jcpp.iut.ac.ir · 81 4'7 1 ). 34 2% 5 6 34/ 21 0 ./- ")* +, % ) d! 1 d #ef :d d < =5 / :d #/&'d7/...

نشريه توليد و فرآوري محصولات زراعي و باغي

۱۳۹۷ تابستان/ دوم/ شماره هشتمسال

۱۵

با منطقه گنبد کاووس ).Triticom aestivum L( میگندم د لادهیکشت ا خیرقم و تار نییتع

پلاتباي GGE کیاز تکن استفاده

3یفلاح یعلنیو حس *2يصبور نی، حس2یابانی، عباس ب1محمد بهلکه يگلد

)11/9/1396؛ تاریخ پذیرش: 3/2/1395(تاریخ دریافت:

چكيده

ـی) آزمامیکـر و ، فـلات، زاگـرس، کوهدشـت 1(خزر میپنج رقم گندم د يمختلف رو يهاکاشت خیثر تارا یبررس منظوربه در سـال یش

انجام شـد. یکامل تصادف يهابلوك هیخرد شده در پا يهادانشگاه گنبد کاووس و در قالب طرح کرت یقاتیدر مزرعه تحق 92-93یزراع

عنوان فاکتور اصـلی و به اسفند 18و 4بهمن، 19 ،يد 28و 12 آذر، 27و 12 آبان، 28و 13شامل ختلفم کاشت خیتار 9طرح از نیدر ا

ارقام با استفاده از يداریعملکرد و پا زمانهم یآمده از بررس دستبه جیتکرار استفاده شد. نتا سه، در عنوان فاکتور فرعیپنج رقم گندم به

1متوسط و رقم خـزر يداریمختلف نشان داد که رقم کوهدشت عملکرد بالا و پا يهاکاشت خیارقام و تار نیب نیانگیم سهیو مقا پلاتباي

آبان 28و 13کاشت خیبود. تار رقم نیدارتریناپارقم کریم عملکرد و نیکمتر داراي فلات رقمبالا و عملکرد دانه متوسط داشت. يداریپا

ـنوتکاشت به ژ خیارقام و تار نیترنزدیکآبان 28کاشت خیدر تار 1را داشتند. کوهدشت و خزر يداریعملکرد و پا نیبالاتر خیو تـار پی

ـکاشت نسـبت بـه ژنوت خیرقم و تار نیترآذر نامناسب 27کاشت خیبودند. رقم فلات در تار الدهیکاشت ا ـکاشـت ا خیو تـار پی الدهی

عملکرد نیدارتریو پا نیبه بالاتر دنیرس يآبان برا 28و 13 يهاخیاستفاده از رقم کوهدشت در تار قیتحق جیشدند. با توجه به نتا ییشناسا

.شودیم هیتوص یلیتکم شاتیدر آزما تأییددر منطقه گنبد کاووس در صورت

عملکرد يعملکرد و اجزا ل،ادهیا پیرقم کوهدشت، ژنوت ،يداریپا :هاي کليديواژه

دانشگاه گنبد کاووس ،یعیو منابع طب يورزدانشکده کشاگروه تولیدات گیاهی، ،ارشد یکارشناس يدانشجو .1

دانشگاه گنبد کاووس ،یعیو منابع طب يدانشکده کشاورز ،یاهیگ داتیگروه تول ارانیدانش .2

جیآمـوزش و تـرو قـات یمازنـدران، سـازمان تحق یع ـیو منابع طب يو آموزش کشاورز قاتیمرکز تحق ،یو باغ یزراع قاتیبخش تحق اری. استاد3

رانیا ،يسار ،يکشاورز

[email protected] . مسئول مکاتبات، پست الکترونیکی:*

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]

https://jcpp.iut.ac.ir/article-1-2504-en.html

http://dx.doi.org/10.29252/jcpp.8.2.15

۱۳۹۷سال هشتم / شماره دوم / تابستان / محصولات زراعي و باغي وريآتوليد و فره نشري

16

مقدمه

تاریخ کاشت عاملی است که اغلب خصوصیات فیزیولوژیـک و

دهـد. تـاریخ کاشـت قـرار مـی تأثیرمورفولوژیک گیاه را تحت

شود که شـرایط محیطـی مناسـبی بـراي سـبز مطلوب باعث می

در تـاریخ کاشـت تأخیر ).3وجود آید (شدن و بقاي گیاهچه به

شود. تعداد سنبله در واحـد باعث کاهش تعداد پنجه در بوته می

سطح و همچنین تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه نیز کاهش

در تـأخیر ). 6شـود ( یابد و باعث کاهش عملکـرد گیـاه مـی می

شود که گیاه مراحل رویشی را سریع طی تاریخ کاشت باعث می

حله زایشی شده در نتیجه عملکرد بیولوژیک گیاه کند و وارد مر

در تـأخیر کاهش و شاخص برداشت افزایش یابد و همچنین بـا

). بـه گـزارش 19یابـد ( کاشت، عملکـرد دانـه نیـز کـاهش مـی

هـاي مختلـف هاي مختلف، تیپ) در تاریخ کاشت8جعفرنژاد (

در تأخیري که با طوربههاي متفاوتی دارند. رشدي گندم واکنش

تاریخ کاشت، عملکـرد ارقـام زمسـتانه بیشـتر از ارقـام بهـاره و

بینابین کاهش یافت که علت اصلی آن کـاهش تعـداد سـنبله در

) نشـان دادنـد کـه بـا 5واحد سطح بود. عسکري و همکـاران (

اي در کاشت، محدودیت منابع گندم به نحو قابل ملاحظـه تأخیر

هـاي دیـر خ کاشـت ي که ارقـام در تـاری طوربه ،یابدافزایش می

رو بودند و ایـن هدرصد روب 2/44هنگام با محدودیتی در حدود

درصـد بـود. از طـرف دیگـر 8/4مقدار در تـاریخ کاشـت اول

مقایسه ارقام نشان داد که میانگین محدودیت منـابع بـراي رقـم

عربـی و ). کلاتـه 5روشن کمتر از ارقـام فـلات و قـدس بـود (

صفات عملکرد بیولوژیک، تعـداد ) نشان دادند که 10همکاران (

دهی، روز تا رسیدن و مقدار سنبله در واحد سطح، روز تا سنبله

ــأثیرروز تحــت -درجــه ــاریخ کاشــت قــرار مــی ت ــد. در ت گیرن

علت مواجه شدن گیـاه بـا گرمـاي آخـر هاي دیرهنگام بهکاشت

فصل و دماي پایین خاك در زمان کاشت، عملکرد دانـه کـاهش

) نشـان دادنـد کـه تـاریخ 2و همکـاران ( خواهد یافت. احمدي

کاشت و ارقام مختلف از نظر تعداد روز از کاشت تا سبز شـدن

دار دارند. از دهی اختلاف معنیو تعداد روز از سبز شدن تا ساقه

هاي کاشت مورد بررسی آنها، کمتـرین تعـداد روز از بین تاریخ

ی در ده ـکاشت تا سبز شدن و تعداد روز از سبز شدن تـا سـاقه

مرداد مشاهده شد. به علت افزایش طـول 15تیر و 9هاي تاریخ

آذر نسـبت بـه 23دوره رشد رویشی گیـاه، عملکـرد در تـاریخ

چون گیاه فرصـت کـافی ،اردیبهشت بالاتر بود 31تاریخ کاشت

بــراي تولیــد ســطح بــرگ بیشــتر داشــت و بیشــترین تشعشــع

ترین عامل مهم آورد. این دو دستبهخورشیدي را در این زمان

گذار در میزان عملکرد هستند. مهرپویان و همکاران تأثیرعوامل

هاي کاشـت از نظـر عملکـرد ) نشان دادند که در بین تاریخ15(

بیولوژیک، شاخص برداشت، ارتفـاع بوتـه، طـول دوره رشـد و

درصـد و بـراي صـفات یکدهی در سطح احتمال روز تا سنبله

درصـد پـنج بله در سـطح احتمـال تعداد پنجه بارور و طول سن

هاي مختلف دار وجود دارد. مقایسه میانگین تاریخاختلاف معنی

آبـان جـزء 15کاشت از نظـر عملکـرد دانـه در تـاریخ کاشـت

هاي کاشت در منطقه گزارش شـد. عملکـرد دانـه بهترین تاریخ

بالاتر در این تاریخ کاشت ناشی از طول دوره رشد بیشتر، طول

و تعداد پنجه بارور بیشتر بود. صبوري و همکـاران سنبله بیشتر

هاي مختلف در ارقـام جـو ) نشان دادند که اثر تاریخ کاشت22(

دار اسـت. جـز ارتفـاع بوتـه، معنـی صفات زراعـی بـه بیشتر در

هـاي مختلـف نشـان داد کـه مقایسه میانگین بین تاریخ کاشـت

جـو در آذر ماه بهترین تاریخ کاشت براي 15و 3تاریخ کاشت

کاووس است. منطقه گنبد

پـلات بايوسیله به )GE( بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط

توسـط و سـپس شـد مطـرح )7بار توسط گابریل ( اولین براي

کاربرد اما یافت، ) توسعه28) و زوبل و همکاران (12کمپتون (

). 27است ( محیط × ژنوتیپ و ژنوتیپ اثر در بررسی آن وسیع

محـیط اصلی اثر از محیط متشکل یک در نوتیپژ یک عملکرد

(E)، ژنوتیپ اصلی اثر (G)ژنوتیـپ محـیط اثر متقابل و(GE)

تغییرات درصد از زیادي میزان محیط اثر اینکه رغمعلی است.

× ژنوتیـپ و ژنوتیـپ و اثرهـاي کندمی توجیه را عملکرد کل

یـابی ارز هايآزمایش در اثر دو این هستند، اما ترکوچک محیط

اثـر برتر، هايگزینش ژنوتیپ در زمان و بوده دخیل هاژنوتیپ

صـورت بـه محـیط بایـد × ژنوتیـپ متقابـل اثـر و ژنوتیـپ

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]



...با استفاده ) .Triticom aestivum L( میگندم د الدهیکشت ا خیرقم و تار نییتع

17

در طی دوره آزمایش گنبد کاووس منطقه اي از برخی پارامترهاي جويخلاصه. 1جدول

ماه سالبارندگی (%) رطوبت )Cº( دما

(mm)

روزهاي

یخبندان

ماهانهتبخیر

(mm) Min Max Min Max

5/50 0 5/15 95 14 6/30 6/5 آبان 1392

8/28 1 8/70 97 19 8/31 - 2/0 آذر 1392

7/23 9 5/6 100 27 2/21 -6/3 دي 1392

9/25 15 7/25 100 23 2/27 -9 بهمن 1392

3/43 1 8/46 100 35 4/25 - 6/0 اسفند 1392

3/77 1 4/55 100 26 4/32 - 2/0 فروردین 1393

1/147 0 4/28 98 14 6/39 2/10 اردیبهشت 1393

9/195 0 4/42 98 18 6/44 18 خرداد 1393

پـلات مهـم بـاي کاربردهاي). از 20گیرند ( قرارنظر مد توأم

نـژادي بـه هـاي برنامه در هدف هايمحیط بنديگروه و تعیین

هـاي محـیط پـلات باياز استفاده با مختلف است. محصولات

از هـا محـیط آن در کـه محیطی گروه چندین به رسیبر مورد

بنديگروه ،کنندمی عمل مشابه نسبتاً هاژنوتیپ به نظر واکنش

مختلف زراعی براي محصولات هامحیط بنديگروه شوند.می

)، گنـدم 26)، یان و تینکر (11نان (کی و همکاران ( گندم مثل

جـو ))،18)، محمدي و همکـاران ( 14دوروم لتا و همکاران (

و ))24))، سـویا (یـان و راجکـان ( 17(محمدي و همکاران (

ارزیـابی .است شده )) گزارش23برنج (سامونت و همکاران (

هاي مختلف این امکان را هاي پیشرفته اصلاحی در محیطلاین

هاي هاي مشابه به گروهها از نظر پاسخکند که محیطفراهم می

ایدار با عملکرد بالا بـراي بندي و بهترین ژنوتیپ پمشابه گروه

). محققـین زیـادي از 37هاي مختلـف معرفـی شـوند ( محیط

× تفسیر اثر متقابل ژنوتیـپ منظوربهپلات روش گرافیکی باي

محیط در گیاهان زراعی مختلف استفاده کردند و نتـایج قابـل

). آنانـدان و همکـاران 16و 9انـد ( دست آوردهقبولی را نیز به

مکـان و سـه ژنوتیپ برنج در 46عملکرد دانه ) در ارزیابی4(

پـلات و مـدل امـی بیـان کردنـد کـه دو سال با استفاده از باي

ه مؤلف ـدار بـوده و تیپ در محیط بسیار معنـی ژنواثرات متقابل

) را بـه خـود درصـد 74اول سهم بزرگـی از اثـرات متقابـل (

اختصاص داد. در مقاله حاضـر محققـین اثـر متقابـل ارقـام و

یخ کاشت را براساس اصـول حـاکم بـر بردارهـا از طریـق تار

تجزیه نمودند. به عبارت بهتـر هـدف از ایـن پلاتبايروش

تحقیق بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزاي عملکرد و

شناسایی بهترین رقم و تاریخ کاشت براي پنج رقم گندم دیـم

د، بـو پـلات بـاي در منطقه گنبد کـاووس بـا اسـتفاده از روش

هـاي محـیط عنـوان بـه هاي مختلـف طوري که تاریخ کاشتبه

گرفته شدند. درنظرمختلف

هامواد و روش

مزرعه تحقیقاتی دانشگاه در 92-93این آزمایش در سال زراعی

هـاي خـرد شـده در پایـه گنبد کاووس و در قالب طـرح کـرت

رقـم پـنج در این بررسی از هاي کامل تصادفی انجام شد. بلوك

، فلات، زاگرس، کوهدشت و کـریم) در 1م دیم بهاره (خزرگند

و 12 آذر، 27و 12 آبان، 28و 13تاریخ کاشت 9تکرار و در سه

اسفند اسـتفاده شـد. وضـعیت آب و 18و 4بهمن، 19دي، 28

آمده است. ابعاد 1هاي مذکور در جدول هوایی منطقه در تاریخ

20ز هــم هــا امتــر و فاصــله ردیــف 2×3هــر واحــد آزمایشــی

گرفته شـد. درنظر مترسانتی 50و فاصله بین هر کرت متر سانتی

هاي زراعی مطابق عرف منطقه انجام شـد. بـا توجـه بـه مراقبت

گرم در کیلـو 150مقـدار )2 نتایج آزمایش خاك مزرعه (جدول

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]




18

خاك فیزیکی و شیمیایی . نتایج تجزیه2جدول

pH EC خاك(dS/m)

ماده آلی

(%)

فسفر

)ppm(

پتاسیم

)ppm(

نیتروژن

(%) بافت خاك

سیلتی رسی لوم 13/0 447 9/10 5/1 7/1 9/7

دهی و هکتار کود نیتروژن در سه مرحله، قبل از کشت، در پنجه

ها داده شد. صفات فنولـوژیکی ماننـد تعـداد دهی به کرتسنبله

ــا پنجــه ــا سبزشــدن، تعــداد روز ت ــا روز ت دهــی، تعــداد روز ت

دهـی، تعـداد روز تـا رسـیدگی عداد روز تـا سـنبله دهی، تساقه

گیري دوره پـر شـدن دانـه از فیزیولوژیکی ثبت شد. براي اندازه

اختلاف بین صفات تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیکی و تعداد

یـک دهی گرفته شد. پس از رسیدگی فیزیولوژیکی روز تا سنبله

برداشت شـد. هاي هر رقم در هر تکرار و کرت از بوته مربعمتر

آمد. صـفات طـول دستبهها سپس وزن کل بوته و تعداد سنبله

10هـاي سنبله، وزن سنبله، وزن بذر، تعداد بذر و تعداد سنبلچه

هـاي گرفتن بوتـه درنظرهاي کرت بدون سنبله تصادفی از سنبله

هاي میانگین بـه کناري ثبت شد. تجزیه واریانس و نتایج مقایسه

منظـور بـه انجام شد. SAS9.1 افزارنرماز با استفاده LSDروش

در هـا ژنوتیـپ عملکـرد ، میـانگین پـلات بـاي نمودارهاي رسم

بـه تنظـیم و طرفه دو ماتریس یک صورتبه هاي مختلفمحیط

.شد معرفی GGE Biplot افزارنرم

و بحث جینتا

کیفنولوژ صفات

طـرح يتکـرار و کمتـر بـودن سـودمند يدارمعنـی به عـدم نظر

طرح اجـرا شـده ،یتصادف کاملاًبه طرح یکامل تصادف يهاكبلو

نشـان انسی ـوار هیتجز جیشد. نتا هیتجز یتصادف کاملاً صورتبه

کاشـت از نظـر زمـان سـبز شـدن خیارقام گندم و تار نیداد که ب

). 3(جـدول رددرصد وجـود دا کیدر سطح يداریاختلاف معن

) مطابقـت 3مکـاران ( و ه ياکـرم قـادر جیبا نتـا قیتحق نیا جینتا

نشـان داد کـه در نیانگی ـم سهیو مقا انسیوار هیتجز جیداشت. نتا

ـاز نظر تعداد روز تا پنجـه اهیگ یشیطول دوران رو و تعـداد یزن

ـ يداریاختلاف معن یدهروز تا ساقه ارقـام وجـود نـدارد نیدر ب

نشان داد کـه در مراحـل هانیانگیم سهیمقا جیتا). ن5 و 3 (جدول

بـا ،یده ـو روز تا سـاقه یزنشدن، تعداد روز تا پنجه سبز روز تا

یده ـو ساقه یزنشدن، پنجه سبز يدر کاشت زمان لازم برا تأخیر

يهـا در کاشـت در دوره تـأخیر بـا ).4 (جـدول ابـد ییکاهش م ـ

یزمـان صـله شـده و فا شـتر یروز ب - درجـه افـت یدر اهیگ یشیرو

هی ـگنـدم در کل کـه نیا ي. بـرا افـت یکـاهش خواهـد اهیگ یشیرو

سـبز شـدن، يمناسب برا یطیمراحل نمو با استفاده از عوامل مح

یط ـینامناسـب مح طیبـه شـرا نیو همچن یشیاستقرار و رشد رو

).13خواهد شد ( یشیوارد مرحله زا ترعیسر د،یبرخورد ننما

و دوره پر شدن دانه یکیولوژیزیف یدگیرس ،یدهسنبله

اخــتلاف یکیولــوژیزیف یدگیو رســ یدهــنظــر زمــان ســنبله از

ــ ــ يداریمعن ــام (جــدول نیب ــ3 ارق ــان نی) و همچن از نظــر زم

دوره پر شدن دانه نیو همچن یکیولوژیزیف یدگیرس ،یدهسنبله

کی ـمختلف در سطح يهاکاشت خیتار نیب يداریاختلاف معن

کاشـت باعـث خیدر تار تأخیر). 3 درصد وجود داشت (جدول

یکیولوژیزیف یدگیو رس یدهصرف سنبله يزمان کمتر شودیم

پـر شـدن دانـه داشـته يبرا يگندم زمان کمتر جهیشده و در نت

عمـل نی ـکه ا شودیآخر فصل مواجه م يهابا تنش اهیباشد و گ

خواهـد تأخیربا يهاکاشت خیباعث کاهش عملکرد دانه در تار

18آبـان و 13کاشـت خیدر تـار ی). ارقام مورد بررس ـ13شد (

پـر شـدن دانـه يزمان را برا نیو کمتر نیشتریب بیترتاسفند به

و بـا یط ـینامناسـب مح طیبـا شـرا یانیکاشت پا خیداشتند. تار

درجه حرارت مواجه شد که باعث کاهش عملکرد دانـه شیافزا

) در ارتبـاط بـا 21و همکـاران ( ییرضا جیبا نتا قیتحق نی. اشد

. اشتکاشت مطابقت د خیتار

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]




19

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]




20

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]




21

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]




22

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]




23

اهیگ ارتفاع

ـ انسیوار هیتجز جینتا يهـا کاشـت خیتـار نینشان داد کـه در ب

ـ اهیمختلف و ارقام گندم از نظر ارتفاع گ در يداریاخـتلاف معن

يهـا کاشـت خی). در تار3درصد وجود دارد (جدول کیسطح

کاشـت خیدر تـار تـأخیر شد و بـا شتریب اهیزود هنگام ارتفاع گ

و انی ـمهرپو جیتـا ) کـه بـا ن 4(جـدول افتیکاهش اهیارتفاع گ

خی) مطابقت داشت. علـت کـاهش ارتفـاع در تـار 15همکاران (

یش ـیرشـد رو ياست که زمـان لازم بـرا نیهنگام ا ریکاشت د

). در 13( شودیم یشید فاز زازودتر وار اهیو گ افتهیکاهش اهیگ

میارتفاع و رقم فلات و کـر نیشتریزاگرس ب زیارقام گندم ن نیب

).5اختصاص دادند (جدول خودارتفاع را به نیکمتر

عملکرد و اجزاي عملکرد

هـاي مختلـف از نظـر تعـداد کـل سـنبله در بین تـاریخ کاشـت

گنـدم داري وجود داشت، امـا بـین ارقـام اختلاف معنی مترمربع

وجـود نداشـت مترمربـع اختلافی از نظر تعـداد کـل سـنبله در

یکـی از اجـزاي عملکـرد مترمربـع ). تعداد سـنبله در 3 (جدول

گندم است و افزایش تعداد سنبله در واحد سطح باعث افـزایش

اســفند 18آبــان و 13شــود. تــاریخ کاشــت عملکــرد دانــه مــی

نشــان دادنــد را مترمربــعبیشــترین و کمتــرین تعــداد ســنبله در

در کاشـت باعـث کـاهش تعـداد سـنبله در تـأخیر ). 4 (جدول

شود که این یکی از دلایل کاهش عملکرد در تـاریخ می مترمربع

اسـت. بـراي طـول سـنبله نیـز اخـتلاف تـأخیر هـاي بـا کاشت

هـاي مختلـف و ارقـام وجـود داري در بین تـاریخ کاشـت معنی

کاهد. چون گیاه میدر تاریخ کاشت از طول سنبله تأخیرداشت.

دهـی ، زمـان کمتـري بـراي سـنبله تأخیرهاي با در تاریخ کاشت

ها کاهش یافت. نتایج این پژوهش داشت و در نتیجه طول سنبله

) مطابقـت داشـت. یکـی از 15با نتایج مهرپویـان و همکـاران (

دلایل کاهش عملکرد دانه کاهش طول سنبله است. یکـی دیگـر

وزن سـنبله اسـت کـه ،است مؤثرانه از صفاتی که در عملکرد د

ــاریخ کاشــت ــام مختلــف اخــتلاف بــین ت هــاي مختلــف و ارق

در کاشـت باعـث تـأخیر ). 3 داري وجود داشـت (جـدول معنی

شود. بیشترین وزن سنبله در تاریخ کاهش وزن سنبله در گیاه می

آبان مـاه اسـت و کمتـرین وزن سـنبله در 28و 13هاي کاشت

). در تـاریخ 4 مشـاهده شـد (جـدول اسـفند 18تاریخ کاشـت

آبان گیاه زمان بیشتري براي انتقال مواد بـه 28و 13هاي کاشت

ها از نظر وضعیت آب و دانه داشت و همچنین گیاه در این زمان

هوایی در زمان بهتري قرار داشت که این دلیلی بر افـزایش وزن

ها است. در بین ارقام کشت شده رقم فلات کمتـرین وزن سنبله

دار نداشـتند سنبله را داشت و ارقام دیگر با هم اخـتلاف معنـی

). وزن دانه در سنبله، تعـداد دانـه در سـنبله و تعـداد 5 (جدول

تـأثیر د که در وزن هـزار دانـه نسنبلچه در سنبله از صفاتی هست

) تعداد سـنبلچه در هـر 1دارند. به گزارش احمدي و همکارن (

ن عملکـرد دانـه اسـت کـه بـا سنبله یکی از اجزاي مهم در تعیی

یابـد. ایـن در کاشت، تعداد سنبلچه در سنبله کـاهش مـی تأخیر

تاریخ کاشت و ارقام مختلـف قـرار گرفتنـد. تأثیرصفات تحت

در تاریخ کاشت باعـث کـاهش وزن دانـه، تعـداد دانـه و تأخیر

تعداد سنبلچه در هر سـنبله شـد. در نتیجـه باعـث کـاهش وزن

د. وزن هزار دانه یکی از صفاتی است که در هزار دانه در گیاه ش

دارد در نتیجـه بـا کـاهش وزن هـزار دانـه تـأثیر عملکرد دانـه

). به گزارش جعفرنژاد 4 یابد (جدولعملکرد دانه نیز کاهش می

گیرد و وزن تاریخ کاشت قرار می تأثیر) وزن هزار دانه تحت 8(

شود و اگـر ایـن دوره تک دانه در مرحله پر شدن دانه تعیین می

این بخش از ،دماي محیط مطلوب باشد زمانهمطولانی باشد و

داري بین ارقام گندم دیم اختلاف معنی .یابدعملکرد افزایش می

). 3 درصد در وزن هزار دانه بود (جدول یکدر سطح

شان داد که تغییر در تـاریخ کاشـت باعـث تغییـر در نتایج ن

). عملکـرد 4 دهد (جـدول عملکرد دانه شده و آن را کاهش می

ترتیـب ، فلات، زاگرس، کوهدشت و کـریم بـه 1دانه ارقام خزر

کیلوگرم 40/1910و 70/2005، 90/183، 50/1838، 30/1970

ی بـراي ارقـام چندضـلع رسم نمودار ). 5 در هکتار بود (جدول

هـاي مختلـف نشـان داد کـه ارقـام گندم دیم در تـاریخ کاشـت

کوهدشت، کریم، زاگرس و فلات که بیشترین فاصله را از مرکز

ی قرار گرفتـه بودنـد و چندضلعهاي سأداشته و در ر پلاتباي

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]




24

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]




25

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]




26

، PD1 ،13/8/92 ،PD2 ،28/8/92،PD3هاي رقم گندم دیم. تاریخ کاشت پنجساس عملکرد پلات برا. نمایش گرافیکی باي1 شکل

12/9/92،PD4 ،27/9/92،PD5 ،12/10/92،PD6 ،28/10/92،PD7 ،19/11/92،PD8 ،4/12/92 وPD9 18/12/92 و ارقامKhz،

کریم است. Kar، کوهدشت، Koh، زاگرس، Zag، فلات، Fla،1خزر

). در ایـن 1ي برتـر شناسـایی شـدند (شـکل هاژنوتیپ عنوانبه

پلات دارنـد، هایی که حداکثر فاصله را از مبدأ بايشکل ژنوتیپ

ی چندضلعتوسط خطوط مستقیمی به یکدیگر وصل شده و یک

شود. سپس از مبـدأ مختصـات، خطـوطی عمـود بـر حاصل می

هاي بـزرگ مشـخص ی رسم شده و محیطچندضلعاضلاع این

ی هـر محـیط، چندضـلع ي واقـع در راس هـا شوند. ژنوتیـپ می

). در ایـن بررسـی سـه 27هاي برتر آن محـیط هسـتند ( ژنوتیپ

محیط بزرگ براي ارقام گندم مشخص شد. اولین محـیط شـامل

بهمـن و 19دي و 12آذر، 12آبان، 28و 13هاي تاریخ کاشت

دي و سومین محیط 28 دومین محیط بزرگ شامل تاریخ کاشت

آذر بود. در محیط اول رقم کوهدشت و 27 بزرگ تاریخ کاشت

در محیط دوم ارقام زاگرس و کریم و در محیط سوم رقم فلات

از نظر عملکرد دانه برتر بودند. در محـیط اول عـلاوه بـر رقـم

داراي یـک وجـود داشـت. رقـم خـزر 1کوهدشت رقـم خـزر

س بـود و بـا تـاریخ أشباهت زیادي به رقم کوهدشت کـه در ر

طه در این محیط سازگاري داشت.هاي مربوکاشت

بــین تــاریخ کاشــت از نظــر عملکــرد بیولوژیــک اخــتلاف

تـأخیر ) 3داري در سطح یک درصد وجود داشت (جدول معنی

در تاریخ کاشت باعث کاهش تعداد روز در رشد فیزیولـوژیکی

گندم شده و در نتیجه باعث کاهش عملکـرد بیولـوژیکی گنـدم

). 4 شد (جدول

شاخص برداشت

نظر به اینکه بین عملکرد دانـه و شـاخص برداشـت همبسـتگی

) و با توجه با اینکـه شـاخص برداشـت بـه 8مثبتی وجود دارد (

عملکرد دانه و عملکـرد بیولوژیـک وابسـته اسـت، بـین تـاریخ

هاي مختلف از نظر عملکرد دانـه، عملکـرد بیولوژیـک و کاشت

ده داري در سطح یک درصد دی ـشاخص برداشت اختلاف معنی

در کاشت از شاخص برداشت کاسـته تأخیر) و با 3 شد (جدول

) اما بین ارقام از نظر شـاخص برداشـت اخـتلاف 4 شد (جدول

).5 داري وجود نداشت (جدولمعنی

بندي ارقـام براسـاس عملکـرد دانـه و میـزان پایـداري رتبه

در نشان داده شده است. 2تاریخ کاشت در شکل 9عملکرد در

دهنـده نشـان ،با دایره و فلش مشـخص شـده شکل محوري که

پایــداري رقــم بــوده و محــوري کــه بــا فلــش مشــخص شــده

هـاي رقـم ).27دهنده متوسط عملکرد دانـه ارقـام اسـت ( نشان

ســمت چــپ محــور داراي عملکــرد پــایین دانــه هســتند. رقــم

کیلــوگرم در 70/2005میـزان کوهدشـت بـالاترین عملکــرد بـه

PC

2

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]




27

، PD1هاي تاریخ کاشت براساس عملکرد دانه و پایداري عملکرد. زمانهمطور تاریخ کاشت به 9م آزمایش شده در رق پنج. ارزیابی 2شکل

13/8/92 ،PD2 ،28/8/92،PD3 ،12/9/92،PD4 ،27/9/92،PD5 ،12/10/92،PD6 ،28/10/92،PD7 ،19/11/92،PD8 ،4/12/92 وPD9

کریم است. و Karکوهدشت، ، Kohاگرس، ز، Zagفلات، ، Fla ،1خزر، Khzو ارقام 18/12/92

، PD1 ،13/8/92 ،PD2 ،28/8/92،PD3هاي ال از نظر عملکرد و پایداري. تاریخ کاشتپلات مقایسه ارقام گندم دیم با رقم ایده. باي3 شکل

12/9/92،PD4 ،27/9/92،PD5 ،12/10/92،PD6 ،28/10/92،PD7 ،19/11/92،PD8 ،4/12/92 وPD9 18/12/92 و ارقامKhz،

.کریم استو Kar، کوهدشت، Koh، زاگرس، Zag، فلات، Fla ،1خزر

است و پایداري متوسطی دارد و بعد از آن رقـم هکتار را داشته

کیلـوگرم در 30/1970بـالاترین عملکـرد و بـا عملکـرد 1خزر

). رقـم 2و شـکل 5هکتار بیشترین پایداري را داشت (جـدول

ــرد ر ــرین عملک ــلات کمت ــلات ف ــریم و ف ــام ک ــت و ارق ا داش

آبـــان بـــا 13تـــاریخ کاشـــت ناپایـــدارترین ارقـــام بودنـــد.

هکتار داراي بـالاترین عملکـرد و کیلوگرم در 30/4178عملکرد

آبـان بـا عملکـرد 28پایداري متوسـط بـود امـا تـاریخ کاشـت

کیلوگرم در هکتار عملکرد متوسط و پایداري بیشتري 50/3132

).2 و شکل 4 داشت (جدول

ــکل ــم ا 3ش ــاس رق ــبراس ــ الدهی ــ(پا یفرض و نیدارتری

متحـدالمرکز) رسـم شـده ری ـرقم در مرکـز دوا نیترپرمحصول

فاصله را نیترنزدیک ایاست و هارهیکه در مرکز دا یاست. رقم

ـبا مرکز دا بـالا يداری ـرقـم بـا عملکـرد و پا نیدارد، برتـر رهی

ن یرتـر ب 1 رقم کوهدشت و خـزر 3. در شکل شودیمحسوب م

.استرقم نیترارقام هستند و رقم فلات نامناسب

عملکرد ي(دارا یفرض الدهیکاشت ا خیبراساس تار 4 شکل

PC

2

PC

2

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]




28

، PD1 ،13/8/92 ،PD2هاي ال از نظر عملکرد و پایداري. تاریخ کاشتپلات مقایسه تاریخ کاشت با تاریخ کاشت ایده. باي4 شکل

28/8/92،PD3 ،12/9/92،PD4 ،27/9/92،PD5 ،12/10/92،PD6 ،28/10/92،PD7 ،19/11/92،PD8 ،4/12/92 وPD9 18/12/92 و

کریم است. و Kar، کوهدشت، Koh، زاگرس، Zag، فلات، Fla ،1 ، خزرKhzارقام

، PD1 ،13/8/92 ،PD2هاي هاي تحت بررسی براي عملکرد دانه.تاریخ کاشتپلات نقشه همبستگی در تاریخ کاشت. باي5شکل

28/8/92،PD3 ،12/9/92،PD4 ،27/9/92،PD5 ،12/10/92،PD6 ،28/10/92،PD7 ،19/11/92،PD8 ،4/12/92 وPD9 18/12/92 و

کریم است. و Kar، کوهدشت، Koh، زاگرس، Zag، فلات، Fla ،1، خزرKhz ارقام

متحدالمرکز) رسم شده است. ریدر مرکز دوا يشتریب يداریو پا

،باشـد تـر نزدیـک الدهی ـکاشت ا خیارت نیکه به ا یکاشت خیتار

ـارقام گندم د يکاشت برا خیتار نیترمطلوب یمـورد بررس ـ می

خیو تـار نیتـر مناسـب 28/8/92کاشـت خیتـار نیاست. بنابرا

شدند. ییها شناساکاشت خیتار نیترنامناسب 27/9/92کاشت

ـ یدهنده همبستگبردارها نشان نیب هیزاو نوسیکس خیتـار نیب

منفرجـه يایزوا نوسی). در کس5 ختلف است (شکلم يهاکاشت

آنهـا یدرجه همبسـتگ 90 نوسیبردارها مثبت، کس نیب یهمبستگ

خیتار نیاست. ب یمنف یدرجه همبستگ 180 نوسیصفر و اگر کس

نیبنـابرا سـت، منفرجـه ا هی ـزاو ياسـفند دارا 18و 4 يهاکاشت

12 آبـان و 13 يهـا کاشـت خیآنها مثبت است. تار نیب یهمبستگ

بـا زی ـها نکاشت خیتار نیبه صفر دارند. ا کینزد ياهیزاو زیآذر ن

ـ ییهـا کاشـت خیمثبـت دارنـد. تـار یهم همبسـتگ آنهـا نیکـه ب

با هم در عملکرد دانـه یکسانی يهامثبت دارند واکنش یهمبستگ

PC

2

PC

2

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]




29

28 يهاکاشت خیو تار يد 28آذر و 13 يهاکاشت خیدارند. تار

یهمبسـتگ نیبنـابرا ،درجـه دارد 180 هیآذر با هم زاو 27آبان و

ـ جـه یها وجود دارد، در نتکاشت خیتار نیا نیدر ب یمنف ـا نیب نی

از نظر عملکـرد دانـه مشـاهده يداریها اختلاف معنکاشت خیتار

و طـول حطیم نیب ی، همبستگپلاتبايدر گریمهم د یژگیشد. و

زیه و نبود طیدرون هر مح اریاز انحراف مع یبیبردار است که تقر

). 25( اسـت طیمح ـ یذات یدر توانائ ،زیتما يبرا یبیتقر یشاخص

ي کـه طوربههاي مهم هر محیط بوده، قابلیت تمایز یکی از ویژگی

توانند اطلاعات مفیدي در مـورد هاي فاقد قابلیت تمایز نمیمحیط

طـول نیشـتر یبـا ب 13/8/92کاشت خی). تار25نمایند ( هئراارقام ا

طیدر عملکرد دانه در شـرا زیتما تیقابل نیبنابرا ،ارددر بردار را د

و 12/9/92 يهـا کاشـت خیاسـت و تـار شـتر یمختلـف ب یطیمح

تی ـدهنده کم بـودن قابل طول بردار که نشان نیبا کمتر 12/10/92

آنها است. زیتما

يریگجهینت

ارقـام یش ـیو زا یش ـیمراحل رو دهدینشان م قیتحق نیا جینتا

متفـاوت در يهـا عملکرد آنها به شـکل يزااج نیگندم و همچن

). 4(جـدول ردی ـگیقرار م تأثیرتحت مختلف کاشت يهاخیتار

کاشـت موجـب کـاهش عملکـرد و خیدر تـار تأخیربا نیبنابرا

بخشـنده و جیبـا نتـا قی ـتحق نیا جی. نتاشودیعملکرد م ياجزا

) مطابقت دارد. 8)، جعفرنژاد (1و همکاران ( ي)، احمد6رهنما (

کارا بـراي یروش پلاتباي GGEنشان داد که جیر مجموع نتاد

ـ خیتار نیرقم و بهتر نیبهتر نییتع 9پـنج رقـم و نیکاشت از ب

ـمنطقـه اسـت و اطلاعـات مف کی ـ يکاشت بـرا خیتار در ديی

قـرار اری ـدر اخت یبررس تحت هايطیو مح هاپیخصوص ژنوت

ـا قی. از طردهدیم روش مشـخص شـد رقـم کوهدشـت و نی

بودنـد و رقـم فـلات يشتریب يداریعملکرد و پا يدارا 1 رخز

13/8/92کاشـت خیداشـت و تـار يداری ـعملکرد و پا نیکمتر

خیدارد و تـار یمتوسـط يداری ـعملکرد را داشـت و پا نیبالاتر

کاشت بود خیتار نیدارتریاعملکرد و پ نیبهتر 28/8/92کاشت

ــار ــت خیو در تـ ــع 27/9/92کاشـ ــرفیضـ ــرد و نیتـ عملکـ

ـا جیبـود. از نتـا قی ـتحق نی ـکاشـت در ا خیتار نیدارتریاناپ نی

يهاسال و هامشابه در مکان شاتیدر آزما کهیدر صورت قیتحق

مناسـب خیرقم و تار هیتوص يبرا توانیند، مشو تأیید زین شتریب

کشت در منطفه گنبد کاووس استفاده نمود.

يسپاسگزار

بـه جهـت درسدکتـر احمدرضـا دا ياز جناب آقـا لهیوسنیبد

کمال GGE Biplot افزارنرم از استفاده با هاداده هیکمک در تجر

.میرا دار یتشکر و قدردان

مورد استفاده منابع

1. Ahmadi, M., B. Kamkar, A. Soltani and E. Zeinali. 2008. Determination of the most important yield component of wheat in different sowing dates. Journal of Agricultural Science and Natural Resources 15(3): 52-64. (In Farsi).

2. Ahmadi, M., B. Kamkar, A. Soltani, E. Zeynali and R. Arabameri. 2010. The effect of planting date on duration of phonological phases in wheat cultivars and its relation with grain yield. Journal of Plant Production 17(2): 109-122. (In Farsi).

3. Akramghaderi, F., N. Latifi, J. Rezaei and A. Soltani. 2003. Effects of planting date on the phenology and morphology of three cotton cultivars in Gorgan. Iranian Journal of Agricultural Science 34(1): 221-230. (In Farsi).

4. Anandan, A., R. Eswaran, T. Sabesan and M. Prakash. 2009. AMMI analysis of yield performance in rice genotype. Advancees in Biological Research 3: 43-47.

5. Askari, A. H., A. H. Hashemi Dezfoli and D. mazaheri. 2002. The effect of planting date on limited source wheat biotypes after flowering. Seed and Plant 18(4): 394-404 (In Farsi).

6. Bakhshandeh, A. and A. Rahnama. 2005. Seed densities and planting date on tillering, yield and yield component of six promised wheat. Journal of Agricultural Science and Natural Resources 12(3): 147-254. (In Farsi).

7. Gabriel, K. R. 1971. The biplot graphic display of matrices with application to principal component analysis. Biometrika 58: 453-467.

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]




30

8. Jafarnezhad, A. 2009. Determination of optimum sowing date for bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars with different flowering habits in Neishabour. Seed and Plant Production Journal 2-25(2): 117-135. (In Farsi).

9. Jandong, E. A., M. I. Uguru and B. C. Oyiga. 2011. Determination of yield stability of soybean genotypes across diverse soil pH levels. Journal of Applied Biosciences 43: 2924 – 2941.

10. Kalatearabi, M., F. Shikh, H. Soghi and J. Hivechi. 2011. Effects of sowing date on grain yield and its components of two bread wheat (Triticumaestivum L) cultivars in Gorgan in Iran. Seed and Plant Production Journal 27(3): 285-296. (In Farsi).

11. Kaya, Y., M. Akcura and S. Taner. 2006. GGE-biplot analysis of multienvironment yield trials in bread wheat. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 30: 325-337.

12. Kempton, R. A. 1984. The use of biplots in interpreting variety by environment interactions. The Journal of Agricultural Science 103: 123-135.

13. Khajepour, M. R. 1999. Principle of Cultivation. Jahad Press. Isfahan. 14. Letta, T., M. G. D’Egidio and M. Abinasa. 2008. Analysis of multi-environment yield trials in durum wheat based

on GGE-biplot electronic resource. Journal of Food, Agriculture and Environment 6(2): 217-221. 15. Mehrpoyan, M., G. Timas and G. R. Aminzadeh. 2010. The effect of planting date and seed density on

morphological characteristics and two bread wheat cultivars yield in zone Moghan. Iranian Journal of Agricultural Science 3(9): 37- 49 (In Farsi).

16. Meseka, S. K., A. Menkir and A. E. S. Ibrahim. 2008. Yield potential and yield stability of maize hybrids selected for drought tolerance. Journal of Applied Biosciences 3: 82-90.

17. Mohammadi, R., A. Amri and Y. Ansari. 2009. Biplot Analysis of rain-fed barley multi-environment trials in Iran. Agronomy Journal 101: 789–796. (In Farsi).

18. Mohammadi, R., R. Haghparast, A. Amri and S. Ceccarelli. 2010. Yield stability of rain fed durum wheat and GGE biplot analysis of multi-environment trials. Crop and Pasture Science 61: 92–101.

19. Momtazi, F. and Y. Emam. 2006. Effect of sowing date and seeding rate on yield and yield component in winter wheat cv. Shiraz. Iranian Journal of Agricultural Sciences 37: 1-11. (In Farsi).

20. Pourdad, S. S. and M. J. Moghaddam. 2013. Study on genotype × environment interaction through GGE biplot in

spring safflower (Carthamus tinctorius L.) . Journal of Crop Production and Processing 2(6): 99-107. (In Farsi). 21. Rezaei, F., M. Ghodsi and K. Klarestaghi. 2011. The study of planting date effects and plant density on yield,

growth rate and agronomic traits of two triticale genotypes. Iranian Journal of Field Crops Research 3(9): 397-405. (In Farsi).

22. Sabouri, H., H. A. Falahi, Z. Khalilno, A. R. Dadras and A. Sabouri. 2013. Study the effect of planting date on specifications agricultural of two barley cultivars. Iranian Journal of New Sustainable Agriculture 9(2): 27-34. (In Farsi).

23. Samonte, P. B., L. T. Wilson, A. M. McClung and J. C. Medley. 2005. Targeting cultivars onto rice growing environments using AMMI and SREG GGE biplot analysis. Crop Science 45: 2414–2424.

24. Yan, W. and I. Rajcan. 2002. Biplot analysis of sites and trait relations of soybean in Ontario. Crop Science 42: 11-20.

25. Yan, W. and M. S. Kang. 2003. GGE biplot analysis: A graphical tool for breeders, geneticists and agronomists. CRC Press, Boca Raton, FL.

26. Yan, W. and N. A. Tinker. 2006. Biplot analysis of multi-environment trial data: Principles and applications. Canadian Journal of Plant Science 86: 623–645.

27. Yan, W., L. A. Hunt, Q. Sheng and Z. Szlavnics. 2000. Cultivar evaluation and mega-environment investigation based on the GGE biplot. Crop Science 40: 597-605.

28. Zobel, R. W., M. J. Wright and H. G. Gauch. 1988. Statistical analysis of a yield trial, Agronomy Journal 80: 388-393

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]



Journal of Crop Production and Processing Vol. 8, No.2, Summer 2018, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran.

31

Determination of Best Varieties and Planting Date for Wheat Varieties (Triticom aestivum L.) in Gonbad Kavous Using GGE Biplot Method

G. M. Bahalkeh1, A. Biabani2, H. Sabouri2* and H. A. Fallahi3

(Received: April 22-2016; Accepted: December 2-2017)

Abstract

In order to study the effect of planting date on five cultivars of wheat (Khazar1, Falat, Zagros, Kohdasht, Karim) an experiment was conducted as a split-plot randomized complete block in Research Farm of Gonbad Kavous University, Gonbad Kavous, in northern Iran at 2013-2014. Main plots contained nine planting dates (November 4th, November 19th, December 3rd, December 18th, January 2nd, January 18th, February 8th, February 23rd and March 9th) and sub plots were the cultivars. According to the Biplot, cultivar Kohdasht had the highest seed yield and medium stability and Khazar1 had the highest stability and medium grain yield. Falat produced the lowest seed yield and Karim produced the most. Planting dates of November 4th and 19th had the highest seed yield and stability, respectively. Kuhdasht and Khazar were the nearest to an ideal genotype and planting date of November 19th was nearest to an ideal planting date. The cultivar Falat and planting date of December 18th were identified as the unsuitable cultivar and planting date. All results taken together, lead us to the conclusion that seeding cultivar Kohdasht at either November 4th or 19th may lead to the highest and most stable seed yield, though further studies in upcoming years are recommended. Keywords: Ideal genotype, Khohdasht cultuvar, Stability, Yeild, Yield component

________________________________________________________________________________________________ 1. MSc. Student, Ecological Agriculture Sciences, College of Agriculture and Natural Resources, Gonbad Kavous

University, Gonbad Kavous, Iran. 2. Associate Professors, Department of Plant Production, College of Agriculture and Natural Resources, Gonbad

Kavous University, Gonbad Kavous, Iran. 3. Assistant Professor of Horticulture Crops Research Department, Mazandaran Agricultural and Natural Resources

Research and Education Center, AREEO, Sari, Iran. *. Corresponding Author, Email: [email protected]

Dow

nloa

ded

from

jcpp

.iut.a

c.ir

at 1

2:46

IRD

T o

n M

onda

y S

epte

mbe

r 6t

h 20

21

[ D

OI:

10.2

9252

/jcpp

.8.2

.15

]



jcpp.iut.ac.ir · 81 4'7 1 ). 34 2% 5 6 34/ 21 0 ./- ")* +, % ) d! 1 d #ef :d d < =5 / :d #/&'d7/...

Documents

Transcript of jcpp.iut.ac.ir · 81 4'7 1 ). 34 2% 5 6 34/ 21 0 ./- ")* +, % ) d! 1 d #ef :d d < =5 / :d #/&'d7/...