Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan...

41
Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans [email protected] Creative City Lab 2013, Amsterdam 4 maart 2013

Transcript of Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan...

Page 1: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen

Jan Willem van der Schans [email protected]

Creative City Lab 2013, Amsterdam

4 maart 2013

Page 2: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Overzicht

Introductie

UA typologie

UA strategien

UA verdienmodellen

Slot

Page 3: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Introductie

Onderzoeker LEI-WUR

Supply chain research

Onderzoeker RSO-WUR

Regional food systems

Medeoprichter

Eetbaar Rotterdam

Denktank Stadslandbouw

Rotterdam

Page 4: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

4

Stadslandbouw in Rotterdam: productieslag tijdens WOII

’Het enige groen dat ik me kan

bedenken voor een stad als

Rotterdam is een pot groene verf

om het beton groen te kleuren.’’

Page 5: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Beleving

Volgens de FAO kunnen

kleinschalige

stadstuinen 700 miljoen

mensen voeden

Page 6: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Typologie van stadslandbouw

Op en in gebouwen

Binnen stedelijk

Stadsrand

Buitengebied

Page 7: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Het voedsellandschap van de Zuidvleugel

In en om de stad

Professioneel

Het gaat over sluiten van kringlopen

Het is gericht op de lokale markt

Stadslandbouw is:

Page 8: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Mate van controle en schaal

Fresco, TEDx 2009

Page 9: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Mate van zelf-organisatie en stedelijkheid

Paul de Graaf 2011

Page 10: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

UA typologie (van der Schans, in ontwikkeling) Zelf-organisatie Gemengd Controle

Gebouw Earthships

Kantoor (Ayuu)

Gardensunderglass (Cleveland, Ohio)

Polydome (Except)

Vertikale Kas (Amber Beernink)

The Plant (Chicago)

Vertical Farm (Despommier)

Farmcity (Heerlen)

Plantlab (Den Bosch)

Binnenstedelijk Dream Farm 2 (Alara, London)

Permacultuur tuinen:

Bergweg plantsoen (Rdam)

Binnentuin Centraal Wonen (Zevenkamp)

Urbaniahoeve (Schilderswijk)

Growing Power (Milwaukee)

Growing Communities (London)

Kas+Stad

De Kas (Amsterdam)

Stadsrand Agroforestry

Market gardens (warmoezeniers)

Hof van Twello

Ferme de Gally Kwekerij Osdorp

Rond de stad Landgoederen

Polyface

Ecohome (That Roundhouse, Pembrokeshire)

Eco villages

Barendrechtse bedrijfstype

Gesloten Kas

Page 11: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam
Page 12: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam
Page 13: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

TT Rotterdam Bergwegplantsoen

Page 14: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Moestuin Centraal Wonen Zevenkamp

Page 15: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Growing Communities, Springfield Park, Hackney, Greater London

Kas als onderdeel van food community

Page 16: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Growing Communities, Springfield Park, Hackney, Greater London

Kas als onderdeel van food community

Page 17: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam
Page 18: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Gesloten kas

Page 19: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam
Page 20: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

UA typologie Creative City Lab 2013

Zelf-organsiatie Gemengd Controle

Gebouwen Zuidpark (Adam) Metfarm(Adam)

Binnenstedelijk Tuinbutler (Lelystad) UitJeEigenStad (Rdam)

Hotspothutspot (Rdam)

Grown Downtown (Adam)

Stadsrand Sportpark Melkweg? Kwekerij Osdorp

Onze Volkstuinen onder glas

(Almere)

Rond de stad Buitengewone varkens (Twente)

Beebox (Amersfoort)

Willem en Drees (Cothen)

Landwaard (Nijmegen)

Eerlijke Oogst (Aalsmeer)

Gro Holland (Warmenhuizen)

Page 21: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

UA strategien

Differentiatie

Diversificatie

Kostenreductie

Page 23: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Alternatieven voor exoten

Page 24: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Alternatieven voor exoten

Page 26: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Zorgboerderij in de stad

Tuin

Nico Adriaans

Stichting

Couwenburg

Page 27: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam
Page 28: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Kostenreductie (vrijwilligers en sluiten kringlopen)

Page 29: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Verdienmodel

Hof van Twello

17 ha en

500.000 euro omzet

-Huisverkoop groenten,

zaden, verwerkte

producten

-Educatie

-Consultancy

-Horeca en recreatie

Page 30: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Neerwaartse druk boeren inkomens

(Backus, ten Pierick,

van Galen en Jager,

2011)

Page 31: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

http://www3.lei.wur.nl/neg/NormenSO.aspx

Akkerbouw

Aardappelen, consumptie, op kleigrond 5260 ha

Aardperen 2900 ha

Bieten, suiker 2990 ha

Erwten (groen te oogsten) 1890 ha

Bloembollen en -knollen

Dahlia 26900 ha

Hyacinten 38400 ha

Bloemkwekerij gewassen onder glas

Chrysanten 589000 ha

Lelies 677000 ha

Potplanten voor de bloei: Phalaenopsys 1661000 ha

Bloemkwekerijgewassen, open grond

Droogbloemen 9860 ha

Overige bloemkwekerijgewassen 50900 ha

Fruit, open grond

Appelen 18500 ha

Bramen 195000 ha

Frambozen 140500 ha

Zoete kersen 37900 ha

Groenten, onder glas

Aardbeien onder glas 387000 ha

Trostomaten 450500 ha

Groenten, open grond

Aardbeien productie 33700 ha

Bospeen 16600 ha

Kropsla en overige sla 28300 ha

Kruiden bladgewassen 20800 ha

Spinazie 1680 ha

Standaardopbrengst

zonder vergoeding voor arbeid

en kapitaal

Page 32: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Bioveem bedrijven

De Lange Schoenmakers Drijfhout

Zuivelbereiding 29 1 18

Zorg 14

Camping 121

Bron: LEI; project Bioveem

Arbeidsopbrengst € /uur

Page 33: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Business model

Copieer apparaat

Scheermesje

Mobiele telefoon

Page 34: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Verdien model

Waarde propositie

Marktsegment

Kostenstructuur en inkomsten bronnen

Waarde netwerk

Waarde keten

Strategie

Page 35: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam
Page 36: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Marketing of Jan Robben strawberries

Focus on taste experience, rather than environmental

performance

Focus on tasteful strawberries (rather than Elsanta)

24 varieties, about 8 larger volumes

Direct sales, specialty shops, hotel/restaurants, catering.

Innovative carton packing material

Innovative taste concept: the strawberry tree

Page 37: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Marketing of Jan Robben strawberries

Page 38: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam
Page 39: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Wat is de unieke waarde

van het product/dienst?

Karakteristieken idee

Denk aan:

• Waarde voor de klant

• Welk probleem van uw

klanten helpt u

oplossen?

• In welke

klantbehoeften

voorziet u?

• Welke producten en

diensten biedt u aan

elk klantsegment?

• Beter (kwalitatief)

product

• Onderscheidend/uniek

• Gemakken/comfort

Voor welke klanten?

Voor wie creëert u

waarde?

Wie zijn uw

belangrijkste

klanten?

Denk aan:

• Gangbaar/niche

• Segmentering

klanten

• Marktaandeel voor

ogen?

• Groeiende groep

klanten?

• Kiezen klanten

bewust?

• Duurzaamheid

belangrijk?

Hoe wilt u klanten bereiken? Hoe

doet u dit nu?

Denk aan:

• Communicatie

• Verkoop (winkel/website)

• Levering/logistiek

• Transport (duurzaam)?

Wat voor soort relatie verwacht elk

van uw klantsegmenten dat u met

ze aangaat en onderhoudt?

Denk aan:

• Persoonlijk, anoniem,

abonnementent, co-creatie

• Activiteiten voor promotie en

bekendheid?

• Kosten daarvan?

Welke opbrengsten worden gegenereerd met het initiatief?

Wat is de vraagprijs van de producten en diensten en wat is

de benodigde hoeveelheid verkopen?

Denk aan:

• Vaste en dynamische opbrengsten

• Verkoop producten en diensten

• Licenties en verhuur

• Voor welke waarde zijn klanten echt bereid te betalen?

• Voor wat betalen zij op dit moment en hoe?

• Hou zouden ze het liefst betalen?

• Hoeveel draagt elke inkomstenstroom bij aan de totale

inkomsten?

• Kosten/baten analyse & toekomstperspectief

Welke middelen/resources zijn

nodig om het initiatief/ de

business te realiseren?

Denk aan:

• Benodigde €

(financiering/subsidies) – hoe te

verkrijgen?

• Werkkapitaal?

• Risicodragend vermogen?

• Contracten/afspraken?

• Ondernemerscompetenties?

• Benodigde kennis en ervaring?

• Tijd / Infrastructuur

Wat is het belangrijkste wat er

gedaan moet worden om het

initiatief succesvol te laten zijn?

Denk aan:

• Organiseren/Productieproces

• Toeleverantie van producten

• Volumes/kwaliteit producten

• Seizoensfluctuatie/houdbaarh

eid

• Logistiek/distributie

• Marketing/keurmerk/label

Wie zijn de partners,

(toe) leveranciers en

netwerken die het

initiatief mogelijk

maken?

Denk aan:

• Noodzakelijke

partners/Strategische

allianties

• Doel en aard van de

samenwerking

• Belangen van andere

partijen

• Vertrouwen en

motivatie

• Vorm van

samenwerking

((in)formeel/contracte

n)

• Welke middelen

halen bij partners?

• Welke

kernactiviteiten

voeren partners uit? Welke kosten moeten worden gemaakt om het

initiatief te laten bestaan, de producten & diensten

te produceren en op de markt te brengen?

Denk aan:

• Vaste kosten voor de productie

(productiemiddelen, salarissen, verzekeringen)

• Variabele kosten (ontwikkelkosten nieuw product,

start van nieuwe activiteiten, marketing,

verduurzaming, milieukosten (certificering)

• Schaalvoordelen/outsourcing/efficiëntie

/inkomstenstromen/

verdienmodel

VRAGEN CANVAS MODEL VOOR STADSLANDBOUW

1

2

3

4

5 6

Page 40: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam
Page 41: Jan Willem van der Schans - Creative City Lab...Stadslandbouw en kansrijke verdienmodellen Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Creative City Lab 2013, Amsterdam

Conclusies

Kijk wat er al is in de buurt

Zoek iemand die het concreet gaat doen

Ondersteun hem/haar bij ruimte in beleid

Ga aan de slag!