงหมด สมมตทงหลายนเปนของตายหมดเลย มจต

เทานนทเปนของเปนนะ แตของเปนนน ถามนเปนของเปนเฉยๆ

มนกไมมอะไร แตถามนเปน แลวมคนมาควบคมนะ มนกเปนไป

ตามกำหนดของผควบคม ไมใชวาเปนตวเปนอยางเดยว อยาง

คนบาทคณหมอถามคนบานกมรอยแตรอนนนเตมไปดวยอวชชา

มนกเลยเละเทะไปอยางนน รเฉยๆ มนกจบ เปนพระอรหนต

ไปไดโดยทไมตองไปทำอะไรเลยเพราะจตเปนเชนนนแตไหนแตไรมา

คณหมอ : เวลาเรากำหนดกายเปนศพจตมนเดนแลวผม

ควรจะทำอยางไรตอครบ

คณลง : พอจตเดนอยางนน กถอนจตขนมา หมายถงวา

ความจรงเราตองการใหจตเดนกอนเพอเอาสตใหมนเปนอตโนมต

ถาหากวาเราไมไดตรงนนมาเวลามาพจารณามนจะตกเพราะเรา

จะไมอยกบจตแลว การพจารณาทกครงตองมสตทกครง สตก

หมายถงวาอยกบรไดตลอด หรอมจตเดนอยตลอดอยางนนนะ

มนถงจะพจารณาแลวเกดผล เมอเราพจารณาโดยปราศจากสต

หรอความเดนของจตน มนเหมอนไมมภาชนะทไปรองรบผลไม

88 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ทเราเกบมาจากปา การทเราเขาไปปาแลวเราไปเกบผลไมมา เรา

จำเปนตองมภาชนะเชนกระเชาเขงอะไรกวาไปเสรจแลวเราก

จะเอาผลทเราผลตไดเกบไดนนมาใสเขงขนเอากลบบาน แตถา

เผอเราขาดกระเชาขาดเขง เรากไมรจะเกบผลมากมายเหลานน

กลบมาบานไดอยางไร

เพราะฉะนนการปฏบตธรรม สตจงเปนสงสำคญทสด

คำวา สต กคอรเดน ทคณหมอวานนแหละ ตวเดยวกน คอมน

ไมลมร ไมลมจต จตมนเดนอยตลอดทนถาหากวาสตตวนมนไม

เปนอตโนมตหรอไมเปนมหาสตอยางทครบาอาจารยทานสอน

เวลาเราคดพจารณามนจะตกไปแลวลมจตลมผเดนกลายเปน

สญญาไปหมดกลายเปนลมๆแลงๆไปหมดเลยรกรแบบนกแกว

นกขนทอง พดไปยงงนแหละ แกวจาแกวจา กพดแคนน แตไมร

ความหมายวาแกวจามนคออะไร แตในขณะเดยวกน ถาหากวา

เรามสต คมอยกบจตเพราะจตเปนผร ผเขาใจ เปนภาชนะ

รองรบธรรมทงหลายทจะเกดขนโดยการพจารณาของเรา มนก

เปนผลอนแทจรงขนมา มนกแตกตางกนแคนแหละ

เพราะฉะนน ใหทำสมาธกอนกเพอเปนมหาสตขนมากอน

กคอรเดนอยางทคณหมอวา อนนกถอนขนมาพจารณากายให

มนชด เมอเขาใจชด มนจะปลอยวางกายไปเองโดยอตโนมต

เราไมตองไปปลอยเลย เมอเขาใจเรองกายชดเจน มนจะไม

พจารณากายอกแลว เหมอนเรากนขาวอมแลว เราไมกนซำอก

89หว ด บ ว เ ผ อ น

กมาพจารณาเวทนาบาง สมยกอนทผมปฏบต ผมกงงตรงเวทนา

นเอ..ครบาอาจารยทานบอกวาความเจบมนไมใชเรามนไมใชเรา

ยงไงนะ เจบขนมาทไรมนเปนเราทกท ผมตดตรงนอยนาน

พจารณาเปนปๆในทสดตอนนนประมาณสก๑๐โมงเชาผมอย

ทรานนแหละ อยคนเดยวเสยดวย แลวกไมคอยมคน ความจรง

ชวงนนขายของดนะ แตชวงนนบงเอญไมมคน ปกตจะมเดกชวย

ขายของเพราะผมขายของอย มาพจารณาเรองของเวทนานแหละ

ตอนนนประมาณป ๒๕๓๖ – ๒๕๓๗ นแหละครบ ในขณะท

พจารณาเวทนานน มนเกดความเขาใจวา เวทนานไมใชเรองของ

จตเลย เปนคนละสวนกนโดยตรง เมอเขาใจเชนนน เวทนานมน

ลอยออกจากความรสกเลยนะ มนคนละอนกน เหมอนเราเอามด

ตดอะไรสกอยางขาด๒ทอนไปเลยปลวหวอลอยออกไปจากใจเลย

มนคลายๆนมตทำใหเราเหนชดๆเลยวาโอยมนเปนคนละอน

จากนนมามนสบายนะครบคณหมอ แตอยาใหผมบอกเลยวามน

สบายอยางไร ขอใหคณหมอปฏบตไป เดยวจะรเองเหนเองตาม

นแหละ ตามทพระพทธเจาทานสอนไมมผดเพยนเลย แตทนจะ

บอกวา ถาเปนอยางนนจรง ลองเอาไมมาตหวดซ มนจะรอง

โอยไหม ไมใชอยางนนนะครบ เวทนาไมอยากมใครเหนหรอก

เพราะมนเปนสงทไมนามองไมนาด เปนสงทไมนารก ทงๆ ทจต

ไมไดเกยวของดวยเลย จตเพยงรเฉยๆ เวทนาเปนเพยงความจรง

อนหนงเทานน ทเกดขน ตงอย และดบไป ททานเรยกวา

90 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ไตรลกษณ นนแหละ ใจมนยอมรบ วาสงนมนคนละอนกบจต

คนละอนกบร คนละอนกบกาย เพราะคนตายไมเหนมความเจบเลย

เชนเอาไฟไปเผามนไมเหนมความเจบเลยกเพราะอะไรกเพราะ

มนไมมความรสก เรากแยกออกไปไดอก ความรสกไมม สงทมน

จะรรอนไมม สงทมนจะรหนาวไมม สงทมนจะรหวไมม กหมายถง

รทเรามอยทกคนนแหละ

สตวโลกทงหลายมนกมร ตวนแหละ อยางไสเดอนมนกม

รตวนเขาเรยกจตไงแตไสเดอนมนรแลวไมมปญญาเชนมนตาก

แดดอยกลางแจง มนกคลานไปดวยความรอน คลานไปแตไมรวา

คลานไปไหนพอคลานไปคลานยงไงกไมพนแดดสกทเพราะความ

ไมรเรอง ไมมปญญาไง จรงๆ แลวปญญามนกไมใชจตอก มนก

เปนอกอนหนงทจตยมมาใชเฉยๆ กรป เวทนา สญญา สงขาร

วญญาณนนแหละกวาไปปญญากคอความคดทยมมาใชแยกแยะ

พจารณาเพอใหเหนความจรง คอทกอยางไมใชเรองของจต

ขนธ ๕ นแมเราตาย มนกมอยใหคนอนไดรไดเหนนะ

เพราะจตเปนผยมสงเหลานมาใช ถงเวลากวางไป เมอวางแลว

มนไมไดหายไปไหน มนกอยตามเดม เหมอนอปกรณเครองใช

ตางๆ ใครเอาไปใชกได เพราะสงเหลานเปนของกลาง เปนของ

สาธารณะ เปนสมบต เปนสวนหนงตางหากออกไปแตดวยความ

ไมรของเรากเหมาวาเปนตวเราเปนเราขนธ๕ทงหมดมาเปนเรา

เปนหนงเดยวอยางนความอยากความหวความอมรสชาตทกน

91หว ด บ ว เ ผ อ น

เขาไป เรากวาเราไดกนทงนน จรงๆ นะเปลา เราไมไดกนเลย

ไดสมผสเฉยๆ เหมอนกระจก สมผส รสหวาน รสเปรยว รสมน

รสเคม แครเฉยๆ อวชชามนกบอกวาเรานนแหละไดรสหวาน

รสเปรยวรสมนรสเคมกนไดอม จรงๆ แลว อมมนกเปนอาการ

หลอกตวหนง หวกเปนอาการหลอกตวหนง เปนเวทนา ความสข

ความทกข เปนเวทนาทเราตองทำความเขาใจทงนนเลย

เมอเขาใจกหมดปญหา เขาใจแลวไมมอะไรวนกบอะไรเลย

แตจรงอยเรากตองกนไปตามธรรมชาตทเราเกดมาแลวรบผดชอบ

กายน เกดมาแลวจะเอาไปทงทไหน กตองรบผดชอบตามกรรมท

สรางไว สรางกรรมมาอยางน ตองใชกรรมใหหมดกอน เกดมาหว

หวกตองกน เจบกตองรกษากนไปตามธรรมชาต อยางนนละครบ

คณหมอ เมอกคยถงทำสมาธ คณหมอกอยกบตวทมนเบาทสด

นนแหละ

คณหมอ : ราคะเปนเวทนาไหม

คณลง : เปนเวทนาตวหนงราคะกเวทนา

คณหมอ : คอจตยงสำคญวาเวทนาตวนเปนตวเอง

คณลง : ใชแตวาไดเสพสขตวนนเราชอบเหลอเกนกนกวา

เราไดเสพ จรงๆ แลวมนเปนเพยงจตไดเหนอาการเหลานน

เทานนเอง เหนวาเราสขในขณะทเราสดยอดขนมา เสยวขนมา

ถอวาเปนเรา เราเสยว วางน จรงๆ แลวมนกปรากฏมาใหเหน

เหมอนกบเราเหนสายลมแสงแดดอยางนนละครบคณหมอ แคเหน

92 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

เทานน ความเจบกเหมอนกน เหนวามนเจบอยางน จรงๆ แลว

ความเจบมนไมใชความเจบ คณหมอลองพจารณาใหด อนนเลา

เกนมาหนอยนงความเจบเราพจารณาดวาอยางทหลวงพอทานบอก

กขามนไมไดเจบ กระดกกไมไดเจบ เนอกไมไดเจบ หนงกไมไดเจบ

แลวอะไรมนเจบกคนตายไมเหนเจบ

ถาเอาจตออกไปแลวหนงลวนๆกไมเจบกระดกลวนๆก

ไมเจบเอนลวนๆกไมเจบเลอดเนอตรงไหนไมมเจบเลยเอาแลว

ถามวาอะไรมนเจบ กเวทนามนเจบละมง เวทนามนไมมชวต

มนเปนของตายอยแลว มนไปเจบตรงไหน แลวอะไรเจบละทนไล

เขามา ไลไปถงใจ ใจเจบหรอไง เอะใจมนกไมไดเจบ ใจมนเจบ

ไดทไหน กแคร เมอใจเจบไมได รเฉยๆ คอเหนเฉยๆ ใจเราก

เหมอนสายตานะครบ ตากแคเหนแคด สเขยวสแดง สเขยวเปน

อยางน สแดงเปนอยางน สเขยวสแดงมนไมใชตาน เวทนาก

เหมอนกนกบสแดง เอาอยางนดกวา หากวา ใจเปรยบเหมอน

สายตา ดวงอาทตยเปรยบเหมอนเวทนา ลองใหสายตาเราไป

สมผสดวงอาทตยดซ มองไมได เพราะเปนเวทนาตวหนงเหมอน

กน แตดวงอาทตยเขาไมมความรสกวาเขาสวางเกนไป สายตา

กไมไดบอกวาเขาสวาง คอจรงๆ แลวมนไมมอะไรเปนอะไร

เจบหรอเวทนาตวนเปนสญญาเกาของเรา ทไปบอกวาตวนมนเจบ

จำไดหมายรกนไปอยางงนวามนเจบ เราไปตดบญญตเฉยๆวาน

เรยกวาเจบความเจบจรงๆแลวมนเปนนามธรรมอนหนงมนไม

93หว ด บ ว เ ผ อ น

เกยวของกบจต ไมเกยวของกบเรา ไมเกยวของกบรเลย เวทนา

เปนอนหนง เปนสงหนงทไมมเจาของ ตวเวทนาเองเคากไมรวา

เคาเจบ จตเองกไมมฐานะทจะไปวาวาเขาเจบ ถามนไมมความคด

แตนจตเลนเอาความคดมาบอกวามนเจบ มนผสมผสานกน

เหมอนขาวเหนยวนำกะทยงงนนะ ความหวานความมนความเคม

มาประกอบกนเปนขาวเหนยวนำกะทไป ความอรอยจรงๆ แลว

ไมไดบอกวาอรอยเลย คอจตเทานนทไปสำคญมนหมายอะไร

ตางๆ นานา สวนความเจบเหมอนกนนะหนมาพดถงความเจบอก

ทหนง ถาไมมความคดมาบอกวาเจบแลวมนจะเจบไหมละ หรอ

วาไมมอะไรเจบจตกเจบไมไดแครถาความเจบนนมอยแตเราไม

เรยกวาเจบแลวทนเราอยากจะเปลยนคำพดแลว เปลยนเปนอะไร

ดละใหมนสวยๆหนอยจกจไดไหมหมอความเจบอนนถาเปลยน

เปนจกจมนกคงไดแตเราไปตดตรงคำวาเจบนแหละกลวจรงๆเลย

อยางเวลาเสพกามไมเหนบอกวาเจบเลย มาเรยกซะใหมวา

มนเสยวนะ เออ จรงๆ แลวมนเปนเวทนาตวหนงเหมอนกน

อาการเหมอนกนเลย เจบกบความเสยว อนเดยวกนเลย แตวา

หนาตามนผดกนเหมอนกบคนสองคน แตเรากลวความเจบ

มากกวา แปลกไหมฮะ เนยมนเปนวทยาศาสตรจรงๆ เลยนะ

มนเปนวทยาศาสตรจรงๆ เลย สขเวทนา ทกขเวทนา มนเปน

เวทนาเดยวกน แตวามนเปน ๒ คน มนเปน ๒ อยาง มนเปน

๒ ตว มนเปน ๒ ลกษณะวางนเถอะ ลกษณะหนงเราชอบ

94 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

อกลกษณะหนงเราไมชอบ มนกเปนเพยงชอบกบไมชอบเทานนเอง

คยธรรมะแลวมนนะคณหมอคยแลวมน

คณหมอ : แตวาประเดนนผมตองไปพจารณาอกหลายรอบ

เพราะวาผมยงแยกไมได

คณลง : ใชใชมนไมรทเดยวเพราะวาจตของเราเคยโดน

ปดบงมาไมมประมาณเลย ดำมดมาตลอด อยๆ เราจะใหมน

สวางวบขนมาเลย มนกเปนของยากเหมอนกน คอยๆ พจารณาไป

ตามความเปนจรงอยางนแหละ พระพทธเจาทานเหนแบบน

เหนอยางทเราคยกนนแหละทานจงเอามาสอนและเอาของจรงๆ

มาสอนดวย ไมใชตกแตงขนมาหลอกลวงชาวโลกเปลาๆ เลย ทาน

เอาของจรงทอยทามกลางแสงแดดจาๆ ไมมปดบงนแหละ ไมได

แตงเปนละครเปนหนงมาสอน แตงนยายขนมาหลอกกนเฉยๆ ก

ไมใช เอาความจรงทเรยกวาสจธรรมมาพดมาสอน เปนสจธรรม

เปนความจรงเพราะฉะนนความจรงอนนใครกเหนไดถามดวงตา

ทมนสวาง มวชชาทมนฉลาด ไมใชมแตอวชชาทมนไมรเรองรราว

อะไรปกปดตวเองมาตลอดจรงๆ แลวเรองทเปดเผยนะ เปนสง

ทเปดเผยอยกลางแจงเลย โอโห มองดแลวกเหนวาเราโดนหลอก

มาไมรกกปปกกลป ไมมประมาณ คยแลวสนกด คยแลวสนก

คนพการกสามารถปฏบตได อยาไปคดวาตองเปนพระสงฆองคเจา

ตองเปนนกบวชเทานนจรงๆแลวฆราวาสมครอบครวกสามารถ

ปฏบตจนถงมรรคถงผลไดเหมอนกน

บทสรป

96 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

มนษยเรยกตวเองวาเปนสตวประเสรฐ เราลองพจารณาด

วามนประเสรฐตรงไหน เพราะเรากเปนสตวโลกชนดหนงทตองกน

ตองนอน ขบถาย หาทอยอาศย และการผสมพนธ เปนตน เมอ

พจารณาดดงน กไมเหนวามนจะแตกตางกบสตวโลกทวไปตรงไหน

เมอเรามาพจารณาดแลวคำวา สตวประเสรฐน กคอ เราสามารถ

เลอกทางเดนของเราได วาเราจะเดนไปในทางชวหรอทางด เรา

จะไปนรกหรอไปสวรรค หรอจะเดนไปสนพพาน เราสามารถ

สรางทาน ศล ภาวนา และเรายงสามารถมสตสมปชญญะใน

การกำกบตน ตรงนเอง ทเราเรยกมนษยวาเปนสตวประเสรฐ

ธรรมดาแลวสตวโลกทวไปลวนเหนแกได เหนแกตว เอารดเอาเปรยบ

ผทแขงแกรงกวาขมเหงรงแกผทออนแอกวา เอารดเอาเปรยบกน

ทกรปแบบ

มนษยเราจงมศาสนาเขามาเปนเครองกางกนความชว

ทงหลาย ใหเหลอแตความด ซงจะทำใหมนษยไดละชวและทำด

เพอหลกหนความทกขและสรางความสขใหเกดขนทงทางกายและ

ทางใจ ดงนนพระผมพระภาคเจาจงไดพยายามแนะนำสงสอนให

พทธบรษททงหลายใหทำดทกวถทาง เชน การทำทาน รกษาศล

เปนตน

97หว ด บ ว เ ผ อ น

การทำทานนนกเพอใหเราละการเหนแกได เหนแกตว

ไมเอารดเอาเปรยบ การทเราเปนผใหอยบอยๆทำใหเราละความ

ตระหนถเหนยว การเหนแกไดและเหนแกตวได จตทมแตใหนน

เปนจตทมความเมตตาสงสาร เออเฟอเผอแผ มการเหนอกเหนใจกน

ตรงขามกบจตทมความตองการอยตลอดเหนของคนอนกอยากได

มาเปนของเรา เพราะจตนมความโลภอย จงเปนจตทมดมน เปน

จตทเหนแกตว เปนจตทมกมาก เชน เหนสตวกอยากเอาชวตเขา

มาเพอกนเนอ โดยทไมไดเหนแกชวต ความเจบปวดหรอความทกข

ทรมานของเขา จตทคดเผอแผนนยอมเปนจตทมแตความสข

อมเอบ ปลม ปต เชน การทำบญตกบาตร การชวยเหลอผท

ตกทกขไดยาก เปนตน ตรงกนขามจตทมแตจะเอานน เปนจตท

ทรนทรายมความทกข และเปนจตทขาดเมตตาธรรม พระผม

พระภาคเจาจงใหเราทำทาน เพอความสขในปจจบนและอนาคต

การรกษาศลเปนบญเปนกศลมากกวาทาน เปนจตทม

พรหมวหาร ๔ คอ เมตตา กรณา มทตา อเบกขา เปนจตของ

พรหมอนประเสรฐ พระผมพระภาคเจาตรสไววา ศลจะนำเราไป

สวรรคและนพพานในทสด ศล ๕ เปนพนฐานแหงศล มนษยเรา

เมอขาดจากศล ๕ แลว ตายไปจะไมมโอกาสขนมาเปนมนษยอก

หมายความวายอมดงลงสอบายคอความไมสบายอยางแนนอน

โดยเฉพาะอบายภม ๔ คอ เปรต อสรกาย สตวเดรจฉาน และ

98 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

สตวนรกฉะนนเราจงจำเปนตองมศล๕เปนอยางนอยเพอทจะ

หลกเลยงความทกขทงปจจบนและในภายภาคหนา

ทกคนรงเกยจความทกข รกความสขดวยกนทงนน แต

ปรากฏวาทกคนกไดสรางแตความทกขคอบาปรกความสขแตไม

เคยสรางบญ สรางกศลเอาไวเลย ไมเคยรกษาศล ตรงนเองเรา

จำเปนตองมศล เพราะการกระทำสงใดยอมไดรบสงนน เมอเรา

ทำบาปแลว เราจะปฏเสธบาปหรอทกขนนไมได เชนเดยวกบบญ

นบตงแตการทำทานรกษาศลบำเพญภาวนาเรากยอมไดรบบญ

หรอความสขอยางหลกเลยงไมไดเชนเดยวกน ศลเปนสงสำคญ

อยางยงทตองรกษาไวนบตงแตบดนจนตลอดชวต

บางครงเราอาจจะคดวา เราไมสามารถทจะรกษาศล ๕

เอาไวไดเพราะเรายงตองทำมาหากนอยชาวไรชาวสวนชาวนาจะ

ตองพนยาฆาแมลง ขดดน ถางปา แลวเราจะรกษาศลขอนได

อยางไร พระผมพระภาคเจาไดประกาศธรรมไวอยางละเอยด

แลววาเจตนาเปนสงทสำคญ เมอเรามเจตนาตงจตอธษฐานหรอ

ปฏญาณเอาไวอยางแนวแนแลววา เราจะรกษาศล ๕ ไวตลอด

ชวต แตบงเอญเราไปขดดนถกไสเดอนทำใหมนตองตาย อนน

ถอวาเราไมมเจตนาทจะทำลายชวตเขา จงถอวาไมผดศลขอหนง

การลกขโมย หากเราไมเจตนาขโมย กถอวาเราไมไดทำผดศลอก

99หว ด บ ว เ ผ อ น

เชนกน ศลขอสาม เรากควรอยในขอบเขตของเรา ไมผดฝงผดฝา

ลวงลำลกเมยของคนอน ซงตางกรกและหวงแหนเชนเดยวกน

กบเรา สวนศลขอส สมมตวามคนมายมเงนเรา ปรากฏวาผทมา

ยมเรานน มายมเงนเราบอยครง แตวาไมเคยคนเลยซกครง วนน

มาขอยมอก ภาษาพดของคนเราทปฏเสธจะไมใหยมเงน กมกจะ

บอกวาฉนไมม อนนไมเขาขายมสา เพยงแตเราสอสารกนใหรวา

เราไมใหเทานน สวนศลขอ ๕ สราฯ ตามปกต คนเรานนมวเมา

อยแลวในทกเรอง เพราะยงขาดสตสมปชญญะในการกระทำสง

ตางๆ เมอเราดมสราเขาไปอก แนนอนการมวเมา การขาด

สตสมปชญญะยอมมเพมขน ความมวเมาลมหลงยอมเกดขน จงไม

แตกตางอะไรกบคนบาคนเสยสตไมรผดรถกขาดการยบยงชงใจ

การรกษาศล ๕ ตลอดชวต เราอยาไปกงวลถงอนาคตวา

เราจะรกษาไมได กลวจะเสยสจจะ กลวจะไดรบโทษ อนนเปน

เรองผด การรกษาศลเรารกษาในปจจบนเทานน สวนอนาคตยง

มาไมถง เราตองปลอยวางไวกอน อยาไปคดลวงหนาวาทำไมได

จะเปนการขดขวางการสรางคณงามความดของตน โดยหลงคำ

หลอกลวงของกเลสทคอยกระซบบอกอยตลอดเวลาวาอยาทำ

ความด อยาสรางกศล เรารกษาไมไดหรอก มนยากเกนไป เปน

อปสรรคในการรกษาศล สมมตวาเรารกษาศล ๕ ไววนน พรงน

เราตาย นนแสดงวาเรารกษาศลไวตลอดชวตแลว เชน เรารกษา

100 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ศล๕ไวได๓๐วนวนท๓๑เราตายถอวาเราสามารถรกษาศล

ไวไดตลอดชวตแลว ถาเรารกษาศลได ๕ วนหรอหนงเดอนแลว

ขาดจากศล เชน เผลอตบยงตาย เราสามารถตงปฏญาณใหมได

เชนเดยวกบการปลงอาบตของพระ ขอเพยงแตเราอยาโกหกตวเอง

หลอกลวงตวเองวาจะรกษาศลแตกลบไมมเจตนาทแทจรงทจะ

รกษาสจจะทตงใจไว อนนนถอวาผด แตถาเราตงปฏญาณดวย

ความจรงใจแลว ทกครงททำผดพลาดจากศล เรากสามารถตง

ปฏญาณใหมได ดงนนการรกษาศล ๕ จงไมเปนอปสรรคใดๆ

ทงสน ใหถอเอาปจจบนเปนทตง สวนอดตทไดรกษาศลไวอยาง

ถกตองกเปนกศลผลบญของเราอยแลวจะนอยหรอมากกด

สวนการภาวนานน การรตวทวพรอมเปนสงสำคญทสด ก

คอการมสตสมปชญญะ คำวาสตสมปชญญะน ไมใชสตของคน

ธรรมดาทวไปแตเปนสตของนกปฏบตโดยตรง สต คอ ตวระลก

สมปชญญะ คอ การรตว เราตองมสต ใหมการรตวอยตลอด

การรตวนไมจำเปนทจะตองเอาความรสกนไปไวทสวนใดสวนหนง

ของรางกาย เพยงแตใหมความรสกตนขนทใจเพยงอยางเดยว

เทานนการตนนตนเพออะไร กเพอคอยดวามสงใดกระทบทาง

ตา ห จมก ลน กาย และใจ เมอมสงกระทบแลว เรามความ

รสกอยางไร มความโลภ ความโกรธหรอไม มอารมณดชวเชนไร

พจารณาดวาอารมณหรอสงทเกดขนเปนคณหรอเปนโทษกบ

101หว ด บ ว เ ผ อ น

ตนเองหรอไม ใหเราเหนและพจารณาใครครวญเชนนอยตลอด

เวลา ๒๔ ชวโมง ยกเวนหลบ นคอ ความเพยรทเราตองฝกให

เปนนสย มความเพยรเปนหลกใหเปนไปอยางตอเนองอยตลอด

เวลา ไมวาจะเปน ยน เดน นง นอน หรอทำสงอนใดอยใน

อรยาบถทง ๔ นคอสตสมปชญญะ

สมถะกรรมฐานนนมถง ๔๐ หองดวยกน ทงนเพอใหจต

เกดความสงบ ปราศจากสงรบกวนทงหลาย ไมวาจะเปนพทโธ

ธมโมสงโฆหรอยบหนอพองหนอหรอแมแตอานาปานสตทงนก

เพอตองการความสงบนนเอง ความสงบเปรยบเหมอนนำทใส

เราสามารถมองเหนกง หอย ป ปลา ใตผวนำซงเปรยบเหมอน

กบสภาพจตใจของตนไดอยางถนดชดเจน ตรงขามถาจตฟงซาน

หรอไมสงบกเปรยบเหมอนนำขน ยอมมองไมเหนสภาวะของใจ

ตนไดเลย ฉะนนการภาวนาพทโธหรออานาปานสต เราตองการ

ผลแหงความสงบเทานน สมถะกรรมฐานจงเปนแมบทใหเกด

ความสงบ ซงความสงบน จะทำใหจตเกดความวาง ปราศจากสง

รบกวน สงรบกวนในทนกคอ สงทเกดขนจากการสมผสดวย ตา

ห จมก ลน กาย ใจ ความวางกบความสงบแตกตางกนตรงท

ความสงบตองไมมความคด ตองไมมอารมณ ตองมการกำกบ

กำหนดใหมแตความสงบเพยงอยางเดยวเทานน จงเรยกวา

ความสงบ สวนความวาง แมวาจะมความคดหรอมอารมณเกด

102 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ขนบาง แตเมอยอนดจตกยงวางๆ อย โดยไมตองบงคบแตอยางใด

จตทวาง จะเบากวาจตทเปนสมาธเพราะไมตองกำหนดหรอ

บงคบ ฉะนน จตทวางจงเปนจตทพรอมจะเดนดานปญญาตอไป

เพราะสามารถใชสงขารความคดมาพจารณาธรรมตามความจรงได

ทงๆ ทจตยงวางอย

ผลของความวางจะนำไปสธาตรหรอจต เพราะความวาง

เปนสงทไมร แตสงทรวาวางนนคอ ธาตรหรอจตนนเองพระผม

พระภาคเจาทานตรสวา ตอใหเราทำบญจนนำขาวเทานำทะเล ก

ยงไมสามารถเขามาสแกนพระพทธศาสนาคอธาตรได การรกษาศล

แมจะรกษาศลมาเปนรอยเปนพนกปกยงเขาไมถงแกนพระพทธ

ศาสนาการภาวนาดวยการใชคำบรกรรมเพยงอยางเดยวจะเนนนาน

ขนาดไหนกยงไมพบแกนพระพทธศาสนาอยนนเอง นอกเสยจาก

วาเรามาทำความรตวทวพรอมหรอมสตสมปชญญะเขามาส

วปสสนากรรมฐาน คอ การพจารณากายทยาววาหนาคบน ไล

ตงแตผม ขน เลบ ฟน หนง วาสงเหลานเปนธาตรหรอไม

เพราะธาตรเปนแกนพระพทธศาสนา เราลองพจารณาดวา

รางกายของเราน เมอตายลง มคนเอาไปเผา เพราะอะไร เราจง

ไมมความรสกรอน กเพราะธาตรหรอจตนนไดออกไปจากรางกาย

นแลว เหมอนกบเราสลบไป เราจะไมมความรสกอะไรเลย เชน

หมอวางยาสลบเพอผาตด เปนตน ธาตรหรอจตเปนผทไมตาย

103หว ด บ ว เ ผ อ น

เมอกายนตายไปแตธาตรหรอจตนยงอยยงไปหาภพนอยใหญอน

มวบากกรรมหรอบญกศลเปนเครองชนำ วาจะไปเกดในภพอบาย

ภม มนษย หรอสวรรค ถายงจบธาตรหรอแกนของพระพทธ

ศาสนาไมได กจะตองเวยนวายตายเกดใน ๓ ภพ คอ นรก

มนษย สวรรค อกไมมประมาณ

การปฏบต ไมวาจะเปนสมถกรรมฐานหรอวปสสนา

กรรมฐาน กเพอทจะใหพบกบธาตรนเอง ธาตรนไมใชความรท

เราเรยนกนมาทางโลก เปนธาตเดยวเทานนทแทรกตวอยในธาต

๔ คอธาตดน นำ ลม ไฟ ไมเกยวกบตาเหนรป สงทถกตาเหน

ทงหมดไมใชธาตร ไมเกยวกบหไดยนเสยง เสยงใดๆกไมใชธาตร

ไมเกยวกบจมกไดกลน กลนเหลานนทงหมดกไมใชธาตร ไมเกยว

กบลนไดรบรสทงหลาย รสตางๆนนกไมใชธาตร ไมเกยวกบกาย

สมผสไมวาจะเปนเยนรอนออนแขงหรอสมผสใดๆไมใชธาตร

ทงหมด ไมเกยวกบอารมณด อารมณรายทสมผสทางใจ พอใจ

หรอไมพอใจ อารมณทสมผสใจไมใชธาตร สงเหลานไมเกยวกบ

ธาตรทงสน แตเปนสงทถกรทงหมด สงทงหลายในทวสามแดน

โลกธาตนไมใชธาตร มจตหรอใจเพยงหนงเดยวเทานนทเปน

ธาตร ธาตรนอยนอกเหตเหนอผล ธาตรนจะมกายหรอไมมกาย

เขากรอยอยางนเปนอสงไขยมานานแลวนบไมถวน ธาตรนไม

เกยวกบเวทนาสญญาสงขารวญญาณถาหากวาเราสามารถมา

104 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

อยกบธาตรนไดเพยงชางกระดกห งแลบลน ครบาอาจารยทาน

กลาวไววาผลบญกศลเทากบเราสรางโบสถได๓หลง ถาหากวา

เราอยกบผรได ๑ นาท จะเปนบญกศลอยางมหาศาลของเรา

และแมวาจะขาดไปเปนวนเปนเดอน แต ๑ นาทนเปน ๑ นาท

ทเราไดฝากไวกบจตหรอธาตรแลว จะไมลบเลอนไปได จะไมม

ใครมาปลนมาจหรอทำลายทรพยในตวของเราไปได

หากเราอยกบธาตรนไดสกหนงในสของวน อนนนคอ

มหาบญ เรากจะไดเปนบคคลสเหลา แปดจำพวก ซงหมายถงวา

ภพชาตของเรานอยลงมาก จนสามารถลงมาถงสเหลาดงกลาว

แลว เรากจะเหลอภพชาตอยเพยงไมเกน ๗ ชาต สคตจะเปน

ของเราแนนอนนนหมายถง พระโสดาบนนนเอง สำคญอยทวา

เราสามารถเขาใจสตสมปชญญะหรอการรตวทวพรอมหรอธาตรน

หรอยง ในบคคลธรรมดาจะไมรจกธาตรอยางแนนอน ไมวาจะ

เรยนมากนอยแคไหน ไมวาจะเรยนทางโลกหรอเรยนทางธรรมจะ

ไมสามารถเขาถงธาตรนไดเลย ยกเวนการปฏบตทางจต หรอการ

ทำความรตวทวพรอมนเทานนจะทำใหจตเขาถงปฏเวธได

ดงทกลาวมาแลววา ธาตรนไมตายและไมเคยตายมากอน

เราจงควรสรางความด นบตงแตทาน ศล ภาวนาใสไวในธาตร

หรอจตดวงน โดยการละความชวทงหลายใหหมดสนไปจากธาตร

105หว ด บ ว เ ผ อ น

หรอจต และมสตอยกบธาตรน ใหเปน ๑ สวน ๒ สวน ๓ สวน

๔ สวนตอไป พระผมพระภาคเจาตรสไววา ถาหากเราม

สตสมปชญญะคอการรตวทวพรอม หรออยกบจตหรอธาตรได

แลวนน จะใชเวลาปฏบตไมเกน ๗ วน ๗ เดอน ๗ ป กจะ

สามารถบรรลมรรคผลนพพานได แตถาเราปฏบตแลว เขาไมถง

ธาตรเรากจะตองปฏบตไปไมมวนจบ

ปญหาจงอยทวาเราจะพบกบธาตรไดอยางไรกน จงจำเปน

ทจะตองมครบาอาจารยคอยใหคำแนะนำ ปรกษา ชแนะ และ

อบรมอยอยางสมำเสมอ ถาหากเราไมสามารถเขาถงธาตรได

จรงๆ แมวาจะมครบาอาจารยแนะนำแลวกตาม เราจะตองหวน

กลบมาทำสมาธอยางเดม สมาธจงเปนสงหนงทสำคญมาก

เพราะสมาธเปนหนลบปญญา ทำใหเราเกดปญญา มความ

แหลมคมในการพจารณาหรอไดเหนสงทละเอยดลงไป คอ ธาตร

หากเราอาศยความเพยร กคงไมเกนความสามารถในการทจะพบ

ธาตรได

จรงๆแลวธาตรน เราเหนอยอยางเตมตา เพยงแตจตของ

เราสงออกนอกโดยตลอด จงไมสามารถเหนตนเองได เหมอน

กบกระบอกไฟฉาย คอแสงสวางนนจะไมสามารถกลบมาสอง

กระบอกไฟฉายได ทงทกระบอกไฟฉายเปนผผลตแสงสวางดวย

106 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ตนเอง แตมนไมสามารถเหนตวเองได เหมอนกบเราเปนจต แต

ไมเคยเหนตวจตเลย ฉะนน เราลองหนกลบมาหาตวเอง ยอน

กลบเขามาดตวเองภายใน ถามวาเราคอใคร ในเมอรป เวทนา

สญญา สงขาร วญญาณ มนไมใชธาตร หรอไมใชจต แมแตลม

หายใจสตปญญาหรอพทโธกไมใชธาตรหรอจตแลวอะไรละคอ

ธาตรหรอจตขอนเปนสงทาทายสตปญญาอยางยง เราเกดมาไมม

ประมาณ แตเราไมเคยเหนตวเองเลย มวแตเขาใจวาตวเองคอ

รป กาย เวทนา สญญา สงขาร และวญญาณ ซงนนผดทงหมด

เราคอธาตรหรอจต ตางหาก ซงกคอความรสกนนเอง พระผม

พระภาคเจาจงตรสวาใหทวนกระแสเขามาสภายใน เราจงควร

ทวนกระแสเขามาภายใน แลวกจะพบธาตรหรอจตไดไมยาก

ธาตร กคอ ผหลบผตนหรอตวชวตหรอตวเปนโดยตรง

ธาตรไมมตวตน ไมมสสน ไมมนมตเครองหมายใดๆ ธาตรเปน

สงทจบตองไมได เพราะไมมตวตน แตสามารถรสกได ความ

แตกตางระหวางผทรจกธาตรกบผทไมรจกธาตรกคอผทรจกธาต

รแลวนน จะเปนตวของตวเอง สามารถควบคมตวเองได เพราะม

การรตวโดยตลอด ผทรจกธาตรนน จะอยกบตวเองเสมอ คอ

ไมไหลไปตามความคด สมมตวาเราอยจนทบร แลวเราคดไปท

ตางจงหวด กรงเทพฯ หรอตางประเทศ ธาตรนจะอยกบตวเอง

ไมลมตวเอง เพราะธาตรกบตวเองคออนเดยวกน แตผทไมไดอย

107หว ด บ ว เ ผ อ น

กบธาตร เมอคดไปตางจงหวดกรงเทพฯหรอตางประเทศธาตร

กจะลมตวเอง และตามความคดนนไปทกหนทกแหงนนหมายความ

วาจตไมเปนปจจบนธรรม เปนจตทขาดจากสตสมปชญญะ เปนผ

ททำกอนคด จงมกจะเปนผทผดพลาดในการกระทำอยเสมอ แต

ผทอยกบธาตรเปนคนทคดแลวคอยพดหรอทำ เรยกวาเปนผทม

สตสมปชญญะรกษาตนเองอย นคอความแตกตาง ระหวางผท

รจกธาตรและไมรจกธาตร ทจรงแลวธาตรนมอยในทกคน ไมวา

จะเปนคนทปฏบตหรอไมปฏบตธรรมกตามมตงแตเกดมาดวยกน

ทกคนแมแตสตวโลกทวไปกมธาตรเชนมดแดงปลวกกมธาตร

เพยงแตสตวเหลานไมรจก แมแตมนษยทวๆ ไปเองกยงไมรจก

ธาตรทตนมอยยกเวนพระอรยะบคคลเทานนเราจงควรมาศกษา

ดวาธาตรหรอจตน คออะไร แตขาพเจาขอยนยนวา ทกคน

สามารถรจกธาตรได ไมวาจะเปนหญงชาย เดก ผใหญ เจาฟา

หรอยาจก คนไทยหรอคนตางประเทศ แมแตคนพการทางกาย

ไมเลอกชนวรรณะ เมอเรามความเพยรและหมนเขาหาครบา

อาจารย ศกษาหาความรใสตนเองอยางไมลดละ พรอมดวยการ

ปฏบตทำสมาธสรางบญสรางกศลขาพเจาเชอวาเราจะตองพบ

ธาตรเขาสกวนหนง เมอเราพบธาตรแลว กใหมความเพยรอยกบ

ธาตรนใหตอเนองดงทไดกลาวขางตน เราจะสามารถอยกบธาตร

ไดนานขนๆ จากหนงนาท เปนสองนาท สามนาทไปเรอยๆ ไป

จนไดครบตลอด๒๔ชวโมงยกเวนเวลาหลบถงแมเวลาหลบบาง

108 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ครงกยงอยกบธาตร หมายความวาอยกบธาตรจนเปนนสยหรอท

ครบาอาจารยทานเรยกวา มสตอตโนมต ปญญากจะเกดขนโดย

อตโนมตเชนเดยวกน

ผทอยกบธาตรไดอยางอตโนมตนน เรยกวาเปนมหาสต

มหาปญญา ผทอยกบธาตรไดอยางอตโนมตจะทงขนธ ๕ ได

ทงหมดแลว เหลอแตธาตรตวเดยวเทานน แตธาตรนแหละคอตว

ปญหา เมอเราอยตรงนไดนานๆ เราจะรสกวามนหนก อยากจะ

ปลอยกปลอยไมได จะแบกเอาไวกรสกวามนหนกเหลอเกน จะ

เปนการกลนไมเขาคายไมออก เนองจากธาตรนเปนตวอวชชา

โดยตรง อวชชาคออะไร อวชชากคอเรา เราทไปจบธาตรอย

นนเอง ใหพจารณาธาตรเขาสวปสสนาคอ พจารณาดวาในธาตร

นนมเราจรงมย รนเคารเองของเคา ทำไมเราถงไปชวยเคาร

ทำไมถงไปเหมารวาเปนเรา ทงๆ ทมนกเปนสงหนงทอยในโลก

มนเปนสงหนงเทานน ใหพยายามพจารณาธาตรน ไมตองไป

นกถงสงถกร ไมตองไปนกถงสงทมากระทบ แตใหหาตวจรงของ

ธาตรตวนวา จรงๆ ยงมเราไปยดถอวาธาตรเปนเราอยหรอไม

อยาไปเอาธาตรเปนเราทงมนไปทเวลานเรารกเราสงวนธาตรก

เพราะวาเราหลง คอไมรไมเหนตามความเปนจรง เราไมมสทธไป

เปนเจาของธาตรธาตรเปนสงหนงของโลก อยางธาตดน ธาตนำ

ธาตลม ธาตไฟ ธาตทง ๔ น ใครไปเปนเจาของเคา เคาไมม

109หว ด บ ว เ ผ อ น

เจาของ แลวธาตท ๕ ซงกคอธาตรนกเหมอนกน เคาไมม

เจาของ เราไปเปนเจาของเคาไมได เพราะธาตรเปนธรรมชาตตว

หนง ไมมเราเปนเจาของไมใชเรารตวนไมใชเราเคารของเคาเอง

ไมมเรา หาดซวามเราทไหน คำวา “เรา” สมมตขนมาตางหาก

เหมอนกบดวงอาทตยทสองแสงเอง ใครไปชวยดวงอาทตยสอง

แสงกไมมธาตรนกเหมอนกน ถาหมดเราตวเดยว ทกอยางกคน

ธรรมชาตไปหมด

ถาสามารถปลอยธาตรนได ไมตองหมายรอกตอไป จตก

จะเปนอสระจากอวชชา เปนสภาวะเดยวทเปนกลางๆ เปนธรรม

ธาตทบรสทธ หมดคำพด หมดความหมาย หมดคำบญญต

หมดปญหาหมดภพชาต หมดสขทกข หมดเกดแกเจบตายหมด

จากคำวาเราไมมเราเปนเจาของไมกนเนอท เปนปจจบนธรรมท

สมบรณทสด ขาดจากกเลสตณหาอปาทานคอการยดมนถอมนวา

ธาตรเปนเรา ซงเกดมาจากอวชชาหรอความไมรตามความเปนจรง

คอความไมรรอบในกายและจตของตน เมอรรอบในเรองของกาย

และจตแลว กจะเปนวชชา จตขาดจากสมมตทงสามแดนโลกธาต

โดยสนเชง สงทเหลออยนนเปนธรรมธาตอนบรสทธทไมเกด ไมดบ

เปนนพพาน เทยงตลอดกาล หรอเปนธรรมฝายวมต ทอยนอก

เหตเหนอผลนนเอง เมอจตเปนธรรม ธรรมเปนจตแลว สมมต

และขนธทงหลายกเปนธรรมไปดวย แตเปนธรรมฝายสมมต

110 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

เกดๆ ดบๆ คอเปนไตรลกษณ ธรรมฝายวมตไมขดแยงกบธรรม

ฝายสมมตแตอยางใด เพราะเปนคนละสวนกน ไมเปนโทษตอกน

อกตอไป ไมวาดหรอชว สกปรกหรอสะอาด ไดหรอไมได ตด

ปญหาทงหมดทงปวงจงหยดและปลอยคำวาหยดเสย

“เราไมเปนเจาของเรา

รไมเปนเจาของร จตไมเปนเจาของจต”

112 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ครบาอาจารยทานบอกวา มนเหมอนกนขาวอมแลว ไมถาม

ใครวาผมอมหรอยง?นไมถามเดดขาดเลยเหมอนมรรคผลนพพาน

พอเขาถงปบ ไมถาม ไมสงสย ไมมอะไรทจะเคลอบแคลงจตเลย

วาเอะน ผมถงนพพานไหมน คอ จรงๆ แลวมนไมมผมนะ

ถงจตกคอถง ถาเผอไมมเรา ทมนไมถงกเพราะวามนมเราเปน

เจาของจตเปนเจาของนพพานอยพอไมมเรามนกไมอยากนพพาน

อกนนแหละไมอยากไมเปนไมไปอะไรทงนน

อยกบท แครเฉยๆ

ทานถงบอกวา นพพาน

114 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

“ครบาอาจารยทานบอกวา ถาพดถงพระอรหนตน ทาน

ไมมคำวาตำกวา ไมมคำวาดกวา ไมมคำวาเสมอครบาอาจารย

คอไมดอยกวาครบาอาจารย ไมเหนอกวาครบาอาจารย แลวกไม

ไปตเสมอครบาอาจารย เราฟงแลวเรากงงนะ เอะถาอยางงนมน

ยงไงกนไมตำกวาไมเหนอกวาและกไมดกวามนยงไงกนมนงง

พอปฏบตเขาจรงๆ เรากสามารถเขาไปถงวา กมนไมมตวตนจะ

ไปวด”

115หว ด บ ว เ ผ อ น

หลวงตามหาบว ตอบปญหา นายหวด บวเผอน

คำถาม : กระผมไดปฏบตธรรมมานานแลวกระผมจตวาง

อยหลายปดวยการพจารณาสงทงหลายจนจตวางไปหมด เหลอแต

ผร แตกยงมาตดผรอก เมอพจารณาผรอยางจรงจง กเหมอนม

สปรงดดผรนนกระเดนหายไปทนท เหลอแตผรทไมตองรกษา

ไมตองกำหนด ในขณะนนสมมตทงสามแดนโลกธาตปรากฏเกด

ขนทใจ อยางไมเคยเกดขนมากอนเลย กระผมขอกราบเรยนถาม

หลวงตาวา ทกระผมเขาใจวาธาตผรนไมดบไมสญ เปนรทอยในร

ตลอดชวนรนดรใชไหมครบแมสงขารนจะดบไปแลวกตามขอความ

กรณาหลวงตาชวยตอบกระผมดวยครบ (นายหวด บวเผอน

จงหวดจนทบร)

หลวงตา : การตอบนกลำบากเหมอนกนนะคอมสวนไดม

สวนเสยสำหรบผฟง จงนาคดอย ไมใชวาถามอะไรตอบสมสสมหา

ตองคำนงผถามมา และผจะไดยนไดฟงจากกนตอๆ ไปจะไดผล

ได ผลเสยยงไงบาง ถาธรรมดาแลว ปญหาเปนอยางนแลวมนก

หมดปญหาไปในตว ไมจำเปนตองถาม แตทถามนนเขากมความ

มงหมายอกอยางหนง เพอประโยชนแกคนอนดวย สำหรบคนผ

ถามปญหาเรากเชอเขาแลววาเขาไมมปญหา แนะเราเชอแลว

เพราะฉะนนการตอบของเราไมตอบของเราจงไมมปญหาอะไร ท

พดอยางนทวาตอบไมตอบกเลยมนจะเกยวกบผมาฟง

116 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

อนนเราใหสนทฏฐโกเปนสมบตของคณเองรบรองคณเอง

กแลวกน ไมตอบทเขาพดมานถกตองเปนลำดบ ยนเขามาปบๆ

เขามาเลย เขาตดจตวางอยกป (หลายปไมไดบอกจำนวนครบ)

นนหลายป ถาไมไดยนไดฟงครบาอาจารยทพดใหฟงบางกระตก

บางอะไรบางมนกชา ไปโดยลำพงตวเอง ไปไดแตชา ถามครบา

อาจารยคอยแนะคอยกระตกเรอยๆไปเรวมนตางกนนะ

พอพดอยางนเรายงเสยดาย ดงทเคยพดถงเรองหลวงปมน

เรองของเราทมนไปตดความสวางไสวอศจรรยบาตวเองอยนนมน

อศจรรยจรงๆ ยนรำพง มนสวางไสวมนอะไร สรปความลงมาวา

อศจรรยทำไมจตของเราจงอศจรรยถงขนาดนเชยวนานถาสมมต

วาเรองนเกดขนแลวอยางนไปกราบเรยนพอแมครจารยมนจะทะล

ไปเดยวนน นมนกจมกนไปอยางนนเหนไหมละ คอไมมผกระตก

ผเตอน นมนตางกนอยางน คอมนชามนเรวตางกน เวลามนผาง

ขนมาแลวมนถงไดร ออ คอตอนนนธรรมทานเหนวาหลงแลว

ตดทอศจรรยความสวางไสวของเรา สายตาของธรรมซดบอกวาน

ตดแลวถาเปนหลวงปมนกพงเขามาเลย

เตอนขนมานะ ถามจดมตอมแหงผรอยทไหน นนแลคอ

ตวภพกคอผรมนกไปตดอยนนเสยนนแลคอตวภพถาสมมตวา

เลาใหครบาอาจารยฟงอยางหลวงปมนอยางน พอพดอยางนน

117หว ด บ ว เ ผ อ น

กจดนนแลวตวใสตวสวางไสวนนแหละ คอตวภพ จะเปนตวไหน

ไปนะ ถาวาอยางนนมนกผางทเดยว ขาดสะบนไปเดยวนนเลย

กได มนเปนอยางนธรรมะ เพราะฉะนนบางองคจงตรสรตอ

พระพกตรพระพทธเจา เวลาพระองคแกปญหาบรรลธรรมปงตอ

พระพกตรพระพทธเจากม กอยางนแลว นเราเสยดายเราแนใจ

รอยเปอรเซนตเลย ตอนนนทานลวงไปแลว เราเปนอยทวดดอย

หลงจากถวายเพลงศพทานเรยบรอยแลวเราขนไปวดดอยฯ ขนก

ไปตดปญหาน ถาสมมตวาทานยงมชวตอยไปเลาถวายทาน

เทานน ใสทเดยวเทานนละ ผงเลยขาดสะบนไปเลย อยางนละ

ปญหาสำคญอยางทเขาเลามานไมมทตองตหมดปญหาไป

หมดแลวนะปญหา (หมดแลวครบ) นคอผลแหงการปฏบต

นยมไหมวาเปนผหญง ผชาย เพศหญง เพศชาย กเลสกบธรรม

ไมมเพศ จตผกไดดวยกนทงนน แกไดดวยกน นผลแหงการแก

การบำเพญ จะเปนฆราวาสกตาม กเปนอยางใหเหนอยนแหละ

นเปนอยทจต ผปฏบตตอจตเปนอยางน และผไมเปนอยางงนก

คอยเปนมาโดยลำดบขอใหไดรบการบำรงรกษาเถอะจะคอยเปน

คอยไปของมนอยนนละนไมมการบำรงรกษามแตขยขยำเผาอย

ตลอดเวลา จตถาเปนของฉบหายไดหมดไมมเหลอแหละโลกอนน

แตนมนไมฉบหายละซ จงพาเกดพาตายอยตลอด เผาขนาดไหน

กเผาทกขยอมรบวาทกขแตไมมความฉบหายคอจต

118 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ผรอนหนงทเดนอยนนดดผงออกไป นนละตวภพตวชาตท

วาจะเปนอะไรมนดดผง เหมอนมสปรงอะไร แลวแตใครจะสมมต

มาพด อนนผเปนเบาผเปนหนกม ไมใชแบบเดยวกนหมดนะ

มหนกมเบามผาดโผนเรยบๆมแยบเรยบๆไปความตดสนใจ

หากเปนสนทฏฐโกดวยกน อยางพอแมครจารยทานกผาดโผนนะ

จตขนนทานผาดโผนมากอยโอยผาดโผนอยางพสดารหลวงปมน

เราจนนำตารวงเวลาทานเลาใหฟง นำตารวงในขณะนนเลยอศจรรย

แสดงความผาดโผนผางขนมาเรยบรอยแลวยงแสดงฤทธเดชตางๆ

อกหลายแงหลายมมของทานตางกนอยางงนละ

บางรายกพบตรงนกไปเลยตามนสยวาสนาตางกนสำหรบ

หลวงปมนพสดารมากเทยว ทเราเขยนในประวตนนกเทาทจำไดนะ

ทจำไมไดเรากไมเขยนมา ทจำไดไมสนทใจนกเรากไมเขยน เวลา

ผานไปแลวยงไมแลว ยงแสดงลวดลายทกสงทกอยางออกหลงจาก

นนแลว นละการปฏบตธรรมของพระพทธเจายนยนรบรองตลอด

เวลาเปนอกาลโก

เรองจตนพสดารมาก กเลสกพสดารเตมเหนยวของมน

ทานผปฏบตเหลานนมาเลาภาวนาสกนฟง เรองสมาธ เรองปญญา

กอยางทโยมเขามาพดนแหละนาฟงไหมละ เปนอยางนน ถา

ธรรมดากวาเปนของงายนดเดยวเขาแทบตายนะนนตดความวาง

119หว ด บ ว เ ผ อ น

มากปนนนะ ถามผแนะอยจะไมตดนาน…ความวาง กอยางนน

แหละ เขากบำเพญมาอยางนน เขารอยางไรเขากเลามาตามเรอง

ของเขา มนนาฟงนะ เรานเขาใจทกกระเบยดทเขาเลามานนนละ

อำนาจแหงการปฏบตธรรมรไดเหนได

และจากเทศนวนท ๒๕ พฤศจกายน ๒๕๔๖ ณ วดปา

บานตาด

“นนละ ผชายจนทบรนนนาฟงมาก เราหาทคานไมได นน

ถาไมมทคานเรากไมคาน ยอมรบเขาเลย ถกตองเลย นนละการ

ปฏบต เขาถามเรามา เขาพดใหเราฟง ไมใชเขาสงสยนะ เขาพด

ใหเราฟงในฐานะวาเราเปนครเปนอาจารยสอนคน เขาสอดทางนมา

เราจะวายงไงหรอไมวายงไงเขากไมเปนอารมณ แตเขากถามมาน

เรากตอบไปเฉยๆ เรากไมเปนอารมณเหมอนกนเขาใจไหม อนนน

ละเขาทาดคนนน

อยางนนละธรรมะ ถาใครปฏบตอยทไหนๆ มนจะปรากฏ

ขนมาตามกำลงของตน เชนเดยวกบจอกแหน มนจะปกคลมหมด

ทงบงทงบอจนจะมองไมเหนนำ ใครไปแหวกจอกแหวกแหนขน

ตรงไหน มนกเหนนำตรงนนเขาใจไหม ไมใชวาจะไมเหนเสยโดย

120 จ ต ท พ น จ า ก ท ก ข

ประการทงปวงนะ ใครไปแหวก เปดจอกเปดแหนออกทไหน นำ

อยทนนมแลวมนกเหนนำๆ อนนธรรมมอยเปนพนอยแลวในหวใจ

กเลสคลมอย เราภาวนายงไงมนควรจะปรากฏใหเหนความสงบสข

นนเทากบเหนนำเปนลำดบลำดามนกเหนไดเขาใจเหรอ

ถาไมทำเลย กปลอยใหจอกแหนคลมตายเลยพวกเรา ตาย

จมอยในจอกแหนนนเขาใจเหรอ กมเทานนแหละ เราอยากใหผ

ปฏบตไดทำนนะ ฟงซวาจอกแหนปกคลมหมดบงบอ เหมอนวา

ไมมนำ ใครเปดกเหนแหละ นน ใครเปดมากเปดนอย จะเหน

ธรรมมอยในใจจำเอานะ

มนโลงตงแตคนจนทบรตงแตตนขนโลงไปตลอดเลยเราก

ไมมอะไรตอบเขามแตอนโมทนาโดยเทยบเคยงไป หรอวาทางออม

ไปอยางนนละ จะวาอนโมทนาจรงๆ มนกมสวนเสยสวนหนง

สำหรบคนทไปฟง มลำบากอยนะการตอบ ตอบปญหาตอบแงนไป

จะไดแงน จะเสยแงไหนตองคดอกๆๆ เชนอยางคำถามเขาถาม

มาน เวลามนออกมนออกรอยเปอรเซนต ออกตอบรบตองคดถง

ผทจะรบปญหานไป จะไดมากนอยเพยงไร แยกปญหานอก ควร

จะให๕๐–๖๐–๗๐%กใหไปตามนนถาควรใหรอยเลย

121หว ด บ ว เ ผ อ น

ทางนนผางมาทางนผางไปเลยทนท รอยตอรอยแลวกนไป

เลยไมมปญหา แนะมนมหลายอยางนะการตอบปญหา สวนมาก

มกออกรอยเปอรเซนต แตเวลาตอบตองแยกออกมาตอบตามผ

ทมารบจะรบไปไดมากนอยเพยงไร นมนกแยกออก ไมแยกไมได

นะ แลวตอบไปแลวมสวนไดสวนเสยอะไรอก ผทฟงเกยวโยงกน

ไปแนะมนกมหลายชนหลายภมจงลำบากอยนะ”

(ดวยโอกาสในธรรมน ทมงานตงจตขออนโมทนาสาธการ

กบภมธรรมทกขนมากบคณหวด บวเผอน จงหวดจนทบร)

ชมรมกลยาณธรรม ๑๐๐ ถ.ประโคนชย ต.ปากนำ อ.เมอง จ.สมทรปราการ ๑๐๒๗๐

โทรศพท ๐๒-๗๐๒-๗๓๕๓, ๐๒-๗๐๒-๙๖๒๔ โทรสาร ๐๒-๗๐๒-๗๓๕๓ www.kanlayanatam.com