2000
Kongres Mariologiczno-Maryjny
X X Midzynarodowy Kongres Mariologiczno-Maryjny zorga­ nizowaa Midzynarodowa Papieska Akademia Maryjna (PAMI)1.
Genezy Midzynarodowych Kongresów Mariologicznych naley szuka w pocztkach obecnego stulecia. W roku 1900 zorganizo­ wano w Lyonie I Midzynarodowy Kongres Maryjny, który by spotkaniem czcicieli Matki Boej arliwie zabiegajcych o nowe „dogmaty maryjne” i przejawy kultu maryjnego. Podobny charak­ ter miay nastpne kongresy: Fryburg 1902, Rzym 1904, Einsieden 1906, Saragossa 1910 i ostatni - Trewir 1912.
W roku 1950 Midzynarodowa Papieska Akademia Maryjna orga­ nizuje w Rzymie I Midzynarodowy Kongres Mariologiczny (o charak­ terze cile naukowym) oraz VIII Kongres Maryjny. Inicjatywa od razu wpisuje si w stay kalendarz wanych spotka teologicznych. Kongresy odbywaj si co cztery lata, ostatnie miay miejsce w Czstochowie w 1996 r. Obecny Kongres jest pierwszym, który czy oba kongresy pod wspóln nazw „mariologiczno-maryjny”. Zachowano jego charakter cile naukowy, ale wczono w program maryjne celebracje liturgiczne i manifestacje kulturalne o charakterze maryjnym.
Kongres zosta wpisany w program obchodów Roku Jubileuszowe­ go, dlatego w jego organizacji uczestniczy Komitet Gówny Wielkiego Jubileuszu oraz diecezja rzymska, któr reprezentowa komitet w ska­ dzie: ks. P Siila (przewodniczcy), ks. R. Bonola, ks. A. Collicelli, SM, ks. S. De Fiores, SMM, ks. A. Valentini, SMM, br. E. Vidau, SMM.
1 Papiesk Midzynarodow Akademi Maryjn (PAMI) zaoy w 1946 r. Carlo Bali, O FM ( f i 977) w celu koordynowania inicjatyw podejmowanych przez narodowe towarzystwa mariologiczne. Zgodnie ze Statutem zadaniem Akademii jest promowanie studiów mariologicznych i organizowanie kongresów, sympozjów oraz innych spotka o charakterze naukowym oraz popularnym. Oficjalnego uznania Akademii przez Stolic wit dokona Jan XXIII (motu proprio „Maiora in dies”) 8 XII 1959 r., przyznajc jej tytu „Papieska”. Nowe statuty zaaprobowa „ad experimentum” Jan XXIII w dn. 4 VII 1960 , a ostatecznie Pawe VI 6 VII 1964.
Miejscem obrad byo sanktuarium M atki Boej M ioci pod Rzymem (via Ardeatina, Km 12), gdzie od 1740 r. czci doznaje obraz Matki Boej, pochodzcy z X IV wieku.
Temat Kongresu - Mysterium Trinitatis et Maria - doskonale kore­ sponduje z charakterem Jubileuszu Odkupienia, który powinien by ra­ dosnym „nieprzerwanym hymnem uwielbienia Boga w Trójcy Jedyne­ go” (Incarnationis Mysterium, 3). Ta „rado jubileuszowa nie byaby pena, gdybymy nie skierowali spojrzenia ku Tej, która okazujc pene posuszestwo Ojcu zrodzia dla nas w ciele Syna Boego” (fame, 14).
Na sesje plenarne Kongresu zaplanowano tematy o charakterze bardziej ogólnym, wedug nastpujcego klucza: od refleksji nad „dzi” Kocioów i wiata, poprzez konfrontacj z przeszoci (Pismo wi­ te, Tradycja, liturgia, ikonografia), do problemów inkulturacji wiary zgodnej z oczekiwaniami i potrzebami naszych czasów. Ponadto pra­ ce Kongresu przebiegay w 11 sekcjach: afrykaskiej, anglo-ameryka- skiej, azjatyckiej, chorwackiej, francuskiej, woskiej, latynoameryka­ skiej, polskiej, portugalskiej, hiszpaskiej i niemieckiej.
Sekcja polska liczya 15 oficjalnych delegatów, w tym jedna przedstawicielka Sowacji.
Zaplanowano 18 wykadów plenarnych oraz 165 w sekcjach jzykowych.
Pitek, 15 wrzenia
O godz. 17.00 uczestnicy Kongresu zgromadzili si w bazylice Matki Boej Wikszej w Rzymie na wspólnej modlitwie. Odpiewa­ no hymn Kongresu („Gwiazda ycia”) i odmówiono modlitw do Trójcy witej.
Okoo 200 uczestników Kongresu oraz licznych pielgrzymów i przedstawicieli rzymskich parafii powita Gaspar Calvo Moralejo, OFM , Przewodniczcy Midzynarodowej Papieskiej Akademii M a­ ryjnej. W swoim wystpieniu przypomnia, e mariologia jest dys­ cyplin teologiczn, która „znajduje fundament tylko w Pimie wi­ tym”. Biblijne korzenie ma take prawda o Maryi jako umiowanej Córce Boga Ojca, Przybytku Ducha witego i Matce Syna Boe­ go. W taki wanie sposób przedstawi Maryj Sobór Watykaski II. Odwoujc si do hiszpaskiej tradycji teologicznej, o. Calvo M o­ ralejo, nazwa Maryj „zwierciadem ycia trynitarnego”.
Przyzna, e od duszego czasu odczuwano potrzeb gbszego wnik­ nicia w tajemnic Matki Boej. Perspektywa trynitarna okazuje si tu
najlepszym kluczem hermeneutycznym. Duszpasterskie przygotowanie Jubileuszu Roku 2000 zaplanowane przez Jana Pawa II i skoncentrowa­ ne wokó Trzech Osób Boskich (1997 - rok Syna; 1998 - rok Ducha witego; 1999 - rok Ojca) oraz sam Jubileusz jako „uwielbienie Trójcy witej” okazuje si naturalnym kontekstem rozpoczynajcego si Kongre­ su, którego tematem jest wanie „Tajemnica Trójcy witej a Maryja”.
W imieniu woskich mariologów przemówi Alberto Valentini, SMM, Przewodniczcy Woskiego Interdyscyplinarnego Stowarzysze­ nia Mariologicznego. Witajc uczestników Kongresu, którzy przybyli z rónych stron wiata, niezwykle serdecznie zachci ich, aby czuli si jak u siebie w domu, „poniewa w Rzymie nikt nie jest cudzoziemcem”.
Sowo powitania skierowa take ks. kard. Camillo Ruini, któ­ ry podzikowa organizatorom i uczestnikom za gotowo podjcia trudu refleksji nad niezwykle wan prawd o roli Maryi w historii zbawienia i Jej relacji do Trójcy witej.
Na koniec zabra gos ks. kard. Jorge Arturo Medina Estévez, który przypomnia nauk Vaticanum II o „hierarchii prawd” w teo­ logii oraz zasad „wewntrznej wizi tajemnic wiary”. W tym kon­ tekcie podj analiz tekstów Pisma witego (szczególnie opisu zwiastowania), zwracajc uwag na osobow i czynn postaw Maryi wobec objawiajcego si Jej Trójjedynego Boga. Spotkanie zakoczono odpiewaniem antyfony „Salve Regina”.
Sobota, 16 wrzenia
Pierwszej sesji plenarnej Kongresu przewodniczy Bertrand Buby, SM, przewodniczcy Towarzystawa Mariologicznego USA, a koor­ dynowa Ignacio M. Calabuig, OSM, rektor Papieskiego Wydziau Teologicznego „Marianum”.
„Jaka jest rola Maryi we wspóczesnej kulturze w wietle tajem­ nicy Trójcy witej?” Tym pytaniem rozpocz swój wykad Johann Roten, marianista, z Uniwersytetu w Dayton w USA („Kultura wspó­ czesna: Trójca wita a Maryja”).
Zwróci uwag, e obecnie jestemy wiadkami i uczestnikami konfrontacji midzy kultur a chrzecijastwem. Gbsza refleksja nad tym fenomenem prowadzi do wniosku, e tylko Chrystus jest „kluczem” do zrozumienia kadej kultury, a z kolei On daje „egze- gez” (wyjania) tajemnicy Trójcy witej.
Bóg Trójjedyny jest Bogiem dla nas (pro nobis), który objawia si w Jezusie Chrystusie - „historii ukrzyowanej mioci Trójcy”. Perspek­
tywa spoeczna i personalistyczna tajemnicy Trójcy witej moe po­ móc w rozwizaniu problemów, które niesie ze sob wspóczesna kultura, znaczona neoliberalizmem, globalizacj i postmodernizmem. W tym kontekcie najwiksze wyzwania wobec chrzecijastwa to misterium Boga, osoby, czasu (sensu historii) i przyszoci.
Dziki Maryi „ziemia dowiedziaa si o istnieniu tajemnicy Trój­ cy witej”, albowiem pierwsze objawienie si Trójcy - przypomnia Roten nawizujc do nauczania Jana Pawa II - dokonao si w czasie zwiastowania w Nazaret 2000 lat temu. W tym wydarzeniu tryni­ tarnym i maryjnym Roten dostrzega fundament antropologii chrze­ cijaskiej. By osob to znaczy realizowa siebie poprzez bycie darem dla innych - na wzór Trójcy witej. Jednym sowem - „ist­ nie, to by darem”. Dokonuje si to dziki dziaaniu Trójcy wi­ tej w czowieku, czego doskonaym przykadem jest Maryja, nazy­ wana w Tradycji Kocioa „zwierciadem Boga”. Patrzymy na M a­ ryj jako miejsce „inkulturacji” Trójcy witej, dokonujcej si po­ przez Wcielenie Sowa, które objawia Trójc. Co wicej, Maryja „promuje” proces inkulturacji, której realizacj moemy zobaczy w kontekcie dostrzeganych dzi rónych „obrazów” Maryi:
- spoecznym (Kontynent Latynoamerykaski), który otwiera m.in. na ofiarn mio, zatroskanie o sprawiedliwo spoeczn itd.,
- witalnym (Afryka), podkrelajcy warto wspólnoty ycia, - duchowym (Azja), prowadzcy do dialogu w oparciu o war­
toci duchowe, - personalistycznym (kraje anglosaskie, Europa), zwracajcy
uwag na godno czowieka i na osob Maryi jako „naszej Siostry”, która towarzyszy nam w drodze.
Wszystkie „obrazy” maj swoje ograniczenia, ale w jaki sposób odzwierciedlaj dziaanie Trójcy w osobie Maryi i przypominaj - podkreli Roten za Janem Pawem II - e, wiara, która nie staje si kultur, nie jest w peni przyjta. Przywoane „obrazy” Maryi wiad­ cz o tym, e jest Ona blisko ludzkoci i prowadzi j w stron Trój­ cy witej dziaajcej w wiecie.
Wedug Rotena M aryja jest „arcydzieem posania Trójcy” i naley J widzie w trzech perspektywach:
1) estetycznej - w Duchu witym Maryja otrzymuje nowe imi („aski pena”, kecharitomene) i w Nim tkwi Jej tosamo;
2) dramatycznej - w Sowie, które staje si Czowiekiem M a­ ryja uczestniczy w caej peni, a do dramatu Krzya.
3) eschatologicznej - Maryja suy misji Syna Ojca oraz wska­ zuje cel i peni czowieka i historii.
Maryja widziana w tych perspektywach odsania we wspócze­ snej kulturze sens istnienia cakowicie zakorzenionego w tajemnicy Boga-Trójcy.
Zgodnie z programem Kongresu drugim mówc mia by Gen- nadios Limouris, metropolita Patriarchatu Ekumenicznego w Kon­ stantynopolu, ale z powodu choroby odwoa swój udzia w Kon­ gresie. Mia mówi na temat: „Perspektywy prawosawnej teologii liturgicznej odnonie do relacji: Trójca wita a Maryja”.
W zwizku z zaistnia sytuacj o wygoszenie referatu organiza­ torzy poprosili kogo z sekcji polskiej. Zaproponowano ks. prof. Lucjana Baltera SAC (Warszawa), który przedstawi zagadnienie „Trój­ ca wita a Maryja w wietle Dzienniczka w. Faustyny Kowalskiej”.
Trzecim prelegentem by ks. Piero Coda, z Papieskiego Uniwer­ sytetu „Lateranum”. W swoim wykadzie pt. „Tajemnica Trójcy witej a Maryja w Kociele katolickim na pocztku trzeciego ty­ siclecia”, przypomnia, e prawda o Trójcy witej jest centralna w yciu chrzecijaskim, za relacje midzy Trójc wit a Maryj dotycz istoty chrzecijaskiej wiary.
Wedug Prelegenta wiara Maryi jako „pierwszego wiadka Trój- jedynego Boga” stanowi istot chrzecijaskiej postawy. Osoba M a­ ryi jest zatem wzorem czowieka, który „w wolnoci otwiera si na Boga”, a dziki „kenozie wiary” dowiadcza pod krzyem co znaczy by matk na wzór Boga Ojca, który cakowicie „daje swojego Syna”.
Maryja dziki lasce jest „wczona” w ycie Trójcy witej, aby po­ kaza, e take „now ziemi” przenikaj wewntrzne relacje trynitarne - mioci i cakowitego oddania. W takim kontekcie naley widzie misj Maryi w historii Kocioa, która polega na uczestnictwie w dziele prze­ ksztacania wiata „wewntrz” i „na wzór” Trójcy witej.
W podsumowaniu P. Coda przypomnia prorocze sowa, które kilkadziesit lat temu wypowiedzia J. Guitton: „na pocztku X X I wieku chrzecijanie zrozumiej Maryj w wietle Trójcy witej”, a wiek X X I bdzie „wiekiem Maryi”.
Popoudniowe obrady toczyy si w sekcjach jzykowych. Wy­ goszono nastpujce referaty:
1. Sekcja afrykaska: Wadi Abullif Malik Awad, O FM (Egipt), Stan ducha Maryi podczas ucieczki do Egiptu w wietle homilii kop- tyjskich, Mosé Ghebreghiorghis, OFMCap (Etiopia), Matka Syjon w tradycji etiopskiej, M ericheta Yaried Fenta (Etiopia), Maryja a Trójca wita: perspektywa etiopska.
2. Sekcja anglo-amerykaska: Bertrand Buby, SM (USA), Bo­ gosawiona Dziewica a Ap 12 i 22: czy interpretacja trynitarno-ma-
495 XX
y
ryjna?, s. Isabel Naumann (Australia), Maryja jako model Kocioa a relacje trynitarne, Thomas Thompson, SM (USA), Maryja a Trój­ ca wita we wspóczesnej amerykaskiej literaturze duchowoci
3. Sekcja azjatycka: Milagron Gregorio, FMA (Filipiny), Maryja w perspektywie posynodalnej adhortacji „Ecclesia in Asia” Jana Pawia Leo Kleden, SVD (Indonezja), Pobono maryjna a prawa kobiet w per­ spektywie indonezyjskiej, Celia Chua, MIC (Tajwan), Refleksja teoogicz- no-duchowa o roli Maryi w pojciu Trójcy witej i wspólnoty eklezjalnej zastosowane do rodzinnego modelu eklezjalnego na Tajwanie
4. Sekcja chorwacka: M ato Zovkic, Rola Maryi w tajemnicy zbawienia wedug Ewangelii w. ukasza i Dziejów Apostolskich, Ivan Dugandi OFM, Jezus Syn Boy poczty z Ducha witego i Syn Maryi w wietle wiadectw Nowego Testamentu, bp Vlado Kosi, Maryja a Trójca wita w przepowiadaniu Fortunato Svagel (1715-1767).
5. Sekcja francuska: Claude Billot OFMCap, Temat zwiastowa­ nia w witraach bazyliki Notre-Dame de la Trinité w Bois, Giovanni Costi, Mariologia Katechizmu Kocioa Katolickiego, Daniel Doré, Pozdrowienie „Ave Maria Filia Dei Patris” w. Jana Eudes.
6. Sekcja woska: Ermes M. Ronchi OSM, Kultura woska wobec tajemnicy Trójcy witej i Maryi z Nazaretu, Maffeo Pretto CS, Trójca wita a Maryja w pobonoci ludowej poudniowych Woch, Cesare Bissoli SDB, Trójca wita a Maryja w katechizmach Kocioa woskiego.
7. Sekcja latynoamerykaska: Miguel Angel Delgado OSM (Mek­ syk), Najwitsza Trójca a Maryja w Nican Mopohua, Valerio Macca- gnan OSM (Meksyk), Sanktuarium w Meksyku: miejsce spotkania z Maryj i z tajemnic trynitam, Octavio Arismendi Posada (Kolum­ bia), Pobono trynitarna syntez prawdziwej duchowoci maryjnej.
8. Sekcja polska: ks. Teofil Siudy, Maryja jako arcydzieo i wspó­ pracownica Trójjedynego Boga wedug Jana Pawa II, ks. Wacaw Si­ wak, Maryja jako Córa Boga Ojca, Matka Syna Boego i Oblubieni­ ca Ducha witego wedug Jana Pawa II, o. Stanisaw Celestyn Napiórkowski OFMConv, Bóg wielkich niewolników Maryi.
9. Sekcja portugalska: Maria Manuela Carvalho, Dynamizm trynitarny w Maryi - Koció pierwotny, Anacleto Oliveira, Tajem­ nica Trójcy a Maryja w zwiastowaniu, Isidoro Lamelas OFM , Tajem­ nica Trójcy a Maryja u Potâmio z Lizbony.
10. Sekcja hiszpaska: Miguel Ponce Cuéllar, Osignicia i ogra­ niczenia mariologii trynitarnej, Gonzalo Gironés, Synteza mariolo­ gii trynitarnej, Antonio Artola CP, Relacje Maryi z Trójc wit. Tajemnica Maryi jako obraz Boej natury, Juan Esquerda Bifet, Ma­ ryja jako trynitarna pami Kocioa: perspektywa misyjna.
11. Sekcja niemiecka: Arnold Fritz, Jak Maryja wobec tajemnicy Trójjedynego Boga. Motywy maryjne w chrzecijaskiej mistyce, Cor­ nelio Del Zotto OFM , Trójca wita a Maryja we wczesnej teologii franciszkaskiej, Andrea Dillon, Maryja - okryta cieniem Trójjedyne­ go Boga, Guth Haus, Sanktuaria trynitarne i maryjne. Ikonografia i cze oddawana ikonom „bolesnej” i „radosnej” Trójcy witej.
Pierwszy dzie kongresowych obrad zakoczy si w auli Pawa VI wieczornym koncertem i modlitw - „Maria Mater Mundi. Bogosa­ wi Mnie bd wszystkie pokolenia” - z udziaem 500 artystów z pi­ ciu kontynentów, w tym take przedstawicieli innych wyzna i religii.
Niedziela, 17 wrzenia
Celebracje liturgii Mszy witych w kocioach Rzymu animo­ way wspólnoty: afrykaska i poudniowo-amerykaska, za w sank­ tuarium Divino Amore - azjatycka. witeczny dzie zakoczy kon­ cert: Ave Maria Jubilaei.
Poniedziaek, 18 wrzenia
„W mojej wraliwoci protestanckiej zgadzam si ze wszystkim co zostao powiedziane” - podsumowa wystpienie Aristide Serry OSM , rzymskiego mariologa („Marianum”), Renzo Bertalot, pastor Kocioa Waldensów, który przewodniczy poniedziakowej sesji plenarnej Kongresu.
A. Serra, wiatowej sawy biblista-mariolog, postawi pytanie: kiedy i w jaki sposób pierwsza wspólnota chrzecijaska podja refleksj nad tajemnic relacji midzy Trójc wit a Maryj? Pre­ legent wskaza na wydarzenie Paschy jako ródo ostatecznego ob­ jawienia si Trójcy witej i klucz do zrozumienia relacji Maryi do poszczególnych Osób Trójcy witej. To wanie w misterium pas­ chalnym „Bóg naszych ojców” objawia si jako Ojciec, Syn i Duch wity: Ojciec, który jest Autorem zmartwychwstania Syna moc Ducha witego.
To nie reakcja chemiczna, ani te podstp czowieka, uwolni Ukrzyowanego od wizów mierci. Tylko sam Ojciec, za spraw potnej mocy Ducha witego, wskrzesi swego czowieczego Syna, aby móg On zasi na niebiosach po Jego prawicy. W tym rado­
497 XX
y
snym momencie zmartwychwstania, w mistycznej ciszy Boskiej otchani, Ojciec móg powiedzie do wcielonego Sowa zasiadaj­ cego przy Nim w chwale: Ty jeste moim synem: dzi ciebie zrodzi­ em (Ps 2, 7). Tajemnica „stworzenia” zawiera si w misterium pas­ chalnym. Za spraw mocy Ducha witego, Ojciec odrodzi sabe i miertelne czowieczestwo Syna w blasku wiecznej chway.
Biblijny obraz wydarzenia Paschy ukazuje je zatem jako „nowe narodzenie”, gdzie „Rodzcym” jest Bóg.
W takim kontekcie naley widzie grób Jezusa wykuty w skale jako „ono”. Serra zwróci uwag na biblijn symbolik skay, która „rodzi”, „daje ycie”. To przecie Bóg jest Ska, która rodzi Izraela.
W kontekcie takiej symboliki biblijnej naley te widzie „ono” Maryi - ska, która rodzi Jezusa i grób - „ono” z którego rodzi si ponownie (zmartwychwstaje) Jezus Chrystus. Tak symbolik spo­ tykamy u wielu Ojców Kocioa Wschodu i Zachodu.
Wspólnota chrzecijaska patrzya na narodzenie Jezusa w Be­ tlejem w wietle Paschy. Tak jak pasterze z Betlejem, tak i pasterze pierwotnej wspólnoty chrzecijaskiej (Apostoowie, oraz inni, któ­ rzy gosili Ewangeli), pod wpywem owiecenia i wiata zmar­ twychwstania Paskiego, mówili jeden do drugiego: „Pójdmy do Betlejem i zobaczmy” (k 2,15). Innymi sowy, sposób, w jaki zmar­ twychwsta Chrystus, zrodzi w Kociele pytanie o to, w jaki spo­ sób zosta On poczty w onie Maryi. Od tego dnia rozpocza si dla Kocioa debata na temat Maryi.
Jeli w misterium paschalnym Bóg Ojciec zrodzi Syna w Du­ chu witym, to w taki sam sposób naley widzie tajemnic Wcie­ lenia. Std analogia: „ono ziemi” (grób) i ono Maryi Dziewicy.
Koció wierzy w dziewicze poczcie Jezusa - podkreli Serra - poniewa wierzy w Jego zmartwychwstanie.
Paschalna perspektywa trynitarna owieca trynitarne odniesie­ nia Maryi w tajemnicy Zwiastowania.
W dyskusji A. Serra zaznaczy, e w refleksji nad tajemnic Pas­ chy spotykaj si wszyscy chrzecijanie i tak jak pierwsza wspólno­ ta stawiaj sobie pytanie: Kim jest Maryja?
Kolejne referaty wygosili: Ermanno Toniolo OSM i Ann Loades. E. Toniolo (Rzym - „Marianum”) omówi temat: „Trójca wita
a Maryja w perspektywie bizantyjskiej” (zastpi G. Hammanna z Uniwerstetu w Neuchâtel, który zrezygnowa z udziau w Kongresie).
Dla Kocioa Wschodniego - podkreli Prelegent - tajemnica Trój­ cy witej jest „codziennym oddechem”. Maryja w relacji do Boga Ojca
jest widziana w perspektywie oblubieczej - dziki tajemnicy Wciele­ nia mog razem mówi: „to jest nasz Syn Jednorodzony”.
Macierzyska relacja Maryi-Matki do Jezusa-Syna wskazuje na to, e Syn otrzyma od Maryi ca natur ludzk, Ona jest jedynym ródem Jego waciwoci fizycznych, psychicznych i duchowych.
Relacj M aryja - Duch wity tradycja bizantyjska ujmuje w perspektywie przebóstwienia caego stworzenia. Maryja od same­ go pocztku swojego istnienia jest „mieszkaniem Boga”, przygoto­ wanym przez Ducha.
„Tak jak Syn jest naturalnym obrazem Ojca, za Duch - obra­ zem Syna, tak Maryja jest ikon Ducha, poprzez uczestnictwo i a­ sk” - podsumowa Toniolo.
A. Loades z Kocioa Anglikaskiego (Uniwersytet w Durham - Anglia) w swoim referacie zarysowaa stanowisko Kocioa Angli­ kaskiego wobec relacji Trójcy witej i Maryi. W dugim wprowa­ dzeniu przedstawia w oparciu o wiadectwa liturgiczne miejsce Maryi w yciu swojego Kocioa, zwracajc uwag na dwa wita maryjne: Narodzenie Maryi i Wniebowzicie.
W dowiadczeniu anglikanów M aryja jest zawsze widziana z Chrystusem, zawsze bya Jego Uczennic. Rola Maryi w tajemnicy Wcielenia - podkrelia Loades - nie polegaa tylko na wypowiedze­ niu „fiat”, ale take na tym, e wszdzie dawaa „przestrze” Bogu.
Koció Anglikaski nie akceptuje takich wyrae, jak np. M a­ ryja „Oblubienica Ducha witego”, „tabernakulum”, czy „ikona Trójcy witej”.
Tematy wygoszone w sekcjach jzykowych: 1. Sekcja afrykaska: Bp Stanislas Lukumwena (Kongo), Trój­
ca wita a Maryja w pojciu afrykaskim, Flavien Muzumanga Ma Mumbimbi (Hiszpania), Trójca wita a solidarna eschatologia afry­ kaska, Atal Dosithé, Serce Mamy w tajemnicy Syna. Misja Maryi w wietle tradycji afrykaskiej.
2. Sekcja anglo-amerykaska: Maria Elisabetta Patrizi SMMI (Italia), Trójca wita a Maryja: perspektywa duchowoci, Rhonda Maingot, ycie chrzecijanina jako „odbicie” Maryi i Trójcy witej, Suzanne Dowdy, Pobono maryjna w Trynidadzie, Marian Zalec- ki OSPPE, Hodigitria Matka Boa Czstochowska a Trójca wita w sanktuarium amerykaskiej Czstochowy.
3. Sekcja azjatycka: Howard Dee (Filipiny), Maryja a wieccy w kontekcie Filipin, Stella Valapha Nilaket SPC (Tajlandia), Maryja
SP R
A W
O Z
D A
N IA
500
i Jej relacje z Trójc wit w kontekcie eklezjalnym i kulturalnym Tajlandii, Martino Sardi O FM (Indonezja), Maryja a promocja praw czowieka w Azji.
4. Sekcja chorwacka: Andrea Fili, Macierzyskie oblicze Boga: Bóg nie jest tylko Ojcem, ale kocha nas take mioci matki, Bruno Pezo OFM , Bogosawiona Dziewica w dziele zbawienia w pismach Carla Balièa, Petar Lubina O FM , Tajemnica Trójcy w chorwackich sanktuariach maryjnych.
5. Sekcja francuska: Michel Dupuy PSS, Wcielenie jako dzieo Trójcy witej w Maryi, Marcel Gendrot SM M , Maryja a symfonia trynitarna w duchowoci w. Ludwika M. Grignon de Montfort, Ja ­ nine Giens, Z Maryj umie powiedzie „tak” Bogu i ludziom.
6. Sekcja woska: Ermenegildo M anicardi, Trójca a Maryja w Ewangelii Mateusza, Achille M . Triacca SDB, Dzieo Trójcy wi­ tej w Maryi wedug liturgii ambrozjaskiej, Ferdinando Castelli SJ, Trójca a Bogosawiona Dziewica w literaturze woskiej XX wieku.
7. Sekcja latynoamerykaska: Miguel Angel Delgado OSM (Meksyk), Trójca wita a Maryja w Nican Mopohua, Valerio Mac- cagnan OSM (Meksyk), Sanktuarium w Meksyku: miejsce spotkania Z Maryj i tajemnic trynitarn.
8 . Sekcja polska: ks. bp Julian W ojtkowski, Trójca wita a Maryja w kazaniach polskich autorów na Zwiastowanie NMP, dru­ kowanych w XV wieku, Roman Mazurkiewicz, „witej Trojce mi­ onica”. Trynitarne aspekty maryjnoci polskiego redniowiecza w wietle zabytków pimiennictwa, Tadeusz Dionizy ukaszuk OSP- PE, Trynitarny wymiar kultu maryjnego u polskich teologów pauli- skich doby baroku, Danuta Mastalska, Trójca wita a Maryja we­ dug polskich kaza Antoniego Wgrzynowicza OFM (fl721).
9. Sekcja portugalska: Emilia Nadal, Trójca a Maryja w sztuce portugalskiej, Pedro Romano Rocha SJ, Tajemnica Trójcy a Maryja w liturgii z Evora w XVI wieku.
10. Sekcja hiszpaska: Juan Luis Basterò, Trójca a Maryja w ba­ daniach Hiszpaskiego Towarzystwa Mariologicznego (1), Rafael Casasnovas SDB, Trójca a Maryja w badaniach Hiszpaskiego Towa­ rzystwa Mariologicznego (2), Lucas Francisco M ateo Seco, Trójca a Maryja we wczesnej teologii hiszpaskiej, Juan Miguel Ferrer, Try­ nitarny wymiar mariologii hiszpaskiej w liturgii mozarabskiej.
11. Sekcja niemiecka: Manfred Hauke, Relacje trynitarne Ma­ ryi jako obraz Kocioa w nauczaniu Soboru Watykaskiego II, Her­ bert King, Maryja Poredniczka ask w kontekcie trynitarnym i chry­ stologicznym wedug Johannes Driedo.
Kolejny dzie obrad Kongresu zakoczya wieczorna modlitwa z udziaem pielgrzymów na placu w. Piotra i koncert muzyki religijnej.
Wtorek, 19 wrzenia
„Maryja podczas Zwiastowania nie miaa wiadomoci tajem­ nicy Trójcy witej w kategoriach póniejszych poj teologicznych, ale dowiadczya Trój jedynego Boga w wietle caego dziedzictwa Starego Testamentu” - zwróci uwag podczas dzisiejszej sesji ple­ narnej ks. Domingo Munoz Leon, biblista z Madrytu. W wygoszo­ nym referacie przedstawi zagadnienie: Duchowa droga Maryi: od „Boga naszych ojców” do „Boga Ojca”.
Prelegent podkreli, e Maryja miaa starotestamentowy obraz Boga jako „Boga naszych ojców, Abrahama, Izaaka i Jakuba”, któ­ ry jest miosierny, wierny i miuje „jak matka”. Od zwiastowania rozpoczyna si droga wiary Maryi, na której coraz bardziej dowiad­ cza jak „Bóg ojców” jest „Bogiem Ojcem” Jej Syna. To „przejcie” w pojmowaniu Boga przez Maryj ukazuj Ewangelie, szczególnie ukasza i Mateusza. Szczególne dowiadczenie przez Ni Boga jako Ojca miao miejsce w wydarzeniu dziewiczego poczcia. Wtedy ju, w jakim stopniu, miaa te „wiadomo, e Jej Syn jest Bogiem”, a nie - jak twierdz niektórzy - dopiero po zmartwychwstaniu.
Wedug biblisty z Madrytu tajemnic Wcielenia opisan przez ukasza i Mateusza owietla nie tylko Pascha, ale take cay Stary Testament.
W podobny sposób uja zagadnienie trynitarnych odniesie Maryi s. Mercedes Navarro, z Papieskiego Uniwersytetu w Salaman­ ce (Hiszpania). W kontekcie Starego Testamentu odczytaa „ewan­ geliczn drog Maryi” od zwiastowania do Zesania Ducha wite­ go, ukazujc spójno Boego planu wobec Maryi, nowo nowo- testamentowego Objawienia oraz „relacyjny aspekt Boga”, widocz­ ny na przykadzie dowiadczenia Maryi.
Trzeci referat wygosi ks. Enrico dal Covolo (Rzym), który ukaza doktryn o Boym macierzystwie Maryi w wietle soborów: Konstantynopolitaskiego I (381), Efeskiego (431) i Chalcedoskie- go (451). Nauk pierwszych soborów odczyta w kluczu kateche­ tycznym. Zwróci uwag, e doktryna soborów pierwszych wieków ukazuje tajemnic Maryi w cisej cznoci z Chrystusem i w ten sposób Maryja nie tylko w aden sposób „nie zasania Trójcy wi­
501 XX
y
tej, ale jest Jej wiernym zwierciadem”. Owa czno Maryi z Chry­ stusem najbardziej ujawnia si na Golgocie, w godzinie mki Jezu­ sa. Wtedy te Maryja w caej peni „dowiadczya” gbi macierzy­ stwa wobec Syna i peniej zrozumiaa swoje zadanie w Boym pla­ nie zbawienia. Dowiadczenie Maryi przypomina kademu wierz­ cemu, e gbszy sens swojego powoania mona odkry tylko wte­ dy, kiedy kroczy si drog krzya i staje przy Ukrzyowanym. Tutaj tkwi sekret chrzecijaskiej witoci, jako cakowitego oddania ycia „dla wikszej mioci” i wizi z Trójjedynym Bogiem.
Dzisiejszej sesji plenarnej przewodniczy ks. dr Teofil Siudy (Cz­ stochowa), przewodniczcy Polskiego Towarzystwa Mariologiczne­ go, a pracami kierowa Jean-Pierre Sieme Lasoul Elagnen (Kongo), przewodniczcy sekcji afrykaskiej.
Tematy sekcji jzykowych: 1. Sekcja afrykaska: John Egbulefu (Nigeria), Sowo Wcielo­
ne jest Bogiem z nami i mówi o Trójcy; Maryja jest my-z-Bogiem, patrzy na Trójjedynego Boga i rozwaa to, co widzi, Anthony Dimk- pa (Nigeria), Maryja, my-z-Bogiem jest odbiciem prawdy Trójcy witej, Innocent Ibeh (Nigeria), Maryja, my-z-Bogeim jest odbiciem pikna Trójcy witej.
2. Sekcja anglo-amerykaska: John Samaha SM , Nasz udzia w apostolskiej misji Maryi, Mary McDevitt, Poeci i poezja maryjna: relacje Maryi z Trójc wit, Gerard Buhagiar, Relacje Maryi z Trójc wit wedug poetów maltaskich, Luciano Alimandi, Trynitarny wymiar maryjnych formu konsekracyjnych Jana Pawa II.
3. Sekcja azjatycka: Wissam Abou Nasser (Liban), Maryja jako wiadek mioci trynitarnej w Kociele maronickim, Teresa Joseph FMA (Indie), Maryja jako prawdziwa uczennica w indyjskim kontek­ cie religijnym, Gregorius Budi Subanar SJ (Indonezja), Pobono maryjna w Giava (Indonezja).
4. Sekcja chorwacka: Marijan Biskup OP, Trójca wita a Ma­ ryja w ludowej pobonoci chorwackiej, Gabrijel Jurisi OFM , Trój­ ca a Maryja w dowiadczeniu mistycznym chorwatów zmarych w opinii witoci, M arija Mirkovic, Trójca a Bogosawiona Dzie­ wica w ikonografii chorwackiej.
5. Sekcja francuska: Philippe Jobert OSB, Trynitarna logika mio­ ci w tajemnicy Zwiastowania, René Laurentin, Trójca wita a Mary­ ja, Jean Longère PSS, Maryjne aspekty teologii Alain’a de Lille (fl203).
6. Sekcja woska: Giuseppe Bortone SJ, Tajemnica trynitarna a Maryja w „Boskiej Komedii” Dantego Alighieri, Pasquale Iacobo-
ne, Przedstawienia Maryi w relacji do Trójcy witej w sztuce wo­ skiej, Vincenzo Romano OP, Trójca wita a Maryja na drodze du­ chowej wedug w. Katarzyny ze Sieny, Maria Teresa Sotgiu, Trójca wita a Maryja u niektórych autorów Humanizmu i Odrodzenia.
7. Sekcja latynoamerykaska: Deyanira Flores (Kostaryka), Po­ rednictwo Maryi wedug Bernarda Chiaravalle i Ludwika M. Grignion de Montfort: analiza porównawcza, Hugo Cordoba OFM (Meksyk), Maryja w tajemnicy trynitarnej wedug w. Franciszka z Asyu.
8. Sekcja portugalska: Geraldo de Fatima M orujao, Trójca a Maryja w „Os Lusiadas” i w liryce Luis de Camöes, Joâo Duque, Ta­ jemnica Trójcy witej a Maryja w portugalskim piewniku religijnym.
9. Sekcja hiszpaska: Luis Diez Merino CP, Maryjne teksty try­ nitarne Nowego Testamentu u egzegetów hiszpaskich, Ismael Ben- goechea OCD, Trójca wita a Maryja w dowiadczeniu mistycznym w. Teresy od Jezusa, Andrés Molina Prieto, Trójca wita a Maryja u w. Jana z Avila, Alejandro Martinez Sierra SJ, Trójca wita a Ma­ ryja u w. Tomasza z Villanueva.
10. Sekcja niemiecka: Ulrich Kühn, Protestanci o Maryi w wie­ tle tajemnicy trynitarnej, Gerda Riedl, W centrum historii zbawienia. Struktura trynitarna w myli mariologicznej Michaa Schmausa (1897- 1993), Klaus Dade, Maryja wityni i Tabernakulum Trójcy witej.
Na zakoczenie dnia obrad Kongresu mona byo obejrze film „Maryja, córka swego Syna” w reyserii Fabrizio Costa.
roda, 20 wrzenia
Sesji plenarnej przewodniczy J. Longere, PSS, Przewodniczcy Francuskiego Towarzystwa Studiów Maryjnych, a pracami kierowaa Cettina Militelo („Marianum”).
Dominowaa historia teologii. Luigi Gambero, marianista („Maria­ num”) wskaza na niektóre aspekty relacji Trójcy witej i Maryi u Oj­ ców Kocioa Zachodniego (do V w.). Maryja bya przez nich widziana (przede wszystkim w kontekcie Wcielenia) jako „Oblubienica Boga”. Maryj i Boga Ojca czy w jakim stopniu funkcja rodzenia Syna, który odwiecznie rodzony bez matki, w czasie zosta zrodzony bez ojca.
Dla Syna Boego Maryja jest „komnat” w której dokonuj si zalu­ biny Boga z ludzkoci. Za wobec Ducha witego Maryja jest nie tylko „Oblubienic” (z racji wspópracy w poczciu Jezusa), ale take „wity­ ni”, „Naczyniem”, czyli miejscem, które On cakowicie wypenia.
SP R
A W
O Z
D A
N IA
504
Marielle Lamy (paryska „Sorbona”) omówia relacje „pokrewie­ stwa” i „przymierza” midzy Maryj a Trójc wit w wietle teologii redniowiecznej, za Enrique Llamas Martinez OCD (z uniwersytetu w Salamance) w mariologii XVII wieku, szczególnie hiszpaskiej.
W popoudniowej sesji zabrali gos w ramach dyskusji panelo­ wej przedstawiciele piciu kontynentów, aby odpowiedzie na py­ tanie: „Trójca wita a Maryja: jakie znaczenie dla twojej kultury?” Dyskusj prowadzi R. Laurentin.
„Jeli Bóg Ojciec jest miosierny, Syn Boy jest Bogiem z nami, a Duch wity jest moc i yciem, to gdzie jest Trójca wita na kontynencie azjatyckim nkanym ndz i cierpieniem?” - pytaa Henrietta T. de Villa, Ambasador Filipin przy Stolicy witej.
Pani Ambasador ukazaa obecno i znaczenie pobonoci ma­ ryjnej dla kontynentu azjatyckiego, niezwykle zrónicowanego pod wzgldem religijnym i konkretnych warunków ycia. Wskazaa na wielkie ubóstwo ycia wielu Azjatów, którzy s wspóczesnymi ana- wim (ubogimi Jahwe) i oczekuj na dobr nowin o Zbawicielu wiata, który przecie narodzi si w Azji, a jednak przygniatajca wikszo jej mieszkaców Go nie zna.
Maryja, Córka azjatyckiej ziemi, moe speni wan rol w procesie inkulturacji prawdy o Trójjedynym Bogu. Maryja, Niewiasta wiary i od­ wagi moe inspirowa do jej przyjcia. Co wicej, Maryja, Niewiasta mo­ dlitwy ukazuje na czym polega zayo czowieka z Trójc wit.
Take Afryka odkrywa Maryj i Je j znaczenie dla ycia wiary oraz jej inkulturacji na ogromnym kontynencie, który zamieszkuje 1045 plemion, a kady z nich ma swoj kultur i wraliwo reli­ gijn. O Maryi jako Matce Afryki mówi ks. Jean-Pierre Sieme La- soul Elagnen (Kongo). Dla Afrykanów - podkreli - Maryja jest „nasz Mam”. Przyzna, e teologia afrykaska nie podja jeszcze zagadnienia relacji midzy Trójc wit a Maryj.
W kontekcie kultury poudniowo-amerykaskiej (szczególnie brazylijskiej) mówia Lina Boff (siostra znanego teologa Leonarda). Zwrócia uwag na konieczno przyjmowania prawdy o Trójcy witej jako rzeczywistoci, a nie abstrakcyjnej doktryny. Maryja za jako osoba historyczna ukazuje si jako odwana Niewiasta, która reaguje wobec wydarze zbawczych, które take dzisiaj tworz hi­ stori zbawienia i przemieniaj wiat.
Pozostali uczestnicy dyskusji panelowej w ogólny, ale interesu­ jcy sposób przedstawili miejsce Maryi w pobonoci i kulturze - Peter Fan w pónocno-amerykaskiej, za Tina Beattie - europejskiej (bardziej angielskiej).
Dyskusja uwypuklia wiele aspektów problemu inkulturacji mariologii oraz uwiadomia uczestnikom konieczno otwarcia si w swoim przeywaniu wiary (take maryjnoci) na dowiadczenia innych kultur.
Kolejny dzie obrad Kongresu zakoczy koncert pieni maryj­ nych „Stella splendens” w wykonaniu chóru z Foligno (Italia).
Czwartek, 21 wrzenia
Sesji plenarnej przewodniczy Candido Pozo SJ, Przewodnicz­ cy Hiszpaskiego Towarzystwa Mariologicznego, za prac kiero­ waa Milagros Gregorio FMA, Przewodniczca sekcji azjatyckiej Kongresu.
„Z Maryj, cile zczon z liturgi ziemsk i niebiask, uwiel­ biamy Trójjedynego Boga” - przypomnia bp Julian Lopez Martin (Salamanca). Prelegent omówi temat: „Celebracja chrzecijaskie­ go misterium w cznoci z Maryj w liturgii rzymskiej”. Uwypu­ kli trynitarny aspekt liturgii Mszy w. i wzorcz obecno Matki Boej, która uczy jak przeywa liturgiczn celebracj tajemnicy Trójcy witej.
Relacj Trójca wita a Maryja w sposób niezwykle interesujcy przedstawia Maria Giovanna Muzj (Rzym), która omówia ten temat obecny w tradycji ikonograficznej. Wskazaa na trzy symbole, które ikonopisarze wykorzystywali, aby kontemplowa t prawd trynitar- no-maryjn, a mianowicie: frontalno (wymiar pionowy) ikony, koo i pomie (ogie) - wszystkie nale do uniwersalnego dowiadczenia religijnego. Pierwszy podkrela spotkanie Trójcy witej z Maryj (Zwia­ stowanie, Ukrzyowanie, Zesanie Ducha witego, Zanicie), gdzie jedynym zadaniem Maryi jest ukazywanie Syna. Symbol koa podkre­ la wymiar oblubieczy Maryi wobec Trójcy witej i ukazuje Maryj „wewntrz” mioci trynitarnej (obrazy koronacji Maryi). Za symbol pomienia uwypukla wito Maryi i dynamizm dziaania Boga w hi­ storii zbawienia.
O ikonie Maryi Theotokos mówi Constantin Charalampidis (Uni­ wersytet w Salonikach). Przybliy prawd o Boym macierzystwie Ma­ ryi w wietle nauczania wschodnich Ojców Kocioa i liturgii bizantyjskiej.
Tematy sekcji jzykowych: 1. Sekcja afrykaska: Ignatius Edet (Nigeria), Maryja, my-z-
Bogiem jest odbiciem pikna Trójcy, Walter Onumaegbu (Nigeria),
505 XX
Maryja, my-z-Bogiem odbiciem dobroci Trójcy, Mbagwu Kenneth (Nigeria), Trójca a Maryja w ludowej pobonoci nowych chrzeci­ jan afrykaskich.
2. Sekcja anglo-amerykaska: Edward J. Kelty OS,/ jestem T, która jestem w Trójcy Przenajwitszej: Córk Ojca, Matk Syna, Oblubienic i wityni Ducha witego, Jean Frisk, Posoborowe dokumenty Kocioa i katechezy papieskie o Maryi i Trójcy witej, Arthur Burton Calkins, Relacje Serca Maryi z Osobami Trójcy wi­ tej wedug Jana Pawia II.
3. Sekcja azjatycka: Catalino Arevalo SJ (Filipiny), Lud kocha­ jcy Maryj, Josefina M anabat (Filipiny), Maryja i droga wiary w Ojcu, Synu i Duchu witym mieszkaców Filipin, Thomas Ay- kara OCD (Indie), Maryja: wspaniay przewodnik do medytacji w kontekcie duchowoci Indii.
4. Sekcja chorwacka: H rvojka M ihanovc-Salopek, Relacja Maryi z Trójc wit w hymnach maryjnych Marka Marulia, Ima- kulata Malinka, Perspektywa trynitarna chorwackich ludowych pie­ ni maryjnych, Cecilija Plesa, Obraz Trójcy witej w pieniach ma­ ryjnych zawartych w pauliskim zbiorze pieni z 1644 r.
5. Sekcja francuska: Yves-François Riou, Maryja i Trójca wita w ikonografii w Bretani, Jean Stern M S, „Tron Jego ojca Dawida” a wiara Maryi w tajemnic Trójcy witej (por. k 1, 32-34).
6. Sekcja woska: Valeria Ferrari Schiefer, Trójca wita a Mary­ ja u niektórych woskich autorek XVII wieku, Giovanni Velocci CSSR, Trójca wita a Maryja u w. Alfonsa Liguori, Umberto Muratore IC, Trójca wita a Maryja u Antoniego Rosmini, Salvatore M. Perrella OSM, Trójca wita a Maryja w teologii woskiej XX wieku.
7. Sekcja latynoamerykaska: Fernando Pineros (Kolumbia), Tryniatrny wymiar kultu Matki Boej z Góry Karmel w Kolumbii, Vittorino Girardi (Kostaryka), Maryja jako misjonarka Trójcy witej.
8 . Sekcja polska: Gabriel Bartoszewski OFMCap, Trójca wi­ ta i Maryja w pismach b. Honorata Komiskiego (fl916) i w zgro­ madzeniach przez niego zaoonych, Paulin Sotowski OFMConv, Trójca wita a Maryja w medytacji w. Maksymiliana Kolbe, Jan Pach OSPPE, Komunia ycia Maryi z Trójc wit w kerygmie Ste­ fana kardynaa Wyszyskiego, Kazimierz M IC, Znaczenie pneu- matoogii Y. Congara dla mariologii w Polsce.
9. Sekcja portugalska: José Alves Pires SJ, Tajemnica Trójcy witej a Maryja w kazaniach o. Antoniego Vieira, José Carvalho, Symbolizm Niewiasty z Apokalipsy a ordzie z Fatimy.
10. Sekcja hiszpaska: Candido Pozo SJ, Trójca wita a Maryja
w „De mysteriis vitae Christi” Franciszka Suareza, Juan Cascante Davi­ la, Mariologia trynitarna u hiszpaskich teologów XVII wieku, Gaspar Calvo OFM, Mariologia trynitarna u Matki z Agredy, Federico Delc- laux, Trójca a Maryja w malarstwie hiszpaskim zotego wieku.
11. Sekcja niemiecka: German Rovira, Bóg Trójca a Maryja w tajemnicy zbawienia, Johannes Schneider O FM , Maryja a Trójca Najwitsza u w. Franciszka z Asyu, Joachim Schmiedl, Miosier­ dzie jako motyw maryjny. Mistyka trynitarna a pobono maryjna, Anton Ziegenaus, „Czowiek, który by Bogiem i Matka, która bya dziewic”. Szczególna relacja Maryi z Trójc wit w pierwszej mariologii dogmatycznej XIX wieku H. Oswalds’a.
Przedostatni wieczór kongresowych obrad zakoczy koncert pieni maryjnych „Stella splendens”, które przygotowano specjalnie z okazji Kongresu.
Pitek, 21 wrzenia
W ostatnim dniu Kongresu za prezydialnym stoem zasiad Adalbert Rebi, Przewodniczcy Chorwackiego Towarzystwa Mario­ logicznego i Marcella Farina FMA (Rzym).
„Maryja cierpica wprowadza nas w kontemplacj cierpienia Boga” - powiedzia Angelo Amato, SDB (Rzym). W swoim refera­ cie omówi problematyk bólu/cierpienia Boga i w takim kontekcie Maryj obecn na Golgocie przy Ukrzyowanym Synu. Rysujc obraz Boga, który cierpi, prelegent przedstawi wspóczesn reflek­ sj teologiczn, takich autorów jak: K. Kitamori, J . M oltmann, H. Kiing, H.U. von Balthasar i G. Greshake.
W cierpieniu Chrystusa na krzyu widzimy w sposób radykal­ ny realizm Wcielenia. Za samo wydarzenie Krzya jest objawieniem mioci trynitarnej. W cierpienie Jezusa wczony jest Bóg Ojciec (Moltmann). Ta „pietà ojcowska” zostaa wyraona w sztuce chrze­ cijaskiej, podobnie jak pieta Maryi (rzeby M ichaa Anioa). Je ­ zus nie umiera sam, ale w ramionach Ojca i w obecnoci Ducha witego. W trynitarnej interpretacji Krzya mona take dostrzec obecno Matki Jezusa.
Drugim prelegentem by Anton Zigenaus (Augsburg). Skoncen­ trowa si na teologiczno-dogmatycznych rozwaaniach o Maryi w kontekcie trynitarnym.
„Duchowo bez teologii jest pusta, a teologia bez duchowoci
507 XX
508
jest lepa” - powiedzia Stefano De Fiores, SM M (Rzym), autor wielu publikacji z dziedziny duchowoci maryjnej, kolejny prelegent.
Duchowo chrzecijaska - wedug De Fioresa - to opcja fun­ damentalna wobec Trójjedynego Boga, za Maryja jest dla nas nie­ docigym wzorem dowiadczenia tajemnicy trynitarnej (szczególnie w zwiastowaniu), radykalnego opowiedzenia si po stronie Boga i cisej wizi z poszczególnymi Osobami Trójcy witej: Ojcem, Sy­ nem i Duchem witym.
Czowiek „dowiadcza Trójcy witej” w sakramencie chrztu witego i staje si „czowiekiem trynitarnym”, który rozwija i pogbia swoj wi z Trójjedynym Bogiem przy pomocy Maryi. Dokonuje si to m.in. na drogach: sakramentalnej (szczególnie Eucharystii), ulegoci natchnieniom Ducha, mioci, kontemplacji ikon i modlitwy.
Celem mistyki trynitarnej, która jest osigalna dla kadego chrzecijanina jest: dowiadczenie Boga oraz wi oblubiecza z Nim. Maryja nie tylko jawi si tutaj jako wzór, ale take pomaga kroczy t „mistyczn drog”.
Tematy wygoszonych referatów w sekcjach jzykowych: 1. Sekcja afrykaska: Michel Libambu (Kongo), Tajemnica Trój­
cy witej a Maryja u w. Augustyna. wiato dla duszpasterstwa maryjnego w Afryce wspóczesnej, Jean-Pierre Sieme Lasoul Elagnen (Kongo), Kut Maryi w Afryce a tajemnica Trójcy.
2. Sekcja anglo-amerykaska: William M . McLoughlin OSM (Anglia), Aktualna dziaalno Ekumenicznego Stowarzyszenia Bo­ gosawionej Dziewicy Maryi w wietle Jubileuszu Wcielenia, Constan­ tine Charalampidis, Obecno Bogarodzicy w chrystologicznych sce­ nach sztuki bizantyjskiej, Giovannella Berte Ferraris, Trójca wita w zaniciu Maryi.
3. Sekcja azjatycka: podsumowano dotychczasow prac i dys­ kutowano o moliwoci powoania Azjatyckiego Towarzystwa M a­ riologicznego.
4. Sekcja chorwacka: Vitomir Belaj, Fundament etnologiczny lu­ dowych poj o Trójcy witej i Maryi, Leopold Grcar OFM , Trójca wita a Maryja w pobonoci ludowej Sowenii, Bruno Koroak OFM, W Bogosawionej Dziewicy Sowo stao si ciaem czy czowiekiem?
5. Sekcja francuska: Monique Touvet, Maryja a Trójca wita w pismach o. J. Picot de Cloriviere, Harry William Tajra, Komentarz Lutra do „Magnificat”: odkrycie duchowoci Kocioa luteraskiego.
6. Sekcja wioska: Gianni Colzani, Teologia trynitarna i pozy­ cja epistemoogiczna mariologii, Michele Giulio Masciarelli, Mary­
ja ikon relacyjn mioci Trójcy witej w historii, Sergio Gaspari SM M , Trójca a Maryja w „Zbiorze Mszy witych o NMP”, Luigi Bordello OCD, Obecno Maryi na chrzecijaskiej drodze ku Trój­ cy witej.
7. Sekcja latynoamerykaska: Virgilio Elisondo (USA), Guada- lupe nowym obrazem Trójcy witej?, Ana Maria Rosso (Argentyna), Zaoenia ikonograficzne Zwiastowa el Greco, Isaac Vazquez Jane­ iro O FM (Hiszpania), Trynitarne aspekty doktryny o Niepokalanym Poczciu na soborze w Costanza.
8 . Sekcja polska: Jana M oricovâ (Sowacja), Trójca wita a Maryja w pobonoci sowackiej, Krzysztof Leniewski, Misterium Trójcy witej a misterium Maryi w duchowoci prawosawia, W a­ dysaw Nowak, Maryja przygotowana przez Ducha witego, wybra­ na przez Boga Ojca na Matk Jego Syna w religijnoci ewangelickiej.
9. Sekcja portugalska: José Jacinto Farias SCJ, Trójca, Eucha­ rystia i Maryja w modlitwach fatimskich, Manuel da Rocha Felicio, Maryja w planie Boym: ekumeniczny wkad Grupy z Dombes.
10. Sekcja hiszpaska: José Antonio Riestra, Maryja a Trójca u Jacinto M. Martinez y Saez, Maria Cuende, Maryja a Trójca we­ dug o. José Antonio de Aldama, Antonio Aranda, Myl mariologiczna bpa Alvaro del Portillo, Juan Antonio Mateo Garcia, Trynitarne as­ pekty w posoborowej mariologii hiszpaskiej.
11. Sekcja niemiecka: Heinz-Meinolf Stamm OFM, Maryja, Su­ ebnica Paska w tajemnicy Trójcy wedug Marcina Lutra, Johannes Stohr, Maryja a Trójca u F. Suareza i M.J. Scheebena, Joseph Schu­ macher, Maryja, Matka Boga a Bóg-Trójca u J.H. Newmana.
Ostatni dzie obrad zakoczyo ekumeniczne czuwanie modli­ tewne w kociele luteraskim w. Pawa w Rzymie.
Sobota, 23 wrzenia
Zakoczenie obrad Kongresu odbyo si w Bazylice Matki Bo­ ej Wikszej w Rzymie. G. Calvo Moralejo OFM podsumowa prace prowadzone podczas sesji plenarnych, za A. Valentini SM M - 11 sekcji jzykowych. Wykad kocowy wygosi ks. kard. J.A. Medi­ na Estévez.
509 XX
Niedziela, 24 wrzenia
Uczestnicy Kongresu oraz przedstawiciele sanktuariów wiata uczestniczyli we Mszy w. na placu w. Piotra, której przewodniczy Jan Pawe II. W homilii wyrazi yczenie i nadziej, e owocem Roku Jubileuszowego bdzie take odnowiona pobono maryjna. Wska­ za te na warunki autentycznej czci Maryi: oparcie w Pimie wi­ tym i Tradycji (szczególne dowartociowanie liturgii), naladowanie Maryi, unikanie zabobonów i czczej atwowiernoci, poprawny (zgodny z nauk Kocioa) stosunek do objawie maryjnych, odnie­ sienie do Trójcy witej - róda wielkoci Maryi.
Po zakoczeniu Mszy witej, na znak czci i mioci wobec Matki naszego Pana obecnej w znaku cudownego obrazu z sanktu­ arium Divino Amore, przedstawicielki piciu kontynentów zoyy przed obrazem bukiety kwiatów. Europ reprezentowaa dr Danu­ ta Mastalska (Centrum Formacji Maryjnej „Salvatoris M ater”).
W czasie modlitwy „Anio Paski” Jan Pawe II zwróci si do Polaków obecnych na placu w. Piotra: Koczc ten Midzynarodo­ wy Kongres Maryjno-Marioogiczny pielgrzymuj myl na Jasn Gór oraz do drogiej sercu Kalwarii i wszystkich innych sanktuariów ma­ ryjnych w Polsce. Nawiedzam w duchu sanktuarium Svatà Hora u Prtbrami w Czechach i Matki Boej Siedmiu Boleci w Szasztynie na Sowacji; sanktuaria w Maria Bistrica w Chorwacji, w Ostrej Bra­ mie na Litwie, w otewskiej Aglona, w Zarwanycia na Ukrainie, a take sawn cerkiew w rosyjskim Kazaniu i inne miejsca w Euro­ pie Srodkowoj i 'Wschodniej uwicone szczególn obecnoci Matki Boej i modlitw tych, którzy si do Niej uciekaj. W dniu Jubileuszu Sanktuariów w sposób szczególny pragn by tam obecny, by zawie­ rza Koció i cay wiat Jej matczynej opiece.
Najbliszy Midzynarodowy Kongres M ariologino-M aryjny odbdzie si w Puy-en-Velay we Francji.