JHABERMAS (RIZA GÜLER)

8/2/2019 JHABERMAS (RIZA GLER)

1/96

1

Filizof-Sosyolog-Tarihi

HAZIRLAYAN: RIZA GLERDOKTORA RENCS

JRGENHABERMAS


2/96

2

TAKDM JRGEN HABERMAS ALIMALARI VE ESERLER

KAMUOYU, KAMUSAL ALAN, ZEL ALAN

LETMSEL EYLEM KURAMI

YAAM DNYASI VE SSTEM LETMSEL AKIL

LETMSEL EYLEM

DL PRAGMAT

KONUMANIN DEAL DURUMU

WEBER, MARKS, DURKHEIM, MEAD, PARSONS DEERLENDRME


3/96

3

KAYNAKLAR ERALP, A. ve di. Devlet, Sistem ve Kimlik. HABERMAS, J. (2002), Kamusalln Yapsal Dnm, letiim

Yay.

HABERMAS, J. (2001). letiimsel Eylem Kuram.

MARTNDALE, D. (1981). The Nature and Types of SociologicalTheory.

OLGUN, C.K. (2007). Jrgen Habermas: Kamusal Alann YapsalDnm, letiimsel Eylem ve Ge Kapitalizmin Doas, SosyolojiNotlar.

TANER, T (2008). Habermas Okumak.

WALLACE, R.A ve WOLF. A. (2004), ada Sosyoloji Kuramlar.

YILMAZ, H. (2006). Kamu, Kamu Otoritesi ve Devlet: HabermasnInda Trkiyeyi Dnmek., Kamusal Alan ve Trkiye.

YILDIRIM, Y. J.Habermasn letiimsel Eylem Kuram.


4/96

4

JRGENHABERMAS

1929daGummersbach/Dusseldorf/Almanyadadomutur.41-42NaziGenlikrgt(NaziTravmas)1949-1954deGttingenveBonndaFelsefe.1956daFrankfurttaAdornonunasistan.1961de,32yanda,HeidelbergteFelsefeveSosyolojiProf.1964deFrankfurttakrssahibioldu.

Kaynak:-Martindale,D.(1981).TheNatureandTypesofSociologicalTheory.s.533-534.

-Wallace,R.AveWolf.A.(2004),adaSosyolojiKuramlar,s.199.-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.10.


5/96


6/96

6

JRGENHABERMAS

FrankfurtOkulunun;

Adorno,HorkheimerveMarcusedansonrakienetkilidnrolmasnaramenilkkuakolaraktanmlananbudnrdenfarklbirizgideyeralmtr.

Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.10.


7/96

7

JRGENHABERMAS

YetitiiFrankfurtekolndenfarklalmalaraimzaatmveonlarneletirelteorigeleneinidevamettirmeyip,kendi

kuramngelitirmitir.Emekliolmasnaramenzamanzamanhalaakademilerdederslervermektedir.



8/96

8

ALIMALARIVEESERLER

Kendisini sonMarksistolaraknitelemesinekarn,hemenhereserinde Marksizmle diyaloga girmi, eletirmi ve zellikleMarksizminihmalettiistyapanalizleriyapmtr.

Weberin teorilerini de gelitirmeye almtr. letiimsel

Eylem Kuram adl eserinde Weberi k noktas olarakkullanmtr.

Bunlarnyansra;Kant,Durkheim,Mead,Garfinkel,Goffman,Austin veParsons gibi ou bir biriyleuzlamaz dnrlerin

teorilerini de zmleyerek, kendi kuramn oluturmas onunzgl bir niteliidir (Eklektizm ve Senkretizm ile sulanmancakzenginreferansilebirokilgininodaolmutur).


-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.11-16.


9/96

9

ALIMALARI-ESERLER

Habermasn almalarnda (farkl alanlarla ilgilenmesiparalelinde)dnemselfarkllklarszkonusudur.

Kaynak:-Martindale,D.(1981).TheNatureandTypesofSociologicalTheory.s.533.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.35.

Kamusalln Yapsal Dnm

(1962):ilknemlialmasdr.MarburgniversitesindeDo.Tezi,

Kamuoyu, kamusal alan, zel alantartmalarn yaparak, siyaset teorisininen nemli eserlerinden birini ortayakoymutur.


10/96

10

ALIMALARI-ESERLER

TeorivePratik(1963)somutbirtarihalmas.

deolojiOlarakBilimveTeknik(1968).ylnageldiimizdeise,artkHabermasn

ilgisibilgifelsefesiolmutur.Bilgivekaradlalmasnayervermiyenibirbilgiteorisioluturmayaalmtr.

MeruiyetKrizi(1973).

TarihiMateryalizminYenidenyaplandrlmas(1976).

Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,Sosyoloji

Notlar,s.10-11.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.93-94.
http://search.barnesandnoble.com/booksearch/imageviewer.asp?ean=9780807015278&imId=72725128


11/96

11

ALIMALARI-ESERLER

1981deletiimselEylemKuramnyaymlar.

amznKapitalidir.

FarklAlanlardaalmgibigzkse

de;TemeltezleriniortayakoyduuletiimselEylemKuramn(1981)yazmadannceyapttm

almalarngenelkuramnabirhazrlkveyauzunbirgiriolarakgrebiliriz.
http://search.barnesandnoble.com/booksearch/imageviewer.asp?ean=9780807015278&imId=72725128


12/96

12

ALIMALARIVETEMELKAVRAMLARI

Kamuoyu,KamusalAlan,zelAlan

letiimselEylemKuramveletiimselAkl

Yaamdnyasvesistemikilemi

Sistemanalizi(vekarlkletkileim)

Felsefe,BilimvekardeolojiOlarakTeknikveBilim


13/96

13

KAMUOYU,KAMUSALALAN,ZELALAN

Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.36.

lk nemli almas olan Kamusalln YapsalDnm(1962)nde;

Kamusallk ve Kamusal Alan kavramlarn aklamayaalrken,

BatAvrupada (ngiltere,AlmanyaveFransa) tarihevrimierisinde saptad kamusal alann belli bir zaman

dilimindenaslbiryapsaldnmeuradnkantlamayaalr.


14/96

14


Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58.

Habermasbukavramlarnkullanmndakibelirsizliktenszeder;

ayet kapal topluluklarnkinden farkl olarak herkese akiseler toplantlar kamusal olarak adlandryoruz, tpk kamusal

yerlerden,veyakamusalbinalardanszettiimizgibi. Ancaksaltkamusalbinalarlafbile,szkonusubinalarnherkeseakoluundantebireyiifadeediyor;hattabunlarnkamunungidigeliineakolmalarbilezorunludeildir;bunlar

devletin kurumlarn barndrrlar ve bizzat bu nitelikleri gereikamusaldrlar.Devletkamuerkidir.Busfatn,kendihukukunatabi olanlarn ortak kamusal selametini salama grevineborludur.


15/96

15



rnein; birisinin bir bakas tarafndan kamu nndekabulnden sz edildii zaman, gene farkl bir anlam ortayakar,

kamusalln iine biraz kamusal tasvibin girdii bylesidurumlardan, temsili nitelikli bir g rer.

Eer birisi hakknda kamuya mal olmu bir ismi vardersek anlam gene baka bir yere kayar; bir nama, hatta

hrete sahip olmann salad bu kamusallk, nezihmuhitlerin var olduu eski devirlerden kalmadr.


16/96

16


Kamusallk ve kamusal alan birbirine zt iki anlamda;Bir yandan ortak ve herkese akalanlar ifade ederken;

te yandan devlete ait, kamu grevlisi olmayanlarakapalmekanlar ifade etmektedir.


17/96

17



Kamu ve zel Alan ayrmnn Kkeni Antik aaYunan Sitelerine uzanmaktadr.

Agora (Pazar yeri), mahkemeler,savalar,savaoyunlar bir kamusal alan(POLS) iinde birlikte..

Evlerinde (OKOS) de zel hayatlaryayorlard.


18/96

18


-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.37.

Antikada;Oikostaki (ev) yaam tarz ve aralar mahremiyet veutangalkkonusuvedaryakapalyken,buzgrvatandalarPoliste(kamusalalan)eitkoullardabirrekabetiindenvehretyapmayaalyorlard.

Vatandalarn Polisteki yerini, ev sahibinin Oikodespotes veyapaterfamilias stats belirliyordu. Ve bunlarn iktidar kendileriniayrlmkamusalalandastatsalyordu.


19/96

19


Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58-95.

Ortaadakamusal-zelayrmortadankalkyordu.

Senyr (Feodal senyr)lerin evleri bu dnemde de tm

hakimiyetilikilerininmerkeziolmayadevametti.

Ancak; feodal senyrn iktidar paterfamiliasnki gibikendineayrlmbiralanda(kamusalalan)statsalayan

biriktidartemellideildi.Hemkamusalhemdezelalandaayn trde iktidar yapsndan dolay feodal malikanelerhalindebirbtnlkoluturdu.


20/96

20


Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58-95. -Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.37.

Ortaada;iktidarlartemsililkesinedayanyordu.

Bu Temsil; bildiimiz anlamdaki, baka bir eyi (halk,

makam, yetki v.b.) temsil etme deildi. Bizzat iktidarn(feodal senyrn, kraln) kendi kendini somut olaraktemsiliydi.

Temsil iktidarn taycs tarafndan bizzat sergilenmekeklindeydi.Buhalkiintemsildeil,halknndetemsildi.


21/96

21



Sarayhayatkamusal(kamuyaak)nitelikliydi.Hiyerarikbir yapda merasimle sergileniyordu. Krallar zel odalarakapanarakgizlivezelbiryaamsrdremiyorlard.


22/96

22



Saray hayat; dou halindeki burjuva kltr nedeniyle 15.yydatamamendeiti.

Yeni bir saray adam tipini temsil eden bir grup insan (cortegiano,gentleman,honntehomme)oluturdu.

Temsilsistemikralsaraylarndamerkezileti.Taralbamszsoylular,feodalsenyrlertemsilniteliinikaybetti.


23/96

23



Mutlak monarilerin kurulu sreci, temsili iktidardntrmeyebalad.Saraykamusalalanolarakherkeseakolanniteliinikaybetmeyebalad.

Turnuva, tiyatro, dans, bayram, merasim gibi etkinliklersaraya yakn yerlerde sergilenmeye balad. Bugsterilerde temsil edilen iktidar daha yce ve hametli

gsterilmeyebalad.

Mutlakmonariler dneminde artk temsil edilen devletlezletirilenmonarkniktidaryd.


24/96

24



Sarayaristokrasisikendiasliktidarn(feodaldayanan)temsiletmektenkmvekrallntemsilineyardmcunsurolmutu.

15.yy-18.yyarasndakisretedevletioluturanbrokrasi

ve ordunun kuruluu ile ortaada kaybolmu olankamusal-zelayrm;yenidendomayabalad.

Krallk, senyrler ve kilise feodalitenin k ile trdetemsilyeteneinikaybetti.

Kapitalist ilikilerin gelimesi ile kamusal alann dndayenibirzelolanolumayabalad.


25/96

25


Habermas; burjuva kamusal alannn ortaya knkapitalist retim ilikilerinin gelimesi balamndazmlemitir.

BubirstyapalmasdrveHabermaskapitalistgeliimisadecekamusalalannoluumuveevrimierevesindeelealmtr.

Devlet mdahalesi ve merkantil kapitalizm doarken;basnn ve kamuoyunun da Pazar ilikilerinin bir parasolarakortayaktngstermeyealmtr.



26/96

26


MERKANTALZM:16ve17.Yy.egemengr;

Ulusalgcnihracatfazlasylaartacaidi

Bu grten hareketle, ekonomik yaam dzenleyenhkmetuygulamalarveekonomifelsefesi.

Zenginlikverefah; sahipolduualtnvegmmiktarnabaldr.

hracat>thalatDticaretbilanosundafazlalk/zenginlikDevletmdahalesinormal.

Kaynak:-ORAN, Baskn (2009). Trk D Politikas., 114.


27/96

27


Feodalizm kp, yerine mutlakiyeti devletler kuruluncaortayakmtr.

e kar mdahale ve sanayileme, da kar isekorumaclkvardr.

erdemamulmallaradkmaliyetveyksekfiyatDarda kolonilerucuzhammaddekaynavepahalrnpazardr. Bu dnemde koloni sahibi ve dier devletlerinrekabetine kapatmak olmak nemlidir. G dengesinde

ordunekar.19.yylaisserfaire(braknyapsnlar)kapitalizmiilekt.

Kaynak:-ORAN, Baskn (2009). Trk D Politikas., 114.


28/96

28


Kamusal alan diyince akla gelen tahsilli (kltrl)zmrelerin oluturduu aland. Buna, tahsilli zmreninkamusalalantemsili,yadaburjuvakamusununtemsilidediyebiliriz,

Bu sradan adamdan farkl bir anlaya sahip olmay daberaberindegetirince,ortaya kamuoyukavramkt(publicopinion). Sivil toplum denilen bu zmreye Habermas,burjuvakamualandemektedir.

Kamudiyetabiredilenkesimtahsillizmrelervedolaysylakamuoyudenileneydebuzmreninaklyrtmebiimleriydi.



29/96

29


Ordu, Brokrasi ve Adalet aygtnn rgtlenmesiSaray-Devletarasndakutuplamayayolam,

Krallklarartkdevlettenayrzelbiralanhalinegelmi,

Meslekiloncalardagelimeyebalayarak,devletkarsndasivilbirtoplumparasolmu,

Ortaan trde ve temsile dayanan kamusal alan tekeliortadan kalkarak, devletle zdeleen kamusal alankarsnabirdezelalan(siviltoplum)ortayakmtr.



30/96

30


Kaynak:-HABERMAS,J.(2002),KamusallnYapsalDnm,ev.T.BoraveM.Sancar,letiimYay.S.58-95. -Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.44-45.

MutlakiyetiDevletle birlikteortaya kan burjuvaziyi zihinyaplarndakapsayacakekilde3ayaklbiryapolarakelealmtr:GEREK BURJUVAZ (Esnaf Loncalarnn zlmesi)YEN BURJUVAZ (Kraln otoritesi dnda kalm, ehirde gelienticaret, finans ve sanayi kapitalistleri. Gazete ve dergilerin aslokuyucu kitlesi (kamusu)bunlardr. Kamu dzeninin salnamasndave Merkantil siyasetle ve devletle ibirlii yaparak, ulusalekonomilerin gelimesineyardmc ara)GREV (kltrl) BURJUVAZS (Merkantil siyaseti uygulayan vekrallk brokrasisinin st makamlarn igal eden memurlar vehukukular- Alverimekanizmasnnrasyonellemesiarac)


31/96

31


Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.45.

Sonuolarak;

1.Kapitalistretimbiiminegemenliineyolaantoplumsaldnm bir ok sosyal gcn (kral, saray adamlar,senyrler,esnaf loncalar,tccarlar,bankaclar,hukukular)ortakveeliiketkileimlerininrnolarakortayakt.


32/96

32


Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.45-46.

2. Saray brokrasisi mutlakyeti devleti yaratrken,burjuvaziyideglendirmi,bunakarlkkltrlburjuvadayenibirkamusalalanyaratarakmoderndevletinkuruluunakatkdabulunmutur.

3.Yenidenortayakandevletileburjuvakamusalalan,ikiliyapsierisinde,biryandankendinezgzel(siviltoplum)alan pekletirirken, dier yandan ulusal nitelik kazanmsosyoekonomik dzeni (kamu dzeni) genel ilgi ve karkonusuyapmtr.


33/96

33



4. Burjuva kamusal alan, devletle pazar ekonomisini

birletiren sreklikontratfikriniaklnszgecindengeirenbir okuyucu, dinleyici veya seyirci kitlesinin var olduunusayyor (kamu) ve toplumsal ilikileri deitirmenin balcaaracolaraktaBASINAgndermeyapyordu.


34/96

34



5.Devlet(asker-sivilbrokrasi)basnkontrolaltnaalmayaalrken, kltrl burjuvazi de ayn basn bir iletiim,zgrlk, ve eletiri alan ayrca iktidarn meruiyetinisalamayazorladbirforumolarakkabulediyordu.


35/96

35


Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.46-47.-Ylmaz,H.(2006).Kamu,KamuOtoritesiveDevlet:HabermasnIndaTrkiyeyiDnmek.,KamusalAlanveTrkiye(iinde),s,192-209.

5.Modernanlamdaki kamusallkvekamuoyudabusrecinsonucuolarakortayakmaktadr.

Kamu:Aklyrtenlerveyarasayonelmzakereciler topluluu.(Yanibtninsanlarvetoplumdeil)

Kamuoyu: Burjuva kamusalalanilesiyasiiktidar arasndakiara (medium) akl yrtmeninkamusalkullanmdr.Buiserasyoneliletiiminsosyolojiktemelidir.

Kamusallk/kamusal alan ise; kamunun bilgisine vetartmasnaakalandr.zelahslarnkendileriniilgilendiren

ortakbirmeseleetrafndaaklyrttklerirasyonel tartmayagirdikleri ortak bir kanaati, yani kamuoyunu oluturduklarsre,aravemekanlarntanmlandyaamalandr.


36/96

36



1775-1875dnemi:Kapitalizminliberala;

DevletleToplumnetbirbiimdeayrm,

Burjuva kamusalalan zgr bir tartma alan olarak ortayakmtr.

1873de kapitalizm krizi neticesinde devlet ve toplumyenidenbirlemeyevebirbirinenfuzetmeyebalad.

Devlet,toplumsallarken,Toplumdevletleiyor.

Yeni-Feodelleme Marksistlerbunuemperyalizmbalaltndainceliyor.


37/96

37



Habermas; emperyalizme (sermaye younlamas, tekelve oligopollerin ortaya k, finans kapital egemenlii,dnyaapndaPazarkavgasv.b.)iaretetmeklebirliktebukavramyadsmaktadr.

Yeni-merkantalizm dedii bu yeni sre, sosyal devletiolutururken te yandan ak ve zgr tartmaya temeltekiledenburjuvakamualangiderekortadankalkyorvebunun yerini, yapay yollarlaolumu,ve ynlendirilmibirkamuoyualyor.


38/96

38



Marksist kuramn emperyalizm olarak zmledii bukapitalistdnemi,emperyalizmkavramnkullanmadan,

Sermayeyounlamasvemerkezilemesi,

nsanlarn koullandrlm mal ve kltr tketicisi olduu birdnem olarak eletiriyor (ilanclk; rclame-publicit ile herocuktanbirtketiciyaratmak;aklnkamusalkullanm)


39/96

39



Bykirketlerinhalklailikileralmalarnkamuynetimivebrokrasisidetaklitetmeyebalad.

Her toplumsal kategori, kamuoyunu genel karlargerekletirmek iin etkilemeye alyor ve kamusal-zeltmkararlarpazarlkilealnmayabalad.


40/96

40



Bu yeni feodelleme (yeni-merkantalizm, kapitalizm)detpk eski feodal (ortaa) dnemde olduu gibi, bir eyitemsildeil,kendinibir eynndetemsilfikriyenidennplanakyordu(kamusaliletiim,kurumsalitibar)

Kamusalalanaikianlamverilebilir;

1)Aktartmaalan

2)Siyasalvesosyalgler tarafndanimaledilmibirolgu(sosyalpsikoloji,kitlepsikolojisiilekamuoyuyaratma)


41/96

41

LETMSELEYLEMKURAMI

Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.S,18-21.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.146-147.

FelsefeveSosyolojininibirliiniyanstanbireser.

Habermas nsznde; kuramn sadece teorik deil, aynzamandagncelkayglardandabeslendiinibelirtmektedir.

Habermasntespitettiigncelkayglaraslndakendisininifade etmedii post-modern durum ve kresellemesreciydi.

Kamusal alan almalarnda, analizlerini devletindzenleyici rol ve sosyal devlet olgusu zerine kurmuolanHabermasnbutespitleriadnkoymasadanemliydi.


42/96

42

LETMSELEYLEMKURAMI


Kuramn yaynland dnemde ngiltere ve ABDde YeniMuhafazakarlar(Neo-Con)iktidaragelmiti.

Neo-conlarn,sosyaldevletinPazarekonomisinikontrolalmasrecinetersdenzgrpiyasakltrnyenidencanlandrmaabalarsosyal-devleti kemirmeye balamt.Neo-conlaraduyduu kukuya ramen,sosyaldevletingeleceineolaninancylaeserinitamamlamtr.


43/96

43

LETMSELEYLEMKURAMI

Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.S,20.

letiimseleylemkuram,sadecedilbilimselvebunazeminoluturacakolan

semiyotik,semantik,bir iletiimzmlemesideil,Habermasnkitabmntarihselgerekesidedii;

Batl toplumlarn i ilikilerinin sosyal devlet uzlamas temelinde kararlatrlmasna,giderek artansosyal psikolojik ve kltrelmaliyetlere cevapvermeye ynelik yazlm bir stkuramsalalmadr


44/96

44

LETMSELEYLEMKURAMI


Kuram,Felsefevesosyalbilimlerinuyumuzerinekurulu.

Gnmzde; Felsefe; mutlak lardan, akn tzlerden,znelbilinlerdenhareketedenbirzihinselilemolmaz.

Varlk sorunu ve znel bilince dayanan bilgi kurammetafizikseltutarszlklariindemrntamamlamtr.

Artk Felsefe sadece kendi aralar ile gerei bulmayaalanaknbirdncetarzolmaktankmtr.

Farkl kkenli teorik paralarn uyumundan oluan birrasyonellikkuramumuduylayrtlenbirgerekaraynadnmtr.


45/96

45

LETMSELEYLEMKURAMI


Kamusalln oluumunu ve sosyoekonomik temelleriniirdeleyen Habermasn; Bilgi vekar balkl almasylatemelsorusuuydu:

Kapitalizmin liberal anda ortaya kanve19.yynsoneyreinde ak ve zerk tartma alan olma zelliinikaybeden kamusal alan daki dnmn felsef veepistemolojikplandakigelimelerleilikisinedir?

Bu alan yeniden ilevsel yapmak iin nasl bir felsefepratiine yaslanmal ve hangi kavramsal aralarbenimsemeliveyayaratmalyz.


46/96

46

LETMSELEYLEMKURAMI


Habermas; akademisyen ve felsefik perspektiften MarksveWeberden dil filozoflarna kadar uzanan bir diyaloglakuramnkantlamayaalrken,

Entelektelynile yaamdnyasnn kleletirilmesinedirenmeyeyolgsteriyor.

letiimselaklveiletiimselhareketmilitanoluyor

Diyalog kurduu tm kuramclar iletiimsel aklgrmemeklesuluyor


47/96

47

LETMSELEYLEMKURAMI

Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.S,18-21.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.150

Habermas; Toplumsal formasyonlar sistem ve yaamdnyasadlarileikiderecelibiryapierisindeelealyor.

Ve bu ikili yapnn farkl akllara farkl rasyonaliteleredayandnilerisryor.

BuikilemivekarlkletkileimileifadeediliyorvebuiseMarksnaltyapvestyapikilemininyerinialyor.

ST YAPI YAAM DNYASIALT YAPI SSTEM


48/96

48

YAAMDNYASIVESSTEM


Yaam Dnyas: gnlk yaam tecrbemizin, dorudansezgilerimizle oluturduu betimsel, deerlendirici normkoyucu, ve davurumcu tm davranlarn bir sendromhalinde birletii bir dnya. Bilimler bu zemin zerindegelimitir.

Normatif,biliselveestetikdavranlarmzncereyanettiikltralandr.Aynzamandazgrlkalandr.

Daha net bir ifade ile anlamlarn bilim ncesi aamadadoduuyaniilkkezolutuudnya..


49/96

49

YAAMDNYASIVESSTEM

Toplumsal sistemler; sembolik bir yaps olan yaamdnyalar olarak grlmektedir. Bu bakmdan toplum,yaam dnyas ve sistem olarak iki paradigmann,

yarmayan ve ilevsel birlii aranmamas gereken, balyaplardr.

Yaam dnyas bu bilekede, kltrn, sembollerin,

anlamn, kiiliin ki her biri iletiimin temelini oluturur-alandr.

Kaynak:-Yldrm,Y.JrgenHabermasnletiimselEylemKuram,SosyalBilimlerDergisi,s.255.


50/96

50

YAAMDNYASIVESSTEM

Habermas kuram anlatrken yaam dnyasna herseferinde yeni bilgiler nda farkl farkl tanmlarlayeniliyor.Sabitbirtanmvermiyor..

YCussetintanm:Basit olarak; tm sosyal etkinliin zemini her trl iseldnceden nce paylatmz ortak ufuk ve bir grubuniindeakanvebugrupiingnlkedimveiletiiminsorun

yaratmayan temelini oluturan sorgulanmam kanlarnbtndr.



51/96

51

TOPLUMSALFORMASYON

SSTEM YAAMDNYASI

EKONOM(PAZAR) DEVLET

letiimselAklznelerarasilikilerin,deerleriyaratannormatifdnyaile

estetikdnyannksacaedimvezgrlkalannnipularn

sunuyor

ArasalAklzne-Nesneilikilerininanahtarnverir

KURAMINFELSEFTEMELAKILAYRIMIKuram; bu iki alan arasndaki

gerginliivearasal akla dayanan sisteminyaam dnyasn kleletirmeeilimini ortaya koyan saptamayavegzlemleredayanyor.


52/96

52

TOPLUMSALFORMASYON

SSTEMYAAMDNYASI

EKONOM(PAZAR)

DEVLET ZELALAN(nsan)

KAMUSALALAN(Vatanda)

ekirdekAile

Komuluk

STK/zelDernek

letiimA

KAMUOYU

letiimsel AklKltrArasal Akl

Davran

YAAMDNYASIVESSTEM

zelalannkurumsalekirdeini,retimilevlerindenkopmu,toplumsallama

ilevlerindeuzmanlamailetemsileder.

Kamusalalannkurumsalekirdei,kltrelretimlegenilemihaliyleiletiimatarafndantemsiledilir.


53/96

53

TOPLUMSALFORMASYON

SSTEMYAAMDNYASI

EKONOM(PAZAR)



ekirdekAile

Komuluk

STK/zelDernek

letiimA

KAMUOYU


Davran

YAAMDNYASIVESSTEM

TOPLUMSALBTNLK

Sistemik Entegrasyon: (Para ve iktidar Aracl ile)Sosyal Entegrasyon: (iletiim ve uzlama araclyla)Greli arl??? Bir sorundur..


54/96

54

TOPLUMSALLK

ALTYAPI STYAPI

EMEKDEERTEORS

Toplumsalilikileritekbirkanala:emekilesermayearasndakitemelelikiye indirgeyerek, sisteminkarmaklnfarkedememitir.


55/96

55

TOPLUMSALLK

ALTYAPI STYAPI

HABERMAS;

ktisadialtyap;Habermastayerinidevlet veekonomi iki alt sisteminebrakyor. Toplumsal deiimi deretim, deiim, art-rnnyaratlmas ve Pazar ekonomisiperspektifinden deil, Devlet vedeiim ilikisi (ekonomi)perspektifinden alglyor. Devlet,

Marksizmdestyapkurumusaylr.

Alt yap: Toplumsal sistemde farkllamaysalayan drtler toplumun kendisini yeniden

retmesinden kaynaklanr. Bu yzden yaamdnyasna her aamada egemen sistemmekanizmalarnyerletirenkompleksdir.

styapise3alanlkltrelyapdr;

Karlkliletiim,etkileimveuzlamaalanlar


56/96

56

TOPLUMSALFORMASYON

SSTEMYAAMDNYASI

EKONOM(PAZAR)



ekirdekAile

Komuluk

STK/zelDernek

letiimA

KAMUOYU


Davran

YAAMDNYASIVESSTEM

Toplumsal Formasyonlar; yaam dnyaskurumsal eleri ve araclarla dzenlenen altsistemler olmak zere iki ksmdan oluur.Ekonomi; insann zel ahs olarak rol aldzel alanla,Devlet ise; vatanda sfatyla hareket ettiikamusal malanla karlkl alveri veetkileim ierisindendir.


57/96

57

TOPLUMSALFORMASYON

SSTEMYAAMDNYASI

EKONOM(PAZAR)



ekirdekAile

Komuluk

STK/zelDernek

letiimA

KAMUOYU


Davran

EKONOMVEZELALANLKS

Ekonomi alanda birey bu alt sisteme, alanolarak i gc temin eder.Tketici olarak ta talep yaratr.Buna karlk ekonomiden; cret, cret, malve hizmet salar.


58/96

58

TOPLUMSALFORMASYON

SSTEMYAAMDNYASI

EKONOM(PAZAR)



ekirdekAile

Komuluk

STK/zelDernek

letiimA

KAMUOYU


Davran

DEVLET-KAMUSALALANLKS

Vatanda olan birey devlete itaat eder,vergi verir.Devlet ise hizmet gtrr(gvenlik, alt yap, huzur, refah..)


59/96

59

YAAMDNYASIVESSTEM

Builevciaklamada;Parsonstanesinlenmitir.

Ancak fark, sistemin ileyiini onun gibi tam bir ahengedeil, sistem ile yaam dnyas arasndaki gerginlie ve

atmayadayandrmasdr.

Markstakialt-yapst-yapayrmnyerinialanbuatmasistemi, Marksn analizinden farkl krizlere gtrecek

uzlamazbiratmaalandeildir


60/96

60

YAAMDNYASIVESSTEM

Habermasn, iletiimsel eylem kuramn btnlediinisyledii yasam dnyas kavram, Husserlin ge dnemalsmalarndaki grngbilimsel ya sama evreni zmlemelerine, Wittgeinsteinn yasam biimi zmlemelerine benzer biimde, tikel yasam alanlarnn

tarihselgrnmleriseklindekiyaplarhedeflemektedir.Digeryandanyasamdnyasn,Durkheimnkolektifbilinkavramyla ilikilendirmektedir. Ancak bu haliyle kolektifbilin kavram yoluyla yasama evreni ve toplumun

zdeletirilmesinin snrlar olduunu dnr. Bu yzdentoplumHabermasiineszamanlolaraksistemveyasamaevrenibiimindekavranmaldr.



61/96

61Kaynak:-Olgun,C.K.(2007).JrgenHabermas:KamusalAlannYapsalDnm,letiimselEylemveGeKapitalizminDoas,SosyolojiNotlar,s.15.

Habermasn iletiimseleylemkuramnnteorikkkenlerinde3kavram:

Rasyonelleme,anlamavefenomenoloji.

Habermasbu3kavramdanhareketlekuramngelitirmekleberaberbizedeiletiimseleyleminkkeninianlamadayolgstermektedir.

yleki;iletiimseleylemncelikleakla,aklcladayanr.Yaniaynzamandailetiimselussallk(aklclk)olarakkarmzakar.

letiimselussallkbirortakiyininoluturulmasiingelitirilebileceksosyolojikbirseenektir.



62/96

62

Habermas iletiimsel rasyonellik kavramnn dilselanlama klavuzluunda zmlenmesi gerektiine vurguyapar;

Anlama kavram, katlanlarn ulat rasyonel olarak gdlenmi

eletirilebilirgeerlilikiddialarnagrellenbiranlamaya iareteder.Geerlilik iddialar (nermesel doruluk, normatif uygunluk ve znelitenlik) anlatmlarda simgesel olarak cisimlendirilen bir bilginindeiikkategorilerinigsterir..letiimselrasyonellikkavrambiryandageerlilikiddialarnntartmsalolaraksalanmasnndeiikbiimlerinegnderme

yapar; dier yanda ise bu kavrama iletiimsel eylemde bulunanlarn,dnyayla kendi anlatmlar iin geerlilik iddiasnda bulunduklar zamangirdikleriilikileregndermeyapar.




63/96

63

Anlamada;.

letiimsel eylem karlkl etkileim yoluyla gerekleir veeylemlerin rasyonel olarak anlalr olmas gerekir. letiimseleylemin gereklemesi iin eyleyenlerin arasnda iletiiminarptlmamas gerekir.

ANLAMA



64/96

64

Fenomenolojiasndan; iletiimsel eylemde zneler araslksz konusudur.

letiimde zneler araslk, konumaclarn birbirlerini zne

olarak tanmalar, baka deyile her birinin karsndakininkarlarnn korunmasn hakl olarak grdnde bask altndabraklmasa bile bu karlar lehine z karlarndan zveridebulunacaklar anlamna gelir.

FENOMENOLOJ VE ZNELERARASILIK



65/96

65

YAAM DNYASI-ZNELERARASILIK


zneler arasln gerekletii alan olarak yaam dnyaskavramkarmzakmaktadr.

Weberin rasyonelletirme kavramndan yola karak, sosyalyaamdnyasveama-rasyoneleyleminsistemleriarasndakiayrmvurgulamaktadr.


66/96

66

LETMSEL EYLEM

Habermas iletiimsel eylem kavramn belirlemeden nce 3eylemtipiniaklamayagiriir.Bunlar;Teleolojik eylem; merkezinde eylem seenekleri arasnda biramacn gerekletirilmesine ynelmi dzenleyici ilkelerleynlendirilenvebirdurumyorumlamasyladesteklenenbirkarar

vermeeylemi.Normlaragredzenlenmieylemmerkezindenormauymaolan ve genelletirilmi bir davran beklentisinin yerinegetirilmesieylemi.Dramaturjikeylem;ilkselolaraktekbanabiraktreyadabirsosyal grubun esine gre deil, birbirlerinin izleyicilerinioluturan, birbirlerinin gz nnde kendilerini serimleyenetkileimtaraflarnailikindir.

Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.S,110

-111.


67/96

67

LETMSEL EYLEM


-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.S,299-301.

kisistemarasndakifarkntemelindeikifarkleylemtipininvarolmasdr:letiimseleylemvekarsnda,ierisindearasalvestratejik(ereksel)eylemleridebulunduranAma-rasyoneleylem.Ama-rasyonel eylemde; tanmlanm hedefleri verili koullaraltnda gerekletirme sz konusudur. Arasal eylemgerekliin etkin bir denetiminin kstaslarna uygun olarakaralarorganizeeder.

Stratejikeylemiseyalnzcaolasdavranseeneklerinindorubirdeerlendirilmesinebaldr.


68/96

68

LETMSEL EYLEM


-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.157.

Diertaraftan iletiimsel eylemden simgelerle salananbiretkileimanlyorumdiyenHabermasagre;Nesnel dnyay betimleyen arasal akl ve buna balarasaleylemde,kuralvenormkoyucuereksel/stratejikaklda monolojiktir ve karlkl akl (iletiimi) Webergrememitir.

Eylem Ynelimi

Eylem Konumu

Baarya Ynelik Anlamaya Ynelik

Toplumsal Olmayan Arasal Eylem --------

Toplumsal Stratejik Eylem letiimsel Eylem


69/96

69

EYLEM AYRIMI



70/96

70

LETMSEL EYLEM

Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.S,112.

letiimsel eylem kavram; dil ve eylem yetisi bulunan (isterszl, ister szl olmayan aralarla) kiiler aras bir ilikiyegirenenazikizneninetkileimineilikindir.

Bu aktrler, eylem planlarn ve bylelikle eylemlerini grbirlii iinde koordine etmek iin eylem durumu zerine biranlamarayndadr.Merkezi kavram olarak yorumlama ilk planda gr birliineyatkndurumtanmlamalarnntartlmasnailikindir.


71/96

71

LETMSEL EYLEM

Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.

letiimsel eylem bir ortaklaa yorumlama srecine dayanr,bu srece katlanlar szcelerinde konusal olarak bileendenyalnzcabirinivurgulasalarbilenesnel,toplumsalvezneldnyalaraaynandagndermedebulunurlar.

Bu srada konuucu ve dinleyici sz konusu dnyannbalantdizgesini,iindeeylemdurumlarnnortak tanmlarnyaptklar yorumlama erevesi olarak kullanrlar. Birdnyadaki herhangi bir eyle dorudan doruya balant

kurmazlar.Tersine szcelerini, geerliliine bir baka aktr tarafndanitirazedilmesiolaslnagreliletirirler.


72/96

72

HABERMAS-WEBER

Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.170-290.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.153.

Weber Modernlemeyi ilk kez Batda gerekleen birrasyonellemesreciolarakgryordu.Marksnkapitalistilkelbirikimiinsaptad reticiileretimaralarnn ayrmasn varsaym ancak; bu olguyu maddi

retimdndakialanlaradayaymtr.OrdudareBilimkurumu


73/96

73

HABERMAS-WEBER

Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.170-290.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.152.

Bylece Weber Ekonomik Alt-Yap ve Kltrel st-Yapdanuzaklayor.Sistem-Kltrikilemiiletoplumabakyor.

Batltoplumlar,gerekekonomikkurum(firma)gereksedevletaygt (brokrasi) dzeyinde rasyonelleerek, dini-geleneksel

grlerinegemenliinesonvermilerdir.Bu srete farkl deerler sistemine dayanan 3 zerk alanoluuyor;

1)Bilim-TeknolojiAlan(ArasalAklaDayanr)

2)PratikAlan(AhlakiDeerlereveErekselAklaDayanr)

3)zerkSanatAlan(EstetikDeerlereDayanr)


74/96

74

HABERMAS-WEBER

Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.170-290.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.153-156.

Batvemodernlemesini;ekonomivedevletaltsistemlerininbirlikterasyonellemesreciiindeaklamtr.

Weber; iletiimsel akl grememi, Protestan ahlak vemeslek ak temelinde oluan rasyonel bir yaam tarznn

ekonomi ve devlet alt sistemleri kanalyla giderek toplumaegemenolduunuilerisrmtr.ArasalAkl;nesneldnyaybetimler,ErekselAkl;kuralvenormkoyar.Herikisidemonolojiktirvediyalojik/iletiimseldeildir.


75/96

75

HABERMAS-WEBER

Kaynak:-Habermas,J.(2001).letiimselEylemKuram.170-290.-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,s.153-156.

BunakarHabermas;Toplumsalrasyonelliiincelerken,

Sistem(Arasal-ErekselAklaDayanan)veToplum(letiimselAklaDayanan)

Arasndaki ikilemeyi kaldran balantlar kurmayaalmtr.


76/96

76

HABERMAS, DL PRAGMAT VE J.L. AUSTN


J.L.AUSTINindilpragmatiiletiimselAklatemelolmutur.GottlopFregeSemantikkuram

Wittgenstein,Davidson,Dummet.


77/96

77



Dil semantii; merkezine dil ile dnya, cmle ile nesneldurumarasndakiilikisorununukoymutuvebunagrebircmlenin anlam, onun doruluk koullar tarafndanbelirleniyordu.

Konuucu; bir durumu ifade etmek ve onaylamaklayetiniyordu.

Yinebakabiryaklam;niyetlerzerindeduruyor,anlamdilvecmleyaplarnda(sentaks,gramer)deil,konuucununniyetindearyordu.


78/96

78



Austine gre dille iletiim, aslnda, farkl nitelikte olabilencmleler ve ifadelerle kuruluyor, baz cmleler edim (act)eklindeortayakyordu.

Yanibireysylemekbazenaynzamandabireyyapmak(sz-edimler) eklini alyordu. Bu ayrma kuramsal statkazandraniseAustinolmutur.

Emrediyorumki.

Vaadediyorumkitirafediyorumki..


79/96

79



Szedimlerininsnflandrlmas:

1)Bireysyleyen,nesneldurumubetimleyen

2)Bireysylemeksuretiylebireyyapan(yapcama)

3)Bireysyleyerekmuhatabnetkileyen(stratejikama)

Habermasedimselnitelikliikincigrupszedimetkilemiveiletiimkuramndatemeleolmutur.

Kantlama ile birleerek iletiimsel Akln temel ilkesiolmutur.

Toplumsall Marksistler gibi atma modeli zerine deil,ibirliizerindekurmaktadr.


80/96

80


Kaynak:-Timur,T.(2008).HabermasOkumak,.

Habermasa gre dil pragmatiinde; konuanlar bu szedimlerindeki mevcut gler sayesinde eletiriye akgeerlilik iddialar ne sryorlar ve muhataplarn rasyonelolarakmotiveedilmidurularasevkediyorlard.

Buyaklamndilsemantiinegreikiavantajvard:

1)Dilintmilevlerini(zellikleedimsel)dikkatealmas

2)Konuannmuhataplarnndageerlilikiddialarkarsnda

tavralarakeletirelbirroloynamasznelbilinten(monolojik)kurtaryor,zneleraras(diyalojik)birbilinceyolayordu.


81/96

81



Sosyolojikrasyonellikasndan3tipeyleme4.ekliyor;

1)TeolojikEylem(Birhedefeynelik);Bireylerinhesaplarnabakalarnndakararlarnnsonularnkatmasylagenileyenstratejikedim.

2)NormlaraGreDzenlenenEylem

3) Dramaturjik Eylem (bakalarnn nnde ve karsnda,bellibiretkiyaratmakiinkendiznelliinikoymak.)

4)letiimselEylem.


82/96

82



BubilgilerndaletiimselEylemiyenidenelealrsak:

Tm katlmclarn bireysel eylem planlarn aralarndauzlatrdklar ve edimsel hedeflerini hibir engellekarlamadan izledikleri karlkl edim ekline iletiimseleylemadnvermektedir.

Konuma ve hareket yeteneine sahip en az iki kiininhareket planlarn ve eylemlerini uzlatrmak iingerekletirdikleriedimbiimi.


83/96

83



Diledim,toplumsaledimlerleayneydeildir.

letiimseleylemkuramdilpragmatiisayesindebuikialanarasnda kpr kurmakta, dil edimlerinin iletiimseldavranlardakiyerinibetimlemektedir.

Byle insan-dnya ve zne-nesne arasna dil medyumugirmitir. Sosyolojiyi ilgilendiren toplumsal rasyonellikasndanartkdilfelsefesidesosyolojiyealmtr.


84/96

84



Reelampirikbirvarlolmayan,fakat tartmalardakarlklolarak yaptmz kanlmaz ve evrensel nitelikte bir nkabuldr.

deal kategoriler yaratmadan bireyler arasnda tartma da

olanakszdr.

Doru;zorlamasz(kendiliinden)oluanbirevrenselkabule,bizleritekilzorlamaylamecburklar;oysabylebirkabullenmekonumann ideal durumuna yani evrensel karlklanlamay, zora bavurmadan mmkn klacak ideal biryaambiiminebaldr.


85/96

85



P.Bordieu;diledimlerivekonumannidealdurumunaeletirigetirmitir.

Temel hata: szn etkinlik gcn bizzat sylemde yanisadeceszndilseltznde bulmasvedildilolarakbir d

unsuraihtiyaduymadanetkiyapyorvarsaym.

Dilaslndabirkurumdiliolmaniteliiyle,diledimleriningckonuanlaradardan,kurumsalyaplardangelmektevedildeancakbuotoriteyitemsiletmektevesembolletirmektedir.

Yinekonumannidealdurumu,hertrlsosyalzorlamadanzgrsayldiindilinkullanmnnsosyalkoullarndikkatealmyor.


86/96

86



Habermasa gre; letiimde uzlama gcn sadece dildeyoktur.

Dilindnda konuan kiilerdeve iletiimsrecindemevcut

ikitrdilidlamamekanizmasvardr:tibarveEtki.tibaretkidourur,Etkiitibararttr.

AncakHabermasbunudaayrayrirdeliyor.


87/96

87



tibar: Fiziki yap, cazibe, entelektel ve pratik yetnek,sorumlulukstlenmegcvemaddivarlgibifaktrlerebal

Ampirik dayanakl: Ego ile ondan gelecek yaptrmlar veyadlleridikkatealaraktekiileanlayor..

Rasyonel dayanakl: iletiimde kendisinin ileri srdgeerlilik ltlerini kavrayacan garantileyen bilgilerledonanmolduunugrdiintekiileanlayor.

Birer kurumsal yap olan parada iktidar da (dzenleyici

aralar) kurumsal etki kaynaklardr ve insanlarn etkisi ileitibarn artran faktrler olarak anlamaya ynelik edim vekonumalardaroloynuyorlar.

HABERMAS MEAD VE DURKHEIM


88/96

88

HABERMAS, MEAD VE DURKHEIM


Habermasa gre; Mead ve Durkheim, insan dnce vedavranlarnn, znelci felsefenin iddia ettii gibi akn birbilinten hareket edilerek aklanamayacan varsaymlar,znelerarasiletiimselakladayananperspektifsunmulardr.

MeadBireyselkimlik

Durkheimkolektifkimlikoluummekanizmasnzmleme

MeadBenveBenlikIandME(Karlklanlamavedili)

DurkheimKolektifBilin(Dncelerimizi)oluturur.



89/96

89



Habermasa gre; Mead ve Durkheim, insan dnce vedavranlarnn, znelci felsefenin iddia ettii gibi akn birbilinten hareket edilerek aklanamayacan varsaymlar,znelerarasiletiimselakladayananperspektifsunmulardr.

MeadBireyselkimlik(iletiim)

Durkheimkolektifkimlikoluummekanizmasnzmleme

(toplumsalbtnlemeninaltnizmitir.)

MeadBenveBenlikIandME(Karlklanlamavedili)

DurkheimKolektifBilin(Dncelerimizi)oluturur.



90/96

90



Habermasa gre; Mead ve Durkheim yaam dnyasalannamlarfakatMarks,Weberinaksinebakabirhatayaderek,toplumsalsistemisadecebundanibaretsaymlardr.

Mead; toplumsal sistemi, arasal aklla ve ilevsel analizlekavranabilecekekonomivedevletaltsistemleriylebirliktebirBTNolarakzmlemiyor.

Durkheim ise, i blm kuram ile yapsal farkllama vetoplumsaldayanmaarasndabirkuruyor.

HABERMAS PARSONS


91/96

91

HABERMAS-PARSONS


Toplumsal sistemi: drt alt sistem olarak zmlemitir.Sistem evreyle dengesini korumak ve srdrmek iin;evreye uymal, amacna ulamal, paralar btnletirmeli,gizlimodellerindevamnsalamaldr.

HABERMAS PARSONS


92/96

92

HABERMAS-PARSONS


Toplumsalsistemidzenleyenaralarise;

PARA-KTDAR-ETK-ZORUNLUDEERLER

HABERMAS PARSONS


93/96

93

HABERMAS-PARSONS


Habermasagre;

Parsons, yaam dnyasnn rasyonellemesi ile edimsisteminin artan karmakln eit statde sayyor, aslnda

iletiim sayesinde yaplanm yaam alannn ilevselzorunluluklaraynelttiidirencigremiyor.

Parsons, maddi gelimeye deil ahlak ve hukun evriminencelik veriyor, modernlemenin uyum ve harmoniye yolatniddiaediyor.

HABERMAS PARSONS


94/96

94

HABERMAS-PARSONS

Habermasagre;

Yaam dnyasnn sembolik yaplar, para ve iktidararaclyla farkllam ve zerklemi alt sistemlerin

zorunluluklartarafndanbozulmutur.

Sistemileyaamdnyasarasndakiilkelselayrlyokedenbirkuramnzayflbunoktadaortayakmaktadr.

DEERLENDRME


95/96

95

DEERLENDRME

letiimsel Eylem Kuram, zgrleimci ve eletirel biralmann, iletiim ve zneler aras bir sosyal eylemingdlemindekurulanbirepistemolojiyeyneldiialmadr.

letiimsel Eylem Kuram zerinde almak, Habermasniletiim, sosyoloji, epistemoloji, felsefe ve dilbilimalanlarndagittiiyoldaonaeliketmeyigerektirenzorluvebirokadardareticibiryolculuktur.

DEERLENDRME


96/96

DEERLENDRME

JHABERMAS (RIZA GÜLER)

Documents

Transcript of JHABERMAS (RIZA GÜLER)